iGorre · Txostenaren aurkibidea 1.-Proiektuaren marko teorikoa 1.1- Hirigintza, eguneroko bizitzaren ikuspuntutik 1.2- Parte hartze prozesua 2.-Proiektuaren diseinu orokorra 2.1-

iGorre EGUNEROKO BIZITZA ETA ESPAZIOEN SEGURTASUNAREN INGURUKO ANALISIA

IGORREKO UDALA

Txostenaren aurkibidea

1.- Proiektuaren marko teorikoa 1.1- Hirigintza, eguneroko bizitzaren ikuspuntutik 1.2- Parte hartze prozesua

2.- Proiektuaren diseinu orokorra 2.1- Metodologia:

a) Tailer parte-hartzaileak b) Ekintza parte-hartzailea: gaueko ibilbidea c) Ondorio orokorren txostena: Herriko eguneroko ikuspegiaren

diagnostiko parte hartzailearen zirriborroa. d) informazio anitzagoa jasotzeko sozializazio prozesua. e) Behin betiko diagnostikoa f) Interbentzio proposamenak

3.- Tailerren deskribapena 3.1- Sarrera teorikoa 3.2- Dinamika praktikoak:

a) Ekipamenduen analisia b) Espazio publikoen analisia c) Garraio eta mugikortasunaren analisia d) Segurtasun arloko puntu gatazkatsuen identifikazioa e) Ordezkaritza sinbolikoaren analisia

3.3- Ekintza parte hartzailea: Gaueko ibilaldia

4.- Sozializazio fasea 5.- Ondorio nagusiak

6.- Planoak 6.1- Diagnostiko planoa 6.2- Mugikortasun planoa 6.3- Ondorio planoa

7.- Eranskinak: 7.1- Fitxak I_eguneroko bizitzaren inguruko galdetegia 7.2- Fitxak II_plazen balorazio taula 7.3- Fitxak III_espazio inseguruen fitxa 7.4- FitxakIV_gaueko ibilbidea

Igorreko Emakumeen Hiri Debekatuaren Mapa

Proiektu honetan Hiria Kolektiboak, Igorreko herriaren errealitate urbanoaren analisia planteatzen du bertako herritarren eguneroko bizitzatik abiatuta. Mugikortasuna, segurtasuna eta presentzia sinbolikoa, ekipamenduak, espazio publikoak zaintzarako eskaintzen dituen egokitasunak, kolektibo ezberdinen arteko elkarbizitza eta umeen autonomia bezalako gaiak aztertuko direlarik. Gizon emakumeen eguneroko bizitzan eta herritargo guztiaren elkarbizitza ereduan eragina duten gaiez hain zuzen. Arlo guzti hauek emakumeen ikuspuntutik landuko dira, beraiek bait dira espazio publikoaren “erabiltzaile adituak” eta gaur egun oraindik ere neurri haundi batean beraien kargu bait daugo kolektibo ahulenen ardura.

Hirigintza eta eguneroko bizitzaz ari bagara; herri eta hiri bizigarriak,

jatorrak eta gozoak eraikitzeaz ari gara. Kolektibo ezberdinen banako erritmoak bateragarri egiten dituen herriak, memoria kolektiboa baloratzen dutenak, pertsona guztien irisgarritasuna eta mugikortasun askea bermatzen dutenak eta segurua bermatzen dutenak eta inguru naturalarekin oreka bilatzen dutenak. Herri eta hiri jasangarriak, inguru naturalaren berreskurapena bermatzen dutenak etorkizuneko biztanleen beharrak hasetzeko. Pertsona guztiek garatzeko eta zoriontasuna bilatzeko aukera emango duen herria. Bizi eta elkarbizitzeko, zaindu eta zainduak izateko, jolastu, amets egin eta elkarbanatzeko aukera emango duen herria.

Geuretzat ditugun eta beraien parte sentitzen garen tokiak lortzeko bidean,

eguneroko bizitzaren ikuspuntua ezinbestekoa da guztiok aukera eta eskubide berdinak ditugun inguruak lortzeko.

Maiatza eta ekaina bitartean landu den prozesuan ondorengo ardatzen

inguruan aritu gara:

- emakumeei hirigintza eta banako autonomiaren inguruko gaitasuna emateko estrategia bezala, Espazio publikoa erabiltzerako orduan emakumeek duten desberdintzaren inguruko erreflexioa.

- Herriaren diseinuak; emakumeek sentiarazi dezaketen

segurtasunean, mugikortasun aske eta seguruan eta eguneroko bizitzaren garapenean duen eragina. Baita emakumeenganako erasoak, arazo eta ardura soziala denaren sentsibilizazio eta kontzientziazioa.

Genero perspektiba eta espazioen segurtasunaren inguruko analisia

2


1.- marko teorikoa

1.1.- Hirigintza, eguneroko bizitzaren ikuspuntutik

Hirigintza eta eguneroko bizitzaz ari bagara; herri eta hiri bizigarriak, jatorrak eta gozoak eraikitzeaz ari gara. Kolektibo ezberdinen banako erritmoak bateragarri egiten dituen herriak, pertsona guztien irisgarritasuna bermatzen dutenak, memoria kolektiboa baloratzen dutenak, segurutzat hautematen direnak eta inguru naturalarekin oreka bilatzen dutenak. Herri eta hiri jasangarriak, inguru naturalaren berreskurapena bermatzen dutenak etorkizuneko biztanleen beharrak hasetzeko. Pertsona guztiek garatzeko eta zoriontasuna bilatzeko aukera emango duen herria. Bizi eta elkarbizitzeko, zaindu eta zainduak izateko, jolastu, amets egin eta elkarbanatzeko aukera emango duen herria.

Historian zehar, gizonak izan dira hirigintzan aritu direnak; arkitektoak,

hirigileak, politikoak, bultzatzaileak, eraikitzaileak eta langileak. XX.mendera arte, salbuespenak kasu, emakumeak ez dira alor honetan aritu. Mendeetan zehar hazkunde eta aldaketen aurreko proiektuak gauzatu diren bakoitzean, eguneroko bizitzari lotutako beharrak kontuan hartu ez izana oso nabarmena da gaur egun; bizitzaren garapenean, gizartean,... lan erreproduktiboa kontuan hartzea, lan produktiboa kontuan hartzea bezain besteko garrantzitsua bait da: Zaintza eta etxeko lanei lotutako guztia kontuan hartzea alegia: familia zaindu, erosketak egin, medikura lagundu, arratsaldea parkean umeekin pasatu, auzokoeekin erlazionatu, komunitateko gaietan inplikatu,...

Gizarte patriarkalean, gizon heldu eta independientea izan da hiriak

diseinatzerako orduan eredua, emakumeak eta gizarte osoa isladatzen duen erreferente neutro bat izan beharrean. Beraz ez da nahikoa etorkizuneko ikuspuntua aldatzea, beharrezkoa da abiapuntua ere ber-irudikatzea hiritargo guztiaren sarrera bat bermatu ahal izateko.

Eredutzat hartu den gizakiaren objetibotasuna behin zalantzan jarrita, eredu anitzat kontuan hartzeko beharra, ezberdintasuna, ñabardurak eta subjetibotasuna baloratu behar dira. Hau da, aurreko guzti hauek espazio publikora tranpasatzen baditugu, neurrigabeko balioa eman zaion ordaindutako lana baino, eguneroko bizitza balioan jarri behar da.

Hiriko bizitza eta etxekoa bereiztearen arrazoia, urte gutxira arte gizonak

lan erreproduktiboak burutu ez izana da. Generoa; bizi dugun kulturak berak


3


gizarte jakin batean, maskulinoa eta femeninoko traza karakteristikoak zeintzuk diren kontsiderazioa da, baita erlazionatzeko eta funtzioak organizatzeko era. Denbora, gizartea, leku eta beste faktore batzuen arabera aldagarria da, beraz moldagarria.

Gaur egungo egoeran, etxeko lanen ardura gizonak hartuz doazen bezala, orain arte gizonenak izan diren arloetan, hirigintza eta arkitekturan, profesionalki gero eta emakume gehiago ari dira lanean.

Lan erreproduktiboaren ardura emakumeek hartu beharra arrazoi biologiko bat ez dela onartuta badago ere, bularra ematetik at, oraindik orain gizon eta emakumeen arteko berdintasunaren alde lanean jarraitzea beharrezkoa da. Honez gain, pausu bat aurrera eman beharra ere badagoelarik eta gure inguru urbanoak eguneroko bizitzaren beharretara egokitu, pribatu-publiko, produkzio-erreprodukzio eta maskulino-femenino rol dikotomiak gainditzeko.

Lan erreproduktiboari irtenbidea ematen ez badiogu, lan produktiboa

garatzea zaila izango dela onartzen dugunean soilik emango dira berau garatzeko baldintza egokiak. Hirigintzaren berrikuspen bat egitea beharrezkoa delarik hau lortzeko, beharrezkoa izanik ikuspegi zabal eta anitzago batekin lan egitea. Aurretizko azterketa sozio-urbanistikoetan, eguneroko bizitzaren ikuspuntuaren errealitatea kontuan hartzea behar-beharrezkoa delarik espazio publikoaren berdintasunezko sarrera bat bermatzeko aldaketak egiteko, famili bizitza eta lana bateragarri egin ahal izateko eta hiritargo anitza osatzen duten kolektibo bakoitzaren nahi eta beharrei erantzun egoki bat emateko.

Hirigintzan, eguneroko bizitza txertatzeak lehentasunak aldatu eta

pertsonak lehenengo planoan jarriko dituen hirigintza batean lanean hastera eramango gaitu.

- Lan produktiboaren aurretik eguneroko bizitza eta lan erreproduktiboa jarrita.

- Espazio publikoari garrantzia emanez, berau bait da bertan bizi diren pertsonak elkartu eta sozializatzeko gunea.

- Urteetan kulturalki garatutako desberdirtasunak zuzenduta.

Gure herriak ikuspuntu honekin aztertuta, bertako biztaneleen eguneroko bizitzak dituen zailtasun eta erraztasunen erradiografia fidagarri bat gauzatu ahal izango da


4


Toki bakoitzaren informazio fidagarri bat aztertuta baino ez da bertako erreatitateari arazo eta defizientzien konponbide egokia bilatuko. Hau da, eguneroko bizitza azterketa urbanistikoetan kontuan izan beharra ezinbestekoa da.

Sarritan, hirigintza legedia bera da arazo hauei irtenbide bat bilatzeko trabak jartzen dituena.

Guztiontzako herri askeago batera bidean, “herritar tipo bat “ (gizonezkoa,

osasuntsua, autoa duena, ordainsaridun lana duena eta familia ardura gabea) alboratu eta hiritargo anitz batentzako hiriak diseinatzea da lehenengo pausua. Hiritargoa gero eta ezaugarri eta behar ezberdinak dituzten herritarrek osatzen bait dute. Hirigintza inklusibo baten oinarria egungo eta etorkizuneko herri eta hirien erabiltzaileei galdetu eta berauek kontuan hartzea delarik.

Eguneroko bizitza kontuan hartzen duen hirigintza, 4 ardartzen inguruan

antolatzen da: mugikortasuna, espazio publikoa, segurtasuna eta zaintza lana hiriaren antolakuntzan integratzea.

- Zaintzarako azpiegiturak: gertutasunaren hiria.

Gertutasuneko espazio publiko eta ekipamendu sare bat bermatu behar da, oinez edo bizikletaz irisgarria den azpiegitura sare batekin eta garraio publikoarekin egoki komunikatua dagoena. Gizon eta emakumeen ordainsaridun lana eta famili bizitza ustartzea erraztuko dutenak. Etxeko lanen ardura emakumeen gain erori ez dadin eta lan banaketa erraztu dezan. Etxeko eta kanpoko lan bikoitza errraztuko duena eta beraz ordainsaridun lanpostu bat lortu ahaz izateko erraztasuna.

Hau da, sarritan kanpoaldeko parke handi eta eder horrek ez du ahalbidetzen egunerokotasuneko beharrei aurre egitea; aiton amonekin eguzkia hartzen egotea neska-mutilen bila eskolara joan aurretik edo afal aurretik korrika egitera atera ahal izateko. Eguneroko bizitza errazteak, gauzak eskura egotea esan nahi du, kotxe pribatua behar ez izatea bertara joateko edo ez dezagula behar denbora larregi bertara heldu ahal izateko.

Gure helburua, lanak bateragarri egiteko herriak ekipamentuz hornitzea izan beharko litzateke; haurtzaindegiak, eguneko zentruak, erresidentziak,... Espazio publikoak ere zaintza lanak burutu ahal izateko mikroekipamenduz jantzi beharko dira; komunak, hiri altzariak, iturriak, laktantzia gelak, espazio estaliak, haurren jolasak,...

Egokiena 300metrotako irisgarritasun standarra betetzea da, hau da

gune erresidentziala eta eguneroko bizitza gauzatzeko beharrezko oinarrizko zerbitzuen artean egon beharreko distantzia maximoa. Zerbitzu minimo hauen artean oinarrizko elikagaiak lortu ahal izateko gune bat egotea beharrezkoa delarik.


5


- Espazio publikoa

Espazio publikoa, gure herri eta hirietako elkargune eta sozializatzeko lekuak dira. Elkarbizitzarako gune kolektiboak gure egunerokotasuneko ekintzan burutzen ditugun lekuak alegia.

Herri eta hiriak, bizitzaren eszenatoki bezala ulertzen baditugu, toki hauei garrantzi handiagoa emango diegu eta lanerako guneei egun ematen zaien garrantziak pisu gutxiago izango du

Espazio publiko baten kalitatea, bertan sozializatu, ekintzak burutu ahal izateko aukera eman, erabilera ezberdinak hartu, elkarbizitza erraztu, norberarena sentiarazi eta integrazio kulturala bermatzeko gaitasunaren arabera neurtuko da. Horretarako, elkartzeko tokiak izan daitezen indartu eta ez pasorako leku bezala soilik; haizetik babesteko elemektuak, hegoaldera begira dauden guneak, erabilera errazten duten hiri altzariak, itzala emango duen landaredia, aterpeak,... emango diote benetako kalitatea espazioei.

Azkenik, behar beharrezkoa da aldian aldian espazio publikoen zaintza lana geure gain hartzea, berauen azterketa baita daukan gestioarena. Espazio publikoak gune dinamikoak dira, urtaroaren arabera erabiltzailez aldatzen dena. Denboraren joan etorriak eta momentuko modek erabilerarik gabe uzten dituzte, beraz ezinbestekoa da momentuoro berdiseinatu eta momentuko beharretara egokitzea.

- Mugikortasuna eta garraioa Gune urbanoen diseinu eta antolaketaren arabera, gure eguneroko bizitzan

egiten ditugun joan etorriak, ibilgailu pribatuaren menpekotasunean edota guztiz era askean egin ahal izango ditugu. Hiritargoak mugikortasun askatasun bat izateko, behar beharrezkoa izango da aukera anitzak eskaintzea non bizikleta, garraio publiko eta oinezkoen ibilbideak erraztuko diren.

Eguneroko bizitzan, garraio publikoa modu efiziente batean garatuko duten politikak gauzatzeko ezinbestekoa izango da berau erabiliko dutenei galdetzea, emakumeak eta menpeko pertsonak direlarik gaur egun erabiltzaile nagusiak. Egunean zehar burutzen dituzten lan anitzak medio, berauek burutzen dituzten ibilbideak elkarlotuak dira eta ez helburu bakarreko bidaiak. Beraz emakumeak izanik espazio eta garraio publikoen erabiltzaile nagusiak, zerbitzu eta espazio hauen antolaketa, gestio eta oinezko ibilbide egokienak zeintzuk diren adozteko erabiltzaile aproposenak dira.

Umeen autonomia, hau da berauek 8-10 urte bitarteko adin baterako

berauen gertuko inguru batean aske ibiltzeko aukera, berauek zaintzen dituzten autonomiaren menpean dago.Hau da, haurrak modu aske eta seguru batean eguneroko egiten dituzten ibilbideak egiteko gai badira, heldu baten laguntza beharrik gabe. Beraz haurren autonomia hobetu beharko genuke eta menpeko zein berauen zaintzaileen eguneroko bizitza erraztu.


6


Mugikortasun politikak ibilbide eta ordutegi anitzei erantzunez pentsatu beharko dira, arreta berezia jarriz geltokietan. Batik bat emakumeen libre eta seguru ibiltzeko askatasunean eragin zuzena bait dute.

Azkenik, behar beharrezkoa da jasangarritasun kontsientzia bat hartzea mugikortasun arloan eta gure ohiturak aldatzea. Oinezko ibilbideak eta garraio publikoa bultzatuz eta ibilgailu partikularraren erabilpena alboratuz, batik bat ekipamentu publiko eta kolektiboetara iritsi ahal izateko. Autobiek dituzten diru beharrak espazio publiko eta oinezko bideenekin alderatuz gero, borondate kontu bat dela ohartuko gara oinezko eta bizikleten bideak zein garraio publiko efiziente bat bultzatzea.

Gutxi gora beherako balioak: Tarteko autobia: 6 millones €/km SuperSur: 35 millones €/km Azera: 180.000 €/km Bidegorria: 120.000- 180.000 €/km Eskilara mekanikoa: 300.000 €/Ud

Irizpide honek, erabiltzaileen gehiengo batek bertara joan ahal izateko

ibilgailu pribatua erabiltzen duten ekipamendu kolektiboen kokapena saihestuko luke. Baita azken 20 urteetan garatu diren, hiri bilbetik kanpo dauden eta ibilgailu partikularrez baino iritsi ezin daitekeen merkatal zentru handiak.

- Segurtasuna eta presentzia sinbolikoa

1996.urteko Hiriko Emakumearen Europako Kartan ondorengoa jaso zen: El diseño y la organización de las ciudades esta directamente relacionado con la violencia que existe en las calles. La inseguridad es un obstáculo para que las mujeres sean ciudadanas totalmente activas, ya que no pueden participar de la vida pública cuando el lugar y la hora no son las “convenientes”. El derecho al uso completo de la ciudad es un derecho irrenunciable.

Patriarkatuak bultzatutako ezberdintasunek inguru publikoan eragitna dute.

Hiria bizitzaren zentrua da eta garrantzitsua da espazioa neutroa ez dela onartzea.

Emakumeenganako indarkeria erabat lotua dago desberdintasunarekin. Emakumeen burujabetza, autonomia eta segurtasuna espazio publikoarekin lotura duten gaiak direlarik. Beraz emakumeen segurtasunaren gaia, gai pribatua izateari utzi eta gai kolektibo eta sozial bilakatu behar da.

Emakumeenganako indarkeriaren kasu gehienak inguru pribatuan eta gehienetan familian izaten dira. Baina patriarkatuak bultzatutako kontrol sistema honek etxeko hormetatik haratago inguru publikoan ere badu eragina. Beldurraren bitartez, emakumeen bizitza espazio publikoan baldintzatzen bait da, espazio hau ez delarik neutroa.


7


Lotura zuzen bat dago hirien diseinu eta emakumeenganako indarkeriaren artean. Espazio publikoaren antolaketa bait da emakumeek beraien ibilbide askatasuna mugatzearen arrazoi nagusia; gaueko ateraldiak, ibilbide aldaketak,... azken finean herriaren erabilera mugatzea. Beraz, gaur egungo rol sozialetatik eratorritako arrisku egoera errealak zein beldur sentsazioak, egunerokotasunean pertsona askoren mugikortasuna murriztea, kalera ez irtetzea, zenbait gune saihestea,... ekarri du batik bat bakarrik doazenean.

Gune ezberdinek sentsazio ezberdinak sortu arazten dituzte, honek berauen erabileran eragin zuzena duelarik. Erabilerak eta beldurrak lotura zuzena izanik, erabiltzen ez ditugun guneak arrotz bezala kontsideratzen bait ditugu eta honek bertan egoteko, egunerokotasuneko ekintzak burutzeko, sozializaziorako eta elkarbizitzarako egokiak ez izatea dakar. Horregaitik toki seguruak diseinatzea gizarte parekideago batengaitik lan egitea da, horregaitik ordenazioak eta hiriaren diseinuak, eraso bat jasateko eta segurtasun sentsazioa sentiaraztea gutxitu edo areagotu dezake. Guzti hau delarik gure herrietako espazio publiko parekideagoak lortzeko kontuan hartu beharreko premisak.

Bestalde, eraso sinbolikoa hiri nukleotan emakumeen erreferentzia ez izateak ere areagotu egiten du: kale, plaza, ekipamendu,... izenak adibidez. Espazio bat toki bilakatzeko lehen gauza humanizatzea da eta horretarako izen bat eman behar zaio. Izenak errekonozimendu maila bat egozten dio, pertsonak herrian izan duen aportazioa alegia. Hala ere, gure herrietan gutxi dira emakumeen izenak dituzten kale, plaza zein ekipamenduak eta dauden kasuetan %90a santu, amabirgina edo alargunenak dira. Emakumeen jabekuntzan mesedegarri izango da berauen presentzia sinbolikoa bultzatzea.

Hiri segurua; hiri partekatua, bizia, kale beteak, jende eta aktibitateak dituena da. Hirigintzan ezaugarri hauek dituzten hirien alde lan egin behar da, erabileren nahastea emateko gai direnak. Kotxez baino iritsi ezin zaitezkeen, ordu jakin batzuetan erabiltzen diren eta erabilera bakarreko espazioak alboratzen dituztenak alegia. Eguneroko bizitza kontuan hartzen duten herri eta hiriak pentsatu, lan erreproduktiboa errazten dutenak. Gertuko inguru urbanoak bultzatzen dituztenak; etxebizitzaren inguru gertu batean eguneroko beharrizanei erantzun bat emango diona. Kalean egotera eta bertan jarduerak egitera gonbidatuko duten adin guztietako jendearentzako hiriak.


8


1.2.- egungo araudia LEY 4/2005 para la Igualdad de Mujeres y Hombres de Gobierno Vasco La introducción y aplicación de la perspectiva de género en el urbanismo

como estrategia para disminuir las desigualdades existentes entre hombre y mujeres en un aspecto como el urbanismo que repercute en la vida diaria y de todas y todos, debería dejar de ser una opción voluntaria, ya que LEY 4/2005 para la Igualdad de Mujeres y Hombres así lo recoge:

1.– Los poderes públicos vascos arbitrarán los medios necesarios para garantizar que sus políticas y programas en materia de medio ambiente, vivienda, urbanismo y transporte integren la perspectiva de género, considerando, entre otras, cuestiones relativas a la seguridad de las personas, a facilitar la realización del trabajo doméstico y de cuidado de las personas y la conciliación de la vida personal, familiar y laboral, así como a fomentar una mayor participación de las mujeres en el diseño y ejecución de las citadas políticas y programas.

Así mismo en el Capitulo IV: Medidas para promover la igualdad en la

Normativa y Actividad Administrativa, en Disposiciones generales: 1. Los poderes públicos vascos han de tener en cuenta de manera

activa el objetivo de la igualdad de mujeres y hombres en la elaboración y aplicación de las normas, así como de los planes, programas y otros instrumentos de formulación de políticas públicas, de los programas subvencionales y de los actos administrativos.

Evaluación previa del impacto en función del género. 1. Antes de acometer la elaboración de una norma o acto

administrativo, el órgano administrativo que lo promueva ha de evaluar el impacto potencial de la propuesta en la situación de las mujeres y en los hombres como colectivo. Para ello, ha de analizar si la actividad proyectada en la norma o acto administrativo puede tener repercusiones positivas o adversas en el objetivo global de eliminar las desigualdades entre mujeres y hombres y promover su igualdad.

Medidas para eliminar desigualdades y promover la igualdad. 1. En función de la evaluación de impacto realizada, en el proyecto

de norma o acto administrativo se han de incluir medidas dirigidas a neutralizar su posible impacto negativo en la situación de las mujeres y hombres considerados como colectivo, así como a reducir o eliminar las desigualdades detectadas y a promover la igualdad de sexos.


9


De igual forma, en el V PLAN para la Igualdad de Mujeres y Hombres – Directrices para la IX Legislatura de la CAE se recoge específicamente entre sus objetivos estratégicos y operativos la necesidad de adaptar al normativa urbanística vigente para facilitar la conciliación responsable.

Por otro lado, en la Sección VII, Participación Ciudadana en la formulación,

tramitación y aprobación del planeamiento, se recoge la necesidad de articular la participación ciudadana en procesos de revisión de la normativa urbanística:

Artículo 108. Programa de participación ciudadana en el plan general.

El acuerdo municipal de inicio de la formulación, modificación o revisión de cualquier figura de planeamiento de ordenación estructural deberá estar acompañado de un programa de participación ciudadana en el que, según las características del municipio, se establecerán los objetivos, estrategias y mecanismos suficientes para posibilitar a los ciudadanos y ciudadanas y entidades asociativas el derecho a participar en el proceso de su elaboración. Entre estos mecanismos figurarán:

a. Sesiones abiertas al público explicativas del contenido del avance, en especial de las decisiones estratégicas de construcción de la ciudad y las posibles alternativas presentadas en la tramitación del expediente.


10


b. Posibilidad de celebrar consulta popular municipal, según

la regulación establecida en la legislación básica de régimen local, en caso de graves controversias ciudadanas sobre alguno de los aspectos incluidos en el plan.

c. Material divulgativo, que deberá prepararse junto con

los documentos legalmente exigidos para los instrumentos urbanísticos, al objeto de facilitar su difusión y comprensión.


11


1.3.- parte hartze prozesuaren garrantzia

Hirigintzako planteamendu berriak; erabakitze guneak, diseinu eta gestio

mota zein lurralde antolamendua berritu eta berdefinitzearekin erlazionatuta daude. Era berean azken urteotan bultzatzen ari den emakumeen jabekuntza prozesu honek gure inguruan ere islada izan behar duelarik.

Gizartea gero eta anitzagoa den heinean, eguneroko bizitzarekin

harremanik ez duten espazioek ez dute lekurik, hala ere sarritan proiekto urbano handiak eta gizartearen beharrak ez dira ildo berean joaten. Proiekto hauek diseinatzerako orduan ez direlarik kontuan hartzen gizon emakumeen parekidetasuna, gizartearen zahartzea, naturarekiko errespetua, teknologia berrien erabilera,.... bezalako gai garrantzitsuak. Parte hartze prozesuak bultzatzea inertzia hauek apurtzeko gakoak izan daitezke. Hiriak diseinatzerako orduan hiritargo tipo bat dagoela baztertu eta hiritargo plural eta anitzean oinarritzen baditugu proiektuak, gure proposamenen ondorioak hirtargo zabal batentzako aproposak izango dira. Beraz, parte hartze prozesu efektiboak bultzatzearen garrantziaz kontsientziatu behar gara, administrazio eta hiritarren arteko lotura sendotuko dutenak eta inguru urbanoaren erabilera zehatzaren berri emango digutenak.

- Tailerretan gizartearen sektore ezberdinekin lan egiteko proposamenak:

gazte, adineko, elkarte,... gizartea bere osotasunean kontuan hartzea dakar.

- Parte hartze prozesu batek espazio publikoaren inguruko ardura handiago bat sortzen du eta kontzientzia kolektiboa sorrarazten du. Gure ustean inguru urbanoan burutu daitekeen edozein aktuazioren arrakasta izan daitekeelarik.

Informe honen bitartez, jasotako informazio guztia pertsona tekniko,

politiko eta arduradun guztiei helduarazi nahi zaielarik. Parte-hartze lana ondorengo faseetan antolatzen da: informazioa + formazioa + parte-hartzea + itzulpena/sozializazioa INFORMAZIOA: .- Proiektuaren arrakastarako batzar bat burutu zen teknikari eta baita

talde politikoarekin ere, gauzatuko zen proiektuaren berri emateko. Alkateak, gizarte lanetako zinegotziak eta parte hartze zinegotziak egon zirelarik batzar honetan Hiria kolektiboko arkitektoez gain.

.- Parte hartze prozesuaren eta parte hartze aukeren inguruko

plublizitazioa herrian. Herrian tailer hauen inguruko gonbitea zabaldu zen


12


herrian zehar ipini ziren kartelen bitartez, herriko emakume taldeei dei berezia egin zitzaielarik.

FORMAZIOA: Formazioaren atala ezinbestekoa da hiritargoak hirigintza gaien inguruko

jabekuntza izan dezan, orain arte gehienak gizonezko teknikoen foroak izan bait dira.

Tailerrak aste beteko tartea zuten bi saiotan antolatu ziren. Eguneroko bizitzaren inguruko hirigintzaren formazio saio bat burutu zen lehenengoan eta historian zehar Igorrek izan zuen eboluzioa aztertu zen, baita honek bizitzeko modu eta sozializazioarekin duen harremana.

Aste beteko tarte honetan parte hartzaileek landutako; ekipamendu, mugikortasun, espazio publiko eta herrian egon zitezkeen arazo guneen inguruko erreflexioa egitea planteatzen zen.

PARTE HARTZEA: Saio partehartzaile bat burutu zen, non analisi eta eztabaida dinamika

baten bitartez herriaren gaur egungo errefleio bat egin nahi izan zen. Dinamika hauen bitartez Igorreko eguneroko bizitzaren inguruko informazio baliotsu asko mahai gainean jartzen da, ondoren diagnostiko parte-hartzailearen oinarriak izango direna.

ITZULTZEA: Parte hartze prozesuaren ondoren, oso garrantzitsua da parte hartze lanak

herritargoarenganako konpromezu eta transparentzia erantzun bat izatea. Horretarako oinarrizkoa da prozesuan parte hartu duten pertsonak momentu oro lanean ari denaren inguruan informatzea baita tailerren ondorioen eta udalak planteatutako proposamenen berri ematea ere.

Behin prozesua amaitzen denean herritar guztiei irekita egongo den itzultze saio bat burutuko da baina batik bat prozesuan parte hartu dutenei. Saio honetan prozesuaren laburpen oso bat egingo da baita hobekuntza proposamenen berri eman ere. Itzultze hau oso garrantzitsua da parte hartu duten pertsonentzat, beraien esfortzu eta dedikazioa publikoki eskertzeko gure herri eta hirien eraikuntzan parte hartzen jarraitzeko animatzen bait du.


13



14

2.- proiektuaren diseinu orokorra Proiektu honen oinarria parte hartze bidez erreflexio, eztabaida eta

proposamen lan bat egitea da Igorreko inguru urbanotik abiatuta. Prozesu honetatik eratorritako informazioa 3 esparru ezberdinetatik zeharka landutakoa da:

− Herritargoaren eta batik bat herriaren erabiltzaile nagusi diren

eta kolektibo menpekoeenen ordezkari diren emakumeen ezagutza eta esperintzia.

− Herriko langile teknikoen ezagutza pertsonala eta jakituria. - Arduradun politikoen lana, hartu ditzaketen konpromezu eta

aktuazioak noiz eta zelan egin daitezkeen inguruan baloratzeko. Eguneroko bizitza ardatz bezala daukan 4 ardatzen inguruan lan egingo da:

zaintzarako azpiegiturak, mugikortasuna eta menpekotasuna, segurtasuna eta presentzia sinbolikoa eta espazio publikoa. Espazio publikoan sentiarazi daitezkeen inseguritateek sorrarazi ditzaketen arazoen inguruan harreta berezia jarriz.

Hauek dira proiektuaren helburu nagusiak:

.- Emakumeak espazio publikoaren erabiltzaile jakitzat onartu. .- Hirigintzako adituen artean gizonezko hiritar eredugarriaren

modeloa des-eraiki. Perfil eta beharrizan anitzak erakutsiaraziz eta batik bat espazio publikoan zaintza lanak egiten dituztenen beharrak.

.- Hiria aztertzeko hiritarrekin lan egitea beharrezkoa dela onartu

eta kontsultibo hutsak ez diren espazioak sortu. .- Espazio publikoan garatzen den eguneroko bizitzaren informazio

zuzena jaso. .- Herritarrak genero ikuspegiko hirigintzaren gai eta helburu

nagusienetan hezi, kontsientzia kritiko bat sustatzeko eta parte-hartze aktibo bat bultzatzeko espazio publiko eta eguneroko bizitzaren inguruan.

.- Herritarrak hirigintza, tresna eta akzio publikoaren mugetan formatu.


.- Udaletxeko teknikari eta herritarren artean komunikazio kanal bat

sortu. .- Parte hartze prozesutik eratorritako informazioarekin, eguneroko

bizitzaren inguruko diagnostiko bat burutu. .- Ekipamenduan, espazio publikoa eta herriko garraio sarea aztertu

eta berauen egokitasunaren inguruan eztabaidatu. .- Herria segurtasun eta inseguritate pertzepziotik aztertu eta baita

puntu beltzak identifikatu ere. - Gune edo ezaugarri gatazkatsuak identifikatu, konponbide txarra

emandakoak, Igorreko eguneroko bizitza gauzatzeko arazoak edo gabeziak sortzen dituztenak alegia.

.- Esku-hartze proposamenak gauzatu arazo edo gaizki garatutako

gaiak hobetzeko.

Helburu hauek lortzeko, Hiria Kolektiboak eguneroko bizitzaren inguruko

formazio eta erreflexiori lotutako tailerrak diseinatzen ditu, espazio publikoaren bizipen eta esperientziei hertziki lotua. Erabilera eta arazoen inguruko informazio zuzena jasotzeko erabiltzaileengandik.

Modu kritiko eta eraikitzaile batean erreflexionatzen saihatu gara,

herritarrak bait dira beraien ingurua hobekien ezagutzen dutenak. Herritarrak herriaren aditu izaki ezinbestekoa delarik berauekin lan egitea, banako kontsientzia alboratu eta kontsientzia kolektiboa eraikitze bidean. Ez ditzagun gure herrian gure begietatik baino ikusi eta izan gaitezen gai gainontzekoen beharrez ohartzeko, gehiengoen mesedegarri izango diren aktuazioak proposatuz eta kolektibo ahulenei arreta berezi bat jarriz.


15


2.1- prozesuaren faseak

Eguneroko bizitzaren inguruko formazio eta analisi lan bat egitea

proposatzen da: hiritargoa orokorrean eta kolektibo zehatzak ( gazteak, menpeko pertsonak, adinekoak, inmigranteak,... )

Behin tailerrak burututa eta espazio publikoa aztertuta, puntu edo gai

garrantzitsuak lortu dira eta honekin Igorreren genero ikuspegiko lehen azterketa bat egin daiteke.

Azterketa orokor honetatik herri mailako proposamen eta erreflexioak

jasoko dira, aukerak ematen dituzten guneak eta aldaketak behar dituztenak identifikatuko direlarik.

Informazio guzti honekin parte-hartze prozesuaren ondorio txosten bat

burutuko da. Proposamenen fasera pasatu aurretik sentsibilizazio kanpaina baten bitartez Igorreko herritar guztiei zabalduko zaie hirigintza inklusibo, genero ikuspegi eta tailerren ondorioak jasotzen dituzten material hezitzailea duen erakusketa baten bitartez. Erakusketarekin batera herritar guztiek Igorreren inguruko analisia egin ahal izango duten mapa parte-hartzaile bat egongo da. Azken honek tailer parte-hartzaileetatik ateratako ondorioak baieztatzen edo ezeztatzen lagunduko digularik.

Prozesuaren faseak:

a) Tailer parte-hartzaileak

b) Ekintza parte-hartzailea: gaueko ibilbidea

c) Ondorio orokorren txostena: Genero ikuspuntuko diagnostikoaren

lehen azterketa

d) Informazioa zabaltzen lagunduko duen sozializazio prozesua:

.- erakusketa gidatu parte-hartzailea gidatua kultur etxean

e) Behin betiko diagnostikoa

f) Interbentzio proposamenak.

g) Bilera tailerretako parte-hartzaileekin proposamenak adostu eta

barriak proposatu ahal izateko.

h) Behin betiko proposamenen dokumentua

i) Bilera tekniko eta politikoekin prozezua diagnostikoa eta interbentzio

prposamenak azaltzeko.


16


3.- parte-hartze prozesuaren deskribapena Parte-hartze prozesua 2012ko maiatza eta ekainean zehar burutzen da,

tailer teoriko-praktiko bezala planteatzen delarik. 2 ordutako saio bitan landu ziren gaiak, berauen artean aste beteko tartea

izan zelarik parte-hartzaileek gai teorikoak barneratu eta herria begi zorrotzako batzuekin begiratzeko aukera izan zezaten. Saio hauetan formazioa eta Igorreko biztanleen ingormazio jasotzea tartekatu ziren.

Tailerrak 2 taldetan banatu ziren:

1_ Herritar guztiei irekitako taldea 2_ Emakume taldea

Tailerretan perfil ezberdineko pertsonak parte hartu izanak, kolektibo

guztiei eragiten dien gaiak eta berauen konkretuak identifikatzea ahalbidetu du.

Tailerrak ondoren egun eta ordutegian burutu ziren: 1. SAIOA EGUAZTENA Maiatzak 23 16:30 – 18:30____________ Herritarrak Lekua: Kultur etxea 19:00 – 18.30___________Emakume taldea Lekua : Kultur etxea 2. SAIOA EGUAZTENA Maiatzak 30 16:30 – 18:30____________ Herritarrak Lekua: Kultur etxea 19:00 – 18.30___________Emakume taldea Lekua: Kultur etxea Gaueko Ibilbideak eman zion proposamenari amaiera non tailerretan

identifikatutako lekuetatik pasatu ginen eta tokian bertan bakoitzak zeukan pertzepzio eta bertan egin zitezkeen hobekuntza aktuazioen inguruan aritu ginen.

3. SAIOA: gaueko ibilaldia MARTITZENA Ekainak 19 20:45 – 23:15_______________Talde bakarra


17


Tailerretan 17 pertsonak parte hartu zuten; 13 emakume eta 4 gizonezkok.

Berauetatik guztiak bizi ziren Igorren baina 4k baino ez zuten Igorren ikasi edo lan egiten, gainontzekoek herritik kanpo. Parte hartu zuten 2 pertsonek baino ez zuten beraien karguan norbait eta espazio publikoan burutzen zituzten zaintza lanak. Honek tailerrean parte hartu ahal izateko menpeko pertsonak beraien kargu dituzten pertsonek prozesuan parte hartu ahal izateko zaintasunaren inguruan erreflexionatzera eraman gaitu, denbora faltagaitik edota ingormazioa helduarazteko erabilitako bitartekoak ez direlako nahikoak izan.

Jarraian atxikitzen den fitxak adierazten duen bezala; parte hartzaile

gehienak oinez etorri ziren tailerrera, garraio publikoaren erabiltzaile dira eta erosketak herrian bertan egiten dituzte. Espazio publikoaren erabiltzaile dira eta tailerraren hasieran 3 parte hartzailek baino ez zuten aipatu herriko hainbat txokotatik pasatzea saihesten zutenik.


18


3.1- sarrera teorikoa Lehenengo saioan, genero ikuspegiko hirigintzaren marko teorikoa azaldu zen,

diziplina honetako gaien inguruan kokatu nahi izan zirelarik parte hartzaileak eta ondoren Igorreko herriaren eboluzio historikoaren azterketa egin zen, gaur egun daukagun herria horrelakoa zergaitik den ulertu arazi nahi izan zuena.

Bigarren saioan herriaren gaur egungo erralitatea zein den ulertzen lagunduko ziguten ariketa praktikoak egin ziren. Zeintzuk hazkundea markatu duten gertakari esanguratsuenak.

Herriaren genero ikuspegiko erradiografia bat egiten lagunduko digun prozezu

parte-hartzaileari hasiera emateko, genero ikuspegiko hirigintzaren oinarriak azaltzea ezinbestekoa da. Ordu eta laurden iraun zuen azalpen teoriko bat egin zen horretarako, Power Point aurkezpen baten bitartez Hiria Kolektiboko Ane Alonso eta Saioa Zuazubiskar arkitektak jarraian landuko zen marko teorikoa azaldu zutelarik.

Hiria Kolektiboak formazio saio hau ezinbestekotzat du, parte hartze prozezuak

antolatzen direnean oinarrizkoa bait da prozezuan parte hartuko dutenek beharrezko tresnak izatea, sarritan ohituta ez dauden balorazio kritiko eta eraikitzaile bat burutzeko landuko diren gaien inguruan.

Helburua ez da “parte-hartze kontsultiboa “ egitea non herritarrek gai

teknikoen inguruan erantzungo duten, baizik eta parte sentiaraziko dituzten prozezuak gauzatu eta kontsentsua bilatuko duten behar eta eskari indibidualak kolektibo bilakatzea.

Tailer hauetan, marko teorikoa ; hirigintza, hiria, gizartea eta elkarbizitza,

kontsiliazioa ahalbidetzea, guztion irisgarritasuna bermatu bezalako eguneroko bizitzaren inguruko kontzeptu multzo batez definituta dago. Hau da, genero ikuspegiko hirigintzaren inguruan alegia. Artezpide hauek proposatzen dugun analisi motara bideratuko gaituzte gure arazoez gain inguratzen gaituzten guztienak ere kontuan hartuko direlarik.

Azalpen teorikoaren edukiak 1._Marko teorikoa atalean zabal azaldu dira. Laneko proposatutako 4 ardatzetan oinarritzen da pertsonen neurrira

oinarritutako hirigintza, eguneroko bizitza balioan jartzen duena lan produktiboaren balio neurrigabekoaren aurrean.

Hiria Kolektibotik, gero eta indibidualistago den garai honetan kalitatezko

espazioek duten garrantzia azpimarratu nahi dugu. Egunerokotasunean bizi


19


ditugun aldaketek ez gaitzatela kaletik gero eta urrunago sentiarazi, denona izan beharko litzatekeen kaletik, guztion beharrizanak gauzatzeko eszenatoki den toki honetatik batik bat menpeko diren kolektiboak.

Guzti hau posible izan dadin, garrantzitsua da dinamika mota hau zein garapen

motatan gauzatu daitekeen eta zeinek izango dituen zailtasunak. Herri konpaktu batean, non dentsitate egoki bat duen eta erabileren nahastea ematen den , herri dispentsoan baino egingarriago izango da. Azken 20 urteetan gure herrietako kanpoaldeetan burutu diren nukleo dispentsoetan bestalde, lurraren okupazioa handia da eta planteatutako dentsitate bajuak eta ekipamenduen mantenu kostu handiak ez du bideragarri egiten aurrez aipatutako egoerak sortzea, sozializazioa espazio publikoan zailagoa bait da eta kolektibo ahulenak guztiz menpeko egiten ditu, beraien zaintzaileen lana eta eguneroko bizitza asko zailduz (gaur egun oraindik ere gehienak emakumeak).

Ondorio orokor bezala, “ hiri trama sare sozialaren oinarri “ bezala

kontsideratzen dugu. Berauetako baten aldakuntzak egiten ditugunean bestean era zuzenean eragiten bait dugu. Hau da, hiriak diseinatzerakoan eguneroko bizitza kontuan hartzen dugun neurrian, erlazio sozialen mesedetan ari gara eta beraz herritarren elkarbizitza eta gure herrien garapenean.

Sarrera teorikoaren azken zatiak, Igorreko herriaren ibilbide historikoari

errepaso bat egitea zuen helburu. Gaur egungo herriaren zegatien arrazoiak ezagutzeko asmoarekin. Azken mendeetara begiratu bat eginez, gaur egun dugun herriaren nondik norakoen berri ulertarazten lagunduko bait digute eta baita nondik eta zein motatako herrirantz goazen.

Gaur egun daukagun Igorre bilakatu aurretik, herriak bere sorreratik gaur arte

hainbat aldaketa eta hazkunde izan ditu. Aldaketa horiek hainbat arrazoi ezberdinengaitik izan direlarik: klimatikoak, gerrak, gizartearen beharren aldaketa, komunikazioak,... Historiaurrera begiratzen badugu, Geretaleutako Atxa koba deritzon lekuan aurkituko ditugu Goi Paleolitikoan kokatzen den eta Igorreko giza aztarna zaharrenak aurkitu diren lekua. Babes lekua altueran, animali eta eguralditik babesteko beharra bait zuen ehiztaria eta nomada zen izaki honek. Beranduago, eguraldia leundu eta gizakiak nomada izateari utziko dio. Gizakia ehiztari izatetik artzain izatera pasako da. Tarte ertaineko magaletan kokatuko da eta neolitiko garai honen kokatuko dugu Atxarteko koba. Makina bat urtetan gizakia magal erdi honetan biziko da, behe erdi arorako hainbat nukleo kontsolidatu izango dituelarik: Elexalde, Elgetxu, Urkizu, Santa Lutxi, San Kristobal. Etxebizitza nukleoen inguruan batzuk eta kristautasunaren hasierako zabalkunde izan diren baselizen inguruan besteak. Santa Lutxik garrantzi berezia zuen, bertatik pasatzen bait zen Aramotz-Gasteiz-Dima bidea. Hala ere, bide honek erabilera galdu ahala eta Elexalde inguruko lur emankorrak aproposagoak izanik nekazaritzarako, biztanleak goialdeko auzoetatik bailararen azpialderantz egin zuten eta auzoak indarra hartu zuen.


20


Nekazaritza eta basogintzaren garrantziak lurrarengatiko borrokak areagotu zituen eta Erdi Aroan jauntxoen arteko borrokak oso ohikoak ziren. Ugarte, Ubiritxaga, Irazabal eta Zumeltzutarrak ziren Igorre inguruko jauntxo horietako batzuk. Garai honetan dorretxeak eraiki ziren bandoen arteko erasoen beldurrez eta Igorreko biztanleek jauntxoen lurrak lantzen zituzten jauntxoak eskaintzen zien babesaren truke. Zumeltzutarrek, boterea neurrigabe erabiltzen zuten eta herritarrek Abendañotarrei eskatu zioten laguntza. Honek Zumeltzutarrak garaitu zituen baina XVIII. mendean oinordekorik ez eta eilizako karguek, lehengo jauntxoek eta orain komertzioaz aberastutako noble berriek Igorreko herria kontsolidatu zuten. 1526Ko foru berriari esker finkatu zelarik. XIX.mende hasieran elizatik jasotako diru sarrerak gutxitu egin ziren eta titulo ezak elizgizonak gerrate karlistaren alde agertzea ekarri zuen. Gerrate honetan nekazariak ere kexu agertu ziren, ondasunak galdu bait zituzten. Ez zuen beraz nekazaritzak ere bere unerik goxoena. XX.mendean Igorrera trena iristearekin batera ez zen beste herri batzuetan gertatu zen bezala industria txertatu. Herria, nekazaritzaren inguruan aritu zen 60ko hamarkadan industrializazioak benetako indarra hartu zuen arte. Herriari hazkundea ekarri zion honek, bailaran kokatutako enpresa hauetara jende asko etorri bait zen lanera eta honek etxebizitza beharra ekarri bait zuen.

Azken urteetan herriak hazkunde nabarmena izan du, baina batik bat erdialdea zeharkatzen zuen errepidea desbideratzen duen saihesbidea izan da azken urte hauetan bidearen inguruan hasitako herri honi izaera aldatu diona.

Biztanleriaren eboluzio taula:

1897 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1981 1991 2001 2006 2009

1.436 1.455 1.617 1.722 1.874 1.818 1.845 2.050 2.677 3.431 3.884 3.857 4.068 4.238

Hiri hazkundearen laburpen honekin, herriak bizidun aldakorrak direla

ulertu arazi nahi izan da, gizakien behar eta nahien arabera moldatzen direlarik. Gizakiak garelarik gure herriak nolakoak izatea nahi dugun erabaki beharko dugunak. Honetarako, behar beharrezkoa da parte hartzea , prozezu parte hartzaileak antolatzea eta gure herri eta hiriak nolakoak izatea nahi dugun eztabaidatzea. Iritsi elkar trukatze hauek gaur egungo inertziei buelta ematen lagundu bait dezakete, pertsonen neurrira egindako hirigintza bat gauzatzen lagunduko dutelarik eta ez interes ekonomikoen neurrira. Nahiz eta herritarrak parte hartze prozezuetan inplikatzea zaila den, administrazioak lanean jarraitu behar du eta teknikariok gure lana herritarrei gertuarazteko lanean jarraitu behar dugu, parte hartze aktibo, kritiko eta eraikitzaile bat lortzeko tresneriak diseinatzeko.


21

http://es.wikipedia.org/wiki/1897















3.2- dinamika praktikoak Tailerreko lehen dinamika praktikoak; ekipamendu, espazio publiko eta

herriko gmugikortasun sareen inguruko analisi bat egitea zuen helburu. 3-4 pertsonako taldeetan lan egin zen herriko plano eta erreferentziazko

ekipamendu publiko zerrenda batekin. Ariketa honen helburua ekipamendu publiko horiek planoan kokatu eta beraien kokapen, egoera, irisgarritasun arazo,... inguruko erreflexio bat egitea zen.

Saioaren amaieran talde guztien arteko iritsiak eta planoak partekatu ziren. Jarraian ariketa honetan burutako balorazioaren deskribapena egiten delarik.

a.- ekipamendu kolektiboen analisia a.1.- Hezkuntzako ekipamenduak Herria, beharrezko dituen azpiegiturez hornitua dagoela kontsideratzen da.

Haur Hezkuntza eta Lehen Hezkuntzako ( 2-12 urte bitarteko) Inazio Zubizarreta eskola publikoa. Bigarren Hekuntza eta Batxilergoa (12-18 urte bitartean ) Arratia-ko Bigarren Hezkuntzako Instituto publikoan.

Euskategi bat eta Nagusien Hezkuntza Zentro ( EPA ) bat ere baditu. Musika edo hizkuntzak ikasteko beharrezkoa da Hizkuntza eskola ofizialera

joatea ¿? Hezkuntzako ekipamendu guztiak inguru berean antolatzen dira. Bertan ez

da irisgarritasun arazorik aipatu baina bai gauez oso gune bakartia dela, jende gutxi dabilela bertatik eta honek inseguritate pertsepzioa sorrarazten duela.

a.2.- Asistentziarako ekipamenduak - gizarte zerbitzuetako bulegoa Igorreko udala eta Arratiako

amankomunazgoarena da. Bere helburu nagusiak baztertze eta menpekotasun egoerak gainditzeko asistentzia ematea da. Hau da, integrazio soziala eta autonomia pertsonalaren garapena.


22


- Haurtzaindegiak: Herriko ikastetxeak haurtzaindegi publiko bat du bere

esparruan. Gaur egun 34 umerentzako tokia du; 26 leku 0-2 urte bitartekoentzat eta 8 leku ume txikiagoentzat.

Partehartzaileek plaza kopurua mugatuegia dela uste dute eta urtero haurrak tokirik barik gelditzen direla. Kontuan hartu behar da Igorre enpresa asko dituen udalerria dela eta beraz haurtzaindegi honetara ez datoz herriko haurrak bakarrik baizik eta bertara lanera datozen pertsonenak ere.

- 3.adinekoen Erresidentzia eta eguneko zentrua: ekipamendu honek

mankomunitate izaera du beraz mankomunitateko gainontzeko herriekin partekatzen da eta Diman kokatua dago.

Ez da eraikin honen inguruko arazorik aipatu. - Erretiratuen Etxea: Elexalde kalean kokatzen da, Kultur Etxetik oso

gertu. parte hartzaileen ustetan ez du problematikarik.

- Harrera etxea tratu txarrak jasan dituzten emakumeentzako: Ez dago

bat bera ere Arratiako amankomunazgoa osatzen duten 9 udalerrietan. Parte Hartzaileek amankomunazgo mailan harrera etxe bat izatea

beharrezkoa izango litzatekeela uste dute, batik bat urgertziazko kasuetarako.


23


a.3.- Osasun ekipamenduak Osasun zentrua: Sabino Arana kalean kokatua dago, aurrean zaintza

lanak eta gaixoen itxaronaldiak errazten dituen plaza bat dauka. Mugikortasun mailari independientea den pertsona guztientzako irisgarri egiten duen arrapala bat dauka sarreran . Medikuntza orokorra, pediatria, herizaindegia eta famili medikua daude bertan. Edozein urgentziatarako Galdakaoko ospitalera edota Basauriko osasun zentrora joan beharra dago.

Parte hartzaileek urgentzia kasuetan ibilgailu pribatuaren erabilera egitea behar beharrezkoa dela aipatzen dute. Hau horrela, kasu hauek herriko taxi-bus zerbitzuaren barruan sartzea gomendagarria izango litzatekeela uste dute.

a.4.- Ekipamendu kulturalak

Kultur Etxea: Lasarte parkean kokatua dago eta herriko eskaintza kultural gehiena bertan dago kokatua: liburutegia, erakusketa gela, ikasketa gelak, batzarrak, ikastaroak eta beste hainbat tailer: KZ gunea, ludoteka, Gazte informazio bulegoa eta Lasarte Aretoa non asteburuetan pelikulak proiektatzen diren. Ordutegi zabala dauka.

Parte Hartzaile guztiak bat datoz ona dela esaterakoan, nahiz eta

ludotekaren lur azpiko kokapena ez zaien egokiena iruditzen haurren erabilen oztopoa bait da. Berau beheko solairura aldatzea proposatzen dutelarik.

zerbitzu honek ematen duen eskaintza

raikin hau oso erabilia da eskaintza zabala eta bere kokapen egokia me

herriaren zen

Edio. Zinema eskaintza da batik bat inguruko herrietakoak ere bertaratzen

dituena eta hau oso positiboa da herriko bizitza eta aktibitaterako. Eraikin hau Lasarte parkearen ondoan kokatua egoteak eta biaktruan gainera berauen erabilera errazten du eta eskaintza kulturala kalera

zabaltzeko tresna on bat da.


24

http://www.igorre.net/es-ES/Servicios/Cultura/Paginas/KZgunea.aspx

http://www.igorre.net/es-ES/Servicios/Cultura/Paginas/Ludoteca.aspx


a.5.- Kirol ekipamenduak Herrian dauden kirol ekipamenduak; kiroldegia, frontoia, boulderra eta

futbol zelaia dira. Kiroldegiaren eskaintza zabala da eta igerileku estaliaz gain fitness,

spinning, nagusientzako gimnasia, pilates, karate eta saloiko dantzak egiteko gelak ere badauzka. Orokorrean parte hartzaileak gustora daude eskaintzarekin nahiz eta batzuetan ikastaroak masifikatuta daudela aipatzen duten.

Kirol eskaintza on bat eta kiroldegi irisgarri bat ordutegi zabal batekin

kirolaren praktika errazteko modu errazena da, osasun ona izateko oinarria alegia.

Frontoiak sarrera librea dauka eta erregularki erabiltzen da. El frontón. Udaletxearen ondoan kokatua dagoen boulderrean eskaladaren maitaleek

kirol hau praktikatzeko aukera ezinobea daukate herritik atera ere egin gabe. Bertara sartu ahal izateko giltza izatea beharrezkoa da baina 10€-tako fidantza jarrita eskatu daiteke eskalada asegurua edo federatua egonez gero. Gazteen artean batik bat, ekipamendu honek harrera oso ona izan du.

Futbol zelaian Arratia Kirol Elkarteak aktibitate oparoa dauka eta

ondorengo taldeek entrenatzen dute: emakumezkoak: liga vasca (> 16 urte) kadeteak (12-16 urte)

gizonezkoak: preferente (>18 urte) jubenilak (16-18 urte) kadeteak (14-15 urte) infantilak (12-14 urte) alebinak (10-11 urte) Areatzako institutoko talde 2


25


Kirol eskaintza zabala bada ere, kontuan hartzen badugu frontoia, boulderra eta futbol zelaiaren erabiltzaile diren gehienak gizonezkoak direla, Igorreko emakumeak desabantaila argia daukate kirola egiterako orduan. Gomendagarria izango litzateke emakumezkoek praktikatzen dituzten kiroletako ekipamenduak hobetzea batik bat igerilekua, gimnasioa eta tailerrak. Bestalde egokia izango litzateke batik bat emakume nagusietan ohikoagoa den ibilalditxoak egiteko aproposa izango litzatekeen ibilbide bat atontzea; itzal guneekin, jesarlekuak, iturria,... Ibilbide hau bidegorriari paraleloan antolatu liteke, herrian eskaera handia bait dauka. Hala ere kontu haundiz ibili beharra dago oinezko eta bizikleten bideak ondo seinalatzeko orduan, gatazkarako aukera eman bait dezakete ondo seinalizatu ezik.

Dimara doan bidegorriarekin lotzea berehala gauzatu beharreko eskaria da. Bestalde parte hartzaileek Lemona-rekin lotzeko beharra ere ikusten dute, honek trenarekin lotzeko aukera eman bait dezake. Gai hau mugikortasuneko atalean azaltzen da.

a.6.- Ekipamendu komertzialak Komertzio txikia: Herriaren erdialdean kokatzen da komertzio txikia

batik bat. Oinarrizko komertzioa da gehien bat ( fruta-denda, okindegia, harategia, supermerkatu txikia,...) eguneroko beharrei erantzuteko aukera ematen dutenak alegia.

Azken urteetan komertzio txikien gorakada bat egon dela diote parte hartzaileek eta Bilbora joateko gero eta ohitura gutxiago dagoela diote. Hala ere, parte-hartzaileek betetako fitxan; arropa, liburu edo material didaktikoak lortzeko zailtasunak daudela diote. Hau horrela aipagarria egiten da herriko gidan ez dela aipatzen herrian zein komertzio dagoen eta bestalde bai aipatzen direla herrian kokatutako industrien izena eta non kokatzen diren.

Interesgarria izango litzateke herrian dauden komertzioen ikerketa bat egitea eta oinarrizko zerbitzuren bat betetzen ez bada udaletxetik berau bultzatzea.

Azalera ertainekoak: Herrigunean eguneroko bizitzarako beharrezkoak

diren hainbat gauza saltzen dituzten zenbait supermerkatu daude. Azalera handiak: ez dago bat bera ere. Parte hartzaileek ez dute berauek herrian kokatzeko beharrik ikusten,

hauek herriko komertzio txikian negatiboki eragiten dutela uste bait dute. Hau delarik beraien ustetan kaleko bizitza sortu dadin laguntzen dutenak.

Herriko merkatua: ez dago bat bera ere . Interesgarria izango litzateke astean behin bertako produktuen merkatua

antolatzea eta baita kontsumo taldeak bultzatzea ere. Honek bertako


26


nekazaritza eta abeltzaintza bultzatzen lagunduko lukeelarik eta garraioa gutxitzeaz gain negutegien, frigorifikoen eta bilgarrien gehiegizko erabilera gutxituko luke.

Herriko nekazal produktuak zaldu ahal izateko toki aproposik ez dagoela ere aipatu da, hori dela eta produktu hauek saldu ahal izateko aukera egongo litzatekeen lokal bat egokitzea positiboa izango litzatekeela deritzote parte-hartzaileek.

a.7.- Aisialdiko ekipamenduak - Ludoteka: Kultur etxeko lurpeko solairuan kokatzen da eta bertan 3 eta

12 urte bitarteko haurrei ekintzak eskaintzen zaizkie. Aurrez aipatu den bezala, badirudi kokapena ez dela erabilera hau eskaintzeko egokiena. Hala ere eskaintza bera egokia dela deritzote.

Herriak ez dauka gazteleku edo gaztetxerik eta gazteek honi erantzun

bat emanez lokalak alokatzeko ohitura oso errotua dago. Asiera batean arazorik sortu beharko ez lukeen alternatiba honek inguruko auzotarrekin zarata arazoak sortu ditzake batik bat gauez. Udaletxetik sentsibilizazio handia dago gai honen inguruan eta konbibentzia arazoak saihestu asmoz lokalak erregulatzeko lanean dihardute.

Tailerretan aipatutakoaren arabera, gazteek beste aukera bat ez duten bitartean biltzeko leku bat bilatzea logikoa dela deritzote. Hau horrela, berauek egoteko toki bat egokitzea aproposena izango litzatekeela diote. Gaur egun erabilera gabe dagoen grabazio estudio zaharra edota herriko bizitza sozialean parte hartzeko beraientzako ekintzak antolatzea ere proposatu zutelarik.

Tailerretan parte hartu duten

guztiak bat datoz gazteei alternatiba bat eskaini behar zaiela. Emakume nagusienak ere bat datoz gazteenekin elkartzeko leku baten beharra daukatela esaterako orduan, aire librean zein barruan eta bat datoz baita ere zerbitzu hau eskaini zezakeen lokala zein izan daitekeen aztertu beharko litzatekeela esaterako orduan. Eguraldi txarra dagoenean elkartu ahal izateko plaza estali bat ere aukera on bat izan daitekeela deritzote.

Beste proposamen interesgarri bat wifi guneak kokatzea da zeintzuk interneterako dohaineko sarrera bermatuko luketen herrian eta honek gazteak


27


kalean aire librean elkartzea indartu lezakeen beraien mugikorrekin, oso hedatuak bait daude gazte jendearen artean.

a.8.- Ekipamendu erlijiosoak

Elizak eta baselizak: Herriaren erdialdean Santa Maria eliza kokatzen da

eta baita Antonio eta Miguel santuen baselizak ere. Honez gain San Andres baseliza Urkizu auzoan.

Ekipamendu hauek kolektiboak badira ere ez dira publikoak eta berauen mantenua konferentzia episkopalari dagokio. Hala ere nagusiki adineko emakumeek erabiltzen dituzten ekipamenduak izaki, bertara iritsi ahal izateko irisgarritasun eta argiztapen egoki bat egotea egokia da. Ez da arazorik aipatu.

Hilerria : ekipamendu honek konnotazio erlijiosoak baditu ere,

ekipamendu munizipala da eta edozein herritarrek oinez gerturatzeko aukera izan beharko luke. Gaur egun herriaren kanpoaldean kokatua dago eta ez du beti erraza egiten bertara oinez heltzea. Igorreren kasuan ez dago oso urrun erdialdetik baina ez dago azerarik bertaraino. Jakinik adineko emakumeak direla berau gehien bisitatzen dutenak, oinezko ibilbide apropos bat egokitu beharko litzateke.

Beste herri batzuetan hartuz doazen ekimenak aipatu dira, batik bat hileta zibilak ozpatzeari dagozkienak elizkoiak ez direnak elizara joan beharra ez izateko.


28


b.- espazio publikoen analisia: plazak eta parkeak Herriko espazio publikoaren sarea osatzen dutenak:

- Lasarte parkea - Udaletxeko plaza - Osasun zentroko plaza - Bidebarri plaza - Pergolako plaza - Olabarri plaza - VPOko etxe berrien inguruko plaza - Kiroldegiaren aldameneko gune berdea

Igorre mendi eta naturaz inguratutako inguru batean badago ere, nahiz eta espazio libre eta eraikitakoaren arteko prportzioa orekatua izan, Lasarte parkea alboratuta gainontzeko espazio publikoak ez dira bat ere erosoak; material gogorren erabilera, landaredia gabeak, eta intitate gutxirekin.

Lasarte Parkea da herriko espazio publiko garrantzitsuena; bere kokapen,

kultur etxearekin duen lotura eta batik bat bere izaera berdeagatik. Belardia, zuhaitzak eta kanal txiki bat ere baditu, eta baita hiri altzari nahikoa; jesarleku, zakarrontzi, argiteria eta umeen jolasgunez osatua.

Adin guztietako jendearen bilgunea dela diote parte hartzaileek eta berau zeharkatzen duen errekastoa gehien baloratzen den txokoa dela herrian. Kultur Etxearen harrera gunea da berau eta honek jendea bertara gerturatzea dakar. Gune zabal hau aproposa delarik bertan kokatutako zuhaitzak medio neguan zein udan beronetaz gozatzeko.

Kiroldegi ondoko gune berdea errekaren ondoan kokatua izaki, herriko

beste potentzial handiko gune bat da. Adineko jjendeak kirola egiteko


29


tresneria dauka eta oso ohikoa da jende

nagusia edota kirola egiten ari den jendea inguru honetan ikustea.

Hala ere ez dago jesarleku pare bat ere bertan eserita egoteko gonbita egiten dutenak erreka eta naturaz gozatu ahal izateko.

Ezta espazio publikoan deigarri izan

daitekeen hiri altzaririk ere. Hiri altzarien gabezia izan daitekeelarik erabilerarik ez izatearen arrazoia. Jesarlekuak, iturria, mahaiak, zaborrontzia,..... kokatzen den heinean, bere erabilera bultzatzen ari gara eta leku bizi eta segurua izateko eraldatzen.

Igorreko herritarren sentsazio nagusia

espazio publikoan gabezirik ez dagoela da, baina orokorrean landarediarik ez daukatela.

Parte hartzaile guztiak bat datoz plaza hauek erosoagoak egiteko aktuazioak egin beharko liratekeela esaterako orduan, non naturaz gozatzeko aukera egongo litzatekeen. Hau da, plaza humanoagoak eta itzala emango luketen elementuez hornituak dauden guneetan eraldatzea.

Plaza Ayuntamiento Plaza ambulatorio


30


Plaza Bidebarri Plaza pérgola

Erabilera publikoko hainbat plaza pribatu daudela da beste arazoetako bat.

Jabetza pribatukoak izaki, udalak ezin bait dezake berauetan aktuaziorik egin argiteria eta garbiketaz at eta komunitateei suposatzen dien kostu altuak medio, hauek ez dute plaza hauetan aktuaziorik egiren.

Plaza interior c/ Torre nº 1. Plaza Olabarri Plaza

Irudietan ageri den bezala, itxura gogorreko baldosaz estalita daude plaza

gehienak, landaredi proportzioa oso urria delarik berauetan. Arazoa larriagotu egiten da plazaren azpialdean aparkaleku bat dagoenean

eta plazaren inguruko edozein aktuaziok hezetasun eta filtrazio arazoak sorrarazi ditzakenean. Duela pare bat urte garageen jabeek zenbait aktuazio egin zituzten plaza honetan eta plaza metro bat gutxi gora behera igo zuten . Gainera, hormigoizko baldosa batez estali zuten 1000m2-tako eta kale mailatik igotako plaza bilakatu zutelarik, hiri altzari eta landarerik gabe. Erabilera erabat mugatua delarik.

Amtzerako gauza gertatzen delarik Torre kaleko 1 zenbakiaren eraikinaren atzealdean.


31


Udaletxetik plaza hauei irtenbidea emateaz gain, interesgarria izango litzateke erabilera publikoko espazio pribatu hauek arautzea antzerako arazoak ekidin asmoz.

Parte hartzaileen arten oso balorazio positiboa izan duten beste gune bat

Eskolako Patioa da. Leku hau ikastetxeko orduez gain oso erabilia delarik jolas eta elkargune bezala haurrak eskolatik irtetzean. Oso positiboki baloratzen da ordutegi zabala eta ikastetxea ikasketekin ez ezik jolasarekin ere erlazionatzea.

Estalpe gunez herria hornitzeko beharrarekin bat datoz parte hartzaile

guztiak. Haurren merienda ematea erraztu dezaketen mahaiak kokatzea ere

eskatzen dute parte hartzaileek . Eskolaren atzealdean kokatutako aterpea oso positiboki baloratua izan da,

haurrek aire librean jolasteko aukera bait dute euri egunetan. Gainera ikastetxearen jolastokia eskola orduetatik kanpo ere irekita dagoenez honek herri osoari euri egunetarako balio dezakeen aterpea eskaintzea esan nahi du.

Haurrei merienda emateko edota eserita egoteko balio lezaketen aulki eta mahaiak ere oso baliogarri izango liratekeela aipatu izan da tailerretan.


32


Arratia eta Indusi erreken ibarra Igorreko herria, Arratia errekak zeharkatzen du alderik alde. Hala ere,

errekak herria zeharkatzen duen luzera osoan, ez dago erreka eta herria harremandu eta elementu bizi eta dinamiko honekin elkarlotzen duen lotura punturik. Esan daiteke errekak herria zeharkatzen duen luzera guztiak Igorrek bizkarra ematen diola beroni inolako harremanik bilatu gabe.


33

Bizkaiko Foru Aldundiak 2009an idatzitako Igorreko Area Funtzionaleko Lurralde Plan Partzialeanean ere Ibai arroari lotutako aisialdi gune bat jasotzen zen Arratia eta Indusi erreken lotura puntuan. Plan Territorial Partzial honek ere herriko aisi gune eta


errekaren arteko lotura bat bilatzen du. Hala ere, gaur da eguna ez dela helburu hau lortu ahal izateko proposamen bat bera ere burutu.

Uka ezina da erreka batek elementu integratzaile eta naturaren

gozamenerako aukera bezala duen potentziala. Indar hau da erabilera urbano eta naturari dagozkionak bertan bultzatzera garamatzana, horretarako ezinbestekoa delarik beronen balio, ibarreko landaredia eta berezko ezaugarriak babestea. Erreka ertzaren errekuperazio, ordenazio eta babesa planteatu daiteke beronen inguruan aisialdirako ibilbide bat antolatuz oinezko eta bizikletentzat, ur emari txikia badu ere bainua posible ez bada behintzat busti ahal izateko guneak antolatu ahalko liratekeelarik bertan. Beronen erabilera bultzatuko luketen hiri altzariz hornitu daitekeelarik (zaborrontzi , iturri, mahai, jesarleku,...).

Parte-hartzaileetako batzuk lehen zegoen bainurako guneetako bat

berreskuratzea interesgarria izango litzatekeela aipatu zuten, udako egunetan beti igerilekura joan beharra izan ez dezaten.

Udaletik herritar eta errekaren arteko harremana sustatuko luketen ekintzat bultzatu ahalko lirateke; “heriotzik gabeko arrantza”, animali zein landare espezieen identifikazioa azalpen panel eta plaka didaktikoen bitartez, … inguruaren zaintza eta landare zein animali balioa bultzatuko luketena.

Interbentzio proposamenen txostenean hemen aipatutako hainbat

problematikaren inguruko proposamenak zehaztuko dira, herriarekin nola harremandu izango delarik puntu garrantzitsuenetako bat.


34


c.- mugikortasun eta garraioaren analisia Jarraian herriko zein inguruko herriekin mugikortasuna errazten duten

garraio publiko sare ezberdinak aztertuko dira. c.1.- Oinezko mugikortasuna. Aipagarria da herriko hainbat gune zentrikok Irazurriaga kaleak edo Lasarte

parkearen hegoaldeak adibidez, ez dutela espaloiaren jarraitasunik. Mugikortasun arazoak dituztenentzat suposatzen duen arazoa medio, hauek direlarik berehalako interbentzioa eskatzen duten guneak.

Mugikortasun arloko beste gai garrantzitsu bat auzoetara oinezko irigarritasun egokia bermatzea da, auzo gehienetan oinezkoak errepidetik joatera kondenatuta bait daude. CN-240 nazionalaren ondoko industrietara heltzeko ere arazoa berdina da eta baita Dimarantz doan industriagune inguruan ere. Egun Igorreko biztanleen artean ibilbide laburreko mugikortasunean kotxe pribatuaren erabileraren inertzia ekiditzeko, bizikletarenerabilera erraztea estrategia ezin hobea da. Bultzada bezala, herri askotan martxan duaden bizikletaren alokairu bidezko sistemak formula egokia izan daitezkeelarik. Herriko auzo guztietara oinezkoen irisgarritasuna bermatzea eta baita lantokietara ere ibilgailu pribatuaren erabilera murrizteko lehen pausua delarik. Gainera ibilgailuen erabilera ez dago herritar denen eskura eta honez gain kutsadura zein aparkamentu arazoak areagotzen ditu.

Herrian ez dago oinezkoentzako bereziki den ibilbiderik. Hala ere, batik bat emakume nagusiek Dimara doan bidegorria erabiltzen dute aisialdiko paseo bezala. Parte-hartzaileek aipatu dutenaren arabera, oinezko ibilbide bezala bidegorria erabiltzen dute. Hori dela eta ez dago bizikleta eta oinezkoen arteko konfliktorik (bizikletek ez bait dute erabiltzen, beharturik daudelarik oinez ibiltzen den kopuru handia medio errepidetik ibiltzera). Hau horrela beharrezkoa izango litzateke oinezko eta bizikleten segurtasuna bermatuko luketen bide ezberdindu bi izatea. Interesgarria izango litzateke bidegorri hau iturri, jesarleku eta zaborrontziz hornitzea deskantsurako erabiliko litzatekeena.

Gero eta zaharkituagoa dagoen gure gizarte honetan, non adineko pertsonei oinez ibiltzea gomendatzen zaien ariketa bide bezala, gero eta azpiegitura beharrezkoagoak dira. Tailerretan parte hartu zuten adineko emakumeen eskari handienetako bat paseorako egokitutako guneak izan zirelarik; Dimara doan bidegorria eta garbigunerako bidea bait dira gaur egun


35


paseorako erabilienak eta ez bata ez bestea ez bait daude behar bezala egokiturik horretarako.

Berriki, Ubiritxaga eta Garakoi auzoak lotzen dituen oinezbide bat egokitu da. Bertatik bigarren oinezbide (bidehori) batek errekaren bazterretik jarraitzen du bakaladeraren eraikin zaharkitutik pasatu eta Urkizu auzora garamatzan bide asfaltatuarekin bat egin arte. Errekaren ertzetik doan ibilbide honek, garrantzi paisajistiko handia duen bide bilakatzen du, nekazal inguru batean dagoen herria bada ere oso markatuttako karaktere industriala bait du, bide honek naturarekin zuzenean harremantzen bait du oinezkoa.

Auzo honetatik, Lemoaraino doan eta egokitu gabeko bidexidor batera heldu daiteke. Ezin hobea izango litzateke bidehori honi jarraipena eman eta oinezko zein bizikleten Igorre eta Lemoa arteko konexio beharrari erantzun bat emateko.

Begirada arin batez eta beste arazoren baten ezagutzarik ez dugularik,

tailerrak burutu genituenean parte-hartzaileek ibilbide honen ezagutzarik ez zuten eta ez zen beronen inguruko aportaziorik egin. Hala ere, oinezko eta bizikleten arteko arazoa sortu daitekeela deritzogu ibilbide honen zenbait tramotan beronen zabalera minimoa bitarteko.

Ibilbide honen hasieran eta amaieran behintzat trazatuaren nondik norakoaren berri emango lukeen informazio edo seinale baten falta somatu dugu.

Azkenik, aipatzea bidehori honetarako sarrerak duen zulo eta putzuz beteriko bidean konponketak egitearen garrantzia. Balio paisajistiko handiko proiektua da; naturarekin harremanduz eta landa izaera badu ere industriari lotutako izaera ere bait badauka hainbat fabrika eta pabeloiek inguru urbanoena inguratzen duelarik.


36


c.2.- Autobusen sarea Igorre Bilborekin komunikatua dago ondorengo lineen bitartez: - A 3925 Bilbao-Ubide - A 3917 Bilbao-Zeanuri - A 3927 Bilbao-Zeanuri (autopistatik) Hiru linea hauek ordu beteko

maiztasuna daukate baina berauen ordutegi ezberdintasunak herria Bilbo zein inguruko herriekin komunikatzeko aukera eskaintzen dute. Ordu erdiro.

Parte-hartzaileek ez deritzote nahikoa denik autobus zerbitzuen maiztasuna eta Igorre Lemoarekin komunikatuko lukeen lanzadera baten beharra faltan botatzen dute, honek tren zerbitzua bait dauka eta garraio publikoaren eskaintza asko zabalduko bait luke.

Aipatutako lineek herria zeharkatzen badute ere, herriaren luzerako

komunikazioa errazten dute baina ez dago geltoki bat bera ere Urkizu bezalako auzoei autobusa erabiltzeko aukera ematen diona.

Bestalde, La Unión konpainiak Igorre-Gasteiz eta Igorre-Bilbao zerbitzuak

egiteaz arduratzen da. Autobus batekin goizeko 9,30etan eta beste bat arratsaldeko 16,30etan.

Linea honi dagokionez parte hartzaileek diotenaren arabera, geltokia ez dago seinalizatua eta ez dauka itxaronaldirako aterperik ere. Hau horrela autobus geltoki hau hobetu beharra proposatzen dute.

Gomendagarria izango litzateke geltoki honi izaera egoki bat ematea, posible den neurrian estalpe batekin eguralditik babestuko duena eta baita beronen kokapena zehaztuko duen seinale batekin.

c.3.- Trena Igorreraino ez da tren linearik heltzen, 5km-tara dagoen

Lemoa herria delarik tren zerbitzua erabili ahal izateko aukera gertukoena.

Parte-hartzaileek bidegorri bat beharrezko ikusten dute bi herri hauek komunikatuko lituzkeena eta horrela bizikleta eta trena konbinatuko lituzkeen garraio sare bat antolatu jasangarritasunaren aldeko apustua eginez.

Berriki, Batzokian hasi eta Urkizurantz doan oinezbide bat egokitu da.


37


c.4.- BidegorriaHerrian dagoen trafiko eskasa dela eta, orokorrean ez dago arazorik

bizikletaz mugitzeko NC.240 saihesbidea inaguratu zenetik. Gainera tailerrera gerturatutakoen arabera herriko zentruan dauden distantzia laburrek ez dute beharrezko ere egiten bizikletaren erabilera. Bestalde bai baderitzotela garrantzitsua Igorre eta Lemoa batuko lituzkeen bidegorri bat gauzatzea eta baita Dimako etorkizuneko bidegorriarekin lotuko lukeen beste sare bat ere.

Oso positiboki baloratu da proposamen hau eta guztiz bat dator inguruko herrietara oinezko eta bizikleten mugikortasuna bultzatzeko filosofia eta baita batik bat pertsona nagusien paseo bideak egokitzearekin.

Bitak S.L.-k 2009an gauzatutako mugikortasun planean ere bidegorri bat egiteko intentzioa jasotzen zuen baina 3 urte beranduago oraindik ere gauzatu gabe dago.

“Lemoa eta Zeanuri batuko lituztuzkeen 23km-ko bidegorri baten proiektua mahai gainean dago eta proiektu honek Igorreko herriaren zati handi bati eragingo dio.“

Lemoara joango litzatekeen bidegorriak Garakoi eta Urkizu auzoak

komunikatzeko ere balioko luke, bertako biztanleak erdialdearekin komunikatuz.

Trenbidearen atalean aipatu dugun bezala, Lemoarekin komunikazio ez

kutsagarri, ekonomiko eta osasuntsuago bat bultzatuko luke Igorreko bidegorri honek.

Bestalde interesgarria da bizikletaren erabilera bultzatzen duten ekimenak

gauzatzea batik bat erdialdean bizi ez diren gazteak institutora edo beraien aisialdian garraio honekin desplazatu daitezen, gaur egun gero eta ohikoagoa den errealitatea bait da gurasoek beraien seme-alabak batera eta bestera ibilgailu pribatuz desplazatzeko joera.

c.5.- Taxi zerbitzua 5 taxi plaza duade Igorreko herrian, horretarako geltoki bakarra dagoelarik

antonduta Lehendakari Agirre kalean. Igotrans zerbitzua ere badago, zeinek landa inguruko auzoak erdialdearekin

komunikatzen dituen. Hau da, autobus geltokirik gertu ez dituzten auzoak eta erdialdetik kilometro bat baino hurrunago daudenak. Astearte, ostegun eta ostiral goizetan dago martxan eta zerbitzu hau erabili ahal izateko, erabiltzaileek doakoak diren bono batzuk eskatu behar dituzte konsistorioan euro batez lagunduta ordaindu beharko diotelarik taxi zerbitzua erabiltzeko. Zerbitzu honen erabiltzaile nagusiak mugikortasun arazoak dituzten adineko pertsonak dira, beraien etxeak erdialdetik urrun dituztenak eta erosketa edo gestioak egiteko erabiltzen dutenak.


38


Aurretik aipatu den bezala zerbitzu hau ospitalarekin lotzeko aukera aztertu beharko litzateke urgentziazko kasuetan eta baita emakume gazteak batik bat beraien etxeetara gerturatzeko asteburu gauetan, ibilgailu pribatuaren menpekotasunarekin apurtzeko.

c.6.- Aparkalekuak Herrian ez dago aparkaleku arazo erreal bat, ez bait dago arazorik zonalde

bakar batean ere aparkatzeko tokia aurkitzeko. Hala ere herrian bai badagoela aparkaleku beharraren pertzepzio bat nahiz eta etxebizitza zaharrenek sotoetan aparkalekurik ez dutela egia bada ere. Esan liteke futbol zelai inguruan, Olabarri auzoan, Bidebarri plazaren inguruan, Lehendakari Agirre kalean eta kale arteko gune guztian badagoela kotxea utzi ahal izateko nahikoa leku.

Aireko aragazki honetan ikusi litekeen bezala, herrian hainbat aparkaleku

libre ageri dira gauez gehitu daitekeen auto kopuruari erantzungo lioketenak. Tailerretan aipatutakoaren arabera, herrian kotxea edozein lekutan

aparkatzeko ohitura dago, baita espaloian edota oinezkoena den edozein eremutan, honek oinezkoen zirkulazioa oztopatzen duelarik eta errepidetik joatera behartuz. Ohitura honi irtenbidea emate bidean, aparkaleku herritarrak aparkaleku disuasorioetan aparkatzera bideratuko duten ekintzak bultzatzeko gomendioa egiten da; “multa sinbolikoak”, sentsibilizazio buzonadak,..


39


d.- segurtasun arloko puntu gatazkatsuen identifikazioa Tailerraren bigarren dinamikan, Segurtasun edo insegururitate

ikuspuntuaren pertzepziotik espazioak aztertzea zen helburua. Lehenengo saioaren bukaeran, hurrengo tailerrera bitarte segurtasun edo

inseguritate sentzazio hau non sentitzen zuten fija zitezen eskatu genien, batik bat bakarrik zihoazenean. Hau horrela, puntu horrek identifikatu eta berauen argazkiak egiteko eskatu genien hurrengo saioan landu ahal izateko. Material honekin gatazka puntuak identifikatuz joan ginen talde bakoitzarekin, eta planoan markatuz joan ginen parte-hartzaileek gure hauen inguruko aipamenak egiten zituzten bitartean.

Espazio publikoaren diseinuak gure inseguritate pertzepzioa larriagotu edo

gutxiagotzen saihatu daiteke. Hala ere, segurtasun sentsazio gehien ematen duten faktorea kalean jendea edo aktibitatea egotea da. KALE BIZIA, KALE SEGURUA definizioak printzipio hau oso ondo definitzen du hau.

Kontu honetan, lokal komertzial gabeko dentsitate bajuko gune

erresidentzialak oso zaila izango dute espazio seguru bezala identifikatzeko. Era berean; erabilera gabeko lokal komertzialek, hiri bilbearen jarraitasun ezak, partzela hutsak edo hondamendi egoeran daudenak,... baita ordutegi zehatz batean baino erabiltzen ez diren eta isolauta dauden erabilera bakarreko zonaldeak (mekatal zentruak, parke teknologikoak, industriaguneak,... )

Hiria Kolektibotik atentzio berezia jartzen dugu inseguru bezala

hautematen diren espazioak identifikatzerako orduan, batik bat ekipamendu kolektibo edota gune erresidentzial batera iritsi ahal izateko bidean badaude eta ibilbide alternatiborik ez dutenak nahiz eta buelta handia behar izan gune hauek saihestu ahal izateko.

toki bat seguru edo inseguru bezala sentiaraztera garamatzan faktoreak:

- Inguruaren kontrol bisualaren falta: izkinak, sartu-irtenak, landaredia garapena,...

- Ingurua erraz ezagutu ahal izateko aukera, non zauden jakin eta nora zoazen erraz identifikatzea.

- Ikusi eta ikusia izateko zailtasuna. - Entzun eta entzuna izateko zailtasuna. - Irteera zein den identifikatzeko zailtasuna. - Beharra izanez gero laguntza eskatzeko zailtasuna. D - Argiztapen eskasa edo nahikoa ez dena. - Zikintasuna eta ingurua ez zaintzea. - Ingurua norberarena dela sentiaraztearen gabezia.


40


Jarraian tailerretan identifikatu diren puntu beltzen inguruko deskribapena

egingo da:

d.1.- Futbol zelaiaren atzealdea Futbol zelaia herriaren iparraldeko ertzean kokatzen da, errekaren ertzetik gertu eta bere 3 ertzetan gune berdeez inguratuta. Baita aparkaleku zerbitzua ematen duen orubetik ere hegoaldean. Gertuen dagoen etxebizitza 50m-tara kokatzen da eta 200m baino gehiagotara urrunen dagoena. Gertuen dagoen hostalaritza zerbitzua 100m-tara. Distantziak handiegiak ez badira eta argiztapen egokia badu ere, erdialdetik urrun dagoen sentsazioa sentitzen dute erabiltzaileek laguntza eskatzerako orduan batik bat atzealdeko gunean. Sentsazio hau hareagotu egiten da landaredia asko hazten denean ikuspegia oztopatzen bait du.

Espazioaren balorazioa segurtasun arloan Inguruaren kontrol bisuala txarra Ikusi eta ikusia izan txarra Entzun eta entzuna izan txarra Irteeraren edota laguntza eskatzeko gunearen ikuspegia izan ona Argiztapena ona Inguruaren zaintza eta garbiketa ona Komunitatearen parte izate sentsazioa bai Bide alternatiboa ez


41


Kontuan izanik jende askok erabiltzen duela futbol zelai ingurua paseatzera edo korrika egitera joateko, komenigarria izango litzateke gure honen argiztapena eta zaintza bereziki zaintzea.


42


d.2.- Bide zaharra Bide zaharra osasun zentroa kokatzen den Sabino Arana kalea eta hezkuntza zein kiroletako ekipamenduak dauden Olabarri kokatzen den gunea da. Hau horrela, oso erabilia da oinezko zein ibilgailuengatik. Hala ere, ez dauka izaera urbanoa ondo bereizitako espaloiarekin eta honen ordez bigarren mailako errepide izaera dauka eta honek oinezkoak bertatik pasatzean arrisku puntu bat jasatea dakar, bertatik pasatzen diren ibilgailuak oso arin ibiltzen bait dira . Bere ertzetako bat landa eremu handi batek mugatzen du. Natur inguru bezala ondo baloratua badago ere parte hartzaileen artean, gauez segurtasun gabezia sorrarazten duena. Espazioaren balorazioa segurtasun arloan Inguruaren kontrol bisuala txarra Ikusi eta ikusia izan txarra Entzun eta entzuna izan txarra Irteeraren edota laguntza eskatzeko gunearen ikuspegia izan ona Argiztapena justua Inguruaren zaintza eta garbiketa ona Komunitatearen parte izate sentsazioa bai Bide alternatiboa bai

Gomendagarria izango litzateke bide hau birmoldatzea izaera urbanoago batekin; ibilgailu bidezko sarrera bertako bizilagunek baino izango ez luketen oinezbidea. Hala ere, honek ez luke erasoen gaineko segurtasunean askorik eragingo, ez bait dago eraso bat jasan edo laguntza beharra izango balu edonork non edo nori eskatu.


43


d.3.- Errekaren atzealdea Aurretik aipatu dugun bezala, Igorre Arratia eta Indusi errekek zeharkatzen

dute eta 3 puntutan gurutzatzen da erreka: egurrezko oinezko zubia, hormigoizko oinezko zubia eta Sabino Arana kale hasieran dagoen ibilgailuen zubia. Hala ere, errekaren ertz bietako batek ere ez dauka tratamendu urbanoa eta herriak bizkarra ematen dion sentsazioa ematen dio honek.

Bereziki etxeen atzekaldeak ez daude bat ere zainduak. Garageetako sarreretatik at ez dago erreka eta kalea erlazionatzen duen elementurik. Bertan behera utzitako egoera eta oinezkoak bertatik ez pasatzeak herritar guztiek saihesten duten gune bat izatea dakar eta beraz inseguru bezala hautemana izatea. Errekara jaisteko dauden magaltxoetan gainera landaredia ez dago bat ere zaindua eta gune batzuetan zaborra ere badago.

Espazioaren balorazioa segurtasun arloan Inguruaren kontrol bisuala txarra Ikusi eta ikusia izan txarra Entzun eta entzuna izan txarra Irteeraren edota laguntza eskatzeko gunearen ikuspegia izan txarra Argiztapena txarra Inguruaren zaintza eta garbiketa txarra Komunitatearen parte izate sentsazioa ez Bide alternatiboa ez

Jarraitasun ezak eta zubi batetik bestera erreka ertzetik ezin joan izanak, erabiltzen den gune bat ez izatea dakar eta honek inseguritatea areagotzen du gune honetan. Aparkatzera doan jendea baino ez da bertatik pasatzen. Erabiltzen ez den gune bat izateak limitazioak murriztea dakar, erabilera eskasa bait dauka.


44


Espazio publikoaren atalean erreka batek duen neurri gabeko balio naturala aipatu da, erreka ertzaren naturarekin harremantzeko potentzial handiaz alegia.

Egun errekak duen izaera marginalak eta erabilera mugatuak inseguritate sentsazioa sorrarazten du tailerrean parte hartu duten guztien artean. Arrazoi bi hauek nahikoa direla uste dugu errekaren inguruko interbentzio aukerak baloratzeko non berau zaintzeko ardura guztiona delarik bai herritar eta baita udalarena ere.

Garageetako eta etxebizitza blokeetako bizilagunak proiektuaren garrantziaz ohartaraztea, ezinbesteko baldintza da inguru honetan hobekuntzak egin ahal izateko


45


d.4.- zelaia eta egurrezko zubia Lehendakari Agirre kalearen amaierako etxebizitzek eta errekak mugatzen duten orubea hau, errepidetik gertuen dagoen gunean aparkatzeko erabiltzen da eta gainontzekoa erabilera gabeko landa bezala dago, bertatik heltzen garelarik erreka zeharkatzeko dagoen egurrezko zubira zeinek Babes Ofizialeko Olabarri 2B bloke berriarekin komunikatzen duen eta baina hezkuntza zein kirol gunearekin. Inguruaren ezatsegintasunak eta gune erresidentzialetik aparte egoteak, parte hartzaile guztiek gauez saihesten duten gune bilakatzen dute. Argiztapena ere eskasa da landan bertan, aparkalekuan eta baita errekaren beste aldean ere. Badago bide alternatibo bat hormigoizko zubitik baina eman beharreko itzulingurua nahikoa luzea da.

Espazioaren balorazioa segurtasun arloan Inguruaren kontrol bisuala txarra Ikusi eta ikusia izan txarra Entzun eta entzuna izan txarra Irteeraren edota laguntza eskatzeko gunearen ikuspegia izan txarra Argiztapena txarra Inguruaren zaintza eta garbiketa txarra Komunitatearen parte izate sentsazioa ez


46


Bide alternatiboa bai Hiriaren jarraitasun ezaren adibide argi baten aurrean gaude, hiri tramaren barran dagoen erabilerarik gabeko eta ikaragarrizko tamaina duen orube batena zeinek arazo guneak sortzen dituen. Kasu hauetan konponbidea hiri tramaren jarraitasuna bilatzea da baina egungo krisi egoeran ez da erraz lortu daitekeen zerbait.

Ziklo krosaren jarduerarekin konpatiblea izan daitekeen jarduera bat bertan kokatzeak (inbertsio handirik suposatzen ez duena) patinaje edo skate pista bat adibidez, erabilera gabeko gune bakarti honen pertzepzioa hobetzean lagundu dezake.


47


d.5.- Lehendakari Agirre kaleko lurpeko pasabidea Lehendakari Agirre kaleko pasabide honek kale honetako espaloi biak

konektatzen ditu eta baita herriaren goiko eta beheko aldea, saihesbidea egin arte CN-240 errepidea herria zatitzen zuen arrakala bat zelarik.

Saihesbidea egin zutenetik lurpeko pasabide honek sentsua galdu du, kale honek ez bait dauka lehen zeukan trafiko dentsitatea eta orain herriko ardatz bilakatu beharra dago izaera askoz ere urbanoago batekin.

Horretarako beharrezkoa da hainbat zebrabide jartzea (semaforoarekin ahal den neurrian ) jendearen joan etorria erraztuko dutenak lurpeko pasabidearen beharrik gabe.

Egun pasabide hau ondo argiztatuta badago ere eta nahiz eta ez den oso luzea, irteera ez ikusteak inseguritate sentsazioa areagotzen du.

Espazioaren balorazioa segurtasun arloan Inguruaren kontrol bisuala txarra Ikusi eta ikusia izan txarra Entzun eta entzuna izan txarra Irteeraren edota laguntza eskatzeko gunearen ikuspegia izan txarra Argiztapena ona Inguruaren zaintza eta garbiketa ona Komunitatearen parte izate sentsazioa bai Bide alternatiboa bai


48


Herri eta hiri askotan urte gutxi batzuk arte horrelako pasabideak oso ohikoak baziren ere, azken urteotan alboratuz joan dira sortzen dituzten arazoengaitik ez segurtasun mailan bakarrik baizik eta irisgarritasun, garbiketa eta mantenu arrazoiengatik ere.

Behin errepide nazionala herrigunetik aterata, kale honi izaera urbanoago bat emateko ordua iritsi da; zebrabide ezberdinen bitartez adibidez, maketan ageri den bezala.

Lehendakari Agirre kaleko lanei lehen bait lehen hasiera emango balitzaie

ere, arazoei konponbidea bilatu bitartean urgentziazko lana deritzogu zebrabideak marraztu eta lurpeko pasabidea baliogabetzea. Honek herritarren

bizitza asko erraztuk bait luke.


49


d.6.- Kukuma ingurua. Elexalde 4-6 eraikinen pasabidea Urbanizazioa osatzen duten etxebizitza

arteko behe solairuko pasabide batez ari gara. Erabilera publikoa duen arren jabego pribatukoa da.

Pasabide ilun bat da sartu-irten askorekin, zeinek merkataritzarako lokal ugari izan arren egun ez dagoen bat bera ere irekita.

Inguru guzti hau inseguru bezala hautematen da eta ez oso erosoa, ezkutatzea lan erraza den sartu-irten askorekin baina batik bat barneko pasabidea parte-hartzaile guztiek saihesten duten gunea da.

Espazioaren balorazioa segurtasun arloan Inguruaren kontrol bisuala txarra Ikusi eta ikusia izan txarra Entzun eta entzuna izan txarra Irteeraren edota laguntza eskatzeko gunearen ikuspegia izan txarra Argiztapena txarra Inguruaren zaintza eta garbiketa txarra Komunitatearen parte izate sentsazioa ez Bide alternatiboa bai

Lokal hutsek eta obretan dagoelaren izaera horrek inguruaren inseguritate pertzepzioan eragiten du. Gainera ez dago inguruarekin harremanik eta honek komunitatearen parte ez izatearen sentsazioa sentiarazten du.

Alor honetan, interesgarria izango litzateke gune honetan komertzioa bultzatzeko ekimenak burutzea edota inguruari bizitza emango liokeen beste edozein aktibitate bertan kokatzea. Jendea bertan ibiltzea bait da toki bat seguru egiten duena.

Udaletxearentzako alokairu baxu bat negoziatu eta ikasketa gela bat egokitzea,

ekonomikoki gastu handiegirik suposatuko ez lukeen iniziatiba bat izango litzateke eta gazteen artean harrera ona izango lukeena.


50


d.7.- Luis Urazurriaga kalea Lehendakari Agirre kalea eta Elexalde

komunikatzen dituen erdiguneko kale bat da eta baita Andra Mari elizarako sarrera nagusia ere. Hala ere kanpoaldeko kale baten trataera du, oinezkoen joan etorria errazten duten espaloirik, zerbrabiderik eta argiztapenik gabe. Gainera, ilegalki aparkatutako autoek oinezkoen eta komertzioetarako pasoa oztopatzen du.

Espazioaren balorazioa segurtasun arloan Inguruaren kontrol bisuala ona Ikusi eta ikusia izan txarra Entzun eta entzuna izan txarra Irteeraren edota laguntza eskatzeko gunearen ikuspegia izan txarra Argiztapena txarra Inguruaren zaintza eta garbiketa txarra Komunitatearen parte izate sentsazioa ez Bide alternatiboa bai

Orokorrean irisgarritasun plan bat gauzatzeko beharra ikusten da zeinek

espaloien jarraitasuna bermatuko duen, sarritan bukatu egiten bait dira eta errepidetik joan beste erremedio ez dagoelarik.

Kale honek Basauntzeko

auzotarren osasun, hezkuntza eta kirol ekipamenduetarako joan etorriak kanalizatzen ditu, herriko jende askoren eguneroko bizitzan eragina duelarik.

Tailerretako parte-hartzaileek kale hau saihesten dutela aipatzen dute, nahiz eta itzulinguru handiagoa egin behar.

Bide alternatibo bat egoteak bertan aktuatzeko urgentzia gutxitzen badu

ere, Bide zaharrean bezala, bere erdiguneko kokapenagatik bietan aktuazioak egitea beharrezkoa dela deritzogu; azerak jarriz eta zebrabide zein argiztapenaz hornituz. Irisgarriagoa egiteak jendearen joan etorriaren kopurua handitzea ekarriko luke eta aurrez aipatutako bezala jendearen presentzia faktore oso garrantzitsua da toki bat segurutzat identifikatzerako orduan.


51


d.8.- Olabarri 28B BOE blokea 2005ean eraikitako BOE batez ari gara,

hiri bilbearekin konekziorik gabeko kokapen batekin eta herrian ertz batean gainera. Gauez batik bat inseguritate sentsazio handia somatzen da bertara joan ahal izateko, batik bat laguntza behar izanez gero lortzeko aukera oso urria delako (Olabarri palaziotik aurrera, zebait gertatauz gero zarata egin arren inork entzungo ez zaituen sentsazioa oso handia da ) eta honek zaurgarriago sentiarazten bait gaitu.

Babes ofizialeko etxebizitza eraikin bat

bertan kokatzeak, jendeari sorteo bidez tokatzenezin dezaketen pertsona kopuru handi baten bizitzan eragin negatiboa dakarrera ohartu behar gara.

zaiona eta ez aukera askez, aukeratu

Espazioaren balorazioa segurtasun arloan Inguruaren kontrol bisuala txarra Ikusi eta ikusia izan txarra Entzun eta entzuna izan txarra Irteeraren edota laguntza eskatzeko gunearen ikuspegia izan txarra Argiztapena txarra Inguruaren zaintza eta garbiketa txarra Komunitatearen parte izate sentsazioa ez Bide alternatiboa bai

Herri bilbe jarraiak diseinatzen ahalegindu behar gara eta urbanizatu gabeko orube

hutsak saihestu herri guneetan. Gainera BOE-z ari ganerean esfortsuak areagotu egin beharko ditugu eta horrelako kasuak alboratu, behin eraiki ondoren oso zaila bait da arazo honi konponbidea ematea.

Etxebizitza eraikin honen erabiltzaileei inseguritate sentsazioa kenduko dioten

neurriak oso zailak izanik, segurtasun sentsazioan eragin positiboagoa eman ditzaketen neurri leungarriak hartzea izango litzateke aproposena; bertako bizilagunei gaueko taxi zerbitzua eskaintzea adibidez.


52


d.9.- Lehendakari Agirre barneko kaleak 9-17 bitartean 9,11,13,15 eta 17 zenbakien arteko etxebizitzek barne kale izaerako

tarteko guneak sortzen dituzte. Bertatik hainbat ataritara heltzen da eta bestalde aparkatzeko ere erabiltzen da. Argiztapena nahiko eskasa da eta bertan aparkatutako kotxe kopur handiak espazioaren kontrol bisuala oztopatzen dute. Aurrekoaz gain, irteera gabeko kaleek inseguritate sentsatzio nabarmena sorrarazten duelarik.

Etxebizitzetarako sarrerak bertatik izanik, ez dago ibilbide alternatiborik bertara heltzeko eta honek inguruaren erabiltzaileak, batik bat emakumeak inseguritate sentsazioa sentiaraztea dakar.

Espazioaren balorazioa segurtasun arloan Inguruaren kontrol bisuala txarra Ikusi eta ikusia izan txarra Entzun eta entzuna izan ona Irteeraren edota laguntza eskatzeko gunearen ikuspegia izan txarra Argiztapena txarra Inguruaren zaintza eta garbiketa onargarria Komunitatearen parte izate sentsazioa bai Bide alternatiboa Ez

Inguruaren ordenazio berriak, Lehendakari Agirre kalearen urbanizazio proiektuan ageri den bezala, eremu hau bere baitan hartzen du; kotxean eremutik atereaz eta konbibentzia guneak sortuk batik bat. Segurtasun faktorea interbentzioa gauzatzean kontuan hartzeak, bertako biztanleen eguneroko bizitzan eragin positiboa izango du. Ikuspegia hobetu oztopoak deuseztatuz eta baita argiztapen egoki bat aukeratzea helburu hau lortzeko faktore klabeak izango direlarik.


53


d.10.- Lehendakari Agirre 3-5 eraikina

Lehendakari Agirre kaleko 3 eta 5 zenbakien arteko eraikina da hau. Eraikin honek herriaren herriaren ertz batean duen kokapenak eta gainera erabilera gabeko zelai batez inguraturik edota bere 3 ertzetan urbanizaturik barik dagone, gauez bertara gerturatzean inseguritate sentsazioa sentiaraztea dakar, batik bat gauez eta bakarrik doanarentzat.

Zabalik dauden merkatal erabilerako lokalak ez egoteak sentsazio hau areagotzen duelarik.

Hormigoizko zubia lotura bide erabiliena da L. Agirre eta hezkuntza-

kirolgunearen artean. Honen ondorioz segurtasun ikuspuntutik urteetan zehar konponbide ez egokiak dituzten hainbat guneetatik pasatzera behartua dagoelarik oinezkoa

+ + Hezkuntza eta kirol ekipamenduetara heltzeko oinezko zubiak, egunean

zehar oso erabilia den ingurua izatea dakar, inseguritate sentsazio hau gaueko ordutegira mugatzen delarik.

Espazioaren balorazioa segurtasun arloan Inguruaren kontrol bisuala txarra Ikusi eta ikusia izan txarra Entzun eta entzuna izan txarra Irteeraren edota laguntza eskatzeko gunearen ikuspegia izan txarra Argiztapena ona Inguruaren zaintza eta garbiketa txarra Komunitatearen parte izate sentsazioa bai Bide alternatiboa ez

Erabilera publikoko orube pribatua izaki, konponbide zaila duen arazo

baten aurrean gaude.


54


e.- herriko toponimian, emakumeek duten ordezkaritzaren analisia Dinamika hau burutu ahal izateko, herriko kaleen izendegia azter zezaten eskatu

zitzaien parte-hartzaileei. Behin hau eginda gizon eta emakume izenen artean zein bereizketa handia dagoen ohartu ziren.

Desberdintasun hau oso argia da aztertuko dugun egozein herri edo hiritan, jaso

dugun gizarte honetan egindako lanaren errekonozimendu publikoa ia erabat gizonei erreserbatua egon bait da.

Igorren oso aipagarria egiten da azterketa

hau egin ondore, kale nagusiek baino ez dutela izena. Hauetatik nagusi biak gizonei eskeiniak: Lehendakari Agirre eta Sabino Arana. Baita bigarren mailako bat este: Luis Urazurriaga. Ez dago bat bera ere emakumeei eskeinia.

Izenik gabeko hainbat kale daudenez,

inte

raikin publikoekin ere gauza bera egin beh

resgarria izango litzateke aukera hau

baliatu eta kale hauei emakume izena jartzea. Horretarako, Igorren balioan jartzea merezi duten emakumeen ikerketa bat egin beharko litzateke.

Earko litzateke. Ikastetxe publikoak Inazio

Zubizarreta izena darama baina bat berak ere ez du emakume izenik. Kasu honetan ere ekipamendu gehienek ez daukate izenik. Beste aukera bat inguruko emakume esanguratsu bat goraipatzeko.


55


3.3- ekintza parte-hartzailea: gaueko ibilbidea Ekainaren 19an asteartea, gaueko 20,45 eta 23,15 bitartean burutu zen “gaueko

ibilbidea” zeritzon ekintza prozesuan parte hartu zuenekin. Hiria Kolektiboko Ane Alonso eta Saioa Zuazubiskar arkitektez gain, beste 12 pertsonak parte hartu zuten.

Ekintza bera bideoz grabatua izan zen, aktuazio iraungikorra izanik beronen konstantzia gera zedin.Bideoa ondorengo helbidean dago ikusgai:

http://www.youtube.com/watch?v=ltAdM2hBptM&feature=youtu.be Udaletxeko plazan batu ginen, ibilbideko lehendabiziko puntuan alegia. Apunteak

hartzeko kuaderno txiki bat banatu zen ibiltari bakoitzari puntu honen inguruan zeukan balorazioa burutu zezan.

Kuaderno hauetan jasotako informazioak, parte hartzaileek leku hauen

pertzepzioaren inguruko oso material baliotsua du. Burututako ibilbidea

Puntuetara heldu ahala, tailerretan esandakoa aipatu eta parte-hartzaile bakoitzak lekua ikusi eta beronen inguruko erreflexioa egiten zuen.


56

http://www.youtube.com/watch?v=ltAdM2hBptM&feature=youtu.be


GALDETEGIA BETE ETA LEKUA POSITIBO EDO NEGATIBO BEZALA BALORATU

BALORAZIOA POSITIBOA IZAN BAZEN PUXIKA BERDE BAT PUZTEN GENUEN ETA NEGATIBOA IZAN BAZEN ALDIZ GORRIA

PUXIKAN, LEKUAK IRADOKITZEN ZIGUN HITZ BAT IDAZTEN ZEN

PARTE-HARTZAILE BAKOITZAREN PUXIKA ETA SOKA BATEN LAGUNTZAREN PUXIKA SORTA BAT EGIN ETA ESKEGI AURRETIK ARGI TXIKI BAT SARTZEN GENION PUXIKETAKO BATI INGURUAN PRESENTZIA IZAN ZEZAN.

PUXIKA-SORTA ESKEGIKO GENUEN TOKIA AUKERATU ETA ALDEMENEAN LEKU HONEN INGURUKO APORTAZIOAK JASOKO ZITUEN KARTELA ETA GUTUNAZALA ITSASTEN GENITUEN.


57


Modu honetan bertatik pasatu izanaren aztarna usten genuen eta tokia

baloratu genuela gainontzeko herritarrei jakinarazi parte hartzeko deia luzatuz.

Lasarte parkea

Oinezko zubia

Pergolako plaza

Olabarri plaza

Osasun zentroko plaza

Ibilalditxoaren helburua, tokian bertan tailerretan ateratako puntuen

inguruko balorazio eta erreflexio bat egitea izan zen. Ibili, begiratu, sintitu, entzun, erreflexionatu eta guztion artean baloratu Igorreko eguneroko bizitzaren espazioak. Igorre oso herri lasaia denaren pertzepzioa dugu eta elkarrekin joanda indartsu sentiarazten gara.

Ekintza hau emakumeentzako enpoderatze lan bat da batik bat, den ordua dela kalera intetzera gonbidatzen delarik parte-hartzaile bakoitza eta lekuak bere egin eta sentitzera.


58


Egun pare bat beranduago, herritarrek egindako ekarpenak jasotzera joan giren eta gure harridurarako puxika bat bera ere ez zela geratzen ohartu ginen eta 4 gutunazal baino ez ondorengo ekarpenekin:

euskaltegiko pasabidea: - lokalak erabili - argia Udaletxea: - nada Kultur etxea: - saltoak egiteko leku bat - skate park bat - más limpieza - actualizar y ampliar los juegos infantiles Pergolako plaza: - aterpea (7) - sitio para perros - bizikletarekin saltoak egiteko leku bat (2) - campillo bat egin - tejavanas para el sol y el agua - más columpios - arreglar la fuente - poner balancines Informazioa jasotzeko modu oso zorrotza ez bada ere, toki hauek

hobetzeko ekarpenak egindako herritarren eskariak zein diren jaso zen.


59


4.- sozializazio fasea. Erakusketa parte-hartzailea

2012ko urriaren 29 eta azaroaren 8a bitartean erakusketa parte-hartzaile

bat burutu zen Lasarte kultur etxeko erakusketa aretoan. Bertan hainbat proposamen txertatzen ziren.

Alde batetik espazio publikoaren erabileraren eta beroren erabiltzeko

aukera berdintasunaren inguruko erreflexio bat proposatzen zen Koldo Telleria arkitektoaren argazki erakusketa baten bitartez.

Bestalde, tailer parte-hartzaileetan burututako analisiaren eta ondorioen

berri ematen zitzaion ikusleari panel ezberdinen bitartez; hiri analisia, mugikortasun azterketa eta ondorio planoa

Hirugarren proposamen batek genero ikuspegiko hirigintzaren oinarri

teorikoetara zeraman ikuslea azalpen panel tematiko batzuen bitartez analisia oinarritu den 4 ardatzen inguruan:


60


Paraleloki, hirigintza inklusiboaren inguruko filosofia ulertzen laguntzen zuten 3 bideo ikusi zitezkeen aretoan.

Azkenik, ekintza parte-hartzaile baten bitartez, ikusleari beraren ekarpenak egiteko aukera ematen zitzaion. Dinamika + edo – ikurra zuten kolore ezberdineko pegatinak kokatzean zetzan (positiboki edo negatiboki baloratzen alegia). Gai bakoitzak kolore bat zuen erlazionatuta:

• espazio publikoao _ berdea • mugikortasuna _ horia • ekipamentuak _ urdina • segurtasun pertzepzioa _ gorria

Era berean, aipatutako gaien inguruko eritzia idatzi zezaketen tarjeta bat

ematen zitzaion parte-hartzaile bakoitzari.

rakusketa parte-hartzaile honetatik ondorengo informazio planoa osatu zen. Bertan aurrez tailer

E

retan jasotako informazioa berresten da eta beste 30 pertsonen parte hartzeak tailerretako informazioa legitimatu egiten du.


61


5.- ondorio orokorrak

Igorren gauzatutako parte hartze pburututako lanaren zein ateratako ondorion balorazioa oso positiboa da nahiz eta

lan egi

rrak nola bizi eta elkarbizi diren aza

urrerantzean, eguneroko beharretara egokitzeko eta bertako biztanleen nahiei erantzuteko herria eraldatzean jarraitu beharreko ildo orokorrak ond

• espazio publiko sare adeitsuagoa egin

itza josi eta harremantzen duten lekuak dira. Sare hau irisgarria, jatorra eta anitza den

gure gune kolektiboak dira, elkarbizitzarako guneak, parte sentitzen garenak eta harremanak gertatzen direnak gai

espazio publiko identifikatu dira baina Lasarte parkea ezik, gainontzekoak toki ez oso ero

rozesuaren ondoren, Hiria Kolektibotik

parte hartu duten pertsonen kopurua ez den oso handia izan. Hala ere, bertaratutakoen inplikazioa eta lanerako gogoa goraipatzekoak izan dira.

Tailerretan parte hartu duten Igorreko herritarrek benetako interesarekin lan egin dute gai eta gehiengoaren eguneroko bizitzaren arduren inguruan

terakoan. Guztien artean herritar guztien bizi kalitatea hobetzeko konponbideak bilatu eta proposatzerakoan.

Honela, herriko eguneroko bizitzaren inguruko lehendabiziko azterketa bat egitea lortu dugu, zeinek Igorreko herrita

ltzen diguna eta baita herriak azken urteen bizi izan dituen aldaketan nola eragin duen beraien bizitzan. Gaineratuz zein gauza gustatuko litzaiekeen herrian berreskuratzea edota galdu ez daitezen babestea.

A

orengoari erantzun beharko diote:

Herriko espazio publikoen sarea, bertako herritarren biz

heinean erabiltzen duten pertsonen bizi kalitatea hobea edo txarragoa izango da.

Espazio publikoak

nera. Beraz, espazio publikoen sarea gainerako erabilerak antolatzen diren hiri bilbe eta sare sozialen oinarria da. Harreman zuzena dagoelarik espazio publikoaren kalitate eta bertan gauzatzen diren harremanen artean.

Igorren hainbat

so, material gogor (hormigoizko baldosa, asfaltoa,...), landaredi gabeak eta hiri altzari zaharkitu edota bertan egotera gonbidatzen ez dituztenez osatuak daude, Ondo zainduta badaude ere, abegitasunik erakusten ez dutenak. Hainbat txoko, Olabarriko urbanizazio lan berrien ondorioz positiboki


62


baloratuak izan dira. Udaletxeko plaza adibide adierasgarri bat da, non abegitasunez,

ndaredia, umeentzako jolas eta jesarlekuz osatutako tokiak bertan ego hiri altz

pazio publikoa gizatiartze bidean, jatorragoa egiteko eta ald

irisgarritasuna hobetu

at oinezkoak aurrera eta atzera dabiltzan espaloien jarraitasun eza da. Irisgarritasun planoan, jar

o irisgarritasunaren ikerketa xehatu bat burutzea, herri nukleoko oinezkoen bide guztiek espaloia iza

un handiena duela deritzogun bidea “bide zaharra” deritzona da, oso erabilia den bidea bait da oinezko zein ibil

• inguruko auzo eta herriekin oinezko zein bizikleten

ko

eta herri nukleorako sarrera auzo ezberdinetatik diseinatzerako orduan, interesgarria izango litzateke auk

guruan lan egiterakon atera

den eskari nagusienetako Lemoa eta Igorre bitartean bidegorri bat jar

latera gonbidatzen duen. Hala ere plaza honen erdialde hutsak;ari gabea eta baldosa zuri eta gogordun zoru batekin, eguzkia egiten

duenean itsuarazi egiten duena eta pasatzera gonbidatzen duena bertan geratu ordez.

Sentsu honetan, interesgarria izango litzateke hobekuntzak planteatzea es

aketa honetan herritarren inplikazioa bilatuz, beronen txertatze eta mantenimenduaren berme bezala.

• Lehendabiziko ondorioetako b

raitasunik ez duten espaloiak edota herri barneko bideak diren arren espaloirik ez duten errepideak ageri dira.

Komenigarria izango litzateke herrik

ngo dutela zihurtatuko duena. Gai honen inguruan, lehentas

gailuengaitik eta hala ere ez dauka espaloirik alde bietako batean ere.

munikazioa hobetu Espaloien jarraitauna

era ezberdinak aztertzea oinezko eta bizikleten komunikazioa auzo eta inguruko herriekin hobetzeko.

Herriko garraio eta mugikortasunaren in

tzeko aukera da, horrela bertan dagoen tren zerbitzua erabili ahal izateko.


63


Bestalde Dimako bidegorriarekin lotuko duen sare bat egitea ere

proposatzen da eta oinezko ibilbide bezala oso erabilia izango dena adin guz

a erraztea ere beste eskari iapatuenetako bat izan da, herrian oso errotuak dauden ibilgailu par

• erreka ertzaren berreskurapena ondorioetako bat,

Ig zen badu ere beronekin ino

ta herria ele

e aktibo bat. Horretarako, hiriko trama ind

tiboki bal

• erabilera publikoko jabetza pribatuen arazoa zt r

onatua dagoena egun herrian existitzen den erabilera pub

aldean dauden espazio zabalak ino

tietako bi herrietako bizilagunen artean. Auzoetan oinezko zein bizikleten erabiler

tikularraren beharra eta erabilera murrizteko. Herriko kirol zein hezkuntza ekipamenduetara bizikletaz joatea izan

beharko litzatekeelarik beste helburu bat. Hasierako azterketa honen beste berehalako

orre Arratia errekak luzera osoan zeharkatlako harremanik ez duela da eta bizkarra ematen diola gehitu

genezake. Errekaren berreskurapena eta honek herriarekin duen lotura sendotzea hasiera batean lehentasunekoa zela uste izan bazuten ere parte-hartzaileek, gune honek jendea naturarekin harremantzeko izan zezakeen potentzialak eta honek inguru urbanoarentzat izan zezakeen onura aztertzeak ondorioetako gai estrategiko bilakatu dute.

Ez da herria zeharkatzen duen elementu soil bat. Erreka berreskuratzea; gaur egun oztopatzen diren ikuspegiak ireki e

mentu natural honekin berkonektatzea herriaren bizitza beronen inguruan antolatu dezakeena.

Ez delarik erreka urbanizatzea proposatzen, baizik eta erreka izan daitela herriko bizitzaren part

artu behar da errekarako sarrerak irisgarriagoak izan daitezen. Sabino Arana kalearen urbanizazio proposamen berrian ere oinezko

ibilbide bat proposatzen da errekaren inguruan, oso posioratzen duguna.

a e tu Tailerretan ondorioztatutako beste arazo bat eta lehen puntuarekin

oso erlazilikoko espazio pribatuen arazoa da, Olabarri plaza edota Torre

kaleko 1 zenbakiaren ingurua adibidez. Tankera honetako arazoak saihesteko espazio hauek erregulatza

beharrezkoa da, sarritan herriaren erdilako izaera eta erabilerarik gabe geratzen bait dira.


64


• aparkalekuak beharrizan errealera egokitu

aritu da tailerretan, errealitatean egun futbol zelaiaren inguran, txoznak jartzen dire

rriko benetako aparkaleku beharra ezagutu eta nor

ira oinez edo bizikletaz gerturatzeko ematen diren

erraztasun tuztiak aparkaleku beharra murrizten lagunduko dute.

n eta tail

(in)seguritate sentsazioa

aren inguruan eztabaidatu ondoren, Igorre herri lasai eta segurua dela da ondorioztatzen duguna. Her

20 etxebizitza baino geh

oa eta bat

Aparkaleku plazen inguruko gehiegizko ardura bat nab

n eremuan eta kale artean dauden aparkalekuekin herriko beharrak asetuta bait dauden.

Garrantzitsua da gai honen inguruko erreflexio bat egin eta kalkulo erreal bat egitea he

bere etxetik 50metrotara aparkatzea ez litzatekeela arazo bat izan beharko herriko jendeari ulertarazteko. Gaineratuz espazio publikoa aparkalekuak egiteko erabiltzeak jendea elkartzeko espazio aukerak murrizten dituela eta gainera aparkaleku erabilera gune handien sorrerak batez ere gauez segurtasu gabe bezala identifikatzen diren guneak dirala.

Beraz, herr

Gai hone lotuta, azera edo zebrabide gainean aparkatzeko ohitura horiek inertzia horiei amaiera emateko ikerketa beharra dute

erretan identifikatu diren beste arazoetako bat dira. • Tailer parte-hartzaileetan (in)seguritate

riko sarean batik bat gauez herritar guztiek saihesten dituzten “puntu konfliktibo” batzuk badaude ere; Sabino Arana kaleko lurpeko pasabidea, bide zaharra edota Elexalde 2-8 eraikinen ingurua, ordezko ibilbidea izanik ez delarik arazo honi lehen bait lehen erantzuna bilatzea baina bai ordea toki hauen ezaugarriak kontuan hartzea proiektatzen diren aktuazio berrietan ez daitezen errepikatu.

Segurtasun arloan Olabarrikko BOE etxebizitza eraikinaren ingurua aipatu genezakeelarik gatazkatsuena bezala.

iago batzen dituen eraikin hau isolatua egonik eta hiri bilbetik aparte inguru guztian, bertan bizi direnek eta batik bat gauez irtetzen diren emakume gazteek inseguritate sentsazioa sufrituaraztea dakar.

Gomendagarria izango litzateke hiri bilbearen hazkunde ordenatua erregula zedin, herritarren eguneroko bizitzan eragin negatib

ik bat emakumeen mugikortasuna mugatzen duten mota honetako huts urbanoak ekidituz. Konponbide zaila bait dute egun.


65


• plaza estalia

uko gabezi edo eskari nabarmenetako bat, euria egiten duen egunetarako elkartzeko gune edo plaza baten beharra da.

n ing

zezuan identifikatu den beharrizan honi.

equipamientos colectivos

a positiboa izan da, herria ekipamenduz ondo hornitua bait dago. Beraien adinera egokitutako eki

eten espazio kolektibo bat eskaintzeko aukera azt

ateke. 12-

amenduei lotutako beste eskari bat; Santa luziako auzunean Intxaurbizkar elkarteak kudeatzen duenaren bezala elkartu ahal izateko lok

Parte-hartze prozes

Herri askotan dagoen eskaria da hau eta azken urteetan aztertu daitezkeen hainbat aktuazio interesgarri burutu dira gai hone

uruan. Eskola esparruan inaguratu berri den estalpeak, erantzuna eman

dakioke pro • Ekipamendu kolektiboen azterket

pamendu propioen gabezia duen kolektibo bakarra gazte edo nerabeena delarik.

Gazteek lokal pribatuak alokatzeko joera hori murriztu asmoz, elkarbanatu dezak

ertzea interesgarria izango litzatekeela deritzogu. Gazte taldeen harremanak indartu eta isolamendua ekiditu dezakeena alegia.

Errekurtso ekonomikorik ez lagun talde zehatzik duen neraben kolektiborako, gaztetxoko bat bultzatzea interesgarria izango litz

17 urte bitarteko gaztetxoen elkartzeko leku izateko aukera emango lukeena. Joku, sukalde eta teknologia berriak erabili ahal izateko ekipoz hornitua (bideojoku, ordenagailu, internet konexio,...). Baita aisialdirako alternatibak eskaintzen dituen dinamizazio proiektu batez lagundua, gabezi gehien dituen agin tartea bait da hau. Urretxu, Gatika edo Orozko bezalako zenbait herritan, ekintza hauek martxan jarri dituzte eta oso harrera onarekin gainera. Administrazioak ohartu beharra dauka, zerbitzu hau nagusieri eskaintzen zaien bezala (edozein herrik bait dauka jubilatu egoitza) herriko gazte eta nerabeak ere kontsumora lotuta ez dagoen elkartzeko gune baten beharra duten kolektibo zabala direla.

Ekip

al txikiak dira. Elkartzeko lokalak lirateke, ez dutenak zertan handiegiak izan. Berauen helburua auzotarrak elkartzea izango delarik ez dezaten izan taberna edota etxe partikularrean elkartu behar izateko derrigortasunik.


66


• Lehendakari Agirre kalearen urbanizazioa arte-hartze prozesuko berehalako ondorioetako bat eta berehalako

alda a, CN_240 naz

kom

proposamena ere oso positiboki baloratzen dugu, herritarek beraien etx

o ego

ak ara

ri Agirre eta

Pketa behar duena Lehendakari Agirre kalearen izaera dionalaren parte zena eta duela bi urte bukatutako saihesbidearekin izaera

urbanoago hartu duena.Interbentzio honek txosten honetan aipatutako hainbat hobekuntza ekarriko duelarik.

Oso positiboki baloratzen da errekaren alde biak komunikatuko dituen zubi berri baten proiektua gainera Lehendakari Agirre kaleak duen izaera

ertziala indartuko bait du.Lasarte aretoan erakusgai dagoen maketan kalearen sekzio berrian norabide bakarreko bi karrilez gain bidegorri bat ere planteatzen dela ikusi daitekeelarik. Nahiz eta esan beharra dago bidegorria beste aldean proposatzen dugula errekarekin harremandu eta honen berreskurapena indartuz. Aipatutako maketan parterre txikien bitartez planteatzen diren zabalera handiagoko espaloietan landaredia jartzeko intentzioa badagoela ikusi dugu, txosten honen lehenengo puntuan aipatzen zen herria humanizatze aldeko aktuaziak burutu eta landaredia jartzearekin alegia

Kale nagusiari elkartzutak diren tarteko kaleak oinezkoentzako baino ez izateko

eetatik gertuago elkartzeko guneak izango bait dituzte. Inguru hauen erabilera egokirako hiri altzari aproposez hornitzea ezinbestekoa izango delarik, hainbatetan identifikatu bait da inguru hau inseguru bezala prozezuan zehar.

Maketa honetan Arratia ibaiaren ezkerraldeko ertzean oinezko ibilbide bat atontzea ere aurreikusten da. Proposamen hau ezinobet

kitzen da gaur egun bizkarra ematen dion hiri bilbe eta elementu natural honen arteko harremana sendotzeko beharrari. Erreka ertza, balio natural eta paisajistikoak zein inguruaren zaintza bermatzeko intentzio argia ikusten delarik proiektu honekin. Oinezko hormigoizko zubiaren parean errekarekin harremantzeko gune bat jartzearen ideia ere oso positiboki baloratzen da, tailerretan ere errekarekin erlazionatzeko toki egoki bezala baloratu bait da.

Hasierako analisi honetan zalantzan jartzen dugun puntu bakarra aparkaleku guneen proposamenak dira. Elexalde kale atzealdean kokatu

zo gutxien sortu dezakeenaren ustea badugu ere, nahiz eta emakumeek inseguru bezala identifikatuko luketen gune bihurtuko litzatekeen, zubi berriaren aldamenean kokatutakoak hiri bilbearen jarraitasuna lortu bidean oztopoak jarriko dituela deritzogu. Inguru pribilegiatuegi bat dela uste dugu (erdialdean eta errekatik gertu) aparkaleku erabilera hartu dezan, non kotxeen jabe diren pertsonek baino ezin izango duten erabili , Igorreko herritarren erdiak baino gutxiago alegia. Nahiz eta hainbat kale oinezkoentzako atontzean aparkaleku asko kentzen direla egia bada ere, herriaren garapena hipotekatzen ez duten beste aukera batzuk aztertzea interesgarria izango litzateke.

Guzti honekin, obra hau burutzeak herriko espazio publikoaren hobekuntzan asko lagunduko lukeela uste dugu, baita Lehendaka

Olabarriko konexioei zein errekarekiko erlazio eta oinezoen eta bizikleten mugikortasunari.


67


Dokumentu hau Género ikuspegiko Hiri Diagnostiko bat da, maiatza eta eka

aren lehen atalaren ondoren sozializazio prozezuarekin informazioa, nah

Bilbon, 2013ko urtarrilaren 14an.

Ane Alonso eta Saioa Zuazubiskar

inean zehar bertako herritarrekin burututako lan parte-hartzailearen ondorioari Hiria Kolektiboko teknikoen análisis lana eta erreflexioa gehitu zaiolarik.

Prozezuiz eta parte-hartzea oso oparoa ez izan, aurrez jasotako informazioa

kontrastatu eta osatu egin zen batik bat aurreko fasean parte hartu ez zuten hainbat auzotako biztanleekin.

Hiria Kolektiboko arkitektak


68


5.-

dokumentazio grafikoa

01 Planoa _ hiri diagnostikoa

02 Planoa _ mug

ikortasuna eta irisgarritasuna

03 Planoa _ condorioak eta proposamenak


69


6.-

eranskinak

6.1- Fitxak I_eguneroko bizitzaren inguruko galdetegia

6.3

6.2- Fitxak II_plazen balorazio taula

- Fitxak III_espazio inseguruen fitxa

6.4- FitxakIV_gaueko ibilbidea


70

Proposamenak:

Igorreko eguneroko bizitzaren inguruko hirigintza diagnostikoa parte-hartze prozezuaren bidez gauzatu ondoren eta behin arazoak identifikatuta, dokumentu honek arazo horrek konpontze bidean kontuan hartu beharreko hainbat neurri proposatzen ditu. Garrantzitsua da ohartzea identifikatutako hainbat punturi konponbidea bilatzeko zailtasun handiak daudela, batik bat hiri trama jarrai ezak sortutakoak eta beraz gure inguruaren hazkundea diseinatzerakoan behar beharrezkoa izango dela hau kontuan hartzea.

Puntu beltz bezala identifikatutako guneetako batzuei inguruaren kontrol bisuala

hobetuz konponbidea jartzea proposatzen da, baina beste hainbat kasutan proposamen zehatzak egin dira,inguruan bizia sortuko luketen proposamenen bidez alegia, hau bait da segurtasun pertzepzio handiena emango diguna.

Bestalde, proposatutako beste hainbat neurritan udala egun lanean ari da; errekaren

ertzeko oinezko ibilbidea (Ubiritxaga eta Garakoi lotzen dituen bidehoria) eta baita aterpea espazio publikoan (ikastetxeko aterpea) adibidez.

Azkenik, Lehendakari Agirre kaleari izaera urbanoa ematea egun duen errepide izaera

baztertuta, herriaren ardatz nagusia eraldatzeko eta errekaren bi aldeen arteko komunikazioa hobetzeko aukera paregabea da.

Ondorio bezala esan liteke Igorre herritarren beharretara egokitua dagoen herri

izatera bidean aurrerapausoak ematen ari dela.

1

p1 irisgarritasuna hobetu

Espaloien jarraitasun ez Igorreko biztanleen egunerokotasunean zuzenean eragiten duen arazoetako bat da. Irisgarritasun planoan, jarraitasunik ez duten espaloiak eta hiri lurzorua izanagatik espaloirik ez dutenak ere irudikatzen dira. Azken hauen artean azpimarragarrienak eta interbentzioak burutzeko lehentasuna luketenak:

- Lasarte parkearen hegoaldeko muga

- Espaloi jarrairik ez Elexalde kaleko 60. zenbakitik aurrera.

- Agirre auzora igoera

- Garbe kalea (Elexaldeko bidegurutzetik aurrera)

- bide zaharra

Gomendagarria litzateke herriko irisgarritasunaren ikerketa zehatu bat egitea, herriko hiriguneko bide guztiek oinezkoentzako espaloia izango dutela bermatuko duena. Eskolagune atzeko bidean adibidez.

proposamenak:

3 Hiriguneko espaloi guztiei jarraitasuna eman.

4 2009ko mugikortasun planeko proposamenak aurrera eraman.

Bide zaharra da gure ustetan trataera urbanoa emateko lehentasun handiena duena, erdigunetik oso gertu dagoen bidea bait da, tailerretan aipatutakoaren arabera oso erabilia eta gainera konflikto puntu bezala identifikatu dena tailerretan. Hala ere, puntu hau ez dago mugikortasun planean jasota.

Arazo honekin identifikatu den puntu beltza

● Bide zaharrak Osasun etxea kokatzen den

Sabino Arana kalea eta hezkuntzako ekipamendu anitz zein kiroldegia jasotzen dituen Olabarri auzoa lotzen ditu. Oinezko zein ibilgailuengaitik oso erabilia den kalea da, aurrez aipatutako ekipamenduetara joateko biderik laburrena bait da. Hala ere, ez dauka errepide eta espaloi ezberdindurik izaera urbanoa emango diona. Egungo bigarren mailako errepide baten izaerak bertatik pasatzen diren oinezkoen arriskua areagotzen du, inongo kontrolik ez dagoenez autoak bideari dagokion baino abiadura handiagoan pasatzen bait dira bertatik. Errepidearen ertzetako bat zelai zabal batek mugatzen du, parte-hartzaileengatik espazio natural eta atsegin bezala baloratua badago ere gauez segurtasun ezaren sentsazioa areagotzen duena.

Gomendagarria litzateke bide hauek moldatzea izaera urbanoago bat emanaz, hobe izango litzatekeelarik ibilgailu bidezko sarrera baimena bizigunek baino ez luketen kale peatonal izaera ematea. Honek ez luke segurtasun pertzepzioan bereziki eragingo gauez, ez bait dago beharrizana izanez gero laguntza eskatu ahal izateko lekurik baina bestalde kotxe batek zapaldua izateko arriskua ez litzateke egongo. Zubi berriak eta ekipamendu kolektibo bat bertan kokatzeak segurtasun ezaren pertzepzioan eragin positiboa izango luke.

proposamenak: 4.1.1 Ibilgailuen sarrera bizilagunentzat mugatuko lukeen bide peatonala.

4.1.2 Argiztapena hobetu.

4.1.3 Inguruan bizitza egotea bultzatu: Hortu ludikoak zelaian adibidez.

4.1.4 Ibilbidean ekipamendu edo komertzioren bat kokatu.

2

p2 oinezko eta bizikleten komunikazioa

hobetu aldameneko auzo eta herriekin Espaloien jarraitasunari eta herriko auzo guztietatik herriaren nukleora oinez heldu ahal izateko aukerari loturik, interesgarria izango litzateke oinezko zein bizikleten irisgarritasuna bermatuko luketen proposamenak aztertzea. Herriko mugikortasun eta garraioaren inguruko eskaeretako bat tren bidezko mugikortasuna erraztuko zukeen Lemoa eta Igorre batuko lituzkeen bidegorri bat egokitzea izan da. Egokitu den “bidehori” berria positiboki baloratua izan da eta Lemoaraino luzatzea proposatzen da. Beste eskaeretako bat Dimaraino doan bidegorria Igorrerekin komunikatzea, oso erabilia bait da adin guztietako herritarren artean batik bat oinezbide bezala.

Prozezuan jasotako beste eskaeretako bat auzoetara oinez zein bizikletaz modu seguru batean joan ahal izatea da. Aukera hau herrian kotxea erabiltzeko dagoen ohitura handia gutxitzeko giltza izan daitekeela uste dugu, bilbide laburrak izanagatik jendea kotxea erabiltzen bait du. Bestalde lortu beharreko beste helburuetako bat eskolara zein kirolgunera herritarrak oinez edo bizikletaz joateko ohitura hartzea da. 2009ko mugikortasun planean ildo honetan zioazen hainbat neurri planteatu ziren:

Mugikortasun Planeko Proposamenak:

- Igarobideak ez diren errepide/kale guztietara 30eko zona zabaldu. - Zoladura bakarra jarri Elexalden eta L.Iruarrizaga kalerantz. - Elexalde, San Juan, Mandoia eta Lehendakari Agirre kalean

espaloiak zabaldu. - Oinezko eta bizikleten ibilbide paralelo bat ezarri N-240, BI-2543

eta San Juan kaleari. - Mandoia Kalearen parean oinezko eta bizikletentzako izango den

zubia eraiki. - Industriaguneetako autobus geltokiak irisgarriagoak egin

oinezkoentzat. - Proposamenak Igorreko Area Funtzionaleko PTPko 2 oinezbide eta

bidegorrirekin osatzen dira. - Bizikleten ibilbide sarre jarrai bat ezarri. - Lehendakari Agirreko norabide bidetan bizikletentzako espaloia. - Gune intermodal edo garraio publikoaren geltokietan bizikleten

apalkalekuak. - Oinezbusa-ren proiektua ikastetxearekin.

proposamenak:

5 bidehoriari jarraitasuna eman Lemoa eta Areatzara.

6 Bidehorian zenbait jesarleku kokatu pertsona nagusiei beronen erabilera erraztu ahal

izateko.

7 Dimara doan bidegorriari jarraitasuna eman.

8 Herrian dauden oinezko ibilbideak diptiko eta panel bitartez herriari ezagutarazi.

9 Herriko auzo guztietara doazen bideetan arzen babestu bat egokitu ibilgailu

pribatuarekiko dagoen menpekotasuna gutxitzeko.

10 Autoaren erabilera murriztuko luketen sentsibilizazio kanpainak.

11 Herriaren erdigunetik Industrietaraino oinezko irisgarritasuna bermatuko luketen

lankidetza hitzarmenak.

12 Bizikletaren erabilera sustatu:

12.1.1ibilbideen señalizazioa

12.1.2bizikletak aparkatu ahal izateko gune egokiak ekipamenduen aldamenean.

12.1.3Bizikletaren alokatze zerbitzua.

3

Arazo honekin identifikatutako puntu beltza

● futbol zelaiaren atzealdea Futbol zelaia herriaren iparraldeko ertzean kokatzen da. Errekaren ertzetik gertu, bere ertzetako 3tan gune berdez inguratuaeta 4. ertzean herri osoari zerbitzua ematen dion aparkalekuagatik. Gertuen dagoen etxebizitza 50m-tara kokatzen da eta taberna aldiz 100m-tara. Argiztapen ona eta distantziak luzeegiak ez diren arren, gune urbano batetik aparte geratzen denaren sentsazioa dute herritarrek, batik bat laguntza eskatu beharri izanez gero. Hau delarik gune inseguru bezala autematen da batik bat futbol zelaiaren atzealdea. Sentsazio hau areagotu egiten da landarediak altuera hartzen duenean.

Futbol zelaiaren inguruko ibilbidea herriko pertsona ugarik korrika egiteko zein paseorako (batik bat pertsona nagusiak) erabiltzen dutela ikusirik, inguruaren mantenuan eta argiztapenean kontu berezia izan beharko litzateke. Inguruari aktibitate gehiago emateak, erreka ertzeko aisialdi gune bat futbol zelaiko tabernarekin loturik adibidez oso mesedegarria izango litzateke arazo hau konpontzeko bidean, aktibitateak jendearen presentzia bermatuko bait du eta honek segurtasun pertzepzioa.

proposamenak:

13 inguruan bizitza bultzatzea:

13.1.1 errekaren inguruan aisialdiko gunea, solarium-a adibidez.

13.1.2 Futbol zelaiko taberna ireki

13.1.3 Ubiritxaga auzoarekin komunikazioa ireki. (errekastoaren gaineko

pasabide xumea)

13.1.4 beste paseorako gune alternatiboak proposatu.

4

p3 espazio publikoen sarea leundu Herriko espazio publikoen sarea bertan bizi diren pertsonen arteko harremanak ehuntzen dituen sarea da. Hiriaren eta Sozializazioaren sarea da beraz; herrian, auzoetan,... gainontzeko erabilerak beronen inguruan eskegitzen dira, harreman zuzena dagoelarik espazio publikoaren kalitatearen eta bertan garatzen diren harremanen artean.

Igorren hainbat espazio publiko identifikatu dira, baina Lasarte parkea ezik gainontzekoak ez atsegin bezala identifikatu dira (material gogorren erabilera, hormigoizko baldosak eta asfaltoa, landarediaren presentzia gutxi, hiri altzari urriak eta ez oso deigarriak adibidez), mantenimendu egokia badute ere ez direlarik bat ere erosoak. Olabarriko urbanizazio berriaren hainbat txoko ere positiboki baloratu dira. Arlo honetan, erabilera sustatuko luketen espazio publiko humano, atsegin eta gozoagoak lortzeko hobekuntzak egin beharko lirateke Jarraian, inbertsio handiegirik suposatzen ez duten hainbat ekimen proposatzen dira, espazioak erabat itxuraldatuko luketenak. Garrantzitsua litzateke itxuraldaketa honetak herritarrak tartean sartzea , geure sentitzen ditugun espazioen mantenu hobeagoa egiten bait dugu eta honek tokiaren zaintzan eta mantenuan eragin positiboa izango bait luke.

Proposamenak:

- balkoien dekorazioa proposatu. (inguruko artisauen batek material reziklatu bide eginiko lorontziak oparituta )

‐ pertsianetako grafitien konkurtsoa edo tailerra. Erreferentzia: “Bajamos la Persiana” proiektua Bilbon.

- parke eta jardinetan interbentzio merkeak egiteko ikerketa.

Erreferentzia: bilbaojardin bi urterik behin egiten den leihaketa espazio publiko ezberdinak eraldatzeko, herri osoa jardin erakusketa bilakatzen duelarik. (www.bilbaojardin.com)

‐ mosaiko tailerra espazio publikoan. Proiektua:“dando color a mi plaza”

5

p4 erreka ertzaren berreskurapena. Igorreko herriaren analisiko beste pustuetako bat, Arratia errekak herria alderik alde zeharkatu arren, beronen eta herriaren artean inolako harremanik ez dagoela da, zuzenago esanda bizkarra ematen diolarik. Hasierako eztabaidetan errekaren berreskurapena eta hirigunearekiko lotura lehentasunezko gai bezala identifikatu ez baziren ere, pieza garrantzitsu bezala indentifikatu da errekaren potentzialtasunaren ondoren . Inguruarekin harremanak sortzeko elementu baliogarri eta herriari aberastasuna ematen dion elementu garrantzitsu bezala alegia.

Gaur egun 3 lotura puntu daude erreka zeharkatzeko: egurrezko oinezko zubia, hormigoizko oinezko zubia eta Sabino Arana kaleko ibilgailuen zirkulazioa baimentzen duena. Hala ere, errekaren bi ertzetako bat berak ere ez dauka tratamendu urbanoa herrian eta herriak errekari bizkarra ematen dion itxura ageri agerikoa da. Ez da erreka urbanizatzea proposatzen, herria eta elementu honen harreman naturala sustatzea baino. Hau da, herriko eguneroko bizitzaren parte den elementu bezala ulertu eta bizi dadila. Horretarako, hiriko tramak hau bultzatu egin beharko du beronekin harremana erraztuko duena eta urbanizatua dagoen eta elementu naturalaren bitarteko guneak sortuz. Sabino Arana kaleko urbanizazio proiektuan erreka ezkerraldeko ertzean gune peatonal bat egitea aurreikusita dago eta hau oso positiboki baloratu da.

Arazo honekin identifikatutako puntu beltza

● Errekaren atzealdea Errekarantz ematen duten etxebizitzen atzealdeak ez daude bat ere zainduak eta fatxada trataera izan ordez patio batek izan dezakeen trataera daukate. Ez dago inolako harremanik etxebizitza eta errekaren artean eta ematen zaion erabilera bakarra aparkaleku sarrerarena da eta beraz ez dabil inor bertatik. Egungo egoerak eta bertatik inor ez ibiltzeak Igorreko biztanleak ekiditzen duten gune bat izatea ekarri du, inseguru bezala identifikatzen den puntu bezala identifikatuz.

Garageetara doan jendea baino ez da bertatik pasatzen eta beraz gutxi erabiltzen den gunea izanik tokiak dituen limitazioak ere ez dira horren larritzat autematen. Espazio publikoaren atalean, errekak duen balioaz aritu gara; animaliak, landaredia eta erreka ertzak eskaintzen duen naturarekin harremanetan egoteko aisialdi gune ezin hobea. Erreka ertzaren egungo izaera marginalak, erabilera oso mugatuko gune egiten du eta honek parte-hartzaileen artean segurtasun ezaren sentsazioa areagotzen du. Errekan burutu daitezkeen aktuazio posibleak kontuan hartzeko faktore garrantzitsuak direlakoan gaude. Balio natural handia duen elementuarekin harremana bilatuz eta beronen zaintza guztion ardura dela azpimarratuz. Gune hau hobetzeko ezinbestekoa da inguruko etxebizitzetako biztanleak errekuperazio honen parte egitea, proiektua beraiena dela sentitu dezaten.

proposamenak:

- Hiri nukleoan zehar errekaren ertza garbitu eta egokitu. - Bidehori-aren antzeko ibilbideak errekaren ertzean egokitu

- egungo kolektorearen gainekaldean zubi batetik bestera joan ahal izatea baimenduko duen pasarela bat gauzatu.

6

7

- Hiri tramari jarraitasun bat eman (L. Agirre kaleari elkartzutak diren kaleetan) pasarela horretaraino eta pasoa ahalbidetu. - Urarekin harremana ahalbidetuko duten aisialdi guneak sortu. - Solarium-a futbol zelaiaren ondoan. - “merendero” gunea ziklokros-a egiten den eremuan. - Hondartza eta bainu gunea hormigoizko zubiaren aldamenean. - - solarium junto a campo fútbol,

merendero zona ciclocross que serviría para las comida populares

playa zona puente hormigón

baratza sozialak: errekaren inguruan egokia izango litzatekeen

beste proposamenetako bat. Bide zaharraren ondoko partzelan

edota herrian egon daitezkeen beste hainbatetan. Honen adibide

Noain herrian gauzatu den adibidea aipatu nahiko genuke;

sentzumenen parkea eta norberak jasotzeko baratzaren bitartez

herriari batasuna, lotura eta batik bat elementu integratzailea

bilakatu bait da: http://www.noain.es/es/visitenos/parque

8

p5 Estalitako plaza

Prozezu parte-hartzailean jasotako eskari garbienetako bat euri egunetan espazio publikoaz gozatu ahal izateko aukera emango lukeen aterpe bat da. Eskaera hau azken aldian herri askotan egin izan den eskaeretako bat izan da eta beronen gauzatzearekin batera proposamen interesgarriak gauzatu direlarik. Eskola eremuan jarri berri den aterpeak eskari honi erantzuna ematen dio. Oso positiboki baloratzen delarik bai aterpea bera eta baita bere baitan jarri diren mahai eta aulkiak.

proposamenak:

Aterpe honen proiektua hobetzen lagundu dezakeen proposamen bezala; egun eguzkitsuetan argiztapen eta bero larregirik egon ez dadin lagunduko duten landare parrak landatzea proposatzen da.

9

p6 Ekipamentu kolektiboak Tailerretan parte hartu dutenen ekipamendu kolektiboen inguruko analisia gogobetekoa izan da. Gazte eta nerabeen kolektiboa izan delarik ekipamenduen inguruan gabezia duela identifikatu den bakarra. Ez bait dute elkartu eta beraien ekintzak burutzeko toki aproposik. Gabezia honi aurre egiteko erantzun bezala, gazteek local partikularrak alokatzeari ekin diote. Herrian gero eta zabalduagoa den joera honen hedatzea ekiditze aldera, interesgarria izando litzateke gazteentzako egokia litzatekeen eta lokal bat egokitzea. Azpizatiketa eta elkarbanatzen diren espazioak onartuko zituzkeena eta beraz gazteen isolamenduari aurre egingo liokeena. Nerabeen kasuan (12-17 urte arteko gaztetxoak), errekurtso ekonomikorik ez duten kolektiboa izaki, gaztetxoko bat herrian planteatzea litzateke egokia. Gazteak elkartu, eta berauen gustuko joku eta teknologiekin ekipatua legokeena (bideojokoak, ordenadoreak, interneterako konexioa, sukaldea,… Batik bat aisialdiari lotutako alternatibak erakutsiko dizkien dinamizazioarekin. Urretxu, Orozko edo Gatika bezalako herrietan mota honetako iniziatibak hartu izan dira eta oso harrera ona izan dute gazteen artean. Zentzu honetan administrazioak, edozein herritan adineko pertsonei “jubilatuen etxea” bezalako ekipamendua eskaintzen zaien bitartean, espreski gazteentzako den ekipamendurik egokitzen ez duela ohartu behar da. Gazteak bait dira diru iturririk ez eta kontsumoari lotuta ez dagoen elkartzeko gune baten premia handiena dutenak. Ekipamendueri lotutako beste eskarietako bat auzoetan bertako biztanleak elkartzeko lokal txiki baten beharra da, Santza Lutzia auzoan dagoen eta Intxaurbizkar elkarteak gestionatzen duenaren tankerakoa. Ez lirateke zertan handiegiak izan, elkartzeko gune bat izango bait lirateke. Auzotarren harremantzeko eta erreferentzia puntua, taberna edota etxe partikularretara joateko beharrik gabe.

proposamenak:

- Elkartzeko lokal txiki bat auzo bakoitzean, auzotarrek gestionatutakoa. - Gazteak elkartzeko gunea, elkarbanatutako baliabideak (taberna, eszenatokia, sukaldea, komunak,…) eta talde ezberdinentzako txokoak konbinatuko dituena. Lokal hau gauzatzeko grabazio estudio zaharra proposatu da.

BAÑOS

COCINA

ES

CE

NA

RIO

TXOKO 1 TXOKO 2 TXOKO 3

TXOKO 4

TXOKO 5

TXOKO 7 TXOKO 6

ESPACIOPOLIVALENTE

TXOKO 8

TXOKO 9

- gazte-txokoa. Erabilera gabeko eraikin bat identifikatu da pergola plazaren aldamenean, kokapen ezin hobea duena herriaren zentroan eta era berean inguruari bizitasuna emateko balioko lukeena..

- Ikasketa gela, Lehendakari Agirre 2-8 etxepeetako lokal hutsetan. - Hileta zibiletarako lokala.

- Tratu txarrak jasan dituzten emakumeentzako harrera etxea (amankomunazgo mailan) - merkatua: herriko produktuak saldu ahal izateko.

10

p7 Lehendakari Agirre etorbideko urbanizazioa Parte-hartze prozezuko eta kaleko lanaren berehalako ondorioetako bat Lehendakari kalearen izaera aldatzearen beharra da. Orain 2 urtera arte CN-240 errepidearen parte zena baina saihesbidea ireki zenetik izaera urbanoago bat hartu beharko lukeena. Zalantzarik gabe, interbentzio honek informe honetan jasotzen dire hobukuntza ugari jasoko lituzke.

Interbentzio proposamenak irudikatzen duen maketa aztertu ondoren, ondorengo erreflexioa egiten dugu:

- Positiboki baloratzen da bidegorria. - Espaloi berrietan parterre berdeak ezartzeko ideia oso positibotzat hartzen da, txosten honetako lehenengo ondorioaren ildoan doalarik, espazio publikoa landarediaren presentziarekin humanizatzea alegia. - Lehendakari Agirre kaleari elkartzutak diren tarteko kaleak peatonalizatzea ere oso positibotzat hartzen da, auzotarrak elkartuko diren guneak sortzeko ideia ere erakusten duelarik. Espazio hauek berauen erabilera erraztuko luketen hiri altzari egokiz hornitzea espazio hauek bizitza ziateko giltzetako bat izango dira. Aurrez aipatu den bezala egun inseguru bezala identifikatzen bait dira. - Arratia errekaren ezkerraldeko ertzean oinezko paseoaren proposamena: Ideia honek erabat erantzuten dio elementu natural hau herrian txertatu eta elementu egituratzaile izateko ideiari. Erreka ertzak paisajistikoki berreskuratzeko ideia garbia ere erakusten du proiektuak, egun zaindu gabe daugoen landaredia berreskuratzearekin batera. Honekin batera hormigoizko oinezko zubiaren parean dagoen errekarako jaitsiera ere oso positibotzat hartzen dugu, tailerretan ere gune hau horretarako aproposa izango litzatekeela aipatu bait zen.

- Kale honen behin betiko proposamena lantzen denean oso garrantzitsua izango litzateke kale perpendikularrek errekarekin duten harremana aztertu eta gauzatzea. Honek erreka eta kalearen arteko jendearen joan etorria areagotuko bait luke - Lehen analisi honetan eztabaidagarria ikusten dugun puntu bakarra proposatutako aparkalekuen proposamena da. Elexalde kalearen atzealdekoak arazo gutxiago dituela iruditzen bazaigu ere, etorkizunean emakumeek ekidituko zuketen gune bat bilakatuko gaudelakoan gaude. Zubi berriari jarraiki planteatu denak aldiz ez du herriaren jarraitasun urbanoa lortzen lagunduko eta gure ustetan gaur egun utzik dagoen orube pribatu berde honek horretarako balio beharko luke. Espazio pribilegiatuegia dela deritzogu aparkaleku erabilerarako (herriaren erdian eta erreka bazterrean), kotxeen erabiltzaileek baino ez bait dute toki honetaz gozatuko (herritarren erdiak baino gutxiago). Egia bada ere, behin kalea oinezkotuta aparkatzeko hainbat plaza galtzen direla, interesgarria litzateke beste erabilera batzuk baldintzatuko ez lituzkeen beste aukera batzuk aztertzea aparkaleku funtzioa betetzeko. Aparkalekutzat proposatzen den orube hau toki ezin hobea delarik merkatu bezalako ekipamendu kolektibo batetarako. La Brecha-ko merkatu zaharra edo Bilboko Arenaleko “tingladoen” antzerakoa. Honek herriko nekazariei merkatu erabilera izango lukeen salmenta puntua eskaintzeaz gain beste erabilera batzuk ere ahalbidetuko bait lituzke.

Aipatutako guztiarekin, proosamen hau gauzatzeak herriko espazio publikoan, Lehendakari Agirre eta Olabarri auzoaren arteko lotura, errekarekin harremana eta oinezko zein bizikleten ugikortasunean onura aipagarriak; izango dituelakoan gaude.

11

Inguru honekin erlazionatutako puntu beltzak

●Lehendakari Agirre kaleko lurpeko pasabideak kale horren bi aldeetako espaloiak

komunikatzen ditu, CN-240ak herria zeharkatzen zuenean muga garrantzitsu eta arriskutsu bat izan bait zen bertako biztanleentzat. Honek herriaren zatiketa zekarrelarik. Errepide nazional honen saihesbidea egin zenetik, kale honek ez du lehen zuen trafiko flujorik eta beraz egungo izaerari egokitzeko premia ageri agerikoa da. Gaur egun herriaren ardatz bilakatu beharko litzatekeelarik. Horretarako ezinbestekoa da alde biak lotuko dituen zebrabideak ezarri eta semaforo bidez oinezkoen segurtasuna bermatzea. Honek lurpeko pasabidearen beharra alboratuko luke eta puntu beltz honi konponbidea eman.

Egun pasabide honek argiztapen eta mantenu egokia badu ere eta nahiz eta ez den luzeegia ere, irteerako ikuspegia baimentzen ez digun edozein espazioren segurtasun ezaren sentsazioa sortuarazten du.

Mota honetako pasabideak gure herrietan oso ohikoak izan badira ere, azken urteetan mota honetako pasabideak ekiditzeko joera dago, ez segurtasun aldetik izan dezakeen alde negatiboarengaitik bakarrik, baizik eta irisgarritasun, garbiketa eta mantenu lanek sortzen dituzten arazoengaitik ere.

Kalearen urbanizazio lanei lehen bait lehen hasiera ematea egokiena izango balitz ere, egun konpetentzia eta jabetza arazoak dituela ikusirik lurgaineko pasabideak erraztuko lituzketen zebrabideak marraztea lehentasunezkoa dela deritzogu. Herritar askoren eguneroko bizitza erraztuko bait lukete.

● Luis Urazurriaga kalea

Lehendakari Agirre kalea eta Elexalde zein Andra Mari eliza komunikatzen dituen kale zentrikoa bada ere, kanpoaldeko kale baten izaera dauka; espalien jarraitasunik ez, argiztapen urria,… Gainera espaloi gainean aparkatutako kotxeek oinezkoen pasabidea oztopatzendute.

Kale honek Basauntz auzoko zirkulazio guztia kanalizatzen du ekipamendu publikoekin (osasun etxea, hezkuntzakoak, kirolerakoak) eta herriko biztanle kopuru handi baten eguneroko bizitzan eragina dauka. Parte-hartzaileek gauetan kale hau ekiditzen dutela diote, nahiz eta buelta handiago eman beharra izan. Ibilbide alternatibo bat izatean bertan eragiteko lehentasuna gutxitzen badu ere, Bide zaharrean legez, kasu honek ere duen kokapen zentrala bitarteko, hiriko puntu hauetan interbentzioak egiteko beharra dagoela uste dugu. Espaloi egokiak, argiztapena eta zebrabideak txertatuz. Kale honetarako irigarritasuna hobetzeak jendearen joan etorri kopurua handitzean eragingo luke eta honek txostenean zehar hainbat alditan aipatu den bezala toki bat segurutzat indentifikatzeko kontuan hartzen den faktore positiboan.

12

● Lehendakari Agirre9-17 barneko kaleak Lehendakari Agirre kaleko 9, 11, 13, 15 y 17 etxebizitzen arteko espazioak lokal ezberdinetara sarrera ematen dion eta kotxe ugarik aparkatzen duen gunea sortzen du. Argiztapena nahiko urria da eta kotxeen presentziak espazioaren kontron bisuala oztopatzen du, honek leku insegurutzat baloratzea dakarrelarik.

Etxebizitzetarako sarrera izanik, ez dago bide alternatiborik eta herritar askori, batik bat emakumeak, etxera joan edo irtetzerakoan inseguru sentiaraztea sorrarazten dio, bakarrik doazenean batez ere.

Lehendakari Agirre kaleko proposamen berriak erakusten duen bezala, inguru hau kotxez uzteko intentzioa dago eta konbibentziarako espazioak sortuz bertan. Interbentzioa gauzatu aurretik segurtasunaren faktorea kontuan hartzeak bertako biztanleen eguneroko bizitzan positiboki erangingo du. Irteerarik gabeko kaleak ekiditu, kontrol bisual hobea izan dezan lagundu oztopoak saihestuz edota argiztapen egoki bat bezalako faktoreak helburu hau lortzerako bidean giltza izango direlarik.

proposamenak:

- Kotxeak atera ikuspena hobetzeko.

- Etxebizitzen atzealdearekin konexioak sortu

- Segurtasunaren faktorea kontuan hartu urbanizazioa gauzatzerakoan batik bat

kontrol bisuala bermatuz.

13

p8 L. Agirre – eskola gunea konexioa hormigoizko zubia Lehendakari Agirre kalean kokatutako 3 eta 5 zenbakietako etxebizitzez ari gara. Herriaren ertz batean, zelai eta urbanizatu gabeko eremuz inguratua eta eraikina inguratzen duen ataripe bat izateak, batik bat gauez bertaratu behar duenari eta bakarrik bada are gehiago segurtasun falta itzela sorrarazten dio. Funtzionamendurik ez duten lokal ugariren presentzia are gehiago indartzenduelarik sentsazio hau.

Hormigoizko zubia, Lehendakari Agirre eta eskola gunea zein kirolgunea elkarlotzendituen komunikazio bide erabiliena da. Hala ere, egoki gauzatu gabeko hainbat gune daude ibilbidean zehar eta honek ez du zirkulazioa atsegin egiten.

+ + Egunean zehar oso erabilia den gunea izaki, arazo hau gaueko ordutegira mugatzen da. Ibilbide bat izanik ez dagoelarik puntu beltz bakarra, hori dela eta arazoari irtenbidea jartzea ez da bat ere erraza.

proposamenak:

- Ibilbide guztiari batasun trataera eta entitate handiago bat ematea: espaloi

zabalagoak, hezi arkitektonikorik ez, zoladurari batasuna eman,…

- Lokalen erabilera bultzatu

- Landaredia kontrolatu eta mantenu egokia eman ikuspenean oztopo bat bilakatu ez

dadin.

- Itxitura hormen altuera mugatu gune urbanoan.

- Bizitza sortu: pergolaren inguruan proposatutako gazteentzako ekipamendua.

14

p9 hiri tramaren jarraitasunik ez Hiri tramaren jarraitasun eza, isolatuak geratzendiren guneak, txarto komunikatuak hiri nukleoan,… espazio baten segurtasunean negatiboki eragiten duten faktoreak dira. Errekaren ertzean urbanizatu gabe utzi diren eremuetan identifikatu den arazoa da hau eta baita 28B BOE eraikinean ere. Kokapen hauek inseguru bezala identifikatuak izan bait dira parte-hartzaile guztien artean, batik bat BOE bloke honen erabiltzaileen artean.

● zelaia eta egurrezko zubia Errekak eta Lehendakari Agirre amaierako zenbaki bikoitiek mugatzenduten eremua da. Errepidetik gertuen geratzen den eremua aparkaleku bezala erabiltzen da eta gainontzekoa erabilerarik gabeko zelaia. Hori dela eta Olabarrirekin komunkatzenden zubiara heldu ahal izateko bidea da. Gunearen bakardade eta gune erresidentzialetik horren urruti egote horrek parte hartu duten gehiengoak batik bat gauez ekiditzen duten gune bilakatzendute. Argiztapena ere urria da, zelaian zein aparkalekuan eta baina errekaren beste aldean ere. Ibilbide alternatibo bat egoteak hormigoizko zubian zehar, zubi hau ekiditzea dakar nahiz eta buelta handiagoa ematera derrigortua egon.

Hiri tramaren jarraitasun ezaren kasu argi baten aurrean gaude. Erabilerarik gabeko orube handi bat herriaren erdian konflikto guneak sortuz.

Kasu hauetan hobekuntza orube hutsetan eraikiz lortuko litzateke, hala ere egungo egoera ekonomikoan aukera hau ez da oso bideragarria

Espazio hauen hobekuntza bizitza, aktibitatea eta jende fluxua sortuz lortuko litzateke. Horretarako kirol gune bat proposatzen da inguru honetan ziklo kross-arekin osagarria izango litzatekeena; patinaje edo skate pista bat ( inbertsio gutxirekin, herrian jarritako buzoian jasotako eskaria).

● Olabarri 28B BOE blokea kokapenak hiri tramaren loturarik gabe

utzi uen 2005ean eraikitako BOE bloke bat da. Deskonexio honek, batik bat gauez bertaronekin lotura inseguritate sentsazio handi batekin lotzen duelarik.

Segurtasun sentsazioari ez dio bat ere laguntzen premia izanez gero edonori laguntza eskatzeko aukera askorik ez izateak. Olabarri palaziotik bertara arte zerbait gertatuz gero laguntzeko inor ez dagoenaren sentsazioa aipatzekoa da eta egonezina sortu dezake.

Sorteo bidez etxebizitza egokitu zaien BOE bloke bat izateak arazoa areagotu

egiten du. Jendeak ez bait du bertan bizitzea neurri batean aukeratu. Kasu hauetan bereziki kontuan hartzekoa da eraikinaren kokapenaren ezaugarriak ( kanpoaldeko eremua eta baztertua beste eraikin batzuetatik), honekin bertan biziko diren pertsonen bizitza kalitatean negatiboki eragiten bait da.

Hiri tramaren jarraitasuna bermatzen beti saihatu beharko bagara, BOE-n

kasuan are gehiago. Herri baten izkinan kokatutako orube bat hasiera batean beti izan bait daiteke arazo gune. Taxi eta auzotarrn arteko elkarkidetzarako bitarteko neurriak aztertu beharko lirateke.

proposamenak inguruan bizitza sortzeko: Oinezbideak eta bizikletak saltoak egiten ditzaketen gunean Patinaje eta skate gunea Aisialdiko baratzak Txakurrentzako guneak Proposamen sortzaileen leihaketak Elkarkidetzak taxi zerbitzuarekin.

15

p10 erabilera publikoko espazio pribatuen arazoa aztertu

Tailerretan identifikatutako beste arazoetako bat eta lehenengo puntuarekin harreman handia duena, erabilera publikoko espazio pribatuen arazoa da:

- Kukuma-ko blokea - L.Agirre inguruko blokea - Olabarri plaza - Torre nº 1 kalearen atzealdeko plaza - Elexalde 47 aurreko plaza

Arazo honen adibide argia Olabarri plazaren azken egokitzeak izan dira, non garageen mantenimendu egokia aurrejarri da plazaren erabilera bultzatuko luketen dotazioen aurretik. Olabarri plazaren azken berrikuntzek interes pribatuaren interesak (garageetara ura sartzea) gainontzeko herritarren interesekin bat ez datozela ageri agerian utzi du: espazio publiko atsegin bat bere erabilera bultzatzen duten elementu egokiekin. Horrelako egoerak saihesteko, espazio hauek erregulatu beharko lirateke. Esapzio publikoaren diseinu eta planifikazioa ez dadakin interes pribatuen eskuetan erori. Izaera eta erabilera gabeko espazioekin aurkitu bait gaitezke herriaren erdi erdian.

proposamenak:

- Era honetako konponbide publiko-pribatuak ekidituko lituzkeen arauak ezartzea herriko arauetan.

- Olabarri plazaren kasuan hiri altzariz hornitzea proposatzen da; ping-pong

mahaiak, futbolinak edota gazteenentzako bideratutako elementuak inguruan hauen hainbat lokal bait daude eta honek beraien arteko harremanak bultzatzen lagundu bait lezake.

línea mion (8-16) de la casa sumalim

Eremu honekin identifikatutako puntu beltzak

● Kukuma. Elexalde 4-6 blokeen pasabidea Urbanizazioa osatzen duten eraikinen arteko

pasabide bat da. Beraz erabilera publikoko espazio pribatua. Txoko eskutu asko dituen pasabide iluna da, nahiz eta lokal komertzial asko egon bertan egun ez da ia komertziorik irekita bertan. Inguru osoa inseguru eta ez atsegin bezala hautematen da batez ere barneko pasabidean. Ezkutatzeko aukera ematen duten hainbat txokorekin.

Hutsik dauden lokal komertzialak edota obran dauden sentsazioa ematen dutenen segurtasun pertzepzio horretan negatiboki eragitendute. Inguru honetan ez dago apenas harremanik bizilagunekin eta beraz ez dago auzoaren parten izatearen sentimenturik ere. Pasabidean lokaleran erabilera bultzatuko luketen negozio edo beste erabilerak aztertu beharlko lirateke. Segurtasun sentsazioan erabakiorra den bizitza faktorea emango bait dio inguruari. Udaletxearekin alokairu merke bat negoziatu eta bertan ikasketa gela bat kokatzeak ekonomikoki kostu handiegia ez duen eta gazteen artean harrera ona izan dezakeen aktibitatea izan daiteke.

propuestas: - Lokal komertzialak aktibitatez beteko lituzkeen estrategiak bilatu:

Udaletxeari lagapenean utzi Gazteentzako lokalak dirulagutnza: alokairua debalde eguneko 12 ordu zabalik egonez gero ikuspena erraztuko luketen ispiluak

16

Documents

iGorre · Txostenaren aurkibidea 1.-Proiektuaren marko teorikoa 1.1- Hirigintza, eguneroko bizitzaren ikuspuntutik 1.2- Parte hartze prozesua 2.-Proiektuaren diseinu orokorra 2.1-