Aintzinaroa

ANTZINAROA

• Denbora lerroa• Iturri historikoak• Antzinaroa• Mesopotamia eta Egipto• Grezia• Erroma • Antzinaroa Euskal Herrian• Erromatarren aurreko herrian• Erromatarrak Euskal Herrian• Nola deitzen zen…

Historiaurrea

Antzinaroa Historiaurrea Erdiaroa

Aromodernoa

Arogaraikidea

Horrela zatitzen da historia gure egunak arte

ITURRI HISTORIKOAK

• Iturri historikoak orain dela urte asko pasa denari buruzko informazioa ematen duen edozein gauza da.

Hainbat motatakoak izan daitezke:

• Ahozkoak: ahozko kontaketak, kondairak, abestiak…

• Idatziak: liburuak, gutunak, inskripzioak…

• Grafikoak: pinturak, argazkiak…

• Materialak: tresnak, armak, arropak…

AINTZINAROA

K.a. 3000. urtetik k.o. 476. urtera arte luzatzen da.

Antzinaroko zibilizaziorik garrantzitsuenak izan ziren :

-Mesopotamia eta Egipto-Grezia-Erroma

MESOPOTAMIA ETA EGIPTO

MESOPOTAMIA ETA EGIPTO

• Antzinaroa hasten da idazkera asmatzearekin batera, K.a. 3000. urtean. Asmatu zen Mesopotamian eta Egipton.

Mesopotamia: lehen-lege kodea asmatu zen.

Egipto: Eraikuntza erraldoiak egin zituzten. Adibidez, piramideak.

GREZIA

GREZIA

• K.a. IX eta III. Mendearen artean grekoek egin zuten zibilizazioa, nabarmendu egin zen: kulturagatik, sistema politikogatik (demokrazia), filosofiagatik, arkitektura eta eskulturagatik eta ere bai literaturagatik.

ERROMA

ERROMA• Erromatarrak Italian sartu ziren

konkistatzaileak izan ziren. • K.a. III mendetik K.o. I. mendera inperio

ikaragarriak sortu zituzten. Mediterraneoa konkistatu zuten. Egin zituzten gauzarik aipagarrienak:

Beraien hizkuntza, latina, zabaldu zuten. Gaur egun Europan hitz egiten diren hizkuntza asko latinetik aterata daude.

Bere zuzenbide erromatarrekin gobernatu zuten.

Hiri handiak sortu zituzten: tenplu, antzerki, terma, e.a.

Horrez gain, ingeniaritza lana burutu zituzten: galtzardak eta akueduktuak.

476. urtean, barbaroek inbaditu zuten eta inperioa suntsitu zuten eta horrela amaitu zen Antzinaroa.

ANTZINAROA EUSKAL HERRIAN

ERROMATARREN AURREKO HERRIAK

Erromatarrak iritsi aurretik, gure lurraldean bost herri zeuden:

• Autrigoiak: Arabako eta Bizkaiko mendebaldean egon ziren.

• Beroiak: Arabako Errioxa eta gaurko Errioxa gehiena hartzen zuen.

• Karistiarrak: Deba eta Nerbioi ibaiaren artean geratu ziren eta Arabaren erdialdean hedatzen ziren.

• Barduliarrak: Gipuzkoa gehiena eta Arabako ekialdea hartzen zuten.

• Baskoiak: Gipuzkoako ekialdean, Errioxan eta Aragoin bizi ziren.

• Herri guztiak hizkuntza bera erabiltzen zuten.

ERROMATARRAK EUSKAL HERRIAN

• K. a. I. mendebaldean Arabak populazio gehiago izan zuen Bizkaiak eta Gipuzkoak baino.

NOLA DEITZEN ZEN…

• Nafarroan Iruñea: Pompaelo

• Iparraldean Baiona: Lapurdun