5/15/2018 Triangulo Dramatico - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/triangulo-dramatico 1/5
Tresrolesinteractúanparacrearlarelacióndramática(enelsentidogriegoo"teaal"deltérmino)ilustradoporelTriángulodeKarpmann:elPerseguidor,elSalvadorylaVíctima.Portradición,lasmayúsculasdiferencianlostérminosdelaspalabrellenguajedetodoslosdíasparaevitarcrearunaconfusiónentrelasvíctimas,loSalvadoresylosPerseguidoresocasionalesybastantereales.
LosrolesdelTriánguloDramáticoserefierenapersonasqueparecenbuscarestasposicionesdemaneraregularyexistencial(inclusosisumotivaciónesinconsciente).Sonrolesrecurrentescuyosdesafíospsicológicosinclusoexistencialessobrepasanampliamenteelmarcodeunincidentefortuitoodeunasituaciónexcepcional).
Karpmannpresentaestostresrolesdelasiguientemanera:
EnlalíneadelejerciciodelTriánguloEstratégicopresentadoenestapáginaWeb,eteresantenotarlaposiciónsuperiordelosrolesdelPerseguidorydelSalvadorquenosrecuerdanelpoderoladominaciónaparentesobrelaVíctima.Elesquemarecuerdatambiénlasdosformasdeposiciones"altas"enEnfoqueSistémicoconrespectoalaposición"baja"delaVíctima.
Sinembargo,esimportantenoequivocarseyaqueenelenfoquesistémicoseprecis
aquelaposiciónbajaeslamásfuerte,eslaVíctimalaquedominaeljuegoeneliánguloDramático.Enefecto,sinVíctima,losdosotrosrolesoactoresnotienenngunarazóndeencontrarse.Pierdenverdaderamentesusentido.Deestemodo,talycomoloprecisaelEnfoqueSistema,laVíctimaponeenjuegoestepoderinteractivoparticularpropiodelaposiciónbaja.Porconsiguiente,elverdaderoroldelaVíctima,eselroldelmaestrodelJuego.
Porcierto,Karpmanncontabaquealverelesquemaqueélmismoproponía,EricBernelepropusovolveradibujarelTriángulo,conlaVíctimaenposicióndominanteresptoalosotrosdosroles.Sinembargo,Karpmannrechazóestaproposición.
ParailustrarlacomplejidaddelasinteraccionesduranteunJuegodeManipulación,tomemoselejemplodel"Sí,pero",quetodosconocemos:porejemplo,unapersona
entablaunainteracciónconotrapidiéndoleayudapararesolverunproblema.
"Comopuedoconseguirmejoresresultadosenmisector?"(Cuidado:todaslassolicitudesdeayudanosoniniciosdel"Si,pero",sinembargo,existeuniniciodeJuego.EstasolicitudpuedeprocederdeunroldeVíctimaquebuscaaunSalvador).
Sielinterlocutor«seinvolucra»,porqueparajugaresnecesarioquehayandospersonas,propondráporejemplo,unaopciónparaayudarle,algoasí:
"Piensoquehabríaquecomenzarporreducirtodoslospresupuestos."
Obsérvesequeestarespuestaesimplícitamenteunadescalificacióndelinterlocutor,
omoencualquierotrasituaciónanáloga.Loquesesobreentiendees:"noestáshacieotutrabajo,yosémásquetú".LaprimeraimpresiónesqueelSalvadorquiereayudperoloqueenrealidadhaceesvalorizarseacostadelotroyporconsiguientelopersigue.Enestecaso,elroldelSalvadorescondeorevelaeldePerseguidor.
Sinembargo,elsolicitantepuedevolverlasituaciónaunmáscomplejayponerlascosasenorden."Si,porsupuesto,peroyahepasadoporestasituación,yalverelnivelactualdemisgastos,sireduzcomásmispresupuestos,nomequedaránada.
5/15/2018 Triangulo Dramatico - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/triangulo-dramatico 2/5
LaVíctimaaparenterevelaqueyahaevaluadoelproblemayqueelSalvadoraparentenotendráunroltanfácilyaquealomejorelSalvadorseráperseguidoporlaVmaquerechazasusopciones.LoquedemaneraindirectaledicealSalvadores:Piensasquesoytonto,perovoyademostrartequenomeconoces.
YesteJuegoestérilpuededesarrollarseconnumerosasopcionesdeinversionesdesituación,derecaída,derecuperacionesydeconclusionessabiendoquealfinal,nadieganará.
CaracterísticasLasflechasentrelostresrolesdelTriánguloDramáticorepresentanalavez:
-Lasinteraccionesentretresposicionesquepuedenserllevadaspordiferentespersonasencomunicación.
-Losintercambiosdelosrolesentreestastrespersonas.
-Y,porextensión,lacomunicaciónentrelasdiferentespartesdeunamismapersona,quepuedevivirlostresrolescomotresnivelesdesurealidadinterior.
-Porconsiguiente,elmodelodelTriángulodeKarpmannesdecididamentedinámico.LacapacidaddeunapersonaparaasumirunodelosrolesdelTriángulosuponeimplícitamentequecambiaráderolalmenosunavezdurantelainteracción.Laparticipacióenunrolsuponequeyaposeeelpotencialdeasumirlosdosotrosroles.Así,elPerseguidorhasidooserátardeotempranoVíctima,unSalvadorhasidooseconvertirátardeotempranoenPerseguidoryasísucesivamente.
-Caberesaltarqueamenudoexisten"especializaciones"enelroldelaVíctima.Algunasdeellas,interactúanespecialmenteconlosPerseguidoresbuscandoconellosrelacionesduras,yporconsiguiente,seconviertenasuvezenPerseguidores.OtrossonsobretodoVíctimas,incluso"Salvadores"comoenelejemplodel"Sí,pero"quehemosexplicadoanteriormente,yquebuscanmásapoyoenunarelacióndeayud
a(enapariencia,oanivelsocial),convirtiéndosealgunasvecesyasuvezenPerseguidoresoenSalvadores.
-Amenudo,unactorenunJuegoespococonscientedesurol«aparente»o«sociaenelsenodelTriánguloDramático.Seidentificamásbienaunaposiciónmáspsicolropiadeotrorol.Deestemodo,unPerseguidorqueserespetesesienteVíctima.Paraél,supersecuciónoeventualviolenciasejustificatotalmenteporunantiguopasadodeVíctima,queyasufrióunainjusticiauotratraición.Igualmente,unbuenalvadorolvidaamenudosuspropiasnecesidadesyseidentificaintensamenteconsu"Víctima",algunasvecesporhaberlosidoélmismoenelpasado.
-LaelecciónporpartedeunactorenelrolenelsenodeunTriánguloDramáticosconsiderarepetitivo.Lasmismaspersonasactúanelmismopapelconelmismotipo
deacompañante,parasacarlasmismasconclusiones,enformade"compulsiónderepetición"psicológica.Deestemodo,cuandounpersonasediceinteriormente,despuésdunarelaciónnegativa"unavezmás"o"estabasegurodeello,sabíaqueocurriría"oemprepasalomismo",existenmuchasprobabilidadesdequeestapersonahayaparticipadoenunasecuenciarelacionalrepetitiva,característicadelTriánguloDramáto.
-UnasecuenciarelacionalenelTriánguloDramáticotiendeaconfirmarcreenciasfundamentalessobresímismo,sobrelosdemásysobrelavida.Porejemplo,"sontodosiguales",los"nuncahayqueconfiarenlosdemás",los"nuncaloconseguiré",los
5/15/2018 Triangulo Dramatico - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/triangulo-dramatico 3/5
"nadiemeentiende"ylos"sontodosincapaces".
-Invariablemente,unasecuenciarelacionalenelTriánguloDramáticoacabamalenlamedidaenlaqueningunodelosactoresmejora.Inclusolosquesalenconunaposiciónalta,aparentementeosocialmente"ganadora",pagansuparticipaciónconunpesadotributopsicológicoyafectivo.
-LasrelacionesvividasporelTriánguloDramáticosonintensas.Proporcionanalosprotagonistasuna"dosis"(comounadroga)deestimulaciónafectivaopsíquicarelativamentefuerte.LosJuegosilustradosporelTriánguloDramáticopermitenacadauno"revitalizarse"conreconocimientointeractivo,socialyexistencial,loque
permitevivir.Porconsiguiente,esimportantesaberquelaspersonasquedeseanestablecerunarelacióndeJuegoconuncompañeroparticularbuscanestablecerconunarelaciónintensa(ytransferencial).
-Uncuartorolindirectoesel«Público».AlgunaspersonasparticipanenJuegosdManipulación,ilustradosporelTriánguloDramático,solamenteenlapresenciadelpco,otrosexclusivamenteenprivado.Aveces,esevidentequelapresenciaoausenciadetestigosactivosopasivostieneunainfluenciasuficienteparapoder,llegadoalcaso,cambiarelcursodelascosas.Porconsiguiente,elpúblicotieneunainfluenciayunaresponsabilidadqueavecesseasemejanalderechodeingerencia(perseguidor?)oal"deber"deasistenciadelaspersonasenpeligro(Salvador?).
Losindicadoresylas«soluciones»
LosdiferentescomportamientosyestrategiasrelacionalespermitennoentrareneltipoderelaciónilustradaporelTriánguloDramático,inclusopermitentransformlasoacabarconellas.Perocuidado,estasestrategiasnosiemprefuncionan.Segúnloscasos,puedenpermitirunaapariencia,unevite,unaresolución,unarelaciódiferente.
-Cuandorecibimosunainvitaciónparaentrarenel«Juego»negativo,loimportantesbuscarestablecerotrabaserelacionalparaestablecerunainteracciónmáspositiva,productiva,osatisfactoria.Enelpeordeloscasos,laúnicamaneradeevita
rentrarenun"juego"negativo,essimplementeevitarlarelación.Especialmente,siyaconocemosalprotagonistaylacalidadnegativadeunarelaciónrepetitiva.
-Duranteunainteracción,silaspersonasestán«pegadas»unasalasotrassinesoosilencioentrelasintervenciones,osiseinterrumpensindarleacadainterlocutorsuespacioparaterminarsuinformeyrespirar,existeprobablementeunJuegodePoderodemanipulaciónyporlotantounainteracciónparecidaalTriánguDramático.Porende,unabuenamaneradeevitarempezarunainteracciónnegativaesreflexionarytomarsesutiempoantesdecontestardejandopasarunsegundoodosantesdereaccionar.
-ElegirinterpretarelmismorolquesuinterlocutorestambiénunamaneradenoentrarenelTriánguloconunrolcomplementario.Aquísetratadeponerenobrala
estrategiadel"espejo":Porejemplo,conalguienquesequejadesusdificultadespararecibirayudar,quesequejadesuspropiasdesgraciasydificultades,intentandoalavezquealguienleayudesignificaquenosomoscomplementariossinomásbiencompetitivosenelmismotipodejuego."BuscaenotrositiotucompañerodeJuego".
-Sercondescendienteyfactual,informativo,interrogativo,neutralyprofesionalpuedetambiénsignificarqueunonosedejaengañar.Preguntarclaraymuyprecisamenteloqueseesperaporunaparteyotraenlarelacióntambiénpuedeayudaralinterlocutora"contenerse"decontestarpreguntasyparticiparenunadiscusiónmás
5/15/2018 Triangulo Dramatico - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/triangulo-dramatico 4/5
productiva.Estoseasemejaaunenfoquecentradoenelestablecimientodeuncontratoclaro,clásicoenlarelacióndecoaching.
-Otrasoluciónconsisteen«calificar»alapersona,haciéndolecumplidossobresfoque,subúsqueda,susmotivaciones,sumaneradeafrontarlasdificultades,yhastasuvalor.EstegratificanteenfoquelepermitealinterlocutorrecibirunreconocimientopositivoquesustituyelabúsquedadelasestimulacionesnegativasproporcionadasporelJuego.Estavalidaciónpermitetambiénalinterlocutorentrarenrelaciónconunrolimprevistoypositivo.
-Elhumor,sisecomparte,estambiénunabuenaestrategiaparaneutralizarunas
ituacióndelicada.Sinembargo,hacefaltautilizarloconprecaución,paraquenoseapercibidocomounabroma,unaburla,unaironíaocomounsarcasmo.Amenudo,estosúltimosseconsiderancomoindicadoresdelroldePerseguidor.
-Otraestrategiamásviolenta,quetalvezdebautilizarsecomoúltimorecurso,eslanzarsealJuegoconunaimportantesubidaensupoder.MuchosasiduosdelTriánguloDramáticoquierenjugar,perodeunamanerasocialmenteaceptable.Cesaránsustentativasrápidamentesisedancuentaqueustedesuninterlocutorquecorreelriesgodeirmuchomáslejosymásrápidodeloqueellosdesean.
-ElPúblico,sinoentraenelTriángulopuedetambiénayudaradetenerelJuegodeanipulación.Aveces,salirdeunasalaprivadaparahacerlarelaciónpúblicahaceeelinterlocutoryanoseintereseensurol.Aveces,alcontrario,alejarsed
elpúblicoyvolveraencontrarla"intimidad"deunarelaciónprivadapermitirátamsalirdelcírculoinfernaldelTriángulodeKarpmann.
Porsupuesto,todasestasestrategias,yotrasnopermitensalirdetodoslosJuegosdeManipulaciónal100%.Sinembargo,suconocimientoconceptualesunprimerpaso.Suaplicaciónprácticanecesitaunabuenadosisdeconocimientodesímismoyecondicionamientoensituaciónreal.Laclaridadoelconocimientodesímismoasímolanecesidaddeaprenderenlaprácticadelavidacotidianasontambiéndosprerequisitosútilesparanocaertanfácilmenteenlas"trampas"reveladasporla"FórlaK",explicadaacontinuación.
LAFÓRMULA"K".
La"FórmulaK"esunadelasfórmulasdejuegosdemanipulaciónmenosconocidadeloJuegosdeManipulación.Ensurepresentación,la"FórmulaK"separecemásala"Fór"deEricBernequealTriánguloDramático,quepresentamosacontinuación.LaFórmusepresentaen5etapasconsecutivasyclaramenteidentificables.1/elcontratoimplícito,2/laviolaciónpercibidadelcontrato,3/ladobledescalificación4/ruptura,5/elbeneficionegativo.
1)Laprimeraetapadela«FórmulaK»,ladelcontratoimplícito,establecelabasestaFórmuladeJuego.Subrayaquesiuncontratoesimpreciso,incompleto,faltodeclaridad,oraloquedejalaposibilidaddeinterpretarlodediversasmaneras,puedefacilitarelcomienzodeunjuegodemanipulaciónconconsecuenciasavec
esdesastrosas.Parairmáslejos,unbuencontratodetallaconprecisión,todosloselementosmateriales(elqué)ytodosloselementostemporales(elcuándo)desdeelprincipiodeunarelaciónquequeremosproductivaysatisfaciente.
Enconsecuencia,la«FórmulaK»revelaquelosjuegosnegativosjustificantodalatenciónpositivaquelosprofesionalesdelarelaciónprestanalanocióndecontratInclusopuederevelarquelanocióndecontratoesunaestrategiatantodefensivacomoconstructiva,enlamedidaenqueelestablecimientodeunbuencontratopermiteevitarlosjuegosnegativos.Entodosloscasos,laFórmulaKilustramuybiencomo,cuandonosomossuficientesprecisosalestablecernuestrasrelaciones
5/15/2018 Triangulo Dramatico - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/triangulo-dramatico 5/5
profesionales,todopuedefracasar.
Pordarunejemplosencillo,cuandounapersonadicequeentregaráundossierlomásrápidoposible,puedetardarundía,unasemanaounmes,segúnlosmarcosdereferciasdelosdiferentesprotagonistas.Cuandosabemosaquépuntolasnocionesdetiempodifierenentrelasculturas,laspersonalidadesylasedadesdelavida,essorprendenteconstatarlacuantidaddecontratosquepresentanlasimprecisionesdeestadimensión.
2)Cuandouncontratopersonaloprofesionalnoeslobastanteprecisoyeseventualmenteescritoparapoderhacerreferenciaaelloeneltiempo,puederesulta
runaviolaciónpercibidaporunooalgunodelossocios.Estadiferenciadepercepciónnoestaligadaalcontenidodelcontratosinoasucalidadincompletaoaúnimprecisa.
Cuandounaolaotraparteinteresadadeuncontratopercibequeéstenoesrespetado,informaráalaotraparte,queporsupuestonoestáradeacuerdo,considerandolaimprecisiónposibleenlainterpretacióndeloshechos.
3)Estollevafácilmentealcuestionamiento,alaelección,delamemoria,delainteligencia,delprofesionalismo,delahonestidaddeunoodeotrodecadapersonaimplicada.Estaescalada,másomenosverbalizadayqueimplicaalgunasveceslaimplicacióndetestigosinocentes,consisteendescalificarparacadaunoalotroatalpuntodevolverlasituacióninsalvable.
4)Siguelaruptura.
5)Ysinembargo,eljuegonotermina.Comoparatodoslosjuegos,dejasecuelasentérminodeenergíanegativa,deconfirmacióndeposicióndevidaydeesquemadeenario.Susefectossociales,psicológicos,financieros,profesionales,existencialespuedenavecestardardíashastameses.Esloquellamamos"elbeneficionegativo".
Lanociónde"FórmulaK"consus5etapaspuedecasiserclasificadaentrelosjuegosdela"FórmulaJ"(quecuentaformalmenteseisetapas).Ladiferenciaesmínima.Acambio,elinterésparticulardelaFórmulaKsubrayasinambigüedadeslaimportancfundamentalquetenemosqueacordaralaprecisiónyclaridaddeloscontratos.E
stonohabíasidoclaramentesubrayadoenningunaotradefinicióndelJuego.Enestaóptica,laFórmulaKmereceserreconocidayclasificadaenunposición"aparte".
Enesteaspecto,laFórmulaKdeberíatambiénatraerunpocomáslaatenciónenlososquefavorecenlautilidaddeunenfoquecontractualbiendirigido.
Recommended