GIPUZKOAKOHITZA

HAZI

Harakintzan eta haragikien elaborazioan prestatzeko ikastaroak ematen hasi dira, enpresekzailtasunak baitituzte langileak aurkitzeko bLehen ikastaroa egin duten gehienak lanean ari dira b 2-3

Prestakuntza

eskatzen duen

ofizio bat

Usurbil Organoa parrokiaraekarri zutenetik ehun urte bete

direla oroituko dute Soinurbil astean

14Elkarrizketa ArantzazuIbarrondo: «Liburutegian,

saiatzen gara neutroak izaten»

4Ostirala

2020ko martxoaren 6aXI. urtea435. zenbakia

www.gipuzkoa.hitza.eusgipuzkoa@hitza.eus

Aitziber Arzallus

Nahi eta ezin.Harak in t zasektoreko en-presek langile-ak behar di-tuzte, baina ez

dago haietan jarduteko presta-kuntza duen langaberik. Hala dioPatxi Aldasoro (Beasain, 1962)Urkaiko Baserria Km0 enpresakokudeatzaileak. «Argiketari edoarotz izan nahi dutenek badutenora jo ofizioa ikastera, baina,gaur egun, hemen inguruan ezdago harakintza sektorean jar-dungo duten langileak prestatze-ko eskola profesionalik». Eta Al-dasororen ustetan, ikasi beharre-ko lanbide bat da harakinena.«Garai batean, agian, harakinbati laguntzen jardungo ziren ha-ragia nola edo hala ebakitzen ze-kitenak, baina gaur egun oso bes-telakoa da egoera». Lana askozmodu profesionalagoan egiterabehartuta daudela dio Aldasorok.«Osasun baldintza zorrotzakbete behar izaten ditugu, eta ezin-bestekoa zaigu langile prestatuakizatea». Iritzi berekoa da Xabier Lizaso

harakina ere (Aia, 1978). Lizasogazte hasi zen sektorean lanean,16 bat urterekin, eta dagoeneko 26daramatza. «Zarauzko Otzarretaharategian hasi nintzen langile,eta oraindik ere bertan jarraitzendut, baina orain autonomo gisa:neu naiz harategiaren arduradu-na». Lizasok langile bat du lanaldiosoz, eta beste bat astean pare bategunez joaten zaio laguntzera.«Behin baino gehiagotan saiatuizan naiz norbait kontratatzen,baina sekula ez dut behar dudaniktopatu». Curriculumak iritsi, iris-ten zitzaizkiola dio, «baina ba-tzuek ez zuten prestakuntzarik,besteek ez zekiten euskaraz... Az-kenean, etsi egin nuen». Langile zen garaian bati baino

gehiagori ofizioa irakastea ereegokitu zitzaion Lizasori. «Etor-tzen ziren, nekien guztia irakas-ten nien, eta gero alde egiten zu-ten, askotan euren negozioa jar-tzeko. Eta, azkenerako, horretan

ere nazkatu egin nintzen. Neureburuari esan nion inori gehiagoriez niola lanbidea irakatsiko».

Elkarlanetik sortua Horregatik, euren enpresan ari-tzeko moduko langilerik topa-tzen ez zutelako, Urkaiko Base-rria Km0 eta Basatxerri enprese-tako arduradunek Hazira jozuten, Landa, Itsasertz eta Elika-gaien Sustapenerako Fundaziora,euren beharren berri ematera.Eta erakunde publikoen eta en-presa pribatuen elkarlanetik, Ha-rakintza eta haragikien elabora-

zioa ikastaroa antolatzea erabakizuten. Proiektuaren sustatzaileak ba-

nan-banan zerrendatu ditu Or-baiz Aretxabaleta Hazi fundazio-ko Ekintzailetza eta Prestakuntzaarloko teknikariak: Eusko Jaurla-ritzako Ekonomia, Garapen etaAzpiegitura Saila, Lanbide EuskalEnplegu Zerbitzua eta Hazi fun-dazioa izan dira sustatzaile publi-

koak, eta Urkaiko Baserria Km0eta Basatxerri enpresak priba-tuak. Gainera, elkarlanean aritudira Urola Kostako GarapenAgentziarekin, Iraurgi Berritze-nekin eta Urkome Landa Garape-nerako Agentziarekin ere.Aretxabaletak azaldu du Ur-

kaiko Baserria Km0 eta Basatxe-rri enpresetako arduradunakHazi fundazioarekin harremane-

tan jarri zirela ez zutelako topa-tzen profil jakin bateko langilerik.«Kontratatu beharra zeukaten,baina ez zeukaten norengana jo».Beraz, guztien artean, behar zu-ten profil horretarako prestakun-tza ibilbide bat diseinatu zuten.«Ikusi genuen harakintzako etaharagikien elaborazioko ziurtagi-ri profesionalak betetzen zituela

eskaera horiek. Bigarren mailakoziurtagiri profesional bat da hori,430 ordu teoriko eta 80 praktikodituena», zehaztu du Aretxaba-letak. Urkaiko Baserria Km0 eta Ba-

satxerri enpresek euren azpiegi-turak utzi zituzten ikastaroa ema-teko. «Hori eskertu beharreangaude», esan du Aretxabaletak.«Haien azpiegiturak erabili ditu-

gu ikasketa prozesu guz-tian. Gela bat egokitudute eskola teorikoakemateko, eta praktikoakegitera, berriz, plantarajaisten dira ikasleak».

Hori ikasleentzat abantaila han-dia dela nabarmendu du Hazikokideak, ikasleek bertatik bertaraezagutu eta probatu dituztelakoharagiaren kateko eginbeharguztiak. Sustatzaileak «oso arrakasta-

tsutzat» jo dute ikastaroa, eta«oso gustura» daude izan dituz-ten emaitzekin. Hamabi lagunek

lortu dute harakintzako bigarrenmailako ziurtagiria, eta hamabihorietatik gehienak lanean aridira dagoeneko. «Bederatzi kon-tratazio izan ditugu, eta beste batekintzaile gisa bere proiektua lan-tzen ari da», Aretxabaletarenarabera.Horietatik hiru UrkaikoBaserria Km0 enpresak berakkontratatu ditu, eta enpresakokudeatzailea gustura dago langileberriekin, «lanean fundamen-tuz» ari direlako.Lehendabiziko ikastaroaren

arrakasta ikusita, martxan da bi-garrena. «Sektorean gabeziahandia dago, eta horri erantzunaematea da ikastaro honen helbu-rua. Epe motzera ez dugu asebe-teko beharrizan hori, eta ikasta-roarekin jarraitzea da gure as-moa», adierazi du Aretxabaletak. Ikasleek haragiaren kateko egi-

teko guztiak ikasi dituzte. «Gauregun, harakin batek abereak hileta zatitu baino askoz gauzagehiago egin behar izaten ditu,eta hauek denetarako prestatutadaude», adierazi du Aldasorok.Hanburgerrak eta saltxitxak egi-teko, ontziratzeko, etiketatzeko,eskaerak prestatzeko eta bestehainbat zeregin gauzatzeko pres-tatu dituzte. Lan horietan trebatuta egotea

oso beharrezkotzat jo du Lizasokere, «haragiarekin bakarrik zailbaitago aurrera egiten». Oilaskoalehen baino askoz gehiago eta txe-kor haragia lehen baino askoz gu-txiago saltzen dela esan du aia-rrak. «Gazteek sukaldean denbo-ra gutxi pasatu nahi dute, etaegosteko haragirik edo saltsan ja-rri beharrekorik apenas saltzenden». Kontrara, aurrez prestatu-tako janariak geroz eta arrakastahandiagoa du: «Abendañoko in-dustrialdeko Gesalaga obradoreaOtzarretarena da, eta guk hanprestatutako jakiak saltzen ditu-gu». Beste harategietan, ordea,langile bat edo bi lantegi horietanaritzen direla esan du Lizasok, ha-rategien etorkizuna aurrez pres-tatutako jakien eskaintzan dagoe-lako. «Harategian jarduteko, su-kaldean ere jakin egin behar, be-raz».

Harakintza sektoreko enpresek zailtasun handiak dituzte langileak topatzeko. Hutsune horibetetzeko helburuarekin, ikastaro bat antolatu dute langabeak harakintzan eta haragikienelaborazioan trebatzeko. Titulua lortu duten hamabi ikasleetatik bederatzi lanean ari dira dagoeneko.

Harakin berriak prestatzen

Haragia zatikatzen, xerrak egiten, ontziratzen,etiketatzen, hanburgerrakegiten eta abarretan ikasi dute

2 GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko martxoaren 6aAstekoa

Urkaiko Baserria Km0 eta Basatxerri enpresen azpiegiturak erabili dituzte ikastarorako. HAZI FUNDAZIOA

3GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko martxoaren 6a Astekoa

pieza bakoitza zein den, zatika-tzen, xerratan egiten, hanburge-rrak egiten, ontziratzen, etiketa-tzen, eta abar. Teoria asko lantzenda, zenbait gauza jakitea beha-rrezkoa baita, baina saiatzen diraalde praktikoa ere lantzen. Denadela, egia da lanbide honetan ga-

rrantzi handia duela jarduteak;eginez ikasten da ofizioa, eta, ho-rrelako ikastaro batean, ez dagobehar den guztia praktikatzerik. Non egin duzu praktikaldia?

Nik neuk ez dut praktikaldirikegin beharrik izan, ikastaroa egi-ten hasi eta gutxira lana eskaini

zidatelako han bertan, eta sartu-tako lanorduak praktika gisaonartu dizkidatelako. Apirileanhasi ginen ikastaroa egiten, uztai-lean eskaini zidaten lanpostua,eta han jarraitzen dut oraindik. Gustura zabiltza?

Lana beti da lana, eta toki guztie-

tan dago egin beharra, baina eznago kexatzeko moduan, astele-henetik ostiralera eta beti goizezaritzen bainaiz. Zertan aritzen zara zu?

Nire lana da beste batzuk zatika-tzen dutena ontziratzea eta etike-tatzea, eta eskaerak prestatzea.

A. Arzallus Azpeitia

Ostalaritzan urte askoan aritua daJosune Aizpurua (Asteasu, 1978),eta bazuen lanbidez aldatzeko go-goa. Ustekabean izan zuen hara-kintzako ikastaroaren berri, etaizena ematea erabaki zuen, «pro-batze aldera». Ikastaroa bukatu-ta, Urkaiko Baserria Km0 enpre-san ari da lanean. Haren esane-tan, «lana beti da lana, eta deneandago egin beharra», baina «po-zik» dabil, sekula izan duen or-dutegirik onenarekin. Nolatan erabaki zenuen hara-

kintza ikastaroa egitea?

Lanik gabe nengoen, ikastaroa-ren berri izan nuen, eta, zerbaitegitearren, izena eman nuen.Nola izan zenuen ikastaroaren

berri?

Iraurgi Berritzen-en bulegorajoan nintzen beste zerbaitetara,eta han esan zidaten ikastaro be-rri bat eskaintzekoak zirela.Zerk erakarri zintuen ikastaro-

tik? Zergatik erabaki zenuen

izena ematea?

Izena eman nuen, batez ere, aste-lehenetik ostiralera egiten denlan bat izan nahi nuelako. Urteaskoan ostalaritzan jardundakoanaiz, eta ostalaritzan beti zabiltzajendearen martxaren kontrara:gehienek jai dutenean, zukorduantxe lan gehien. Lehen,agian, ez zitzaidan horrenbesteaxola, baina umeak ditudanetikbalio handiagoa ematen diothaiek jai dutenean nik ere jai iza-teari. Interesgarria iruditu zaizu hara-

kintza ikastaroa?

Bai, gustura ibili naiz, eta askoikasi dut.Zer ikasi duzue?

Gauza dezente ikasi dugu: haragi

«Apirilean hasiginen ikastaroaegiten, etauztailean lanaeskaini zidaten»

Josune Aizpurua

Harakin berria

AIT

ZIB

ER

AR

ZA

LLU

S

Beñat Alberdi Oñati

Historia eta Geografia ikasi zuenArantzazu Ibarrondok (Oñati,1966), baina espero ere ez zuen es-pero liburutegi batean bukatuzuenik lanean. Alabaina, 30 urte-ko ibilbidea egin du dagoenekolanbide horretan, eta esan daiteketoki aproposa aurkitu zuela. Bila-kaera nabarmena ikusi du hasi ze-netik gaur egunera, baina, era be-rean, ez du uste bilakaera hori

behin betiko bukatu denik, hots,liburutegiek eraldatzen segitu be-har dutela nabarmendu du.Ikasketaz historialaria, baina

ofizioz liburuzaina. Gelditzen al

da historialariaren zantzurik?

Ikasketek balio izaten didate libu-ru bat irakurtzen dudanean isto-rioan hobeto kokatzeko. Lehen,denetarik ematen genuen karre-ran: historia, artea zein arkitektu-ra. Orain ez dakit zer ematen du-ten.

Nola bukatzen du Historia eta

Geografia ikasi duen batek libu-

ruzain?

Garai hartan, Historia ikasi eta ge-ro, irakasle sartzea zen ohikoena.Nik ikasketak amaitu nituenean,ordea, itxita zeuden irakasle iza-teko zerrendak, eta Madrilera jonuen artxiboetako lanari buruzkograduondoko bat ikastera. Herrian aurkitu zenuen zure to-

kia, hala ere.

Oñatira itzuli nintzenean sortu zi-

tzaidan lanerako lehen aukera.Lagun batek esan zidan udalakturismo bulegoa zabaldu beharzuela, eta jende bila zebiltzalaudan lan egiteko. Jakin ahalaz bataurkeztu nintzen.Beraz, turismoan eman zenituen

lehenengo urratsak?

Bai. Nik frantsesa txikitatik ikasidut. 6 urterekin hasi nintzen ikas-ten, eta 6 urtetik 14 urtera arte uz-taila osoa udalekuetan pasatzennuen Frantzian, hango umeekin,

ez zegoen hemengorik. Orduangaztelania, euskara eta frantsesanekizkien, eta Historia neukanikasita, artearen historia eta guzti.90eko hamarkada zen. Orduan

bazen egun den beste turismo?

Uda oso bat eman nuen horretanlanean. Igandero neukan talde batOñati erakusteko.Noiz bilakatu zinen liburuzain?

Irailean irten zen beste lanpostubat. Orduko arduradunak, Pru-den Gartziak, ordezko bat behar

«Kulturgune bat da liburutegionena, jendea biltzeko toki bat»Arantzazu Ibarrondo b Oñatiko liburutegiko arduraduna

30 urte daramatza Ibarrondok liburuzain lanetan. Makina bat aldaketa bizi izan du orain arteko ibilbidean,kontsumitzeko moduetatik hasita, erabiltzaile kopururaino. Aldaketa gehiago espero ditu etorkizunean.

4 GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko martxoaren 6aElkarrizketa

zuen. Eta aurkeztu egin nintzen.

Oñatiko zein beste herrietako jen-

dea aurkeztu ginen, 50 inguru.

Nik atera nuen postua, eta liburu-

tegian lanean hasi nintzen.

Gaur egungoarekin alderatuta,

nolako liburutegia aurkitu ze-

nuen?

Orain dela 30 urte, liburutegiak,

fisikoki, espazio aldetik, leku ilu-

nak ziren normalean. Ez ziren ba-

tere zaintzen. Nahikoa zen apal

batzuk, mahai batzuk eta aulki

batzuk edukita. Mahaiak nahiko

handiak izaten ziren, taldeka ese-

ri ahal izateko. Nik ezagutu nuen

Oñatiko liburutegia, erabiltzaile

aldetik, haur eta gazte liburutegia

zen. Ikasleak etortzen ziren, oso

heldu gutxi.

Irakurzaletasun txikiagoa al ze-

goen?

Ez zen horrenbeste irakurtzen,

eta ez geneukan gaur egun dau-

kagun eskaintza. Asko aldatu da

kultura kontsumitzeko eredua,

baina ez bakarrik liburutegietan.

Zenbat antzerki daude orain? Le-

hen, kontzertuak ere ez ziren ho-

rrenbeste antolatzen. Noizean

behingo kontua ziren.

Zer-nolako eskaintza zenuten?

Bilduma aldetik, orduan nobelak

urtean behin erosten ziren.Izan

ere, askoz diru gutxiago zegoen.

Gainera, dena eskuz egiten ge-

nuen: fitxak zein fitxategiak. Ho-

rrez gain, arratsaldez bakarrik za-

baltzen genuen, hiru edo lau or-

du. Hori dena aldatu da.

Zein liburu irakurtzen ziren? Kla-

sikoak, akaso?

Klasikoak beti egon dira. Garai

hartan entziklopediek okupatzen

zuten liburutegiko zati handi bat.

Orain desagertu egin dira, ordea.

Gaztelerazko liburuak hartzen zi-

tuen jendeak, euskarazkoak ere

gutxi geneuzkan. Zenbat maile-

gatzen ziren ez dakit, ez genituen

estatistikak osatzen, baina ez dau-

ka zerikusirik oraingo zenbakie-

kin, ezta bazkide kopuruak ere.

Komunikabideen bitartez liburu

askok lortzen dute fama edo

arrakasta, eta liburutegi asko-

tan zaila izaten da horiek lortzea.

Lehen ere izaten al zen fenome-

no hori?

Prudenek beti erosten zituen Pla-

neta Saria irabazi zuten liburuak;

baina urtebete pasa eta gero, kriti-

kak irakurri eta onak zirela baiez-

tatu ostean. Ehun liburu aukera-

tzen ziren, urtean behin erosteko.

Haur eta gazteentzako liburute-

gia zabaltzea izan zen mugarri

garrantzitsu bat. Nolatan buru-

ratu zitzaizuen?

Gipuzkoako bosgarren herria

izan ginen haur eta gazteentzako

liburutegi bat zabaltzen. Ardura-

dunak berak proposatu zuen

ideia. Hainbat herritan ari ziren

halakoak zabaltzen, eta gazteen-

tzako gure bilduma gero eta han-

diagoa zen.

Zu izan zinen arduradun, ezta?

Eskuz apuntatzen nituen maile-

guak. Gogoan daukat nor izan zen

lehenengo bazkidea: Maialen Ur-

zelai. Berak ere oraindik gogora-

tzen du. Gelditzen zaizu, ez dakit,

horrelako maitasun berezia edo.

30 urte pasatu dira liburuzain

hasi zinenetik gaur egunera. Bi-

lakaera handia izan du liburute-

giak berak?

Aldaketa izugarria izan da, ez ba-

karrik aurrekontu aldetik. Kon-

tuan hartu behar dugu liburute-

gien aurrekontuak oso txikiak

izaten direla beste kultur arloekin

konparatuz gero, izan musika edo

antzerkia. Gainera, ez dugu ho-

rrenbeste oihartzun besteekin al-

deratuz gero.

Liburutegietako lanak ez du ho-

rrenbeste ospe?

Gure lana egunerokoa da. Nik iru-

dikatzen dut inurrien moduan:

egunero hor gaude, eskaintzen,

an ideia hori aldatuz joan gara.

Baina, ez Oñatin bakarrik, leku

denetan: ez, ez, liburutegia ez da

hori.

Zer erabilera ematen diote ikas-

leek liburutegiari?

Ez dira erabiltzaile fidelak. Ikas-

ketak bukatu eta joan egiten dira,

hau da, ez dute liburu bat hartzen.

Leku bat behar dute ikasteko.

Pentsa taberna batean sartzen di-

rela bakarrik esertzera, kontsu-

mitu gabe. Hori da bezero onena?

Guretzat, ez. Horregatik, liburu-

tegi hau prestatu genuenean, di-

seinu batzuk kendu egin geni-

tuen, mahai handiak adibidez.

Halakoek beste erabiltzaile mota

batzuk uxatzen dituztela erakus-

ten duten txostenak daude. Esate-

rako, 60 urteko edo 80 urteko bat

ez da eroso sentitzen. Estereotipo

horiek haustea ez da erraza.

Nolakoa da liburutegi ideala?

Kulturgune bat, jendea biltzeko

toki bat, askotariko adinak eta iri-

tziak dituzten jendeak topagune

bat izango duena, hainbat ekin-

tzaren bidez beren ideiak truka-

tzeko eta kultura sortzeko. Urte-

tan ez dugu eduki dirurik, baina

orain aurrekontu ona

dugula, hasi gara irakur-

le taldearekin. Momentu

honetan dauzkagun ira-

kurketa eta idazketa tal-

deetan ehun pertsona

mugitzen ditugu.

Ez da erronka makala

ehun pertsona mugia-

raztea.

Ematen du ez direla asko,

baina badira. Ehun per-

tsonak irakurri eta idatzi

egiten dute. Ehun pertso-

na, 11.000 biztanleko he-

rri batean, ez da gutxi.

Beste zein erakundek

mugitzen ditu ehun per-

tsona egunero? Zenbat,

esfortzu bat eskatzen diezunean?

Irakurri egin behar duzu, kon-

trastatu, aldamenekoaren iritzia

entzun… Ez da irakurtzea baka-

rrik.

Liburuei buruz hitz egiteaz ari al

zara?

Hitz egiten duzunean liburu ba-

ten inguruan, islatu egiten dira

zure ideiak, zure ideologia, zure

pentsamenduak... Liburuetan gai

asko jorratzen dira. Kuriosoa da

lehenengo tertulia taldea sortu

genuenean sortu zen irudia. Az-

ken egunean elkarrekin trago bat

hartzea erabaki genuen. Bihara-

munean batek esan zidan: ‘Atzo

ze talde arraroa, ezta?’ Jende hori

elkarrekin trago bat hartzen ego-

tea, niretzat, gure taldearen plusa

da. Nik uste dut herri batek behar

dituela horrelako topagune ba-

tzuk. Liburutegian saiatzen gara

neutroak izaten. Ez daude ho-

rrenbeste leku neutro herrian.

Gaztetxera joanez gero, badauka

bere ideologia konkretua. Kirol-

degian ez duzu halako gauzei bu-

ruz hitz egiten. Hemen, bai.

Kultur topagune moduan Oñati-

ko liburutegia bere garairik one-

nean dagoela ondoriozta daite-

ke?

Inongo dudarik gabe.

Zein faktorek eragiten dute zuk

horren argi izatea?

Momentu honetan dauzkagulako

mailegu aldetik kopuru handiak.

Musika eta bideo maileguak jais-

ten dabiltza, kontsumo eredua al-

datu delako. Hala ere, jarraitu egi-

ten du jendeak bazkide egiten;

bazkide helduak dira, gainera.

Nik uste haurren liburutegian ere

lan ederra egiten dela eskolekin.

Horrela nolabaiteko harrobia sor-

tzen dugu. Horrez gain, ehun per-

tsonako taldeak izatea martxan,

hori oso pozgarria da. Nik uste

etorkizuna hortik datorrela, jar-

duera horiek guztiak bultzatzetik.

Jarduerak prestatzea edo irakur-

le taldeak sortzea al da liburute-

gien etorkizuna?

Liburutegiak historian asko alda-

tu dira. Euskarri moduan izan di-

tuzte buztinezko taulak, papiro-

ak, pergaminoa, eta abar. Asko al-

datu dira. Gaur egungo liburute-

gietan euskarri berriak dauzkagu,

digitalak adibidez. Konparatzen

dut beste zerbitzu batzuekin: ige-

rileku bat beti izango da igerileku

bat, eta tenis kantxa bat, tenis

kantxa bat. Liburutegietan jabetu

behar dugu beti gaudela garape-

nean. Nik ez dakit nolakoak izan-

go diren etorkizunean.

Teknologiaren garai hauetan,

liburutegiek badute tokirik?

Bai. Gainera, aldaketa horiek gero

eta azkarrago datoz. Teknologia

sartu da liburutegietan eta jende-

aren munduan. Gero eta jende

gehiagok irakurtzen du pantaila

batean. Jaisten da liburuen maile-

guan kopurua. Orduan, guk nola

erantzungo diogu horri? Irautea

nahi badugu, esparru hori indartu

egin behar dugu, eta jarduerak

prestatu. Ezin gara gelditu hemen

eserita, liburuak eskaintzen ku-

txazain baten moduan. Gure lana

proposamenak egitea da. Lan as-

ko dugu aurretik.

Sare sozialak belaunaldi berrien

oinarri izanda ere lor daiteke

txoko bat?

Bai, sare sozialetan bertan. Oso

kritikoa naiz dauzkagunekin.

Udaletxeko bileretan esana dut

gure sare sozialak direla iragarki-

taula bat. Guk sortu behar dugu

edukia. Guk proposatu behar du-

gu. Horrela sortzen da gizarte par-

te hartzaileagoa.

RAUL BOGAJO / FOKU

ematen, ateak zabalik. Baina ere-

mu zaila da lan egiteko.

Zerbitzua hobetzeko hamaika

egitasmo abiatu dituzue. Esate-

rako, Auschwitz itxi izana gogo-

ratzeko, gaiarekin lotura zuten

liburuen sorta bat prestatu ze-

nuten. Badute eraginik halako

egitasmoek?

Gure helburuetako bat da jendea

kulturan formatzea. Askatasuna

daukazu, ordea, aukeratzeko bai

edo ez. Saiatzen gara bideratzen,

baina guk eskaintzen dugun kul-

turak esfortzu bat eskatzen du. Ez

da zinera joan eta esertzea. Gaur

egungo gizartean esfortzu hori es-

katzea asko da. Bai, egiten dute as-

kok, baina... Nik uste dut oinarriz-

ko kultura lantzen dugula, eta ho-

ri garrantzitsua da herritar kriti-

koak eta zabalagoak izateko. Ez da

terreno erraza lanerako.

Dena dela, aurrekontuaren igo-

era nabarmena izan duzue. Igar-

tzen al da diferentzia?

Diferentzia oso handia da. Nik us-

te dut, bilakaera honetan, liburu-

tegia ikasteko den ideia apurtu

nahi izan dugula. Liburutegia

ikasteko da? Ez. Ikasleak dira gure

erabiltzaile mota bat, beste asko-

ren artean.

Nahiko errotuta dagoen ideia

da, ordea, liburutegiak ikasteko

edo lanak egiteko tokiak direla.

Lehengo liburutegian, erabiltzai-

leen %95 ziren ikasleak. 30 urte-

5GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko martxoaren 6a ElkarrizketaMOTZEAN

Liburu bat? Bi hobeto: Har-

kaitz Canoren Tigre batekin

bizi, eta Agota Kristof-en

Koaderno handia.

Liburu genero bat? Poesia.

Ez bazeunde liburutegian?

Mendian eta bidaiatzen egon-

go nintzateke.

Hondartza edo mendia?

Biak. Tokiak baino gehiago,

jende gutxi egoteak ardura

dit.

Toki bat? Bakean sentitzen

naizen edozein toki.

Mendi bat? Artzanburu.

Oraindik igo gabe duzun

medi bat? Bat ere ez. Ez naiz

mendi bildumagilea.

Orain dela 30 urte liburutegiakfisikoki ilunak izaten ziren.Nahikoa zen apal, mahai eta aulki batzuk edukita»

«Gure helburuetako bat dajendea kulturan formatzea.Baina askatasuna daukazuaukeratzeko irakurri edo ez»

«Ezin gara gelditu hemeneserita, liburuak eskaintzenkutxazain baten moduan. Gurelana proposamenak egitea da»

‘‘

RIRITZIALeire Narbaiza

Zaborpeko oasia

Aurreko batean, eta

aspaldiko partez,

Debara joan nintzen.

Eta, normalean ez

bezala, automobilez egin nuen

bidaia, errepide nagusitik. Elgoi-

barko autobide sarreratik hurbil

dagoen biribilgune inguru horre-

tan ikusi nuenak zur eta lur laga

ninduen. Mendi oso bat magal

guztiak soilduta, hutsik, biluzik,

gorri. Zuhaitz guztiak moztuta,

pinuak izango zirelakoan nago.

Ez zen ezer gelditzen, ezta sasi

txikiena ere. Sarraski demasa.

Ederto azaldu zuen Onintza

Enbeitak pasa den igandean

Basoak? izeneko BERRIAko zuta-

bean. Arbola guztiak kenduta,

eta gainera maldan egonda, ez

dago lurrari zerk eutsi, eta lur

emankor guztia, grabitatearen

ondorioz, behera. Euria eginez

gero, lur gehiago galdu, eta loka-

tzez bete inguruak. Desastrea,

edozein aldetatik begiratuta.

Amazonia luzaroan sutan egon

zenean, penatan begiratzen ge-

nion. Australiako suteek albiste-

giak zabaldu zituzten. Ezin dira

konparatu baso horiek eta gure

pinudiak, baina gure txikian ha-

lako arboladiek badute garran-

tzia, pinuak ere bai, bere kontu

txar guztiekin, ekologikoki soil-

gune horiek baino hobea da eta.

Enbeitak bere artikuluan eu-

kaliptoak aitatzen ditu, Bizkaian

sartzen hasita daudenak. Portu-

gal eta Galizian ere eukaliptoa

nonahi. Suteak ere bai. Ez dugu

ezer ikasi. Eta ez dut uste ikasiko

dugunik, negozioak agintzen

duelako edozeren gainetik, eta

jabetza pribatuaren mantra erre-

pikatuko dute zuritzeko.

Egunero automobilez joaten

naiz lanera, A-8 autobidetik, ku-

tsatzen. Iurretatik Zornotzarako

bide-tartean hor ikusten ditut jo

eta su hondeamakinak, abiada

bizian AHTa eraikitzen, luzaroan

geldirik bada ere. Presaz berres-

kuratu nahian urteetan galduta-

ko denbora. Mendiari terrenoa

jaten, lurra zauritzen.

Pasa den larunbatean manifes-

tazio bi izan ziren Donostian eta

Bilbon. Gipuzkoakoa Zubietako

erraustegia ofizialki martxan jar

ez dezaten, eta Bizkaikoa Super-

surren bigarren zatiaren kontra.

Zubietako errauskailua probetan

ei dago, eta laster jarriko omen

dute martxan. Supersur errepi-

dearen bigarren zatiak Bilboko

azken basoa suntsituko du, Bo-

lintxu, zer eta inork gutxik era-

biltzen duen hegoaldeko saihes-

bidearen luzapena egiteko.

Era berean, Bizkaiko Foru Al-

dundiak beste proiektu bat aur-

keztu du: tunel bat itsasadarpe-

tik, ezker eta eskumako ertzak

lotzeko. Metroz? Ez, errepidez.

atzera ere, automobila bultzatze-

ko, zulatu, txikitu eta porlanez

bete bazterrak.

Jakina, hainbeste errepide

izanda, ezin ibili auto zaharrean.

Horretarako, Eusko Jaurlaritzak

renoveplan moduko bat jarri du

martxan. Automobil elektrikoa

erosteko? Bai, baina… diesel edo

gasolina motordun ibilgailuak

erosteko ere bai! Biba erregai fo-

silak eta autogintza!

Eta Eitzagako zabortegia, Zal-

dibarko hondamendia, burutik

kendu ezinda. Lau aste, ia hilabe-

te lur-jausia, zaborra, amildu ze-

netik. 29 egunera gai toxikoen

pean segitzen dute Albertok eta

Joaquinek. Eta ez da ezer gerta-

tzen.

Eusko Jaurlaritzak pasa den

irailean larrialdi klimatikoa de-

klaratu zuen. Bistan denez, itxu-

rakeria baino ez da adierazpen

instituzional hori, hutsala da goi-

ko guztia jakinda. Berba azalu-

tsak. Plantak egiten dabiltza. Ar-

gazkirako baino ez. Negozioak

baino ez dielako axola.

Euskal oasia zabortegi bat da,

eta gu gaude azpian lurperatuta.

Bistan denez,itxurakeria baino ez da adierazpen

instituzional hori [...].Negozioak baino ez dielako axola

Donostia b Lilatoia

Lilatoia, Martxoaren 8aren iragarle6.000 korrikalarik baino gehiagok hartu zuten parte joan den igandean Lilatoian, inoiz baino gehiagok. Mar-

txoaren 8aren atariko ekitaldietako bat izaten da kirol proba hori, eta, azken urteotan jasotako erantzuna ikusi-

ta, jendetza espero da igandeko mobilizazioetan ere. Mugimendu feministak ez du greba deialdirik egin aur-

ten, baina aurreko bi urteetako ildoari eutsiko dio. Egitarau oparoa antolatu du herriz herri, eta arratsaldean

Donostian elkartuko dira, manifestazio bat egiteko. 18:00etan abiatuko da, Bulebarretik. FOKU

IRPH indizea abusuzkoa izan denebaztea, Espainiako auzitegien esku

DONOSTIA b Europako Batasuneko Justizia Auzitegiak ebatzi du Es-

painiako epaitegiek erabaki behar dutela zein kasutan erabili zen

gehiegikeriarekin IRPHa. Aurkako interesak izan arren, IRPH Stop

Gipuzkoak eta Kutxabankek esan dute baikor daudela epaiarekin.

«Zerbait garrantzitsua lortudugu, baina onena geratzen daoraindik ere. Goza dezatelazaleek, horrelako uneak gutxi izaten dira eta»

Imanol Alguacil Realeko entrenatzailea

%2,5MONDRAGON TALDEAREN SALMENTAK ZENBAT IGO DIREN

Mondragon taldeko alor industrialeko kooperatibek 2018an baino %2,5

gehiago saldu zuten iaz. Hala, 6.020 milioi euroko fakturazioa izan zuten.

Salmenta horien bi heren baino gehiago nazioarteko merkatuetan egin

zituzten. 298 enplegu ere sortu zituen iaz taldeak industria arloan.

GIPUZKOAKO HITZAk irakurleen eskutitzak argitaratzen ditu. Ez dituzte 1.400 ka-

raktere baino gehiago izan behar, tarteak barne, eta GIPUZKOAKO HITZAk mozteko

eskubidea du. Helbide honetara bidali behar dira, izen-abizenak eta herria adierazita:

Gipuzkoako Hitza, Martin Ugalde kultur parkea z/g, 20140 Andoain. Eskutitzak Inter-

net bidez bidaltzeko:gipuzkoa@hitza.eus.

%

6 GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko martxoaren 6aIritzia

Soziolinguistikari buruzko master batematen hasiko da EHU irailean

EIBAR bEuskararen jabekuntza, kudeaketa eta hizkuntza praktikak

XXI. mendean izeneko masterra jarriko du martxan EHUk irailean.

Lau aditu titulu izango ditu: administrazioa, arlo ez-formala, sozioe-

konomikoa eta euskalduntzea. Erdipresentziala izango da, eta Eiba-

rren emango dituzte eskolak. Bi urteko iraupena izango du.

Mikel Orbañanos Iribar

Udalerri euskalduneta-ko gazteak euskararenegoeraren inguruankontzientziatzea eta

sentsibilizatzea da Uema UdalerriEuskaldunen Mankomunitatea-ren helburuetako bat. Horren ba-rruan, euskararen arnasguneeiburuzko hezkuntza proiektu batsortu zuen duela lau urte udalerrieuskaldunetako ikastetxeetan,Hedatu izenekoa, Haur Hezkun-tzatik hasi eta batxilergoraino.«Ikasleen artean hizkuntza eko-logiaren diskurtsoa eratzea eta ar-nasguneetako biztanleriak duengarrantzia nabarmentzea da egi-tasmoaren helburua», azaldu duJokin Uranga Uemako hezkuntzaarduradunak. Hezkuntza proiektua gehiago

lantzeko, Uemak udalekuakantolatzen ditu duela hiru urte-tik. Hain zuzen, DBHko 3. eta 4.mailako eta batxilergoko ikasle-entzat dago bideratua, udalerrieuskaldunetako gazteek elkarezagutzeko eta beraien artekoharremanetan euskara oinarriizateko. Urangak azaldu duenez,udaleku horiek Uemaren hez-kuntza proiektuaren «osagarrigisa» hartzen dituzte: «Hau da,ikastetxeetatik ateratakoan ere,gazteek arnasgunearen kontzep-tua lantzeko aukera dute besteespazio batean». Izan ere, hareniritziz, gazteek hezkuntza arau-tuarekin lotzen dute euskararennormalizazioaren gaia, eta ustedu esparru horretatik kanpo erejokaleku zabala dagoela euskara-ren kontzientziazioa indartzeko.Udalekuekin zer lortu nahi

duten galdekatuta, Uranga argimintzo da: «Guk nahi dugunazera da, gazte horiek jabetzeaherri euskaldunak existitzendirela euren udalerrietatikkanpo. Ildo beretik, gazteak herrieuskaldunetatik kontzientzia-tuak irtetea eta euskararen euslebihurtzea da gure nahia». 2017an egin zituzten lehen

topaketak, Orion. Asteburu bate-

ko egonaldia antolatu zuten, eta,«motz» geratu zitzaiela iritzita,erabaki zuten hurrengo urteanaste osoko udalekuak egitea, Zes-toako Sastarrain aterpetxean.Urangaren arabera, ordea, ego-naldi osoa leku berean igaro zute-la eta, «aparte» sentitu ziren,egun batean Zumaiako hondar-tzara joan ziren arren. «Udale-kuak antolatzen genituen lehenaldia zen, eta ez ginen oso ahozapore onarekin geratu». Horiikusita, Urangari eta gainerakoantolatzaileei galdera berberaetorri zitzaien burura: «Udalerrieuskaldunen udalekuak antola-tuta, ez al zaigu komeni udalerrieuskaldunetan presente ego-tea?».

Hari horri tiraka eta buruaribuelta batzuk eman ondoren,lehen udaleku ibiltaria antolatuzuten, 2018an. Gazteek Usurbil-dik Arantzarako bidea eginzuten, begiraleekin batera, etatartean Oiartzunen eta Beranegin zituzten geldialdiak. Uran-

gak dio beste aldarte batean egonzirela, eta aurrekoan baino ahozapore gozoagoarekin amaituzutela astea. Gainera, nabarmen-du du igaro ziren herrietako uda-letako agintariak zein herritarrak«oso ondo» portatu zirela. Oiar-tzunen, esaterako, herriko bi gaz-tek musika kontzertu bat emanzuten, eta Berara iritsi zirenean,berriz, bertso bazkari bat antola-tu zuten.Udaleku ibiltariak kopuruz

gazte gehiago erakartzen duelauste du Urangak. «Kanpoan ereutzi behar izan dugu jendea, etaikusi dugu udalek ere herriantxertatzen dituztela topaketak».Hala, hurrengoa antolatzerako-an, argi ikusi zuten bide horreta-tik jarraitu behar zutela.

Hizkuntza ohiturari eutsizIbiltaria izango da aurten ere Ue-mak antolatu duen egitasmoa.Hain zuzen, Zumaiatik Lekeitiora(Bizkaia) arteko bidea egingodute, ekainaren 29tik uztailaren5era bitarte. Tartean, Itziarren

(Deba) eta Ondarroan (Bizkaia)egingo dituzte geldialdiak. Egunhorietan udalerri euskaldunakezagutzeaz gain, arnasguneareninguruko tailerrak egingo dituzte.«Ikusiko dute herri euskaldune-tako biztanleriak zer-nolako ga-rrantzia duen euskararen norma-lizazioan eta zabalkundean», ze-haztu du Urangak. Hori guztiapresente egoteaz gain, aisialdira-ko ere tartea egongo dela gogora-razi du, egitaraua oraindik udale-kin zehazteko duten arren. «Kos-taldera goazela eta, seguruenik,itsasoarekin lotutako jarduerakegingo ditugu». Izena emateko epea martxoa-

ren 31n itxiko dute, eta aurreratudu izen ematea, iaz bezala, «mar-txa oso onean» doala. Oro har, Hego Euskal Herriko-

ak izaten dira udalekuetan partehartzen duten gazte gehienak,eta Urangak sumatzen du adinhorretan pare bat urte zaharrago-koekin egotea «motibagarria»egiten zaiela. «Lehen egunetiknahasten dira elkarrekin». Are

gehiago, Uemako hezkuntzaarduradunak nabarmendu duudalekuetatik «izugarrizko inda-rrarekin» irteten direla. «Gazte-ak jabetzen dira euskararen nor-malizazio prozesuan dutengarrantziaz. Kontua da urtealuzea dela, eta gazteek egunero-koan egoera ezberdinak bizidituztela. Azpeitiar batek, esate-rako, hizkuntza ohitura ez dualdatuko, inguruan herri euskal-dunak baititu. Oiartzunen bizidenak, ordea, Lezora, Errenteria-ra edo Irunera joaten bada, besteerrealitate batekin egingo dutopo». Herri batean edo bestean bizi,

pertzepzio «zeharo ezberdinak»daudela dio. «Euskaldunok jabe-tu behar dugu zer munstro [erda-ra] daukagun aurrez aurre gizarteglobalizatu honetan». Horrekeuskararen normalizazioaren al-deko lan gehigarri bat egiteko es-katzen duela nabarmendu du.Uema, behinik behin, hezkuntzaproiektuan «buru-belarri» ari dalanean.

Uemak antolatutako gazteentzako udalekuakZumaiatik Lekeitiora izango dira aurten,ekainaren 29tik uztailaren 5era. Euskarareninguruan kontzientziatzea izango da helburua.

Euskarareneusle izateko

Iaz, lehen aldiz, ibiltaria izan zen egitasmoa, eta hirurogei gazte inguruk hartu zuten parte. UEMA

7GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko martxoaren 6a Gaiak

Gazteak udalekuetatikizugarrizko indarrarekinirteten dira, euskararennormalizazioan dutengarrantziaz jabetuta»Jokin UrangaUemako hezkuntza arduraduna

‘‘

Ariane Vierbücher Ordizia

Ospakizun batenbueltan hasi zenguztia, «urrezkoeztei batzuk anto-latzen ari ginene-

an, hain zuzen», kontatu du Ma-rixol Alkaiaga zaldibiarrak. Har-tan ere, saltsaren erdian zeudenAlkaiaga bera eta Elisabeth Blar-duni pediatra erretiratu argenti-

nar-ordiziarra. Elkar ezagutu etabizitzan izandako esperientzieninguruan hitz egiten hasi zirene-an, segituan konektatu zuten, etasegituan konturatu ziren geldirikegoten ez dakiten horietakoak di-rela bata zein bestea. Hala, elkar-lanean zerbait egin zezaketelapentsatu zuten.Blardunik Bartzelonako Yoire

gobernuz kanpoko erakundeare-kin kolaboratzen du. Mozambi-

«behar-beharrezko azpiegiture-tarako» bideratuko dutela dirua.Gainera, Joxi Zudaire pediatraerretiratu ordiziarra, Arantxa Pe-rez de Arenaza emagin legazpia-rra, Myriam Berrueta medikuiruindarra eta Amaia Aristizabalpediatra donostiarra ere batuzaizkie abentura honetan.

Mozambikera bidaiaApirilean Mozambikera buelta-tzeko prestatzen ari da medikutaldea. «Amak eta haur jaio be-rriak nola artatzen dituzten ikus-tea da helburua, eta ahal dugunguztian gure ezagutza transmiti-tzea, baita amatasun gunerakobehar dituzten azpiegiturak era-matea ere», azaldu dute. Maciahiriak 151.911 biztanle ditu, eta%75 haurrak dira. Haur asko osa-sun arazo larriekin jaiotzen dira,eta, horri aurre egiteko, «lagun-tzeko eta bitartekoak jartzekoprest» doaz. Iazko irailean ere izan ziren

Mozambiken. Blarduni, Berruetaeta Zudaire joan ziren orduan, eta

Sekeleka zentroan dauden hau-rrekin lan egin zuten: «Haurreneta haien familien historia medi-koak egin genituen, eta kontura-tu ginen haurdun dauden ema-kumeek erditzean jasotzen dutenarretan eragin behar dugula, haurjaioberrien osasun arazoak ekidi-teko». Uste dute «urrezko minu-tuan» gertatzen dena guztiz ga-rrantzitsua dela. Zudairek lehen aldia zuen koo-

perazio lana egiten: «Betidanikizan dut horrelako proiektu bate-an parte hartzeko gogoa», esandu ordiziarrak. Proposamena

egin eta lehenengo momentutikesan zuen baietz, «tartean kon-fiantzazko pertsonak» zeudela-ko. «Haurren eta amen bizi kali-tatea hobetzen lagun dezakegu,eta bultzada hori ematera joangogara berriro». Lehen bidaia«gogorra» izan zela kontatu du;hala ere, bigarrenez joango dalaster, benetan sinisten duelakolagun dezaketela, eta primerakolan taldea dagoelako tartean.«Laguntza behar dute, eta pres-takuntza ematera goaz, ustedugulako horrekin eta azpiegitu-ra egokiekin osasun arazo askoekidin ahal izango direla».Oraingoan, Perez de Arenaza erebatu da bidaiara. Kontatu duhorrelako proiektu batean partehartzen duen «lehen aldia» dela.«Ilusioz beterik» dago, baina«baita urduri ere», Mozambikenaurkituko duen horretan pentsa-tuz.Dirua biltzeko lau jaialdi egingo

dituzte: Ordizian (martxoak 7),Zaldibian (martxoak 13), Beasai-nen (martxoak 28) eta Lazkaon(apirilak 3). Ner Group-en lagun-tza dute jaialdiak antolatzeko. Ta-kolo pailazoak eta haren lantalde-ak ere parte hartuko dute, bai etaeskualdeko zortzi ikastetxeetakoikasleek ere. Ikuskizunean partehartzeaz gain, gaiari buruzko lan-keta ere egingo dute eskoletan.Ibon magoa da jaialdietan arikodiren artistetako bat, eta esan du«haurrek eta helduek, denek pri-meran pasatuko» dutela. Bosteuro balio dute sarrerek, eta La-rratxa, Amonane, Begue Redon-do, Lardizabal, Joxepane, Miren-txu, Bideplaza, Gerriko eta Mai-tten daude salgai. Bono berezibatzuk ere atera dituzte emanal-dietara joan ezin direnentzat bai-na proiektuarekin bat egin nahidutenentzat.

Mozambikeko Macia hirian garatzen ari diren ‘Nwina’ proiektuari laguntzeko lau jaialdi antolatu dituzte Goierrin. Bihar izango da horietako lehena, Ordizian.

Eskutik helduta, zuentzat

‘Nwina’ proiektuaren alde lanean ari den taldea; horietako batzuk Mozambikera joango dira apirilean. ARIANE VIERBÜCHER

8 GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko martxoaren 6aGaiak

keko Macia hirian ari dira lanean2016az geroztik,Nwina izenekoproiektu bat garatzen. Nwinahi-tzakzuentzatesan nahi du shan-ganiz. Alkaiaga, berriz, IndarraDolle Kallpa gobernuz kanpokoerakundean dabil. Orain, 8.000euro lortu nahi dituzte Macianosasun laguntza emateko. Mo-zambiken egoera zein den azter-tu eta beharrak identifikatu on-doren, Blardunik jakinarazi du

Prestakuntza etabaliabideak ematea damediku taldearenxedea, osasun arazoaksaihesten laguntzeko

Aitziber Arzallus

Joan den igandean, bola eta

toka jokoetan aritu ziren

Zarauzko Zelai Ondo au-

zoko bolatokian. Hain zu-

zen ere, Lehendakari Txapelketa-

ko bigarren jardunaldia jokatu

zuten. Bolatan, 70etik gora lagu-

nek parte hartu zuten. Tokan, be-

rriz, 31 parte hartzaile izan ziren.

Bada zerbait, kontuan izanda

duela urte batzuk erabat galduta

egon zirela bola eta toka Zarau-

tzen. Zelai Ondoko Bol & Tok el-

kartea da azken urteetan bi kirol

horiek berreskuratzeko lanean

diharduena, eta Txema Fernan-

dez da elkarte horretako presi-

dentea. Gustura dago bola eta

toka herrian hartzen ari diren in-

darrarekin. Baina, elkarte gisa,

badute udalarentzat eskaera bat:

bolatoki estalia behar dute.

Garai batean Zarautzen bolara-

ko eta tokarako afizio handia ze-

goela gogoratu du Fernandezek.

«Izango dira berrogei bat urte Ze-

lai Ondo auzoan bolatoki bat egin

zutela», hasi da. «Guk orduan 16-

20 urte bitartean izango genituen,

eta auzoko zaharrenei begira ikasi

genuen jokatzen». Gerora, ordea,

galdu egin zela dio. «Materiala

egurrezkoa zen, eta zaintza eska-

tzen zuen, eta bolatokia bera ere

estali gabekoa zenez, beti geun-

den eguraldiaren mende».

Duela urte batzuk, ordea,

berriz hasi ziren jokatzen. «Gaz-

tetxearen urteurren baten buel-

tan hasi zen dena», Fernandezen

esanetan. «Auzoan bolatokia

zegoela ikusi zuten, eta urteurre-

neko ospakizunen artean bola

txapelketa antolatzea erabaki

zuten, baina inork tiratzen jakin

gabe».

Saiakera hura nahikoa izan

zen, ordea, garai bateko jokalariei

harra berpizteko. «Federazioare-

kin harremanetan jarri ziren, bo-

latokia konpondu zuten, eta bola

eta toka jokoetan aritzeko egun

bat antolatu zuten». Horretara-

ko, lehen ibiltzen ziren jokalariei

deitu zieten, eta haiek, noski, ani-

matu egin ziren. «Bolatokia mar-

txan ikusi genuenean, talde bat

sortzea aztertzen hasi ginen». Le-

hendik ibilitako jendeaz gain, be-

rriak ere elkartu zitzaizkien eta

egun, 40 urtetik 84ra arteko 24 la-

gunek osatzen dute Bol & Tok el-

kartea.

Zein den arazoa? Tirada ofizia-

letan parte hartzeko bolatokiak

estalia behar duela izan. Eta hain

zuzen, hori da Zarautzen ez dute-

na. «Federaziokoei esan genien

konpromisoa hartzen genuela

gure bolatokia ahalik eta baldin-

tzarik onenetan mantentzeko,

eta tiradaren egunean karpa bat

jarriko genuela bolatokia estal-

tzeko», adierazi du Fernandezek.

«Eta federazioak onartu egin zi-

gun hori, baina ahalik eta azka-

rrena bolatokia estaltzeko baldin-

tzarekin». Ordutik, baina, pasatu

dira urte batzuk. Bol & Tok elkar-

tekoak, nolanahi ere, Zarauzko

Udalarekin harremanetan daude.

«Udalak badu bolatokia estaltze-

ko asmoa, baina ez dakigu noiz

izango den hori».

Urtetan galduta egon ostean, bola eta tokajokoak indartzeko lanean ari da Zarauzko Bol & Tok elkartea. Lehenbailehen bolatokiaestaltzeko eskatu diote udalari.

Bola eta tokaberreskuratzen

Igandean, 70etik gora lagun aritu ziren bola jokoan Zelai Ondon. AMAIA URBIETA

9GIPUZKOAKO HITZA

Ostirala, 2020ko martxoaren 6a Gaiak

Erik Gartzia Egaña Oiartzun

Kenpo kaiak karate-aren antz handia-goa du judoarenabaino, alde bisua-lari dagokionez

behintzat. Teknikoki, hala ere,erabat ezberdina da. Judoarekinbaditugu teknika komunak, bai-na zerikusirik ez du. Kenpo kaiaosoagoa da». Alain Isasak aldera-tu ditu borroka arte horiek. Oiar-tzuarra da, 28 urte ditu, eta kenpokaiko bi diziplinatan egungomunduko txapelduna da.Pasa den abuztuan lortu zuen,

Japoniako Hamamatsu hirian,defentsa pertsonalean eta talde-kako borrokan nagusitzea.Aurretik beste hiru domina lortuditu, beste hainbeste mundukotxapelketatan. Gaur arratseanbere ibilbidea aitortuko diotejaioterrian, Kirol Saria jasokobaitu (19:00etan, pleno aretoan).Judoarekin eta karatearekin

alderatuta, kenpo kai borrokaarteak sona gutxiago izan dezake.Hala ere, badira ia lau hamarkadaOiartzunen presentzia duela.Artean jaio ez bazen arren, Isasakongi baino hobeto daki Honbuelkartearen ibilbidea: «1982inguru hartan sortu zen. Guremaisua Trintxerpekoa da, etaberak ekarri zuen kenpo kaiaGipuzkoara. Donostian etaErrenterian hasi zen eskolakematen. Errenterian oiartzuarbat agertu zen, eta galdetu zion eazergatik ez zuen Oiartzunen taldebat sortzen».Isasa bera sei urterekin hasi zen

Honbu elkartean, 1998an. Ordu-rako bazegoen giroa. Oroitzapenlausoa badu ere, 30 bat heldu ba-ziren garai hartan, eta haurrentaldea hamar bat kidek osatzenzuten. Gaur egun 30na bat lagundaude. Isasa 2005ean hasi zen«serio» lehiatzen: «Ordura artearitu nintzen lehiaketetan, baina2005ean hasi nintzen egurrean.

Bi urte geroago parte hartu nuenlehenengo aldiz munduko txa-pelketa batean», gogoratu du. Iri-tsi, lehiatu eta domina poltsikora-tu: «Lana egin nuen, baina zorteaere aldeko izan nuen. Japoniaralehenengo aldiz iritsi eta dominaklortzea ez da oso normala. Zorteaoso alde eduki genuen».Nerabe zela ezagutu zuen Japo-

nia, eta aitortu du talka kulturalhandia izan zela. «Hara iritsi or-duko, lekuz kanpo sentitzen nin-tzen. Talka kultural handia izanzen: janari ezberdina, kulturaguztiz ezberdina... Daukadanoroitzapena da Japonian emannituen lehenengo egunak oso go-gorrak izan zirela: janaria ez zi-tzaidan erdia ere gustatzen; lo al-detik ere gutxi eta gaizki. Txikituanengoen». Eta hala ere, dominalortu zuen. Hiru urtean behin egi-ten dituzte munduko txapelke-tak, borroka artearen sehaskaden herrialdean, eta ez du batbera ere galdu. Bere burua gai

ikusten du 2022ko eta 2025ekotxapelketetan parte hartzeko.Arantza bat kendu nahi du: «Au-rreko urtean, berez, hiru modali-tateetara aurkeztu nintzen. Bes-tea banakako borroka zen. Lesiotxiki batekin joan nintzen, etahan bete-betean harrapatu nin-duen. Erretiroa hartu behar izannuen. Nik jarraitu nahi nuen, bai-na gorputzak ezetz esaten zi-dan». Ziurtatu du, 2022an lortzenbadu, orduan erretiratuko dela.Hori bai, lasai prestatuko du: urtehau patxadaz hartuko du, eta da-torrenean hasiko da gogor presta-tzen.

Irakasle lanetanJaponia bisitatzeak kenpo kai ki-rola hobeto ezagutzen lagundudiola kontatu du Isasak. «Filoso-fia aldetik, gehiago ulertu nuen.Borroka arte hau eramateko handuten moduak eta hemengoak ezdute zerikusirik. Balio izan zidanberaiek daukaten filosofia etaikuspuntua hobeto ulertzeko»,azaldu du. Oiartzunera inportatunahi izan du Japoniako filosofia,berak ere haur oiartzuarrei kirolaerakusten dielako, baina zailadela onartu du. «Burugogorrago-ak» direla, heziketa «ia milita-rra» dutela esan du: «Hemen da:‘beno, saiatuko naiz, ea noiz ate-ratzen den’. Han ez. Han da‘egin!’, eta lortuko duzu noizbait.Sakrifizio alde horretatik, nahikomotz geratzen gara. Han ilarakosatzen direnean, baten bat hor-tik ateratzen baldin bada, harenbila joaten dira. Hemen ezin duguhori egin!».Teknika espartarrak edo mal-

guagoak erabilita, Honbuk txa-peldunak ematen jarraitzen du.Isasarekin batera, Emma Gar-mendia oiartzuar gaztea —15 urteditu— izan zen Japonian, eta berakere beste bi urrezko domina Eus-kal Herriratu zituen. «Hori ongidago, erakusten duelako ez delakasu bat bakarrik. Orain hasi diragazte gehiago atzetik, eta alde ho-rretatik nahiko lasai nago. Moduhorretan nik uzten dudaneanegongo da norbait tira egingoduena, eta egongo da jarraikorta-sun bat», zehaztu du. Eta esan du irakasle bezala ase-

betetzen duela horrek. «Kirol Sa-rirako hautagai gehiago egongodira etorkizunean», dio txantxe-tan. Uste du Kirol Sariarekin jaso-ko duen aitortzak balio izangoduela borroka arteak bultzatzeko.«Hemen gaudela esateko baliokodu. Bestalde, hainbeste urteanegindako lana aitortzea izango da.Japonian banituen errekonozi-menduak, herrian falta zitzaidan[kar-kar]».

Alain Isasa kenpo kai borroka arteetako kirolari oiartzuarrak herriko Kirol Sariajasoko du gaur arratsaldean. Kirol hori nahiko errotuta dago Oiartzunen.

Japonia eta Oiartzun, bertan

Alain Isasa, Oiartzunen. Herriko Kirol Mahaiak erabaki du Kirol Saria hari ematea, herritarren proposamenak kontuan hartuta. ERIK GARTZIA EGAÑA

«2005an hasi nintzentxapelketetan egurrean.Bi urte geroago joannintzen estreinakozmunduko txapelketara»

«Japoniara joateak balioizan zidan kenpo kairenfilosofia eta ikuspuntuahobeto ezagutu eta ulertzeko »

«[Kirol Saria jasotzeak]hemen gaudela esatekobalio izango digu, etaurteetan egindako lanaaitortzea izango da»Alain IsasaKenpo kai borrokalaria

‘‘

10 GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko martxoaren 6aGaiak

Itzea Urkizu Arsuaga Tolosa

Louie telesailak emanzion izena Bang BangZinema proiektuari.Fikziozko pertso-naiak bazkaltzeko

hitzordua egiten du lagun bate-kin, eta bang bangbat egitea pro-posatzen dio: bi aldiz bazkaltzea,bi jatetxetan. Eta horixe da, hainjustu, Bang Bang Zinema elkarte-ak ikusleei eskaintzen diena: bifilmez gozatzea arratsalde baka-rrean.Ohitura galdu hori berreskura-

tzeko gogoari tiraka hasi ziren, etahonezkero sei urte daramatzate,Donostiako Antzoki Zaharrean,zinemaz gozatzeko bestelakomoduak eskaintzen. Iñaki Gaba-rain taldekideak dio Donostiakozinema eskaintza zabalari bestezerbait gehitu nahi izan ziotela:«Lagun talde bat gara, zinemaza-le amorratuak, eta beti aritzen gi-nen horrelako ideia batekin buel-taka. Donostian, zalantzarikgabe, zinema programazioak ba-ditu bere indarra eta publikoa,baina tarte bat ere ikusten genuenerregistro honentzat: klasikoakeskaintzea, zinefilia hutsa ez denproposamen bati lotuta».Tolosan joan den azaroaren

16an antolatu zuten lehen bangbang saioa, eta antolatzaileekaurkezpen ekitalditzat jo zuten.Babarrun Eguna izaki, data ez zenaproposena izan, baina, hala etaguztiz ere, hirurogei pertsona el-kartu ziren Leidorren, Indiana Jo-nes and the Raiders of the Lost

Ark (1981) eta Pulp Fiction (1996)pantaila handian ikusteko. «To-losan proiektua errotu nahi genu-ke, bide bat egin; eta martxoaren7ko saioak oihartzun handiagoaizatea espero dugu». Horretarako, beste bi klasiko

aukeratu dituzte, Bang Bang Zi-nema taldeko kideek: Gremlins

(1984) eta Back to the Future(1985) eskainiko dituzte, jatorriz-

ko bertsioan, gaztelerazko azpiti-tuluekin. «Gure artilleria astunaerabili nahi dugu Tolosako biga-rren saioan, hein handi bateanhorrekin lotuta baitago bangbang saioen izaera eta erregis-troa: 1980ko hamarkadako nos-talgiarekin, hain ezagunak direnklasiko horiekin. Bi film horiekarrakasta eztabaidaezina dute,eta bikote ederra osatzen dute».

Pelikula bat baino gehiagoBelaunaldi jakin baten klasikoakzinema aretoetan eskaintze hu-tsak badu nahikoa erakargarrita-sun film horiek sekula pantailahandian ikusi ez dituenarentzat.«Gainera, saio bikoitzaren ideiagustuko genuen, jada ez delakoegiten. Erromantizismo puntuhorretatik abiarazi genuenproiektua, helburu oso argiare-kin: pelikula bat baino gehiagoizango zen proiektu bat sortzea».Eta lortu dute. Bang bang saioak ez baitira

zinema saio arruntak. «Girobatekin jantzitako saioak dira,parte hartze handikoak», etaGabarainek hori jo du beren balioerantsitzat. Zinemaren gozame-na taldean aldarrikatu nahi izandute hasiera-hasieratik, eta eder-ki urratu dituzte horretarakobideak: taberna zabalik egoten dasaioetan; krispetak banatzendituzte; photocall tematikoakprestatzen dituzte, lagunekinargazkiak ateratzeko; aurkezlebatek gidatzen du saioa, eta tarte-ka aktore gonbidatuak eta eske-txak ere izaten dira. «Bang bangsaioetan, giroa da garrantzitsue-na, lortu dugun hori sortzeko:gozatzera doan komunitate bat,zinema beste modu batean bizi-tzeko asmoa duena». Plataforma digitalen arrakasta-

ren eta zinema klasikoarekikonostalgiaren artean, paradoxabatean bizi da Bang Bang Zinemaproiektua: «Zalantzarik gabe,uste dut ikus-entzunezkoen lo-

raldi garaian gaudela, jendeak te-lesail eta film asko ikusten baititu.Ordea, zinemara joateko ohituragain behera doa azken hamar ur-teotan, eta herritarrak ez dirahainbeste joaten aretoetara».

Iñaki Gabarain eta haren talde-kideentzat, banakako kontsumohori kolektibizatzeak garrantziberezia du, zinemaz osotasuneangozatzeko: «Batez ere, jende gaz-teak bestelako baliabideak hauta-tzen ditu zinemaz gozatzeko: ba-koitza bere etxean, pantaila txiki-tan eta isolamendu kutsubatekin». Horregatik, elkartea-rentzat garrantzitsua da zinemapantaila handian aldarrikatzea,

banakakotasun horretatik irten-da. «Gure nahia jendea elkartzeada, komunitate bat sortzea, eta zi-nemara joateko plana erakarga-rria izatea. Zinemaz gozatzekoberezko esperientzia zinema are-toetan dago».2014tik hona, Donostiako An-

tzoki Zaharreko bang bangsaioe-tan komunitate zinemazale horisortu da, eta bi ikusle mota bereiziditu Gabarainek: «Ikusleak asko-tarikoak dira, baina 30-45 urte bi-tartekoak dira gehienak. Batzukoso zinemazaleak dira, friki pun-tu bat dutenak, eta saio guztietarafidel-fidel etortzen direnak. Besteaskok, berriz, ahoz ahokoarekinjasotzen dute gure saioen berri,eta maiz etortzen dira, baina ezbeti. Bang bang bizirik dagoenzerbait da, baina oinarrian baduoso fidela den publiko bat».

Klasikoak lau haizeetaraDonostiatik kanpo, Bang Bang Zi-nema proiektuak martxan dituhainbat elkarlan. Irunen bi urtedaramatzate, bertako elkarteare-kin eta udalarekin batera; Bilboko

Arte Ederren museoan egin izandute esku hartzeren bat edo beste,eta Hondarribian ere bai.Tolosako Leidor aretora saioak

helarazteko proposamena Tolo-sako Udalaren eskutik jaso zutentaldekideek: «Proiektua gustukozutela azaldu ziguten, eta ea Lei-dorren martxan jartzeko aukera-rik ikusten ote genuen. Plaza poli-ta iruditzen zaigu, eta erronka batda guretzat».Modu horretan,bang bang zinema saioek osatu-ko dute, Tolosan, zinema bonuenhileroko eskaintza, eta Zine Fo-rum taldearen osteguneroko saiobikoitza. «Zaletasun handiadago, baina beharbada formatuklasikoagoan. Horregatik, gure-tzat sekulakoa litzateke proiektuabertan errotzea. Ilusio handiadugu, eta udala ere egitasmoasustatzeko borondatez ikustendugu; beraz, goazen pixkana-pixkana», azaldu du Iñaki Gaba-rainek. Sarrerak eskuragarri daude

Leidor aretoko leihatilan, bost eu-roan, eta saioa 18:30ean hasikoda, bihar.

2014an Donostiako Antzoki Zaharreanhasitakoa iritsi da Tolosako Leidoraretora. Zinemaren magiaz taldeangozatzeko proposamena da ‘bang bang’,eta biharko egina dute hitzordua.

Bi film, etatalde plana

Tolosan, joan den azaroaren 16an izan zen lehen bang bang saioa; biharko antolatu dute bigarrena. BANG BANG ZINEMA

11GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko martxoaren 6a Gaiak

Gure nahia jendeaelkartzea da (...).Zinemaz gozatzekoberezko esperientzia,zinema aretoetan dago»Iñaki GabarainBang Bang Zinema taldeko kidea

‘‘

MUSIKA

AIAAristerrazuko erromeria:

Ansorregi eta Larrañaga.

b Igandean, 18:30ean, Andatzan.

ALEGIAAmak.

bGaur, 22:00etan, Elizpe zineman.

AZKOITIAArkada Social

eta Unidad Alavesa.

bBihar, 22:30ean, plazan.

AZPEITIAAnier eta Mad Muasel.

bBihar, 22:30ean, Sanagustinen.

BERASTEGISara Iriarte eta Ane Etxezarreta.

bGaur, 22:00etan, Urepelen.

BERGARAAneguria

eta Ziztada & Rlantz.

bGaur, 22:30ean, gaztetxean.

BERGARAAmak eta Ain 1.

bBihar, 19:00etan, Seminarixoan.

DONOSTIAGure ahotsak:

Belako, Maren, Sara Zozaya

eta Ainhoa Larrañaga.

bGaur, 20:00etan, Viktoria Eugenia

antzokian.

DONOSTIAMikel Urdangarin.

bGaur, 20:00etan, Lugaritz kultur

etxean.

DONOSTIAManolo Kabezabolo

eta Young Kids.

bGaur, 20:00etan, Dokan.

DONOSTIAUniforms eta Arima.

bGaur, 20:00etan, Dabadaban.

DONOSTIAPassepartout.

bGaur, 21:00etan, Tabakaleran.

DONOSTIATristan Crowley.

bGaur, 21:00etan, Albokan.

DONOSTIA Iker Piris session.

bGaur, 23:00etan, Be Cluben.

DONOSTIALas Gatas eta Sansex

DJs.

bGaur, 00:00etan, Dabadaban.

DONOSTIAEnsemble Diatessaron.

bBihar, 11:00etan, EOSen egoitzan,

Miramonen.

DONOSTIADama Beltzak.

bBihar, 19:00etan, Intxaurrondoko

Kultur Etxean.

DONOSTIAErrenteria Musikal

Orkestra eta Goratzar abesbatza.

bBihar, 19:00etan, udaletxeko

bilkura aretoan.

DONOSTIADoubling Boys,

Reconquesta eta Brux.

bBihar, 19:30ean, Dokan.

DONOSTIAXabi Basterra.

bBihar, 20:00etan, Albokan.

DONOSTIAAsh Grunwald.

bBihar, 20:00etan, Dabadaban.

DONOSTIASomos La Herencia

& Echo.

bBihar, 21:00etan, Tabakaleran.

DONOSTIAKilimak, Izaki Gardenak

eta Ezten Giro.

bBihar, 23:00etan, Ibaetako

jaietan, Lautximeneta frontoian.

DONOSTIABaew/ Kampire,

Ines eta Atodamadre.

bBihar, 00:00etan, Dabadaban.

DONOSTIALa Moto de Fernan

eta Los Ponks.

b Igandean, 20:00etan, Dabadaban.

DONOSTIAPaul San Martin Trio.

b Igandean, 20:00etan, Be Cluben.

DONOSTIA Ibaiertz eta Easo Gazte

abesbatzak.

bAsteartean, 20:00etan,

Martuteneko elizan.

DONOSTIAMooon.

bAsteazkenean, 20:00etan,

Dabadaban.

DONOSTIALos Bracco.

bOstegunean, 19:00etan,

San Martin azokan.

DONOSTIAPony Bravo.

bOstegunean, 20:00etan,

Dabadaban.

ELGETABrigade Loco: Ez dira

pasako.

bGaur, 19:30ean, Espaloian.

ELGOIBARSustrai akordeoi taldea.bBihar, 12:30ean, kultur etxean.

ELGOIBARUdal Musika Banda.

b Igandean, 12:30ean, Herriko

antzokian.

ESKORIATZANhil.

bGaur, 22:00etan, Zaldibar

antzokian.

ESKORIATZA Inkernun.

bBihar, 22:30ean, Sharon Stoner.

HERNANIAmak.

b Igandean, 18:00etan, Ereñotzuko

frontoian.

IRUNHip-Hop Eguna: Tailerrak

eta DJ Lea, Shintoma, Bittersweet,

Sara Socas, Erika 2Santos, DJ Cot.

bBihar, 12:00etatik 21:30era,

Zabaltza plazan.

LEGORRETASkakeitan.

bGaur, 23:00etan, Herri antzokian.

LEZORock Clasical Trio.

bGaur, 19:00etan, Gezalan.

OÑATIBarne Guda eta Bloom.

bGaur, 21:30ean, Ikatz tabernan.

ORIODanbolin musika eskola:

Euskal Herriko musikari gazteen

kontzertua.

bBihar, 17:00etan, kultur etxean.

PASAIAGuridi Konexioa.

bBihar, 20:00etan, Antxoko

San Fermin elizan.

PASAIA Illunbe musika banda.

b Igandean, 13:00etan, Antxoko

Zumardian.

PASAIASuhar abesbatza.

b Igandean, 19:00etan, Antxoko

San Fermin elizan.

SEGURALumi & Pelax.

bGaur, 22:00etan, Botikaxaharren.

TOLOSADatura eta Big Bob

Railroad.

bGaur, 22:30ean, Bonberenean.

TOLOSASudestada eta Issuna.

bBihar, 22:30ean, Bonberenean.

USURBILOrgano erakustaldia.bAstelehenean, 18:00etan eta

19:00etan, Salbatore elizan.

USURBILOrganoa, txistua eta Irriu eta Zumarte abesbatzak.

bAsteazkenean, 19:00etan,

Salbatore elizan.

USURBILSoinurbil. Altsasuko etaUsurbilgo musika eskolen trukea.

bOstegunean, 18:30ean, Sutegin.

VILLABONA-AMASAKeu

Agirretxea eta Eneritz Furyak.

bGaur, 22:30ean, Aljibe aretoan.

ZESTOADJ Gana.

bGaur, 23:00etan, gaztetxean.

ANTZERKIA

ALTZOZirkale: A ze parea.

bBihar, 20:00etan, Batzarremuñon.

ANDOAINVaiven: Yo, la peor

del mundo.

bGaur, 20:30ean, Basteron.

ARRASATEAne Labaka eta Beatriz Egizabal: Erradikalak ginen.

bBihar, 19:00etan, Kulturaten.

AZKOITIABorobil Teatroa:

Roman eta Julieta.

bBihar, 19:30ean, Baztartxon.

DONOSTIABehibi’s: Trabajos

de interior.

bGaur, 19:00etan, Intxaurrondo

kultur etxean.

DONOSTIAPatata Tropikala:

Kalean otso, etxean uso.

bBihar, 12:00etan, Ibaetako

frontoian.

DONOSTIAEkain Ibarguren:

Ekain txou.

bBihar, 17:00etan, Okendo kultur

etxean.

DONOSTIAGari, Montxo

eta Joselontxo: Petitxou.

bBihar, 17:30ean, Antzoki Zaharrean.

DONOSTIAPantzart: Hitzak

txorabiatzen.

bBihar, 18:00etan, Lugaritz kultur

etxean.

DONOSTIALes Luthiers: Viejos

hazmerreíres.

bBihar, 19:00etan eta 22:00etan,

eta igandean, 19:00etan,

Kursaalean.

DONOSTIAProyecto Larrua: Otsoa.

bAstelehenean, 12:30ean,

Gazteszenan.

DONOSTIAVaiven: Yo, la peor

del mundo.

bAstelehenean, 18:30ean,

Antzoki Zaharrean.

DONOSTIAErre Produkzioak:

Nola heldu gara honetara?.

bAstelehenean, 20:00etan,

euskaraz, eta asteartean,

10:00etan, gazteleraz,

Intxaurrondoko Kultur Etxean.

DONOSTIASutottos: Perdón.

bAstelehenean, 23:30ean,

Convent Gardenen.

DONOSTIAM.A. Produkzioak:

Pantheon.

bAsteartean eta asteazkenean,

16:30ean, Tabakaleran.

DONOSTIATanttaka: Deje

su mensaje después de la señal.

bAsteartean, 18:30ean,

Viktoria Eugenia antzokian.

DONOSTIAEsperanza Pedreño:

Coneja.

bAsteartean, 23:30ean,

Convent Gardenen.

DONOSTIAEl Mono Habitado:

¡Ave, Osos!.

bAsteazkenean, 10:00etan,

Intxaurrondoko Kultur Etxean.

DONOSTIATombre 4: Próximo.

bAsteazkenean, 11:30ean,

Gazteszenan.

DONOSTIATribueñe: Amiga.

bAsteazkenean, 13:15ean eta

16:30ean, Viktoria Eugenia antzokian.

DONOSTIAHutsun & Ortzi: Urbasa.

bAsteazkenean, 19:30ean,

Bulebarreko kioskoan.

DONOSTIAPopelei: Manuelita.

bAsteazkenean, 23:30ean,

Convent Gardenen.

DONOSTIAKhea Ziater:

Oymyakon: Habitación 101.

bOstegunean, 10:00etan,

Intxaurrondoko Kultur Etxean.

DONOSTIASeguidor de Pleyades:

Más de 45.000.

bOstegunean, 13:15ean eta

16:30ean, Viktoria Eugenia

antzokian.

DONOSTIAPez Limbo: El patio

de mi casa / Arri Orri Ar.

bOstegunean, 18:30ean,

gazteleraz, eta hurrengo ostiralean

eta larunbatean, 20:00etan,

euskaraz, Antzoki Zaharrean.

Donostia b dFeria jaialdia

Arte eszenikoen bilguneaBihartik, arte eszenikoetako profesionalen bilgune izango da Donostia,

dFeria jaialdiarekin. Eta goi mailako antzerki eta dantza ikuskizunak ugari

eta askotarikoak izango dira; tartean, Maite Altolagirreren konpainiaren

Pantheon —argazkian—, asteburuan Pasaian estreinatu berritan. HITZA

12 GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko martxoaren 6aAgenda

DONOSTIATeatro Calderon & FranAvila: Cuando todo cambia (Clic).

bOstegunean, 20:30ean,

Viktoria Eugenia antzokian.

DONOSTIAAy Si Si Si: 24 de septiembre, casi casi primavera.

bOstegunean, 23:30ean,

Convent Gardenen.

EIBARMarie de Jongh: Ikimilikiliklik.bBihar, 17:00etan, Koliseoan.

EIBARAtalaya: El Rey Lear.bAsteazkenean, 20:30ean,

Koliseoan.

ELGOIBARPirritx, Porrotx eta Marimotots: Bizi dantza.

bGaur, 16:00etan eta 18:30ean,

Herriko antzokian.

ERRENTERIAAdos: Algo habránhecho.

bAsteazkenean, 19:00etan,

Niessen aretoan.

IRUNPTC: Copenhague.bBihar, 20:00etan, Amaia zentroan.

IRURABazen Behin Clown: Sexijentziak askatuz.

bGaur, 19:00etan, Gela borobilean.

LARRAULMirari Martiarena etaIdoia Torregarai: Bakean dagoena

bakean utzi.

bGaur, 23:00etan, Ostatuan.

OÑATIElkar Hezi: Gloria Fuertes.bGaur, 19:00etan, Santa Anan.

ORDIZIATxalo: Ene ba!.bGaur, 22:15ean, Herri antzokian.

PASAIAMA Produkzioak: Pantheon.

b Igandean, 19:30ean, Juanba

Berasategi auditoriumean.

SORALUZEAne Labaka eta Beatriz Egizabal: Erradikalak ginen.

bGaur, 22:15ean, Herri antzokian.

TOLOSABorobil Teatroa: Hanseleta Gretel.

bGaur, 18:00etan, Topic-en.

TOLOSAVaiven: Erlauntza.bGaur, 20:30ean, Leidorren.

VILLABONA-AMASAEvaren alabakale antzezkia.

bGaur, 20:30ean, elizatik abiatuta.

ZUMAIAMaite Aizpurua: Erresistentzia arazo fisikoa da.

bGaur, 22:00etan, Aita Mari

antzokian.

ZUMARRAGARiki Lopez: Ya tengo una edad.

bGaur, 22:30ean, Zelai Arizti aretoan.

DANTZA

AZPEITIAHaatik: Errimak bi oinetan.bGaur, 20:00etan, Soreasun.

DONOSTIALa Intrusa: It’s a wrap.bBihar, 20:00etan, Gazteszenan.

DONOSTIAAukeran: Biz Hitza.bBihar, 20:00etan,

Viktoria Eugenia antzokian.

DONOSTIAAdriana Bilbao: Eclat. Fragmento desprendido

de un cuerpo que explota.

bAstelehenean, 14:00etan,

Tabakaleran.

DONOSTIALa Tristura: Future Lovers (Unplugged).

bAstelehenean, 16:30ean,

Tabakaleran.

DONOSTIALa Macana: Keep Going.bAstelehenean, 18:00etan,

Bulebarreko kioskoan.

DONOSTIACie Julien Lestel: Dream.bAstelehenean, 20:30ean,

Viktoria Eugenia antzokian.

DONOSTIASharon Fridman: Dosis de paraíso.

bAsteartean, 11:30ean, Gazteszenan.

DONOSTIAVictor Fernandez & Igor Calongeren Reverso,

Lasalaren Fight, Fabio Libertiren

Don’t, Kiss, eta Llego Tarderen

Picnic on the Moon.

bAsteartean, 13:15ean eta 16:30ean,

Viktoria Eugenia antzokian.

DONOSTIACia. Marco Vargas &Chloe Brule: Los Cuerpos Celestes.

Partitura coral en siete movimientos.

bAsteartean, 20:30ean,

Viktoria Eugenia antzokian.

DONOSTIAKukai: Gauekoak.bAsteazkenean, 18:30ean,

Antzoki Zaharrean.

DONOSTIAAngel Rojas FlamencoDance Project: Ya no seremos.

bAsteazkenean, 20:30ean,

Viktoria Eugenia antzokian.

DONOSTIAOsa & Mujika: Kenophobia.

bOstegunean, 11:30ean,

Gazteszenan.

ORIOGipuzkoako Hip-Hop

Txapelketa.

bBihar, egun osoan, kiroldegian.

BERTSOLARITZA

ARRASATEOnintza Enbeita eta Ane Zuazubiskar.

bBihar, 12:30ean, Sebero Altube

plazan.

BIDANIA-GOIATZBertso bazkaria.b Igande eguerdian, Saiaz elkartean.

HONDARRIBIA Jon Gurrutxaga,Aitor Sarriegi eta Egoitz Zelaia.

bGaur, 20:00etan, gaztetxean.

IKAZTEGIETAGipuzkoako Eskolarteko Txapelketa: Xabier

Albizu, Irati Arakistain, Joar Garate,

Hodei Munduate eta Ane Zubia.

bGaur iluntzean, Herrigintza

elkartean.

IRUNBertso bazkaria: AndoniEgaña, Alaia Martin eta Julio Soto.

bBihar, 14:00etan, Landetxako

auzo elkartean.

USURBILBertso afaria: Uxue Alberdi,Miren Artetxe eta Onintza Enbeita.

bGaur, 21:00etan, Artzabal jatetxean.

HITZALDIAK

ALEGIAMaddalen Diaz: Plastikorik sortu gabe nola bizi.

bAsteazkenean, 18:00etan, kultur

etxean.

AZKOITIAAitziber Sarobe eta Iñaki Aizpuru: Bertako basoen

berreskurapena.

bAsteartean, 19:00etan, elkargunean.

AZKOITIAJexux Mari Mujika: Pentsatzearen eta entzutearen artea.

bOstegunean, 15:30ean,

elkargunean.

BEASAIN Josean Mujika: Aralar,Izotz Arotik Erromatar garairaino.

bGaur, 19:00etan, Igartzako

jauregian.

BERASTEGISaioa Iraola: Euskara eta emakumeak,

genealogia feminista bat.

bGaur, 18:00etan, herriko gelan.

Donostia b Gure Ahotsak

Agertokia emakumeeiMartxoaren 8aren harira, aurten ere Gure Ahotsak kontzertua antolatu du

Donostia Kulturak. Gaur izango da, emakume musikari gazteei bultzada

bat emateko asmoz, eta Viktoria Eugenia antzokiko agertokira igoko dira

Belako —argazkian—, Maren, Sara Zozaya eta Ainhoa Larrañaga. FOKU

DONOSTIAVandana Shiva: Ekofeminisnoa eta emakumeen

dekolonizazioa.

bAsteartean, 19:00etan,

San Telmo museoan.

DONOSTIAMaite Zumarraga eta Idoia Rubial: Egun on Capitán.

bOstegunean, 19:00etan, Okendo

kultur etxean.

ELGOIBARAmaia Nausia: Emakumearen egoera Nafarroako

konkistaren testuinguruan.

bAsteazkenean, 19:00etan, kultur

etxean.

LEGAZPIGarazi Auzmendi: Klimaaldaketa eta basoen ekarpena.

bOstegunean, 19:00etan, kultur

etxean.

TOLOSA Irene Arrarats eta Uxue Alberdi: Bigarren sexua.

bAsteartean, 19:00etan, kultur etxean.

TOLOSANuria Alabao: Estrategiasfeministas contra la necropólitica

y neofascismo.

bAsteazkenean, 19:00etan, kultur

etxean.

IKUS-ENTZUNEZKOAK

ALBIZTURRaketistak lehen etaoraindokumentala eta solasaldia

Miren Larrarte pilotariarekin.

bAstelehenean, 15:00etan,

udaletxean.

BERGARAZinegoak: Mi pequeño

gran Samurai, Krokodiloa, AD Lib,

Jess, Rani, XYeta La Mariachi.

bAsteazkenean, 20:00etan,

Seminarixoan.

DONOSTIAAma Lur.

bGaur, 19:00etan, San Telmo

museoan.

DONOSTIAEz, eskerrik asko!

Gladysen leihoa.

bAsteazkenean, 19:15ean,

Egia kultur etxean, eta ostegunean,

19:00etan, Loiola kultur etxean.

DONOSTIAMojo Workin’: Mavis!.

bOstegunean, 20:30ean, Trueba

zineman.

ERRENTERIALa mujer de la

montaña.

bOstegunean, 18:00etan, Niessen

aretoan.

ESKORIATZAFabricando mujeres

dokumentala, eta solasaldia.

bAsteazkenean, 18:00etan,

Zaldibar antzokian.

GETARIARaketistak lehen eta

oraindokumentala, eta solasaldia.

b Igandean, 19:00etan, Iturzaeta

aretoan.

OÑATIErraiak.bAsteartean, 19:00etan, zinean.

TOLOSAMendi Tour.bAstelehenetik asteazkenera,

19:30ean, Leidorren.

URNIETALa mujer de la montaña.

bBihar, 19:00etan, Saroben.

VILLABONA-AMASAAhizpatasunhariak.

bAsteartean, 20:00etan, Gurean.

BESTELAKOAK

AMEZKETANagore Leon etaItziar Saenz de Ojer: Itsaspetik

azalera eta azaletik plazara ipuin

kontaketa, helduentzat.

bBihar, 12:00etan, kultur etxean.

ARRASATEDorleta Kortazar ipuinkontalaria.

bAsteazkenean, 18:00etan,

Santa Marinako liburutegian, eta

ostegunean, 18:00etan, Kulturaten.

DONOSTIAAne Artetxe & SaioaAizpurua: Ipuin harpistikoak,

kontakizun musikatua.

bAsteazkenean, 18:00etan, Aiete

kultur etxean.

ELGOIBARAmelie ipuin kontalaria:Isiltzen joan zirenak, helduentzat.

bAsteartean, 19:00etan,

udal liburutegian.

LIZARTZANagore Leon eta ItziarSaenz de Ojer: Itsaspetik azalera

eta azaletik plazara ipuin kontake-

ta, helduentzat.

b Igandean, 18:00etan, Ostatuan.

USURBIL Ixabel Agirresarobe:Dantzipuinak.

bGaur, 18:30ean, Sutegin.

13GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko martxoaren 6a Agenda

Oihartzabalek azaldu duenez,1912an, baroia giharretako arazo-ak izaten hasi zen, eta, depresioakjota, jauregia eta ondasun gehie-nak saltzea erabaki zuen, tarteanorganoa. Miarritzeko Bastida mu-sikari eta medikuak hartu zituenbere gain baroiaren jabetzak, eta

hark l’Espeeren zaletasunari eutsizion; kalitate handiko organo jo-tzaileak gonbidatzen zituen, ale-gia. Maurice Ravel eta CamilleSaint-Saens konpositoreak jarriditu adibidetzat Atxegak.Lehen Mundu Gerrak diru

eskasia ekarri zuela eta, Ilbarri-

14 Proposamena

Mikel Orbañanos Iribar Usurbil

XVI. Soinurbil musika astea egin-go dute datorren astean, Usurbi-len. Martxoaren 9tik 15era herri-ko hainbat txokotan musika eki-taldiak antolatu dituzte. Aipaga-rriena asteazkenean Salbatore eli-zan egingo duten organoemanaldia izango da; izan ere,ehun urte bete dira herriko parro-kiak organoa erosi zuenetik.«Usurbilen daukagun organoa ezda edozein. Bereziki konplexuada, historia luzekoa». Juan LuisAtxega organo jotzaile eta irakas-learen hitzak dira.1907. urtean eraiki zuten orga-

noa, Parisen, Cavaille-Coll/Mutinlantegietan, eta Bidarteko (Lapur-di) Ilbarritz jauregira ekarri zuten,Albert de l’Espee baroiak eskatu-ta. «Frantziako pertsona abera-tsak eta organo jotzaile ospetsuakgonbidatzen zituen emanaldieta-ra», azaldu du Lontxo Oihartza-bal organo jotzaileak eta Atxega-ren ikasleak. Areto organo harkeskuzko hiru teklatu eta pedalez-ko teklatu bat zituen, 62 erregis-trorekin. 36 joko edo musika doi-nu zituen guztira.

tzeko jauregia erietxe bihurtuzuten. «Horregatik, organoabera prestigiozko elementu izate-tik traba izatera pasatu zen. Basti-da doktorea horren jakitun zen,eta musika tresna saltzea erabakizuen», azaldu du Oihartzabalek.Berri hura Lapurdin lau haizetarazabaldu zen, eta Gipuzkoarainoheldu zen. Usurbilgo Salbatoreparrokia organo baten beharreanzegoen, eta Guillermo Aranagarai hartako apaiza berehalahasi zen Bastidarekin negozia-tzen.1920an, Salbatore parrokiak

organoaren bi herenak erosi zi-tuen, 27.000 pezetan –162 euro–.«Gainera, Ilbarritzen organoadesmuntatu, lekuz aldatu etaUsurbilen jartzeko kostua 15.250pezetakoa izan zen [90 euro]. An-brosio Zatarain herriko Txokoal-de auzoko palazioko jabeak etamedikuak ordaindu zituen», ze-haztu du Oihartzabalek. Organoa Miarritzetik Donos-

tiara trenez garraiatu zuten zati-ka, eta handik Usurbilera, berriz,idi-gurdietan. Atxegak pasadizobat ekarri du gogora: «Muga ze-harkatzeagatik zataraindarrek

Mende oso bat

eliza barrua

durundatzen

XVI. Soinurbil musika astea egingo dute martxoaren 9tik 15era, UsurbilenbEhun urte bete dira Parisen eraikitakoorganoa Ilbarritzeko jauregitik Salbatoreparrokiara eraman zutenetik

«Usurbilgo organoakduen gozotasunakdesberdintzen dubesteez; ez da garrasirik sumatzen»Lontxo OihartzabalOrgano jotzailea eta irakaslea

«Hanka sartze bat izanda auditorioak sortzea;elizak funtzio bikoitzaizan beharko luke,musikala eta liturgikoa»Juan Luis AtxegaOrgano jotzailea eta irakaslea

zergak ordaindu behar zituztela

eta, haietako batek mugazainari

esan zion: ‘Jainkoarekin ez zagok

mugarik, beraz, utikan!’. Ez

omen zuten zergarik ordaindu».

Usurbilera iristean, organoa

non jarri erabakitzeko orduan,

Zatarainek eta parrokoak liskarra

izan zutela dio Oihartzabalek.

«Zatarainek beheko abesbatza-

ren lekuan jarri nahi zuen, eta

apaizak, berriz, gorago nahi zuen

kokatu». Xextra horretan eliza

atera zen garaile, beste behin ere.

Dena den, areto organoa izanda,

Fernand Prince organogileari

mandatua eman zioten organoa

elizara egokitzeko: organoaren

harmonia lanak egiteko –erregis-

tro guztiak orekatuak egotea–,

baina organoaren egitura klasi-

koa mantenduz. Organo osoa

erosi ez zutenez, aurrekoa baino

zortzi joko gutxiago zituen: 28,

guztira.

«Gozotasunak» bereiziaGipuzkoa da munduan hain ere-

mu txikian Cavaille-Coll/Muten

lantegiko organo gehien dituen

lurraldea. Atxegak esan du orga-

noen eskaria momentu oso abe-

ra jo zezan. Zaharberritzearen

ondoren, Euskal Herri osoko soi-

nu aukerarik handiena duen ins-

trumentu erromantikoa da Usur-

bilgo organoa. Egun, 46 joko ditu

musika tresnak.

Etorkizuna «beltz»Juan Luis Atxegaren iritziz, orga-

noa musika instrumentu zahar-

ratsean suertatu zela, eta urte gu-

txian herrialdeko elizetan etxe

bereko organoak erosi zituztela.

Charles Mutin orduko organogi-

leak «asko jokatu» zuen mate-

rialarekin. «Organo gehienen fa-

txadaren zatirik handienak eztai-

nuarekin eginak daude, eta oso

distiratsuak dira». Usurbilgo or-

ganoaren kasua, aldiz, bestelakoa

dela dio Atxegak: «Zinka mate-

rialarekin dago margotua eta ez-

tainuak baino gehiago irauten du.

Ehun urte igaro diren arren, bi-

kain dago».

Oihartzabalek nabarmendu du

Gipuzkoan kalitate handiko

organoak daudela: San Bizente-

koa, Grosekoa, Loiolakoa, Azkoi-

tikoa, Tolosakoa, Bergarakoa...

«Baina Usurbilgo organoak duen

gozotasunak desberdintzen du

besteez. Ez da garrasirik suma-

tzen». Atxegak hartu du hitza:

«Edozein musika mota egiteko

gai da, barrokoa zein gaur egun-

goa, instrumentu bezala hedadu-

ra ikaragarria baitu». Hain

zuzen, Euskal Herrian ez dago

organorik Usurbilgoak adinako

teklatu hedadura duenik: eskuko

teklatuek 64 nota dituzte; peda-

lek, 34. «Beraz, organo honetan,

besteetan jo ezin daitezkeen

notak jo daitezke», zehaztu du

Oihartzabalek.

2007an, Salbatore elizako orga-

noak ehun urte bete zituenean,

zaharberritze handia egin zuten,

Denis Lacor organoetan aditua

den frantziarraren eskutik. Ins-

trumentua piezaz pieza desmun-

tatu zuten, egurrezko hainbat

elementu pipiak janda baitzeu-

den. Atxegak azaldu duenez,

«helburua XIX. mendearen ha-

sieran zuen estilo sinfoniko fran-

tsesa berreskuratzea zen, betiere

izaerari eutsita». Besteak beste,

kontsolari buelta eman zioten,

organo jotzaileak organoari begi-

15GIPUZKOAKO HITZAOstirala, 2020ko martxoaren 6a Proposamena

tzat jotzen du gizartearen gehien-

goak, eta elizarekin lotzen du.

Gainera, musika klasikoa entzu-

ten dutenak batik bat adinekoak

direla nabarmendu du. Usurbilgo

organo jotzaile eta irakasleak

esan du iragaanean organo kon-

tzertu bat zenean eliza jendez lepo

egoten zela, «beste ekitaldi ga-

rrantzitsurik ez baitzegoen».

Egun, ordea, horrelako kontzertu

emanaldiak auditoriumetan egi-

ten dira, elizaren «kalterako».

Atxegaren ustez, «hanka sartze

bat» izan da aretoak eraikitzeko

hautua egitea: «Ez dira beharrez-

koak. Elizak funtzio bikoitza edu-

ki beharko luke, hau da, ekitaldi

musikalena eta liturgikoa. Nik

garbi daukat hemendik urte gu-

txira ekitaldi liturgikorik ez dela

egongo». Horren ondorioz, orga-

noaren etorkizuna «beltz» ikus-

ten du.

Atxegak, oro har, ikasle adine-

koak dituen arren, datorren urte-

an Usurbilen pare bat gazte orga-

noa jotzen hasiko diren itxarope-

na badauka. «Gazte bat lotu nahi

dut, hemendik hamabost edo ho-

gei bat urtera niri erreleboa har-

tzeko».

EGITARAUA

XVI. Soinurbil musika astearen

egitaraua, martxoaren 9tik 15era.

Martxoak 9, astelehena

18:00.Organo erakustaldia, Sal-

batore elizan.

Martxoak 11, asteazkena

19:00.Ehun urte organoa Usurbi-

len, Salbatore elizan.

Martxoak 12, osteguna

18:30.Altsasuko musika eskolare-

kin trukea, Sutegi kultur etxeko au-

ditoriumean.

Martxoak 13, ostirala

19:30.Broken Brothers Brass

Band, kalean.

Martxoak 14, larunbata

11:30.Trakamatraka, Artzabalgo

plazan.

18:30. Illunbeko orkestra sinfoni-

koa, Salbatore elizan.

Martxoak 15, igandea

12:00.Haize berriak Sakanako

musika banda, kalean. Ondoren,

frontoian.

Juan Luis Atxega, Salbatore elizan.

Euskal Herrian ez dago Usurbilgoak

adinako teklatu hedadura duen

organorik. JON URBE / FOKU

Lontxo Oihartzabal, Usurbilgo Salbatore elizako organoa jotzen. JON URBE / FOKU

Herri-

olakolakkirkirrbilenU

Herri

kk

Bihar

18:30

azailetHarrijaso

olariak Aizk zAit

rikitilariak T uleJ

o +fIn .urbwww

a ena erur Inaxio P

uazJon Ira ta extutAol z

tiasulez AEnerita teen Alonso

sbil.e

GIPUZKOAKO HITZAOSTIRALA, 2020ko martxoaren 6a

Zuzendaria: Unai Zubeldia. Argitaratzailea: Euskal Editorea

Lege gordailua: SS-1514-2010

www.gipuzkoa.hitza.eus bgipuzkoa@hitza.eus

Miren Garate

Gradu amaierako lan moduan,ikerketa performatibo bat egitekoeskatu zioten Maite Aizpuruari(Zumaia, 1990). Korrika egitekomakina bat aukeratu zuen, etaerabaki zuen makina horrekinzuen harreman pertsonala konta-tu nahi zuela. Izan ere, konturatuzen korrikarako makina bat au-keratu zuela elementu performa-tibotzat, korrika egitea debekatuaizan arren. Abiapuntu hori duErresistentzia arazo fisikoa da

antzezlanak. Korrikarako maki-na, mediku txostenak, zapatilaketa Aizpurua bera ageri dira ohol-tzan, elkarrekin joko bat eginez.Autobiografiatik asko duen lanbat da, eta jaioterrian bertan an-tzeztuko du gaur. 22:00etan izan-go da emanaldia, Aita Marin.Nondik nora etorri da antzezlan

hau?

Antzezlanak prozesu luze batizan du. Dantzertin [EuskadikoArte Dramatiko eta Dantza GoiMailako eskola] hasi zen. Ikasketaamaierako lan moduan, ikerketaperformatibo bat egin beharnuen, eta abiaduraren eta geldi-tzearen inguruko ikerketa bategiten hasi nintzen. Orduanaukeratu nuen korrikarakomakina elementu performatibo-tzat. Korrikarako makinak etabiok elkar ezagutu eta gero, biga-rren fase batean, gehiago sakon-du nuen makina horrekin nuenharreman pertsonalean.Nolatan aukeratu zenuen, bada,

korrikarako makina bat elemen-

tu performatibotzat?

Konturatu nintzen korrikarakomakina bat aukeratu nuela sor-kuntzarako, baina nik korrikaegitea debekatua nuela, herrenanaizelako. Orduan, beste norabi-de bati heldu nion sorkuntzan.Makina horrek ordezkatzen due-naren inguruko kritika sozial batere egiten dut, baina batik bat zeinzen nire harreman pertsonalamakina horrekin kontatu nahinuen, barrutik, eta beste gai ba-tzuetan sakontzen hasi nintzen.

lehen hainbat bide ikertukoditut, korrika egiteraino nola iris-ten naizen aztertzeko. Alde bate-tik, memoria berreskuratzensaiatzen naiz, nire gorputzarenmemoria, pasatu den ibilkeraguztiekin; bestalde, ibiltzearekineta korrikarekin zerikusia dutenbizitzako momentuekin osatzendut memoria hori, eta saiatzen

naiz hainbat bidetatik lantzenkorrika egiterainoko bidea.Hasieran beste izenburu bat

jarri zenion antzezlanari, baina

azkenean Erresistentzia arazo

fisikoa da deitzea erabaki duzu.

Antzezlanak dio alternatibak ezindirela eraiki gure gorputzetikkanpo, gure gorputza dela bizitzahonetan alternatiba, eta bizitzakbeti bueltatzen gaituela gorpu-tzera. Horixe da egiten dudan go-goeta. Medikuntzak herrenoi edoarazo fisikoren bat dugunoi jar-tzen dizkigun debekuen, ematendigun trataeraren eta biolentziamedikuaren errepaso bat ere egi-ten dut, ikuspegi kritiko batetik.Beste hausnarketa batzuk ereagertzen dira: zer den desgaitasu-na eta zer den normala, bainamaila oso pertsonalean. Korrikaegitearen eta gorputz funtzionalhorren promesa hartu, gelditu etahorraino iritsi arteko bideak ara-katu nahi izan ditut, modu auto-biografikoan. Hau da, gorputzperfektua aurrez aurre jarri dutkanon normala betetzen ez du-gun gorputz disidenteekin.Korrikarako makinarik badago

oholtzan?

Bai, noski. Oholtza gaineankorrikarako makina, medikutxostenak, zapatilak eta ni gaude.Pertsonaren, gorputz disidentehorren, baldintzen eta medikutxostenen arteko jokoa egiten duantzezlanak.Zeu zara antzezlaneko aktore

bakarra; idatzi ere zeuk bakarrik

egin duzu. Zer moduz moldatu

zara bakardade horretan?

Lehen lan profesionala da, baibehintzat pisu honetakoa, etabeldur puntu bat ematen du, aregehiago hain pieza pertsonalaizanda. Berez, ez nuen jo nahi jodudan bidetik, baina sorkuntzaprozesuan ikusi nuen ezin nielainondik inora ihes egin kontatze-

ko nituen gauza pertso-nalei, aldi berean politi-koak ere badirenei.Lizentzia batzuk hartuditut, eta fikzioa badago,baina hala ere oso biluziksentitu naiz, nire baldar-

keria guztiak agerian geratzenariko balira bezala. Hala ere,bakardadea gogorragoa izan dasorkuntza prozesuan. Matxalende Pedro eduki dut laguntzaartistikoa ematen, eta elkarlane-an sortutako zerbait dela senti-tzen dut, baina erabakiak neukhartu behar hori gogorra egin zait.Zeure herrian antzeztea ere

berezia izango da, ezta?

Bai; gainera, umetan bai, bainaprofesionalki ez dut inoiz antzez-tu herrian. Azken astean erresi-dentzia tekniko bat egin dutMiriam Ubanetekin. Azpeitian egin duzu saio bat

dagoeneko. Zer moduz joan

zen?

Ondo joan zen, publikoa ere osoetxekoa zen, eta hori beti daabantaila bat. Hala ere, ez zenestreinaldi bat izan; sormen pro-zesua ireki nion publikoari. Nireasmoa da gaurko emanaldiarekineta beste pare bat emanaldirekinpieza erabat biribiltzea, eta ondo-ren banaketarekin hastea, bainatarte bat emanda neure buruari.Ez da lan komertzial bat: lan osopertsonala da, esperimentala,beste era batekoa, eta denboraeman behar zaio.Zenbateko iraupena du lanak?

50-55 minutu ingurukoa. Ordu-bete ingurukoa zen hasieran,baina gauza batzuk erretiratuzeta beste batzuetan sakonduzjoan naiz.

«Bizitzak betiitzultzen gaitugorputzera»

Maite Aizpuruab Aktorea

Korrikarako makina baten aurrean jarrita, harkiragartzen duen promesari gorputz disidentebat jarriko dio aurrez aurre Maite Aizpuruak‘Erresistentzia arazo fisikoa da’ antzezlanean.

MAITE AIZPURUA

«Kritika sozial bat eginbeharrean, kontatu nahi nuenzein zen nire harremanpertsonala makina horrekin»

sELKARRIZKETA

Zer esan dezakezu antzezlanak

kontatzen duenari buruz?

Performance pieza bat da, generoezberdinak nahasten dituena.Korrikarako makinaren aurreanjartzen naiz, eta makina horrekpromesa bat iragartzen du nola-bait: norbaitek korrika egingo du

hor, eta ez edozein modutan,ondo egingo du; gorputz motajakin bat ere ordezkatzen du:funtzionala, produktiboa... Maki-na hori gaur egungo kulturarenelementu bat da. Ni jartzen naizkorrikarako makinarekin harre-manetan, eta korrika egin baino