d

–

Patatak Amerikar kontinentean du jatorria. Kolon aurreko zibilizazioetan patata, artoarekin batera, elikagai ezinbestekoa izan zen. Gaur egun, patata laboreekin batera da elikagai primoenak gizakientzat.

Bere laborantzaren ezaugarririk aipagarriena da klima askotara egokitzen dela. Aise hazten da , beharra gutxi dauka eta gainera ekoizpen handia du. Alabaina, osasungarria, energia handikoa eta oso erraza da sukaldatzeko. Beraz, argi eta garbi, elikagai ezinhobea da. Gainera elikagai askok patatan daukate oinarria, besteak beste litxarreriak, saltxitxak, pateak eta sakoteak. Hau da haiek egiteko osagaia batzuk patatatik ateratzen dira. Beste elikagaia batzuk bezala, ez du loditzen abusatzen ez bada eta bitamina asko dituenez oso ona da osasunarentzat.

Gaur egun, Txinan, Errusian ,Indian, Estatu Batuetan, Ukrainan, Polonian eta Alemanian dira ekoizpen garrantzitsuenak.

Patata historian, gordeta zegoen altxorra.

2008a Patataren nazioarteko urtea.

Solanum tuberosum L.

TAXONOMIA

Organismo zelularraEukaryotaViridiplantaeStreptophytaStreptophytinaEmbryophytaTracheophytaEuphyllophytaSpermatophytaMagnoliophytaSolanalesSolanaceaeSolanoideaeSolaneaeSolanum

GENETIKA

4n12 Kromosoma

Europara patata etorri zenean (XVI. mendean) bakarrik animaliek jaten zuten. Hala ere gerratea eta gosetea etorri zirenean janari urritasunak jende pobrea patata jatera bultzatu zuen, eta gaur egun, patata oso garrantzitsua da gure janeurrian.

Garapen bidean dauden herrialdeetan hemendik urte batzuetara populazioa hazi egingo da oso. Lagun horiei jana bermatzeko patatak munta handia izango du antza. Badirudi patatak berriz bizitza ugari salbatuko dituela.

Adituek ziurtatzen dute hurrengo bi hamarkadatan tuberkuluaren kontsumoak gorakada itzela izango duela.

Solanum tuberosum L. elikagaia honen izen zientifikoa da, Solanaceaen familiakoa. Urteko landarea da, zurtoin tentea du. Metro bateko altuera izaten du. Bere hostoak konposatuak dira, zazpi foliolo lanzeolatuak. Loreek izar forma dute eta petaloak fusionaturik dauzkate. Lorearen kolorea txuria izan daiteke, arrosa edo ubela. Patataren fruitua baia berde bat da, tomate baten itxurakoa baina askoz txikiagoa. Haren barruan, 400 hazi inguru daude. Jakia tuberkulu bat da, hau da, lur barruan dagoen lodiune hau zurtoinean dago eta substantziak pilatzeko balio du.

Patatekin eginda dauden plater famatuenak ondoko hauek dira: patata arrautzopila, patatak txorizoarekin, bakailaoa patatekin eta patata frijituak

Genetika arloan 2008an patataren genoma guztia hamalau herrialdetako zientzialari talde batek deskodetuko du. Bestalde genetikoki eraldatutako patatekin lan eskerga egiten ari da. Alde batetik, aldaera hobeak lortzeko eta bestetik, eri batzuen kontra aritzeko(Kolera, diarrea, hepatitis b). Badirudi orain arte patatak ez digula eskaini barruan daukan guztia.

Patata landarearen marrazkia.

Ikastetxea: Sagrado Corazón CarmelitasGela: 2 D.B.H. “C”

Gasteiz