MAXIXATZEN

Azko

itiko

her

ri al

dizk

aria

, 202

0ko

mar

txoa

- 39

6. z

enba

kia

Berdintasuna, konpromiso

2 maxixatzen.eus

maxixatzen.eus

Soreasu z/g. Gipuzkoa, 20730 Azpeitia

943 85 36 17maxixatzen@maxixatzen.eus

www.maxixatzen.eus

ARGITARATZAILEA:Urolako Komunikazio Taldea

Koop. Elk.

MAKETAZIOA:Urolako Komunikazio Taldea

Koop. Elk.

PUBLIZITATEA:Ainhoa Cuende. Tel.: 943 85 36 17

INPRIMATEGIA:Mcc graphics

TIRADA:850 ale

LEGE GORDAILUA:SS-706-97

ISSN: 1137-8891

Oharra: Maxixatzenek ez du bere gain hartzen IRITZIAN eta GUTUNEAN adiera-zitakoaren erantzukizunik. Argitaratu ahal

izateko, eskutitz guztiek ondo identifikatuta egon beharko dute. Ez ahaztu datu hauek jartzea:

izen-abizenak, NA eta telefono zenbakia, nahiz eta gero izen-abizenak soilik argitaratu. Idatziek

gehienez 25 lerro izan beharko dituzte eta maxixatzen@maxixatzen.eus helbidera bidali beharko dira, hilabeteko azken astelehena

baino lehen.

10

hileko argazkixeMikel Zengotita Alberdi

iritzixe Ekaitz Etxezarreta Ibañez:

'Zapalkuntza alde guztietatik'

izena ta dizena Borroka feminista Azkoitian

ba al dakizu?

Begoña Gorostiaga

galdetu ahala erantzun

Ibon Errazu

hara!

Irantzu Olalde

ba al dakizu?

Xabier Beristain

iritzixe

Maite Arrate Idueta: 'Ohituren indarra'

iritzi grafikue

Travis

hilabetien begixetatik

ezetz asmau!Denbora-pasak

bertsoa papereanAsier Garate

maxixatzen txiki

Haurren txokoa

komunitatien leixue

Floreagako bolo taldea

ezetz topau!

agendie

4

5

6

14

21

26

22

ALDIZKARIANZER?

10

18

14

20

12

25

24

MARTXOKO

18

28

2829

30

28

4 maxixatzen.eus

Dira, dira zezenak dira...

Gaueko iluntasuna puskatzen duenean suzko zezenaren argiak, suak eta txinpartak,

bihotzeko taupadak bizkortzen dira.

Batzuk beldurrez

besteak, berriz, pozez, baina...

denon barruak astitzen dituzte emozioek.

HILE

KO A

RGAZ

KIXE

Mikel Zengotita Alberdi

Dira, dira zezenak dira

maxixatzen.eus

IRITZIXE

"Zapalkuntza alde guztietatik"

Ekaitz Etxezarreta Ibañez

“Karnabalak zapalkuntzaikpe” irakurtzen nuen joan zen inauteri larunbatean Balda plazan. Hasiera batean ez nuen mezua guztiz ulertu, azpian Sostenipe elkarte feministaren sinadura ikusi nuen arte. Sena zuzen ari zitzaidan lanean, zapalkuntza matxistaren eta biolen-tzia heteropatriarkatuaren kontrako mezua zen. Ondo egina!

Herri parekidean eta zapalkuntzarik gabekoan sines-ten dugunok amorruz eta frustrazioz bizi dugu beren bikotekidearengandik tratu txarrak jaso edota erailak izan diren emakumeen kopuruak entzuten ditugun momentua. Beti ahalegindu izan naiz zapaldutako emakume horren azalean jartzen, eta bera izan ba-nintz, zer erabaki hartuko ote nituzkeen pentsatzen.

Gauza bat argi daukat: ez litzaidake burutik pasatu ere egingo emakume horri esatea bere bikotekidea-rekin elkarbizitza eta bizikidetza egoerara iritsi behar duela. Are gutxiago aldebikotasun harreman batetik; gizon oldarkor eta matxista zapaltzailea bortizki za-paldutako emakumearen maila berean ezarri eta biak konponbide demokratiko batera ailegatzera bul- tzatzea. Noski ezetz, ez dago bizikidetza posible eta zilegirik. Gizonezkoa etxetik bota eta judizialki pro-zesatua izan behar da, eta kito. Bestela, emakume hori egunen baten hilik azalduko da edo pixkanaka hiltzen joango da agonia luze batean.

Gaur egun, gai honen inguruan lortutako adostasuna nabaria da; gizon horri egin behar zaionaz ez da ezta-baidatzen. Argi dago, punto. Bestalde, batere argi ez duguna zera da: herri eta nazio moduan euskal herrita-rrok pairatzen ditugun zapalkuntzen aurrean zer egin behar dugun. Irudikatu honakoa: emakume zapaldua Euskal Herria da, eta gizonezko matxista zapaltzaile

oldarkor batekin nahikoa ez, eta zoritxarrez bi ditugu etxean, frantsesa eta espainiarra. Bota ditzagun etxetik, ezta?

Baina ez, hortan ez dago adostasunik, “hori beste kon-tu bat da”, entzuten dut bazterretan. Noraezean gaude, auto-otzanduta, auto-gorrotatuta, auto-zatituta… azken finean, injustizia eta delitua existitzen direla ere ukat-zeraino. Etsaiak pozarren daude. Mendeak joan eta mendeak etorri, gure lurretan ditugun bi egitura zapal-tzaileek, inperialistek eta kolonizatzaileek konkistatu, masakratu, asimilatu… egin gaituzte, genozidioa, femi-nizidioa eta etnozidioa praktikatuz. Begiratu, adibidez, euskararen galeraren mapa edota gogoratu Zugarra-murdiko sorginen erreketa.

Horretaz guztiaz jakitun izan arren, uste dugu etsai horiekin tratuan edo etsaiaren peko sistema %100 de-mokratiko horretan aitortuko dizkigutela gure eskubi-de eta askatasun kolektiboak. Etsaiari legitimitate hori emateko prest gaude behin eta berriz zapaltzen gaitue-nean? Herri kolonizatuaren autoestimu faltaren seina-le itzela. Hori gutxi balitz, etsaiek beraiek zatitutako herri honetako autogobernu hilgarrietako agintariek beti mezu positibo eta baikorrak dituzte hitzetik hort-zera, Matrixen bizi izango bagina bezala. Baina zeinen buruan sartzen da hori?

Balda plazan bertan, Galipanen, 2050. urtea irudikatzen zen, plastikozko itsaso, atmosfera kutsatu eta animalia espezie desagertuen argazkiz. Nik beste zerrenda bat gehituko nioke: nazio desagertuena. Europako naziorik zaharrenetako hau badoa, agonia eta eutanasia luze eta inkontziente batean. Egunen batean ustekabean hilik azalduko da, denok ezagutzen genuen emakume hura bezala. Kontzientzia har dezagun, faborez.

6 maxixatzen.eus

IZEN

A TA

DIZ

ENA

Ane Olaizola Elortza

Feminismoaren aldeko borrokan Azkoitian ibilbidea egin duten eta egiten ari diren bost emakume dira Esther Lizarralde, Beatriz Aldalur, Amaia Ibarmia, Haizea Alberdi eta Andrea Muñoz.

Garai eta belaunaldi desberdinetakoak izanik, asko dute esateko denek.

Emakumeen Nazioarteko Egunak indarra hartu du azken urteotan, eta Azkoitian ere inoiz baino moreagoak izan dira Matxoaren 8ko ekintzak. Iaz, adin, lanbide eta ibilbide desberdinetako ehunka emakume elkartu eta planto egin zuten haien eskubideak aldarrikatzeko, eta borroka feministaren barruan, mugarri bilakatu zen egun hura. Gizon eta emakumeen berdintasunaren aldeko aldarriak, ordea, ez du beti onarpen bera izan herrian, eta bidea ez da erraza izan borroka feministan aritu direnentzat; oraindik orain, feminismoaren olatu betean, aparretan egoteko motiborik ez dagoela uste dute, gainera. Azkoitian bidea urratu dutenetako bost dira Esther Lizarralde, Beatriz Aldalur, Amaia Ibarmia, Haizea Alberdi eta Andrea Muñoz. Feminismora bidean tinko eragiteko hartu duten konpromisoa da belaunaldi desberdinetako emakumeak lotu dituen haria, sinesten dutelako feminismoa gizarte osoarentzat izango dela onuragarri. Martxoaren 8aren atarian, feminismoaren eta borrokaren hamaika ertz jorratu dituzte.

80ko hamarkadan, Donostian unibertsitate ikasketak egin zituzten garaian, batu ziren Aldalur (Azkoitia, 1964)

eta Lizarralde (Azkoitia, 1965) borroka feministara, eta Donostiako asanblada feministako kideen ondoan hasi ziren mugimendu horretan militatzen. Biek ala biek ondo gogoan dituzte hastapenak: Donostian ikasten zuten bitartean joan ziren aurrenekoz elkarretaratze feminista batera, eta han egin zuten harremana ondorengo hilabeteetan bidelagun izango zituzten beste feministekin. “Abortuaren aldeko protesta zen, eta Donostiako epaitegiaren aurrean katez lotu ginen. Polizia Nazionala etorri zen, eta kuartelera eraman gintuzten. Izugarrizko kaosa sortu genuen komisaldegian, eta modu horretara ezagutu genituen Donostiako mugimendukoak”, esan du Aldalurrek. Haren arabera, "kemenez betetakoak" ziren Donostiako asanbladako kideak, eta azkoitiarrek haiekin militatu zuten bitartean, borroka feministan "lehen urratsak egiten eta eztabaidatzen" ikasi zuten. Besteak beste, abortuaz, sexu aukera askeez, emakumea eta antimilitarismoaz eta erasoez eztabaidatzen zuten. Ekintzei zegokienez, “bururatutako guztia” egiten zuten, baita egun “pentsaezinak” diren mobilizazioak ere: “Ekainaren 28 batean [LGTBI+ kolektiboaren

Esther Lizarralde, Beatriz Aldalur, Amaia Ibarmia, Haizea Alberdi eta Andrea Muñoz.

Ahaztu ezinezko ikasgaia

IZENA TA DIZENA

harrotasunaren eguna] Donostian autobus bat hartu eta gidaria bere eserlekutik atera genuen. Hiri osoa zeharkatu genuen autobusean, bandera feministekin eta bozgorailuetatik gure aldarrikapenak zabaltzen”.

Feminismoaz kontzientzia hartzen eta inguruan eragiten saiatu izan dira hasieratik bost emakumeak, jakin badakitelako, jardunez gero, urak mugitu egiten direla. “Donostiatik Azkoitira etorri ginenean, saiatu ginen herriko beste eragileekin biltzen, gure kezkak haiei adierazteko. Baina ez zen erraza izan, hemen beste arlo batzuetan zeudelako eztabaidak”, gogoratu du Aldalurrek. “Gaztetxean ibiltzen hasi ginenean, esaterako, sistema osoa zalantzan jartzen zuen gune batekin egin genuen topo, baina ez zituzten kolokan jartzen botere harremanak. Ingurukoentzat deserosoak ginen gu, eta eztabaida ugari planteatzen genituen. Espazio txiki horretan, esaterako, gauzak mugitzea lortu genuen: ekainaren 28 batez, mutilak neskaz mozorrotuta herrian poteoa egin genuen. Garai hartan, Azkoitian halakoak egitea probokazio hutsa zen”.

90eko hamarkadan, hainbat talde feminista sortu zen eskualdean, horien artean, Izarraizpeko Sorginak Azpeitian. Bolada batean han parte hartu ostean, mende berriarekin bat Emakume Taldea jaio zen Azkoitian, eta hara batu ziren bi lagunak; han, beste belaunaldi batzuetako emakumeekin batu ziren, Amaia Ibarmiarekin (Azkoitia, 1979), kasu. Ohikoa den moduan, gaztea zela Martxoaren 8aren inguruko ekitaldien bidez hurbildu zen Ibarmia mugimendu feministara: “Autodefentsa ikastaroa egin zuten herrian, eta probatu egin nuen. Izugarri gustatu zitzaidan hasieratik, eta orduan hasi ziren feminismoarekiko nire jakin-minak”. Aldalur: “Egitasmo hori argigarria izan zen askorentzat, han irakasten baitzuten ez genuela zertan jasan jasotzen genuen hori. Izan ere, ikastaroan konfiantzazko giroa sortzen zenean, egoera bortitz asko azaleratzen ziren: erasoak, bortxaketak… Garai hartan, Udalari eskatzen genion Azpeititik Azkoitira autobus zerbitzua jar zezan. Izan ere, emakumeek auto-stop egiten zutenean, zenbaitek egoera aprobetxatu eta bortxaketa kasuak-eta izaten ziren”.

Ibarmiak azpimarratu duenez, bere belaunaldiko emakumeak Aldalurren eta Lizarralderen bidez hasi ziren feminismoan murgiltzen, eta haiek eramaten zituzten material ugari lantzen zuten asanbladetan. “Pila bat irakurri eta askotariko gaiez eztabaidatzen genuen, hala nola sozioekonomiaz, prekarietateaz eta jubilazioaz. Oso bizirik geunden, kaletik gertu. Ekintzak ere asko eta askotarikoak antolatzen genituen: kartel lehiaketak, afariak, zine forum saioak, elkarretaratzeak…”. Talde txikia izanagatik, lan “ugari” egin zutela azpimarratu du Lizarraldek, eta eskualdeko beste taldeekin koordinatzen hasteak konplizitate handiagoa sorrarazi zien borrokan ari ziren inguruko feministei. Izan ere, eskualdean manifestazioak egiten hasi ziren herriz herri, eta bailarako "jende ugari" elkartzen zen mobilizazioetan.

Lizarralderen ustez, egun “edonork” esan dezake feminista dela, baina borroka horretan militatzen hasi zirenean, frankismoa amaitu berritan, feminismoa “estigma” bat zen: “Militatzen hasi ginenean, alderdi politikoen zein sindikatuen artean bazegoen halako erresistentzia bat mugimendu feministaren aurka. Borroka feminista beste borroken ondoren egin behar zela zioten, baina borroka feministak erakutsi du transbertsala dela eta askatasunera eta berdintasunera iristen ez bagara, ez dela bermatzen beste borrokak horretara iritsiko direnik. Talde feministek leku denetan egon behar dute, arlo guztietan eragiteko”. Ildo horretan, Ibarmiak azaldu du gerora ere "ezjakintasun handia" zegoela gaiaren inguruan: “Berdintasunaren gaia zeharo arrotza zen gure garaian. Adibidez, Udalak Berdintasun Plana izan zezan borroka egin genuen, eta azkenean, Azkoitiko Emakumeen Taldekook izan ginen plana Udalera aurkeztu genuenak. Egun, ziurtzat jotzen dugu erakundeek Berdintasun Plana izango dutela, baina garai hartan, feminismoa ez zegoen inoren agenda politikoan”.

Guztiak bat datoz erakundeek ukatu ezin duten erantzukizuna dutela gizon eta emakumeen berdintasunaren arloan, baina haien ustez, zenbaitek ez du horretarako "benetako" konpromisorik. “Guztien ahotan dagoen kontua da berdintasunarena, baina ondoren, errealitatearekin ez dator bat. Berdintasuna ez dago lehentasunen artean, eta Azkoitian garbi ikusten da hori. Udalak kontratatu berri duen teknikaria berdintasunaz eta prebentzioaz arduratuko da; lanaldiaren erdia izango du, beraz, berdintasunaren alorrean lan egiteko. Berdintasuna Udalaren agenda politikoan egongo balitz, ordea, teknikaria dedikazio osoan egongo litzateke berdintasun arloan lan egiten”, adierazi du Haizea Alberdik (Azkoitia, 1994).

Ikasteko, desikasiAldalur, Lizarralde eta Ibarmia baino dezentez gazteagoak dira Alberdi eta Andrea Muñoz (Irun, Gipuzkoa, 1996) Sostenipe taldeko kideak. 2016an piztu zen herrian berriz talde feminista bat sortzeko txinparta —Azkoitiko Emakumeen Taldea 2012an desegin zen—, Jabetza Eskolaren barruan egin ziren hainbat egitasmori esker. “Jende askok parte hartu zuen, esaterako, azaroaren 25aren bueltan egin zuten Woman in Black saioan, eta batzuek erabaki zuten Gabonetarako beste ekintza bat prestatzea. Bazegoen, beraz, halako kezka eta interesa, eta hortik sortu zen Sostenipe. Gerora, Emakumeen Mahaia desegin egin zen, eta Sostenipek bere gain hartu zuen gaiari erantzuteko ardura”.

Alberdiren esanetan, egungo gizarteak identifikatzen ditu talde feministek erantzun behar dituzten egoerak; “horrek erakusten du mezua jendearengana iristen ari dela”. Haien arabera, gizartean pausoak eman dira, bai-na ez behar bezainbeste, eta jendartea, gainera, “ohitu” egin da horrenbeste erasotara eta hilketatara. “Astake-ria hutsa da eskubidez beste baten gainean zaudela pentsatzea, baina gertatzen da oraindik, gazteek lehen-

8 maxixatzen.eus

IZEN

A TA

DIZ

ENA go harremanak errepikatzen jarraitzen dutelako. Ku-

riosoa da: kontzientzia sortu da eta lanketa egin da, bai-na oraindik orain mutil gaiztoek neska batzuk errakarri egiten dituzte, eta harremanetan jarrera matxistak eta toxikoak ageri dira”, esan du Aldalurrek. Alberdiren iritziz, sare sozialek kontrolerako bide berriak ireki dituzte, eta Aldalurren ustez, emakumeari "kartzela berri bat" ezarri diote: itxura fisikoarena. Muñozek, be-rriz, gazteek zein umeek jasotzen dituzten estimuluei aurre egitearen beharraz hitz egin du: “Hezkuntza ego-kia ematen badiegu ere, zaila da estimulu horiei aurre

egitea. Beti egongo gara gurpil berean sartuta: zerbait ikasiko dugu, hura desikasiko dugu eta beste zerbait ikasiko dugu gero”. Ibarmiak, bere aldetik, hezkuntzan jarri du arreta: “Iruditzen zait txiki-txikitatik gizarteko esparru desberdinetan balio egokiak erakusteko lana egin behar dugula, bai etxean, bai ikastetxean eta bai gazteek parte hartzen duten ekimenetan”. Lizarraldek, berriz, errealitatea deskribatzeko sistemaren oinarrie-tara jo du: “Diskurtsoa aldatu da, baina gazteek sarean zein bideo jokoetan jasotzen dituzten erreferentziek sis-tema indartu besterik ez dute egiten. Sistema heteropa-

triarkatuan, neskei eta mutilei rol desberdinak ezartzen diz-kigute, eta orain zenbait gauza esan ezin direnez, beste tres-na batzuk dituzte horretarako. Harremanetan betidanik egon da kontrola, baina egungo ere-du liberal eta kontsumistan, beste esklabutza batzuk sortu dira”.

Horren aurrean, erreferen-teak sortzea oinarrizkoa zein beharrezkoa dela azpimarratu dute bost lagunek, eta erakun-deek ez ezik, talde feministek "berebiziko ardura" dutela bide horretan: “Erakutsi be-har dugu badagoela emaku-me izateko beste era bat eta zalantzan jarri behar ditugula iristen zaizkigun mezuak. Fe-minismoak erakusten du bes-te eredu batzuk ere posible direla; aske bizi gaitezkeela, ez bestearen irudiari begira”. Era berean, emakumeentzako espazio propioak eratzea ere premiazkotzat jo dute, halako guneetan emakumeak “aske” sentitzen direlako eta “elkar-tasunezko eta konfiantzazko giroa” sortzen delako.

Pribilegioei uko egiteaIbarmiaren ustez, Azkoitiko Emakumeen Taldeak lehen aldarrikatzen zituen ara-zoek jarraitzen dute egun borrokagai izaten: “Gene-ro indarkeria, emakumeen prekarietatea, etxeko ardu-ren banaketa…”. Hain zuzen ere, iazko Martxoaren 8an egin zen greba feminista-ren ardatzetako bat izan zen zaintza lana, eta arlo horretan “pausoak” eman badira ere, "asko" dago egi-

maxixatzen.eus

IZENA TA DIZENA

Guztiak bat datoz azken urteetako Martxoaren 8ak herrian indarra hartu duela esatean, eta hein batean, mugimendu feministak gizartean “zorua” eraiki duelako izan dela uste dute. Iazkoarekin gogoratzean, "zoriontasuna" sentitu zuela azpimarratu du Aldalurrek: “Horrenbeste emakume elkartuta ikustea liluragarria izan zen niretzat. Izan ere, gure garaian ez genuen lortu halako erantzuna jasotzea”. Sostenipeko kideek ere aitortu dute egun horretako ekimenetan ez zutela espero halako harrera jasotzea: “Gu ekitaldietara iritsi ginenerako, plaza ia beteta zegoen. Orduko oso oroitzapen onak ditut”, esan du Alberdik.

Gizartzea "suminduta" dagoela nabari dute, eta berdintasunaren aldeko kontzientzia, hein batean, sendotu egin bada ere, “erne” egoteko zantzuak antzeman dituzte lehengo eta egungo aktibistek, besteak beste, feminismoaren irudia zuritzeko interesak daudela uste dutelako. “LGTBI+ mugimenduarekin Pinkwashing egiten den moduan, feminismoarekin antzeko zerbait gertatzen da. Kapitalismoak erabili egiten du feminismoa, saldu egiten duelako eta modan dagoelako. Bereganatu eta marketina egin du harekin. Eta horrek feminismoa kolokan uzten du; azalekoa bihurtzen du, erroetara joatea eragozten duelako”, azaldu du Lizarraldek. Era berean, hainbat sektoretako emakumeek mugimendu feministari egin dizkioten kritikak ere izan dituzte hizpide. “Migratzaile batzuek egurra eman diote mugimendu feministari, eta ildo horretan, egoera zaurgarrian dauden emakumeek asko dute esateko, guk lortu ditugun eskubide batzuk ez baitaude guztien eskura. Etorkinek zurioi egiten dizkiguten kritikak zilegi dira, guk errealitatearen zati bat besterik ez dugulako ikusten”.

Bostek egin dute emakumeen berdintasuna eta aska-tasuna modu kolektiboan aldarrika-tzeko hautua, eta borrokarako konpromisoa izan da haiek lotu dituen indarra. Esperientzia bizkar gainean, feminismoa “guztia zalantzan” jartzen duen mugimendua dela berretsi dute belaunaldi zaharreneko emakumeek, eta bidea askatzailea izan dela azpimarratu dute: “Eraldaketa pertsonal handia eragin digu, lanketa pertsonal handia eskatzen duelako”, esan du Liza-rraldek. Atzera begiratuta, Aldalurrek ere positibo-tzat jo du militatu zuen garai hura. “Militantzia mota desberdinak egin ditut, eta zalantzarik gabe, hau izan da ederrena, errespetuzkoena”. Ibarmiak gaineratu du militantziak “denbora asko eta konpromiso han-dia” eskatzen duela, baina "benetan betetzen duen jarduna" dela azpimarratu du. Belaunaldi berriek ere hala berretsi dute: “Mundua ikusteko ikuspegia ematen du feminismoak. Kontraesan batzuk sortzen dizkizu, eta horiek kudeatzen ikasi behar duzu. Nire kasuan, jendea ezagutu dut eta guztiok ulertzen ga-ren espazio bat sortu dugu. Izan ere, guztiok egoera an-tzekoak bizi izan ditugu, eta ederra da espazio se-guru bat edukitzea”, esan du Alberdik. Hitzok jarrai-tuz, Ibarmiak “indar askorekin” ikusten ditu herriko emakume gazteak, eta haiek egiten duten lana txalo-tu du.

«feminismoak erakutsi du beste

eredu batzuk posible direla;

aske bizi gaitezkeela, ez besteen

irudiari begira»

«kontzientzia sortu bada ere,

oraindik jarrera matxistak

eta toxikoak ageri dira

harremanetan»

«gizonezkoek beren

pribilegioei uko egin behar

diete, baina horretarako prest

egon behar dute»

teko oraindik. “Gizonek seme-alabak zaintzen di-tuzte, baina oraindik zama handiena emakumeek dute. Aitak, batez ere, aisialdiko eremuetan ikusten ditugu umeekin, baina egin beharrekoekin pentsa-tzen ari dena ama da; hark du ardura nagusia”, esan du Alberdik. Zentzu horretan, gizonezkoak “eroso” daudela azpimarratu du Lizarraldek: “Gizonezkoek beren pribilegioei uko egin behar diete, baina ho-rretarako prest egon behar dute. Karmele Jaio ida-zleari zera irakurri nion behin: alabak amari esaten zion senarra ordurik txarrenean korrika egitera joa-ten zela, mendi lasterketetan dena emanda zebile-lako; eta amak erantzuten zion ez kexatzeko, bere garaian txikiteoan ibiltzen zirela. Lehen txikiteoan ibiltzen zirenak orain korrika egitera joaten dira, noiz eta ordurik okerrenean. Batzuek gehiago eta besteek gutxiago egingo dute, baina gehienek ez dituzte beraien pribilegioak ukatzen, eta hor ere garrantzitsua da erreferenteak sortzea”. Dena den, berretsi dute mugimendu feminista ez doala gizo-nen aurka, jakin badakitelako feminismoa haientzat ere “mesedegarria” dela. “Sistemak gizonei erakutsi die modu batekoa izaten eta harremak edukitzen. Mutilei txikitatik erakusten diegu gizontxoa izaten, eta beren azala gizontxo batena bihurtzen da. Baina borroka honetan gure partaide egin behar ditugu, guztiok aterako garelako irabazten”.

10 maxixatzen.eus

Gabonen ostean heldu zenion Azkoitiko Udaleko Berdintasun eta Prebentzio teknikari postuari. Nolakoa izan zen hasiera?Oso harrera ona egin zidaten Azkoitiko udaletxean. Iritsi nintzenean, apur bat galduta sentitzen nintzen hasieran. Izan ere, bizkaitarra naiz eta Azkoitia ia ez nuen ezagutu ere egiten. Hortaz, lehenengo herria ezagutu behar izan nuen, baita herriko berezitasunak zein Udalaren antolamendua ere. Pixkanaka-pixkanaka bada ere, ari naiz gauzak egiten.

Pedagogoa zara ikasketaz, eta gizarte bazterke-riaren inguruan lan egin duzu orain arte.Irabazi asmorik gabeko erakundeetan egin izan dut lan orain arte. Hogei urtez emakumearen sustapenerako fundazio batean ibili nintzen lanean, eta Bizkaiko hainbat herritan jardun nintzen horretan. Esperientzia oso ona izan zen; oso interesgarria izan zen emakume haien ardurak eta bizipenak ezagutzea. Azken urteetan, berriz, Gurutze Gorriarekin lankidetzan ibili naiz.

Zer lan egin duzu hilabete hauetan?Momentuz Azkoitiko Udalaren Berdintasun Plana ezagutzen nabil, eta apurka-apurka Hezkidetza programaren ardura ere hartu dut. Denbora oso gutxi izan dut hasi nintzenetik orain arte gauzak egiteko, eta plana aztertzen ari naiz zer ekintza egin ditzakegun pentsatzeko. Une honetan, Martxoaren 8ko Emakumeen Nazioarteko Egunerako ekintzak antolatzen nabil buru-belarri. Bestalde, ahalduntze ikastaroekin ere ibili naiz lanean.

Berdintasun arloari dagokionez, nolako herria topatu duzu Azkoitian?Denbora gehiago behar dut herria ondo ezagutzeko, baina momentuz, badira kontu batzuk asko gustatu zaizkidanak; adibidez, Hezkidetza programa. Programa hori oso garrantzitsua iruditzen zait, eta Hezkidetza foroa ere tresna baliagarria dela deritzot. Martxoaren 8rako ekintzak prestatzen ari gara herriko ikastetxee-kin elkarlanean, eta hori oso ondo dago. Egia esan, ora-in arte ez nuen halako proiektu integralik ezagutu inon.

Anartz Izagirre Zubimendi

Azkoitiko Udaleko Berdintasun eta Prebentzio teknikari berria da Begoña Gorostiaga (Galdakao, Bizkaia, 1968). Urte hasieran ekin zion lanari, eta "apurka-apurka ohitzen" ari dela dio Gorostiagak. Martxoaren 8ko Emakumeen Nazioarteko Eguneko ekintzak prestatzen dihardu galdakoztarrak orain, herriko beste hainbat

eragilerekin elkarlanean.

GAL

DET

U AH

ALA

ERAN

TZUN Begoña Gorostiaga: "Udalaren eta eragileen

arteko sinergiak bilatzea oso garrantzitsua da"

maxixatzen.eus

Urte batzuk Berdintasun teknikaririk gabe egon dira azkoitiarrak. Nolako egoera topatu duzu?Ni etorri baino lehen, beste neska bat ibili zen lan batzuk egiten. Garrantzitsuena da orain pertsona finko bat izatea mahai gainean dauden proiektu guztiak aurrera ateratzeko. Duela zenbait urte egon zen Berdintasun teknikaria, eta garai hartako proiektu batzuk berreskuratu beharko genituzke; adibidez, ondo legoke emakumeen kontseilu bat eratzea.

Zein dira Azkoitiak berdintasunaren eta prebentzioaren arloan epe laburrean eta luzean dituen erronkak?Erronka nagusiak Berdintasun Plana eta Adikzioen Prebentzio Komunitarioko Udal Plana martxan jartzea dira. Bi plan horiek aurrera ateratzeko, talde tekniko bat sortu behar dugu herri eragileekin elkarlanean, eta hori lortzea izango da nire erronka nagusienetako bat. Gero, ondo legoke Emakumeen Mahaia eratzea ere; dagoeneko jarri naiz harremanetan Sostenipe emakume taldearekin. Prebentzioaren arloan ere, hasi naiz pentsatzen jaietan-eta zer nolako ekintzak egin ditzakegun. Horrez gain, egun osoan zehar sortzen diren bestelako kontuei erantzuna ematea ere badagokit.

Udalak orain gutxi onartu du Adikzioen Prebentzio Komunitarioko Udal Plana. Zer nolako garrantzia du plan horrek?Planak beti dira oso garrantzitsuak, baina plan horretan idatzita dauden helburuak eta ekintzak errealitatera ekartzea beste kontu bat da. Zehaztu beharko genuke plan horren emaitzak nola ebaluatuko eta neurtuko ditugun. Gauzak ez dira egiteagatik egin behar, marko baten barruan baizik. Adikzioen Prebentzio Komunitarioko Udal Plana izatea oso garrantzitsua da, eta joango gara apurka-apurka plan hori aurrera eramaten.

Bi alor oso desberdin jorratuko dituzu. Nola uztartuko dituzu bi lan horiek?Egia esan, denbora gutxi dut bi gauzetaz arduratzeko. Dena den, iruditzen zait berdintasuna eta prebentzioa ez daudela elkarrengandik hain urrun; badirudi bi gauza oso desberdin direla, baina ez da horrela. Berdintasuna transbertsala da, eta prebentzio arloan ere generoak sekulako garrantzia du. Genero ikuspegia txertatu behar dugu alor guztietan.

Zein da instituzioetatik arlo horiei egin diezaiokezuen ekarpena?Ezinbestekoa da, adibidez, Udala Hezkidetza programan egotea ekintzak koordinatzen, baita baliabide teknikoak eskaintzea ere. Bestalde, Udala dirulaguntzak ematen ere ari da programa batzuk egiteko, eta hori ere oso garrantzitsua da. Azken finean, funtsezkoena da lan bateratua egitea, denok gauzak geure kasa egiten ari bagara, energia pila bat alferrik galtzen da. Proiektu bateratu batek

indar handiagoa du, eta Udalaren eta eragileen arteko sinergiak bilatzea oso garrantzitsua da berdintasunaren eta prebentzioaren arloan.

Gakoa hezkuntzan zegoela esan zenuen elkarrizketa batean.Hezkuntzak indar handia duela uste dut. Gaztetxoak ez baditugu txiki-txikitatik berdintasun eredu batean hezten, etorkizunean zer nolako gazteak izango ditugu? Horregatik diot Azkoitiko Hezkidetza programa, adibidez, ezinbesteko elementua dela. Sinetsi egin behar dugu hezkuntzak duen garrantzian. Azken urteetan berdintasun kontzeptua oso modan jarri da, baina gauzak martxan jarri behar ditugu eta lan gogorra egin behar dugu berdintasunaren alde. Pertsonak, proiektuak eta dirua behar dira planak martxan jartzeko.

Berdintasuna eta feminismoa gero eta ezagunagoak diren kontzeptuak dira egungo gizartean.Nire zalantzak ditut berdintasuna eta feminismoa gero eta ezagunagoak ote diren. Ez dakit jendeak benetan dakien feminismo hitzak zer esan nahi duen. Kontzeptu hori sarritan erabiltzen da gauzak aldrebesteko, eta interesa dago emakumeen mugimendua errudun sentiarazteko; adibidez, batzuek indarkeria matxista kontzeptua bera ere zalantzan jartzen dute, eta korronte batzuk sortzen ari diren legeen kontra daude. Alde batetik, ematen du denok gaudela berdintasunaren alde, baina nik kezka dut hedabideetan-eta helarazten dituzten mezu batzuekin. Feminazi terminoa-eta askotan erabiltzen dituzte komunikabideetan, eta oso kezkagarria iruditzen zait hori.

Azken urteetan berdintasunari dagokionez aldaketarik sumatu al duzu gizartean?Esango nuke oso baikorra naizela zentzu horretan, eta berdintasunaren aldeko pausoak eman direla. Estatistikak ikusiz gero, alor askotan urratsak egin direla antzematen da, baina horretan jarraitu behar dugu; ezin dugu atzera egin. Adibidez, legeetan-eta eman dituzte aurrerapauso batzuk, baina laburrak. Esan bezala, oso garrantzitsua da nolako hezkuntza eredua dugun; gazteak formatzen baldin baditugu, haien jokaeran ere aldaketa nabarituko dugu.

Berdintasuna helburu, zer dago hobetzeko egungo gizartean?Zaintzaren kontuari garrantzi handiagoa eman behar diogu. Orain dela hainbat urte, adibidez, emakumea lan merkatuan sartzea zen helburuetako bat. Egun gertatzen dena da emakumeok lan munduan sartu garela, baina nolakoak dira lan merkatuko baldintza horiek? Kontziliazioan zailtasun handiak daude oraindik ere, enpresa pribatu askotan, esaterako. Zaintza zama handi bat da, eta alor horretan, berdintasunari dagokionez, gauza asko dago oraindik egiteko.

GALD

ETU AHALA ERANTZUN

12 maxixatzen.eus

Ibon Errazu: “Boluntarioen lanik gabe, herri batek

ezin du herri izan”

16 urte zituenetik da boluntarioa Ibon Errazu Uria (Azkoitia, 1979). Gurutze Gorrian, suhiltzaile lanetan nahiz inguruko kultur taldeetan dago murgilduta azkoitiarra. Argazkilaritzari ekin zion duela urte batzuk, eta egun herri kirolak zein kultur ekintzak argazki bidez izozten ditu horien berri herri komunikabideetan eman dezaten.

Boluntario izatea nola ikusten duen azaldu du.

Zergatik hasi zinen boluntario bezala?Laguntzea gustatzen zait, eta normalean, norbaitek la-guntza eskatzen badit, baietza ematen diot. Aberasga-rria da boluntario lana, asko ikasten delako bizitzaz. 16 urte nituela hasi nintzen boluntario Gurutze Gorrian. Jardun horrek bide bat markatu dit, baina beste arlo batzuetan eta beharra dagoen lekuetan jo dut atea.

Asko ematen al dizu boluntario lanak?Bai. Beharra duenari lagunduta, norbere burua ase-bete edo gogobete egiten da; bizitza ikusteko eta ulertzeko beste ikuspegi bat ematen du boluntario lanak. Tristeak diren kontuak ikusten dira askotan. Errealitate hori ikusita ohartzen zara jendea zeinen itsu bizi den.

Nola ikusten duzu boluntariotza?Boluntarioak badaude gaur egun, eta arlo desberdi-netan, baina gizartean badago boluntarioa inozotzat hartzeko nolabaiteko joera. Lanaren truke derrigor dirua jaso behar dela pentsatzen du jendeak. Azken belaunaldiek boluntariotza horrela ikusten dutela

uste dut, eta boluntario kontua isilik daramala as-kok. Bestelako ikuspuntua ere badago, ordea. Guk boluntario bezala egiten dugun lana posible da ba- tzuetantzat lanbide izatea. Badut ikuspuntu hori, bai-na boluntarioen lanik gabe herri batek ezin du herri izan. Azkoitia bera adibide hartuta, ez gara ohartzen pilotalekuak, errepideak eta beste hamaika kontu auzolanean eginda daudela. Kultur eta gizarte batek egin du hori, eta jendeak ez daki guztia lan egiteko modu horretatik datorrenik. Gaur egun, tartean behin azaltzen diren boluntarioak badaude, baina oso tar-tean behin. Gainera, ardurak hartu nahi dituen gazte gutxi dago.

Egoera horretara iristeko zerk huts egin du?Bizitzaren ziklo bat da. Egun, ez da beharrik ikusi bo-luntarioa izateko. Auzolana betidanik bizi izan duen pertsonak laguntza ematen du. Gaur egungo lanbide asko boluntario lanak ziren lehen. Eguneroko lane-rako langile profesionalak behar dira, noski, baina baita boluntarioen lana ere. Gaur egungo gazteek, ordea, ez dute horrelako egoerarik ezagutu, eta hori

GAL

DET

U AH

ALA

ERAN

TZUN

Andoni Elduaien Soraluze

maxixatzen.eus

izan daiteke egun boluntario gutxiago egoteko gakoe-tako bat. Guztiok zerbaitetan boluntario lana egingo bagenu eta trukean ezer jaso ez, gizarte askoz hobea, osasuntsuagoa, aberatsagoa eta pozgarriagoa izango genuke.

Zein arlotan ibiltzen zara egun?Orain, Gurutze Gorrian aritzen naiz boluntario, zer-bitzu eta formazio arloan, ikastaroak ematen. Herri kiroletan-eta, gainera, argazkiak ateratzen ditut.

Eta zein da zure lanbidea?19 urte egiterako suhiltzaile sartu nintzen, boluntario bezala. Azpeitian suhiltzaile boluntarioak zeuden or-duan. 23 urterekin, ordea, nire lanbide bilakatu zen. Harrezkero, suhiltzaile aritu naiz, urte batean izan ezik. Gurutze Gorrian, berriz, boluntario izaten ja-rraitzen dut hasi nintzenetik.

Pasadizo gogorrak ikusiko zenituen urte hauetan guztietan.Denetik ikusi dut lanean, bai: istripu gogorrak, sute handiak, erreskate zailak… Ohitu egiten da bat. Gu-rutze Gorriko lanak irakatsi egin dit; suhiltzaile lanak, berriz, asko lagundu dit. Zaila da gertaera gogorrekin ahaztea. Jakin behar da lanetik irtendakoan lana albo batera uzten; gau txar bat edo beste izaten da, ordea. Halere, nahikoa ondo eramaten dudala uste dut.

Herri kirol saioetara joatea ere gustatzen zaizu. Betidanik gustatu izan zaizkit, baina herri kirolen plazaratzea aldatu egin da. Herritik datoz, baina auzo mailan egiten ziren apustuetatik errekor saiakeretara edo txapelketara pasatu dira herri kirolak. Kirol txi-roa da, baina geurea. Sekulako meritua dute kirola-riek. Bakarkako kirola da, gogorra eta bizitzeko beste gutxiri ematen dio.

Egoera ez da nahi zenukeen bezalakoa, ezta?Garbi ikusi dut herri kirol mundua indartu nahian ari direla, baina ez dutela zabaltzea lortzen. Beste kirol bat da, baina besteen aldean laguntza gutxiago jaso du. Babes gutxi eman zaio, eta laguntza hori gabe, ez dago aurrera egiterik. Badago tristura bat horren in-guruan.

Trikiti munduan ere murgilduta zaude.Azpeitiko San Josetako jaialdia antolaketa taldean murgilduta nago, baita Trikigiro elkartean ere. Uro-

la Erdiko trikitiari buruzko dokumentala egiten ari gara: erromeria tokiak, auzo edo herri mailan triki-tilari eta pandero jotzaileak… Ikusi dugu datuak eta grabazioak galtzen ari direla. Datu bilketa bat egin nahi dugu, eta horretan ari gara. Ea aurten amaitzen dugun lana. Liburua, dokumentala eta grabaketak jasoko ditu proiektuak.

Asko eman dizu trikitiak, ezta?Sarritan kanpora edo telebistara begira jartzen gara, baina trikitiarekin hemen izan dugun altxorra seku-lakoa da. Laja, Epelde, Landakanda, Iturbide… Afari batzuetan elkartu izan naiz beraiekin, baina egin du-ten lana balioan jarri gabe nengoen. 60ko hamarkada-ra atzera egin eta horiek guztiek egin zutena ikusiko bagenu, handia litzateke. Ea egiten ari garen proiektu honek trikitilari horiek guztiek egindako lana ikus-tarazteko balio duen. Garrantzitsua da eta jaso egin behar da.

Argazkilaritza zure pasioetako bat izango da.Bai. Urrategi auzoko jaiak antolatzen hasi ginenean jabetu nintzen gutxi ematen zela auzoetako festen be-rri. Egunkarietara bidaltzen hasi nintzen argazkiak, ikusi bainuen bidaliz gero agertu egiten zirela. Hor hasi zen nire harremana kamerarekin. Ez naiz seku-la buruan pentsatutako argazkiak ateratzera joaten. Reflex kamera erosi eta harekin hasi nintzen herri kiroletako argazkiak-eta ateratzen. Bestalde, argazki zaharren artxiborik ez dagoela ohartu naiz. Hutsune handia dago hor ere.

Herrietako komunikabideekin ere kolaboratzen duzu. Erromeria eta herri kirol saioen argazkiak ateratzeko batzuk deitu egiten didate. Ondoren, etxera etorri eta beste ordubeteko lana izaten dut, baina argazkiak bidaliz gero, gustura hartzen dituzte. Uste dut herri mailan aberatsa dela horien berri ematea. Konpromisoa ere bada joango naizela agindutakoan, baina ondo pasatzen dut zeregin horretan.

Zure egunek 24 ordu baino gehiago izan behar dituzte egiten duzun guztirako.Batzuetan 48 ordu eskatzen dizkidate lan horiek guztiek. Guztiaren gakoa da antolatzea. Ezetz esan behar denean ezetz esaten jakin behar da. Azken urteak horrela daramatzat, eta nire bizitzeko era dela esango nuke. Ingurukoak ez dira harritzen dagoeneko.

GALD

ETU AHALA ERANTZUN

14 maxixatzen.eus

80 egun baino gehiago behar izan zituen Irantzu Olaldek munduari bira emateko, eta gaurdaino herrialde guztietatik pasatu ez den arren, ezin esan etxean geldi egotekoa denik. 2009. urtean sortu zitzaion Olalderi bidaiatzeko harra, eta ordutik, mundu osoko hainbat herrialdetatik igaro da. Karabanan, autobusez nahiz hegazkinez, herrialde txikiak, handiak, txiroak eta aberatsak ezagutu ditu bidaiari azkoitiarrak, eta bidelagun izan ditu bidaia horietan bikotekidea nahiz familia.

Bikotekidearekin bakarrik egin zuen lehen bidaia Olaldek: "Lehenik, hiru edo lau urtez, hilabeteko bidaiak egin genituen bikotekideak eta biok: Indonesiara, Indiara, Mozambikera, Nepalera... baina hilabeteko bidaiak motzegiak iruditu zitzaizkigun",

dio azkoitiarrak. Hala, Olaldek eta bere bikotekideak lanean bi urte sabatiko hartzea pentsatu zuten, eta orduan hasi zen haien benetako bidaia: "Mutil-laguna eta ni kale-hezitzaileak ginen Pasaian [Gipuzkoa], eta lanean baimena eman ziguten bi urteko geldialdi bat egiteko". Orduan, New Yorkera (AEB) joan ziren lehenik, eta Ipar Amerikatik hasi, Erdialdeko Amerikatik jarraitu, eta Hego Amerikaraino iritsi ziren. Guztira, bederatzi hilabete egin zituzten kontinente horretan, eta autoz nahiz autobusez mugitzen ziren batetik bestera. Horren ostean, Ozeaniara egin zuten jauzia, eta Australiara eta Zeelanda Berrira joan ziren: "Zeelanda Berrian hanka hautsi nuen eskiatzen ari nintzela, eta hilabete eta erdi egin behar izan genuen han. Enbolia kontuengatik-eta ez zidaten uzten hegazkinik hartzen, eta espero baino denbora

Anartz Izagirre Zubimendi

Karabana baten, Euskal Herritik kanpora

Ekialdetik mendebaldera eta iparraldetik hegoaldera, hamaika herrialde bisitatu du Irantzu Olaldek (Azkoitia, 1977) azken hamarkadan. Kultura ezberdinak eta askotariko paisaiak ezagutu ditu urte hauetan guztietan. Esperientzia horretan bidaide izan du bere familia, eta bidaiako pasadizoez luze eta zabal aritu

da hizketan Maxixatzenekin.

HARA

!

Irantzu Olalde, bidaiaria.

maxixatzen.eus

gehiago egin behar izan genuen herrialde hartan". Gertakari horrek, ordea, ez zuen Olalderen bidaia zapuztu: "Bigarren eskuko gurpil aulki bat erosi nuen eta nola edo hala moldatu ginen". Handik bueltan, berriz, Euskal Herrira itzuli ziren, eta hiru hilabetez gurasoen autoarekin Europako hainbat herrialde zeharkatu zuten; tartean, Bulgaria eta Fiordoak (Norvegia).

Ia hamar urte beranduago, 2018. urtean, beste bidaia bat egitea otu zitzaien Olalderi eta bere bikotekideari, seme-alabekin. "Seme zaharrenak 5 urte zituen eta alabak urtebete. Apirilean atera ginen Euskal Herritik, eta bederatzi hilabetez Europan barrena ibili ostean, Istanbuleraino [Turkia] iritsi ginen". Euskal Herritik hasi eta Frantzia, Italia, Kroazia eta Balkanetako beste hainbat herrialde igaro zituzten Olaldek eta familiak, eta negua zen ia Istanbulera iritsi

zirenerako: "Turkiatik Iraneraino joan nahi genuen, baina bi oztopo genituen: alde batetik, negua zen eta hara joateko mendikate handi bat zeharkatu behar genuen; eta bestetik, Iranera sartzeko paperak behar genituen, eta ez zen erraza horiek lortzea". Horrez gain, Iran herrialde "oso luzea" dela dio Olaldek, eta ez zutela negua han pasatzerik nahi: "Negua izanda Iranetik ezin duzu nahi duzunean bueltatu, komunikazio bideak-eta itxi egiten baitituzte sarri. Orduan, Azerbaijan, Georgia eta Armenia inguruetan ibili ginen, eta ondoren, Turkia barrualdetik etxera itzuli ginen". Hori dela eta, Gabonak etxean pasa zituzten, eta ondoren, Mexikon jarraitu zuten bidaiarekin.

Hainbeste bidaia eginagatik, Olaldek dio arrisku momentu larririk ez dutela bizi izan beren ibilbidean. "Bidaiatzen daramatzadan urteetan bi lapurreta bakarrik izan ditut, bata Perun eta bestea Mozambiken. Perun ordenagailua lapurtu ziguten, eta bederatzi hilabetetan atera genituen argazki guztiak galdu genituen. Pena eman zidan, baina egia da halako gauzak hemen ere gerta daitezkeela", azaldu du Olaldek. Mozambiken, aldiz, bungalow batean zeudela dirua lapurtu zieten, baina dirua berreskuratzea lortu zutela dio: "Erdi lo nengoen eta norbait sumatu nuen bungalowean sartzen. Korrika atera nintzen handik bere bila, baina argi gutxi zegoenez, ez nuen ezer ikusi. Baina lapurtutako dirua berreskuratzea lortu nuen, hondartzan agertu baitziren billeteetako batzuk", dio azkoitiarrak. Kontuak kontu, pasadizo mingots horiek soilik ditu gogoan Olaldek, eta gainontzean ez dute arriskurik bizi izan: "Georgiako eraikinetan zuloak egon ohi dira, eta margotu gabe egoten dira etxebizitza batzuk; hemen, aldiz, ez duzu halakorik ikusten. Parisko behe auzoetan halako eraikin edo lekuren bat topatuko bagenu, hanka egingo genuke handik, baina Georgian normala zen egoera hori", gaineratu du bidaiari azkoitiarrak.

HARA!

«egunero zerbait desberdina

egitea ondo dago, baina

estres momentuak ere izaten

dira»

«nik badut bizi naizen

lekuarekiko lotura bat;

bidaiatzea gustatzen zait,

baina bueltatzea ere bai»

Atenasko akropolian, familiarekin.

16 maxixatzen.eus

HARA

! Dena den, azkoitiarrak onartu du bidaiatzean dena ez dela ahuntzaren gauerdiko eztula: "Une batzuetan pentsatzen nuen lanean hobeto egongo nintzela. Egunero zerbait desberdina egitea ondo dago, baina estres momentuak ere bizitzen dira", azaldu du Olaldek. Karabana barruan bizi izan zen bederatzi hilabetez familia osoarekin, eta karabana, askotan, txiki gelditzen zitzaiela ere onartu du. Bestalde, umeen eskolaratzea ere batzuetan korapilatsua egiten zitzaion bidaiari azkoitiarrari: "Seme-alaben hezkuntza zentroarekin hitz egin eta semearen irakaskuntza prozesua gure gain hartzea pentsatu genuen. Metodo tradizionalean oinarrituta, egunero ordubete edo ordu eta erdiko eskola ematen genion semeari, liburuekin". Gai hori ere askotan "eztabaidagai" izaten zela dio Olaldek: "Semeak egunero egin behar izaten zituen etxeko lanak, eta batzuetan ez zituen egin nahi izaten; bidaiatzen ederki zebilela esaten zuen". Olalderi bidaia bera baino, buelta are gogorragoa egin zitzaion: "Alde batetik, nahi duzu etxera itzuli erosotasunagatik, baina gero akordatzen zara zein ondo zeunden bidaiatzen, eta...". Gogoan du zuten guztia saldu eta karabana batean bizi ziren Kataluniako familia bat ezagutu zutela Mexikon: "Familia ibiltaria-edo zen kataluniar batzuk ezagutu genituen. Haiek zioten egungo sistematik atera direla, ez zitzaielako eguneroko errutina eta lana gustatzen". Bidaiari azkoitiarrak argi du, ordea, berak ez duela sistematik kanpo bizi nahi: "Nik badut bizi naizen lekuarekiko lotura bat; bidaiatzea gustatzen zait, baina gero bueltatzea ere bai, hemen ditut nire familia, lagunak eta ingurune soziala", gaineratu du.

Horrelako bidaia bat egiteko zer behar den galdetuta, Olaldek dio "denbora eta gogoa" direla ezinbestekoak: "Ezjakintasunak sortutako beldurrak ditu jendeak. Gu Azerbaijanera heldu ginen karabanarekin, eta jendeari Marokora karabanarekin joango garela esan eta beldurtu egiten dira", dio. Azkoitiarraren arabera, denetik topatu dute errepidean: "Azerbaijanen

eta Turkian sekulako errepideak zituzten, eta Georgian eta Armenian oso desegokiak, baina azken finean moldatu egiten zara herrialde bakoitzeko errealitatera". Denboraz eta gogoaz gain, bidaiatzeko dirua ere behar dela onartu du Olaldek, baina sarritan etxean gehiago gastatzen duela ere badio: "Etxean izan ohi dituzun hileko gastuak ez dituzu izaten bidaiatzen ari zarenean. Egia da bidaiatzeko dirua behar dela, baina etxean ere gastatzen duzu, kalera afaltzera ateratzen zarenean, adibidez".

Bidaiako leku kutunak ere baditu Olaldek; Zeelanda Berriarekin "txundituta" gelditu zela azaldu du: "Zeelanda Berrian hanka hautsi nuen arren, esperientzia oso ederra izan zen, oro har. Lurralde alpinoa da, baina aldi berean, tropiko ukitua ere badu; mendian eskiatzen ibil zintezke, eta bi ordutara ur gardenak dituen hondartza batean bainatzen egon". Horrez gain, Erromako zubirik ederrenak ere lurralde hartan ikusi dituela dio azkoitiarrak. Bestalde, Olaldek dio ez dagoela berriro bueltatuko ez litzatekeen herrialderik: "Lehentasun desberdinarekin, baina igaro naizen herrialde guztietara bueltatuko nintzateke". Japoniara, adibidez, "oso gustura" itzuliko litzatekeela azaldu du: "Japonia beste mundu bat da, guztiz desberdina; oso modernoak dira, baina aldi berean tradizionalak".

Epe motzean, ordea, Olaldek eta familiak ez dute halako bidaia luzerik egiteko intentziorik: "Hezkuntza formalean nabil irakasle lanetan, eta bi urtetik behin hilabete batzuk eskatu ahal izango nituzke libre, baina gehiago ez...", dio. Horrez gain, seme-alabak zenbat eta helduagoak izan, halako bidaiak egitea gero eta konplikatuagoa bilakatzen dela ere badio azkoitiarrak, eta horrek ere zaildu egiten duela apur bat egoera. Munduari beste bira bat emateko itxaron beharko duten arren, Olaldek eta familiak ez dute bidaiatzeari muzin egiteko intentziorik, gaur-gaurkoz behintzat.

Atenasko akropolian, familiarekin. Thetheko parke naturalean, Albanian.

maxixatzen.eus

www.brarkitektura.comsantaklara kalea 35 | 943083487

arkitekturaestudioa

JARRI HEMENZURE

IRAGARKIA!

18 maxixatzen.eus

Webgune berria kaleratu duzu. Nolatan?2008an, Ingenieritza Teknikoko ikasketak amaitu ni-tuenean, DBHko eta Batxilergoko teknologia irakas-le hasi nintzen lanean. 2014an, ordea, lanarekin uz-tartu asmoz, Geografiako graduan eman nuen izena. Gainera, Gasteizera joan nintzen bizitzera. Gradu Amaierako Lanean proposatu nuen Arabako mendiei buruzko webgunea egitea. Lan asko hartuta, orain dela hilabete bat argitaratu nuen webgunea.

Nola iritsi zara Arabako mendiei buruzko webgu-nea sortzera?Gasteizen goizez lanera joaten nintzen, eta arratsal-dez unibertsitatera. Ahal nuen guztietan mendira joaten hasi nintzen, mendian oso gustura ibiltzen bai-naiz. Horrela, Arabara joan nintzenean txoko pila bat ezagutu nituen. Gipuzkoarrok eta bizkaitarrek Piri-nioetara edota Europako Mendietara joateko ohitura dugu, baina ez hainbeste Arabako mendietara. Orain dela gutxira arte uste nuen Araba Gasteiz eta lautada besterik ez zela. Hara joan eta han mugitzen hasita,

ohartu nintzen laua izatetik urruti, oso menditsua zela eta Gipuzkoan baino mendi gehiago daudela. Gai-nera, oso txoko desberdinak eta ederrak dira. Lankide batekin hasi nintzen hara eta hona joaten. Pentsatu nuen: gustatuko litzaidake mendien berri ematea. Unibertsitaterako lanaren bitartez, horrela hasi nin- tzen proiektu honekin.

Zer ikusiko du erabiltzaileak webgunean?Atari arrunta da; informazioa era desberdinean eta euskara hutsean eskaintzeko asmoarekin dago sortua. Webgunean sartuta, Araba nabarmentzen duen Eus-kal Herriko mapa bat ageri da, eta bi botoi daude: aur-kezpena, jarri behar zelako, eta informazio orokorra. Azken botoi horretan Arabako lurraldeari buruzko informazio atala dago. Topografiari, landaretzari, hi-drografiari eta geologiari buruz irakur daiteke ber-tan. Bestalde, Arabako maparen gainean klikatuta, mendi bakoitzari buruzko informazioa dago ikusgai. Mendi bakoitzaren gainean klik eginda, berriz, bost aukera baino ez daude. Lehenean, mendira joateko

Andoni Elduaien Soraluze

Arabako mendiei buruzko webgunea kaleratu berri du Xabier Beristain Aizpuru ‘Aizbe’-k (Azkoitia, 1982). Geografiako Gradu Amaierako Lanerako proposamena proiektu bihurtu du azkoitiarrak. Euskara hutsean egin du webgunea, eta bertan Arabari buruzko informazio orokorraz gain, lurralde horretako 39 gailurretara

iristeko 30 mendi igoerari buruzko informazioa bildu du 'arabakomendiak.eus' helbidean.

BA A

L D

AKIZ

U?

Xabier Beristain: "Arabara joan nintzenean txoko pila bat ezagutu nituen"

maxixatzen.eus

bidegurutzeak markatuta dituen dokumentua ageri da, ez galtzeko eta paperean inprimatuta eramateko modukoa. Bigarrena, "jende profesionalagoarentzat" da, Wikiloc bidezko mapa hain zuzen. Hirugarren aukera orientazioa gustuko duenarentzat da: men-diaren ibilbidea bideoz grabatuta ageri da. Laugarren eta bosgarren aukeretan, aldiz, hainbat argazki eta mendiaren inguruak eskaintzen dituen proposame-nak jaso ditut.

Zer nolako mendiak daude Araban?Araba oso ederra da, mendi eta txoko politak ditu. Edozeinek egiteko moduko ibilbideak daude, ez bai-tira oso teknikoak. Eta ez daude oso masifikatuta; leku lasaiak dira, lasaiegiak agian. Arabako mendiek, gainera, badute berezitasun bat: Gipuzkoan eta Biz-kaian ez bezala, Araban hiru klima desberdin daude; horregatik, mendiak oso desberdinak dira. Araba iparraldeko mendiak Gipuzkoakoak eta Bizkaikoak bezalakoak dira, baina hegoaldeko mendiek medite-rranear giroko landaretza dute. Zeharo desberdinak dira elkarren artean.

Zein helbururekin sortu duzu webgunea?Asmoa zen Araba ezagutzera ematea, hain ederra izanda, ez baitu merezi duen aitorpenik. Hasiera ba-tean, Gipuzkoako eta Bizkaiko bizilagunei ezaguta-raztea zen asmoa. Gero ohartu nintzen arabar asko eta batik bat gasteiztarrak hiriburutik ez direla irte-ten, eta askok ez duela Araba gehiegi ezagutzen. Gi-puzkoako mendietara joateko ohitura dute, baina ez hainbeste Arabakoetara.

Noiz amaitu zenituen webguneko lanak?Iaz amaitu nuen webgunea. Hasiera batean Google edo gisa horretako plataformak saihestuz aurkezten ahalegindu nintzen, baina zailtasun handiak izan ni-tuen atariak ondo funtziona zezan. Horregatik, sei-zazpi hilabetean, ezer egin gabe egon nintzen, baina azkenean Google Siten bitartez egin nuen.

Lan erraza izan al da?Erraza ez da izan, ordu asko eskaini dizkiot eta, baina gustukoa izan da. 30 mendi ibilaldi dira, eta bakoi- tzera bizpahiru aldiz joan naiz. Mendiaren ibilbidea GPS bidez jartzeko, ibilbidea ondo egin behar izan dut. Argazkiekin ere izan ditut komeriak; argazkiak atera eta etxera joandakoan gustukoak ez nituela ikusten bainuen.

Euskara hutsean egin duzu ataria, gainera.Arabako informazioaren bila hasita, gehien-gehiena gazteleraz dago. Inork imaginatzen al du Parisera joan eta informazio guztia ingelesez edo atzerriko beste hizkuntza batean aurkitzea? Parisen frantsesez egiten da. Araban euskaraz egiten den heinean, eus-karak presente egon behar du; baita Interneten ere. Araban euskaltzale asko dago, egunero euskararen alde lan handia egiten duena. Webgune honekin neu-re ekarpen txikia egin nahi izan diot Arabari.

Zer-nolako harrera izan du herritarren artean?Uste baino askoz hobea. Emozionatu ere egin naiz, pentsa. Hilabete baino ez da pasatu ataria sortu nuenetik, eta 2.200 erabiltzaile baino gehiagok bisitatu dute webgunea. Egunero sartzen naiz datuak begiratzera. Datu onak dira; oso motibatuta nago. Whatsappez eta sare sozialen bidez ere webgunearen lotura zabaltzen aritu naiz. Arabako euskaltzaleen taldeetan bolo-bolo ibili da.

Mendiei buruzko informazioa aurkitzeko hutsunea dagoela uste al duzu?Mendiei buruzko informazio asko dago, webgune oso onak baitaude. Baina kasu askotan informazioa topa- tzea korapilatsua eta nekeza da. Ahalik eta informa-zio gehien eta modu argienean aurkezten ahalegindu naiz, formatu desberdinetan eta euskara hutsean. Hel- buru horrekin egin dut proiektua.

Beste proiekturik ba al duzu esku artean?Baditut ideiak buruan. Hemen inguruan zerbait egi-tea pentsatu izan dut, baina beste formatu batekin eta bestelako gauzak sartuz. Horretarako, gai zehatz ba-tzuetan adituak diren eta baliabideak dituzten per-tsona batzuekin kontaktuan jarri naiz, eta proie-ktua bideragarria ikusten badugu eta dirulaguntza jasotzen badugu, gustura ekingo diogu proiektuari. Ikusiko dugu zer ateratzen den.

Zer zailtasun aurkitu dituzu bidean?Era guztietako abenturak izan ditut. Mendira joan eta gurutzera igota ere egon naiz basurdea gertu en- tzunda. Galduta ere ibili naiz behin baino gehiagotan. Zailtasun informatikoak ere izan ditugu. Denbora es-katzen du horrelako lan batek.

Inoiz pentsatu al zenuen atzera egitea?Bai, ez dago zalantzarik. Lanean eta unibertsitatean hainbat ordu sartuta joaten nintzen mendira. Asko-tan pentsatu izan dut bizitza gehiegi konplikatzen ari nintzela, baina aldi berean, hainbeste eman didan Arabari webgune hau eman nahi nion.

Beste inoren laguntzarik jaso al duzu?Bai. Azkoitiko Gaizka Alberdik webgunea programa-tzen eta Ihintza Urainek geologia atalarekin lagundu zidaten, beste batzuen artean. Bien lana eskertzeko modukoa izan da proiektuan.

BA AL DAKIZU?

"ARABAN EUsKARAZ EGITEN

DEN HEINEAN, EUsKARAK

PREsENTE EGON BEHAR DU; BAITA

INTERNETEN ERE"

20 maxixatzen.eus

IRIT

ZIXE

Ohituren indarraMaite Arrate Idueta

Ohitura ekintza bat askotan errepikatzearen ondorioz hartzen den aritzeko modua da, baita herri edo giza talde batean ohikoa gertatzen den aritzeko modua ere.

Gure gizartean ohitura asko sustraituta daude, eta gai-nera, askotan, horietako asko ureztatu egiten ditugu gehiago hazten joan daitezen, nahiz eta norbere ba-rrenean sustraiak hondo-hondotik ateratzeko gogoa sentitu.

Kontraesana dirudien arren, nik behintzat, modu ho-netara jokatzen dut, beti ez bada ere. Ez naiz ausar- tzen gainerakoei aurre egiten eta benetan pentsatzen eta sentitzen dudana inolako lotsarik gabe adierazten. Jabetzen naiz jendea ohitura batzuetara moldatuta dagoenean, guztiz bestelakoa egitea oso zaila dela, na-hiz eta bestelakoa askoz hobea dela jakin badakigun. Denek egiten dutena egitea askoz errazagoa da, kezka ugari eragozteko modua, hain zuzen, eta nik ere, nahi gabe eta neure buruaren aurka bada ere, batzuetan bide erraz hori aukeratzen dut. Erraza bezain zaila den bide hori.

Erraza, gainerakoen bide berberari jarraituz, ez duda-lako inoren lasaitasunik hautsiko sekula. Baina zaila, ez dudalako neure lasaitasunik aurkituko sekula, eta hauxe da, hain justu, ohiturei jarraituta edo jarraitu gabe, aurkitu nahi dudana: lasaitasuna.

Beraz, konplexutasun honen aurrean, zer egin behar dut? Nola jokatu behar dut?

Batzuetan, koldarra naizela pentsatzen dut. Ados egon gabe ere, ohitura batzuk jarraitzeko gai naiz. Gaine-rakoen aurrean ondo geratzeagatik, neure benetako nahiak alde batera uzteko prest dagoen beldurtia naiz. Edozein arriskuren aurrean, ihes egiten saiatzen den

beldurtia naiz. Gaixotasunen eta heriotzaren aurrean ere beldurtu egiten naizela ezin ukatu. Besteetan, aldiz, ausarta naizela pentsatzen dut. Ohitura batzuk ez ja-rraitzeak dakarren beldurra baztertu eta arazoei aurre egiten saiatzen naiz. Besteen nahiak betetzen lagunduz, neure nahiak ere gauzatzen saiatzen naiz. Gaixotasunek euren alde onak eta heriotzak bizitza dakarrela ere pentsatzen dut.

Beraz, nire bizitzaren parte dira beldurra eta ausardia. Atzo ikaratuta nengoen arren, gaur indartsu nago, nire eguneroko helburua ahal dudan moduan aurrera egitea delako. Ahalmena badaukat, guztiok baitaukagu ahal-mena, baina, gaitasun hori modu egoki batean kudea-tzeko lan handia egin behar dela jabetuta, eta helburua finkatuta, urratsak egitea falta sarritan.

Kontuak kontu, eta azalpenak azalpen, ohiturei jarrai-tuta edo jarraitu gabe, bizitzak eskaintzen dizkidan aukerak zentzuz gozatu nahi ditut. Bai, zentzuz eta la-saitasunez. Zerbait lortzeko aukera ez dut kezka iturri bihurtu nahi, ez dut neure burua estutu nahi, baina era berean, ez dut ezkutatu nahi.

Ez daukat itxurakeriekin jarraitzeko gogorik, baina, ohituren indar itzelaren aurrean, neure indar itzela ate-ratzeko gai izango ote naizen ikusi behar. Badakit, alde-rantzizkoak diren bi kontzeptu hauen bueltan ibili be-harko dudala beti. Badakit, bi esparru desberdin horien bueltan bizi beharko dudala beti. Halere, nahi dudana lortzeko borrokatuko dut. Batzuetan errazagoa, eta bestetan, aldiz, zailagoa izango da. Batzuetan, besterik gabe, betiko ohiturek irentsiko naute, eta besteetan, al-diz, neure nahiek indarra hartu nahiko dute. Baina nik, guztion lasaitasuna bilatzea ezinezkoa dudanez, neurea bilatzen saiatu behar! Bakoitzak bere bidea jorratu be-har! Hortxe kontuak!

maxixatzen.eus

IRITZI GRAFIKUE

Travis

22 maxixatzen.eus

PUBLIRREPORTAJEA

HILA

BETI

N BE

GIX

ETAT

IK 1- Beste urte batez, Beherapenen Azoka antolatu du Herrixen merkatarien elkarteak.

2- Juan Ramon Alberdik irabazi du XXXVIII. Bizenta Mogel Ipuin Lehiaketa.

3- Passepartout musika taldeko boskoteak Bulego talde berria sortu du, eta hegan singlea kaleratu dute.

4- Emakumea Pilotari txapelketa irabazi du Eneritz Arrieta azkoitiarrak Maddi Mendizabalekin batera, Zestoan.

5- santa eskean ibili dira herriko ikastetxeetako ikasleak.

6- Ro eta Lisabö musika taldeek kontzertua eskaini dute Matadeixen.

7- Iosu Beitia auto gidaria saritu dute 2019ko Euskal Automobilismo Txapelketan, Lazkaon (Gipuzkoa).

8- Gipuzkoako Foru Aldundiko Gizarte Politikako Maite Peña diputatua Udalean ordezkaritza duten alderdietako ordezkariekin eta Egoitza Kalera taldeko kideekin bildu da.

9- Askotariko mozorroak izan dira nagusi 2020ko Azkoitiko karnabaletan.

03

02

05

03

04

01

maxixatzen.eus

13

11

HILABETIN BEGIXETATIK

09

06 07

08

24 maxixatzen.eus

EZET

Z AS

MAU

!

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

GOITIBEHERA

Ezker-eskuin

t

t

t

tt

t

t

tt

t

tt

Irudikapenmota

Umorezkokolpe

Etornadin

Altzoak

Hesola

Belardia

Isasagakoa,esaterako

Aske

t Lo egitekogelak

Bikoitzak

u Deitura

Detekta-gailu

u Izena

Azaleraunitatea

Sodioa

Antzezleak

Hotzeria

ErrepikaMilitarren

kolorea

t

tjainkoegiptoarra

Uretan hon-doratu gabe

ttHar

ezazu!

Bokala

t

tErregaimota

Gehiegi,sobera

7

6

5

4

3

2

1

8

9

10

11

Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edogehiago du asmatu beharreko hitzak.[1] Udal liburutegiaren egoitza da egun.[2] Toka, dabil. [3] Kanpaia. [4] Kristauenbiltokia. [5] Jarraitzaile. [6] Bihi, garau.[7] Babarrunen eta ilarren haziak gordetzen dituen estalkia. [8] Karrika.[9] Javier Zubizarreta da gurean. [10] Kirolariak. [11] Familia bakarren-tzako etxeak.

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

1. Haitzak, arrokak. 2. Zumarraga, Azpeiti eta Azkoitiko lurretan egokitzen den estazio megalitikoa. 3. Galioa baliodu. Izari, tamaina. 4. Albistea, berria. Berrogeita hamaika,zenbaki erromatarren arabera. 5. Juntagailua. Kasik. Alter-natiba zen, aspaldi ez dela. 6. Azkena eta lehena. Arteria nagusia. Bokala. 7. Diruzko zigorra. Ahuntzaren ar. 8. Neukake. Ukapenak, ukazioak. 9. Emakume izena. Eraso.10. Kanpai txikia.

Ezker-eskuin1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Goitik behera1. Ezin higituzkoak. 2. Garbitasuna, xahutasuna. 3. Rutenioa-ren ikur kimikoa. Haur hizkeran, musu. Izan. 4. Enborrakneurtzeko luzera neurria. Emakume izena. Fosforoa balio du.5. Aurkaria, etsaia. Bizkaiko udalerria, Busturialdean. 6. Irurako herritar. Txulapaingo herrixka. 7. Interjekzioa. Hesola, zurkaitz. 8. Galdetzaile bat. Ortografia ikurra, koma.9. Hunoen errege hura. ‘La Bella ...’, Donostia alegia. 10. Erre-pikatuz, gorotza. Isurialdea.

u Pianista azkoitiarra

GOITIBEHERA

t

t

t

t t

t

t

t

Bilo

Aluminioa

t

t

Bokalbiribila

Kasik

t

t

tAholegar

Gurasoarra

t

tAteingurua

Bokala

Begiradak

t

t

t

t

tt

t

t

tt

t

tt

Irudikapenmota

Umorezkokolpe

Etornadin

Altzoak

Hesola

Belardia

Isasagakoa,esaterako

Aske

t Lo egitekogelak

Bikoitzak

u Deitura

Detekta-gailu

u Izena

Azaleraunitatea

Sodioa

Antzezleak

Hotzeria

ErrepikaMilitarren

kolorea

t

tjainkoegiptoarra

Uretan hon-doratu gabe

ttHar

ezazu!

Bokala

t

tErregaimota

Gehiegi,sobera

7

6

5

4

3

2

1

8

9

10

11

Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edogehiago du asmatu beharreko hitzak.[1] Udal liburutegiaren egoitza da egun.[2] Toka, dabil. [3] Kanpaia. [4] Kristauenbiltokia. [5] Jarraitzaile. [6] Bihi, garau.[7] Babarrunen eta ilarren haziak gordetzen dituen estalkia. [8] Karrika.[9] Javier Zubizarreta da gurean. [10] Kirolariak. [11] Familia bakarren-tzako etxeak.

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

1. Haitzak, arrokak. 2. Zumarraga, Azpeiti eta Azkoitiko lurretan egokitzen den estazio megalitikoa. 3. Galioa baliodu. Izari, tamaina. 4. Albistea, berria. Berrogeita hamaika,zenbaki erromatarren arabera. 5. Juntagailua. Kasik. Alter-natiba zen, aspaldi ez dela. 6. Azkena eta lehena. Arteria nagusia. Bokala. 7. Diruzko zigorra. Ahuntzaren ar. 8. Neukake. Ukapenak, ukazioak. 9. Emakume izena. Eraso.10. Kanpai txikia.

Ezker-eskuin1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Goitik behera1. Ezin higituzkoak. 2. Garbitasuna, xahutasuna. 3. Rutenioa-ren ikur kimikoa. Haur hizkeran, musu. Izan. 4. Enborrakneurtzeko luzera neurria. Emakume izena. Fosforoa balio du.5. Aurkaria, etsaia. Bizkaiko udalerria, Busturialdean. 6. Irurako herritar. Txulapaingo herrixka. 7. Interjekzioa. Hesola, zurkaitz. 8. Galdetzaile bat. Ortografia ikurra, koma.9. Hunoen errege hura. ‘La Bella ...’, Donostia alegia. 10. Erre-pikatuz, gorotza. Isurialdea.

u Pianista azkoitiarra

GOITIBEHERA

t

t

t

t t

t

t

t

Bilo

Aluminioa

t

t

Bokalbiribila

Kasikt

t

tAholegar

Gurasoarra

t

tAteingurua

Bokala

Begiradak

t

t

t

t

tt

t

t

tt

t

tt

Irudikapenmota

Umorezkokolpe

Etornadin

Altzoak

Hesola

Belardia

Isasagakoa,esaterako

Aske

t Lo egitekogelak

Bikoitzak

u Deitura

Detekta-gailu

u Izena

Azaleraunitatea

Sodioa

Antzezleak

Hotzeria

ErrepikaMilitarren

kolorea

t

tjainkoegiptoarra

Uretan hon-doratu gabe

ttHar

ezazu!

Bokala

t

tErregaimota

Gehiegi,sobera

7

6

5

4

3

2

1

8

9

10

11

Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edogehiago du asmatu beharreko hitzak.[1] Udal liburutegiaren egoitza da egun.[2] Toka, dabil. [3] Kanpaia. [4] Kristauenbiltokia. [5] Jarraitzaile. [6] Bihi, garau.[7] Babarrunen eta ilarren haziak gordetzen dituen estalkia. [8] Karrika.[9] Javier Zubizarreta da gurean. [10] Kirolariak. [11] Familia bakarren-tzako etxeak.

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

1. Haitzak, arrokak. 2. Zumarraga, Azpeiti eta Azkoitiko lurretan egokitzen den estazio megalitikoa. 3. Galioa baliodu. Izari, tamaina. 4. Albistea, berria. Berrogeita hamaika,zenbaki erromatarren arabera. 5. Juntagailua. Kasik. Alter-natiba zen, aspaldi ez dela. 6. Azkena eta lehena. Arteria nagusia. Bokala. 7. Diruzko zigorra. Ahuntzaren ar. 8. Neukake. Ukapenak, ukazioak. 9. Emakume izena. Eraso.10. Kanpai txikia.

Ezker-eskuin1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Goitik behera1. Ezin higituzkoak. 2. Garbitasuna, xahutasuna. 3. Rutenioa-ren ikur kimikoa. Haur hizkeran, musu. Izan. 4. Enborrakneurtzeko luzera neurria. Emakume izena. Fosforoa balio du.5. Aurkaria, etsaia. Bizkaiko udalerria, Busturialdean. 6. Irurako herritar. Txulapaingo herrixka. 7. Interjekzioa. Hesola, zurkaitz. 8. Galdetzaile bat. Ortografia ikurra, koma.9. Hunoen errege hura. ‘La Bella ...’, Donostia alegia. 10. Erre-pikatuz, gorotza. Isurialdea.

u Pianista azkoitiarra

GOITIBEHERA

t

t

t

t t

t

t

t

Bilo

Aluminioa

t

t

Bokalbiribila

Kasikt

t

tAholegar

Gurasoarra

t

tAteingurua

Bokala

Begiradak

t

Goitik behera

t

t

t

tt

t

t

tt

t

tt

Irudikapenmota

Umorezkokolpe

Etornadin

Altzoak

Hesola

Belardia

Isasagakoa,esaterako

Aske

t Lo egitekogelak

Bikoitzak

u Deitura

Detekta-gailu

u Izena

Azaleraunitatea

Sodioa

Antzezleak

Hotzeria

ErrepikaMilitarren

kolorea

t

tjainkoegiptoarra

Uretan hon-doratu gabe

t

tHarezazu!

Bokala

t

tErregaimota

Gehiegi,sobera

7

6

5

4

3

2

1

8

9

10

11

Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edogehiago du asmatu beharreko hitzak.[1] Udal liburutegiaren egoitza da egun.[2] Toka, dabil. [3] Kanpaia. [4] Kristauenbiltokia. [5] Jarraitzaile. [6] Bihi, garau.[7] Babarrunen eta ilarren haziak gordetzen dituen estalkia. [8] Karrika.[9] Javier Zubizarreta da gurean. [10] Kirolariak. [11] Familia bakarren-tzako etxeak.

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

1. Haitzak, arrokak. 2. Zumarraga, Azpeiti eta Azkoitiko lurretan egokitzen den estazio megalitikoa. 3. Galioa baliodu. Izari, tamaina. 4. Albistea, berria. Berrogeita hamaika,zenbaki erromatarren arabera. 5. Juntagailua. Kasik. Alter-natiba zen, aspaldi ez dela. 6. Azkena eta lehena. Arteria nagusia. Bokala. 7. Diruzko zigorra. Ahuntzaren ar. 8. Neukake. Ukapenak, ukazioak. 9. Emakume izena. Eraso.10. Kanpai txikia.

Ezker-eskuin1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Goitik behera1. Ezin higituzkoak. 2. Garbitasuna, xahutasuna. 3. Rutenioa-ren ikur kimikoa. Haur hizkeran, musu. Izan. 4. Enborrakneurtzeko luzera neurria. Emakume izena. Fosforoa balio du.5. Aurkaria, etsaia. Bizkaiko udalerria, Busturialdean. 6. Irurako herritar. Txulapaingo herrixka. 7. Interjekzioa. Hesola, zurkaitz. 8. Galdetzaile bat. Ortografia ikurra, koma.9. Hunoen errege hura. ‘La Bella ...’, Donostia alegia. 10. Erre-pikatuz, gorotza. Isurialdea.

u Pianista azkoitiarra

GOITIBEHERA

t

t

t

t t

t

t

t

Bilo

Aluminioa

t

t

Bokalbiribila

Kasikt

t

tAholegar

Gurasoarra

t

tAteingurua

Bokala

Begiradak

t

t

t

t

tt

t

t

tt

t

tt

Irudikapenmota

Umorezkokolpe

Etornadin

Altzoak

Hesola

Belardia

Isasagakoa,esaterako

Aske

t Lo egitekogelak

Bikoitzak

u Deitura

Detekta-gailu

u Izena

Azaleraunitatea

Sodioa

Antzezleak

Hotzeria

ErrepikaMilitarren

kolorea

t

tjainkoegiptoarra

Uretan hon-doratu gabe

ttHar

ezazu!

Bokala

t

tErregaimota

Gehiegi,sobera

7

6

5

4

3

2

1

8

9

10

11

Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edogehiago du asmatu beharreko hitzak.[1] Udal liburutegiaren egoitza da egun.[2] Toka, dabil. [3] Kanpaia. [4] Kristauenbiltokia. [5] Jarraitzaile. [6] Bihi, garau.[7] Babarrunen eta ilarren haziak gordetzen dituen estalkia. [8] Karrika.[9] Javier Zubizarreta da gurean. [10] Kirolariak. [11] Familia bakarren-tzako etxeak.

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

1. Haitzak, arrokak. 2. Zumarraga, Azpeiti eta Azkoitiko lurretan egokitzen den estazio megalitikoa. 3. Galioa baliodu. Izari, tamaina. 4. Albistea, berria. Berrogeita hamaika,zenbaki erromatarren arabera. 5. Juntagailua. Kasik. Alter-natiba zen, aspaldi ez dela. 6. Azkena eta lehena. Arteria nagusia. Bokala. 7. Diruzko zigorra. Ahuntzaren ar. 8. Neukake. Ukapenak, ukazioak. 9. Emakume izena. Eraso.10. Kanpai txikia.

Ezker-eskuin1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Goitik behera1. Ezin higituzkoak. 2. Garbitasuna, xahutasuna. 3. Rutenioa-ren ikur kimikoa. Haur hizkeran, musu. Izan. 4. Enborrakneurtzeko luzera neurria. Emakume izena. Fosforoa balio du.5. Aurkaria, etsaia. Bizkaiko udalerria, Busturialdean. 6. Irurako herritar. Txulapaingo herrixka. 7. Interjekzioa. Hesola, zurkaitz. 8. Galdetzaile bat. Ortografia ikurra, koma.9. Hunoen errege hura. ‘La Bella ...’, Donostia alegia. 10. Erre-pikatuz, gorotza. Isurialdea.

u Pianista azkoitiarra

GOITIBEHERA

t

t

t

t t

t

t

t

Bilo

Aluminioa

t

t

Bokalbiribila

Kasik

t

t

tAholegar

Gurasoarra

t

tAteingurua

Bokala

Begiradak

t

denbora-pasak

maxixatzen.eus

Doinua: Aita izena kanta beharra

Asier Garate Alkorta

GAIA: Neure gogoetak

BERTSOA PAPEREAN

HITZ GURUTZATUAK

ERANTZUNAK

HITZ GEZIDUNAK

GOITIBEHERA

Animalien inguruan dutbizi osoa igaro

ustekabean bihurtzen garaia beraien esklabo

ta jendearen gaizki esanezja kokoteraino nago

eta uste dut kontu honetannahastu direla zeharo

beraiek maite ote dituztedauzkanak baino gehiago.

Entzuna daukat gure arbasoeknola hezitzen zituzten

ta orain berriz bizitzen ereia ez digute uzten

aspaldi hontan kontrako esanakdexente ari dira puzten

eta tamalez ilunpe hontanargirik ez dut ikusten

ez dituztenak ari baitiranola eduki erakusten.

26 maxixatzen.eus

MAX

IXAT

ZEN

TXIK

I

maxixatzen.eusSoluzioak

MAXIXATZEN TXIKI

28 maxixatzen.eus

KOM

UNIT

ATIE

N LE

IXUE Ez da kirol ezaguna bola-jokoa, baina Azkoitian badi-

ra zaletasun horren bueltan elkartzen diren dozenaka lagun. Floreaga bolo taldeko kideak dira horietako hainbat, eta izen bereko auzoan dagoen bolatokia dute topagune. Talde txikia izan arren, ondo pasatzeko eta probetan lehiatzeko prest izaten dira hango bolariak.

Aurki mende laurdena beteko du Floreaga bolo taldeak. Izan ere, zortzi lagunek 1996. urtean eratu zuten tal-dea, eta egun sorrerako kiderik ez badago ere, sasoi onean dago; taldeko hamabi bolari daude federatuta, eta horiek hainbat txapelketatan lehiatzen dira urtean zehar, betiere Hiru Txirlo modalitatean. Gipuzkoakoak eta Euskadikoak dira egutegian gorriz dituzten lehia nagusienak, eta ate joka dute lehenengoa. Izan ere, martxoaren 7an hasiko da Gipuzkoako Hiru Txirlo Txa-pelketaren 51. edizioa, eta guztira, 11 jardunaldi joka-tuko dituzte hainbat txokotan. Gainera, azken-aurreko jardunaldia herriko bolatokian jokatuko dute aurten, maiatzaren 30ean. Behin Gipuzkoako txapelketa amai-tuta, Euskadikoa hasiko da, urriaren 17an.

Taldeko kideek adierazi dutenez, duela hamarkada batzuk arte ohikoagoa eta ezagunagoa zen Hiru Txirlo modalitatean aritzea, eta horren adibide da Gipuzkoako eta Bizkaiko baserri "askok" eduki ohi zuela atarian ki-rol horretan jokatzeko bolatokia. Zaletasunari eutsiz, boloen inguruan interesa zuten hainbat lagun elkartu eta taldea sortzea zein Floreagan bolatokia eraikitzea

erabaki zuten duela mende laurden: "Auzotar askok lagundu zuten bolatokia egiten; guztien artean eraiki zuten", adierazi dute kideek. Ordutik, herriko bolariek han egiten dituzte entrenamendu saioak, eta astean behin biltzen saiatzen dira horretarako. Arratsaldean elkartu eta "txirlo batzuk botatzen, barre eginez eta ondo pasatuz" igarotzen dute tartea.

Herriko bolatokia Floreagan kokatzen delako edo, ha-sieratik auzoari lotutako taldea izan da Floreaga. "Flo-reagako festetan ere antolatzen dugu bolo txapelketa, eta herritar batzuek hara joateko ohitura izaten dute. Baina, oro har, gurea ez da talde ezaguna, eta boloen in-guruko ezagutza handirik ere ez dute askok".

Diziplina eta lehiakortasun sutsua baino, lagunarteko giroa eta ongi pasatzea lehentasunezkoak dira Flore-agako bolarientzat, eta horren adierazle da inguruko taldekideekin duten harreman "sanoa". Dena den, lehia ez dute alboratzen, eta zentzu horretan, txapelketetan "gerra" ematea gustatzen zaie: "Gure helburua da sal-tsan egotea, eta ahal bada, irabaztea; azken hori lor- tzea, ordea, zaila izaten da, txapelketetan 80 bolari bai-no gehiago lehiatzen baikara". Talde txikia eta "berrie-netakoa" izanagatik, ordea, Euskadiko eta Gipuzkoako bost txapel dituzte bakarkako modalitatean. Taldeka, berriz, datozen txapelketetan lehenengo postua esku-ratzea dute helburu; gainontzean, bide beretik jarrai-tzeko asmoa dute, gutxienez, beste 25 urtez.

Floreaga bolo taldea

Lehia sutsuaren gainetik, zaletasuna

maxixatzen.eus

ESKURE KOM

ENI

TELEFONO INTERESGARRIAK:

EZET

Z TO

PAU!

Non dago Zakelmari?

AzkoitiA: Viteri 943 85 07 85Ibai Ondo Kalea, 28

EStHERARANBURUGARAtE 943 81 13 50

AzkoitiA: Gisasola 943 85 12 35Jandonianiz, 5 beheaAzkoitiA: Mendiola 665 49 67 44Kale Nagusia, 13

Egunez: 09:00 - 20:00

Gauez: 22:00 - 09:00

farmaziak (martxoa)

16, 17, 18, 19, 20, 21 eta 22

1, 23, 24, 25, 26, 27, 28 eta 29

Urte osoan irekita.

GOIKO KALEA (AZPEITIA)

2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 30 eta 31

AzkoitiA: Azpiazu 943 85 29 89Kale Nagusia, 66 9, 10, 11, 12, 13, 14 eta 15

Miren Arregi izan da otsaileko irabazlea.

Otsaileko Maxixatzen aldizka-rian Zakelmari non ezku-tatuta zegoen asmatu

behar zen: 20. orrialdean zegoen ezkutatuta. Maxixatzeneko baz-kide guztien artean zozketa egin ondoren, Miren Arregik irabazi du Ogi Berri okindegiaren zortzi la-gunentzako tarta.

Datorren hilean, Herrixen merka-tari elkartearen 50 euroko txe-kea zozkatuko du Maxixatzenek Zakelmari aurkitzen dutenen artean. Bidali erantzuna mar-txoaren 20a baino lehen, Kul-tur Etxeko postontzira edo m a x i xa t ze n @ m a x i xa t ze n . e u s helbide elektronikora.

guardia egunak

Udaletxea Udaltzaingoa Suhiltzaileak Epaitegia (Azpeitia) Azkoitia Lantzen Iraurgi Berritzen Abarketatxo ludoteka Artxamendi Gaztelekua(GIB) Zubiaurre Elkargunea KIUB KZ Gunea Ertzaintza San Martin ondareguneaMusikagunea Anbulatorioa Plaza Ondo Jubilatuen Etxea

IleapaindegiaTaberna

Bake Epaitegia San Jose Egoitza Aizkibel liburutegia AEK Baztartxo Gurutze Gorria DYALanbide (Azpeitia) SOS Deiak Txerloia Futbol Zelaia Gurea pilotalekua Torre Zuri erakustokia Txerloia Tenisa Kultur Etxea Postetxea Gipuzkoako Urak Xabier Munibe haur eskola Xabier Munibe ikastola Floreaga ikastetxea BiziloreAzkoitia BHI Garbigunea Mankomunitatea Tamaina handiko trasteakjasotzeko zerbitzuaAldalur Eusko TrenLa GuipuzcoanaPESAPiper elkarteaTaxiak

943 08 00 80943 85 71 71112943 02 51 91943 85 71 51943 85 08 43943 02 60 27

943 85 60 27943 85 25 44943 85 73 05943 02 36 19943 08 37 80943 85 71 70943 85 10 70943 00 76 10

943 85 21 68943 85 36 25943 08 94 12943 85 15 97943 85 13 23943 85 08 98943 15 10 89 943 85 19 86943 85 32 97943 46 46 22943 15 04 02112943 85 20 61943 85 36 39943 85 71 70669 62 18 02943 85 71 70943 85 33 93943 85 08 83943 08 07 37943 85 06 46943 85 30 43637 70 57 20 943 85 18 89696 67 64 56943 85 73 19

943 45 98 74943 85 27 18902 54 32 10943 85 11 59943 21 26 99943 85 25 87943 85 10 20

30 maxixatzen.eus

PUBLIRREPORTAJEA

MARTXOA

ZINE

MA

martxoak 8quackers

martxoak 6los miserables

6, ostirala:

- Herriko ikastetxeek Emakumeen Nazioarteko Egunaren harira landutako mezuekin eta

irudiekin muralak zintzilikatuko dituzte 11:00etan, udaletxean.

- Mural pintaketa, herriko hainbat hormatan, Topalekuak antolatuta.

- Baztarrikaldeko jaiak.

7, zapatua: - Film emanaldia Artxamendi Topalekuan.

- Baztarrikaldeko jaiak.

- 'Roman eta Julieta' antzezlana, 19:30ean, Baztartxo antzokian.

- Arkada social eta Unidad Alavesa taldeen kontzertuak, 22:45ean, herriko plazan. Um

Blem Ble tabernarien elkarteak antolatuta.

8, igandea: XXI. Taldez Talde: folk eta dantza, 12:30ean, Kontzejupean.

9, astelehena:

- Odol ateraldia, 17:00etan, Berdura plazako odol emaileen lokalean.

- 18:00etan hasita, batukada feministaren kalejira Elkargunetik herriko plazara.

Ondoren, Erniarraitz bertsozale elkarteko emakume bertsolarien saioa.

10, asteartea:

- 19:00etan, bertako basoen berreskurapena hitzaldia. Lurgaia fundazioaren

aurkezpena, Elkarguneko Oteiza aretoan. Urola Bizirik taldeak antolatuta.

13, ostirala: aralar, mundua leku den lurra dokumentala, 19:30ean, Baztartxo

antzokian. Urola Bizirik taldeak antolatuta.

14, zapatua: sun Magoaren magia ikuskizuna, 18:00etan, Baztartxo antzokian.

15, igandea:

- Zuhaitz landaketa Agerre baserrian. 09:15ean, Laja jatetxearen aurreko

aparkalekuan. Urola Bizirik taldeak antolatuta.

- XXI. Taldez Talde: Iraurgi eta Bizkargi abesbatzak, 12:30ean, Kontzejupean.

22, igandea: X. Erniarraitz Txapelketako hirugarren kanporaketa, 17:30ean, Kultur

Etxeko areto nagusian.

26, osteguna: Pintxo-potea ingelesez, Olwen Mearsek gidatuta, 19:30ean.

28, zapatua: - Kiputzeko aztarnategiari buruzko hitzaldia, Munibe arkeologia taldearen eskutik,

Miguel sasietaren omenez, 12:00etan, Elkargunean.

- XXVI. Azkoitia-Azpeitia maratoi erdia, 16:30ean. Lasterketa motza, 16:15ean.

- Alai Batzaren Kantaldi-Jaialdia, 17:00etan, Baztartxo antzokian.

29, igandea: XXI. Taldez talde: Azkoitiko Udal Musika Banda eta Bizkargi gazte

bandaren kontzertua, 12:30ean, Kontzejupean.

30, astelehena:

- Odol ateraldia, 17:00etan, Berdura plazako odol emaileen lokalean.

- Praileaitz aztarnategiari buruzko hitzaldia, Munibe arkeologia taldearen eskutik,

19:00etan, Elkargunean.

31, asteartea: Bizkargi musika eskolako gitarra, saxo eta konbo entzunaldia,

18:30ean, Elkargunean.

martxoak 22la llamada de lo salvaje

AGENDIE

martxoak 8-9hasta que la boda nos separe

martxoak 13-14-15-16the gentlemen

martxoak 15boonie bears

martxoak 20-21-22-23especiales

martxoak 27the lighthouse

martxoak 28-29-30el hombre invisible

martxoak 29onward

maxixatzen.eus

32 maxixatzen.eus