10. Ikasgaia - Erruduntasuna Eta Egozpen Pertsonala

7/28/2019 10. Ikasgaia - Erruduntasuna Eta Egozpen Pertsonala

1/6

Erruduntasuna eta Egozpen Pertsonala

2012-2013

Zigor Zuzenbidea II

83

Hamargarren Ikasgaia

Hamargarren Ikasgai

honetan,

Zigorgarritasunaren

azterketarekin hasiko

gara, honen inguruko

teoria orokorra

azalduko dugularik eta

bere elementuak

zeintzuk diren aipatuz.


2/6

10. Ikasgaia

Zuzenbide Fakultatea, Donostia

Zigor Zuzenbidea II

84


3/6


2012-2013

Zigor Zuzenbidea II

85

10.Ikasgaia: Erruduntasuna etaEgozpen Pertsonala

Orain arte egindako balorazioa guztiz objektiboa eta ez-pertsonalizatua izan da. Hemendik

aurrera, aztertu beharko dugu pertsonaren, hau da, subjektu aktiboaren inguruabar

pertsonalak. Izan ere, beharrezkoa izango da ere erruduntasuna egotea delitua dagoela

baieztatu ahal izateko. Garrantzitsua da zenbait kasutan subjektu aktiboa ez delako gai bere

portaera ulertzeko.

10.1Kontzeptu eta elementuakKategoria honen helburua izango da, aztertzea ea portaera tipiko eta zuzenbide kontrakoa

subjektu aktibo konkretuari egoztea posible den. Hau da, ea galdagarri zitzaion subjektu

aktiboari araua errespetatzea. Aztertu beharreko bariableak desberdinak izango dira:

psikikoak, biologikoak eta abar.

Erruduntasunean aztertu beharreko elementuak honako hauek izango dira, denak bete behar

direlarik.

a) Egozgarritasuna:Subjektu bat erruduna dela ziurtatzeko, egozgarria dela zurtatu behar da. Honek gaitasun

psikiko minimo bat galdatzen du. Heldutasun hori, puntu bateraino baldintza batzuekin

konektatuta egongo da. Beraz, hemen aztertu beharrekoa izango da adina, gaixotasun

mentalak, droga-menpekotasunak eta abarrekoak.

b) Zuzenbide kontrakotasunaren ezagutza:Abiapuntua bada, estatu demokratiko batean, debekatuta ez dagoena baimenduta dagoela,

pentsa daiteke, pertsona batek debekua ezagutzen ez badu, ez legokeela arrazoirik esateko

pertsona horri galdagarri zitzaiola araua errespetatzea.

Hau arau orokor gisara ezartzen da, baina bere abardurak egin beharko dizkiogu.

c) Beste portaera baten galdagarritasuna:Honen abiapuntua da zuzenbidea gizabanako arruntentzat eta egoera arruntak arautzeko

diseinatuta dagoela. Dena den, zenbait egoera egongo dira zeinetan debekuak ez duten

dimentsio berdina izango honengatik hain zuzen ere, zuzenbidea egoera arruntak arautzeko

pentsatuta dagoelako. Izan ere, egoera berezi horietan, gerta daiteke pertsona bat hiltzera


4/6

10. Ikasgaia


Zigor Zuzenbidea II

86

kondenatzea (itsasontziaren adibidea, beharrizan egoera aipatu genuena).

Hauek izango dira, beraz, erruduntasunak aztertu beharko dituen elementuak, banan-banan.

10.2Funts MaterialaHemen aztertu beharko dugu zergatik den galdagarri erruduntasuna norbait kondenatu ahal

izateko. Beraz, zein da funtsa erruduntasuna galdatzeko delitua egon dadin.

Erruduntasunaren atzean dagoena da, alde batetik, hautamen arazoa (problema de la

eleccin) eta, bestetik, motibagarritasuna.

10.2.1 Hautamen arazoaHautamen arazoari dagokionez, hau funtsa dela esaten badugu, esan beharra dago ikuspuntu

liberalista batek baldintzatzen duela (Pufendorf, XVII). Honek esan nahi du, pertsonak duen

ikuskera erabat idealista dela.

Liberalismoak, pertsona ideal bat bezala ikusten zuen; hau da, perfekzio eredu bat. Horrek

zeukan ondorioa zen, beraiek ondorioztatzen zutela gizakia guztiz askea zela eta beraz, ez

zuela ezer ez baldintzatzen. Berdin zuen nor zen pertsona hori, guztiak aske baitziren

ikuspuntu horretatik. Beraz, gizabanakoa askea den heinean, berak erabakiko du nola jarduten

duen.

Beraz, hautamen arazoari dagokionez gertatzen dena da, ez duela ondo erabaki nola jardun;

hau da, bere askatasuna gaizki erabiltzen du.

Ondorioz, irizpide honen arabera, delitua burutzean, askatasunaren erabilera okerra egiten da.

Honi egiten zaion kritika garrantzitsuena da, demostraezina dela. Autore batzuk diote

subjektuak jarduten duen momentuan, une hori errepika-ezina dela. Beraz, zaila da beste era

batera jardutea, bere bizitza osoaz baldintzaturik dagoelako subjektuak. Beraz, demostratu

daiteke benetan momentu horretan pertsona hori guztiz askea zela?

Autore hauen iritzia da benetan askeak ez garela jarduterakoan, gure bizitzak ezarritako

baldintza guztiak gure gain erortzen direlako.

Azpimarratu beharreko beste gauza bat da, neurozientzia geroz eta gehiago lotzen dela

zuzenbide penalarekin; hau da, gure zama edo karga genetikoak baldintzatzen gaituela maila

bateraino eta beraz, askatasun hori zalantzan jarri behar dela.

10.2.2 Motibagarritasuna.Hau Mir Puig-en planteamendua izango da. Honek planteatzen dituen irizpideak izango dira,

alde batetik, arau penal baten helburua beti izango dela subjektuak motibatzea arauak bete


5/6


2012-2013

Zigor Zuzenbidea II

87

ditzaten. Beraz, arau penalak mezuak bidaltzen dituzte.

Baina, zenbait kasutan arauak ez gaitu motibatuko eta beraz, motibatua izateko gaitasun falta

baten aurrean egongo ginateke. Adibidez, gaixotasun mental bat duen pertsona batek ez badu

araua ulertzen, ez du mezurik jasoko eta ez da motibatuko.

Gainera, aspektu garrantzitsu bat aipatzen du. Izan ere, printzipioz esan dugun moduan,

arauak pertsona arruntentzat pentsatuta daudela eta beraz, gaixo bat zigortuko bagenu

pertsona arrunt baten moduan, berdintasun printzipioa urratuko litzateke. Izan ere, desberdin

diren bi egoera berdin tratatuko genituzke.

Aipatutako azken puntu horri loturik, autore batzuk esaten dute desberdintasun soziala ere

eragina duela motibagarritasunean. Hala ere Mir Puig-en hitzetan, ez dute era berean eragiten.

10.3Erruduntasuna baztertzen duten kausen ondorioak.Pertsona bati salbuesle oso bat aplikatuz gero, lehenik eta behin zigorrik ez da ezarriko.

Subjektua ez da erruduna izango eta beraz delituaren elementu funtsezko bat egongo da eta

beraz, ez da deliturik egongo. Hala ere, aukera egongo da segurtasun neurriak aplikatzeko

arriskugarritasun pronostiko bat egongo balitz. Hau da, gaitasuna ez duen pertsona pronostiko

txar bat izango balu eta aurreikusgarria balitz delituak burutuko dituela, segurtasun neurriak

aplikagarri izango dira.

Erruduntasuna baztertzean, erantzukizun zibila mantenduko da, zuzenbidekontrakotasunarekin gertatzen ez den moduan.


6/6

10. Ikasgaia


Zigor Zuzenbidea II

88

Documents

10. Ikasgaia - Erruduntasuna Eta Egozpen Pertsonala