MINERALAK ETA HARRIAK ERATZEA

1. LURRAREN OSAKETA1.1. Lurra osatzen duten harriakMinerala eta harriak zer diren, zein den

desberdintasuna.

1.2. Zer da minerala?

Zer da minerala? PROPIETATEAK

1.3. Kristalak

Zer dira?

Kristal abitutik kristal egiturara

Unitate gelaxkak

KRISTALIZAZIOA

4 MODUAK:

1. Magmak finkatu 2. Disolbaturiko substantziak hauspeatu3. Sublimatu4. Solido bihurtu

Kristalizazioan dauden aldaketak

1. Isomorfismoa

Kristalizazioan dauden aldaketak

2. Polimorfismoa

• Inperfekzioak

• Maklak (asoziazioak)

1.4. Mineralen propietate fisikoak

Haustura KoloreaEsfoliazioa ErrefringentziaGogortasuna LuminiszentziaZailtasuna DistiraPisu espezifikoa MagnetismoaFusio-puntua Propietate elektrikoak

https://www.youtube.com/watch?v=ofZQ4ZRy-1I

1.5. Mineral motarik aipagarrienaka) Silikatozkoak ez direnak

Izena Ezaugarria Adibidea

Jatorrizko elementuak Elementu kimiko bakarrarekin osatuak Diamantea (C)

Haluroak Elementu halogenoen eta metalen konposatuak

Halita (NaCl)

Sulfitoak S, Se, Te, As, Sb + metala Galena (PbS)

Karbonatoak Karbonato taldea + metala (oxigatzak) Kaltzita edo aragonitoa (CaCO3)

Karbonatozkoak ez diren oxigatzak

Nitratoak, fosfatoak, sulfatoak… Igeltsua

Oxidoak eta hidroxidoak

Oxigenoa + Metala Goethita (Fe O (OH))

Galena

1.5. Mineral motarik aipagarrienak

b) Silikatozko mineralak (silikatoak)

- Lurrazaleko mineralik ugarienak, harri gehienetan.- Mineral petrogenetiko nagusiak (arrokak eratzen

dituztenak).- Siliziozko atomoa lau oxigeno

atomori lotua.- Olibinoa, mika, moskovita,

kuartzoa

Olibinoa

1.6. Baliabide mineralak Bitxigintza (diamantea)

Kristalak Bildumagintza Elektronika (kuartzoa) Optika (fluorita)

Energia iturriak (ikatza, petrolioa)Metalezkoak ez direnak Eraikuntza

(zementua)Industrian (piritatik S)

Metalezkoak (Fe, Ti, Cu, Pb, Zn, Sn, Ag, Au, Hg, U)

Bildumagintza

Galbanizatuak (zinka)

Blenda

Hegazkinen fusilajea (eztainua)

Kasiterita

2. Inguru petrogenetikoen arteko lotura

Harriak ez dira unitate isolatuak, elkarri lotuta:- Plaka litosferikoen dinamika eta modelatua- Atmosfera eta hidrosferarekin elkarreragina

https://www.youtube.com/watch?v=lMfPSdrrjZI