Capítulo02.Laprác1cadeloscuidadoscomoac1vidadsanadoraalolargodelaHistoria(III).
BasesHistóricasyTeóricasdelaEnfermería
Capítulo02.Laprác1cadeloscuidadoscomoac1vidadsanadoraalolargodelaHistoria(III).
BasesHistóricasyTeóricasdelaEnfermería
MaríaLuzFernándezFernández
LavidaenGreciasedesarrollabaenlapolis,(estadoautónomocons1tuidoporunaciudadyunpequeñoterritorio).Esaquídondesedesarrollaronloselementosbásicosdelaciudadanía:lalibertad,elsen1dodelapertenenciaalacomunidadpolí1ca,lajus1ciaasícomolosdeberesyderechosdelosciudadanos.Estosoloafectabaalosvaronesadultosdelosciudadanosatenienses,noalasmujeres,losmetecos(extranjeros),nialosesclavos.
Laeducaciónsellevabaacabotantoconsen1domoralcomoprác1coinculcándoseunidealdelaexistencia,unavirtudareté“excelenteensuclaseymodo”.
GRECIA
Capítulo02.Laprác1cadeloscuidadoscomoac1vidadsanadoraalolargodelaHistoria(III).
BasesHistóricasyTeóricasdelaEnfermería
MaríaLuzFernándezFernández
ElpensamientofilosóficoSócrates;PlatónyAristóteles.Laconcepciónaristotélicasobrelacons1tucióndeloscuerpos,supusounavanceconrespectoalacontemplaciónplatónica,puesvalorabaposi1vamentelaobservaciónyotrosprocedimientosempíricoscomolamediciónylaclasificación.
EnGrecialaautoridaderadelosvarones,mientraslasmujereslaejercíaneneloikos.Demóstenesreflejaquelafuncióndelasmujereses“tenerunadescendencialegí;mayserlasfielesguardianasdelhogar”(59‐122).
GRECIA
Capítulo02.Laprác1cadeloscuidadoscomoac1vidadsanadoraalolargodelaHistoria(III).
BasesHistóricasyTeóricasdelaEnfermería
MaríaLuzFernándezFernández
LosenfermosenlaGreciaclásicaacudíanaltemplodeEpidauroparahacersecurarporAsklepio(diosdelamedicina),yeranatendidosporpersonajesmitadsacerdotes,mitadenfermeros.
LamedicinaHipocrá1ca“elartedesanardelosgriegosseconvir;óenelartemetodológicamenteconscienteúnicamenteporlaeficaciaquesobreélejerciólafilosoJajónicadelanaturaleza”W.Jaeger.GRANEROMOLINAetalIi(2003)“CosyCnido,Esenciahipocrá1caenlaprác1caprofesionalenfermera”.
Hipócratescitaalosasistentesoservidorescomofigurasquerealizabanprác1casenfermeras,actuabanenlosbaños,ladieté1ca…
Lasfuncionescorporalesylasenfermedadesseexplicancomoresultadodecausasnaturales.Paraloshipocrá1cos,ladinámicacorporalypsíquicaseentendíaatravésdeloscuatrohumores:sangre;flema;bilisamarilla;bilisnegra.
GRECIA
Capítulo02.Laprác1cadeloscuidadoscomoac1vidadsanadoraalolargodelaHistoria(III).
BasesHistóricasyTeóricasdelaEnfermería
MaríaLuzFernándezFernández
LasociedadromanaestabadivididaenPatricios,laclasedominanteysobrequienrecaíantodoslosprivilegios,yPlebeyos,elpueblo,sinderechosniprivilegios.Losesclavospertenecíanalamoynoteníanningúnvalor.
Lafamiliaeralaunidaddomés1cabasedelordensocialbajolapotestaddelPaterfamiliasquiénteníaelderechosobrelavidaylamuertedetodoslosmiembros.Losniñospequeñosdelasfamiliasacomodadaseranentregadosalanodriza,yloscriadoresopedagogoslesenseñabanaleer.Lamayoríadelosniñosromanosibanalasescuelashastalosdoceañosyalacabarelegíanentrelaadministraciónoelejército.
ROMA
Capítulo02.Laprác1cadeloscuidadoscomoac1vidadsanadoraalolargodelaHistoria(III).
BasesHistóricasyTeóricasdelaEnfermería
MaríaLuzFernándezFernández
Lahigieneylasaludtuvieronunagranimportanciaenlavidadelosromanosytantohombresymujeres,selavabanlasmanosylacaraallevantarse.Elbañolorealizabanporlanochebienenlosbañospúblicosoprivados.
AligualqueenGrecia,enRomahubovariasdiosasdelasaludcomoBonaDea,símbolodelafer1lidad,lasaludylalongevidad.
ElPaterfamiliasguiabalasinstruccionesdelosmanualespopularesdecuidadosmédicos.
Lasmujeresromanasteníanconocimientosobrehierbasconfinesabor1vosycura1vos,aligualqueconocemossuslaborescomoparterasocomadronas.
ROMA
Capítulo02.Laprác1cadeloscuidadoscomoac1vidadsanadoraalolargodelaHistoria(III).
BasesHistóricasyTeóricasdelaEnfermería
MaríaLuzFernándezFernández
Algunasfuenteshacenreferencialausoterapéu1codealgunosalimentoscomoelvino.
Hipócrates,ensusAforismos,yarecomendabaelvinocontraelhambre,laangus1a,losbostezosylosescalofríos.Lobebíanloshombreslibresmayoresdeedadmientrasquelasmujeresylosesclavossólobebíanlosvinosdelsegundoprensado.Losvinosdegranadaeranunexcelenteremediocontralapestedeabejas.
ROMA
Capítulo02.Laprác1cadeloscuidadoscomoac1vidadsanadoraalolargodelaHistoria(III).
BasesHistóricasyTeóricasdelaEnfermería
MaríaLuzFernándezFernández
Hospitalis‐e:HOSPITALARIO,BONDADOSO,BENÉFICO.
Hospitalitas‐a;s:HOSPITALIDAD
Hospitum‐ii:HOSPITALIDAD,ACTODERECIBIRALHUESPED.
Hospes‐i;s:HUESPED,ELQUESEHOSPEDA,EXTRANJERO,VIAJERO....
Infirmitas‐a;s:DEBILIDADDELCUERPO,ENFERMEDAD.
Infirmor:ENFERMO.Valetudo:SALUD
Valetudinarius,‐a,‐um:ENFERMO,ENFERMIZO.
Valetudinarium‐ii:ENFERMERÍA,HOSPITAL.
ROMA
Capítulo02.Laprác1cadeloscuidadoscomoac1vidadsanadoraalolargodelaHistoria(III).
BasesHistóricasyTeóricasdelaEnfermería
MaríaLuzFernándezFernández
Unanuevafilosohadevidabasadaenlaayudadesinteresadaalpobreyaldesvalidoacambiodelaredención.
“Amaoslosunosalosotroscomoyoosheamado”(JuanXV,12).
Elconceptodeayudaalotrosinesperarnadaacambio,elaltruismo.
Elsen1dodeservicioalosdemásqueapareceenelNuevoTestamentocomodiakónia.
ELCRISTIANISMO
Capítulo02.Laprác1cadeloscuidadoscomoac1vidadsanadoraalolargodelaHistoria(III).
BasesHistóricasyTeóricasdelaEnfermería
MaríaLuzFernándezFernández
Lasdiaconisas,primerasenfermerasdelahistoria.EnlaEpístoladePabloalosromanoshacereferenciaaFebe,quealigualqueotrasmujerescuidabaalosenfermosenlosdomicilios,educabaahuérfanosyhacíatareaspastorales.
Lanuevafilosohacris1anarepercu1ráentodalaculturaoccidentalysuinfluenciasemantendráalolargodelossiglosentodaslasesferasdelasociedad.
ELCRISTIANISMO
Jesússanador.ObradeGabrielC.RijervonMax
Capítulo02.Laprác1cadeloscuidadoscomoac1vidadsanadoraalolargodelaHistoria(III).
BasesHistóricasyTeóricasdelaEnfermería
MaríaLuzFernándezFernández
Lasobrasdemisericordiacubriránlasnecesidadeshumanasenunactodecompasiónyamoralprójimo.CuidaralosenfermosseconvierteenunavocaciónyelmejorcaminoparallegaraDios.
Laabnegación,lapasividad,lasumisión,laestrictadisciplinaylaobedienciaalosmédicosysacerdotes,quienesordenabanlasaccionesdecuidados,supondránunobstáculodurantesiglosalavancedelaEnfermería.
LapromulgacióndeledictodeMilánporelemperadorConstan1noenelaño313d.C.afavordelalibertadreligiosa,significaríaelfindelaspersecuciones.Enlasúl1masdécadasdelsigloIVelcris1anismoseinstalarádefini1vamenteenlapolí1caimperialiniciándoseunapolí1cadeevangelizacióndetodoelImperioRomano.
ELCRISTIANISMO
Capítulo02.Laprác1cadeloscuidadoscomoac1vidadsanadoraalolargodelaHistoria(III).
BasesHistóricasyTeóricasdelaEnfermería
MaríaLuzFernándezFernández
LacaídadelImperioRomanoafinalesdelsigloVtraslasinvasionesbárbaras,supondráelfindelaAn1güedadylaentradaenlaEdadMedia.Laac1vidaddecuidadosapar1rdelcris1anismoestaráenmanosdeórdenesreligiosasyseejercerácomounactodeamoraDiosconelobje1voaliviarelalma.Laoraciónylapenitenciafueronlosmediosparapurificarseyconseguirelperdóndelsersupremo.
AlolargodelaBajaEdadMediaaumentaráelnumerodepersonasdedicadasaloscuidadosdelosenfermosasícomolacreacióndehospitales.
EladvenimientodelaEdadModernaestarámarcadopordiversosacontecimientosquetendránunaclararepercusiónsurepercusiónenlasac1vidadesdecuidados.
EDADMEDIA
Capítulo02.Laprác1cadeloscuidadoscomoac1vidadsanadoraalolargodelaHistoria(III).
BasesHistóricasyTeóricasdelaEnfermería
MaríaLuzFernándezFernández
LaReformaprotestantequesurgeenEuropaenelsigloXVIyqueseiniciacuandoLuteropublicaen1516cincuentaynuevetesisenrelaciónalaventadeindulgencias,tendráunaclararepercusióneneldesarrollodelaEnfermería.
Enlospaísesqueseadhirieronalareformadesapareceríanlasórdenesreligiosasylaatencióndelosenfermospasaríaamanosdepersonasdedudosareputaciónybajoestratosocial.Apar1rdeaquíseabriráunperíodoconocidocomolaEtapaOscuradelaEnfermería
LarespuestaalaReformafuelaContrarreforma,enConciliodeTrentoseestudiaríandetalladamentelacues1óndelaatenciónalosenfermosysupondríaelpuntodepar1dadealgunasórdenesreligiosascomoladeSanJuandeDiosySanVicentedePaul.
EDADMODERNA
Capítulo02.Laprác1cadeloscuidadoscomoac1vidadsanadoraalolargodelaHistoria(III).
BasesHistóricasyTeóricasdelaEnfermería
MaríaLuzFernándezFernández
FrancisBacon:Larazónnoteníaningunacapacidaddepronós1cosinoibaunidaalaobservación.Padredelmétodocienofico,queseaplicasegúnlossiguientespasos:
Observacióndeunsistemahsico.Formulacióndeunahipótesis(ennuestrocasounmodelomatemá1co)queintenteexplicarlasobservacionesrealizadasalsistema.Predecirelcomportamientodelsistemaconbaseenlahipótesisformuladamedianteelusodeladeducciónlógicaomatemá1ca,estoes,porlaobtencióndesolucionesdelmodeloomodelosmatemá1cos.Realizacióndeexperimentosparaprobarlavalidezdelashipótesisodelmodelomatemá1co.
LosgrandesavancesdelacienciamédicaenelsigloXIXpermi1ránunmejorconocimientodelasenfermedadesysustratamientos,graciasentreotros,alostrabajosdeDarwin,Lister,PasteuryKoch.
ConeladvenimientodelacontemporaneidadiniciaríaunanuevaeraysupondríaeldespeguedelaEnfermeríacomoprofesión.
EDADMODERNA