2011KO IRAILAREN 25A 17�

K i l o m e t r o a k 2 0 1 1 -ESKU AHURRA mugurdiz beterik eskainidigu Leirek, eta ahoratzera gindoazela“lehenbizi garbitu!” oihu egin digu. Lezioaongi ikasia dauka. 4 urte ditu, eta baratzeanaurrera eta atzera ibiltzea asko gustatzenzaio, ikastolako ume gehienei bezalatsu.Gorka Vesga du hezitzaile, bera da bara-tzearen arduraduna. Argi dauka baratzeakhaurren ikaste-prozesuetan eragin positiboaduela: “Baratzean parte hartzen dutelarik,ingurunea zaintzeko kontzientzia barnera-tzen dute”. Haur Hezkuntzako ikasleezgain, Lehen Hezkuntzako eta Derrigorrez-ko Bigarren Hezkuntzako gazteek erelaguntzen dute baratzearen osaketan.

Baratzea lantzen orain dela bederatzi urteinguru hasi zirela gogoratu du Vesgak:“Orain arte baratzearen ardura zeramanakhasi zuen proiektua, DBH 4ko teknologiako

klaseetan erabiltzeko. Ikastola Agenda 21 egi-tasmoan sartuta dagoenez, han lantzen direngaiak baratzean ere jorratzeko erabili izandira”. Egun, Urtxintxa eta Txanela ikastoleta-ko ikas-materialak dituzte gainera, eta landubeharreko gaiei buruzko ariketak agertzendira liburuetan. Horiek aitzakiatzat hartutaikastola kanpora irteten dira baratzean teoriapraktikara eramateko. “Adibidez, babarrunmagikoaren ipuina irakurri ostean, babarrunbat landatzeko eskatzen duten ariketak ego-ten dira. Guk jarraibide gisa hartu, eta landa-tu egiten ditugu”. Horrela osatu zuten ortubarruan dagoen lorategia. Orain seigarrenmailan daudenek ondo gogoan dute nola izan

�18 2011KO IRAILAREN 25A

K i l o m e t r o a k 2 0 1 1-

zuten ikasgelan hazitegia: “Jogurt potoetaneduki genituen hasieran, pixka bat hazi bitar-tean, eta gero hemen landatu genituen”. Ari-keta horiekin, landareen sailkapena eta ernal-keta landu zituzten.

Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzatiklaugarren mailakoak dira baratzera joan-eto-rri gehien egiten dituztenak, natur zientzieieta teknologia gaiei lotutako alorrak jorratze-ko. Oro har, mantentze lanetan aritzen direlaargitu du Vesgak: “Belar txarrak kentzeaedota uraren errailea aldatzea izaten da bes-teak beste haien lana”. Batxilergoa eskaintzendute Ikasberri Ikastolan, baina hauek ez dutebaratzean parte hartzen.

2011KO IRAILAREN 25A 19�

K i l o m e t r o a k 2 0 1 1 -

Orriotako argazkietan,Ikasberriko baratzea. Haur

Hezkuntzako, Lehen Hezkuntzakoeta Derrigorrezko Bigarren

Hezkuntzako haurrak aritzen dira.

K i l o m e t r o a k 2 0 1 1-

�20 2011KO IRAILAREN 25A

Produktu kimikorik gabeko uztaEz dute produktu kimikorik erabiltzen. Lurraongarritzeko konposta botatzen dute, hau ereikastolan bertan egina. Vesgak azaldu duenez,konpostak lurra “gozo” mantentzen du, etahorrela haurrei errazagoa zaie manipulatzea.“Aitzurtu beharrik ez dago, eskuekin zulotxo-ak egin ditzakete eta han sartu hazia edo lan-darea”. Hurreratu garen egunean, baratzeandauden zuhaitzak udareondoa, gereziondoa,intxusak, kainaberak, eta sagarrondoak dira.Patatak, tomateak, tipulak, kalabazatxoak etababarrunak ere badituzte; eta horrez guztiazgain, loreak daude. Dena lau zatitan eta mai-latan banatuta dago. Haur Hezkuntzakoeipartzela oso bat uzten diete Ikasberrikoek:“Gustura hasten dira ureztatzen baina bada-kizue nola diren haurrak, gutxi behar izatendute jolasean aritzeko”.

Guztiak maite dute baratzean aurrera etaatzera ibiltzea, dela ureztatzen, dela landatzen.Seigarren mailakoek lan ugari egiten dute.Baratzeko arduradunak baieztatu digu: “Gogo-an dut, Lehen Hezkuntzakoak beren tutoree-kin loreak landatzera etorri ziren eguna. Lurraaitzurtzen hasi nintzen ni, eta berehala ikasleakgaldezka hasi ziren beraiek zergatik ez ziren ariaitzurrean. Azkenean denek lagundu zuten.

Argi dago, beraiei gustatu egiten zaie, aulkitikaltxa eta zerbait egiten egotea”. Laguntzaeskaini zuten ikasleek eta auzolanean loratuzuten ortua. Horixe du, hain justu, helburueta-ko bat: elkarlana bultzatzea.

Badu beste kontakizunik Vesgak: ardiekbaratzeko itxitura gainditu zutenekoa. Bara-tzea izorratuko zietela-eta ikasleak “ardiakbidaltzeko eta bidaltzeko” eskatzen aritu zire-la gogoan du. “Ikusten da zenbat eta gehiagoparte hartu, orduan eta gehiago zaintzendutela baratzea. Beraiena den zerbait da, hor-taz, zaindu egiten dute”. Era horretan, zabo-rra bertan ez uzten eta ingurua txukun man-tentzen saiatzen dira. Hori da lortu nahiduten beste balioetako bat: ingurunea zain-tzea. “Kontzientziatu egiten dira nolabait.Ezagutu dezatela natura, fruituak eta baraz-kiak nondik datozen, baita nola landatzendiren. Ez dezatela pentsatu dena supermer-katuan dagoela”.

Gehienbat udaberrian lantzen dute lurra,eguraldiak orduan laguntzen duelako batikbat, baina baita ikas-materialak horrela bide-ratzen duelako. Neguko joan-etorri apurrakikastolako helduenek egiten dituzte. Pasa denneguan ilarrak eta baratxuria sartu zituztelaadierazi digute.

������������ �� �������������������� �� ��� ��� � ����

��������������� ������������������ �������������

Teknologizatuta dator aurtengo Kilometroak. Ordenagailuekin erabatlotua dagoen leloa aukeratu dute: Klik! Horrela “ikastolak, herrihonek, euskarak aurrera egin behar duela” adierazi nahi izan duteantolatzaileek. Play ikurra hartu dute leloa indartzeko ikur gisa. Abes-tian ere hala diote: “Klik bat egin eta aurrera goaz”.

Baina klik hori ez da abestian bakarrik entzun, ezta Kilometroenaldeko publizitatean soilik ikusi. Ikasberri Ikastolakoek herritarrakbultzatu dituzte benetan klik egin dezaten. Klikmetroak egitasmoajarri zuten abian, Kilometroak jaiaren osaketan jendeak parte harzezan. Roman Azkue Ikasberri Ikastolako koordinatzaileak eta IgorElortza Kilometroetako koordinatzaileak azaldu digutenez, hasierakoikastolen aldeko jaiak antolatzeko erabiltzen zen funtzionamenduahartu dute abiapuntu, hori bai, gaurkotuta. Ibilbide birtuala osatu dutehorretarako, eta jendeari metroak doan erosteko gonbita egin. “Dirukopuru jakin bat lortzeko babes-leak bilatu ditugu. Aurten jen-deari esfortzu minimo bat eskatudiogu. Jendeak metroak bere ize-nean jarri ditzala, eta hala ibilbi-de birtualean egindako metrobakoitzeko babesleek ordainduegingo dute”. Lagundu nahi duenak formulario bat bete behar du etaargazki bat igo, gero parte-hartzailearen irudia babeslearen ondoanagertzeko. Twitter, Facebook, e-posta bidez edota klikmetroak.comwebgunean egin daitezke metro birtualak.

Kilometroen hasierako edizioetan benetan egiten zituzten kilome-troak eta kontrol guneetan zigilua jartzen zitzaien. Pertsona ezagunekegiten zituzten ibilaldiak, eta horiek egindako kilometroak ordaintzenzituzten babesleek. Azken urteetan ordea, ez da horrelakorik beharizan, ikastolen aldeko jai erraldoi bilakatu delako, eta babesleak ordain-tzeko prest daudelako. Antolatzaileek ordea, hasierako filosofiari heldunahi izan diote. Elortzaren esanetan, “berez Kilometroak zergatik etazertarako egiten den adierazteko egin dugu hau. Uste dugu berezkoesentzia erakutsi behar diogula jendeari, eta batez ere, gazteei”.

Ibilbide birtuala alde batera utzi eta errealitatezkoan ibiltzeko auke-ra izango da datorren igandean. Sei kilometro luzeko ibilbidea izangodu aurtengo edizioak, Azpeitia osoa igaroko duena. Guztira lau gunenagusi izango ditu, eta bosgarren bat ere egongo da, herriko plazahartuko duena.

Garai berriei klik!

K i l o m e t r o a k 2 0 1 1-

�22 2011KO IRAILAREN 25A

Ikasgelatik kanpoko jarduna izaten dutebaratzera joatea, eta horregatik ere dutegogoko. “Gelan sartuta egon ordez, alde ede-rrean gaude hemen” esan digu ikasle batek;besteak gaineratu du “ingelesa ikasten egonbaino nahiago hemen, behintzat zikindu egingaitezke-eta”. Ikasleei lanerako, ikasteko etalaguntzeko gogoa pizten die baratzeak. Ves-gak azaldu digunez, ebaluatzeko unean ikas-leek agertutako “interesa eta motibazioa”hartzen dituzte kontuan, baina ez da horigarrantzitsuena: “Askoz ere garrantzi handia-goa du, gure ustez, ikasleek ongi pasa izana,elkarlanean aritzen ikasi izana etahorrelakoak”.

Udazken aldera, barazkiak eta frui-tuak biltzeko unea iristen da. Orohar, irakasleen artean banatzen dute,baina badago ikastolako letxuga pro-batu duen ikaslerik.

Datorren igandean, Kilometroakjaira Azpeitira gerturatzen denak egindezake bisitatxoa ikastolako baratze-ra. Txorimalo baten zaintzapeandago, ez dezatela txolarreek bertakouzta hondatu. Haur Hezkuntzakoumeek dotore-dotore jantzi dute,egun handirako. n

Udareondoa,gereziondoa,intxusak,kainaberak,sagarrondoak,patatak, tomateak,tipulak,kalabazatxoak etababarrunak dituzte,baita loreak ere.

2011KO IRAILAREN 25A 23�

K i l o m e t r o a k 2 0 1 1 -