(3. or.) Dokumentala. (4. or.) Niamh Ní Charrak hasiera ... · STAFF > LANPOLTSA SALEROSKETA GALDUTAKOAK - Emakume diplomatua Enpresaria-letan, autonomoa, goizez lan egiteko lan

#Ge txoBiziEzazu

Dan tza Plazan. Urriak 6, ostirala, 19:00etan, Andra Mariko Malakate parkean, euskal dan -tzak Agurra, Beran tzagi, I txartu, I txas Argia eta Zasi-Eskola taldeen eskutik.

Dokumentala. Urriak 7, larunbata, 11:30ean, Algortako Kultur E txean, “La luz de aquella tierra. Mujeres republicanas en el exilio”.

/ Nabarmen tzekoak> Taldeka programak kirolaren, ongizatearen eta

turismoaren arloan dauden negozio-aukerak landuko ditu Getxon (2. or.)

> Aixerrotako errota ustia tzeko lizitazioa egingo da laster (3. or.)

> Parkeetan gimnasia egiteko eta ibil tzeko geraldien programa (4. or.)

Doako alea

1469 zb.www.ge txo.eus

Irailak 28>> Urriak 8

2017

Portu Zaharrak igogailu

panoramiko inklinatu bat edukiko du,

irisgarritasuna hobe tzeko

(3. or.)

Niamh Ní Charrak hasiera ipiniko dio Folk Jaialdiari, eta Soud Massi, José Mercé eta Kukai Dan tza Taldea ere izango dira

Niamh Ní Charra biolin-jo tzaile eta kantari irlandarrak hasiera ipiniko dio ostegunean, irailak 28, Ge txoko Nazioarteko Folk Jaialdia-ri Areetako Geltokia plazako karpan. Urria-ren 1era arte 33. ekitaldian aurten José Mercé flamenko abeslariaren, Souad Massi kantau-tore aljeriarraren eta Kukai Dan tza taldearen partaide tza ere izango da. Jaialdiak iraungo dituen lau egunetan, guztira, 11 kon tzertu izango dira eta baita kale banden desfileak eta landike tza eta kulturen aniztasuna bul tza tzen dituzten jarduerak ere.

Aurten, jaialdiaren saio guztiak, haurren tzako ikus-kizuna izan ezik, Areetako Geltokia plazan kokatu-tako karpan izango dira, bi eszenatokirekin. Ohi de-nez, saio nagusiak 21:00etan hasiko dira eta, horiez gain, 18:30ean eta 23:00etan ere kon tzertuak izango dira. Bestalde, haurren tzako saioa urriaren 1ean, igandean, izango da, Areetako Andrés Isasi Musika Eskolan, 11:00etako eta 12:30eko emanalditan. Aree-tako Geltokia plazan ere jarduera ani tz egongo dira, esaterako zenbait Gobernuz Kanpoko Erakunderen eta elkarteren postuak bilduko dituen Gune Solida-rioa, Munduko Eskulanen Azoka eta hainbat herri-tako platerak eskain tzen dituen Munduko Terraza.

Egitaraua Saio nagusiei dagokienez, Niamh Ní Charra biolin-jo tzaile eta abeslari irlandarrak emango dio hasiera jaialdiari ostegunean, hilak 28, Ibon Koteron albokari eta Xabi Aburruzaga trikitilariak lagunduta. Bigarren egunean, ostiralean, hilak 29, José Mercéren txanda etorriko da, egungo abeslari flamenkorik famatue-netako bat, hain zuzen ere. Kon tzertu nagusien egi-taraua borobil tzeko, Souad Massi abeslari aljeriarra larunbatean, hilaren 30ean, eta Kukai Dan tza Taldea konpainiaren proiek tu berria, Lotuneak igandean, urriak 1, izango dira Ge txon. Kukaik zenbait artista-ren lagun tza jasoko du, besteak beste Carlos Núñez gaita-jo tzaile galegoa, Maria Berasarte kantaria eta Iñaki Salvador piano-jo tzailearena.Kon tzertu horiez gain, beste zazpi emanaldi ikusi ahal izango dituzte herritarrek. 18:30eko saioetan Aragoiko Trivium Klezmer hirukotea ostegunean, Voces Navarras boskotea ostiralean, Mara abeslari portugaldarra larunbatean eta Madrilgo Bruna So-nora talea igandean (Ermuako Folkez Blai jaialdiaren Tale Lehiaketako irabazlea) ariko dira. 23:00etako kon tzertuetan, berriz, Los Texmaniacs talde iparame-rikarrak ostiralean (irailaren 29an) tex mex doinuak ekarriko ditu Ge txora lehenengo aldiz eta Nakany Kanté abeslari ginearrak Afrikako kantak eskainiko dizkie zaleei larunbatean (irailaren 30ean). Azkenik,

Musika ari du haur ikuskizun didaktikoa izango da Ge txon, Euskadiko Orkestra Sinfonikoko hari-lauko-tearen eta Pirri tx, Porro tx eta Marimoto ts pailazoen eskutik. Ikuskizuna igandean, urriak 1, 11:00etan eta 12:30ean ikusi ahal izango da. Ohiko kale-banden desfileak ez dira faltako jaial-dian. Aurten, Eskozia, Fran tzia, Errioxa eta Ge txoko taldeak ibiliko dira herriko kaleetan zehar 19:30etik

aurrera. Irailaren 30ean, larunbatean, ordu horretan desfile handia abiatuko da Biz kaia Zubiko plazatik hasita, Areetako Geltokia plazara, Nagusia kalea ze-harkatuz, hurrengo taldeen partaide tzarekin: Rea-ding Pipe Band (Eskozia), Acousteel Gang (Fran tzia), Imperial Kikiristan (Fran tzia), La Tit´Fanfare (Fran-tzia), Tarumba (Errioxa) eta Agurra Dan tza Taldea (Ge txo).

Niamh Ní Charra

Souad Massi

José Mercé Kukai Dantza

http://code-industry.net/

STAF

F >

LANPOL TSASALEROSKETAGALDUTAKOAK

- Emakume diplomatua Enpresaria-letan, autonomoa, goizez lan egiteko

lan bila dabil. Tel.: 94 407 62 88.- Neska ardura tsua, eskarmentua-

rekin, e txean egiteko lan bila dabil, edadetuak edo umeak zain tzeko ... Tel. 652 15 57 63.

- Ingelesa, irakasleak klase partikula-rrak ematen ditu. Tel.: 687 000 650. Romo (Puri). Oso emai tza ona.

Tratu txarren biktimak arta tzeko Eusko Jaulari tzaren telefono zerbi tzua: 900 840 111

Ge txoberri Ge txoko Udaleko Komuni-kazio Sailak kaleratutako argitalpena da eta horretan udalari eta tokiko bizi -tzari lotutako albisteak eta informazioak ager tzen dira astero.Komunikazioko zinego tzia: Amaia Agirre.Zuzendaria: Javier García.Erredaktoreburua: I tziar Aguayo.Erredakzioa: Nekane Ardanza,

Monika Rodrigo, Iñigo Olondo. Urgull kalea z.g., 4. Tel.:94 466 03 20. 48991 Ge txo. e-posta: ge txokoudalapren tsa@ge txo.eusArte arduradunak: Flash Composition SLInprimaketa: Editorial Iparraguirre S.A.Banaketa: Lantegi Batuak Fundazioaren egunOn zerbi tzuaGordailu legala: BI-388-87

Norberaren iragarkiak direnez gero, aldizkari hau ez da horien edukiaren egiazko-tasunaren eran tzule izango.

IRAILAK 28 OSTEGUNAFolk Ge txo BBK. Kon tzertuak. 18:30ean, Areetako Geltokia plazan, Trivium Klezmer (Aragoi). Sarrera dohainik. 21:00etan, Geltokia plazan, Niamh Ní Charra (Irlanda) + artista gonbidatuak (Xabi Aburruzaga eta Ibon Koteron). Sarrera: 8€. Abo-namendua: 50€. Banda desfilea. 19:30ean, Eskoletako plazatik Aree-tako Geltokia plazara, Reading Pipe Band (Eskozia). Elkartasun gunea. Munduko eskulanak. Munduko Te-rraza. www.ge txo.eus Liburu baten aurkezpena eta so-lasaldia. Javier Campo Estebanek “Ge txo en sus calles. Con nombre propio” liburuaren aurkezpena eta “Los albores de un barrio llamado Romo” solasaldia eskainiko ditu, 19:00etan, Nagusien E txean (K/Lope de Vega 12).

IRAILAK 29 OSTIRALAFolk Ge txo BBK. Kon tzertuak. 18:30ean, Areetako Geltokia plazan, Voces Navarras. Sarrera dohainik. 21:00etan, Geltokia plazan, José Mercé. Sarrera: 20€. Abonamendua: 50€. 23:00etan, Geltokia plazan, Los Texmaniacs. Sarrera: 5€. Ban-da desfilea. 19:30ean, Reading Pipe Band (Eskozia). Elkartasun gunea, munduko eskulanak eta munduko Terraza. www.ge txo.eus

IRAILAK 30 LARUNBATAFolk Ge txo BBK. Kon tzertuak. 18:30ean, Areetako Geltokia plazan, Mara (Portugal). Sarrera dohainik. 21:00etan, Geltokia plazan, Souad Massi (Aljeria). Sarrera: 10€. Abona-mendua: 50€. 23:00etan, Geltokia plazan, Nakany Kanté (Ginea). Sarrera dohainik. Bandak desfilea. 19:30ean, Biz kaia Zubitik Areetako Geltokia pla-zara. Elkartasun gunea, munduko eskulanak eta munduko Terraza. www.ge txo.eus

URRIAK 1 IGANDEAFolk Ge txo BBK. Kon tzertuak. 11:00etan eta 12:30ean, Areetako Andrés Isasi Musika Eskolan, EOSren Hari Laukotea + Pirri tx, Porro tx eta Marimoto ts: Musika ari du (haurren-tzako ikuskizuna). Sarrera: 5€. 18:30ean, Areetako Geltokia plazan, “Bruna Sonora” (Madril). Sarrera do-hainik. 21:00etan, Geltokia plazan, Kukai Dan tza + artista gonbidatuak (Carlos Nuñez, Mª Berasarte, Iñaki Salvador, I tsaso Elizagoien, Xabier Zeberio…): Lotuneak. Sarrera: 12€. Abonamendua: 50€. Banda desfilea. 19:30ean, Reading Pipe Band (Es-kozia). Elkartasun gunea, munduko eskulanak eta munduko Terraza. www.ge txo.eus I. Ge txo Dan tzan. Andra Mariko Malakate parkean, Agurra, Beran tzagi, I txartu, Zasi-Eskola eta I txas Argia dan tza taldeen eskutik. 11:30ean, kalejira. 12:30etik 13:30era, dan-tzaldia, eta 16:30etik 19:30era, erro-meria Luhartz taldearekin.XXXV. An tzerki Jardunaldiak. An-tzerki arina. Algortako Kultur E txean, “Bikoteka” (testurik gabe; dan tza) eta “Esperando a Fofó” 18:30, 19:30

eta 20:30ean, eta “Elle n´est pas Liz Taylor” (gaztelaniaz), eta “Komunak” (euskaraz) eta “Sueño de una tarde de poteo” 19:00, 20:00 eta 21:00etan. Sarrera: 3€ (saio bat) eta 9€ (lau saio). Kultur E txean salgai hilaren 1ean bertan 17:30etik aurrera.

URRIAK 4 ASTEAZKENALiburu aurkezpena. Algortako Kultur E txean, 19:00etan, Valentín Ibarra Lo-zanoren “Crónica de la expulsión de los judíos: Balmaseda en el fin de la Edad Media”.

URRIAK 6 OSTIRALAErakusketa. Algortako Torrene Are-toan, Eriz Morenoren jarduera artisti-koa argazkiekin. Hilaren 29ra arte,Dan tza Plazan. Andra Mariko Malaka-te parkean, 19:00etan, euskal dan tzak Agurra, Beran tzagi, I txartu, I txas Argia eta Zasi-Eskola bertoko taldeen esku-tik. Antola tzaileak: Andrés Isasi Musi-ka Eskola eta Kultur E txea.Kontularien Kluba. 2017/18 denbo-raldiaren hasiera. Algortako Kultur E txean, 19:00etan, ipuin-kontalaria izan edo en tzun nahi duten per tsona nagusien tzat. Oraingo honetan, Kultu-rartekotasuna + norberak hauta tzeko gaia.XXXIV. An tzerki Jardunaldiak. Ba-rruko an tzerkia (Zurrumurrurik Ez Estrategia). Utopian Ge txon (Errota txu industrialdea, D eraikina), 20:00etan, Caminamos para crecer taldearen es-kutik. Sarrera: Utopian jaso beharreko doako gonbidapenez.

URRIAK 7 LARUNBATAIpuin kontaketa. Storytime. Elkar-tegian (Ogoño 1. Areeta), 11:00etan, Kids&Us Algorta-Ge txoren eskutik, Gina Ginger´s birthday party. Ingele-sez. Familia osoaren tzat. Dokumentala. Algortako Kultur E-txean, 11:30ean, “La luz de aquella tierra. Mujeres republicanas en el exi-lio”. Zuzendaria: Javi Larrauri. Antola-tzaileak: CEAR-Euskadi eta OEE Ge txo.XXXV. An tzerki Jardunaldiak. Kale an tzerkia. Algortako San Nikolas plazan, 13:00etan, “Historias de un baúl” (testurik gabe; haurren tzat), Trotamundosen eskutik. Doan. Ba-rruko an tzerkia. Areetako Andrés Isasi Musika Eskolan, 20:00etan, “Plau out: muriendo de éxito”, Erre Produccionesen eskutik. Helduen-tzat. Sarrera: 10€.

URRIAK 8 IGANDEAXXXV. An tzerki Jardunaldiak. Paila-zoak. Algortako San Nikolas plazan, 13:00etan, Gari, Mon txo eta Joselon-txoren eskutik, “Supituki”. Euska-raz. Sarrera dohainik. Magia. Aree-tako Andrés Isasi Musika Eskolan, 18:00etan, Hodei Magoaren eskutik, “Ilusioaren indarra”. Euskaraz. Adin guztien tzat. Sarrera: 5€. An tzerki arina. Algortako Kultur E txean, “Al menos, el final”, “Encuentro noctur-no de muerte y olvido” eta “Esto-colmo, síndrome”, 18:30, 19:30 eta 20:30ean, eta “Plano secuencia”, “Ganba alaia 2.0” eta “!Qué desfa-chatez”, 19:00, 20:00 eta 21:00etan. Sarrera: 3€ (saio bat) eta 9€ (lau saio). Kultur E txean salgai hilaren 8an bertan 17:30etik aurrera. Demandako mendikatea. Otero (2.045m.). Inskripzioa: irteera aurreko asteazkenean, 24:00ak arte, e-pos-ta bidez: [email protected], wha tsapp (tel.: 606 637 128) edo bere egoi tzan asteartero, 20:30etik aurre-ra. Antola tzailea: Etorkizuna Mendi Taldea.

Barraskilo LehiaketaArtalde kuadrillak jan tzi zuen txapela eta eraman zuen Udalak emandako garaikurra Mesedeetako Jaietako 23. Barraskilo Lehiaketa irabazi bai-tzuen, iragan igandean antolatutako ekitaldia. Bigarren eta hirugarren sai-lkatuak La praza que me abrasa eta Santa Ana izeneko kazolak izan ziren. Guztira 26 kazola aurkeztu ziren lehiaketa gastronomiko honetara; jende ugari hurbildu zen bertara eta jai giro aparta bizi izan zen.

Asilo, babesa, migrazio eta aniztasunari buruzko jarduerak

Udalak asilo, babesa, migra-zio eta aniztasunari buruzko hainbat jarduera antolatu eta lagundu ditu datozen egunota-rako, hainbat sailaren progra-mazioen barruan, herritarren artean eskubideari buruz sen-tsibiliza tzeko. Larunbatean, hilaren 30ean, Villamonteko Kultur E txean ikus-en tzunezko baliabideen gida banatuko da, Migrazioei eta babesari buruzko Horren urrun, horren hurbil Li-burutegiak Topaleku egitaraua-ren barruan. Egun horretan urteko azken lauhilabeteko le-henengo sakon tzeko mintegia izango da, Europa eta per tsona errefuxiatuak gaiari buruz, gaz-

teleraz. Eta bertan ere, urria-ren 13ra arte Gipuzkoako Mu-gak-SOS Arrazakeria GKEaren erakusketa bisitatu ahal izango da, asilo eta babesari buruzko hainbat panelek osatuta.An tzerki Jardunaldiek La Zanja an tzezpena eskainiko dute, CEAR Euskadi entitatearen Ca-minamos para Crecer taldearen eskutik, urriaren 6an, 20:00etan, Utopian zentroan, eta urriaren 7an, Liburutegiak Topaleku egi-tarauak Villamonteko Kultur E-txean, 11:30ean, Javi Larrauriren La luz de aquella tierra, Mujeres republicanas en el Exilio dokumen-talaren proiekzioa izango da, CEAR Euskadiren eskutik ere.

Taldeka programak kirolaren, ongizatearen eta turismoaren arloan dauden negozio-aukerak

landuko ditu Ge txonDEMA Enplegu eta Ekin tzaile-tza Foru Agen tziak, Ge txoko Udaleko Ekonomia Susta tzeko Arloaren lagun tzarekin, Tal-deka Ekin tzaile tza Progra-maren beste deialdi bat jarri du mar txan. Programa hori Foru Aldundiko Enplegua, Gizartera tzea eta Berdintasuna Susta tzeko Arloak eta DEMAk berak bul tza tzen dute. Urria-ren 27ra bitartean, interes-dunek deialdi honetan izena emateko aukera izango dute. Deialdi hori batez ere (baina ez bakarrik) turismoaren, kiro-laren eta ongizatearen arloko industrien eta teknologien in-guruan ekin tzaile tzan ari tzeko interesa dutenei zuzenduta dago. Hain zuzen ere, Ge txoko udalerriak arlo estrategiko ho-rien aldeko apustua egin du. Programa honetan parte har-tzen dutenek Aldundiak ema-ten dituen autoenplegurako lagun tzak eskatu ahal izango dituzte.

Taldeka programa eta fa-seakAzaroaren erdialdetik aurre-ra, gehienez ere hogeita bost per tsonek (Ge txokoek lehen-tasuna izango dute) hartuko

dute parte programa hone-tan. Programa hori kolektibo desberdinek bizi duten lan-gabezia-egoerari irtenbide berri tzaile bat emateko sortu da, modu horretan, lankide-tza-formula aberasgarrien bitartez autoenplegurako bi-dea susta tzeko. Horretarako, parte har tzaileek prestakun-tza eta lagun tza jasoko dute, negozio-ideien sorrera bul tza-tzeko. Hiru fasetan garatuko da. Lehenengoak bi hilabete iraungo du; bertan, coaching eta mentoring tekniken bitar-tez parte har tzaileen profil ekin tzailea sendo tzeko proze-su bat egingo da. Hurrengo bi hilabeteetan, parte har tzaileek negozio-plan bat garatuko dute DEMAren eta Ge txolanen lagun tzarekin. Azkenik, hiru-garren fasean, negozio-plana mar txan jarri eta berau kudea-tzeko lagun tza teknikoa ja-soko dute, hamabi hilabetez.

Betebeharrak eta saio infor-matiboaParte har tzeko baldin tza hauek bete beharko dira: I tsasadarraren Eskuinaldeko edo Uribe Kosta eskualdeko udalerrietako batean bizi eta bertan erroldatuta egotea (ge txoztarrek lehentasuna izango dute), langabezian edo enplegua hobe tzeko prozesuan egotea eta Lanbiden izena ematea.Ekimen berri honen gaineko informazio gehiago emateko saio informatiboa antolatu dute urriaren 23an, astelehenean, Ge txolanen bulegoetan (Ge txo Elkartegia, Areeta). Nahitaezkoa da aldez aurretik izena ematea. Informazio gehiago: www.ge-txo.eus/ge txolan eta Barakaldo Elkartegiko DEMAren bulegoe-tan (Fanderia 2, Barakaldo); tel: 94 418 90 55.

Hirukideren aurkezpena,

Ge txonDatorren asteazkenean, urria-ren 4an, Hirukide Kide Ugariko Familien Elkarteen Federazioak ekitaldi bat egingo du Ge txon bere zerbi tzuak eta jarduerak aurkezteko. Hi tzordua 18:00etan izango da Romoko Gobelaurre Zentroan (Txabarri-Zuazo par-keko behealdeetan).Federazioaren jarduerak ezagu-tzera emateaz gainera, kolek-tiboari zuzendutako lagun tza eta hobari publikoen inguruko informazio zeha tza eskainiko dute. Azken hilabete hauetako nobedadeak ere azalduko di-tuzte, kide ugariko familia as-kok ez baitituzte ezagu tzen, esate baterako, pasaportearen eta NANaren tasa-salbuespe-na, kide ugariko familia izateko baldin tzaren zabal tzea eta ama-tasun-osagarria pen tsioetan, besteak beste.Argibide gehiago: [email protected].

I tsasorun tz ekitaldia

Uribe Kostako surflari talde ba-tek sortutako I tsasorun tz eki-menak ekitaldi bat antolatu du Euskal Herriko estatus politi-koari buruz azaroaren 5ean Ge-txon burutuko den herri galde-ketaren alde. Ekitaldi honetan 300 surflari bildu nahi dituzte I tsasorun tz-ekoek mosaiko bat osa tzeko. Portu Zaharre-tik aterata, uretan murgilduko dira beren surf-oholekin Gure Esku Dago-ren ikurra irudika-tzeko: eskua. Ekitaldia larunbat honetan izango da, irailak 30, 12:00etan. Bertan, uretan sartu baino lehen, I tsasorun tz-eko eta Gure Esku Dago-ko kide banak hartuko dute hi tza.

Arga

zkia

: Jos

é Án

gel F

uert

es


Proiek tuak Genara txu eta Usategi parkearen arteko bidexka hobe tzea ere aurreikusten du

Portu Zaharrak igogailu panoramiko inklinatu bat edukiko du, irisgarritasuna hobe tzeko

Udaleko Gobernu Ba tzordeak on tzat eman du Algortako Portu Zaharrean irisgarritasuna baliabide mekanikoz hobe tzeko proiek tua, bi jarduketa au-rreikusten dituena: batetik, igogailu panoramiko inklinatu bat eraiki tzea eta, bestetik, Genara txu eta Usategi parkea lo tzen dituen pasealekua hobe-tzea. Egitasmoak 700.000€-ko aurre-kontua dauka eta lanak amai tzeko epea bost hilabetekoa da obra hasten denetik, eta horregatik uste da urtebete barru irekiko dela erabil tzeko.Alkateak, Imanol Landak, pren-tsaurrekoan azpimarratu zuenez, “proiek tu hau 2017ko aurrekontu partehar tzaileetan sartuta dago (milioi bat euro bideratu dira horietara) eta, hortaz, ge txotar hiritarren ekarpen eta eskaeren emai tza da. Albiste aparta da Portu Zaharraren tzat, bertako bizilagunek mahaigaineratutako aldarrikapen historikokoetako bat gauzatuko baita: auzoko irisgarritasunaren arazoa hobe tzea, baita bisita tzen gaituztenen tzat ere. Hartara, Portu Zaharreko auzotarrekin batera egindako lanean aurrera egiten jarrai tzeko urra ts berri bat egiten dugu; euren konpromisoa eta lagun tzeko borondatea baloratu eta aitortu nahi dut”, aipatu zuen alkateak.

Proiek tuaIgogailuari dagokionez, Ribera kalea eta Portu Zaharreko amaieran dagoen lur gaineko aparkalekuaren artean dagoen tutuan kokatuko da, an tzinan auzoko bizilagunek zarama bota tzeko erabil tzen zutena. 15 bat metroko al-tuera duen desnibela gaindituko du. Igogailua panoramikoa izango da, 75º-ko inklinazioa izango du eta era batera 16 lagun (1.150 kg) sartu ahalko dira bi-daia bakoi tzean, dohainik. Bi geraleku izango ditu ekipamendu mekanikoak eta goialdekoan 8 metro luzeko eta 2,5 metro zabaleko pasabidea ipiniko da, igogailuko on tzira tze-gunearekin komunikatuko duena. Horrez gaine-ra, igogailuak bideozain tza-sistemak, teleagintea eta klimatizazioa edukiko ditu. “Ingurune babestu batean kokatuko da baina guztiz errespetu tsua izango da harekin; izan ere, proposamenak Foru Aldundiaren Kultura eta Ondare Sailaren aldeko txostena jaso du. Inguruan arbolak ipiniko dira ezpondarekin guztiz integratzeko. Proposatutako soluzioak, igogailu bertikal eta babestua, Ereaga edo Aiboako igogailu inklinatuen manten tze kostuak

baino txikiagoak ekarriko ditu”, argitu zuen Hirigin tza zinego tzia den Joseba Arregik.Halaber, behealdean, zelaigunean, es-paloi bat eraikiko da, egun eskalina-taraino iristen denarekin lotuko dena, hau da, 55 metro linealeko (275m2) espaloia; eta hiru argi-zutabe izango ditu, baita bankuren bat ere on tzira tze-gune ondoan. Lau aparkaleku berri ere jarriko dira, mugikortasun urriko per-tsonen tzat.

Oinezkoen tzako bidexka hobe-tuko daGenara txu eta Usategi parkearen arteko oinezkoen tzako bidexkaren hobekun tza “konexio berria izango da, gure udalerriko gune oso berezi hori irisgarri egingo duena, auzoko gure bizilagun guztien zein bisita tzen gaituzten pertsonen mesederako”.Bide berriak, 210 metro luzerakoa, za-balera aldakorra izango du –beti ere 1,5 metrokoa edo handiagoa-, eta bi-dexkaren irudiari eu tsiko dion zoru egonkortu bat, zoladura naturalizatu bati esker; alboak egur listoiekin erre-matatuko dira. 20 baliza inguru jarri-ko dira bidea argi tzeko eta hori guztia indartuko da egun dauden argiteria publikoko zutabeekin eta jarriko diren beste lau zutabe berriekin. Lanek uki-tutako guneak berriz urbanizatu eta landatuko dira.

Aixerrotako errota ustia tzeko lizitazioa egingo da lasterUdalak Aixerrota Errota lehiaketara aterako du Taberna-Jate txe modura ustia tzeko. Emakida horrek 10 urteko iraupena izango du eta 5 urtez luza-tu ahalko da, egun indarrean dagoen emakida amaitu eta gero, 25 urteren ondoren. B taldearen barruan, Ge txoko Ostalari tzako Ordenan tzaren arabe-ra, eta 2. taldearen barruan, Eusko Jaurlari tzaren ordutegien dekretuaren arabera, ustiatuko da taberna-jate txea. Proposamenak aurkezteko epea azaroaren 10ean amaituko da. Kon-tzesiodunak aldiroko kanon bat or-daindu beharko du hilean, bere pro-posamen ekonomikoan jasoko dena;

halaber, ostalari tzaren sektorean duen eskarmentua eta ain tzastapena (ain-tzatespenak, aipamenak, titulazioak eta abar) baloratuko dira.Aixerrota eraikinak, gu txi gorabehe-ra, 266,06 m2 erabilgarriko erdisoto bat eta 370,53 m2 erabilgarriko beheko solairua dauzka, non jate txeaz gain ta-berna-kafetegia ere dagoen, por txetik sarrera independentea daukana; terra-za bat ere badauka, kanpoaldean. Do-rreak 77 m2 ditu.Lizitaziorako informazioa: Udalaren Ondare eta E txebizi tza Saila (Foruak 6. Tel.: 944.660.044, e-posta: ondarea@ge txo.eus).

Gero

Orain


Ge txoko An tzerki Jardunaldiak dato-rren igandean, urriak 1, hasiko dira, 18:30ean, bost muntai aurreikusten di-tuen an tzerki laburra programazioare-kin, Algortako Kultur E txean. Aurten 14 ikuskizun aurkeztuko dira, euskaraz eta gazteleraz, tartean Play out: murien

do de éxito, Erre Producciones-ekin; Un Dios Salvaje, Txalo Producciones-ena eta Ez dok hiru!, Tartean taldearena. Mun-taiak publiko nagusiaren tzat, haurren-tzat eta adin guztien tzat egongo dira. Lanak Algortako San Nikolas plazan eta Areetako Andrés Isasi Musika esko-lan egingo dira, La zanja izan ezik, Uto-pian izeneko gunean egingo baita.

Orientazio Ibilbidea. I txartu taldeak V. Orientazio Ibilbidea antolatu du, hainbat entitateren lagun tzarekin, tartean udalarenarekin, larunbaterako, irailak 30erako, 10:00etatik aurrera. Irteera eta helmuga Algortako Geltokia plazan izango da. Ekimena hiru orduz banatuko den mapan ager tzen diren saltoki, taberna, toki eta monumentu gehien bisita tzean da tza. Horietariko ba tzuk, gainera, Bidezko Merkatari tzako eta Soli-daridUP proiek tuetako parte har tzaileak dira. Izenematea irailaren 28a baino lehen egin beharko dute per tsona interesatuek www.i txartu.com webgunean (informazio gehiago). Izena ematen duten lehenengo 200 lagunek udalak emandako Bidezko Merkatari tzako kamiseta jasoko dute.

An tzerki jardunaldiak abian dira

I Ge txo Dan tzanDatorren igandean, urriak 1, Andra Mariko Malakate parkean I. Ge txo Dan-tzan egingo dute, Agurra, Beran tzagi, I txartu, Zasi-Eskola eta I txas Argia taldeen eskutik. Dan tzariak 11:00etan elkartuko dira eta handik ordu erdi-ra kalejira egingo dute eta ondoren, 12:30etik 13:30ak arte dan tzaldia egin-go dute. Jardunaldia Luhar tz taldeak alaitutako erromeriarekin bukatuko da, 16:30etik 19:30ak arte.

Parkeetan gimnasia egiteko eta ibil tzeko geraldien programa

Ge txo Kirolak-ek eta I txartu eta Ajane elkarteek jadanik definitu dute parkee-tan gimnasia egiteko eta Ge txon zehar taldean oinez ibil tzeko geraldien doako programa. Berrikun tza gisa, goizeko ibilaldiei arra tsaldeko bi geraldi ge-hitu behar zaizkie, Ajanek antolatuta (astearte eta ostegunero, 17:00etatik 18:30era. Algortako Geltokia plazan geratuko dira, eta lehena urriaren 17an izango da) eta larunbat goizetan nordic walking praktika tzeko taldea I txartu-rekin (lehena urriaren 14an egingo da, Algortako Geltokia plazatik hasita). Goizetako saioak astelehen honetan, urriaren 2an, hasiko dira, astelehenetik ostegunera (10:00etatik 11:00etara, ibi-laldi egunetan, eta 10:00etatik 11:30era gimnasia-aparatuak dituzten parkee-tako klase gidatuetan. astelehenetan eta asteazkenetan Areetako Geltokia plazan elkartuko dira; astearte eta os-tegunetan, aldiz, Algortako Geltokia plazan. Horrez gainera, I txartu elkar-teak ibilaldi berezia antolatuko du hi-lean behin, ibilbide luzeagoetan barre-na (9 kilometro inguru).

Argibideak: Ge txo Kirolak (94 430 80 70), I txartu (nw.i [email protected]); eta Ajane (na [email protected]).

Uretako jarduerak

Urriaren 7an, larunbatean, hasiera emango zaio haurdun daudenen tzat eta haur txoen tzat Ge txo Kirolak-ek antolatutako uretako doako jardueren denboraldi berriari. Abonatuen tzat dira eta larunbatero eskainiko dira goi-zez Gobelako igerilekuan. Horrez gainera, hilabetero, azken igan-dean, Fadurako igerilekuetan hainbat jarduera ludiko izango dira 3 urte bete duten haurren tzat eta gu txienez heldu batekin joan beharko dute. Lehenen-goa urriaren 29an izango da, 10:00eta-tik 11:00etara.Aldez aurretik izena eman behar da Faduran (94 430 80 70) edo Gobelan (94 404 51 51).


www.ge txoaktibatu.cominfo@ge txoaktibatu.com

URRIA

2017PARTE HARTUIKASI, IRAKATSI, ZAINDU, GOZATU

PARTICIPAIKASI, IRAKATSI, ZAINDU, GOZATU APRENDE, ENSEÑA, CUÍDATE, DIVIÉRTETE

“GETXOAKTIBATU! programako hainbat tailerretan hartu dut parte eta denak bikainak dira”

Mary TenaFlores Arantza tailerreko parte-hartzailea

“Tai chi-a GETXOAKTIBATU! programari esker ezagutu genuen”

Javi, Idoia, Andrea, Jesús eta RaquelEspacio Zen Contemporáneoko ikasleak

“Jarduera honetan gure umeek disfrutatu dute era desberdin, sortzaile eta osasuntsuan”

Lili OhialKale-zirkoa tailerreko artista

Informazio gehiago behar izanez gero edo zure proposamenak bidali nahi badizkiguzu, gure webgunea (www.getxoaktibatu.com) edo posta elektronikoa ([email protected]) erabil ditzakezu.

#Ge txoBiziEzazu

JARDUERA AGENDA. Ikusi www.getxoaktibatu.com webgunean

URRIAK

1Haurren xake lehiaketa Oku Lounge, La Kazuela eta Pianamul-enAntolatzaileaPianamul, Oku Lounge eta La Kazuela, Getxoko Xake Klubarekin elkarlanean

LEKUA: Pianamul, Oku Lounge eta La Kazuelan

IZEN-EMATEA: Aldez aurretik izena eman behar da

ORDUA: 16:00 INFO: 688 677 874

URRIAK

4Taierra: “Lotura eta masajea”AntolatzaileaIAIM/AEMI eta Espacio Zen Contemporáneo

LEKUA: Tamarindo 4 (Algorta) IZEN-EMATEA:

Aldez aurretik izena eman behar da (plaza mugatuak)

ORDUA: 11:30 INFO: 629 732 500

URRIAK

4Haurrentzako yogaAntolatzaileaAnahata Kultur Elkartea

LEKUA: Iturgitxi 8 (Algorta) IZEN-EMATEA: Aldez aurretik izena eman behar da

ORDUA: 17:30 INFO: 650 015 667 [email protected]

URRIAK

5Tailerra: “Produktu naturalak erabiliz nork bere burua makillatzen ikasteko” AntolatzaileaEstetic Derma

LEKUA: Euskal Herria 22 (Algorta). Euskal Herria Poliklinika


ORDUA: 17:00 INFO: 678 692 092 (izen-ematea WhatsApp bidez)

URRIAK

5Hitzaldia: “Nola hezi zigorrik gabe eta diziplina positiboaren bidez”AntolatzaileaAldatuz Psikologia

LEKUA: Las Mercedes 8 (Areeta) IZEN-EMATEA: Aldez aurretik izena eman behar da


URRIAK

5Solasaldia frantsesez AntolatzaileaBonjourGetxo! Frantsez Zentroa eta Baster Taberna

LEKUA: Baster Taberna. Satistegi plaza (Algorta)



URRIAK

6Tailerra estresa kudeatzeko: “Mindfulness. Orainaldian bizi”AntolatzaileaInckorpora Psikologia eta Osasuna

LEKUA: Illeta 8 (Algorta) IZEN-EMATEA: Aldez aurretik izena eman behar da


URRIAK

7Tailerra: “Pilates terapeutikoa”AntolatzaileaArane Fisioterapia




URRIAK

7Psikotango tailerra AntolatzaileaSusana G. Sachetti Salvador (analista bioenergetikoa, TREn aditua eta tangoterapeuta)

LEKUA: Adi Espacio-Ocio y Negocios Basagoiti etorbidea 56 (Algorta)

IZEN-EMATEA:

Aldez aurretik izena eman behar da. Bikotekiderik gabe etor zaitezke

ORDUA: 11:00 INFO: 688 603 070

URRIAK

7Umeentzako koreografiak: Ikasi egungo abestien koreografia errazak. Dantzatu eta gozatu AntolatzaileaAna Lara Dantza Eskola

LEKUA: María Goiri 14 (Algorta) IZEN-EMATEA: Aldez aurretik izena eman behar da

ORDUA: 11:00 INFO: 944 607 511

URRIAK

7Xake klaseakAntolatzaileaGetxoko Xake Kluba

LEKUA: Eskoletako plaza (Areeta) IZEN-EMATEA: Sarrera doan

ORDUA: 11:30 INFO: [email protected]

URRIAK

10Klase didaktikoa: “Bizikletaz bidaiatzen”AntolatzaileaBilbo Bizi Tailerra

LEKUA: Mariandresena 1 (atzeko lonja) (Algorta)



URRIAK

14Kirol eskolak: Esku pilota, dantza, herri kirolak eta slackline AntolatzaileaGetxo Euskal Pilota, Sport Studio, Oreka Slackline eta Getxoko Herri Kirol Taldea

LEKUA: San Nikolas plaza (Algorta) IZEN-EMATEA: Sarrera doan


URRIAK

17Reiki tailerra: “Osasuna zure eskuetan”AntolatzaileaReikiaiumi (Ainara Iturregi)

LEKUA: Anima-Te. Basagoiti etorbidea 75 (Algorta)



URRIAK

18Lore tailerra: “Nola egin kokedamak” AntolatzaileaFlores Arantza

LEKUA: Bidezabal 13 (Algorta) IZEN-EMATEA: Sarrera doan


URRIAK

19Tailerra: “Nola egin aurre bullying egoerei gure seme-alabekin” AntolatzaileaTatami4all

LEKUA: Adi espacio-Ocio y Negocios. Basagoiti etorbidea 56 (Algorta)



URRIAK

19Tailerra: “Fisioterapia, zure tresna erabilgarria haurdunaldian zehar”AntolatzaileaAgurne Blanco. Osteopatia eta Fisioterapia

LEKUA: Bidebarrieta 2 (Areeta) IZEN-EMATEA: Aldez aurretik izena eman behar da


URRIAK

21Hitzaldia: “Lor daiteke nire semeak/alabak era eraginkorrean ikastea eta gainera gustuko izatea?” AntolatzaileaAida Arroyo eta Oier Garamendi. Aurrez Aurre, Psikologoak eta Hezitzaileak

LEKUA: Tatami4All. Jolastokieta 2 (Areeta)



URRIAK

25Tailerra: “Glutenik gabeko Cupcakes-ak dekoratzen” AntolatzaileaMi Mundo de Azúcar

LEKUA: Torrene 1 (Algorta) IZEN-EMATEA: Aldez aurretik izena eman behar da

ORDUA: 18:30 INFO: 946 554 634

URRIAK

25Hitzaldia: “Ezagutu mindfulness-a eta horren onurak”AntolatzaileaMarta Lacabex (psikologoa)



URRIAK

27Tailerra: “Helduentzako ipuin terapeutikoak“AntolatzaileaTu Mundo Puesto en Pie. Psikologia eta Nutrizioa

LEKUA: Mayor 20 bis (Areeta) IZEN-EMATEA: Aldez aurretik izena eman behar da


URRIAK

28Hitzaldia: “Nire emozioak margotzen”AntolatzaileaBilboByt (Tania Silvestrini eta Eva Clemente)

LEKUA: Tatami4All. Jolastokieta 2 (Areeta)




[email protected]

IRAILA39 zk.

2017

EGUNEROKOA

GETXOKO GURASOEN ESKOLAREN ALDIZKARIA

AITA, NOIZ ITZULIKO DA AMAMA?

Duela astebete, Arkaitz hil zen. Bat-ba-tean. Saskibaloian ari ginen eskola ostean eta ziplo erori zen lurrera, konor-terik gabe. Ane Miren eta Itxaso suspertzen saiatu ziren, Gurutze Gorrian ikastaro bat egina baitzuten. Handik ordu-laurden batera anbulantzia iritsi zen, baina esan ziguten ezin zela ezer egin, hilda zegoela.

Bi urte genituenetik ibiliak ginen elkarre-kin ikastolan. Nire laguna zen. Hain hurbileko norbait hiltzen zitzaidan lehen aldia zen.

Oraindik gogoan dut, haurrak ginela, haren amak parkean zehar jarraitzen ziola, korrika egin ez zezan, esfortzurik egin ez zezan. Beti esaten zigun Arkait-zek gaizki zuela bihotza, korrika eginez gero gaixotuko zela. Noiz edo noiz

eraman zuten ospitalera, baina bizpahiru eguneko kontua izaten zen, eta normal-normal itzultzen zen, betiko moduan.

Bigarren Hezkuntzan hasi ginenean, behin, haren amak esan zigun kontua ez zela gaixotuko zela, hil zitekeela baizik. Zirrara ikaragarria egin zigun horrek. Nola hilko zen hamahiru urterekin?

Arkaitz, berriz, arazo hura izango ez balu bezala bizi zen egunero. Ez zuen izaten gogoan arazoa; guk ere ez, duela astebetera arte. Hamabost urte zituela hil da.

Sekulako zartakoa izan da. Jende asko zegoen patioan hura gertatu zenean; denok ezagutzen genuen. Aste osoa daramagu tutorearekin zein orientatzai-

learekin heriotzaz eta doluaz hizketan institutuan.

Azken hiru egunetan agur-festa bat prestatzen aritu gara. Institutu osoa ari da parte hartzen. Haren ama, aita eta arreba txikia gonbidatu ditugu. Alaia izatea nahi dugu, eta unerik onenak gogoratu.

Esan ziguten gutun bat idazteko berari. Izugarri ari zitzaidan kostatzen. Zer kontatu ez nekienez, Antonek, Olaiak, Leirek eta laurok erabaki genuen film labur bat grabatzea. Grabazioan eman ditugun orduek beste ezerk baino hobeto lagundu didate ulertzen gertatutakoa.Beraren amari bidali diot, eta izugarri gustatu zaio.

Agur, Arkaitz!

Halako uneetan, askok galdetzen diogu geure buruari: Nola esango diot? Zer esango diot? Komeni al da haurra tanato-riora edo hilerrira etortzea? Traumatiza-tuko al da hil dela esaten badiot? Hori gutxi balitz bezala, litekeena da gu ere geure atsekabea pasatzen egotea; normala da, beraz, hainbeste emozioren artean ikuspegia apur batez galtzea.

Tristura hori sentitzea normala, naturala eta onuragarria da haurrentzat. Dena den, dolua modu egokian eramaten lagundu diezaiekegu.

Helduok badugu gure seme-alabak nola edo hala atsekabetik babesteko joera.

Argi eta garbi, heriotza gure bizitzen parte da jaiotzen garenetik; argi eta garbi, halaber, erantzunen beharra dutelako galdetzen digute seme-alabek.

“Hiltzea betiko lo egitea da” esateak, edo galderei “zelako galderak egiten dituzun!” bezalako esaldiekin erantzu-teak, ez dizkie zalantzak argituko, ezta

beren jakinmina asetuko ere.Baliteke guk horri buruzko iritzi argirik ez edukitzea, edo, agian, oso bortitza egitea haiei heriotzaz hitz egitea. Horrek ziurta-sun-gabezia eta beldur asko eragin lieza-guke, eta guk horiek haurrei transmititu. Horregatik, ezinbestekoa da argi jakitea non gauden eta zer emozio pizten dizki-gun heriotzaz pentsatzeak edo hitz egiteak.

Guk uste baino gehiago, eta nolabait beren egunerokotasunean dago: egunero ikusten dituzte bizirik gabeko intsektuak eta landareak, beharbada noizbait hil zaie maskotaren bat, eta albisteetan, komuni-kabideetan eta inguruko helduen zenbait solasetan antzematen dute. Hala eta guztiz ere, zer gertatzen da beren bizitza-ren partetzat daukaten norbait hiltzen denean eta hura agurtzeko aukera izan ez dutenean haren heriotza aurreikusten ez zelako?Horretan eragina du guk haien ahalmenaz dugun usteak, haurrek heriotzari aurre egiteko baliabide kognitibo eta emoziona-lik ez daukaten usteak hain zuzen.

ZER DA DOLUA?

Dolu esaten diegu beste zenbait egoerari jarraitzen dieten egokitze-prozesuei ere: dibortzioak, eskola-aldaketak, maskota bat hiltzea… Prozesu hori haurrek zein helduok bizi izaten dugu, nahiz eta ulertze-mailan aldea dagoen, logikoa den bezala.Ohikoa eta naturala da tristura, pena eta atsekabea sentitzea, maite dugun norbait hil ostean. Osasungarria da hala sentitzea, eta emozio horiek partekatu eta adieraz-teak lagundu egiten digu.

HITZ EGINGO DUT SEMEARE-KIN/ALABAREKIN? BAI ALA EZ?

Ezbairik gabe, erantzuna BAIETZ da.Pertsona maitatuaren heriotzaren berri eman behar diegu eta garrantzitsua da albait lasterren egitea harengan konfiant-za duen norbaitek, eta saihestea gainezka eginaraziko dieten emozioen aurrean jartzea.

Heriotzari buruz hitz egiteko zenbait aholku:- Heriotzari buruzko komunikazioa erraza-goa izaten da, sentitzen dutenean gaiaz hitz egiteko eta galdetzeko libre direla eta beren zalantza eta iritziak adierazteko gure baimena eta errespetua dituztela.

- Hainbatetan, haien galderak ez dira erra-zak ulertzen; horregatik komenigarria da sakontzea jakin nahi duten horretan, hala benetan zer galdetu nahi duten ulertzeko. “Ama, nora joan da amama?” umearen galderari, zenbaitetan, beste galdera baten bidez erantzuteak, esate baterako “Zure ustez nora joan da?”, ikuspegi zaba-lagoaz erakusten digu haiek zer jakin nahi duten.

Ez da ezer gertatzen aitortzeagatik badire-la ez dakizkigun gauzak.

- Maite duten norbait galtzen dutenean, beldurra eta ziurtasun-gabezia sentitu dezakete beraiek zaintzeko geratzen dire-nengatik; horregatik, geratzen garenok ziurtatu behar diegu badituztela eta izango dituztela maitasuna eta zaintza etengabean, nahiz eta joan zaiguna ez dagoen.- Heriotzarekiko gure joerak eta hitzak gogora ditzakete beste ezer baino areago;

- Senideekin eta gainerako zaintzaileekin (maisu-andereñoak, aitona-amonak, lagu-nak…) hitz egiteak eta gaia nola azaldu diegun kontatzeak laguntzen du, denon artean haurrentzako babes emozionale-rako sare bat eratzen eta inkoherentziarik gabeko mezuak transmititzen.- Amaiera-erritu bat emateak lagundu diezaieke: marrazkiak edo gutunak zerura bidaltzea globoetan; pertsona maitatua irudikatzen duen landare bat landatzea, harekin hitz egin ahal izateko eta hura zaintzeko; egunerokotasunean trabarik ez

jartzea hitz egiteko eta zendutako pertso-na aipatzeko eta gogoratzeko; argazkiak eta bideoak ikustea maite zuten pertsona harekin bizi izandako une onak gogoratze-ko…

ZER EGIN DEZAKET DOLUA GAINDITZEN LAGUNTZEKO?Heriotza galera da, azken agur batekin alderatu daitekeen galera, eta horrela antzematen dute haur eta nerabeek ere. Eta horrek maneiatzen ikasi behar ditugun sentimendu mingarriak eragiten ditu.

Maiz, maskotaren bat hiltzea izaten da heriotzarekiko lehen kontaktua. Helduok gutxietsi ohi dugu seme-alaben maskota bat hiltzeak berengan duen eragina.Maite dugun norbait hiltzen denean, dolu-prozesua osatzen duten faseak gain-ditzen goaz. Faseak ezberdinak dira helduontzat eta haurrentzat; eta zer adin eta nolako garapen emozional eta soziala duten, halako intentsitatez biziko dituzte.

ZERGATIK DA HAIN GARRAN-TZITSUA ADINA?

Izan ere, esan liteke nerabezarora arte ez direla finkatzen kontzeptuaren ezaugarri nagusiak:- Izaki bizidun guztiak hiltzen al dira? (Unibertsalitatea) - Bizitzara itzul al zaitezke hil ondoren? (Itzulezintasuna)- Gorputzak funtzionatzeari uzten al dio hiltzen garenean? (Funtzionaltasun-eza) - Zergatik hiltzen gara? (Kausalitatea)- Amaiera bat al da heriotza? (Gorputz gabeko iraupena)

Hona hemen euren dolua albait ondoen eramaten laguntzeko tresnarik egokienak, adinaren arabera sailkatuta:

Heriotzaz eta atsekabeaz hitz egiteak

ez diela kalterik egiten, eta, aitzitik,

modu positiboan laguntzen diela

beren garapen emozionalean.

Bila dezagun geure barnean

erantzunik onena, zintzotasun,

xalotasun eta maitasunean

oinarrituta,

NOLA AZALDU HERIOTZA ETA DOLUA GURE SEME-ALABEIOhikoa da gertuko norbait hil delako dolu-aldia pasatzen ari diren haurrak izatea. Beste batzuek, halako egoera gertutik bizi gabe ere, galdetzen dizute: Zer da hiltzea? Noiz hilko zara? Nora joango gara hiltzen garenean?


Halako uneetan, askok galdetzen diogu geure buruari: Nola esango diot? Zer esango diot? Komeni al da haurra tanato-riora edo hilerrira etortzea? Traumatiza-tuko al da hil dela esaten badiot? Hori gutxi balitz bezala, litekeena da gu ere geure atsekabea pasatzen egotea; normala da, beraz, hainbeste emozioren artean ikuspegia apur batez galtzea.

Tristura hori sentitzea normala, naturala eta onuragarria da haurrentzat. Dena den, dolua modu egokian eramaten lagundu diezaiekegu.

Helduok badugu gure seme-alabak nola edo hala atsekabetik babesteko joera.

Argi eta garbi, heriotza gure bizitzen parte da jaiotzen garenetik; argi eta garbi, halaber, erantzunen beharra dutelako galdetzen digute seme-alabek.

“Hiltzea betiko lo egitea da” esateak, edo galderei “zelako galderak egiten dituzun!” bezalako esaldiekin erantzu-teak, ez dizkie zalantzak argituko, ezta

beren jakinmina asetuko ere.Baliteke guk horri buruzko iritzi argirik ez edukitzea, edo, agian, oso bortitza egitea haiei heriotzaz hitz egitea. Horrek ziurta-sun-gabezia eta beldur asko eragin lieza-guke, eta guk horiek haurrei transmititu. Horregatik, ezinbestekoa da argi jakitea non gauden eta zer emozio pizten dizki-gun heriotzaz pentsatzeak edo hitz egiteak.

Guk uste baino gehiago, eta nolabait beren egunerokotasunean dago: egunero ikusten dituzte bizirik gabeko intsektuak eta landareak, beharbada noizbait hil zaie maskotaren bat, eta albisteetan, komuni-kabideetan eta inguruko helduen zenbait solasetan antzematen dute. Hala eta guztiz ere, zer gertatzen da beren bizitza-ren partetzat daukaten norbait hiltzen denean eta hura agurtzeko aukera izan ez dutenean haren heriotza aurreikusten ez zelako?Horretan eragina du guk haien ahalmenaz dugun usteak, haurrek heriotzari aurre egiteko baliabide kognitibo eta emoziona-lik ez daukaten usteak hain zuzen.

ZER DA DOLUA?

Dolu esaten diegu beste zenbait egoerari jarraitzen dieten egokitze-prozesuei ere: dibortzioak, eskola-aldaketak, maskota bat hiltzea… Prozesu hori haurrek zein helduok bizi izaten dugu, nahiz eta ulertze-mailan aldea dagoen, logikoa den bezala.Ohikoa eta naturala da tristura, pena eta atsekabea sentitzea, maite dugun norbait hil ostean. Osasungarria da hala sentitzea, eta emozio horiek partekatu eta adieraz-teak lagundu egiten digu.

HITZ EGINGO DUT SEMEARE-KIN/ALABAREKIN? BAI ALA EZ?

Ezbairik gabe, erantzuna BAIETZ da.Pertsona maitatuaren heriotzaren berri eman behar diegu eta garrantzitsua da albait lasterren egitea harengan konfiant-za duen norbaitek, eta saihestea gainezka eginaraziko dieten emozioen aurrean jartzea.

Heriotzari buruz hitz egiteko zenbait aholku:- Heriotzari buruzko komunikazioa erraza-goa izaten da, sentitzen dutenean gaiaz hitz egiteko eta galdetzeko libre direla eta beren zalantza eta iritziak adierazteko gure baimena eta errespetua dituztela.

- Hainbatetan, haien galderak ez dira erra-zak ulertzen; horregatik komenigarria da sakontzea jakin nahi duten horretan, hala benetan zer galdetu nahi duten ulertzeko. “Ama, nora joan da amama?” umearen galderari, zenbaitetan, beste galdera baten bidez erantzuteak, esate baterako “Zure ustez nora joan da?”, ikuspegi zaba-lagoaz erakusten digu haiek zer jakin nahi duten.

Ez da ezer gertatzen aitortzeagatik badire-la ez dakizkigun gauzak.

- Maite duten norbait galtzen dutenean, beldurra eta ziurtasun-gabezia sentitu dezakete beraiek zaintzeko geratzen dire-nengatik; horregatik, geratzen garenok ziurtatu behar diegu badituztela eta izango dituztela maitasuna eta zaintza etengabean, nahiz eta joan zaiguna ez dagoen.- Heriotzarekiko gure joerak eta hitzak gogora ditzakete beste ezer baino areago;

- Senideekin eta gainerako zaintzaileekin (maisu-andereñoak, aitona-amonak, lagu-nak…) hitz egiteak eta gaia nola azaldu diegun kontatzeak laguntzen du, denon artean haurrentzako babes emozionale-rako sare bat eratzen eta inkoherentziarik gabeko mezuak transmititzen.- Amaiera-erritu bat emateak lagundu diezaieke: marrazkiak edo gutunak zerura bidaltzea globoetan; pertsona maitatua irudikatzen duen landare bat landatzea, harekin hitz egin ahal izateko eta hura zaintzeko; egunerokotasunean trabarik ez

jartzea hitz egiteko eta zendutako pertso-na aipatzeko eta gogoratzeko; argazkiak eta bideoak ikustea maite zuten pertsona harekin bizi izandako une onak gogoratze-ko…

ZER EGIN DEZAKET DOLUA GAINDITZEN LAGUNTZEKO?Heriotza galera da, azken agur batekin alderatu daitekeen galera, eta horrela antzematen dute haur eta nerabeek ere. Eta horrek maneiatzen ikasi behar ditugun sentimendu mingarriak eragiten ditu.

Maiz, maskotaren bat hiltzea izaten da heriotzarekiko lehen kontaktua. Helduok gutxietsi ohi dugu seme-alaben maskota bat hiltzeak berengan duen eragina.Maite dugun norbait hiltzen denean, dolu-prozesua osatzen duten faseak gain-ditzen goaz. Faseak ezberdinak dira helduontzat eta haurrentzat; eta zer adin eta nolako garapen emozional eta soziala duten, halako intentsitatez biziko dituzte.

ZERGATIK DA HAIN GARRAN-TZITSUA ADINA?

Izan ere, esan liteke nerabezarora arte ez direla finkatzen kontzeptuaren ezaugarri nagusiak:- Izaki bizidun guztiak hiltzen al dira? (Unibertsalitatea) - Bizitzara itzul al zaitezke hil ondoren? (Itzulezintasuna)- Gorputzak funtzionatzeari uzten al dio hiltzen garenean? (Funtzionaltasun-eza) - Zergatik hiltzen gara? (Kausalitatea)- Amaiera bat al da heriotza? (Gorputz gabeko iraupena)

Hona hemen euren dolua albait ondoen eramaten laguntzeko tresnarik egokienak, adinaren arabera sailkatuta:

Dolua egokitze-prozesu bat da,

senitartekoren bat edo gertuko

norbait galdu ondoren gertatzen

dena.

Ez da osasungarria, ordea, ezer

gertatu ez balitz bezala jokatzea.

Haurrak kontziente

dira heriotzaz

Erantzunen bat ez badakizu,

esan iezaiozu “ez dakit”:

Sentimendu mingarriak

kontrolatzen ikasi behar dugu.

Heriotzaren nozioa kontzeptu

konplexua da eta zaila da ulertzea

Ahalegindu behar dugu

geure beldurrak ez transmititzen.


ZER EGIN DOLUA ZAILA DENEAN?

• Psikologoekin kontsulta bat izan haurraren zailtasunak aztertzeko, lanerako plan bat egiteko eta kontsultara joan behar duen aztertzeko.

• Irakatsi iezaiozu bere emozioak adierazten eta modu egokian kudeatzen. Errespeta ezazu

eta balioetsi, eta eskain iezaizkiozu aintzates-pena eta konfiantza.

• Irakats iezaiozu bere galerarekin bizitzen; eskain iezazkiozu beharko dituen baliabideak bere kabuz garatu ahal izateko.

•Hitz egin zure alabarekin/semearekin. Azal iezaiozu lasaitasunez eta zintzotasunez zer gertatu den eta zer gertatuko den.• Utz iezaiozu galderak egiten eta bere emozioak adierazten. Eman iezazkiozu denbora eta lekua horretarako.• Utz iezaiozu laguntzen eta hileta-errituetan parte hartzen; berak ere eskubidea du pertso-na maitatua agurtzeko. • Lagundu iezaiozu beste istorio batzuekin identifikatzen: beste pertsona batzuenak, ipuine-takoak edo filmetakoak. Bere atsekabeari aurre egiteko estrategia baliagarriak eskainiko dizkiote.• Izan zaitez beraren eredua, hain une zail eta mingarrietan ere.• Ez utzi hildako pertsona maitatua gogoratzeari.

2 urtetik beherako haurrek ere nabaritu dezake-te hurbileko pertsona baten falta. Galera-senti-mendua izanez gero, honela erantzun dezakete: suminkortasunez, negarraren aldaketez, janal-dien erritmoen aldaketez…

ZER EGIN:Garrantzitsuena da beraien errutina, ordutegi eta erritmoak mantentzea, eta babes eta egonkortasun-ingurunea eskaintzea, altzoan hartuz eta babestuta sentiaraziz.

Prozesu trukagarriak balira bezala hautematen dituzte bizia eta heriotza. Horregatik, honelako galderak egin ditzakete: “noiz bueltatuko da aita?”, “entzuten gaitu amamak?”, “hitz egin dezaket osabarekin?”…

FASE HONEN EZAUGARRIAK:• Galera- eta aldentze-sentimenduak.• Pena eta tristura.• Dagoeneko gaindituta zituzten jokaeretara itzultzea (gau erdian esnatzea, hatza zupatzea, kasketa gehiago hartzea…).

ZER EGIN:• Modu argi eta errazean erantzun haren galde-rei. Ez eman azalpen luzerik; hobe da mezu laburrak erabiltzea.• Zintzotasunez hitz egin eta ez erabili metafora-rik. Adin horietan zuzeneko azalpenak ulertzen dituzte; metaforak erabiliz gero, zalantza gehia-go sor lekizkieke.• Ipuinak edo pelikulak baliabide lagungarriak dira, erabil itzazu. Errazagoa izango da, eta pertsonaiekin identifikatuko da.

Nerabezaroaurrean, bete-betean, heriotzaren kontzeptua guztiz ulertzen da, eta horrenbestez, ez da azalpenik egokitu beharrik izango.

EZAUGARRI BATZUK:• Beren heriotzaren ideiaren inguruko kezkak ager ditzakete.• Pertsona maitatuaren heriotzak ekarriko dituen aldaketak aurreikus ditzakete.• Interesa agertzen dute azken agurreko errituetan modu aktiboan parte hartzeko.• Adiskideen laguntza bilatu ohi dute, aldi berean etxean isilkor jokatuz.• Zailtasunak izan ditzakete beren emozioak adierazteko.

ZER EGIN:• Erraztu iezaiozu bere emozioak adieraztea: eman denbora eta lekua, eta utzi adierazten.• Eman iezaiozu aukera bere egoeran dauden beste pertsona batzuk ezagutzeko.• Ez ezazu jarri helduen papera jokatu beharko duen edo erantzuki-zun handiegiak hartu beharko dituen egoeretan.• Hel iezaiezu eguneroko ohiturei berriro.

Urte horietan zehar, ezaguera handiagoa hartzen doaz heriotzaren kontzeptuaz. Ulertzen dute arrazoi bat dagoela eta normalean kanpoko faktore bat izaten dela. 9-10 urte aldera, konturatzen dira beraiek zein gertuko senideak ere hil daitezkeela, eta horrek larrita-suna eragiten die.

FASE HONEN EZAUGARRIAK:• Galdera asko egiten dituzte heriotzaz beraz eta hileta-errituez (ehorzketa, tanatorioa, errauske-ta…).• Azken agurreko errituetara joatea eskatu ohi dute, eta joan daitezke baldin eta aldez aurretik azaltzen bazaie zertan diren erritu horiek.• Kontzentrazio-arazoak izan ditzakete eskolan.• Galerak eragindako haserrea eta amorrua.• Tristura.

ZER EGIN:• Azaldu iezaiozu egoera eta zintzotasunez erantzun beraren galderei.• Ez ezkutatu informazioa; hala eginez gero, engainatzen ari zatzaizkiola pentsatuko du eta ez du konfiantzarik izango zuregan.• Sar ezazu hileta-errituetan. Ez da beharrezkoa hildakoaren gorpua ikustea, baina parte har dezake beste une batzuetan.• Erraztu iezaiozu atsekabe-emozioak adieraztea.• Utz iezaiozu pertsona maitatua gogoratzen: elkarrekin egiten zituzten jarduerak, elkarrekin bizi izan zituzten istorioak, elkarrekin daudeneko argazkiak…• Izan zaitez eredua berarentzat: zure atsekabea partekatuz, berea ere partekatzen irakasten diozu.

HEMEN GOGORARAZIKO DIZKIZUGU IDEIA GARRANTZITSU BATZUK, ETXEAN DOLU-EGOERA BAT DAGOENEAN KONTUAN HARTU BEHARREKOAK:

Laburbilduz

0 ETA 2 URTE BITARTEAN: 6 ETA 10 URTE BITARTEAN: 10 ETA 12 URTE BITARTEAN:

3 ETA 6 URTE BITARTEAN:


Semealabak aldizkariaren ale guztiak Getxoko udal webgunean (www.getxo.net) daude eskuragarri PDF formatuan.

Gomendioak“Nire lagun ikusezina”

Mireia Canals Botines. Salvatella. 2016

“Nire lagun ikusezina”k Anaren istorioa kontatzen digu: egun batean, eskolatik itzultzean, amak kontatu dio oso triste dagoela amama hil delako.

Tristurak bere barnea hartu ahala, Ana koloregabetzen doa, grisa bilakatzen; eta orduan, bere lagun ikusezina agertzen zaio ondoan: Koloretako Ana, kolorea berreskuratzen irakatsi-ko diona.

Emozioen Bilduma, 2 eta 8 urte bitarteko umeei zuzenduta dauden bederatzi liburuk osatzen dute, eta horietan hainbat emozio eta sentimendu-ri heltzen zaie: Amorrua, Beldu-rra, Dolua, Tristura, Poza, Aserti-bitatea, Ausardia, Kezka eta Lasaitasuna.

“Para siempre” Camino Garcia.

Heriotza gertaera naturala da; bizitzaren bere-berekoa, haurrekin naturaltasunez hitz egiten diren beste gertaera asko bezala. Hala ere, joera izaten dugu haurrei heriotza ezkutatzeko edo heriotza mozorrotzeko; seguruenik, gertaera okerre-tatik babestu behar ditugu-lako ustearen ondorioz. Baina gero eta jende gehia-gok kritikatzen du jokabide hori.Heriotzaz hitz egin behar da umeekin; izan ere, beren bizitzaren uneren batean edo bestean, aurre egin beharko diote galera bati, gutxi-asko garrantzitsua, eta hori edozein adine-tan gerta dakieke. Gainera, egia kontatu behar zaie; hori bai, haiek ulertzeko moduko egia.Liburu honek aukera ematen du haurrekin heriotzaz hitz egiteko, eta azaltze-ko, albait modurik naturalenaz, badagoela ziklo bat, izaki bizidun guzti-guz-tiek jarraitzen dutena.

GETXOKO GURASOEN ESKOLAGurasoen Eskolaren ikastaroak urtarrilean abian izango dira berriro, hilabete hauetan berrantolatzeko prozesuan murgilduta egongo baita Eskola. Gogoratu saioak udalerriko ikastetxetako gurasoei zuzenduta daudela, beraien osasunari lotutako balore positiboak eta ahalmenak sustatzeko, ondoren beren seme-alaben heziketa errazteko, bizimodu osasuntsuetan.

Norbaitek gairen bat proposatu nahi izatekoetan,

[email protected] helbide elektronikora bidal dezake.


Documents

(3. or.) Dokumentala. (4. or.) Niamh Ní Charrak hasiera ... · STAFF > LANPOLTSA SALEROSKETA GALDUTAKOAK - Emakume diplomatua Enpresaria-letan, autonomoa, goizez lan egiteko lan