reformas da segunda republica.pdf

8/13/2019 reformas da segunda republica.pdf

1/4

Reformas da II Repblica.A instauracin da Segunda Repblica supon o inicio dunha serie de reformas en diversos mbitos, como os queaparecen reflectidos nos documentos 1,2 e 3. luz dos textos, debes comentar cada unha das cuestins que se citanneles, sen esquencer tratar no seu conxunto a poltica de reformas atendendo caracterizacin xeral da mesma, sforzas sociais e polticas que a promoveron e a aquelas que se opuxeron ( Doc. 4), e aludindo s derivacins oudesenlace da confrontacin en torno a tales medidas.

Doc.1.- No seguinte discurso ( 13 de outubro de 1931), Manuel Azaa refrese aos principiasproblemas que debe afrontar a Repblica, prestando especial atencin cuestin religiosa:

A revolucin poltica, decir, a expulsin da dinasta e a restauracin das libertades pblicas,resolveu un problema especfico de importancia capital, quen o dubida!, pero non fixo mis que suscitare enunciar aqueles outros problemas que han transformar o Estado e a sociedade espaoles ata a raiz.Estes problemas, ao meu entender, son principalmente tres: o problema das autonomas locais, oproblema social na sa forma mis urxente e aguda, que a reforma da propiedade, e este que chamanproblema relixioso, e que en rigor a implantacin do laicismo do Estado con todas as sas inevitables erigorosas consecuencias. Ningn destes problemas inventounos a Repblica (,,,). Refrome a iso quechaman problema relixioso. A premisa deste problema, hoxe poltico, formloa eu desta maneira: Espaadeixou de ser catlica.

Doc.2.- Lei de Bases da Reforma Agraria(1932):

Base 5. Sern susceptibles de expropiacin as terras includas nos seguintes apartados:1. As ofrecidas voluntariamente polos seus donos ()4. As fincas rsticas de Corporacins, fundacins e establecementos pblicos que as exploten enrxime de arrendamento, aparcera ou calquera outra forma que non sexa explotacin directa (..)5. As que polas circunstancias da sa adquisicin, por non seren explotadas directamente polosadquirentes(), deba presumirse que foron compradas con fins de especulacin ou co nico obxectode percibir a sa renda.6. As que constituiron seorios xurisdiccionais ().7. As incultas ou manifestamente mal cultivadas ().

Doc. 3.- O 21 de setembro de 1932, a Gaceta de Madrid publicou o Estatuto de Autonoma deCatalua:

Art.1. Catalua constitese en rexin autnoma dentro do Estado espaol, de acordo coaConstitucin da Repblica e o presente Estatuto. O seu organismo representativo a Generalitat()

Art. 2. O idioma cataln , como o casteln, lingua oficial en Catalua (). Dentro do territoriocataln, os cidadns, calquera que sexa a sa lingua materna, tern dereito a elixir o idioma oficial queprefiran nas sas relacins cos tribunais, autoridades e funcionarios de todas clases, tanto da Generalitatcomo da Repblica ()

Art. 11. Corresponde Generalitat a lexislacin exclusiva en materia civil, ags o disposto noartigo 15, nmero 1, da Constitucin, e a administrativa que lle estea plenamente atribuda por esteEstatuto.

Doc.4.- Manifesto electoral da Candidatura antimarxista por Madrid ( outubro de 1932):

Os candidatos da coalicin antimarxista defendern resoltamente a necesidade dunha inmediataderrogacin, pola va que en cada caso proceda, dos preceptos, tanto constitucionais como legais,inspirados en designios laicos e socializantes (); traballarn sen descanso para lograr a cancelacin detodas as disposicins confiscadoras da propiedade e persecutorias das persoas, das Asociacins e dascrenzas relixiosas().

A impedir que a poltica anticatlica, antieconmica e antinacional, representada polo socialismoe os seus subalternos auxiliares, mis ou menos descubertos ou subrepticios, prevaleza ou sequera inflapredominantemente, como ata agora, na gobernacin do Estado, irn vigorosa e enerxicamenteencamiados todos os nosos esforzos.


2/4

O desgaste da Restauracin chegara seu fin. O 98, a Semana Trxica, a crisedo 17 e Annual ,sobre todo, desembocarn na Dictadura de Miguel Primo de Rivera ena reorganizacin das forzas republicanas. Estas ltimas, de moi dispares afiliacinslograran unir os seus ideais polticos no chamado Pacto de S. Sebastin ( 1930). Primode Rivera acabara dimitindo, o Rei chamara a formar goberno a Berenguer e

posteriormente a Aznar ( a chamada Dictablanda). Todo acabara nunha convocatoria deeleccins, as de Abril de 1931 coas que comezara a 2 Repblica.As eleccins do 31 supuxeron a victoria das posturas republicanas e socialistas

polo que o 14 de Abril, primeiro en Eibar, e pouco mis tarde noutras moitas capitais, apoblacin saiu ra e proclamou espontaneamente a 2 Repblica. Alfonso XIII partepara o exilio. Asume o poder un Goberno Provisional presidido por Alcala Zamora quedecreta amnista xeral, proclama as libertades pblicas e sindicais e comeza a elaborar oque sern as grandes reformas. Despois dunhas eleccins, en Xuo, a CortesConstituintes nas que venceu de novo a alianza republicano-socialista, comeza ochamado Bienio Reformista ou Bienio Azaa, lider de Accin Repblicana e Xefede Goberno, l ser o impulsor das grandes reformas. Precisamente o Doc 1 un

fragmento dun discurso do novo Xefe de Goberno.

A Repblica plantexbase unha rexeneracin total e absoluta do Estado espaole para elo aprobarnse unha serie de reformas inmediatas que dalgn modo xa aparecen

preanunciadas na Constitucin aprobada no 31. Esta declaraba a Espaa un estadointegral, mais mesmo tempo contemplaba o dereito s Autonomas das rexins que orequerisen. Ademais sera un Estado totalmente laico; recolla tamn a posibilidade, acausa de utilidade social, dunha expropiacin e socializacin agraria .

No seu discurso Azaa numera todos estes problemas facendo especial fincapna cuestin relixiosa, o que provocar xa dende o principio a alarma do sectoreclesistico. Desatarse unha forte corrente anticlerical sobre todo nas zonas e capitaisde predominio anarquista. A reforma relixiosa ,ademais da declaracin oficial delaicismo, supora a perda de influencia da Igrexa en materia educativa, o peche da ordedos Jesuitas ( Lei de Congregacins), a desaparicin do apoio econmico por parte doEstado, a prohibicin das sas actividades econmicas, a aprobacin do divorcio e omatrimonio civil, a municipalizacin dos cemiterios.

polmica reforma religiosa uniraselle a non menos controvertida Lei daReforma Agraria, referida no documento 2. Como xa dixemos tamn estaba

preanunciada na Constitucin.As desamortizacins da poca isabelina s serviran para concentrar a terra en

novas mans, as da burguesa. Asi, o rxime seorial s modificara o grupo privilexiado,antes era a Nobleza e agora a burguesa. Esto comportou un continuo atraso agrario, nastcnicas, na productividade, na mecanizacin etc. Xa que os novos propietariosconformbanse con seguir cobrando rendas. Os campesios foron os que mis sufrironesta situacin, polo tanto a eles a quen mis beneficia a Reforma Agraria planeada

pola Repbica. A peor situacin vivana os sen terra decir os xornaleiros, que poroutro lado eran a maiora dos campesios, sobre todo nos latifundios ( Andalucia eExtremadura).

A reforma xa se iniciou durante o Goberno Provisional sendo Ministro deTraballo Largo Caballero. Obrigbase aos patrns a contratar xornaleiros residentes noconcello; os amos non deban deixar sen traballar as sas terras; os contratos de

arrendamento eran prolongados automticamente; aplicbanse s campesios dereitos


3/4

que xa disfrutaban os obreiros das fbricas: xornadas de oito horas, seguros deaccidente, maternidade etc.

Neste 2 documento reflictense os casos nos que o Estado pode expropiar asterras: as entregadas voluntariamente, as incultas, os restos de antigos seoriosxurisdiccionais etc A lei contemplaba indennizacins por estas expropiacins, pero esto

non foi sempre posible dadas as dificultades econmicas .A Reforma Agraria suscitou fortes tensins entre terratenientes e campesios. Ospropietarios, o mesmo que a Igrexa estarn enfrontados Repblica dende o principio.

Outro gran tema polmico da Constitucin espaola do 31 era a concesin deAutonoma s, posteriormente, chamadas Nacionalidades histricas. Catalua xa seerixira como Estado dentro da Repblica Federal nos primeiros das da instauracin donovo goberno. Varios Ministros viaxan a Barcelona e negocian con Maci que renuncias pretensins iniciais a cambio dunha aceleracin do proceso autonmico paraCatalua. A votacin en Cortes do Estatuto cataln foi todo un problema de acordos edesacordos entre as forzas republicanas de dereitas e esquerdas. Despois do intento de

golpe de estado por parte do Xeneral Sanjurjo, Azaa tomar a iniciativa do proceso eos catalans gozarn de Estatuto dende o ano 32. Algns artigos referidos idioma e Generalitat aparecen recollidos no documento 3.O primeiro Presidente da Generalitatser Francesc Maci e despois LLuis Companys, ambos do partido EsquerraRepublicana.

O Estatuto vasco ser aprobado no 36, xa comezada a guerra civil, mentras que ogalego , que chega Cortes mesmo tempo que o vasco, non se aprobar ao quedarGalicia en zona sublevada.

A concesin de autonomas molestar s partidos de dereitas defensores daintegridade nacional, e especialmente Exrcito que se consideraba a si mesmosalvagarda da unidade da Patria. A partir deste momento as ideas golpistas empezan afuncionar e haber unha primeira intentona, como xa dixemos antes, no 32, a chamadasanjurjada.

asi como, chegando documento 4,atopmonos cunha reorganizada dereita,apoiada dende un sector do Exrcito, e que se presenta como a solucin a todas asdisensins sociais provocadas pola poltica anticatlica, antieconmica e antinacionaldunha Repblica proclive socialismo, dende o seu punto de vista.

As reformas deste primeiro Bienio provocaron un forte enfrontamento social,pola impaciencia duns ( sindicis obreiras anarquistas, e da UXT, parte do PSOE) queacabaron chamando Repblica burguesa, e polo recrudecemento das reaccionarias

posturas doutros ( patronal, terratenientes, dereitas, militares, igrexa). Deste xeito, adereita reorganizouse e fixo alianzas ante a oportunidade que presentaban unha novaseleccins, as do ano 1933; estas dereitas sern as fusionadas no Movemento Nacionalda guerra civil. A coalicin mais ampla ser a CEDA de Gil Robles; fundarse tamn aFalange de Jos Antonio Primo de Rivera.

O texto falanos dunha destas coalicins electorais, a candidatura antimarxistapor Madrid, e dos seus obxectivos primordiais: acabar con todo o lexislado ata agora ereformar a Constitucin.

Asi, baixo o goberno de Lerroux ( Partido Republicano Radical) e co apoio daCEDA, a Espaa reformista inicial ir agora por outros derroteros. Paralizarnse todas

as reformas citadas, ags sorprendentemente, a reforma militar que s foi levementemodificada.


4/4

A coxuntura econmica tamn era diferente, as dificultades da crise do 29desapareceran, e a inversin privada incrementouse gracia confianza dos inversoresneste novo goberno de centro-dereita Sen embargo as revoltas sociais aumentaronchegando punto culminante no ano 34, cando a CEDA reclama o seu posto nogoberno. Asturias convertese nun foco revolucionario e sufrir unha tremenda represin.

Catalua ve suspendido o seu Estatuto e detido o seu Goberno.A victoria da Fronte Popular en Febreiro do 36 reactiva as reformas e repn oGoberno e o Estatuto cataln, mais por pouco tempo, a conspiracin militar para dar ungolpe de Estado xa est en marcha, e que certamente un pas con estructuras tantradicionais e atrasadas como era Espaa daquela non estaba preparado para aexperiencia reformista e modernizadora que trouxo consigo a Repblica

Documents

reformas da segunda republica.pdf