MIKROPROZESADOREA:

Ordenagailu baten funtzionamenduan, osagai askok hartzen dute parte. Elementu bakoitzak bere funtzioa betetzen du, baina guztietan garrantzitsuena mikroprozesadorea da. Bera da ordenagailuaren burmuina, eragiketak egiten dituena eta agindu guztiak kontrolatzen dituena. Ordenagailuaren egituran, Prozesurako Unitate Zentrala (PUZ) deitzen den unitatearen osagai nagusia da.

Mikroprozesadorea erregistroz osatua dago: kontrol unitatea eta Unitate aritmetiko-logikoa . Memoria nagusian gordeta dauden instrukzioak, zenbaki bitarren moduan sekuentzialki, burutzen ditu. Instrukzioak gauzatzeko zenbait fasetan egiten da:

• Instrukzioaren irakurmena memoria nagusitik

• Instrukzioa dekodatzen den lekura bidali

• Instrukzioa dekodeatu (instrukzioa zein den eta egin behar denaz ohartu)

• Eragigaiaren (operando) irakurmena, baldin badu

• Instrukzioaren gauzapena

• Emaitzen idazketa memoria nagusian

Fase bakoitzak PUZaren ziklo bat edo gehiago behar du hau burutu ahal izateko. Zikloen kantitatea prozesadorearen egituraren araberakoa izango da. Ziklo hauen iraupena erloju frekuentzietan zehaztua dago. Erloju honek milaka MHz sortzen ditu.

Eusle plakari eusten zaio.

Mikroprozesadore motak:

1) Intel: Intel core TM i7, Intel Celeron, Intel core 2 duo, Intel core 2 quad, Intel core i3, Intel core i5, Intel Atom 2) AMD: Amd phenom II: X3 Y X4, amd athlon II x2, amd semprom

ORDENAGAILUEN

HARDWAREA

EUSLE PLAKA(PLACA MADRE): Ama plaka edo plaka nagusia ere esaten zaio, ordenagailua, sistema elektroniko konplexu bat, osatzen duen plaka da. Ordenagailua barneko hardwarea elkar lotzen dituen plaka da. Ohiko ordenagailu bat eraikitzeko mikroprozesagailua, memoria eta beste oinarrizko osagai batzuk txertatzen dira ama plakan. Bi zatitan banatzen da, iparraldeko zubia(northbridge) eta hegoaldeko zubia(southbridge). Lehenengoak mikroprozesadorearen, RAM memoriaren eta grafikoak prozesatzeko unitatearen artean interkonexioaren kudeaketa egiten du; eta bigarrenak, periferikoen eta biltegiratze gailuen artean, diska gogorra edota disko-optiko unitatea bezala. Xaflaz eginik dago eta kutxa baten barruan instalatuta dago eta hor hainbat motako atakak ditu, edozein barne-konektore edota kanpo-konektore konektatzeko eta beste entxufe ditu zerbait instalatzeko nahia baldin badago. Eusle plaka AMD mikroprozesadoreentzat: Slot A: Duron, Athlon Socket A: Duron, Athlon, Athlon XP, Sempron Socket 754: Athlon 64, Mobile Athlon 64, Sempron, Turion Socket 939: Athlon 64, Athlon FX , Athlon X2, Sempron, Opteron Socket 940: Opteron y Athlon 64 FX Socket AM2: Athlon 64, Athlon FX, Athlon X2, Sempron, Phenom Socket F: Opteron Socket AM2 +: Athlon 64, Athlon FX, Athlon X2, Sempron, Phenom Socket AM3: Phenom II X2/X3/X4/x6, Athlon II X2/X3/X4, Sempron 100 Series Socket AM3+: Sempron, Athlon II X2/X3/X4, Phenom II X2/X3/X4/X6, FX X4/X6/X8 Socket FM1: A4X2, A6X3/X4, A8X4, Athlon II Socket FM2: APU A4, APU A6, APU A8, APU A10, Athlon II X2/X4 Eusle plaka Intel mikroprozesadoreentzat: Socket 7: Pentium I, Pentium MMX Slot 1: Pentium II, Pentium III, Celeron Socket 370: Pentium III, Celeron Socket 423: Pentium 4 Socket 478: Pentium 4, Celeron Socket 775: Pentium 4, Celeron, Pentium D (doble núcleo), Core 2 Dúo, Core 2 Quad, Core 2 Extreme, Xeon Socket 603: Xeon Socket 604: Xeon Socket 771: Xeon LGA 1366: Intel Core i7 (Nehalem), Xeon (Nehalem) LGA 1156: Intel Core i3, Intel Core i5, Intel Core i7 (Nehalem) LGA 2011: Intel Core i7, Xeon (Sandy Bridge) LGA 1155: Intel Core i7, Intel Core i5 y Intel Core i3 (Ivy Bridge)

LGA 1150: Intel Core i7, Intel Core i5 y Intel Core i3 (Haswell)

RAM MEMORIA: RAM edo Random Access Memory (Ausazko Sarbidedun Memoria) bai irakurri eta bai idazteko aukera eskaintzen duen memoria da. Memoria hegazkorra da, korrontea kentzean bere edukia ere galtzen du beraz. Normalean denbora baterako memoria bezala erabiltzen da, datu ez iraunkorrekin. Ram memoriak, momentuan erabiltzen ari zarena gordetzen du. Ordenagilua piztua dagoenean bakarrik funtzionatzen du. Ram memoria motak:

●DDR2

●DDR3

●DDR4

ROM MEMORIA:

Edukia irakurri bakarrik egin daiteke. Hemen gordetzen da ordenagailuak pizterakoan behar duen osagarrien informazioa. Adibidez zein disko mota duen, zein memoria, mikroprozesadore etab. Nahiz eta ordenagailua itzali bertan dagoen informazioa ez da ezabatzen oinarriko plakan dagoen pila bati esker.

Memoria iraunkorra BIOS eta sistema abiatzeko sofwarea.

CACHE MEMORIA:

Cache memoria edo aurrememoria memoria nagusiaren datu kopiatu batzuen bilduma da. Memoria

nagusia prozesagailua baino askoz motelagoa da, gainera azken honek memoriako datu eta aginduak atzitu

behar dituenez memoriak sistemaren atzipen denbora moteldu egiten du. Horretarako erabiltzen da cache

memoria, behar diren datu eta aginduak azkar atzitzeko posibilitatea izateko.

Prozesagailutik hurbil dago eta bere atzipen denbora memoria nagusiaren atzipen denbora baino askoz

azkarragoa da.

Behin datu eta agindu bat behar denean, lehenik cachean begiratuko da. Cachean baldin badago bertatik

atzituko da. Bestela memoria nagusitik ekarri beharko da cachera eta bertatik atzitu.

Plaka euslean dago konektatuta.

TXIP MULTZOA:

Kontrol funtzio desberdinak aurrera eramateko txip multzoa (DMA, etenak, memoria, busak, ...). Oinarri txartelean muntatu daitekeen sistema mota finkatzen du.

Plake euslean dagoen beti zati bat da, beraz, hor konektatzen da.

Motak:

1) Ipar-zubia (northbridge):

● Interfazea CPU ↔ memoria ↔ sistema grafikoa (AGP)

● Kontroladoreak: etenak, DMA, memoria, etab.

● Bero barreiatzaile eta haizegailu bat ditu

2) Hego-zubia (southbridge):

●S/Iko gailuen kontrola: IDE, SATA, PCI, USB, teklatua, sagua, etab.

● Osagai integratuen kontrola: soinua, modema, sarea, etab.

● Barne erlojua (PIT eta RTC zirkuituak)

● Ipar-zubia ↔ hego zubia komunikazioa

Bien arteko komunikazioa:

Bus dedikatuak: Hub Link Intelekoa (266 MB/s), V-Link VIAkoa (533 MB/s),HyperTransport nVidiakoa (800 MB/s), MuTIOL SiSekoa (1 GB/s).

BIOSA:

Informatikan edo konputazioan, irteera eta sarrerako oinarrizko sistema interfaze kode bat da, non sistema eragilea aurkitu eta kargatzen den RAM memoriaren barne.

Hau guztia betearazten duena BIOS memoria txiki bat da, barnean duen softwareari esker. Memoria txiki hau hardwarearen artean intentsitate gutxiko komunikazioa eta konfigurazioa mantendu, gutxienez ordenagailuaren teklatua erabiltzen utziko digu ordenagilua pizten den bitartean.

Ordenagailua piztutakoan BIOS-a automatikoki kargatzen da memoria printzipaletik eta hau mikroprozesadorearen bitartez egiten da. Oinarrizko plakan daudelarik fisikoki kokatuta.

BIDEO-TXARTELA:

BIDEO TXARTELA EDO TXARTEL GRAFIKOA, ORDENAGAILUA MONITORE BATETARA IRUDIA BIDALI AHAL IZATEKO, BEHARREZKOA DEN OSAGAIA DA. GAUR EGUNGOAK, PROZESADOREA (GPU) ETA RAM MEMORIA "PROPIOAK" DITUZTE. GEHIENETAN, VGA KONEKTOREA ERABILTZEN DA MONITORERA KONEKTATZEKO.

Ez daude bideo txartela memoria motarik. Daukaten desberdintasun bakarra memoriaren areberakoa da.

MONITOREA:

Testuak eta irudiak bistaratzen dituen ordenagailuaren osagaia da. Honen bidez, idazten ari garena edo ikusi duguna azaltzen da. Beste modu batean esan dezakegu monitorea pantaila dela, begiekin ikus dezakeguna.

Monitorea CPUan konektatzen da.

Monitore mota asko daude, marka diferenteak, adibidez:

1) Lg

2) Samsung

3) Acer

4) Inves

BILTEGIRATZEA:

Ideia orokorrak jasotzen ditu disko gogorrean usb-an, txartel batean edota gehiagotan. Ken daitekeen gailu

bat da. MG eta GB- erainoko ahalmena duten gailuak alegia. Segurtasun kopiak egiten dituzte.

Mota asko daude, memoria eta tipoaren arabera.

SOINU TXARTELA:

Soinu txartela driver izeneko programa informatikoen bidez ordenagailu baten soinu sarrera eta irteera

kontrolatzea ahalbidetzen duen txartela da.

Txartel hauen erabilera soinua mezklagailu baten bidez aplikazio multimedien audio-konponentea ondo

entzutean eta gestionatzean datza. Plaka euslera dago konektatuta.

MODEMA:

Modem modulatzaile/demodulatzaile hitzetatik dator. Seinale analogikoaren gainean datu digitalen

transmisioa ahalbidetzen duen bihurgailua da.

Normalean, fisikoki urruti dauden eta teknologia digitala erabiltzen dituzten konputagailu bi elkarrekin

komunikatzeko erabiltzen den seinale analogiko- digital bihurgailua da. Etxeetan telefono linearen bidez

datuak bidali eta jasotzeko periferikoa da. Internet konexioa izateko da.

MOTAK:

Barne modemak: Konputagailu barruko hedatze erretenetan sartzen diren txartelak dira . Erretenaren

arabera era askotakok daude:

1) Bus ISA: Abiadura baxukoak dira ez dira erabiltzen

2) PCI: Egungo (2007) estandarrik erabiliena

3) AMR: Egungo (2007) konputagailu berrietako oinarri-plaketan agertu dira.

Merkeak eta lekurik ez dute hartzen barne modemak.

Kanpoko modemak: Barrutik barne modemak bezala dira baina konputagailuk edo PDAtik kanpo

daude, plastikozko kutxa batean sartuta. Eramangarriak,LED argien bidez bere egoeraren berri ematen

dute. Aldiz lekua hartzen dute.

-Konexio motak:

1)COM ataka erabiltzen dutenak

2) PC Card konputagailu eramangarrietan erabiltzen dira eta txartel txiki bat da.

3)USB ataka erabiltzen dutenak. Ez dute behar argindarrik. Telefono mugikorrentzako modeloak

ere badaude. Ikus: 3G

Software modemak: Barne modemak dira baina bere funtzio edo osagai batzuk sistema eragilearen

(Microsoft Windows) esku utzi dira.

INPRIMAGAILUA:

Inprimagailu bat ordenagailu baten dugun irudi edo testuzko dokumentu bat medio fisiko batetara

(orokorrean, papera) pasatzeko funtzioa betetzen duen irteera periferiko bat da.

USB konexioa izaten dute askotan inprimagailuek.

Motak:

1)Talka inprimagailuak: kalkatu egiten dute inprimagailu hauek, tinta beste tintarekin kolpatuz. Honen

emaitza hurrengoa da: paperean puntu bat edo karaktere bat inprimatzen da. Margarita edo matrizialak

inprimagailu hauen adibide dira.

2)Tintazko inprimagailua: mota honek kartutxo batzuen bitartez inprimatzen du, non bere barruan 3tik

30 ml-ra edukia dauka. Bere kalitateak ia-ia laserrarena berdintzen du.

3)Laser inprimagailuak: inprimagailu hauek kalitate onena dutenak dira, tema honetaz hitz egiterakoan,

eta beraien prezioak aldakorrak izan daitezke, modeloaren arabera. Bere lan egiteko modua

fotokopiagailuen oso antzekoa da. Bere kalitatea eta azkartasuna izugarrizkoa da.

ESKANERRA:

Irudien eskanerra, informatikaren testuinguruan, irudiak (argazkiak, marrazkiak, esku-idazkiak,

objektuak...) atzitu eta irudi digital modura gordetzen dituen gailua da.

Eskanerrik arruntenak, gaur egun, dokumentua kristalezko leiho baten gainean kokatzen

den mahaigaineko eskanerrak edo eskaner lauak dira. Eskuko eskanerrak, berriz, eskuz mugitzen

dira eskaneatu nahi den elementuaren gainetik, eta hasierakoak "makila magikoak" bezalako tresna

txikia baziren ere, gero eboluzionatu egin zuten eta 3D eskaner bilakatu ziren.

Eskaner modernoek karga akoplatuko gailuak edo ukipenezko irudi-sentsoreak erabiltzen dituzte

irudiak jasotzeko, eta danbor-eskaner zaharrek fotobiderkatzaileak darabiltzate. Eskaner birakaria

danbor-eskanerren multzoko tresna berezi bat da, karga akoplatuko gailua erabiltzen duena

fotobiderkatzailearen ordez, eta dokumentuak abiadura handian eskaneatzeko erabiltzen da.

PLOTTERRA:

Ordenagailuarekin batera erabiltzen den makina lineal bat da. Gehienetan, zientzian, ingenieritzan, arkitekturan etab.