50
Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica A 3ª Revolución Química 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario Facultade de Química/CIQUS, 26 xaneiro 2018

A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica

A 3ª Revolución Química

2º Curso de Formación do Profesorado non

Universitario

Facultade de Química/CIQUS, 26 xaneiro 2018

Page 2: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

Contido

• As Revolucións na Química

O seu Pasado

• Que Química facemos hoxe

1ª Revolución

• O Futuro da Química estase a facer

2ª Revolución

• Cómpre unha nova REVOLUCIÓN

Page 3: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

1. As Revolucións na Química:

INTRODUCIÓN

Page 4: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

Da Alquimia á Quimica: necesidade dunha linguaxe precisa

Metal

Ouro (Au)

Prata (Ag)

Ferro (Fe)

Mercurio (Hg)

Estaño (Sn)

Cobre (Cu)

Chumbo (Pb)

Símbolo ∀ Corpos celestes Sol Lúa Marte Mecurio Xúpiter Venus Saturno

DÍAS

Galego Domingo Luns Martes Mércores Xoves Venres Sábado

Latín Solis Lunae Martis Mercurii Jovis Veneris Saturni

Francés Dimanche Lundi Mardi Mercredi Jeudi Vendredi Samedi

Inglés Sunday Monday Tuesday Wednesday Thursday Friday Saturday

1 O Pasado da Química

Page 5: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

Da Alquimia ata o Floxisto: Pitágoras Aristóteles Boyle Newton Sthal

• A Teoría do Floxisto e os Elementos Principio

• Lavoisier e a Química Moderna • Lavoisier e a Balanza

1 O Pasado da Química

Page 6: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

Nomes clásicos Nomenclatura moderna

Colcótar Óxido de ferro(III)

Azafrán de marte Óxido de ferro(III)

Aceite de vitriolo Ácido sulfúrico

Ponfolix Oxido de cinc

Flores de cinc Óxido de cinc sublimado

La filosófica Óxido de cinc

Ácido muriático Ácido clorhídrico

Espírito do sal Ácido clorhídrico

Ácido muriático osixenado Cloro

Espírito de Venus Ácido acético

Vitríolo de Chipre Sulfato cúprico

Sal milagroso Sulfato de sodio

Sal de Glauber Sulfato de sodio

Algúns nomes clásicos de minerais anteriores ao novo método de nomenclatura química

Page 7: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

As Revolucións na

Química: As

Linguaxes

1 O Pasado da Química

Page 8: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

As Revolucións na Química: As Linguaxes

A necesaria nova linguaxe

A 1ª Revolución Química

A 2ª Revolución Química

A 3ª Revolución Química

O método de nomenclatura química

A necesidade de falar coa materia

Page 9: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

2. A 1ª revolución na Química

Page 10: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

Carl von Linneo Tobern Olof Bergman Jean Henri Hassenfratz

Guyton de Morveau Claude Louis Berthollet Antoine François de Fourcroy

1ª Revolución da Química

Page 11: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

Lavoisier coa súa muller Anne-Marie Paulze (retrato do pintor David)

Metropolitan Museum Nova York

Page 12: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

Método de Nomenclatura Química:

1ª Revolución da Linguaxe Química:

NORMAS DE NOMENCLATURA QUÍMICA

FORMULACIÓN DE COMPOSTOS

ECUACIÓNS QUÍMICAS DOS PROCESOS

Page 13: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

2.1. Qué Química Facemos Hoxe

Page 14: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

2.1 Qué Química Facemos Hoxe: a Nosa Vida

Page 15: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

• Nace da 1ª Revolución na Química

• Malthus e as súas Predicións: Essay on Population

Canta Xente/ Expectativa de Vida 1800-1920 109-2.109 / 30-40 anos • A Química impulsa a VIDA 1º A Química creou a Vida 2º A Química explica como se desenvolve a Vida 3º A Química permite transformar a Vida, tal e como a coñecemos • Desenvólvese coa 2ª Revolución na Química

2.1 O Presente da Química non naceu Hoxe

Page 16: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

Canta xente/Expectativa de vida

Máis Duración e Calidade da Vida / Mellor Benestar

Anos (históricos)

Poboación (millóns)

Expectativa (anos)

105 104 103 1 1000 1750 1800 1850 1900 1950 2000 2018

1 8 50 200 300 800 103 1.3∙103 1.7∙103 3.5∙103 7∙103 8∙103

20 30 40 80

Os Séculos XIX-XX e a Química: A Nosa Vida

Page 17: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

Os Séculos XIX-XX e a Química: A Nosa Vida

• As Ideas de Malthus e a Poboación: necesidades • A Nova Química e os Novos Descubrimentos: 1ª e 2ª revolución Industrial - Os Adubos: máis e mellores alimentos - A Metalurxia: metais, aliaxes, novos utensilios, transportes

- A Industria Química - O Sistema Periódico de Mendeleev: 1º Constitución (7,28,68,90,...); 2º Os Españois no S.P. 3º A Importancia do S.P.

Page 18: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

- Boa alimentación: adubos mellores e eficientes

- Auga de calidade: alimentación e hixiene

- A anestesia: evitar a dor

- A hixiene e desinfección: limpeza, aseo, control de infeccións externas Florence Nightingale

- Os medicamentos: naturais, químicos produto químico: iodo vacinas sulfamidas antibióticos citostáticos

Calidade da Vida / Duración

A C

ALI

DA

DE

Os Séculos XIX-XX e a Química: A Nosa Vida

Page 19: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

Nacemento e enfermidade: HIXIENE Duración da Vida

Enfermidades: -parasitarias: infección -víricas: transmisión oral, respiratorias, sexo,… -xenéticas

Calidade da Vida / Duración

A D

UR

AC

IÓN

DA

VID

A

Coñecer o porqué da Enfermidade

Os Séculos XIX-XX e a Química: A Nosa Vida

Page 20: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

• A nova Química e os novos descubrimentos: 1ª e 2ª Revolucion Química - As Industrias Químico-farmacéuticas: Antipiréticos, Anestésicos, Antisépticos ,Produtos Hixiénicos,... - A Quimioterapia: 1. As vacinas: Pasteur e a bacterioloxía 2. Os Antibióticos: Liposozima, penicilina, estretomicina,... 3. As Sulfamidas 4. Os Citostáticos 5. ………. • Máis Duración e Calidade da Vida / Mellor Benestar Canta xente/Expectativa de vida

Os Séculos XIX-XX e a Química: A Nosa Vida

Page 21: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

Canta xente/Expectativa de vida

Máis Duración e Calidade da Vida / Mellor Benestar

Anos (históricos)

Poboación (millóns)

Expectativa (anos)

105 104 103 1 1000 1750 1800 1850 1900 1950 2000 2018

1 8 50 200 300 800 103 1.3∙103 1.7∙103 3.5∙103 7∙103 8∙103

20 30 40 80

Os Séculos XIX-XX e a Química: A Nosa Vida

Page 22: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

3. 2ª Revolución na Química

Page 23: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

A 2ª Revolución Química

2ª Revolución na Química

• Necesidade de falar coa materia

• Invención das técnicas de diagnose estrutural

• O Enlace e a Estrutura ou pola Estrutura ao Enlace

• Entendemos o COMO pero descoñecemos o POR QUÉ

Page 24: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

A Química actual: O Noso Futuro

2ª Revolución na Química

Page 25: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

Qué Química Facemos Hoxe: a Nosa Vida

Page 26: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

A Química actual:

O Noso Futuro

Page 27: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

• As novas Enerxías • Os Novos Materiais

• A Contaminación e a Química

• A Catálise Química

• A Comprensión da Biodiversidade

• A Nova Química e as Ciencias da Saúde

A Química actual: o Noso Futuro

Page 28: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

As novas Enerxías

• Enerxías alternativas eficientes: xeotérmica, mareomotriz, solar, fotovoltaica,…

• Fusións: Fría Quente

• Fotosíntese artificial

•Catálise química

Page 29: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

Os novos Materiais

• Supercondutores (SCHTC) YBaCuOs: YBa2Cu3O7-x

• Novas cerámicas: resistentes (T, rotura, roce, torsión…), biocerámicas…

• Novas aliaxes: superlixeiras, resistentes, condutoras, non oxidables,…

• Plásticos intelixentes

• Nanomateriais: Fullerenos, Grafenos, Nanotubos, Nanocelulosas, Puntos Cuánticos (PCs); Nanopartículas (NPAu); SPIONs

Page 31: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

Grafeno Buckmisterfullereno Fullereno C

Nanotubos de carbono Xel de Nanocelulosa

Exemplos de nanomateriais Orgánicos

Page 32: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

Nanopartículas de Au Nanosferas de FePt

Nanoflores de Ti Nanucubos de Ag Nanoflores de SnO2

Exemplos de nanomateriais Inorgánicos

Page 33: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

A solución da Contaminación/Degradación do Planeta

• Contaminación e historia

• Contaminación-proceso global

• Contaminación-desenvolvemento As solucións da Contaminación

Page 34: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

A Contaminación e a Química 1. O Caso do Cloro 2. A Contaminación derivada da Enerxía 3. A Necesaria Descontaminación Química

Page 35: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

1. O Caso do Cloro

A Contaminación e a Química

Cl2

A hixiene

PVC

Tóxico

Burato de ozono

Refugallos (RSU)

A auga

fibras plásticos

construción transporte vida cotiá

Vestido Alimentación Vivendas…

Cambio global

2Cl2 + 2O3 O2 + 2ClO∙ +2Cl∙ 2O2 + 4ClO∙ 4ClO2+4O2 2Cl2 + O2 hν O3 4O3 hν

Page 36: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

A Contaminación derivada da Enerxía

Enerxía

Industria

Transporte

Petróleo, Gas, Carbón

C, H, N, S, P,…+ O2

NOX

COX

SOX

POX

Gases efecto

invernadoiro

Cambio global Choiva ácida/ e sólida

Burato de ozono Smog (oxidante/ácido)

Page 37: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

- A Captura do CO2 da Atmosfera

a. Sumidoiros de CO2

Vexetación: CO2+H2 (COH)n Océanos: CO2+OH- CO3

2-

b. O secuestro do Carbón branco Capturalo e concentralo Transportalo (Ceoductos) Fixación e Almacenaxe

c. A Redución Catalítica: CO2 + H2 H-COOH H3COH

- A Desulfuración; a Desnitrificación; a …

- As Novas Vías de Descontaminación …

A Necesaria Descontaminación Química

Page 38: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

A Catálise Química Específica: Homo e Heteroxénea C + H2 + O2 (COH)n (h.carb, alco., disol., biocom…)

CO2 + H2 (COH)n

N2 + H2 NH3 … proteínas

O2 + H2 H2O … enerxía, fotosíntese A Comprensión e o aproveitamento da BIODIVERSIDADE

Page 39: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

A Nova Química e as Ciencias da Saúde

- Vacinas intelixentes, …

- Novos medicamentos

a) antibióticos de nova xeración

b) sangue artificial, biomateriais compatíbeis

c) transportadores biolóxicos de osíxeno, citostáticos,… - Concepto de enfermidade - Inmunoloxía: transplante de órganos - Células Nai

Page 40: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

O ADN estrutural e o cancro

A Química actual: o Noso Futuro

Page 41: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

A Enfermidade como concepto Chave/pechadura

A Química actual: o Noso Futuro

Page 42: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

PCs: Química de superficie e estratexias de bioconxugación

W. R. Algar et al., Analytica Chimica Acta, 2010, 673, 1

Page 43: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

Detección de células tumorais in vivo PCs

CdSe/ZnS

X. Gao et al., Nat. Biotech. 2004, 22, 969

Proteína fluorescente verde

Page 44: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

Células HeLa expostas a NPAu recubertas cun péptido

A. Taylor et al., Chem. Soc. Rev., 2012, 41, 2707

Page 45: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

Imaxe MRI dunha metátese de fígado sen e cun SPION* como contraste

*Magnetita + dextrano Sarcoma metastático

M. R. Paley, et al., Am. J. Roentgenology, 2000, 217, 743

Page 46: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

4. 3ª Revolución na Química

Page 47: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

Canta xente/Expectativa de vida

Máis Duración e Calidade da Vida / Mellor Benestar

Anos (históricos)

Poboación (millóns)

Expectativa (anos)

105 104 103 1 1000 1750 1800 1850 1900 1950 2000 2018

1 8 50 200 300 800 103 1.3∙103 1.7∙103 3.5∙103 7∙103 8∙103

20 30 40 80

Os Séculos XIX-XX e a Química: A Nosa Vida

Page 48: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

A 3ª Revolución Química: a necesaria Linguaxe

As Revolucións na Química

• Falar con Precisión ou unificación das teorías: enlace, re-dox,

ácido-base, campos, supercondutividade,…

• Falar coa Natureza: fotosíntese, catálise, adubos, enzimas,…

• Falar coa Enfermidade: medicamentos, antibióticos, citostáticos...

Para CANDO? QUEN? COMO?

Page 49: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

Fío da Historia

Page 50: A 3ª Revolución Química - funil.gal · Manolo R. Bermejo Departamento de Química Inorgánica . A 3ª Revolución Química . 2º Curso de Formación do Profesorado non Universitario

Enderezo electrónico

u n i v e r s i d a d e d e s a n t i a g o d e c o m p o s t e l a

www.usc.es/suprabioin ciencianosa.blogspot.com.es/

GRAZAS POLA VOSA ATENCIÓN!

[email protected]