SOLOS DE GALICIASOLOS DE GALICIAMedio físico.Medio físico.

Clima templado-húmedoClima templado-húmedoRelevo accidentado, pendientes medias Relevo accidentado, pendientes medias

bastante elevadas.bastante elevadas.Solos ácidos e pouco profundosSolos ácidos e pouco profundos

Escasa fertilidade naturalEscasa fertilidade natural

Limitantes dos solos galegosLimitantes dos solos galegos

Limitantes naturais

- Clima

- Pendiente

- Acidez

- Fertilidad

Limitantes socioeconómicos

- Minifundio

- Elevado precio da terra

- Técnicas de cultivo arcaico

- Despoboamento do rural

- Ausencia de industria

O sistema agrícola galego basouse na intensificación das O sistema agrícola galego basouse na intensificación das

produccións nunha produccións nunha pequenapequena parte dos solos, normalmente os de parte dos solos, normalmente os de mellores condicións.mellores condicións.

Dándose así:- Rotación de cultivos

- División da propiedade en partes ben diferenciadas:

- Solos cultivados- Terreos a monte- Prados

O sistema durante moito tempo basouse no O sistema durante moito tempo basouse no transporte de fertilidade en forma de TOXOtransporte de fertilidade en forma de TOXO

Toxo Esterco Cultivo

Os terreos con cultivo de toxo sufrían un empobrecemento progresivo e as terras de cultivo melloraban moito encanto:

Acidez

N, P, K

CIC

Retención de auga

Eficacia baixa do sistema.Eficacia baixa do sistema.

Necesitabase unha gran superficie de terreos non cultivados, para satisfacer as necesidades dos terreos de labradío, polo que os terreos a monte foronse convertindo en zonas cun casi cultivo de toxo e escaso aproveitamento madeireiro.

Sistema tradicional agrícola, que Sistema tradicional agrícola, que pasa a gandeiro.pasa a gandeiro.

• O sistema tradicional so permitía a subsistencia, sin excedentes das colleitas, o que implicaba:

debilidade de mercadofalta de liquidez das explotacions

Esto levounos a ter unha dos porcentaxes máis elevados de poboación agraria activa traballando un dos máis baixos porcentaxes de superficies de cultivo de Europa.

Crisis do sistema agrícolaCrisis do sistema agrícola

Cambio lento hacia a producción de carne e leite.

Orientación hacia produccións ganadeiras (plantas forraxeiras)

Fertilización química

Concentración de certas produccións como:

viñedo, millo, patacas.

Agricultura de maior precio: Flores, plantas ornamentais, froitos exóticos

Uso forestal, sobre todo pinos e eucaliptos.

O eucalipto en GaliciaO eucalipto en Galicia

• O eucalipto a diferencia de outras especies nos resulta esixente co tipo de suelo, sendo capaz de crecer en sustratos pobres e ácidos.

ProblemasProblemas

Galicia dispon de cerca de 1 millón de hectáreas de matorral. Esto noutro lugar sería todo un luxo pero aquí con incendios casi continuados e cun forte proceso de degradación por erosión e pérdida de fertilidade, é o principal problema de uso e ordenación do solo de Galicia

TradicionalmenteTradicionalmente

Na actualidadeNa actualidade

Recursos do soloRecursos do solo

RecursoRecurso: porción dun sistema da que se obten un : porción dun sistema da que se obten un beneficio.beneficio.

Falando de solo podemos consideralo como un sistema o Falando de solo podemos consideralo como un sistema o cal dalgunha forma é explotado polas actividades cal dalgunha forma é explotado polas actividades

humanas.humanas.

Inda que podemos considerar o solo como recurso renovable, porque en si mesmo non se esgota, por cuestións practicas considerase non renovable porque en tempo biolóxico esgotase, e decir non lle da tempo a rexenerarse.

Usos do soloUsos do solo

Agricultura

Ganadería

Recursos forestais

Edificios, vías de comunicación, infraestructuras

Recursos minerais

Recursos culturais e recreativos

AgriculturaAgricultura• FERTILIDADPropiedade do suelo.

Cantidade de elementos nutritivos que aporta o suelo e que se encontran en forma dispoñible

GanderiaGanderia

Actua de soporte das actividades gandeiras proporcionando sobre todo pastos

Un problema importante, sobre todo en Galicia, proporcionado pola actividade gandeira e a excesiva producción de purín.

Recursos forestaisRecursos forestaisFunción productora. Aproveitamento

madeireiro Función protectoraFunción turístico-recreativa.

Recursos mineraisRecursos minerais

Extracción de distintos minerais para:-producción de enerxía-construcción-ornamentacións (pedras preciosas)

Impactos sobre o soloImpactos sobre o solo

Impacto ambiental: é a consecuencia que sobre o medio Impacto ambiental: é a consecuencia que sobre o medio ambiente, ou sobre varios dos seus compoñentes ambiente, ou sobre varios dos seus compoñentes

producen as perturbacións ou modificacións parciais ou producen as perturbacións ou modificacións parciais ou totais do mesmototais do mesmo

En moitas zonas os solos foron e seguen sendo fortemente alterados.

ImpactosImpactos

Erosión

Desertificación

Contaminación

Sobreexplotación

Compactación e mezcla

Cementación

ErosiónErosión

Factores que influen no riesgo de erosión:

• Erosividad. Capacidad do axente

• Erosionabilidad. Susceptibilidade do sustrato para ser movilizado

• Evaluación da erosión: Métodos directos.

- Índices físicos

- Índices bioloxicos

Métodos indirectos.

- Ecuación universal de pérdida de solo.

Proceso xeoloxico externo a veces incrementado pola actividade humana. Pode levar a desertificación.

Ecuación Universal de Pérdida de Ecuación Universal de Pérdida de Solo (USLE)Solo (USLE)

A = R K L S C P

A. Pérdida media anual de suelo

R. Erosividad por lluvia

L. Longitud de la pendiente

S. Inclinación de la pendiente

C. Ordenación del territorio (cultivos)

P. Medidas preventivas (revexetación, bancales)

Desertificación Desertificación

Proceso continuado no tempo de degradación terrestre e deterioro das condicións ecolóxico - naturais.

Para que se dea ademáis teñen que existir certas condicións climáticas.

Abarca unha serie de anos, décadas e incluso siglos.

A acción antrópica está acelerando o proceso

Desertificación Desertificación

Ameaza aproximadamente un tercio da superficie terrestre afectando as vidas de máis de 850 millóns de persoas.

Aceleración do proceso en: África subsahariana e mediterránea, Oriente Medio, Asia occidental, sur de Asia, oeste de EEUU, e partes de sur América e México

DesertificaciónDesertificación

• Condicións que a propician:

– Grado de aridez ou semiaridez– Variabilidade de precipitacións– Degradación da cuberta vexetal– Existencia de erosión– Salinización– Encostramento e compactación

do solo– Disminución da materia orgánica– Acumulación de sustancias

tóxicas– Acción antrópica

• Causas– Sucesos naturais. De carácter

eventual.• Cataclismos• Carácter cíclico das glaciacións

– Condicións sociais ou acción antrópica

• Sobreexplotación de solos pobres

• Sobrepastoreo• Deforestación • Practicas de irrigación

inapropiadas (salinización)• Concentración de población en

grandes núcleos urbanos.• Intensificación da producción

agrícola e industrial.

Desertificación Desertificación

Deforestación e salinización

ContaminaciónContaminación

Fertilizantes químicos. Estos pasan o solo e poden ser lavados, sempre e cando a súa aplicación non se faga de forma correcta e pasar as augas dando lugar a eutrofización das augas

Salinización. Exceso na concentración de sales na solución do solo.Principais sales: sulfatos e cloruros de Ca, Mg, K, e Na. Ademáis de bicarbonatos, carbonatos e nitratos.

Purin. Ainda sendo un fertilizante adecuado, sobre todo nos solos galegos, presenta un exceso de K e é pobre en P. Fundamentalmente aporta N.

Sen embargo, o igual que pasa cos fertilizantes químicos pode producir eutrofización das augas.

ContaminaciónContaminación

Praguicidas, pesticidas, herbicidas,…

Industria. Aporta debido as suas emisións e as veces por fugas, sobre todo metais pesados os suelos

SobreexplotaciónSobreexplotación

Pode darse en varios niveis.AgrícolaGandeiraForestalMineiraIndustrial

Todos eles levarían consigo unha implicación antropica. Polo tanto o falar de sobreexplotación falamos do mal uso dos recursos que fai o ser humano

CompactaciónCompactación

Proceso mediante o cal, se produce unha comprensión do solo, durante a cal disminue a fracción de volumen de poros.

CausasTécnicas de laboreo agresivas. Uso de grandes

maquinarias e tractores.Utilización das terras para pastos. Pisoteo

continuo e prolongado no tempo.Rutas de excursionistas.Concentración excesiva de camiñosVehículos fora das carreteras.

Compactación Compactación

Cementación Cementación

A cementación conleva a destrucción da superficie do solo.

Este proceso dase por selado do suelo, o que fai que a vexetación non poida de ningunha forma penetrar cas raíces no solo

Fin da presentaciónFin da presentación

Gracias pola vosa atenciónGracias pola vosa atención

Como último favor pidovos que Como último favor pidovos que valoredes o que vos pareceron valoredes o que vos pareceron as clases. É anónimo, así que as clases. É anónimo, así que

non fai falla que poñades nome.non fai falla que poñades nome.

Luns acabaremos cun sencillo examen.

Gracias.