DERIVA CONTINENTALDERIVA CONTINENTAL

¿MÓVENSE OS ¿MÓVENSE OS CONTINENTES?CONTINENTES?

TEORIAS SOBRE OS TEORIAS SOBRE OS CONTINENTESCONTINENTES

• TEORÍAS FIXISTAS: NEGAN QUE OS CONTINENTES SE MOVAN.

• TEORÍAS MOBILISTAS: HUMBOLDT OBSERVA SEMELLANZAS ENTRE AS COSTAS DE ATLÁNTICAS DE SUDAMÉRICA E ÁFRICA.

• ALFRED WEGENER (1915) : TEORÍA DA DERIVA CONTINENTAL.

EVOLUCIÓN DA PANXEAEVOLUCIÓN DA PANXEA

PROBAS XEOGRÁFICASPROBAS XEOGRÁFICAS

PROBAS XEOLÓXICASPROBAS XEOLÓXICAS

• EXISTENCIA DE MINAS DE OURO E DIAMANTES EN SUDAMÉRICA E ÁFRICA.

• CONTINUIDADE DAS CADEAS MONTAÑOSAS AMBOS LADOS DO ATLÁNTICO

• COINCIDENCIA SERIES SEDIMENTARIAS SUDAMÉRICA- ÁFRICA.

CONTINUIDADE DAS CADEAS CONTINUIDADE DAS CADEAS MONTAÑOSAS A AMBOS MONTAÑOSAS A AMBOS LADOS DO ATLÁNTICOLADOS DO ATLÁNTICO

COINCIDENCIA SERIES COINCIDENCIA SERIES SEDIMENTARIAS SUDAMÉRICA SEDIMENTARIAS SUDAMÉRICA

-ÁFRICA-ÁFRICA

PROBAS PALEOCLIMÁTICASPROBAS PALEOCLIMÁTICAS

PROBAS PALEONTOLÓXICASPROBAS PALEONTOLÓXICAS

UNHA BELA TEORÍA ....QUE NON FUNCIONAUNHA BELA TEORÍA ....QUE NON FUNCIONA

• En 1915 , Wegewner publicou un libro no que recollía a súa teoría sobre a deriva dos continentes,que non tivo boa acollida entre os xeólogos da época.

• A pesar de todas as probas que presentou ,non foi capaz de explicar cal era o motor do movemento dos continentes,xa que non se sabía como eran os fondos oceánicos nin o interior da Terra.

• Atribuíuno,erróneamente á atracción da lúa e o sol sobre a Terra,á forza centrífuga da rotación terrestre.

• Así, a súa teoría quedou “aparcada” durante varias décadas.

O OCÉANO DESVELA O SEU SEGREDO.

Na década dos 50,despois da segunda guerra mundial,desenvolveronse novas tecnoloxías debido ós intereses militares.Algunhas delas ,como o sonar,contribuíron ó coñecemento dos fondos oceánicos.

• En contra do que se cría ,atopáronse datos sorprendentes sobre estes fondos oceánicos:

• 1)O fondo do océano ,non era plano,tal cono se cría,senón que existían relevos submariños de ata 2 ou 3 Km sobre a chaira abisal.(Dorsais oceánicasDorsais oceánicas).

• 2)A escaseza de sedimentos e a súa estraña distribución. Atopouse unha media de espesor de sedimentos de 1,2 Km, moito menos do que se esperaba.

• Ademáis,,a dorsal carece de sedimentos,e o grosor destes ,aumenta coa distancia á dorsal.

• 3)A xuventude dos fondos oceánicos.

Todas as rochas tiñan menos de 185 m.a.

o que en xeoloxía se consideran rochas

actuais.

HIPÓTESE DA EXPANSIÓN DO HIPÓTESE DA EXPANSIÓN DO FONDO OCEÁNICO(Hess,1962)FONDO OCEÁNICO(Hess,1962)

• ETAPA A. Según Hess,debaixo dos continentes ,´hai puntos do manto no que as rochas debido ás altas temperaturas funden e forman un magma,que comenza a ascender e consigue curvar a capa continental sólida que ten enriba.

• ETAPA B.ETAPA DE RIFT-VALLEY.

A capa superficial sólida,que despois se

chamará litosfera,comenza a fracturarse

polo empuxe do magma,formándose unha

de fallas escalonadas ,cunha depresión no

• na parte central,chamada RIFT,que comenza a acumular auga,formando lagos.

• ETAPA C.ETAPA DE MAR VERMELLO.

• Ábrese unha greta no rift,por onde empeza a saír magma,que solidifica e acumúlase formando a litosfera oceánica ,e empurrando os dous bloques continentais hacia lados opostos,co que se separan os continentes.

• Ademáis, o acúmulo de material magmático a ambos lados da greta irá progresivamente formando unha cordilleira submariña,cunha greta no medio: A DORSAL.

• Comenza a formación dun océano estreito e pouco profundo.

• ETAPA D.ETAPA ATLÁNTICA.

• Si este proceso continúa,os continentes iránse afastando lentamente un do outro,e formarase un amplio océano como o Atlántico.

• Só dous anos máis tarde,Vine e Mathews,corroboraron esta hipótese:

• A principal proba que demostra que o océano está en extensión ( termo máis correcto que expansión) surxíu do análise das idades das rochas do fondo oceánico.(Revisar exercicio das fotocopias).

• Atopóuse que a idade das rochas do fondo oceánico ía aumentando a medida que nos afastamos da Dorsal,e ademáis facíao de forma simétrica a ambos lados desta.

• Isto era o que cabería esperar si esta litosfera oceánica se formaba pola saída e solidificación do magma a través da greta da dorsal,como propoñía Hess.

• Podemos comproablo na actividade das fotocopias en que calculamos a velocidade á que se extende o Océano Atlántico.

O ESTUDO DO INTERIOR TERRESTRE.O MÉTODO

SÍSMICO.

• FOCO SÍMICO ou HIPOCENTRO. :Lugar no interior da Terra onde se xenera o terremoto,de onde parten as ondas sísmicas.

• EPICENTRO:lugar na superficie da Terra que se corresponde coa vertical do foco.

AS ONDAS SÍSMICAS.

• ONDAS P ou PRIMARIAS: viaxan a máis velocidade e transmiítense por todo tipo de medios(sólidos e líquidos).As primeiras en chegar ós sismógrafos.

• ONDAS S ou SECUNDARIAS.Recíbense en segundo lugar nos sismógrafos.Viaxan a menor velocidade e só se transmiten por medios sólidos.

A TRANSMISIÓN DAS ONDAS SÍSMICAS.

• Coma calqueira outra onda ,refráctase ou reflexase ó chegar a unha superficie na que hai un cambio na composición, e polo tanto na densidade ou rixidez do medio que atravesan.

ONDAS SÍSMICAS E CAPAS ONDAS SÍSMICAS E CAPAS DA TERRADA TERRA

CAPAS DA TERRA.CAPAS DA TERRA.((ESTUDIADEO POLO ESQUEMA QUE FIXEMOS NA CLASEESTUDIADEO POLO ESQUEMA QUE FIXEMOS NA CLASE))

COINCIDENCIA SISMOS E COINCIDENCIA SISMOS E VOLCÁNSVOLCÁNS

COINCIDENCIA SISMOS E COINCIDENCIA SISMOS E VOLCÁNSVOLCÁNS

CONCLUSIÓNSCONCLUSIÓNS

• OS VOLCÁNS E OS TERREMOTOS NON SE DISTRIBÚEN UNIFORMEMENTE POLA SUPERFICIE DA TERRA.

• EN MOITOS LUGARES COINCIDEN A ACTIVIDADE SÍSMICA E VOLCÁNICA.

• HAI ZONAS XEOLÓXICAMENTE MOI ACTIVAS, MENTRES QUE OUTRAS SON MOI INESTABLES.

AS PLACAS LITOSFÉRICASAS PLACAS LITOSFÉRICAS

A TEORÍA DA TECTÓNICA DE A TEORÍA DA TECTÓNICA DE PLACASPLACAS

( Actualmente, teoría da Tectónica global( Actualmente, teoría da Tectónica global))

• A LITOSFERA ESTÁ DIVIDIDA EN FRAGMENTOS RÍXIDOS CHAMADOS PLACAS LITOSFÉRICAS.AS PLACAS PODEN SER OCEÁNICAS,CONTINENTAIS,OU MIXTAS.

• AS PLACAS LITOSFÉRICAS DESPRAZANSE SOBRE OS MATERIAIS PLÁSTICOS DA ASTENOSFERA.

• ESTES DESPRAZAMENTOS SON CAUSADOS POLA ENERXÍA TÉRMICA DO INTERIOR TERRESTRE: CORRENTES DE CONVECCIÓN (na actualidade sábese que interveñen tamén outros procesos).

• ESTA TEORÍA EXPLICA OS FENÓMENOS SÍSMICOS, VOLCÁNICOS E A FORMACIÓN DE CORDILLERAS.

Os bordos das placas son as zonas con actividade sísmica e/ou volcánica,e dicir, zonas inestables.O estudar os tipos de bordos, analizaremos tamén os movementos das placas e a formación de cordilleiras,fosas mariñas, illas volcánicas…

• Tipos de bordos de placas

• BORDOS CONSTRUTIVOS: - crease litosfera oceánica.• -separación de placas.• BORDOS DESTRUTIVOS:

• -destrúese litosfera oceánica.

• -choque de placas. -continental-oceanica.• -oceánica-oceánica.• -continental – continental.

• BORDOS PASIVOS: - nin se crea nin se destrúe litosfera.

• - as placas deslízanse lateralmente.• •

BORDOS CONSTRUCTIVOSBORDOS CONSTRUCTIVOS SEPARACIÓN DE PLACAS SEPARACIÓN DE PLACAS

O NACEMENTO DUN OCEANOO NACEMENTO DUN OCEANO..

• Debaixo da litosfera hai un punto quente ,no que se esta xenerando magma que ascende e fai que esta se curve e comence a agretarse.

• Fórmanse unha serie de fallas escalonadas ,nas que o bloque central queda afundido con respecto ós laterais.

• Ó ser unha zona baixa,acumúlase a auga formando lagos,como os grandes lagos africanos da zona do rift africano.

• Acaba por abrirse unha greta ,pola que comenza a saír magma,que vai solificando a ambos lados da greta,e forma litosfera oceánica . Por iso se denomina a estes bordos ,BORDOS CONSTRUTIVOS.

O RIFT AFRICANO DENDE UN SATÉLITE.

A ZONA DO RIFT-VALLEY AFRICANO.

O RIFT E O LAGO MALAWI

As dorsais.A dorsal atlántica

• A dorsais son grandes cordilleiras submariñas.que se forman por acumulación de material magmático a ambos lados da greta.

• A máis coñecida é a dorsal atlántica,que ten unha lonxitude duns 15.000 Km,e está fendida por un profundo val ,que ten unha anchura duns 10 km e unhas paredes que acadan os 3 Km de altura.Ademáis chega a elevarse sobre o solo oceánico entre 1.000 e 3.000 m.

• As dorsais están atravesadas por fallas transformantes, por iso ,ademáis de ser zonas de vulcanismo,son tamén zonas sísmicas.

• Nalgúns puntos ,a Dorsal Atlántica emerxe por enriba do nivel do mar,orixinando illas volcánicas como Islandia ou As Azores.

BORDOS DESTRUCTIVOS.BORDOS DESTRUCTIVOS.CHOQUE DE PLACAS.CHOQUE DE PLACAS.

• A litosfera oceánica que se xenera nos bordos destrutivos,ten que consumirse noutros lugares; do contrario, o volume da Terra aumentaría,o cal sabemos que non ocorre.

• Eses outros lugares onde se consome a litosfera oceánica son os bordos destrutivos,onde as placas chocan.

TIPOS DE BORDOS DESTRUTIVOS.

• CHOQUE PLACA OCEÁNICA- PLACA CONTINENTAL: OS ANDES

• CHOQUE PLACA OCEÁNICA – PLACA OCEÁNICA: ILLAS FILIPINAS,XAPÓN…

• CHOQUE PLACA CONTINENTAL – PLACA CONTINENTAL: O HIMALAIA.

PLACA CONTINENTAL – PLACA OCEÁNICA.PLACA CONTINENTAL – PLACA OCEÁNICA.EXEMPLO: OS ANDESEXEMPLO: OS ANDES

• Cando unha placa oceánica e unha continental chocan,a primeira ,por ser máis densa SUBDUCE,e dicir,introdúcese por debaixo da continental hacia o manto,formando un ángulo de 45º coa horizontal.Debido á subducción,nesta zona hai gran actividade sísmica; os focos dos terremotos sitúanse xusto no plano que describe a placa que subduce,é o plano de Benioff.

• Ademáis entre as dúas placas prodúcese unha fosa moi profunda na que se acumulan os sedimentos do continente cercano, que debido ó choque entre as placas,acban por plegarse,formando unha CORDILLEIRA PERIOCEÁNICA OU PERICONTINENTAL.: queda pegada ó bordo do continente.

• Como a placa que subduce no manto esta sometida a altas temperaturas ,comenza a formar magmas ,que ascenden e fan que estas cordilleiras sexan volcánicas.

PLACA OCEÁNICA - PLACA PLACA OCEÁNICA - PLACA OCEÁNICA.OCEÁNICA.

EXEMPLO: XAPÓNEXEMPLO: XAPÓN

• A placa que subduce afunde no manto e a determinada profundidade comenza a fundirse,xenerando magmas que ascenden e perforan nalgúns puntos a litosfera oceánica,creando unha liña de illas volcánicas,chamados ARCOS DE ILLAS.

• Como a placa oceánica que está enrriba segue desplazándose,o magma perfora a litosfera creando outra liña de illas paralelas ás anteriores,e así sucesivamente.As primeiras que se formaron ,deixarán de ser volcáns activos xa que non están xusto enrriba da zona de formación de magmas, mentras que as máis recentes seguirán activas.

PLACA CONTINENTAL – PLACA PLACA CONTINENTAL – PLACA CONTINENTALCONTINENTAL

• Os choques de placas continentais ,dan lugar á formación dunha CORDILLEIRA INTRACONTINENTAL, como o Himalaia,que queda coma unha cicatriz entre os dous continentes.

• Ó chocar as dúas placas continentais, ningunha delas subduce ,si non que unha monta por enrriba doutra.A este proceso denomínaselle OBDUCCIÓN.

. É unha zona sísmica,polo choque entre placas.

O Himalaia

• Despois de que a India se separase da Panxea,comenzou a desplazarse hacia o Noreste,ata chocar co continente asiático,pechándose o oceano que había no medio.

• Fórmase o Himalaia e detrás, a meseta do Tíbet.

• Por que hai fósiles mariños no Himalaia,se na actualidade é unha zona continental?

• Na diapositiva anterior ou na seguinte podemos observar como os sedimentos que se acumulan na zona de subducción próxima ó continente,son finalmente plegados e incorporados á cordilleira cando se produce o choque entre os dous continentes.Os fósiles de organismos mariños como os amonites,que estaban neses sedimentos ,aparecen agora nas rochas que forman a cordilleira.

EVOLUCIÓN DUNHA MARXE DE SUBDUCCIÓN.

• Ruptura e subducción dunha placa oceánica por debaixo da outra: ARCO-ILLA.

• Formación cordilleira PERIOCEÁNICA.• Choque entre os dous continentes e peche dun océano:

CORDILLEIRA INTRACONTINENTAL.

BORDOS PASIVOS: FAIAS BORDOS PASIVOS: FAIAS TRANSFORMANTESTRANSFORMANTES

• Chámanse así por que nin se crea nin se destrúe litosfera.

• Trátase de dúas placas que se deslizan lateralmente unha respecto á outra.

• Estas zonas son zonas sísmicas moi activas,ainda que poden permanecer durante bastantes anos sin producir grandes seísmos,ata que as forzas que as empuxan acaban por vencer a forza do rozamento entre elas,e xeneran un gran terremoto.

• Por iso é importante o estudo histórico destas fallas transformantes,xa que polo xeral eses grandes terremotos repítense cíclicamente ccad certo tempo

• E por iso que en California levan anos esperando un gran terremoto (“ the big one”), como o que asolou a cidade de S. Francisco en 1906.Tivo unha magnitude de entre 7,5 e 8 .

A faia de Santo André

• Recordemos que tamén existen fallas transformantes que atravesan o eixe da dorsal eque producen a actividade sísmica típica dos bordos detrutivos.

QUE MOVE AS PLACAS?

• A ENERXÍA INTERNA DA TERRA: AS CORRENTES DE CONVECCIÓN.

• A GRAVIDADE.

AS CORRENTES DE CONVECCIÓN

AS CORRENTES DE AS CORRENTES DE CONVECCIÓNCONVECCIÓN

• INTERPRETACIÓN CLÁSICA.

• INTERPRETACIÓN ACTUAL

A GRAVIDADE.

• TODAS AS IMAXES FORON SACADAS DE LIBROS E TEXTO E INTERNET,PARA USO DIDÁCTICO NA AULA.

• SE ALGÚN DOS SEUS AUTORES DESEXA QUE SEXAN RETIRADAS, PREGO MO FAGAN SABER.

• GRACIAS.