KLIMAREN OSAGAIAK - I OSAGAIAK: Atmosferan aztertu eta kuantifikatu egin daitezkeen fenomenoak

1- Intsolazioa eta hodeiak

● Espainian, latitudeagatik

urtean daude 2000

eguzki-ordu

baino gehiago.

Hala ere kontraste

handiekin.

KLIMAREN OSAGAIAK - II 2- Airearen tenperatura (isotermak)

● Urak lurrak baino hobeto gordetzen du beroa● Itsasotik hurbil ,tenperatura leunagoak.● Kliman aztertu beharrekodak dira: a.-Urteko tenperatura bitartea (hilabete beroena eta hilabete hotzenaren arteko aldea)

b.-Izozteak (airearen tenperatura 0ºC azpitik denean)

Tenperaturen arabera klimak bereizten dira:

klima beroa: batazbestekoa 20º Ctik gora kanarietakoa

klima epelak: batazb. 6º eta 19 ºc artean ozeanikoa, mediterranearrak,tratsiziokoaklima hotzak : batazb. tenperatura 6ºC azpitik mendikoa

KLIMAREN OSAGAIAK - II

klimograma desberdinak

klima motak

KLIMAREN OSAGAIAK - III

3- Haizearen hezetasuna● Itsasoaren hurbiltasuna eta

tenperaturen araberakoa egongo da.● Lainoak sortuko dira hezetasunagatik(ur tanta txikiak atmosferan),eta huekin prezipitazioak egongo dira.

Lakuko lainoa

Adbekziozko lainoaaire epela eta hezea kontaktoan aire edo ur hotzagoarekin, lainoak sortzen dira eta euria.

Laino baxuak

kumuloak zirroak

LAINO TIPOLOGIA

4- Presioa eta haizea

Presio atmosferikoa:

Aireak lurrazalaren gainean egiten duen pisua da.

Presio atmosferiko normala eta itsas-mailan 1013 Mb-koa da( 760 mm).Hortik gora =goi presioa eta hortik behera=behe presioa.

Isobara:Inguru bateko presio berdineko puntuak lotzen dituen lerroa.

Haizea:Lurrazaletik aireak egiten duen mugimendua da, eta mugitzen den airea da haizea.Penintsulan haizearen zirkulazioaren norabide nagusia mendebaldekoa da.

KLIMAREN OSAGAIAK - IV

.Behe presioa=borraska=zikloia=depresioa(ezegonkortasun atmosferikoa)

.Goi presioa=antizikloia(egonkortasun atmosferikoa)

Isobarak

Haizea eta haizearen abiadura adierazteko ikurrak

KLIMAREN OSAGAIAK - V5- Prezipitazioak:Hodeietatik datorren ura da,bai likidoa (euri,ihintza) edo solidoa (elurra, txingorra))

Prezipitazio motak:

● Orografikoak - Erliebearen eraginez

● Konbektiboak - Lurzorua berotzean eta hezetasuna egotean sorturikoak

● Fronte prezipitazioak - Bi aire masak elkar ukitzean, adb. fronte polarra.

Prezipitazioen arabera klimak izango dira:

1.- hezeak: urteko prezipitazioak 800mm baino gehiago k. ozeanikoa,mendikoa, trantsiziokoa2.- Lehorrak: urteko prezip. 300 mm-800mm artean mediterranear biguna, medit. kontinentalizatua3.- Erdi elkorrak: urteko prezipitazioak 300mm baino gutxiago medit. erdi elkorra, kanarietakoa

PREZIPITAZIO MOTAK:A.- Orografikoak:

B.-Konbektiboak:

C) Frontekoak:

A)

B)

C)

Erliebearen oztopoa

1. Klima ozeanikoa2. Klima mediterranearra 2.1 Itsasoko klima mediterranearra (negu

leunak) 2.2 Klima kontinentalaren eragin duena3. Klima erdi elkorra, subdesertikoa.4. Mendiko klima5. Kanarietako klima

ESPAINIAKO KLIMAK

Espainiako Klimen mapa

KLIMA OZEANIKOA

●Prezipitazioak: ● Ugari eta erregularrak● Urtean 800 mm baino gehiago=eremu hezea● Egun euritsuak 150 baino gehiago ● Prezipitazio gehien neguan.● Faktoreak: erliebea, mendebaldeko haizea, fronte polarra,itsasoa.

●Tenperaturak:● Tenperatura-bitarte txikia: 15ºC azpitik● Uda freskoak (20ºCbaino baxuagoak )● Negu moderatuak (hilabeterik hotzena 6ºC eta 10ºC bitartean)● Barrukalderantz neguko tenperatura hotzagoa (6ºC-tik

beherakoa) eta tenperatura-bitarteko handiagoa.● Batezbesteko tenperatura 12º-14ºC= klima epela● Faktoreak: itsasoa, latitudea, fronte polarra, erliebea,

Penintsularen iparraldean:Euskaditik Galiziako kostalderaino

LANDAREDIA: EREMU EUROSIBERIARRA

Negu biguneko Klima mediterranearra

●Prezipitazioak:● Urriak eta desberdintsuak: 800 eta 300mm bitartean= eremu lehorra● Udako sikutea● Maximo nagusia udazkenean gertatzen da:faktoreak

● Genovako Golkoko borraska● Tanta hotza● Itsasoa (Mediterra.)

●Tenperaturak● Zabaltasun termikoa: 14º ● Bb 15/17ºC =klima epela● Uda beroak (22ºC-tik gorakoak)● Negu leunak (hilabeterik hotzenean 10ºC inguru).● Faktoreak: latitudea, itsasoa,Saharako haizea

LANDAREDIA: EREMU MEDITERRANEARRA

Kostalde mediterranearrean,Balearetan,Ceuta,Melillan,Andaluzian.

Klima mediterranear kontinentala

●Prezipitazioak● 800 – 300 mm bitartekoak=eremu lehorra● Mesetan eta Ebroko sakonunean urriagoak dira erliebearen oztopo eraginagatik.● Faktoreak: erliebeak oztopatzen duelako,eta

daudenean prezipitazioak, hauek konbektiboak dira, beroagatik.

Valladolid

Penintsularen barnealdean, Ebroko arro erdialdean izan ezik.

Klima mediterraneoa kontinentalizatua - 2●Tenperaturak

● Bitarte handiak: 16º C-tik gorakoak(18º,19º) - negu hotzak - uda beroak

● Batezbestekoa epela:12º C-13ºC =klima epela

● Faktoreak: kontinentaltasuna(ez da itsasoaren eragina

nabari),latitudea(gune epeleko tokia izatean ba klima epela)mesetaren altitudea (tenperaturak ezin dira leundu).

LANDAREDIA: EREMU MEDITERRANEARRA,BEREZITASUNEKIN!!!

Maquia (silizearen gainean)

Klima Mediterranear ERDI ELKORRA , subdesertikoa edo estepakoa

●Prezipitazioak● 300 mm-ra ez dira heltzen● Faktoreak: zirkulazio atmosferikoa, erliebea

●Tenperaturak

● Hego-ekialdean (estepa beroa) : adb.Murtzian● Urteko bataz bestekoa 17-18ºC ● Negu oso leunak (tenperaturak: 10ºC-tik gorakoak)

● Barrukaldean (Mantxaren ekialdean eta Ebron): estepa hotza:● Urteko bataz besteko 17ºC baino gutxiago● Neguan: 6ºC eta 10ºC bitartean eta 6ºC eta -3ºC bitartean

Faktoreak: itsaso medit. , latitudea, Afrikako haizea lehorrak eta beroak

Zaragoza

Penintsulako hegoekialdean -Almeria,Murtzia- eta Ebroko depresio barnealdean.

LANDAREDIA: EREMU MEDITERRANEARRA (barietate lehorrak)

Mendiko Klima●Ezaugarriak. Prezipitazio eta tenperaturak

● 1.000 metro baino gehiagora (latitudearen arabera).Prezipitazioak: 1.500 mm. baino gehiago=eremu hezea

● Bataz besteko tenperatura ez da 10ºC-tik igotzen

● Hilabete batzuk oºC-tik azpitik● Alde hezea:

● Kantabriar mendikatea● Prezipitazioen maximoa neguan

● Pririneoak● Zenbat ekialderago

prezipitazioen maximo udan● Mediterranear aldea

Alturan (1000 mtik gora).Pirineo,S.Iberikoa,Kantauriar Sisteman...

Faktorea : ALTITUDEA

Erdiko eta Hegoaldeko mendien

klima● Barruko mendiak

● Iberiar sistema, Sistema Zentrala, Toledoko mendikatea eta Sierra Morena.● Prezipitazioak: 1000-1500 mm artean ● Batez besteko temperatura: 5ºC eta 7ºC

● Hegoaldeko mendietan:● Sistema Betikoa eta Penibetikoa● Tropiko arteko mendietako giroa ● Prezipitazio urriagoak eta oso garaietan● Udako lehortasuna oso markatuta

LANDAREDIA: BOREOALPEARRA

Sierra Nevada

Gredos

Kanarietako Klima ● Prezipitazioak●Oso urriak dira behe lurretan●Alde garaietan 1000 mm-ra iritsi daitezke●Orokorrean 300 mm baino gutxiago= eremu erdi elkorra.

● Tenperaturak● Hilabete guztietan 17ºC-tik gorakoak● Tenperatura bitarte 10ºC-tik beherakoa.● Batezbestekoa 20ªC gora =klima beroa

Hego Tenerife

Ipar Tenerife

Kanaria Handia uhartea

Kanarietan

LANDAREDIA: MAKARONESIARRA

Kanarietako Klima●Kanarietako kliman eragina duten faktoreak

● Tropikoen arteko eremua=latitude nahiko baxua.● Tropikoko goi-presioak (Azoreetako antizikloia)=egoera egonkorra● Ipar-ekialdeko alisioak (tenperatura leunak)● Neguan: Atlantikoko depresioak euria ekarri.● Udan: Saharako airea (beroa eta sikua)● Uharteen erliebearen eragina,adb Teide inguruan● Kanarietako ozeanoko korronte hotza dela eta, udan airea egonkorragoa da (A)

Tenerife

Gran Canaria

EAEko klimak: ozeanikoa, trantsiziokoa, barnealdeko mediterranearra eta bakoitzeko landaredia

1.- Klima ozeanikoa: ur isurialdeen banalerroaren iparraldeko lurraldatzen ditu: Gipuzkoa, Bizkaia, eta Arabako iparraldean. Prezipitazioak ugariak eta erregularrak dira (1500 mm) eta maximoak udazken neguak ematen dira. Arrazoiak:itsasoa, orografia eta bestetik fronte polarra eta itsasoko haizeak edo mendebaldekoa igarotzea. Tenperatura moderatua (13ºC) eta bitarte termikoa urria (11ºC),neguak leunak (8ºC) eta uda freskoak ( ez dira 20ºC-tara iristen) direlako. Arrazoiak:itsasoa, latitudea, fronte polarra, erliebea dira.

Landaretza: Baso hosto erorkorra: zuhaitz garaiak ditu, enbor zuzen eta hosto handiekin. Hosto hauek udazkenean erortzen dira. Espezie garrantzitsuenak pagoak, haritzak eta gaztainondoak dira. Pagoak kareharrizko eta silizeozko zoruetan kokatzen da eta hezetasun handia behar duen landarea da. Horregatik altuera duten lekuetan kokatzen da. Baso espezifikoak eta mistoak osatzen ditu. Batez ere Kantabriar mendikateetan eta Nafarroako Pirinioetan aurki dezakegu. Haritzak pagoak baino hezetasun gutxiago behar du eta harizti zabalenak Galizian eta Kantabriar mendikatetan aurkitzen ditugu. Gaur egun , arreska koloreko lur motetan, azkar hazi eta ondo aprobetxatzen diren zuhaitzak sartzen ari dira (pinua eta eukaliptoa), hauek baso hosto iraunkorra osatzen dutelarik ;Bi espezie hauen hostoek lurzorua azidotu eta txirotu egiten dute.

Otalurrak eta belardiak: otalurrak sastrakadien zona zabala da. espezie nagusiak txilarra eta otea dira eta askotan baso hosto erorkorren degradazio eran ageri da. Belardiek berriz lur zati handiak hartzen dute paisaia ozeanikoetan.

2. Trantsizio klima Arabaren (Arabako lautada, Agurain eta Trebiño) ingurunetan ematen da. Klima ozeanikoaren eta klima mediterraneo kontinentalizatuaren erdibikoa da. Prezipitazioak iparraldetik hegoaldera jaitsi egiten dira eta 900 eta 600 mm bitartekoak dira. Maximoa udazkenean eta neguan izaten da eta minimoa udan(k.ozeanikoaren ezaugarriak)(ikus ppt faktoreentzat) .Beraz eremu hezea litzateke.Bataz besteko tenperatura 11º-12º izaten da. Neguak hotzak eta izozte ugarikoak izaten dira, udak aldiz epel-beroak (k. mediterr. eragina).(ikus ppt-a faktoreentzat.). Beraz, klima epela.Landaretza: ametzak , erkametzak dira nagusi, besteak beste, zeren sasitzak ere ageri dira, bai ozeaniar aldeko zeren medit, barnealdekoak .

3. Klima mediterraneo kontinentalizatua: Errioxa Arabarra eta Araba mendebaldeko haranak hartzen ditu. Prezipitazioak urriak (600 mm-tik beherakoak) eta irregularrak.Horrek esan nahi du eremu lehorra dela. Faktoreak (ikus ppt)Udan lehorteak izaten egoten dira eta maximo nagusia udaberrian ematen da. Tenperaturak muturrekoak izaten dira, uda beroak eta negu hotzak.(ikus ppt faktoreentzat).Nolanahi batazbestekoa epela irtengo da (13ºC ingurukoa)=klima epela.Inguru honetan ageri den landaredian baso mediterranearra nagusi da: hosto iraunkorreko zuhaitzekin (artea,artelatza) eta pinu mediterranearrak ere bai.Bestalde erriberetako basoaka ere ageri dira erreka inguruetan. Sasitzak ere zabaldurik daude (makia,garriga).Guzti hau terra rosa lur motan hazten da.

klima KOKAPAENA TENPERATURAK-FAKTOREAK

PREZIPITAZIOAK-FAKTOREAK

LUR MOTA ETA LANDAREDIA

ESPAINIAKO KLIMAK

EUSKADIKO KLIMAK

ESPAINIA ETA EUSKADIKO KLIMAK