Ekainak 8

UdalForoa 2017

Zer da Agenda 21?

Eskolako Agenda 21 da hezkuntza

komunitatearen konpromisoa eta ikastetxearen

eta haren ingurunearen ingurumena eta alderdi

soziala hobetzeko ekintza plana.

Agenda21

institutuan

● Inguruaren jasangarritasunaren aldeko

konpromisoa.

● Kudeaketa iraunkorra ziurtatzea arlo

honetan.

● Udaletxeak garatzen duen “Tokiko Agenda

21” ean parte hartzea.

● Ingurunea ulertu eta bertan esku hartzeko

ezagutzak eta gaitasunak garatzea

diagnostikoaren bidez eta Ingurune

Batzordearen gidaritzapean.

Agenda21

institutuan.

Jarduera batzuk

EKO-

ORDEZKARIEN

LANA. BILERAK

http://ea21arrigorriaga.blogspot.com.es/

WEB

BERRIA

AZTERKETA INSTITUTUAN

AZTERKETA

INSTITUTUAN

● Ekoordezkariak

● Tutoretza

saiotan

● Batxilergoko

ingelesen

klaseetan

HONDAKINAK

PATRULLA

BERDEA

TXOKO BERDEA

DBH 4.

MAILAKOAKhttps://sites.google.com/a/arrigorriagabhi.net/genero-pobrezia-elikadura/

KONPOSTA

TAILERRA

DBH 3.

MAILAN

KONPOSTA

TAPOIEN

BILKETA

ORTUA

Landare inbaditzaileak

zeintzuk dira?

AZTERTU

• Mimosa (Acacia dealbata)

• Akazia beltza (Acacia melanoxylon)

• Sasiakazia (Robinia pseudoacacia)

• Ailantoa (Ailanthus altissima)

• Panpa-lezka (Cortaderia selloana)

• Japoniako piper-belarra (Fallopia japonica)

• Kanabera (Arundo donax)

• Txilka-belarra (Baccharis halimifolia)

• Budleja (Buddleja davidii)

• Estramonioa (Datura stramonium)

• Frantses patata (Helianthus tuberosus)

• Oenotera handi (Oenothera biennis)

• Banbu (Phyllostachys aurea)

• Krokosmia (Crocosmia sp.)

• Fitolaka (Phytolacca americana).

Arrigorriagan,

institutuaren inguruan...

IBILBIDEA

...Lau espezie topatu ditugu

MAPA BETETZEN

Espezie inbaditzaileak Especies invasoras

Acacia melanoxylonAkazia beltza

2

● Gizakientzat, toxikoa izan daiteke

(dimetiltriptamina eta glukosido

zianogenikoak).

● Australiatik dator.

● Zuhaitz hau azkar hazten da eta 45m-tik

gorako altuera hartzen du.

● Klima hotzetan dago.

● Egurra ematen du.

● Australian analgesikoa bezala erabiltzen da.

Akazia beltza Acacia melanoxylon

Buddleja davidiiBudleja

5

● Buldeja, landare inbaditzaile bat da, hau da,

bere jatorrizkoa ez den ekosistema batean

sartu eta hau puskatu duen landare bat da.

● Bere jatorria Txina (Asia) da.

● Beste izen batekin ere ezagutzen da landare

hau:” Tximeleta belarra”

● Habitata: Arekak, ezpondak eta baztertutako

lurzoruak.

Budleja Buddleja davidii

● 100 espezie gehienak zuhaixkak, zuhaitz

batzuk daude; altuenera 30 m altu, baina,

oro har, ez dute 5 m baino gehiagokoa.

● Badira espezie biak iraunkorrak eta

hostozabalak. New World zati beroago

AEBetako hegoaldeko autoktonoak dira.

● UU. Txilen, eta oso zabalduta Old World

Afrikan eta Asia epelean, Europa eta

Australasia absentzen diren zatiak dira.

Budleja

Cortaderia selloanaPanpa-lezka

6

● Cortaderia selloana du izen zientifikoa, eta

panpa-lezka, panpa-belarra edo mustuka

deitzen zaio.

● Hego Amerikakoa da jatorriz, tropikotik

kanpoko lurralde epeletakoa, eta mustuka-

itxurako infloreszentzia garatzen du

txortenen muturrean loratzen denean.

● Udazkenean sortzen zaio kolore zurixka edo

arrosazko luma-itxurako infloreszentzia, eta,

orduan, inoiz baino nabariago ageri da.

Panpa-lezka

● Hartzen dituen habitatetan, hainbat eratako

kalteak eragiten ditu.

● Adibidez, baso gazteetan eta zuhaitz-

landaketetan, zuhaitz gazteekin lehiatzen

du, ura eta elikagaiak xurgatzeko;

● Zuhaitz gazteen hazkundea moteldu edo

oztopatu egiten du.

● Udan, hosto eta infloreszentzia lehorrek

sute-arriskua areagotzen dute.

● Larreetan, berriz, belarraren kalitatea

txikitzen du.

Panpa-lezka

Robinia pseudoacaciaSasiakazia

8

● Ipar Amerikako zuhaitz hau XVII. mendean

sartu zuten Europan. Gaur egun, oso hedatuta

dago Hego Euskal Herrian.

● Klima atlantiko hezean garatzen da.

● Maldetan, baso-ertzetan edo basoen

zabalgunetan kokatzen da.

● Lurrazpiko sustrai-kimuen bitartez hedatzen

da.

● Herbiziden aurreko erresistentzia handia du.

Espezie hori kontrolatzeko bide biologikoak ez

daude frogatuta orain arte.

Sasiakazia

Zerbait egin daiteke gure herrian

espezie exotiko inbaditzaileen presentzia

murrizteko eta/edo ekiditeko?

Zer?

Gure konpromisuak

Gure konpromisuak

Sarbideak moztu:

● Ez erosi edo adoptatu hemengoak ez diren

animaliak.

● Ez landatu landare inbaditzaileak.

Kontrolatu:

● Ez abandonatu etxeko animaliak eta ez

askatu edozein lekutan.

● Lorategi bat landatzerakoan zer landare

jartzen ditugun kontrolatzea.

● Herrian horrelako espezieak ikusten baditugu

udaletxera deitu.

Gure proposamenak udalari

Gure proposamenak udalari

Desagerrarazi:

● Landare inbaditzaileak erre, moztu edo

pozoia bota landare inbaditzaileekin

amaitzeko. Bakteria batzuk sortu pozoi

moduan, espezie horiekin amaitzeko.

● Ehiztariak kontratatu animalia inbaditzaileak

ehizatzeko.

● Espezie exotikoak jaten dituzten animaliak

ekarri.

Gure proposamenak udalari

Kontrolatu:

● Animalia exotikoak gure ingurunean askatzea

debekatu kartelen bitartez.

● Espezie inbaditzaileak dauden eremuak

mugatu eta ahal den neurrian hauek

desagertarazi.

Ingurunea birsortu:

● Ingurunea birsortu bertako espeziekin.

Sentsibilizazioa

● Tailerrak egin kontzientziatzeko.

Iazko konpromisuak udalforoan

Eta ...Udaletxeak iaz hartutako

konpromisuak bete ditu?

Udaletzeko iazko konpromisuak

● Bertako zuhaitzen informazio eta

sentsibilizazio ekintzak garatu herrian

bertako zuhaitzak balorean ipintzeko.

● Toki jakin batzuetan, estetika albo batera

utzita, ez moztu belarrak biodibertsitatea

babesteko.

● Asfalto guneetan biodibertsitatea handitzeko

ekintzak garatu (adibidez lorategiak ipini).

Espezie inbaditzaileak Especies invasoras

Nerbioi-Ibaizabal

Eskerrik asko!