15. Ikasgaia - Egiletza Eta Partaidetza

7/28/2019 15. Ikasgaia - Egiletza Eta Partaidetza

1/8


2/8

15. Ikasgaia

Zuzenbide Fakultatea, Donostia

Zigor Zuzenbidea II

124


3/8

Egiletza eta Partaidetza

2012-2013

Zigor Zuzenbidea II

125

15.Ikasgaia: Egiletza eta Partaidetza15.1Lege arauketa orokorra.Egiletza eta partaidetza bereiztea beharrezkoa izango da hemen.

Egilea izango da, portaera zuzenbide kontrakoa burutzen duena. Weltzelautorearen arabera

egilea izango da zati bereziko tipo penalen subjektu anonimoa.

Partaidea berriz, egilearen portaera zuzenbide kontrakoan laguntzen duena ekarpen baten

bitartez.

15.2Egiletza15.2.1 Kontzeptua

Kontzeptu bateratua hartzen bada, Austrian bezala, delituan parte hartzen duten guztiek egile

izango dira. izan ere, denen artean lortzen dute delitua burutzea eta beraz, guztiek izango dira

egile.

Bestalde, kontzeptu subjektiboa izango dugu. Honen arabera, egile izango da egile izateko

borondatea daukana. Beraz, kontzeptu subjektiboa borondatearen arabera erabakiko du zein

den egile. Teoria hau asko kritikatua izan da.

Duela hamarkada batzuk, ezkonduta ez zegoen emakume bat haurdun geratu zen eta ezkutuan erditu

zuen bere ahizparen laguntzaz, eta eskatu zion umea itotzea.

Kasu horretan, egiletzat jo zen ama eta izeba, sopikuntzat. Beraz, ez litzateke nahikoa izango

borondatearekin, baizik eta ekarpena ere kontutan hartu behar da. Hortaz, jada ez da

erabiltzen.

Gaur egun erabiltzen den kontzeptua, legezkoa izango litzateke, Zigor Kodearen 28. artikuluan

aztertzen denean.

Kontzeptu honen arabera, egilea zentzu hertsian izango da ekintza bai bakarrik bai taldean edo

instrumentu batez baliatuz burutzen duena (egilea stricto sensu). Beraz, izango dugu egiletza

(bakarka) egilekidetza (taldean) eta instrumentu baten bitarteko egiletza. Egilea portaera

tipikoa burutzen du eta egitate hori berea dela esan daiteke.

Baita ere kontsideratuko dira egilea, ezinbesteko laguntzaile eta induktoreak (egileak lato

sensu). Hauek egiletzat joko dira, zigor berdina ezartzen zaielako. Baina egile zentsu hertsian

lehen aipatutakoak izango lirateke.


4/8

15. Ikasgaia


Zigor Zuzenbidea II

126

15.2.2 Egiletza eta partaidetza desberdintzeko teoriak.Honen abiapuntua da, partaidetzaren akzesoriotasunaren printzipioa. Printzipio honek

suposatzen du egilea (stricto sensu) era autonomoan zigortzea posible dela, baina ez

partaideak. Beraz, subjektu desberdinak parte hartzen badute, soilik zigortu daitezke

partaideak, egile bat badago. Beraz, egileak portaera tipiko eta zuzenbide kontrakoa burutu

beharko du gainontzekoak zigortu ahal izateko, bera baita autonomoki zigortu daitekeen

bakarra.

Teoria desberdinak:

Teoria objektibo formala:Teoria honek esaten du egile izango dela tipo penalak espresuki aurreikusten duen portaera

exekutiboa aurrera eramaten duen subjektua.

Baina, honi leporatu zaiona da, askotan tipo penalak espresuki aurrera eramaten duen

subjektua ez duela zertan gainontzekoak baino ekintza garrantzitsuago bat burutzea.

Teoria objektibo materiala:Egile izango da, ekarpen garrantzitsuena burutzen duena. Honek duen arazoa da oso

zehaztugabea dela. Izan ere, kasu bat egon zen, lapurreta batean, zeinan diamante batzuk

lapurtu zituzten. Kasu horretan, nola erabakitzen da zeinek egin duen ekintzarik

garrantzitsuena.

Ekintzaren gaineko nagusitasunaren teoria (tatherrschaft)Teoria honen bitartez, Roxinek dio egile izango dela exekuzioaren aspektu funtsezkoak

erabakitzen dituena. Berak dio ekintza berea dela eta beraz, subjektu aktiboa izango da

protagonista.

Beraz, ekintza dagokio erabaki garrantzitsuenak hartu dituenari. Beraz, egileak dauka egitateen

gaineko kontrola, baina ez du zertan ekintza exekutiborik burutu.

15.2.3 Egiletza motak.Hiru egiletza mota bereizten dira:

Egiletza zuzena:Portaera tipikoa zuzenean burutzen denean, egiletza zuzena izango dugu.

Bitarteko egiletza:Egileak instrumentu bezala, beste pertsona bat erabiltzen duenean egongo gara bitarteko

egiletzaren aurrean.


5/8


2012-2013

Zigor Zuzenbidea II

127

Atzeko pertsonak izango du protagonismo material eta normatiboa. Instrumentua normalean

ez da zigortuko, ohikoena baita berak ezer ez jakitea.

Bitarteko egiletza, Kode Penalak espresuki aurreikusiko ez balu, atzeko pertsona zigortzekoa

ezinezkoa litzateke askotan. Izan ere, egilea ezin bada, zigortu, partaideak ezta ere, eta beraz,

bitarteko egiletza existituko ez balitz, ezingo genuke atzeko pertsona zigortu.

Atzeko pertsona ezingo da zigortu instrumentuaren portaera tipikoa ez denean, dolu ezagatik.

Horretaz gain, instrumentuaren desegokitasuna aipatu behar da.

Instrumentuaren portaera zuzenbide kontrakoa ez denean ere, atzeko pertsona zigorrik gabe

geldituko litzateke bitarteko egiletza existituko ez balitz.

Aldiz, instrumentua erruduna izango el balitz, baina portaera tipikoa eta zuzenbide

kontrakokoa burutu balu, instrumentua egile izatera pasako litzateke.

Egilekidetza:Honek suposatzen duen da, pertsona batzuek ekintza batera eta elkarren artean ados jarrita

burutzea, tipoak aurreikusitako portaera banatuz.

Honen elementu funtsezkoa izango da adostasuna. Ezinbestekoa izango da subjektu guztiak

ados egotea eta funtzioak elkarrena artean banatzea.

Honek dakartzan printzipioa izango da ekarpen desberdinen elkarrekiko egozpenaren

printzipioa. Beraz, printzipioz, batek egiten duena denei elkarri egotziko zaio. Ondorioz, denei

dena egotziko zaio, denen artean adostu dutelako portaera aurrera eramatea.

Egile-kidetza mota desberdinak daude. Horietako lehena, egilekidetza exekutibo zuzena

izango litzateke. Hau emango da baldin eta egile-kide guztiek tipo penala aurreikusten dituena

portaera guztiak burutzen badituzte.

Bestalde, egile-kidetza exekutibo partziala izango genuke. Kasu honetan portaera banatzen

bada emango da. Hau da, funtzio desberdinak beraien artean banatzen direnean emango da.

Esan dugun moduan, funtsezkoa izango da adostasuna egotea egile-kideen artean. Horregatik

planteatzen da nola kudeatu behar diren gehiegikeri kasuak eta exekuzioan zehar

adostutakoarekiko aldaketak.

Izan ere, norbaitek adostutakoarekiko aldaketa bat sortuko balu edo gehiegikeriaz arituko

balitz, ekarpen desberdinen elkarrekiko egozpenaren printzipioa ez litzateke beteko horrelako

kasuetan, ez baita modu horretan adostu. Baina gerta daiteke ere, gainontzekoak adostea

momentuan, eta kasu horretan, denei egoztea.

Exekuzio fasean ekarpen erabakigarri bat burutu behar da, baina honek ez du esan nahi egileak

bertan egon behar denik.


6/8

15. Ikasgaia


Zigor Zuzenbidea II

128

15.3Partaidetza15.3.1 Kontzeptua eta zigorgarritasunaren funtsa.

Egilearen portaera zuzenbide kontrakoan laguntza ematen deuna izango da partaide. Kasuhonetan, gogora dezagun gaitzespena ez dela autonomoa.

Partaidea zigortzearen funtsa izango litzateke kausazioaren teoria. Hau da, partaideak,

baldintza kausal bat ekartzen du ondasun juridikoaren lesioa errazten duena.

15.3.2 Printzipioak.Bi dira gogoan izan beharreko printzipioak:

Lehenik eta behin, egozpen tituluaren batasuna, printzipioz, egileak burutu duen delituaren

kalifikazioak baldintzatuko du partaidearen egozpena ere. Beraz, egilearen kalifikazioak

baldintzatuko du partaidetzarena. Printzipioz, delitu eta kalifikazio berdina ezarriko zaie biei.

Noski, hau arau orokorra izango da, baina zenbait kasuetan, gerta daiteke parte hartzen duten

pertsonengan baldintza desberdinak ematea. Hau gertatzen da astungarriekin. Izan ere, gerta

daiteke egilea tipo astundu bat burutzea baina partaideari, astungarri hori aplikatu ezin izatea.

Bigarren printzipioa, lehen aipatutako partaidetzaren akzesorioetatearen printzipioa. Partaidea

izango du egilearekiko menpekotasun bat. Baina printzipio honek bere arazoak ere baditu.

Arazo horiek ekiditeko, 65.artikulura jo beharko dugu.

15.3.3 Partaidetza motak.Hiru partaidetza mota bereizten dira, honako hauek direlarik:

Indukzioa:Zigor Kodeko 28. artikuluak jasota dago eta honek suposatzen du beste batengan delitua

burutzeko asmoa piztea. Garrantzitsua da zehaztea induktoreak erabilitako baliabideak

psikikoak izan behar direla. Honek esan nahi du aholku bat ematea baino gehiago suposatzen

duela. Beraz, esanguratsua den portaera bat izan behar dugu honen atzetik.

Indukzioa efikaza izana behar da. Izan ere, naiz eta baliabide psikologiko hoberenak izan,

azkenean delitua ez bada ematen, indukzioa ez da zigortuko. Horretaz gain, zuzena izan

beharko da; hau da, pertsona zehatz bati bideratua eta delitu konkretu bat burutzeko.

Azkenik, aktiboa izan behar du. Ezin da kontsideratu norbait induzitu daitekeenik ez-egite

baten bitartez. Beraz, aktiboki induzitu beharko da norbait zigortu ahal izateko.

Garrantzitsua da ezin dela katean induzitu. Honek esan nahi du, induzitutakoa burutu behar

duela delitua eta ez beste norbait induzitu.


7/8


2012-2013

Zigor Zuzenbidea II

129

Indukzioa porrot egiten badu, autore gehienek kontsideratzen dute ahal izatekotan prestamen

ekintza gisara zigortu behar dela. Beraz, proposizioa zigortuko litzateke ahal den kasuetan.

Bertan beherea uzten denean; hau da, norbait beste bat induzitzen du baina azkenean bertan

behera uzten du delitua. Beraz, efikaza izan behar badu, zigortu behar al da induktorea? Kasu

horretan, bertan behera aplikatuko zaio induzitutakoari, baina ez induktoreari eta beraz,

saiakeragatik zigortuko da, naiz eta honen inguruan, doktrina bananduta egon.

Induzituaren gehiegikeriari dagokionez, ezin zaio induktoreri egotzi gehiegikeria hori.

Printzipioz, indukzioa doluz izango da, zaila izango delarik zuhurtzuagabekeriaz induzitzea.

Ezinbesteko laguntza eta sopikuntza.Zigor kodeko 28 eta 29.artikuluetan arautzen dira hauek, eta hauek desberdintzeko, teoria

desberdinak daude.

Alde batetik, teoria zehatza izango dugu, zeinaren arabera, ezinbesteko laguntzailea izango da

pertsona bat, bere ekarpena funtsezkoa izan bada delituaren konfigurazioa gertatu den bezala

izan zedin. Honek dakar, gehienetan ezinbesteko laguntzaileak egotea.

Aldiz, teoria abstraktuaren arabera, ezinbesteko laguntzailea kontsideratuko da era

abstraktuan bere ekarpena ezinbestekoa balitz delitua burutzeko. Honek esan nahi du

abstraktuan oso zaila izango dela ekarpen bat ezinbestekoa izatea.

Azkenik, bereizketa ezabatzearen aldeko teoriak izango genituzke, zeinen arabera oso

anbiguoa da kasu konkretuetan erabakitzea noiz den sopikuna eta noiz ezinbesteko laguntzaile

eta beraz, bateratu beharko litzateke.

Jurisprudentziaren arabera, aztertzen da ex ante planaren abiapuntua hartuz, eta saiatzen da

planaren arabera erabakitzea zein ekarpen izango litzatekeen ezinbestekoa.


8/8

15. Ikasgaia


Zigor Zuzenbidea II

130

Documents

15. Ikasgaia - Egiletza Eta Partaidetza