Irungo euskarazko

hamabostekaria I runero257. zk.Bigarren aroa

Uztailak 12015

ArgazkiakJaietako argazkiak11. orrialdea

Caser AnakaSan Migel konpainiaren bisita.

7. orrialdea

Alardeak2015

Argazkiak: Iván Macía

2

Hezkuntza, Hizkuntza Politika eta Kultura Sailak (Hizkuntza Politikarako

Sailburuordetzak) diruz lagunduaErakunde honek Irunero diruz laguntzen du

Erakunde honek Irunero diruz laguntzen du

Joseba Arozena etaUnai Oiartzun

Unai Oiartzun

Sonia Garcia Olazabal, Amaia Terrazas amaiaterrazasruiz@gmai l .com

Ion Otxoaion@943sansebast ian.com

Baseclick S.L.ISSN: 1134-0606Lege gordailua:SS-230-94.Maiatzaren Lehena, 23 - 20304IRUNTel: 673 39 84 57

I runero

Mendibil parkearen izenak, zonaldeanizan zen orube eta baserri baten toponi-moak jasotzen ditu. 1595ekoak dira ba-serriaren lehen erreferentziak, Miguelde Mendibil Legia jauna jabea zelarik.

Halaber, 1857an Irungo baserri handie-netakoa han egon zen.

1910ean zezen plaza bat eraiki zuten,8.500 pertsonarentzako lekua zuena.Lau hilabete besterik ez zituzten emaneraikitzen, eta 1910eko ekainaren 29aninauguratu zuten. Sortzen zuen kostuhandiaren ondorioz 1920an Salvador Etxeandia Gali saldu zioten, eta, honek,zezen plaza bota eta orube horretanVilla Mª Luisa eraiki zuen, gaur egun Mu-sika Kontserbatorioa hartzen duen erai-kina (goiko argazkietan ikus daiteke gauregun eta 1971ean).

Iturria: José Monje.Irungo kaleen izenak.

Irun atzo Irun gaur

Mendibilparkea

Irundar maiteok,

Ekainaren 18an bukatu zen Betti Gotti el-karteak antolatu zuen euskara ikastarobat. Ikastaro hori Juan Garzia itzultzaileezagunak eman du, eta apiriletik ekaineraostegunero bildu gara sei ikasle anitz. Au-keran ikasle gutxi samarrek eman genuenizena puntuazioari eta esaldien antolae-rari buruzko ikastaro honetan, eta tokia,beharbada, ez zen egokiena horrelakoikastaro praktiko bat emateko.

Ikastaroa irekita zegoen interesa zuenirundar ororentzat, baina EGA euskara-maila bat gutxienez eduki behar zuenizena eman nahi zuenak. Ikastaroa nahizuen orori irekita bazegoen ere, kazetarieizuzenduta zegoen, batez ere.

Kazetari profesionalik ez zegoen, baina

bildu ginenok arlo desberdinetakoakginen: euskara-irakasle bi, euskara tekni-kari bat, magisteritza ikasle bat, besteakbeste. Ikastaroa hagitz interesgarria iru-ditu zait niri, eta Irungo IRUNERO aldizka-rian artikulu hau idaztea bururatu zait,praktika moduan.

Artikulu hau BETTI GOTTI elkarteari es-kertzeko probestuko dut, eta esateko, hu-rrengo ikastaro bat antolatuz gero, ikaslegehixeago izan daitezela eta beste tokibatean, hala nola Irungo Udal Euskalte-gian.

Besterik gabe agurtzen natzaizue, bestebat arte eta ikusi arte.

Plazer bat,

GUTUNA

Ainara Maia Urroz

IUA: 41034

IUA: 38604

IUA: 25564

3

ALARDE TRADIZIONALA

Argazkiak: Iván Macia

1. - Iñaki Arruabarrena Jenerala, infanteriako konpainiakikuskatzen 2. - Danborrak Urdanibia plazan. 3. - Konpainiabat Larretxipi kalean behera. 4. - Maialen Eguiazabal, Benta-seko kantinera, San Juan plazan. 5. - Neska talde bat Alarde-aren hasieraren zain. 6. - Goizeko deskarga San Juan plazan.7. - Iñaki Arruabarrena Jeneralaren sarrera San Juan plazan.

1

3 4

6

7

5

2

4

1. - Loiola Zuazu, Buenos Amigoseko kantinera. 2, 3. - Soldaduak erredoble eta dan-borrekin San Juan plazan sartzen. 4. - Neska talde bat Alardea ikusteko prest. 5. - Es-tatu Nagusiko kideak Udaletxeari begira. 6. - San Migeleko kapitaina eta beste kidebatzuk Kale Nagusian. 7. - Iñaki Arruabarrena Jenerala Kale Nagusian. 8. - NoeliaMatilla, Belaskoeneako kantinera, Kale Nagusiaren bukaeran. 9. - Belaskoeneakokantineraren ama eta beste lagun batzuk. 10. - Kizkitza Gonzalez, Bandako kanti-nera. 11. - Txilibituak Kale Nagusia jaisten. 12. - Hatxeroak Kale Nagusian.

1

62

5

87

3

4

5

Rosa SánchezAbokatua

Eskarne Ruiz de ArbuloZuzenbidean lizentziatuaEpaitegietako prokuradorea

Karrika Nagusia, 25, behe. IRUN

rosasanchez@despachoprofesional.net eskarne@eskarneprocuradora.com

Tel 943 632 740

Telekopia: 943 639 793

Tel 943 635 073

Telekopia: 943 622 314

Argazkiak: Iván Macia

1211

9

10

6

1. - Lorena Etxepare, Santiagoko kantinera, Fo-ruen karrikan. 2. - Nekane Franco, Behobiakokantinera, Foruen karrikan. 3. - Neska bat Arti-lleriako jantzia daraman ume batekin. 4. - Kon-painiak Junkal plazatxora iristen. 5. - NaroaEtxeberria, Bidasoako kantinera Irungo banderabatekin. 6. - Konpainiak San Juan Plazatik ate-ratzen. 7. -Hatxero bat Kale Nagusia jaitsi ondo-ren. 8. - Erredobleak Arbelaitz jauregiarenondotik pasatzen.

1

4

2 3

65

7 8

Argazkiak: Iván Macia

7

Sanmartzialak Caser Anakan

Hilabete osoan zehar zenbait ekitaldi antolatu dituzte: Kantineraren hauta-keta, Errenteriako emakumeen dantza, San Migel konpainiaren entsegua,San Juan sua, Irungo bideoen proiekzioak, Kantinerari omenaldia, Anakakonpainiaren entsegua, Sanmartzialetako arma-ikustatzea, sanmartzialetakobazkari berezia eta Alardeko bideoen emanaldia.

Sanmartzialak urtero ospatzen dituzte Caser Anakan. Ekainaren 1eanMaite Elorza aurtengo kantinera hautatu zuten lankide, familia eta egoilia-rrek, sei hautagairen artean. Horietatik, gazteenak 72 urte ditu eta 91 za-harrenak. Maite hondarribiarra da eta 87 urte ditu. 1948. urtean Kostakonpainiako kantinera izan zen. Bestalde, Antonio Gil izan da 2015eko Sar-jentua Caser Anakan.

Argazkietan: Paco Almendres San Migeleko kapitainaren, Maider GarciaSan Migeleko kantineraren eta San Migel konpainiako kideen bisita.

8

ALARDE PUBLIKOA

1

2

7

3 4

65

8

1. - Carla Pavesi, Danborradako kantinera.2. - Inma Landa Jenerala San Juan plazan.3. - Jokin Otegi Kaporalburua hatxeroekinSan Martzial kalea igotzen. 4. - Lagun taldebat Alardea ikusten. 5. - Txilibituak SanJuan plazan sartzen. 6. - Goizeko des-karga. 7. - Zalditeria San Juan plazan. 8. -Miriam Finch, Lapitzeko kantinera goizeanelizara bidean. 9. - Eskopetariak elizara bi-dean desfilatzen.

9

9. - Alardea ikusten. 10. - Artilleriako kideak Kale Nagusia jaitsi ondoren.11. - Zalditeriako kide bat San Juan plazatik ateratzen. 12. - Maialen Bel-tran Ama Xantalen konpainiako kantinera, Kale Nagusian. 13. - Soldaduakerredoblea jotzen. 14. - Maider Resende, Bidasoa konpainiako kantinera.15. - Konpainia osoa Kale nagusia jaisten.

Konpainia bateko eskopetariak Eliza kalean desfilatzen.

9

10

14

12

15

13

11

Argazkiak: Iván Macia

Drone bat eskuratzen le-hena izan zen BidasoaGLHBI, estatuko institutuguztien artean. 2011n izanzen. Lehenago, hegazkintxikiak erabili izan zituztenfotogrametria lantzeko.Baina “garestiegi” aterat-zen zela gogoratu du Al-

berto Arranz institutukoirakasleak. Gaur egun, seidrone dituzte Bidasoan,eta eskaintzen dituztengradu ezberdinetan era-biltzen dituzte. “Oso espa-rru zabala hartzen dutedroneek. Haien erabilera,garapena, arlo elektroni-koa, moldatzea edo pert-sonalizatzea landudaitezke, besteak beste”,azaldu du Alberto Arran-zek.Berritzaile izan zen Bida-soa 2011n, eta oraindik

ere, abantaila du ingurukobeste irakaskuntza zentro-ekiko. Askotan, baita en-presekiko ere. “Ikasleakpraktikak egitera iristendira enpresetara, eta bat-zuetan arduradunek bainoezagutza handiagoa iza-ten dute droneen ingu-ruan. Hori onuragarria daenpresentzat”, argitu duArranzek. Droneen erabi-leran sakondu izan duteBidasoan, batez ere.Dena den, beste pausobatzuk ematen hasi direlanabarmendu du AlbertoArranz irakasleak: “Di-seinu mekanikoko zikloan,

droneetarako piezak sort-zen hasi dira, 3D inpreso-rekin”. Erronka handia da,orain arte, Alemaniatikedo Estatu Batuetatik eka-rri behar izan dutelakomateriala.

Droneen inguruko jardu-naldiak Droneekin lan egitea Bi-dasoa GLHBIren ezauga-rri bereizgarrietako bat da,gaur egun. Gaiaren eza-gutza zabaltzeko eta ja-sotzeko asmoz, jardunaldibatzuk antolatu zituzteninstitutuko arduradunekmaiatzean, ikasturtearen

amaieran. Hizlarien arteanegon zen Jorge ArévaloEusko Jaurlaritzako Lan-bide Heziketako sailbu-ruordea. Droneenerabilera erregulatzearenbeharra azpimarratu zuen:“Droneak legedia bainoazkarrago garatzen aridira. Baina erregulazioa-ren bidez segurtasunabermatzea ezinbestekoada, inolako astakeriarikgerta ez dadin”. Irungo Bi-dasoa Institutua, behint-zat, ez da atzean gelditu.Droneen erritmo bizko-rrean aurrera egitea lortudu.

Helburu militarretatik, erabilpen zibileraegin dute jauzi droneek. Teknologiarenmunduan ohikoa den bidea jarraitu dute.Gaur egun, industrian, nekazaritzan edobeste hainbat sektoretan tresna erabilga-rriak dira. Gainera, hurrengo urteetan dro-neek bilakaera handia izango dutelaaurreikusten dute adituek. Hori dela eta,Bidasoa Lanbide Heziketa Institutuan lauurte daramatzate dagoeneko droneekin lanean

10

Droneen erabileran aitzindari izan da Bidasoa GLHBI2011n hasi ziren Irungo institutuan tresna hegalari telegidatuekin lanean

Ezkerreko argazkian, JorgeArévalo Eusko JaurlaritzakoLanbide Heziketako sailburuor-dea, eta Alberto Arranz institu-tuko irakaslea.

Literatur sariak eman dizkiete Txingudi BHIkoikasleei, 2015eko Ikastola Egunean. Hiz-kuntza Normalkuntza Batzordeak sorkuntzabultzatzeko lehiaketak antolatzen ditu urteosoan zehar. Euskaraz, gaztelaniaz eta inge-lesez idatzitako lanak saritzen dituzte. “Ai-

tortza egiten diegu idazten aritzen direnei,ikus dezaten baliotsuak direla. Pentsatzendugu motibazioa edo animoa emango diela”,azaldu du Edu Zabala irakasleak. Saritutakolanak, liburu batean biltzen dituzte, GurasoElkartearen diru laguntzari esker. Edu Zaba-

lak gogoratu du, askotan, ikasleek egiten di-tuzten lanak galdu egiten direla: “Uste bainogauza gehiago egiten dira, baina normalean,ez dira inon gordetzen”. Gaur egun, sariazgain, haien lanak biltzen dituen liburua jasot-zen dute Txingudiko sortzaile gazteek.

Literatur sorkuntzako uzta jaso dute Txingudi BHIn

11

IRUNGO JAIAK 2015

Betti Gotti Euskara Kultur Elkarteak Herri Bazkaria antolatu zuen. Argazkietan ikus daitezke Herri Olinpiadak, Batukada eta “Peña Poteo” txa-ranga Ficobara bidean, Herri Bazkaria, musika emanaldia, eta Irungo erdigunera bueltatzeko kalejira, Elektropatxarangarekin.

Juanma Garate txirrindulari ohia izan zenSan Juan bezperan jaiei Agurra emanziena. Goiko argazkian, Kemen dantza taldeko dantzariak.

Bidasoako erraldoiek Gi-beletako Eguneko Zen-troan bisita egin zuten.

gaztea12

Negozio batean, bezero guztiek dute garrantzia. 2.0 bezeroakexistitzen direnetik, garrantzia bikoitza.

Zoritxarreko ideia izan nuen atzo. Ezagutzen ez nuen jatetxebatetara joan nintzen, familiako ospakizun baterako. Oso txa-rra izan zen esperientzia: bezeroari arreta eskasa, janari urria,oso garestia... Sekula ez bueltatzeko modukoa.

Etxera itzultzerakoan, Facebook-en esperientzia azaltzea bu-ruratu zitzaidan. Nire lagunei jatetxeko itxaronaldi luzeenberri ematea zen helburua. Eta bide batez, barrenak hustea.

Ordu gutxi batzuen buruan, 30 “Atsegin dut” ohar eta 12 iruz-kin zituen Facebook-eko egoeraren eguneratzeak. Beraz, la-gunen multzo handi samar batek erabaki zuen udan jatetxehorretara ez hurbiltzea. Gainera, aurkako iritzia emateko prestegongo ziren, norbaitek galdetuz gero.

Gaur egun, ostalaritzaren mundua baldintzatzen dute Tripad-visor moduko iritzien web guneek. Bospasei iritzi txar edukit-zeak bezeroen jaitsiera eragin dezake. Negozioa txikia baldinbada, baita haren itxiera ere. Oso ikusgai daude gaur egun ja-tetxeak eta hotelak. Inoiz baino exijentzia maila handiagoariegin behar diote aurre.

Horrek gehiegikeria eta bidegabekeriaren bat edo beste era-giten du, jakina. Baina orokorrean, kalitateak beti izaten dusaria. 2.0 iritziek nahiko ondo irudikatu ohi dute errealitatea.

Berriki, ikastaro bateko ikasle batek (merkataria da), komen-tatu dit arlo negatiboei buruz idazteko ohitura handiagoa du-gula. Beharbada garai batean hala izango zen. Bainaostalaritzaren kasuan, esperientzia onak ere elkarbanatzendira gaur egun, txarrak baino gehiago, beharbada. Lan onaegiten duten negozioek azkar jasotzen dituzte sariak, sare so-zialetako iruzkinen bidez. Bezeroek komentatzeko ohituradute, bertan egon direla eta platerkada polita eskaini dietelaerakusteko besterik ez bada ere.

Emaztearekin bisitatu nuen jatetxe horrek aukera ona galduzuen, hurbil bizi naizelako, eta lagunei bikain bazkaldu nuelaesan ahal izan nielako.

Ez naiz kritiko gastronomikoa, ezta Facebook-eko pertsonarikezagunena ere. Baina ahoz ahoko digitala geldiezina da. Txa-rrerako eta onerako.

Pablo MoratinosMarketing Online-ko aholkularia.

3yMedia Comunicación Digital

Ahoz ahoko digitalaTxingudi BHIko Literatur lehiaketa

Emakume hura Tamako zen, Japoniatik etorritako etorkin bat.Bere ahizpa Ankorekin telefonoz hitz egiten ari zen, baina bat-ba-tean, oihu bat entzun zuen telefonoaren beste aldetik. Hori ent-zundakoan, Tamako lurrera erori zen, bere ahizpa txikiazkezkaturik.

Baina, inork ez zion altxatzen lagundu, New Yorkeko metro izu-garrian. Anko berarekin batera bizi zen, horrexegatik, korrika joanzen Tamako bere etxera. Hara iritsi zenenan, dena lehen utzi zuenbezala zegoen, baina Anko ez zegoen han. Eta berak bazekienAnkok, bere kabuz, ezin zuela joan, igande goiza zelako eta gaz-tea zenez, etxean giltzapetuta utzi zuelako lanera zihoan bitar-tean, pentsatu zuen Tamakok bere artean. Gela guztiak miatuzituen badaezpada, eta logelan topatu zuen bere ahizpa kuttuna,armairuaren aurrean, lurrean etzanda eta konortea galdurik. 112-ra deitu zuen eta sendagileek Ankok lasaitasuna behar zuela on-dorioztatu zuten. Hau lokartu zenean, Tamako pentsatzen hasizen; ireki zena? Ankok ez zekien hori, baina ikaratu egin bazen?Ez nuen sinetsi nahi, baina orain badakit zergatik saldu zigutenetxea hain merke. Bost egun geroago, etxea Japoniar erara be-deinkatu ondoren, Japoniara itzuli ziren bi ahizpak, eta gobernuakNew Yorkeko etxea betirako itxi zuen.

Arane Oieregi Fontao - 4. Maila

Aipamen berezia

ASMA Ipuin zati batetik abiatuta ikasleak berea asmatu behar du.

Txuku-txuku-traka-traka... burdin kirrinka, trenabalaztatzen hasi da burdinbidea zarramazkatuz.Ireki dira ateak. Takoi hotsa, denak presaka, galtzaluze italiarrak, Lacoste, Liberto, gizon dotore batenzapata marroi ilunak, lehenengo klasea, agian?Denak erdi lasterka, atzetik akuilua ziztaka edu-kiko balute bezala, erne! Tupust egin eta ia lurreraerori da andere apaindu bat, mugikor baten oihua,baina inork zirkinik ez...

13h a u r r e n l e i h o a

San Vicente Paul HH2

GIRABIRA #2. ZIRKOAZer? Musika, malabarismoa,oreka-jokoak, piknika, etab.egingo dira.

Noiz? Ekainak 11

Ordua? 12:00etatik 17:00etara.

Non? Soroxarta parkean.

Prezioa? Doako sarrera.

Informazio gehiago: ht tp: / /g i -rab i ra .ne t /por t fo l io/2-z i r ko-2/

UDAN IRUNGO KIROLDEGIETANZer? Igerilekua, Fitness aretoa(14 urtetik aurrera), turkiar bai-nua, spa (16tikaurrera). Kantxa edo pilotalekubat alokatzeko aukera, eta ikas-taro asko egiteko aukera.

Prezioa? 12 eta 22 urte bitarte-koentzat (biak barne), abonatuudako hilabeteetarako eta ezezazu matrikularik ordaindu.

Informazio gehiago:- Artaleku: 943 50 57 r ecep-c ion. k i ro lak@i run .o rg- Azken portu: 943 50 57 azken-por tu . k i ro lak@i run .o rg .

"EUSKARAZ BIZI NAHIDUT" FILM LABURRENLEHIAKETAZer? Film labur lehiaketa honengai nagusia euskaraz bizitzekonahia da. Lehiaketa Euskara Gi-zarteen Kontseiluak antolatu du.Lanik onenak Donostia Zine-maldian proiektatuko dira.

Sariak? Profesionalen atala:

1.go saria: 2.000 euro2. saria: 1.000 euro3. saria: 500 euro

Amateurren atala: 1.go saria: 1.000 euro2. saria: 500 euro3. saria: 250 euro

Epea? Abuztuak 24.

Izena emateko eta informaziogehiago jasotzeko? i n fo@eus-ka razb iz inah idut.o rg

414 g a z t e i n f o r

UDAKO ORDUTEGIA IGAZTEN

- Aurrez aurre: Foruen karrikako 2-behea- Telefonoz: 943 50 54 44 / 943 50 54 40 - Posta elektronikoz: igaz te@i run .o rg

- Webean: www. i r un .o rg/ igaz te- WhatsApp bidez: 607 771 173

UZTAILEAN, ABUZTUAN eta IRAILEAN,Gazte Informazio Bulegoa udako ordutegianegongo da zabalik. 10:00etatik14:00 etara astelehenetik ostiralera.

Hori bai, gogoan hartu ateak interneten egu-nero-egunero 24 orduz irekita daudela!

www.irun.org/igazte

PUTZUAK (Irun)

Noiz? Uztailak 3.

Norentzat? 12 - 17 urte

Prezioa? Dohainik

PADDLE SURF (Hondarri-bia)

Noiz? Uztailak 8.

Norentzat? 12 - 25 urte

Prezioa? 5 euro

SURFA HENDAIAN

Noiz? Uztailak 10.

Norentzat? 12 - 25 urte

Prezioa? 10 euro

GAZTELEKUKO JARDUERAK

informazio gehiago: www.irun.org/gazteleku

a i s i aa 15

Ekainak 3Zer? Martindozenea Gazte-lekutik irteera putzuetara.

Non? Martindozenea Gazte-lekuan.

Ordua? 15:30etatik20:30etara.

Prezioa? Doako sarrera.

Izena emateko? -iGazte bulegoan

(Foru Karrika 2 behea).-Telefonoz:

943636826.-Emailez: gazte-

leku@i run .o rg

Ekainak 9Zer? Eurohiriko sare berdeaeta urdina Redvert proiktua-ren aurkezpena eta eztabai-dako jardunaldia.

Non? Ficoban.

Ordua? 9:00etatik14:00etara.

Izena emateko? 943667788

Ekainak 11Zer? Girabiraren bigarrenekitaldian ZIRKOA izango dagaia nagusia.

Non? Soroxarta parkean.

Ordua? 12:00etatik17:00etara.

Prezioa? Doako Sarrera

Informazio gehiago:h t tp : / /g i rab i ra .net /por t -fo l io/2-z i r ko-2/

Ekainak 17Zer? “Moda museoan” dise-natzaileen I. Lehiaketa.Moda greko erromatarreaninspiratutako diseinuetan oi-narritzen da. Ekimena DiesOiassonis Irungo VI. Erro-matar Jaialdiaren egitarauaneta Moda Museoan proiek-tuaren baitan dago.

Non? Oiasso Erromatar Mu-seoan.

Ordua? 20:00etan.

Izen ematea eta informa-zioa: i r un .o rg/o iasso

Zer? “Bidasoako Maisuak.Inspirazioa eta ardura” era-kusketak, Bidasoako margo-lari ospetsuenen lanak

bilduko ditu. . Noiz? Uztailaren 17tik, abuz-tuaren 30era arte.

Non? Erakusketa AmaiaK.Z.n izango da.Ordutegiak?

- Asteartetik ostiralera: 18:30-21:00 - Larunbatetan: 12:00-14:00eta 18:30-21:00 - Igandeetan eta jai egune-tan: 12:00-14:00 Noren obrak izango dira? Darío De Regoyos y Valdés ,José Salis Camino, RicardoBaroja y Nessi, Vicente Be-rrueta Iturralde, Javier CigaEchandi, Francisco Echeni-que Anchorena, Daniel Váz-quez Díaz, BernardinoBienabe Artia, Gaspar Mon-tes Iturrioz, Juan Larramendi

Arburua, Menchu Gal Oren-dain, Elías Garralda Alzuga-ray, Enrique Albizu Perurena,José María Rezola, JoséGracenea Aguirregomez-corta, José María ApezetxeaFagoaga, Ana Mari Marín,José Mensuro ´Mensu´,Amaia Hernandorena Albea,Jesús Montes Iribarren, Ja-vier Sagarzazu Garaikoet-xea, Juan Carlos Olaetxea,Antonio Moreno Bergareche,Tomás Sobrino Habans, Xa-bier Soubelet, Ignacio Larra,Kepa Arizmendi Bereau,Juan Carlos Pikabea Zubiri.

“BIDASOAKO MAISUAK. INSPIRAZIOA ETA ARDURA”