AFRIGA 41

Dossier EEBANO VII • Nº 41

Concentraciónparcelaria

Bioterrorismo

Denuncian o destino doslactosoros e permeatos

Dossier EEB

MemoriaAFRICOR Lugo

3editorial

NOVEMBRO 2001 / AFRIGA

Estas valoracións tan

positivas que xustifi-

can uns recortes tan

importantes de diñei-

ro terían que ter como

apoio entre outras

cousas, un bo funcio-

namento dos sistemas

de detección de enfer-

midades, e polo tanto,

o saneamento gandei-

ro tería que funcionar

alomenos cumprindo

os prazos legais esta-

blecidos pola Unión

Europea se non quere-

mos vernos seriamen-

te danados. A este

respecto, a Asociación

de Veterinarios de

Saneamento Gandeiro

en Galicia (Avesga)

asegura que, para

cando remate este

ano, preto de 335.000

vacas terán chegado

ós matadoiros sen que

fosen sometidas ás

probas de detección

de enfermidades con-

taxiosas.

Remata o ano e, coma sempre,entramos nun período de refle-xións, valoracións e promesaspara o vindeiro ano. Nestetempo, día si e día tamén, asdiferentes administracións fanbalance da súa xestión e, comasempre tamén, as valoraciónsson máis optimistas/positivas óque realmente lle aconteceu ócontribuínte. Sen embargo,algúns dirán que son maneirasdiferentes de ve-las cousas.Probablemente. Non obstante,algunhas veces estas altas dosesde optimismo traen un regalo donadal "envelenado". Segundoexpuxo o Ministro Arias Cañete,o esforzo realizado este anopolo MAPA como consecuenciada crise da EEB, feito patenteen 5 Reais Decretos, 17 OrdesMinisteriais e 52 Resolucións, ecuantificado en 150.000 millónsde pesetas, puxo en marcha dexeito satisfactorio, un programade erradicación da enfermidadeque garantiu a protección dasaúde pública como obxectivoprioritario, e que paliou a crisedo sector, recuperando o merca-do da carne, cunhas cifrasmellores das esperadas. Todoisto, e moito máis, en boca doMinistro "optimista". Sen embar-go, ningunha verba sobre culpa-bilidades, responsabilidades.Diso nada. E así, e coma quen nonquere a cousa, sáenos cun orza-mento para o vindeiro ano, quepor arte de birli-birloque redúce-se, ou mellor, miniaturízase, entan só 10.000 millóns de pesetas(¡¡¡o 6,5% do anterior!!!). Menudoregalo. Non sabemos aínda nesteintre que medidas adoptará aadministración galega, xa queagora e pelota está no seu tella-do, pero o que se pode albiscar éque haberá recortes por tódoloslados, e novamente o gasto inci-dirá fortemente sobre quenmenos culpa tivo en todo isto da

EEB, ou sexa, o "desprotexido"gandeiro e as súas vacas.Non se entende que valoraciónscon tal número de ceros(150.000 millóns de pesetas),que de cara á opinión públicason moi rechamantes, xustifi-quen un recorte tan importante(do 93,5%) nun asunto que podeprovoca-la ruína de miles defamilias galegas. Non coñece-mos a causa real desta diminu-ción pero, e coma xa adiantaba-mos na editorial anterior, proba-blemente moitos gandeiros, pro-ductores de carne ou leite, nonaceptarán outra vez pagar doseu peto todo este rebumbio. Así as cousas, estas valoraciónstan positivas que xustifican unsrecortes tan importantes dediñeiro terían que ter comoapoio entre outras cousas, un bofuncionamento dos sistemas dedetección de enfermidades, epolo tanto, o saneamento gan-deiro tería que funcionar alome-nos cumprindo os prazos legaisestablecidos pola Unión Europease non queremos vernos seria-mente danados. A este respec-to, a Asociación de Veterinariosde Saneamento Gandeiro enGalicia (Avesga) asegura que,para cando remate este ano,preto de 335.000 vacas teránchegado ós matadoiros sen quefosen sometidas ás probas dedetección de enfermidades con-taxiosas. Entón, se isto é certo,de que serve obrigar, por exem-plo, á total e perfecta trazabil-diade dos animais se a adminis-tración �agora tal e coma estáestructurada a campaña obriga-toria de saneamento gandeiro-non pode garanti-la súa saúde.Isto é máis grave do que semellaporque se por casualidade acon-tece algún caso de animal enfer-mo nun matadoiro, a responsa-bilidade será coma sempre paraos gandeiros.

Decembro quente

4 sumario

AFRIGA / NOVEMBRO 2001

TORRE DE BABELAs veces as ameazas semellan que son "fantasmas".

CONCURSOSCo XXIII Concurso Nacional CONAFE 2001 da Raza Frisona eo II Campionato Nacional de Manexadores remata os con-cursos por este ano.

BISBARRASReunións de zona entorno ó Plano de Xestión de ResiduosAgrarios de Galicia.

DOSSIER EEBEuropa reflexiona sobre a situación na Comunidade da EEB.

ACTUALIDADEA Feplac denuncia o destino de lactosoros e permeatos.

TERRASPrimeira parte da recentemente publicada lei de concen-tración parcelaria para Galicia.

MEDIO AMBIENTEO xurro pode ser un excelente abono.

SANIDADE ANIMALO Comisario europeo alerta ós Ministros de Agricultura daUE sobre a necesidade de prepararse.

CONTROL E CALIDADE DO LEITEMemoria Africor Lugo

MANEXONovas propostas para o transporte internacional.

MERCADOAgora o importante é impedi-la baixada de prezos.

ALIMENTACIÓNÚltimas investigacións entorno ás alfalfas transxénicas.

COTASPrimeira parte do informe do tribunal de contas.

LEXISLACIÓN E RECORTES

5

6

7

8

12

14

16

17

21

22

23

24

26

27

Edita: AFRIGA. Asociación Frisona Galega ■ Xunta de Goberno de Afriga:PRESIDENTE, Xoán Novo García. VICEPRESIDENTE, Fernando Couto Silva. SECRE-TARIO, Agustín Pulleiro Bermúdez. TESOUREIRO, Xoán Álvarez Losada. INTER-VENTOR, Xosé R. Pazos Fondevila. VOCAIS, Manuel Berdomás Tejo e XoséRodríguez Berbetoros. ■ Consello de redacción: Xosé R. Anido, CeliaFernández, Gustavo Frog, Antonio María ■ Revisión lingüística: FernandoPereira ■ Deseño e maquetación: Mazaira grafismo, s.l. ■ Publicidade: XoséRamón Anido, Lugar de Cano - Trasmonte, 15689 Oroso (A Coruña) Telf. 981 680575, Fax 981 688 335, [email protected], [email protected] ■ Depósito legal: C-1.292/94. ■ AFRIGA non se responsabiliza do contido dos artigos e colabora-cións asinadas.

7

8

18

14

21

26

Bisb

arra

sD

ossi

er E

EBCo

ncen

trac

ión

parc

elar

ia p

ara

Galic

iaBi

oter

rori

smo

Mem

oria

AFR

ICO

R Lu

goIn

form

e tr

ibun

alde

con

tas

A ameaza fantasma

5■


torre de babel

A ameaza fantasmaSemella ser que contra todo prog-nóstico, esta película americana,"A ameaza fantasma", ten tódolastrazas de se converter no númeroun, superando por moito ó propio"Harry Potter e a Pedra Filosofal" e"Os outros" de Amenabar. Se nonvolo creedes só tedes que prende-la tele, escoita-la radio, ler unxornal, todos, absolutamentetodos falan, case exclusivamente,do que está a acontecer comoconsecuencia dos atentados con-tra as Torres Xemelgas: a Guerraen Afganistán, o devalo económi-co de moitas empresas, pero sobretodo, do bioterrorsimo e da para-noia chamando, incluso, a algúnsfeitos normais un acto terrorista.Non quero que pensedes que eutomo isto a coña pero é que, vistoo visto, unha xa empeza a pensarse estas "paranoias alarmistas"non serán algo que fomenta opropio goberno co propósito dexustificar posibles excesos. Se unestá metido nunha guerra e nesaguerra poden morrer moitos dosfillos da nación, os cidadáns quenun principio apoiaron de manei-ra incondicional ó goberno, podeque muden de opinión se as augasvolvesen ó seu cauce. Pois ben, afinalidade inmediata de tantaalarma podería ser entón a deque o río estea sempre revolto,gritando de cando en vez: "quevén o lobo". Porque, señores,recuperada a confianza que osoutros poñen nun, un pode face-lo que queira. E se o tema xa é de por si preo-cupante, non o é menos o feito

de que agora se empece a dubi-dar de todo e todos, xa sexa nacidade como no campo, vendoinimigos onde moitas veces nonson máis ca gamberros ou tolosde toda a vida facendo de novodas súas, e senón lede algunhasdas novas que podedes atopar narede, nas que se fala continua-mente de terrorismo, atentadosterroristas cando, como veredesa continuación, o que pasoununha explotación leiteira deOhio foi outra cousa ben distinta.Nesa noticia falábase de "brutalatentado" cun balance de 20 das75 cabezas de gando seriamenteafectadas. A medida inmediatatralo suceso foi pór en aviso dealerta a tódolos veciños para queestivesen previdos ante este"acto de terrorismo", como elesmesmos o denominaron. Alarmar,alarmaron pero o que acontecerade verdade foi que tres rapacesentraron na súa propiedade e gol-pearon ó gando cun bate de béis-bol e bombiñas rotas. O parte foide cortes, contusións e ansiedademental severa -aínda que nonpara os pobres animais, istosemella un chiste. Coma esta ato-pariamos máis: moitas máis,avións que se desvían, pontes quese cortan ó tráfico, alimentos quedeixan de consumirse, compramáxima de máscaras que non ser-ven para nada, e así sen fin.Todas estas cousas que pasan moilonxe de nós, sen embargo afécta-nos de maneira moi directa por for-mar parte deste mundo globalizadono que converxen tódalas economí-

as e do que os EE.UU din que son aprimeira potencia. Se isto é verda-de, se son o país máis moderniza-do, avanzado, militarmente máisprotexido e vixiado, eu non logrocomprender como problemas quenós levamos aturando tanto tempofan que o mundo se paralice.Ninguén nós ten que explicar a nóso que é o terrorismo ou as ameazasbiolóxicas, nós vivimos nun estadocon EEB, veciños con febre aftosa eatentados terroristas un día si eoutro pode que tamén.Non vos preocupedes, non vosvou contar o final da película,principalmente porque non o sei,pero si que vos podo avanzar quevai a haber máis controis e vixi-lancia, xa que como nos prometeo señor David Byrne, temos queestar seguros da nosa cadea ali-mentaria e contar cunha boacoordinación entre os Ministeriosde Sanidade e Agricultura- o quenon semella saber o señor Byrne éque nós aquí temos á señora CeliaVillalobos, a raíña das receitascaseiras, e o señor Cañete, para oque todo sempre semella dentrodos parámetros normais. Detódolos xeitos, esperemos que asautoridades competentes e ossectores implicados actúen demaneira axeitada, mantendo asvixilancias activadas sen esperarós desastres, partindo da base deque a prevención reduce o risco,tendo tamén moi presentes quenon debemos segui-lo exemploamericano, neste caso, porque sechillamos e non actuamos podeque o lobo nos pille "en pelotas".

CELIA FERNÁNDEZ

2001permitiron a celebración de, entreoutros, a edición deste ano doConcurso Galego, o Nacional dopasado ano ou o Concurso de prima-vera deste ano 2001. Malia que nun principio algúnsesperaban que a asistencia ía sercativa, a valoración do concurso,segundo os asistentes, foi moipositiva. A calidade dos 157 ani-mais que se presentaron, duntotal de 54 ganderías, foi salienta-da polo xuíz do Concurso, o cana-dense Marc Comtois (da ganderíaComestar, Quebec- Canadá), quen

6 concursos


Os pasados días 26 ó 29 de outubrotiveron lugar o sempre esperadoXXIII Concurso Nacional CONAFE2001 da Raza Frisona e o IICampionato Nacional deManexadores, no recinto da Feira deMostras de Bilbao. Como curiosidadefoi aí, en Bilbao, onde se celebrou oprimeiro Concurso Nacional no ano1974. O concurso, máis que espera-do, poderiamos dicir que nesta oca-sión era esperadísimo, logo dun anocase que sabático de concursos, quepor mor da restrincións sanitariasexistentes neses momentos, non

tamén salientou o extraordinariotraballo dos manexadores. Sobre otraballo do xuíz, moitos, logo dedisfrutar e aprender do xulgamen-to, ratificaron que o xuíz Comtoisten sido o mellor xuíz que xulgouun Nacional en moitos anos.Tamén dende aquí incidimos sobrea excelente organización do even-to, así como a extraordinaria asis-tencia de público que, ademáis doConcurso, puido disfrutar dunhafeira de productos agrícolas.A continuación atoparéde-losresultados do campionato :

■

Nacional2001

NOME PAI PROPIETARIO

Tenreira CampionaTRAVESIA PROGRESS LISA DUNCAN PROGRESS ET TL S.A.T. LENGUSUEK N.356 (NAVARRA)Xovenca Campiona OSASUN LIEUTENANT HANOVERHILL LIEUTENANT TL FINAGA (VIZCAYA) Gran Campiona Nacional XovencasOSASUN LIEUTENANT HANOVERHILL LIEUTENANT TL FINAGA (VIZCAYA) Vaca xove campionaLENGUSUEK STORM JAIONAK MAUGHLIN STORM ET LA PONDEROSA (CANTABRIA)Vaca intermedia campionaPEREJIL PITERA SHOREMAR MILAN ET TL PEREJIL "EL MACHO" (CANTABRIA) Vaca adulta campiona LLANO 275 HANOVERHILL II HANOVERHILL SABASTIAN ET TL EL LLANO DE TINAJEROS S.L. (CANTABRIA) Gran Campiona Nacional de VacasLLANO 275 HANOVERHILL II HANOVERHILL SABASTIAN ET TL EL LLANO DE TINAJEROS S.L. (CANTABRIA)Sección Mellor autonomia 1º Cantabria Sección Mellor rabaño1º GANDERÍA BADIOLA (ASTURIAS) Sección Mellor criador 1º TAUSTE GANADERA S.A. (ZARAGOZA)

En canto ó Concurso Nacional deManexadores, dicir que os cam-piones foron:

Nesta importante cita tamén seentregaron os diplomas corres-pondentes ás mellores VacasEspañolas por Índices Xenéticos,segundo a avaliación XenéticaCONAFE xullo 2001. Nós, polo de agora, só podemos dicirque nos gustan os concursos e queapesares de que este ano non foi omellor ano, polas mencionadas res-triccións, esperamos que o vindeirohaxa moitos na liña, cando menosdos deste ano, poucos pero dunhaaltísima calidade, sen menciona-laboa organización e participación.

Categoría Infantil ata 11 anosCampión Nacional InfantilAdrián Entrecanales JimenezCategoría Junior ata 17 anosCampión Nacional JuniorDavid Fernández FernándezCategoría Senior de 18 anos ou máisCampión Nacional SeniorManuel Lázaro Casaus

Travesia Progress Lisa, Ternera Campiona

7■


bisbarras

Os veciños do Couto (lugar doconcello de Narón coñecidopolos seus exquisitos pemen-tos) din estar fartos de terque aturar unhas pistas enmal estado polos desperfec-tos que causan os madeiris-tas. Este é un problema quepásanos a moitos pero alome-nos estes veciños da bisbarrade Narón ven as súas queixasamparadas por unha ordenan-za municipal na que se san-ciona con multas de ata450,76 euros ós madeireirospor realizar cortas sen permi-so ou carga-la madeira nosviais, incluso se non teñen aoportuna licencia, a policíamunicipal pode aplica-la san-ción máxima e inmobiliza-loseu vehículo. Ademais, Narón é un dos pou-cos concellos que esixe dei-xar unha distancia mínima de50 metros entre as planta-cións de eucaliptos e asvivendas. A medida, que nonsó afecta ós eucaliptos senóntamén ós pinos, non se refireás plantacións que xa hai naactualidade. Sen embargo, apartires de agora o Concellonon concederá máis licenciaspara realizar forestacionesque no estean a esa distanciamínima de 50 metros. Encanto ós camiños, hai quedeixar unha marxe de tresmetros e no de carreteiras,de 6. Incumprir algunha des-tas normas está catalogadana ordenanza municipal deactividades forestais comoleve, ou, o que é o mesmo,sancionada cunha multa querolda entre os 6,01 euros(1.000 pesetas) e os 150,25euros (24.999 pesetas).

Sancións ósmadeiristas

Nesta reunión que semella foi aantesala da correspondente reuniónco Conselleiro, Juan Miguel DizGuedes, falaron de varios asuntosentre os que estaban o asunto dosprezos do leite e o recibo único. Aeste respecto, Román Santalla,secretario comarcal de UniónsAgrarias, informou ás cooperativis-tas dos acordos adoptados no marcoda Interprofesional (INLAC), queresumiron nun acordo a nivel estatalpara que as grandes superficies nonpoidan vender leite sen as marxeselementais de beneficio. Segundoeste acordo, o leite non pode baixarno súper de 0,54 ó 0,60 euros (100pesetas), polo que a industria nonpode vender por debaixo das 0,45euros (75 pesetas). Afortunada-mente, reduciuse xa dun 22% a un9% o leite que se vende por baixodos 0,45 euros (75 pesetas). Outrocapítulo novedoso é que aInterprofesión aprobou un recibo

Reunión das cooperativas gandeiras de Deza e Tabeirós

único de pago, recibo que precisa-mente algunha empresa xa utiliza.Outro dos aspectos a salientardesta reunión foi a súa oposiciónradical á reforestación de terrasagrarias. As cooperativas de Deza eTabeirós-Terra de Montes móstran-se radicalmente opostas á políticade reforestación de terras agrariase defenden a inversión de diñeiropúblico en programas de xubilaciónanticipada e de incorporación demozos ás explotacións. Consideranque o diñeiro do presuposto desti-nado á reforestación de terrasagrarias debería destinarse a xubi-lacións e incorporación de mozos ea posibilitar a existencia de fondode cota. O que estes gandeirossemella que están a defender é oque tantas veces dicimos: sen terranon se pode competir, e se nonpodes competir, non se pode vivirdesto. Esta claro que o que senecesita son prezos xustos e terra.

¿Qué repercusións vai ter nas explo-tacións gandeiras a aplicación doPlano de Xestión de ResiduosAgrarios de Galicia? O PXRAG pre-séntase como unha síntese das nor-mativas relativas á protección domedio ambiente e á regulación daeliminación dos residuos xerados nasexplotacións agrarias. Moitos dosresiduos que se consideran no PXRAGnon son reciclables na propia explo-tación dado que están catalogadoscomo perigosos; a súa eliminaciónpasa por depositalos en contedoresque debe habilitar a Administración.Por outra banda, outro punto que sedebe destacar do PXRAG é a implan-tación dun sistema de control sobreas explotación dun certo tamaño(para gando vacún, 38 vacas ou 85xatos), control que se materializaráen planoss individuais para cadagranxa de xestión de residuos, noque se reflectirán entre outras cosaso sistema de producción, a forma dealmacenaxe do zurro, estimaciónssobre o volume e características do

Reunións de socios AFRIGAzurro xerado, características do soloonde se aplicará, o momento eforma de aplicación, a cantidade dezurro aplicado a cada parcela, etc.Neste mes de decembro, os socios deAFRIGA celebrarán reunións porzonas nas que tras una conferenciatécnica sobre do PXRAG se fará undebate sobre das liñas sinaladas nomesmo, porque son moitas as cousasque están aínda no aire, por exemploa forma na que a Administración for-zará ás explotacións a se adaptarenás directrices consideradas no Plano.Como xa sinalabamos en númerosanteriores desta Revista, entende-mos que esta adaptación non debeter un carácter sancionador, senónque, na medida en que a melloraambiental é unha aspiración detoda a sociedade, os gandeirosnon deben ser os únicos que asu-men os custes deste proceso.Como en outras ocasións, as con-vocatorias para as reunións desocios por zonas se farán por cartaindicando o lugar a data e a hora.

Deza e Tabeirós

8 dossier EEB


as prohibicións máis duras entorno á carne e ósos dos ruminan-tes nos Estados membros conmáis experiencia nesta enfermi-dade están a da-los seus resulta-dos positivos.Por este motivo, segue a estardentro das intencións daComisión revisa-las medidasentorno a esta enfermidade ávista da incidencia da EEB revela-da nos programas de test queagora se están a realizar. A esterespecto, a baixa incidencia e operfil da idade dos casos encon-trados suxire que este procesopodería comezar pola revisión daactual prohibición sobre a colum-na vertebral se temos en conta

Estatísticas e idadeSegundo o mesmo David Byrnesinala, das estatísticas que seestán a manexar dedúcese undato non menos relevante ó res-pecto do perfil de idade dos ani-mais afectados. Hai unha tenden-cia de animais máis novos nosEstados membros onde a enfermi-dade da EEB foi recentementedescuberta, mentres que nosEstados Membros onde se tencoñecemento desta enfermidadedende hai sete anos ou máis, aidade dos animais é maior. Aespera de comprobar se esta ten-dencia se confirma, estes resulta-dos o que semellan indicar é que

que o caso do animal máis novoenfermo de EEB, dos máis de 4millóns e medio de test, segue ater 42 meses. Tendo en contaestes datos, o actual límite paraa prohibición da retirada dacolumna vertebral de 12 mesessemella excesivamente cauta.Informarémosvos do que ó res-pecto diga o Comité VeterinarioPermanente.

Fracaso rotundo eincompresible dosestudios ingleses sobreas ovellas e a EEBUn estudio, feito ó longo decatro anos, encargado poloGoberno británico ó Instituto deSaúde Animal, en Edimburgo,que tiña a finalidade de deter-minar se a enfermidade das"vacas tolas" podía transmitirseás ovellas, converteuse nunhadas máis colosais patinadas nahistoria da ciencia oficial, xa

O 23 de outubro, David Byrne, Comisario de Saúde e Protección dos Consumidores, deu acoñecer na súa comparecencia no Consello da UE os últimos datos en relación á EEB. Amellor noticia, segundo el mesmo di, é que non hai sorpresas na incidencia da enfermida-de. Polo de agora dos 4.600.000 test rápidos levados a cabo dende xaneiro a agosto desteano, só deron positivo 381, dos que 70 corresponderon á cabana española. A incidencia máisalta segue a estar nos animais dentro do grupo de animais sacrificados de emerxencia, mor-tos na explotación e dentro do grupo de risco, polo que a Comisión insiste en que se debeseguir prestando maior atención ós animais destes grupos.

EEBDossier da

Semella que como consecuen-cia do que vos comentabamosantes sobre da idade dos ani-mais que deron positivo, aseguridade de come-lo chule-

tón é completa e incluso fála-se de que a idade á que sedebería retira-lo espiñazopoderá ser a partires dos 30meses.

¡¡¡¡¡¡¡Volve o chuletón!!!!!!!

9➔


que os investigadores admitironque as mostras de cerebro deovella que utilizaron eran enrealidade de vaca. O estudio,como é natural, non sirve abso-lutamente para nada.O traballo estaba xa a piques depresentarse oficialmente, candoos expertos decatáronse do incri-ble erro. Se non fose así, o traba-llo podería ter desatado unhaalerta alimentaria sobre a seguri-dade dos productos procedentesdos años, con incalculables pre-xuízos económicos.Ante o alude de críticas, un por-tavoz do Ministerio de Agriculturasaíu ó paso sinalando que adetección do inexplicable erroevitou o sacrificio de tódolosrabaños de ovellas do ReinoUnido. Incrible, pero certo.Unha nova investigación púxoseen marcha para esclarece-lascausas do fiasco. O laboratorio doInstituto de Saúde Animal deEdimburgo, segundo as primeirasversións, levaba a cabo variasinvestigacións simultáneas sobreencefalopatías esponxiformes, ealmacenaba tecido de ámbolosdous tipos de animais. 'Unha vezconvertido en pasta, o seso dunhavaca ten o mesmo aspecto códunha ovella', explicou á BBC oprofesor Peter Smith, presidentedo Comité sobre EncefalopatíaEsponxiforme do Reino Unido.

MER de ovellas e cabras

Ata a data de hoxe, a posturaante unha posible presencia deEEB nas ovellas vén sendo deprecaución. Ademais, apesaresde que non hai probas, si seinsiste nunha serie de medidasque xustifiquen a protección óconsumidor de calquera risco,real ou potencial. Como partedeste proceso de seguridadefronte ó gando ovino e cabrún,introduciranse, por exemplo,test rápidos que se farán demaneira aleatoria a partires do1 de xaneiro do 2002. Estamedida ten como obxectomellora-la imaxe epidemiolóxi-ca sobre a incidencia do "scra-pie" nas ovellas que podenestar enmascarando a presen-cia de EEB, polo que, entreoutras medidas, traballarasenunha mellor identificacióndas ovellas para permiti-latotal trazabilidade (probable-mente se faga o mesmo quecos bovinos) e unha posibleampliación da actual lista dosMER que se deben quitar dasovellas. Na actualidade xaestán na lista dos MER de ove-llas e cabras: a testa (incluíndoo encéfalo e ollos), as amígda-las, e médula espiñal nos ani-mais de máis de 12 meses, ounas enxivas dos cales fixeraerupción un incisivo definitivo,así como o bazo de ovinos ecaprinos de calquera idade. EnFrancia a lista dos MER destasespecies é incluso máis longapolo que se espera que as deci-sións que se tomen ó respectosexan para facer coincidi-lalista dos MER de ovinos e capri-nos da UE coa de Francia, oque podería implicar que aretirada dos MER se faga dosanimais de menos de 6 meses.

O erro anula catro anos de inves-tigación enfocada a esclarecer seo ovino británico estaba libre domal das "vacas tolas" durante adécada dos noventa. Pese ó fias-co, o Goberno británico reiterouque o consumo de año non com-porta riscos para a poboación.Sexa como for o propio directorda Axencia Alimentaria Británicarecoñece que quedou de pedra ócoñece-lo caso e, como é lóxico,a oposición non puído máis queengadir que isto afectaba a cre-dibilidade destes organismos.Para David Byrne, o peor detodo é que este fracaso déixaosnunha difícil posición, xa quequedan sen unha informaciónvalidada cientificamente devital importancia para poderdecidir que medidas son as real-mente axeitadas para facerfronte a un posible risco-o daEEB nas ovellas-que, por des-gracia, e debido ó pésimo labordos científicos británicos, per-manecerá nun plano teórico pormáis tempo. Probablementetodo isto que estamos contandopoña os pelos de punta a máisde un, pois unha e outra vezponse de manifesto que o gan-deiro e a súa "irresponsabilida-de" (tal e como pensan moitossectores da opinión pública)non son os culpables de tantacalamidade alimentaria.

10 dossier EEB


MAPA e a Comunidade Autónomade Galicia, que complementaoutro Convenio subscrito o pasa-do 29 de decembro do 2000, definanciamento do PlanoCoordinado de Actuación e Loitacontra a EEB e medidas colate-rais. Este convenio estructúraseen varias medidas , algunhasdelas son: 1) Apoio ás fábricas de fariñasmediante a adquisición, retiradae destrucción de fariñas animais:- A C.A. de Galicia comprométesea financiar con 356 millóns depesetas o 50% dos gastos deriva-dos da adquisición, retirada edestrucción das fariñas produci-das durante o segundo semestredo 2001. O outro 50% apórtao oMAPA. Non se especifica quésucederá a partires do 1 de xanei-ro do 2002.2) Apoio á retirada e eliminaciónde animais mortos en explota-cións gandeiras:- Como consecuencia de que enGalicia non é posible na actuali-dade a subscrición do seguro decompensación de custos de reti-rada de bovinos mortos naexplotación (así é como seexpresa este convenio, e secadra por ser unha medidaimpopular), con carácter excep-cional para o segundo semestredo ano 2001, e só ata o momen-to da efectiva comercializacióndo devandito seguro, a C.A. deGalicia comprométese a sufra-ga-las dúas terceiras partes do

Eliminación e incineraciónOutro tema do que non se podíadeixar de falar era, como non, otema da eliminación dos famososMER e, polo tanto da incineracióndos mesmos. A este respecto oComisario David Byrne comentaque se está a comprobar cun cues-tionario dos servicios da Comisiónos métodos dos que se dispoñenpara os subproductos animais e oscustos asociados. Deste informepódese extraer unha conclusiónmoi preocupante: hai unha faltaxeneralizada de capacidade paradesfacerse da carne e ósos daComunidade. As cifras prelimina-res falan de que a capacidade deincineración é de máis de unmillón de toneladas, o 46% menosdo que se require. En Galicia, poloque se sabe, estanse a eliminar enforma de fariñas animais e graxasna nova planta de Sogama enCerceda (A Coruña), logo de queestas se fabriquen na fábrica deÁrtabra (Arteixo-A Coruña), dosMER procedentes de Sogama,matadoiros e sala de despece.Neste senso, o pasado 16 de outu-bro do 2001 publicouse no BOE oConvenio de Colaboración entre o

custo da retirada e eliminaciónde animais mortos nas explota-cións durante o segundo semes-tre do 2001. Destas dúas tercei-ras partes, o MAPA financiará o50% (431 millóns de pesetas), eo resto financiarao aComunidade Autónoma deGalicia. Así as cousas, e deacordo co indicado neste conve-nio, probablemente non faltemoito para que os gastos deretirada e eliminación de ani-mais mortos en explotaciónsgandeiras serán sufragados, víaseguro, polos gandeiros, agásoutras medidas que implementea administración galega.

Sacrificio SelectivoNós, que tivemos e temos queconvivir moitos meses co denomi-nado sacrificio integral semellaque agora podemos ver coma osexpertos defenden o sacrificioselectivo. Que saibamos, ata o deagora só unha explotación galega�en Touro- afectada pola EEB aco-lleuse, logo de multitude deatrancos, ó sacrificio selectivo.O sacrificio integral non contabacon avales científicos, e ninsequera países coma o ReinoUnido (o país más afectado), ninSuíza (un dos máis concienzudos),o aplicaron. Esta medida, discuti-da dende o principio, podería tersentido de estarmos a falar dunhaenfermidade vírica ou bacteria-na, posto que eses axentes infec-

BioterrorismoUn tema do que tamén falouDavid Byrne no seu informesobre a incidencia da EEB, foida posibilidade do bioterroris-mo, xa que tal e como están ascousas non sería de todoimpensable un posible ataqueá nosa cadea alimentaria,incluíndose, como non, os ani-mais. Polo de agora só se falaafortunadamente de alertas eprecaucións, non se rexistraroncasos, e temos que considerarque ó ter noticia dalgún se énos EE.UU posiblemente sexaoutra máis de: "alerta que véno lobo". De calquera xeito, nasección de sanidade animalatoparedes un amplo artigo enrelación a este tema, que,como vedes, sen querelo salfi-re toda a revista.

11■


ó longo do 2001, a un ritmo de45.000 test mensuais. Esta cifranon se acadou en ningún momen-to. Ademais, o número de probasfoi especialmente lento duranteos meses nos que se levou a caboa famosa" intervención". Candofinaliza esa opción, o número detest como é lóxico aumenta e conel o número de vacas que danpositivo . Sen embargo, a sorpre-sa foi que os casos non foron tannumerosos como todos esperaba-mos. Sobre este extremo o propiodirector do Laboratorio Nacionalde Referencia, Juan José Badiola,dixo: "eu predixen que a partiresde xullo volverían a darse más decinco ou seis reses positivas ásemana, e non foi así. Non sei aque se debe isto. É posible que adestrucción de reses sospeitosasata o 30 de xuño fora extraordi-nariamente efectiva. Tamén podeque se estean sacrificando moipoucas vacas maiores de dousanos, que son as que teñen aenfermidade desenvolvida".Polo de agora é imposible dicir sealgunha desas dúas hipóteses seaproxima á verdade, debido ádeficiencia dos datos por partedas Administracións competentes.

ciosos se transmiten entre os ani-mais dunha granxa polo contactoou por proximidade. Os priónsnon se transmiten deste xeito. Oequipo de Badiola, ademais,engadiu agora un argumento afavor do sacrificio selectivo. Trasanalizar a 700 compañeiras degranxa de animais casos positivosdetectados en España, só se ato-paron catro reses afectadas, etodas elas pertencían á cohorte.Se isto é así, ¿por que actualmen-te os gandeiros que optan polosacrificio selectivo teñen dificul-tades para comercializa-los seusproductos, tal e como está asuceder?. A información aquí évital. Se o consumidor sabe epode estar seguro, mercará esesproductos igual que calqueraoutros, pero hai que facer primei-ro un bo labor de información eformación acerca deste tema.

Os testSemella que o ritmo ó que seestán a levar a cabo non é o quese propuxo nun principio paraerradica-la enfermidade. OMinisterio español, por exemplo,propúxose analizar 540.000 reses

O primeiro caso de España nunanimal macho, un total de 195,xa foron sacrificados, segundoinformou a propia Xunta deCastela e León. Este macho eraun semental da raza lumousinede cinco anos que levaba naexplotación tres anos.

Andalucía 09-11-2001 14.662 5.970Aragón 12-11-2001 2.326 0Asturias 12-11-2001 15.913 1.214 9Baleares 13-11-2001 1.858 125 7Canarias 12-11-2001 1.539 1.008Cantabria 12-11-2001 26.419 188 1Castela e León 09-11-2001 59.640 1.378 13Castela-A Mancha 09-11-2001 12.561 67 1Cataluña 13-11-2001 9.611 4 4Estremadura 13-11-2001 7.070 330 2Galicia 12-11-2001 96.317 0 27A Rioxa 12-11-2001 983 8Madrid 13-11-2001 10.481 8.625Murcia 13-11-2001 0 2.140 1Navarra 08-11-2001 3.270 292 6Euskadi 13-11-2001 23.202 184 1C. Valenciana 12-11-2001 3.018 58Ceuta 01-03-2001 0 7Melilla 06-11-2001 0 21TOTAL 288.870 21.619 70

Data última Test prionics L.N.R. (1) Nº casos posit.información realizados 13-11-01 17-11-01

CC.AA.

Primeiro positivo de EEB

en machos

Por un lado, as reses entregadas áintervención (sen análise) non secomputaron de acordo á súaidade, nin sequera polo número decabezas, senón como toneladas decarne. Nestas condicións non haimaneira de facer nin sequera unhaestimación "arriscada".Por outro lado, as cifras facilitadaspolas comunidades autónomas nonfan constar, en xeral, a idade dasvacas analizadas. É posible que seestean sacrificando menos animaisadultos do habitual, pero as esta-tísticas oficiais son opacas ó res-pecto. En ausencia de númerosfiables, a impresión xeral deBadiola é que os test nos matadoi-ros -que son os que garanten queos animais enfermos non entran nacadea alimentaria- están funcio-nando correctamente. 'Teño máisdubidas sobre algúns dos animaismortos nas explotacións', admiteeste experto.Sexa como for, un dato é indiscu-tible, as actuacións do goberno eadministracións competentespode que controlaran a situaciónpero:Non se sabe de que maneira.Non se teñen datos fiables cienti-ficamente.Non se pode facer un estudioserio da enfermidade en ningúndos países afectados.Se volvesen aparecer de novo xér-molos serios da enfermidade,estaríamos case como antes, édicir, as medidas tómanse dende oplano teórico e non dende o empí-rico baseado na experiencia, unhaexperiencia que as administra-cións borraron coa intervención.

12


actualidade

Tras indicar que unha das priori-dades de Agricultura, recollidasnos Orzamentos Xerais do Estado,é "a seguridade alimentaria",recorda que a liña de sanidade daproducción agrícola experimentaun incremento do 10,9%, a sani-dade de producción gandeira dun14,1% e a de mellora e control dacalidade alimentaria un 8,7%.As partidas orzamentarias,como é lóxico ós que as fanparécenlles axeitadas, e ós queas piden resúltanlles escasas,pero en realidade o que siimporta é que os cartos se xes-tionen axeitadamente.

O Ministerio de Agricultura, Pescae Alimentación (MAPA) indicou através dun comunicado que esteDepartamento dedicará ó capítu-lo de seguridade alimentariadurante o ano 2002 un 13,11%máis de diñeiro, "polo que calque-ra afirmación sobre unha posiblediminución orzamentaria é falsa". O Ministerio saía así ó paso dasdeclaracións efectuadas polosresponsables da Unión dePequenos Agricultores (UPA) quedenunciaban que este "reduciraas partidas destinadas a mellora-la calidade e a seguridade ali-mentaria nun 11%".

Agricultura asegura que haberá diñeiro para a

seguridade alimentaria

Segundo as informacións quechegan dende o mercado deTorrelavega, dende o mes desetembro está a aumentar con-siderablemente a demanda, porparte de galegos e asturianos,de vacas de altas produccións,as cales están a acadar prezosmoi altos, e sempre no caso decuxas e vacas de alta calidade.Sen embargo, algúns indiciosapuntan a que esta tendenciapode mudar no inverno e sufriralgúns recortes.De tódolos xeitos, ata o deagora a tendencia foi á alzanos prezos, da mesma maneiraque semella que son os galegose os asturianos os que están aapostar forte polo bo para des-pois poder revender con facili-dade o xénero adquirido. Comomostra dicir que os prezos nomercado están acadando nal-gúns casos as 250.000 pesetas.A outra cara da moeda nesta"cuadrona" de Torrelavega é ogando vacún de carne, con pre-zos cada día máis baixos, excep-to para as reses realmente moiboas. Como exemplo dicir queanimais de 200 ou 240 quilos decanal estanse a vender ó ridícu-lo prezo de 80.000 pesetas.

Prezos altos enTorrelavega

houbo un total de 11.853 solicitu-des de servicios de recollida dereses mortas nas explotacións.Durante o primeiro semestre desteano e en virtude do acordo acadadoentre as administracións públicas eo sector transformador, a produc-ción de fariñas de carne contabacunha axuda ó redor das 43 pese-tas/quilo; no segundo semestre acontía da subvención reduciuse ataas 35 pesetas por quilo. Aínda que,segundo o acordo acadado, aAdministración central e as comuni-dades autónomas debían contribuíra partes iguais no financiamentodestas axudas, a realidade semellaque foi outra ben distinta, e nontódalas administracións autónomascumpriron coas súas obrigas namesma medida. En canto ós ani-mais mortos, ata o de agora oGoberno central responsabilizárasedo 33% dos custos, as autonomíasdoutro 33% e o gandeiro do restan-te 33%, aínda que na realidade osgobernos autonómicos, como é ocaso de Galicia, asumiron en gran-de medida a parte correspondenteós gandeiros. En definitiva, a parti-res do 1 de xaneiro xa veremos

Como xa adiantabamos no ante-rior número, a partires do 1 dexaneiro do 2002 desaparecen assubvencións do Goberno español árecollida tanto de animais mortosnas explotacións �vacas, ovellas ecabras-, como ós subproductosdos matadoiros, salas de despecee carnicerías, polo que neste casoas industrias que viñan recollendode xeito gratuíto estes subproduc-tos, veranse na obriga a cobrarunha cota a estas empresas, e nonsabemos se tamén ó gandeirogalego. Segundo datos daConsellería de Agricultura, dendeo 20 de agosto ó 15 de novembro

Recollida dos subproductos cárnicoscomo soluciona este extremo aXunta de Galicia, pois de asumir un66%, pasará ó 100% do custo. Neste senso o Goberno de Madridvolveu reiterar que os gandeirospoderán subscribir un seguro paraafrontá-lo custos, mentres queconfía que os operadores seencarguen da xestión dos MER.Sen embargo, semella que nontódalas comunidades van segui-lo"consello", e por exemplo, naRioxa vaise crear unha taxa preci-samente para a retirada de cadá-veres das explotacións gandeirase posterior destrucción, queincluirá a tódalas especies. Segundo a Asociación Nacional deTransformadores de SubproductosCárnicos (ANAGRASA), os matadoi-ros non se oporán seguramente ócobro do canon que imporán ostransformadores, polos controisveterinarios ós que están sometidose a grande cantidade de subproduc-tos cárnicos que xeran, "o principalproblema radicará nas carnicerías,que poderían non acepta-la fórmu-la". Lembrar que estas producen óano preto de 450 millóns de quilosde sebos e residuos.

Torrelavega

Máis sobre o saneamento

13■


Segundo informacións daConsellería de Agricultura, asexplotacións gandeiras galegaspoderán vende-lo seu gando econtratar seguros sen ningúnimpedimento derivado da evolu-ción da presente campaña desaneamento gandeiro, xa queindica que as follas de saneamen-to do 2000, nas explotaciónsaínda non saneadas, teñen validezata o 31 de decembro deste ano.A Consellería afirmou que, en todocaso, a Empresa Nacional deSeguros -Enesa-, dependente doMinisterio de Agricultura, Pesca eAlimentación e encargada da coor-dinación destes seguros coas res-pectivas compañías, toma comodatos das explotacións as que sereflicten na base informática SIMO-GAN, actualizada periodicamentepola Consellería, e na que se con-templa a situación de altas, baixas emovementos de cada explotación, e

Máis sobre o saneamentonon a acreditación da campaña desaneamento gandeiro. Segundo aConsellería, os únicos datos queofrece a folla de saneamento son asituación sanitaria e censual daexplotación no intre en que se rea-liza a correspondente inspección,datos que son insuficientes para acompañía aseguradora, polo que épreciso acudir ó sistema Simogan.Así as cousas, e de acordo conestas informacións proporcionadaspola Consellería, o requisito obri-gatorio de presenta-la folla desaneamento para a solicitude desubvencións (axudas da PAC, pla-nos de mellora) semella innecesa-rio, xa que non reflicte o censo daexplotación no intre en que sesolicitan as primas ou subven-cións. Como exemplo disto, esteano houbo algún problema consolicitudes de planos de mellora(no cálculo das foxas de xurro,segundo as obrigas reflectidas no

plano galego de residuos agrarios),como consecuencia de que nafolla de saneamento non figurabao censo real da explotación...

Manuel Bouzas, gandeiro galego esecretario da FEPLAC, remitiunosunha nota de prensa na que nosinforma da presentación dunhadenuncia, ante a AudienciaNacional e os Ministerios deSanidade e Agricultura, na que seesixe que se investigue o destinodos lactosoros e permeatosimportados de Francia e Alemaña,con destino ás industrias lácteasespañolas, xa que sospeita que semesturan co leite, para asíaumenta-la producción, e poderxustificar unha baixa no prezo dolitro pagado ó gandeiro. Bouzas incide en que "non imos per-mitir que fagan cos productores deleite, o mesmo que fixeron cos decarne, ós que se lles culpou de crea-lo mal das vacas tolas, cando agoraun informe do Tribunal de Contas daComisión Europea, desvía a culpabi-lidade cara ós fabricantes de pensose ás propias administracións"."Os gandeiros temos inspeccións acotio nas nosas explotacións, nas

que as mesmas vacas xa semellanrecoñecer ó funcionario de quen-da, e por calquera simple parvadaábrenos un expediente sanciona-dor. Sen embargo ninguén controlao que entra nas industrias lácteas,e dá a impresión de que tampoucose analiza o que sae ó mercado elogo compra o consumidor"."Dende a FEPLAC, non se pidenimposibles, nin tampouco utopías,só se pide que se respecte e seobrigue ó cumprimento das leis enmateria de cotas lácteas, calidadesda leite (R. D. 1679/94), e utiliza-ción de subproductos en alimenta-ción, de xeito que se poida garan-tir uns alimentos sans e aptos parao consumo, e non estar alarmandocontinuamente ós consumidores"."Os lactosoros e permeatos estánconsiderados refugallos do leite,prohibida a súa comercializaciónpara o consumo humano noutrosestados membros e que en vez deir a unha depuradora, semellaque se están a mesturar co leite e

ó final serán os riles dos consumi-dores quen teñan que exerceresta función. Polo que esperamosque se aparece algún escándaloalimenticio en relación co leite,quede claro que os gandeiros enlugar de ser culpables, sómo-losque nos anticipamos e denuncia-mo-lo que estamos vendo vir". �Un exemplo, que non desexamosque ocorra, é o dunha ama de casaque compra no supermercado Xuns iogures da marca Y; ó saír do"súper" uns inspectores comísanlleo comprado por non ser apto parao consumo, e ábrenlle un expe-diente sancionador, sen embargo ófabricante no lle pasa nada. Esta éa triste realidade, e é o que osproductores sensatos non estamosdispostos a que suceda".Como complemento a esta informa-ción proporcionada pola FEPLAC,dicir que os titulares dos ministeriosde Sanidade, Celia Villalobos, e deAgricultura, Miguel Arias, aínda nose pronunciaron neste tema.

Denuncian o destino dos lactosoros e permeatos

14


terras ■

O pasado 10 de setem-bro o Presidente Fragapromulgou a nova Lei deconcentración parcela-ria para Galicia. Senembargo a súa publica-ción non se fixo efectivaata mes e medio máistarde, probablementepara evita-la súa entra-da en vigor en períodopre-electoral. O novotexto, que para moitosprofesionais do sectorleiteiro chega tarde, vende modificar en moitosaspectos a Lei en vigordende 1985, e a súaaplicación �xunto coa daLei do solo de Galicia-pode supor un avancenun tema tan importan-te e polémico como é oda propiedade da terraen Galicia. Sen embargopara poder desenvolveró máximo o texto, cóm-pre que os beneficiariosda mesma a coñezanpara esixir tódolosdereitos que lles outor-ga a Lei, e tamén asobrigas ás que legalmen-te están suxeitos. A continuación salientá-mo-los puntos que nosparecen máis importan-tes da mesma.

Lei de concentración parcelaria para Galicia (I)(I)

O obxecto da lei é o de dispoñe-la concentración e ordenacióndos predios rústicos, co fin depromove-la constitución e o man-temento das explotacións cunhasdimensións suficientes e caracte-rísticas axeitadas, tentandoamplia-la súa superficie territo-rial, manter e incrementa-lacapacidade productiva do campo,

ordenando axeitadamente asexplotacións agrarias, respectan-do o medio ambiente, tentandoreordenar racionalmente os culti-vos baixo a perspectiva da utili-dade económica e social, e tendoen conta o obxectivo de fixa-lapoboación no medio rural, conbase en facer rendible a activida-de productiva.

Preténdese tamén con esta leique as terras cultivables non que-den abandonadas, polo que o titu-lar dun dereito de propiedade rús-tica de carácter agrario está obri-gado, entre outras cousas, a man-ter ou conserva-la terra cultivadaconforme á súa capacidade agro-lóxica e aproveitamento axeitadodos seus recursos, en consonanciacos planos de aproveitamento decultivos ou forestal recollidos noacordo que resulte dos traballosde concentración. O incumprimento destas obrigasou do plano de ordenación deaproveitamento de cultivos ouforestal, así como o cambio deuso da terra clasificada como

labradío ou prado ata tanto osconcellos regulen os usos dasterras concentradas, darán lugará imposición de sancións.Os titulares de predios concentra-dos serán responsables dos danoscausados nos predios dos propie-tarios lindantes que non sexanconsecuencia do uso normal doinmoble, conforme os costumeslocais, ou por mante-lo predioinculto.O propietario do inmoble afecta-do polos danos dolosos ou culpo-sos terá dereito a recibi-laindemnización correspondentepolos danos causados.

(continuará)

A concentración parcelaria terá como finalidade a constitución deexplotacións de estructura e dimensións axeitadas e a reorganizaciónda propiedade rústica da terra dividida e dispersa, polo que a maiorparte das explotacións agrarias constituídas na zona deberán abran-gueren unha dimensión igual ou superior á unidade mínima de explo-tación, determinando á súa vez a título indicativo o cultivo, a rota-ción de cultivos e a utilidade ou a vocación prioritaria de cada explo-tación resultante, e establecer medidas de protección e preservaciónda paisaxe e do medio ambiente. A delimitación e cualificación dosusos do solo e a utilidade das parcelas serán definidas ó final do pro-ceso de concentración de xeito global.

Facilita-la estabilización da poboación agrícola e o seudesenvolvemento socioeconómico

Véndese cotaTelf. 985 555 000

Cómprasecota

Teléfono 985 555 000

Maquinaria de ocasión

• Mezclador horizontal y vertical

• Rastrillo hilerador y esparcidor

• Rotoempacadora

• Desbrozadoras forestales y agrícolas

• Segadoras rotativas

COMERCIAL

16 medio ambiente


■

se emprega cos gatos domésticospara face-las súas necesidades,pode unirse ós productos quími-cos que formarían amonio, previ-ñendo así a volatilización.Para medi-la perda de amonio, osinvestigadores usaron unha cuber-ta transparente e un sistema detúnel de aire. Cando o ventilador,a velocidade variable, empurrabao aire sobre as mostras de xurro,os gases de amonio eran atrapa-dos en botes con ácido candoatravesaban ese sistema. As per-das de amonio medíronse duranteun período de 96 horas.Os beneficios que se poden obtercon este sistema son moitos.Reducindo as perdas de amoniodo xurro, os investigadorespoden crear ratios mellores denitróxeno a fósforo para cultivosagrarios. Ademais, os xurros tra-tados con ceolita son tamén moiricos en nitróxeno, de lenta libe-ración e fertilizantes. O tratamento diario do xurro conalumbre ou ceolita é eficaz encanto a custo e a seguridade. Osxurros tratados con alumbre cus-tan menos de 50 centavos (90pesetas) ó día por vaca en lacta-ción, e no caso do ceolita o custevén sendo máis ou menos similar.

Científicos americanos en colabo-ración co Servicio de InvestigaciónAgrícola do Ministerio deAgricultura norteamericano, estána desenvolver uns métodos de tra-tamento do xurro cos que se redu-cen as emisións de amonio (*),manténdose o nitróxeno no xurro,o cal é beneficioso para as plan-tas. Alan Lefcourt e JohnMeisinger, do Servicio deInvestigación Agrícola Animal e doInstituto de Recursos Naturais deBeltsville, respectivamente, leva-ron a cabo probas coas que se pre-tendía mellora-la retención donitróxeno do xurro para o seu usona fertilización orgánica. O quedescubriron foi que engadindo un2,5% de alumbre (*) ou un 6,25%de ceolita (*), o xurro líquido redu-ce a perda de amonio nun 55% enun 60%, respectivamente.O alumbre, un axente acidifican-te, e a ceolita, un axente enmas-carador, axudan a reduci-las for-macións de gas amonio e a súavolatilización no aire. O alumbrebaixou o nivel de pH do xurrolíquido comprobado diariamentepor debaixo de 5, un nivel quelimita a cantidade de amonioliberado polo xurro . A ceolita,usada comunmente na area que

Unha empresa galega de fitosanita-rios, en colaboración coasConsellerías de Agricultura e MedioAmbiente, poñerá en marcha unhaexperiencia piloto de recollida deresiduos fitosanitarios, polo cal situa-rá bidóns especiais e sinalizados nospuntos de venda dos seus productos.A empresa realizou unha proba naprovincia de Pontevedra, nas zonasde maior consumo, o cal permitiudefini-los sistemas máis axeitadospara realiza-la recollida selectivadestes e o seu custo. O obxectodesta experiencia piloto comprende-rá accións coma o deseño dos siste-mas máis axeitados de depósito,contenerización, recollida, seleccióne tratamento dos envases e residuosde envases fitosanitarios, e a deter-minación dos datos económicossobre o custo da xestión dos residuosde envases fitosanitarios. Tanto aConsellería de Medio Ambiente comoa Consellería de Agricultura teñen aobriga de dirixir, promover e coordi-na-las actuacións necesarias para odesenvolvemento da experienciapiloto, incluídas as campañas de for-mación e sensibilización, mentresque a empresa química financia osgastos necesarios para realiza-laexperiencia piloto, asume os custosde transporte, selección e da súaposterior reciclaxe e/ou revaloriza-ción, e recollerá os envases de fito-sanitarios dos agricultores e os alma-cenará en centros de distribuciónpara o seu posterior traslado a unxestor de residuos autorizados.

(*) O amonio é un composto que se forma ó combinarse o amoníaco con ácidos, dando orixea sales amoníacos moi utilizados na industria, na medicina e na agricultura como abonos.O alumbre é un sulfato dobre de alumina e potasa usado como mordente en tinture-ría ou como cáusticos en medicina despois de calcinado.A ceolita é un grupo de minerais que abranguen numerosos silicatos alumínicos hidra-tados de calcio, sodio, potasio, e magnesio principalmente.

Novos tratamentos do xurropara mante-los seus nutrientes

Recollida defitosanitarios

de España, por un importe de93.100.000 de pesetas.Do que se trata é de levar a caboun traballo de investigación parapoder establece-las oportunaslimitacións na aplicación dos lodosprocedentes das depuradoras, nosolo agrícola e nos pastizais.A utilización de lodos de depu-ración no sector agrario e a súa

O Consello de Ministros autorizoua subscrición dun acordo de cola-boración entre o Ministerio deAgricultura, Pesca e Alimentación(MAPA), o Ministerio de MedioAmbiente e o Instituto Nacionalde Investigación e TecnoloxíaAgraria e Alimentaria (INIA) paraa investigación do contido demetais pesados nos solos agrícolas

correcta aplicación require ocoñecemento do contido demetais pesados nos solos e asúa capacidade para asimilarestas contribucións sen superaros límites, a partir dos que seproducen riscos de degradacióndos solos e de toxicidade para oser humano, os animais e asplantas.

Agricultura, Medio Ambiente e o INIA investigarán os solos agrícolas

Agricultura, Medio Ambiente e o INIA

Recollida defitosanitarios

17


sanidade animal

O pasado 16 de novembro oConsello de Ministros autorizoua creación da Sociedade EstatalEmpresa de Sanidade Animal eServicios Gandeiros (TRAGSE-GA). Segundo o MAPA, a empre-sa estatal desenvolverá demaneira permanente un amploespectro de actividades relacio-nadas co ámbito gandeiro,incluíndo actuacións inmediatasno caso de emerxencias sanita-rias, para realizar traballosespecializados nesta materia eaxudar a resolve-las posiblesincidencias de carácter sanita-rio que puideran producirse.TRAGSEGA ven se-la irmáxemelga da empresa TRAGSA,empresa estatal coñecida pormoitos coma a empresa que faias obras de acondicionamentodas concentracións parcelarias,a que contrata ós veterinarioscertificadores ou a que xestiona

o Centro de Información ó AgroGalego (CIAG), entre outrasactividades na órbita da admi-nistración agraria galega. O ámbito de actuación daempresa, segundo os cometidosexpresados polo MAPA, é tanamplo que se cadra poda traba-llar en calquera tarefa na pro-ducción animal e vexetal. Comaexemplo menciónase a asisten-cia técnica e o apoio ós servi-cios veterinarios, servicios deformación e documentación, aelaboración de estudios e pro-xectos, así como a realizaciónde actividades de enxeñería, een xeral, tódalas actividades deasesoramento técnico, econó-mico e social. No terreo dasanidade animal, TRAGSEGAparticipará na planificación,xestión e supervisión de servi-cios veterinarios tales como ins-peccións sanitarias, control de

pragas e enfermidades vexetaisou animais, e estará a disposi-ción para solucionar incidenciasde carácter sanitario.Vista esta declaración de inten-cións, en ámbitos veterinarioscoméntase que este é o primeiropaso para que todo o persoal queestá a identifica-lo gando nanosa comunidade se integrenesta empresa, -ó igual que osveterinarios que están a face-locertificado, mentres se sega afacer obrigatoriamente-, e todoisto, para intentar evitar queaconteza con estes veterinariosidentificadores o mesmo proble-ma que está a ocorrer cos veteri-narios de saneamento gandeiro.Tamén, e segundo se comenta enámbitos dos sindicatos agrarios,este é o primeiro paso para pri-vatiza-los servicios de sanidadeanimal. Veremos nestas semanasque movementos se fan.

TRAGSEGA

Os responsables do goberno britá-nico están a considerar a posibili-dade de requirir ós gandeirosdese país unha "licencia" parapoder cria-lo seu gando e cultiva-los seus agros. Esta licencia polode agora só é un proxecto no queestá a traballar visto que no pasa-do resultaron ser do todo incom-petentes en materia de sanidadeanimal para facer fronte a enfer-midades como a EEB primeiro e,dende logo, a febre aftosa, quesemella aínda agora que estáestabilizada e remitindo na maio-ría das zonas do país. Precisamente foi durante a exten-sión desta epizootia cando se deron

de conta que carecían da informa-ción necesaria para saber ó que seestaban enfrontando. Os funciona-rios atopáronse que era case queimposible indaga-lo número exactode animais, as transaccións de ani-mais que existían entre os gandei-ros, o estado sanitario no que seatopaban as explotacións, e a loca-lización exacta de moitas delas;por non falar, da existencia deexplotacións que carecían dunseguro ou que nin sequera estabaó día en temas sanitarios -nalgun-has había anos que non entraba unveterinario.Así as cousas, o que agora pre-tenden é crear unha especie de

rexistro para ter constancia detódolos datos de interese en rela-ción cunha explotación de cal-quera tipo. Isto semella de broma pero sóse teñen rexistros daquelasexplotacións que reciben sub-vencións da EU para gando oucereais, pero nin estes estáncoordinados. É posible que sexaaprobado o coñecido coma"Domesday Book", onde apare-cerá toda a información sobredo número de animais totais,persoas que traballan con eles,e tamén, os mapas de parcelase das naves das explotaciónsgandeiras.

Licencia para producir

18 sanidade animal


BioterrorismoNo mes de outubro, segundoescoitamos nunha emisora deradio de ámbito nacional, a UE íacelebrar unha reunión para,entre outros temas, tratar enprofundidade o tema dunha posi-ble ameza bioterrorista contra acadea alimentaria e o gando. Istonon significa que xa se produciraalgún caso senón que simplemen-te se está a considerar seriamen-te a posibilidade dun ataque bio-terrorista na producción de ali-mentos e animais.O tema é o suficientementeimportante como para dedicarlleo espacio que se merece pero, isosi, co fin de informar e evitarque se produza unha alarmainxustificada. Antes de nada, gus-taríanos deixar moi claro que,polo de agora, só se está a falardas medidas preventivas que sepoderían adoptar, para que, nocaso hipotético dunha amezadeste tipo, estiveramos axeitada-mente preparados. En principio,aínda se está na fase de facersuxestións tales como que secoordinen as actuacións, ou quese comprobe se estamos ou nonpreparados. A continuación, facemos un resu-mo dun comunicado do Comisario

europeo de Sanidade e Protecciónós Consumidores, David Byrne, ósMinistros de Agricultura en rela-ción a este tema, xa que ilustramoi ben do que se está a falar. Enconcreto, o Comisario europeoalerta ós ministros de Agriculturada UE sobre a necesidade de pre-parase para poder facer fronte aunha posible ameza "bioterroris-ta" na producción alimentaria egandeira; e infórmalles dos seuscontactos coa maioría dosMinistros de Sanidade dos EstadosMembros, coa Secretaria deAgricultura estadounidense, AnnVeneman, e, tamén, da súa visitaó Centro de Control deEnfermidades de Atlanta para adefensa fronte a enfermidadescontaxiosas.Para el, e tras estes contactos, oprimeiro que se debería facer édetermina-lo noso nivel de prepa-ración ante esta posibilidade. Istoreflíctese nas conclusións doConsello Europeo do mes de outu-bro, no que se pide -ós EstadosMembros e á Comisión- que pre-paren un programa para mellora-la cooperación nesta área.O Comisario é consciente de que"a maioría desta actividade vaiter lugar cos ministros de

Sanidade, Ministros deSeguridade Interna e DefensaCivil. Sen embargo, non é menosimportante a función que en todoisto deberían te-los Ministros deAgricultura e este Consello. É evi-dente que os sucesos que levamosvivido nestes pasados anos coafebre aftosa e a peste porcinaclásica pon de manifesto o tre-mendo dano que podería provo-ca-la introducción de virus contraos que a poboación animal é vul-nerable"; ademais sinala que aproducción de alimentos e siste-mas de distribución presentatamén unha grande susceptibili-dade a estes ataques, e que nonse deben ignorar ningún destessinais de aviso.Tal e como o propio comisarioinforma, en resposta ás conclu-sión do Consello da UE, os servi-cios da Comisión presentarán otema do bioterrorismo ante osComités Permanentes de Veteri-narios de Saúde Pública eSanidade Animal coa intención deiniciar un proceso de revisiónurxente dos sistemas de defensacos que contan na actualidadecontra calquera posible ataquebioterrorista nas áreas de produc-ción animal e de alimentos.

Bioterrorismo

19


➔

David Byrne espera que tódolosministros sexan conscientes doperigo e apoien esta iniciativaque non está, en absoluto,deseñada para ser alarmista;pero sinala que non se podeignora-lo feito de que os nosossistemas de producción agrícolae animal podería ser vulnerablesó bioterrorismo.Por outra banda, e por moi para-doxal que pareza, segundo omesmo comisario declara, pare-ce ser que estariamos máis pre-parados para facer fronte a unataque deste tipo dentro doámbito da sanidade animal cadentro dos sistemas de saúde daUE. De feito, temos un sistemabastante efectivo en funciona-mento como consecuencia daexperiencia vivida coa EEB ou afebre aftosa: "ninguén pode póren dúbida que estamos infinita-mente mellor equipados anteunha posible ameaza do que oestabamos hai 5 ou 6 anos". Oreto agora está en que eses siste-mas de control e vixilancia este-an no 100% e en alerta ante cal-quera posible ameaza.Unha proba desa, digamos,"forte" defensa á nivel comunita-rio en relación a sanidade animale alimentaria se reflíctese nofeito de que os sistemas de sani-dade foran tradicionalmente con-siderados secundarios e polotanto deixábase que fose compe-tencia dos Estados Membros.Para o comisario europeo, agora oque debe conseguirse é unha boacoordinación e, para que o enten-damos, di que, por exemplo temosmedidas comunitarias en vigorpara a almacenaxe e distribuciónde vacinas para enfermidades deanimais clase I, tales como a febreaftosa, pero que, sen embargo,non existen sistemas similarespara enfermidades humanas.Está claro que hai temas que vanter que ser debatidos con urxen-cia nas vindeiras semanas, comoson a dispoñibilidade de vacinas efármacos para facer fronte ás

ameazas bioterroristas máis peri-gosas; determina-las cantidadesdas que se dispoñen, onde estánalmacenadas, e con qué rapidezpoderían ser distribuídas. DavidByrne pretende que os Ministrosde Agricultura teñan contactoscos seus colegas de Sanidade parasensibilizalos da falta de coordi-nación a nivel comunitario nestetema como consecuencia daslimitacións das competencias daComunidade.Unha boa solución, segundo elmesmo sinala, sería a creacióndunha axencia, ou algo similar,sobre enfermidades transmisi-bles. Este podería ser un centrocomo o que teñen os estadouni-denses en Atlanta ,"ó que dedi-can", segundo Byrne, �un presu-posto nada máis e nada menosque de 4 billóns de dólares ó ano.Unha barbaridade que pon demanifesto o pouco avanzados queestamos nós neste tema". Ben,esta é a súa opinión, porqueoutros pode que pensen que noné necesario gastar tantos cartos,senón ser quizais máis eficaces. Pola súa banda, o Ministro deAgricultura español, Miguel Arias,

garantiu que en España funcionanos mecanismos necesarios paracombate-lo bioterrorismo na agri-cultura e na alimentación.Arias Cañete dixo que o gobernoestá disposto a poñer en mar-cha un "gabinete de crise" parafacer fronte a este asunto e queo debate xurdido polo executi-vo comunitario, a petición dadelegación holandesa, "non sig-nifica que haxa ningún proble-ma novo". Para o ministro espa-ñol, trátase dunha chamada deatención ós Estados membrospara que se manteñan en alertaen tódalas fases da cadea ali-mentaria ante unha ameazadeste tipo.Para rematar, dicir que o feitode que se fale desta posibilida-de é unha boa noticia. O malosería que non se falase e si seproducise. Nestes casos hai queseguir actuando con total nor-malidade, sen esquecer que ecumpri-las normas de bioseguri-dade, das que tanto temos fala-do nesta revista, é o único quepodemos facer nós para tentarnon vernos afectados por cal-quera epizootia.

gonzalo

20 sanidade animal


■

Os estadounidenses acaban derevisar parte da súa lexislación enmateria de sanidade animal,desenvolvendo sobre todo as leisde protección da saúde dos ani-mais, coas que se pretendemellora-la seguridade nosEstados, protexendo o gando anteposibles ameazas bioterroristas.Segundo o senador Tom Harkin,moitos dos regulamentos sobresanidade animal que estaban

Os EE.UU. toma medidas ante posibles ameazas bioterroristas

vixentes na actualidade data-ban de 1800 e polo tanto a leique se aprobou agora propor-ciona a seguridade necesariapara millóns de gandeiros econsumidores de todo o país.Era unha necesidade clara nonsó por unha posible ameaza bio-terrorista senón tamén, comoHarkin salienta, despois da apa-rición de enfermidades como aEEB ou a febre aftosa, que

deben manterse a toda costafóra dos Estados Unidos.Con esta lei garántese a autori-dade do USDA (Ministerio deAgricultura) para restrinxi-lomovemento de gando, declararunha corentena ou incluso osacrificio de animais sospeitososde estaren infectados. Ademais,endurécense as multas por viola-la lexislación vixente ó respecto,con multas que van dende os$1,000 a $50,000 (entre 180.000e 9.000.000 de pesetas). O Estado que semella vai saírmáis beneficiado con estasreformas vai se-lo estado deIowa, do que Harkin é senador.A razón é que é neste Estadoonde se atopa o LaboratorioNacional para EnfermidadesAnimais e o Laboratorio deServicios Veterinarios, dous doscentros de investigacións deenfermidades máis importantesda nación.

Segundo as intencións do Gobernocentral, o certificado veterinarioobrigatorio, en vigor dende haiaproximadamente un ano, proba-blemente converterase no requi-sito administrativo de máis curtaexistencia e de máis modifica-cións nese espacio de tempo tanpequeno. O certificado, xunto coatamén incomprensible declara-ción xurada, pode que sexan osaspectos dos que máis se levafalado dende que comezou todoisto das vacas tolas, e por finsemella que o Goberno pretenderetira-la súa obrigatoriedade.Moitos aínda temos presentes as

O Goberno proponse retira-locertificado veterinario

colas que se formaron nalgunhafeira á espera de que algún agudoveterinario nolo fixera e noscobrara 3 ou 4.000 pesetas polo"papeliño. Como se di, "a ríorevolto, ganancia de pescadores".A pesar de que, en xeral, as medi-das do Goberno para soluciona-lotema das encefalopatías esponxi-formes non se destacaron precisa-mente por ter unha longa vixencia,é indubidable que o caso do certi-ficado/declaración xurada -unpapel no que o gandeiro e un vete-rinario oficial debían garanti-laausencia de 27 enfermidades encada animal destinado ó matadoi-

ro- levou a palma. A crónica da súacurta vida é interesante: impúxosepor decreto en decembro; modifi-couse en xaneiro ante a irritaciónunánime dos sectores implicados;cambiouse de formato varias veces(nalgunha ocasión, incomprensi-blemente, por simples matices,outras porque pasaron de impri-mirse co anagrama da Xunta ó ana-grama dos colexios veterinarios),ademáis de que en moitas ocasiónsnon foron admitidos nos matadoi-ros (e aínda que nunca se soubo oporqué, posiblemente houbo"piques" entre os veterinarios). Porfin semella que finalmente un mesdestes o Goberno suprimirao,segundo diversas fontes.Neste senso dicir que os ministe-rios de Agricultura e Sanidadeestán ultimando as negociaciónscoas comunidades autónomas e osector para unificar nun só textoos decretos, regulamentos emodificacións que se levan apro-bado dende decembro en rela-ción coas vacas tolas, e a princi-pal novidade do decreto únicoserá, precisamente, a supresióndo polémico certificado.

Os EE.UU. toma medidas ante posibles ameazas bioterroristas

O Goberno proponse retira-locertificado veterinario

2000

21■


control e calidade do leite

Africor Lugo ven de presenta-lasúa memoria de resultados docontrol leiteiro na provincia deLugo durante o ano 2000. Nesteano, no que a asociación renovoua súa xunta de goberno, o núme-ro de ganderías lucenses en con-trol leiteiro foi de 2.420 - sendopolo tanto Lugo a provincia espa-ñola con máis ganderías en con-trol-, e o número medio de repro-ductoras por explotación de 31, 2menos ca no ano 1999. Mentresque a que a producción mediapor lactación válida rematada foide 7.285 kgs, 147 kgs. máis ca en1999, e que a porcentaxe de pro-

VACAS/ CORTE GANDERÍAS % SOBRE O TOTAL

Máis de 50 193 8,34De 21 a 50 1.451 62.71De 11 a 20 670 28.95

Africor Lugoteína mantívose nun 3,13%, óigual ca no pasado ano. Outrodato a salientar é que o númerode ganderías con producciónsuperior ós 9.000 quilos/vaca foide 114 (case que un 45% máis cano pasado ano), e de máis de8.000, foi de 409 (un 50% máis).Estes foron os resultados xeraisdo control leiteiro en Lugo:

Estructura media das explotacións

PRODUCCIÓN REAL PRODUCCIÓN NORMALIZADA

VACAS Nº LACT DÍAS LEITE %G %P LEITE %G %P1º PARTO 11.449 331 7.286 3,76 3,15 6.649 3,71 3,13ADULTAS 34.477 324 8.017 3,74 3,15 7.496 3,70 3,13TOTAL 45.926 326 7.835 3,74 3,15 7.285 3,70 3,13

Lactacións validas rematadas no ano 2000

KG LEITE GANDERÍAS MEDIA PROD.

>=10.000 25 10.4849.999-9.000 89 9.4098.999-8.000 295 8.4107.999-7.000 667 7.4636.999-6.000 721 6.5365.999-5.000 303 5.5994.999-4.000 37 4.734

Africor Lugo. Explotacións segundo a media de producción

GANDERÍA CONCELLO LACTACIÓNS KG. LEITE %GRAXA %PROT.

PORTALOUSA XERMADE 41 11.386 3,71 3,09CASAGRANDE LUGO 25 11.208 3,86 3,31SAT SEIJO 860 XUGA RIBADEO 83 11.018 3,24 3,28GANDERÍA CHUSCO, C.B. RIBADEO 23 11.013 2,85 3,18FARIÑEIRO, S.A.T. RIBADEO 27 10.893 3,19 3,12XAN, S.A.T. RIBADEO 29 10.741 3,70 3,04COBELO A PASTORIZA 30 10.716 4,25 3,33A CHOUSA, C.B. RIBADEO 39 10.603 3,36 3,20CASA BARANGUEIRA COSPEITO 12 10.556 3,68 3,13GANDERÍA FORCAO OUTEIRO DE REI 32 10.486 3,66 3,16

Africor Lugo. 10 primeiras ganderías en media de producción

22 manexo


■

O benestar dos animais durante o seu transporte éun tema que na UE se está a tomar moi en serio. Selembrades, no número 36 da revista recolliámo-lasúltimas propostas sobre o transporte de animaispero que afectaban só ó transporte a longas distan-cias dentro da Unión Europea. Nesta ocasión referí-monos ás negociacións que se están a facer encanto ó transporte internacional.

O Consello de Agricultura reunido o pasado 23 deoutubro en Luxemburgo acordou a creación dunhacomisión para negocia-la revisión da normativaeuropea ó respecto da protección dos animaisdurante o transporte internacional. Esta normativaserá, polo tanto, vinculante legalmente unha vezsexa adoptada e abranguerá tódolos aspectos rela-cionados co tema que se atopen dentro das compe-tencias da Comunidade. Por outrabanda, as cues-tións que sexan de ámbito nacional, como o trans-porte de animais sen propósito comercial ou trans-porte en distancias inferiores ós 50 km, serán nego-ciadas polos Estados Membros.

Os Ministros de Agricultura definirán tamén asdirectrices para estas negociacións: a Comisióndeberá tentar asegurar que o alto nivel de protec-ción dos animais se estenda ós transportes de lon-gas distancias internacionais fóra das fronteiras daUE, e que as disposicións da nova normativa semanteñan na liña da lexislación xa existente na

GABINETETÉCNICOAGROPECUARIOTERRA CHA

ENXEÑERÍA TÉCNICA AGRÍCOLAProxectos, asesoramento, medicións, etc.

SERVICIO VETERINARIOProgramas de prevención: Reproducción,

Calidade de leite, Podoloxía, Alimentación, etc.

Rúa Campo de Puente, 34-1º • 27800 VILALBA - LUGOTelf. 982 52 36 49 • E-mail: [email protected]

SERVICIOS TÉCNICOS AGRÍCOLAS

Servicio de Clínica 650 61 12 60

Comunidade. Isto quere dicir que o que agora seaprobe non pode contradicirse co aprobado conanterioridade ó respecto do transporte de longasdistancias. Para David Byrne, Comisario de Saúde eProtección ó Consumidor, é moi positivo que aComunidade fale coma unha soa voz con respectodeste importantísimo tema, e espera que as novasregulacións sexan aprobadas no ano 2002.

O transporte de animais dentro da UE está regula-do pola Directiva 91/628/CEE, que foi actualizadaen 1995. A súa regulación aplícase a todo o trans-porte de animais vivos con fines comerciais e requi-re en particular que:

� só os transportistas que estean autorizados polasautoridades nacionais poden transportar animaisvivos dentro da UE;

� o tempo da viaxe non pode excede-las oito horas,a menos que se proporcione un itinerario para via-xes de longa distancia, que os vehículos que se usenestean debidamente acondicionados, e que se res-pecte o tempo obrigatorio de descanso para que osanimais poidan comer e beber.

En realidade, moitos dos cambios virán "dictados"polos últimos desenvolvementos científicos, comopoden ser os estudios realizados en torno ó estrestermal, e o día a día, para evitar que os animaispoidan sufrir ou incluso morrer no transcurso dunhaviaxe.

Esta grande preocupación polo benestar dos ani-mais ten o seu punto de partida no Tratado deAmsterdam, en vigor desde Maio de 1999, no que seexpoñen as directrices para futuras actuacións daUnión Europea en canto a benestar dos animais, no"Protocolo sobre a Protección e Benestar dosAnimais". Neste tratado recoñécese que os animaisson seres que senten e obriga ás institucións da UEa presta-la máxima atención ós requisitos de benes-tar dos animais cando se formule e leve a cabo alexislación comunitaria.

Con estes cambios, nos que se vixía con especialatención as condicións nas que se transporta ogando, o normal é que este chegue en mellorescondicións ó seu punto de destino, evitándose asímoito sufrimento, pero tamén moitas perdas.

Novas propostas para o transporte internacional

23■


mercado

O leite bio está de moda e as cri-ses alimentarias como a das vacastolas ou a febre aftosa puxéronnoaínda máis de moda se cabe. Defeito, en Francia, a producciónnacional non dá feito para res-ponder a esta demanda, a pesa-res da progresión espectacular daactividade neste sector.As cifras exactas sobre a produc-ción aínda non son oficiais perofálase dun grande incremento, oque é doado de crer se pensamosque o ano pasado, a recollida deleite bio da industria leiteirafrancesa acadou os 121 millóns delitros. 937 productores repártense estaproducción, duplicada con res-pecto ó ano pasado. Ademais, arecollida do leite está a afecta-la

fabricación do leite líquido enxeral. A progresión dos productosbio non só é no leite líquido, nocaso da manteiga bio o incremen-to é aínda maior: en dous anos,pasouse de 730 a 1.850 tonela-das. Pola contra, os queixos fran-ceses bio non representan nin o2% do total da fabricación.E como a producción é insuficientepara facerlle fronte á demanda, asindustrias vense obrigadas a apro-visionarse no estranxeiro. SegundoOnilait, o organismo xestor da pro-ducción leiteira, importáronse 23millóns de litros en 1999. En cantoó prezo que recibe o productor porlitro deste leite, Onilait di quereciben 45 céntimos de franco(unhas 11,5 pesetas) máis por litrocon respecto ó leite convencional.

dobra a súa producción en dous anosdobra a súa producción en dous anos

A Federación de EmpresariosProductores de Lácteos (FEPLAC)están a denunciar que os EstadosUnidos está a afundi- los mercadosinternacionais de leite en po cosseus apoios públicos, mentres que"a Comisión Europea está senpulso".Nun comunicado público, aFEPLAC sinala a "decisión dosEstados Unidos de sacar ó mer-cado internacional, a través deempresas interpostas brasilei-ras, os seus almacenamentos deleite en po, a prezos tan baixosque só son explicables mediantefortes axudas públicas, deixan-do sen posibilidade exportadoraá industria láctea europea".Para estes empresarios do sec-tor, a industria europea "vese nanecesidade de para-las súas

fabricacións de productos áexportación co agravante deperde-los seus tradicionais mer-cados, en especial os do Nortede África, e de crear verdadei-ros problemas ós gandeiros detoda Europa, en especial ósespañois, que seguen a sufri-losprezos máis baixos no leite daUnión Europea".A FEPLAC espera "unha rápidaresposta da Unión Europea óimpresionante ataque comercialque os EEUU acaban de darneste sector da alimentación".Tamén agardan a posta en mar-cha "das necesarias restituciónsá exportación para poder darresposta á que será a perda demercados tradicionais e un ver-dadeiro problema para a indus-tria e a gandería española".

A Feplac queixase do apoio dos EE.UU

O leite bio Impedi-labaixada de

prezosOs gandeiros, que teñen e tive-ron malas experiencias ó respec-to, preveñen nesta ocasión áindustria de que non permitiránaxustes na primavera que vén.Nunha reunión de cooperativas pro-movida por Unións Agrarias, o mer-cado do leite foi un dos temas cen-trais. Aí advertiron os asistentes áindustria que «non se lles vaia oco-rrer baixa-lo leite sen falar cos pro-ductores». Este aviso, refírese,como é evidente, a posibles axustesde prezos á baixa na primavera. Os bos prezos do leite, como con-secuencia da importante falta deleite no mercado, supuxeron abomba de osíxeno que sostivo ósector gandeiro galego nas crisesdeste e do pasado ano. Pero senembargo nesta reunión da que fala-mos indicouse que non se van acep-ta-los axustes indiscriminados depasadas campañas por parte daindustria, e que se produza unhanecesaria estabilidade no mercado.Foi precisamente do mercado doque falou nesta reunión o portavozdas Unións Agrarias, RománSantalla, vicepresidente daInterprofesional (Inlac), na queapuntou que a Interprofesionaltraballa en lograr reducir, e defeito baixou moito, o volume deleite que se vende por debaixo doscustos -se lembrades no númeroanterior da revista fixemos un arti-go no que se indicaba que estemercado se reducira dun 20%rexistrado en novembro do 2000 aun 9% contabilizado en xullo do2001. Santalla xustificou a accióndo organismo que leva un ano tra-ballando e sinalou que outras fron-tes son o pago cun recibo único e acreación dun grupo de traballopara evitar problemas á hora decambiar de comprador.Na reunión tamén se acordou rea-lizar accións conxuntas en asuntoscomo os danos da fauna salvaxe, aintervención de vacún, e o rexei-tamento a que se rexionalicen osdereitos de primas de vacún.

Alfalfas transxénicasA alfalfa, como moitos outros vexetais, está a serobxecto de estudios e ensaios para comprobar se sepode mellora-la súa utilidade, resistencia ou propie-dades. Nesta ocasión facémonos eco de tres estudiosnos que se intenta coñecer por exemplo, se a alfalfapode chegar a ser unha "vacina" contra a febre afto-sa ou ser capaz de sintetizar taninos.

Alfalfa "antiaftosa" En distintas partes do mundo estanse levando a cabodiversos proxectos con alfalfa para producir transxé-nicos que respondan a moi variadas necesidades emodalidades de uso. Nas últimas semanas, por exem-plo, difundiuse un traballo arxentino para a obtenciónde plantas de alfalfa que expresen algúns xenes dovirus da aftosa (tecnicamente denomínase expresióndunha secuencia codificante para un péptido inmuno-xénico do virus) co obxectivo de que os animais, ó

24 alimentación


comer estas alfalfas transxénicas, vaian desenvolven-do as súas propias defensas (anticorpos) que actuaráncando finalmente se vexan expostos ó virus. O efecto que se busca sería o mesmo que cunha vaci-nación (reacción antíxeno-anticorpo) pero sen nece-sidade de efectua-la, dado que os antíxenos xa veñen"incorporados" coa alfalfa. De acordo ós resultadospreliminares obtidos, un grupo de ratos alimentadoscon estas plantas transxénicas desenvolveu unha res-posta de inmunidade cando foron posteriormenteinfectados co virus da aftosa. Se ben este proxectopara algúns pode ser sumamente interesante e osseus resultados preliminares son moi prometedores,é necesario ter en conta que aínda se atopa nunhafase experimental e que aínda falta moito para podercontar cunha variedade de alfalfa "antiaftosa" quepoida estar dispoñible para gandeiros.

Alfalfas RROutro proxecto que xa está moi avanzado nos EstadosUnidos é a obtención dunha alfalfa RR (resistente óglifosato). O principio técnico é o mesmo ó utilizadona obtención de plantas RR no millo, soia e algodón.O que se busca é que o transxene que se introducedesactive a molécula de glifosato e impida a súaacción herbicida na alfalfa. Nos Estados Unidos xa seestá a avaliar experimentalmente estas alfalfas RR encondicións de campo con resultados sumamente pro-metedores, dado que combinaron unha marcada tole-rancia a doses altas de glifosato con bos rendemen-tos de forraxe e/ou semente. O lanzamento comer-cial destas alfalfas está previsto para o 2002/03.Na Arxentina tamén se iniciaron os trámites para ospermisos de realización de ensaios en campo, e esta-se preparando o lanzamento comercial da primeiravariedade de alfalfa RR para o 2004/2005. É necesa-rio ter en conta que esta tecnoloxía, que simplifica-rá moito o control de matogueira na alfalfa (poloespectro de control, o baixo custe e a alta inocuida-de ambiental do glifosato), só pode ser usada enalfalfais puros e non en pastos con mesturas.

Alfalfa capaz de sintetizar taninosUn terceiro exemplo de alfalfa transxénica é un tipo dealfalfa capaz de sintetizar taninos condensados nassúas follas e talos. Os taninos condensados impiden aformación de escuma estable no rume, o que permiteelimina-lo risco de timpanismo. Existen no mundocando menos menos catro proxectos moi avanzadospara a expresión de taninos condensados na follaxe daalfalfa (en Canadá, Estados Unidos, Europa eAustralia). Nos últimos anos lévase avanzado moito naclarificación dos pasos metabólicos que levan á síntesede taninos, e na definición de que transxenes deberíanincorporarse á alfalfa para completa-lo proceso.

¿Que é un transxénico?Os productos transxénicos obtéñense alterando o xeno-ma (conxunto da información xenética) ó introducir unou máis xenes foráneos (non propios da especie). É pre-cisamente a ese organismo modificado resultante ó quese lle chama transxénico ou transformado, ou incluso,OGM, organismo xeneticamente modificado, termo moipopular pero impreciso e tecnicamente ambiguo.Os xenes foráneos que se introducen poden provir deorganismos moi diversos: bacterias, fungos, levaduras,algas e ata mamíferos. O obxectivo desa transformaciónnon é outro ca o de amplia-la base xenética das espe-cies de importancia, a fin de agregarlle carácteres novos(resistencia a pragas e/ou, alteración de procesos meta-bólicos, ou síntese de novos productos) que melloren oseu comportamento e a súa utilidade, sen perde-las súascalidades beneficiosas preexistentes.

Alfalfas tranxénicas

¿Como obtemos un individuo/producto transxénico?Os pasos a seguir na "elaboración" dun producto transxé-nico serían , en primeiro lugar, a identificación e illa-mento dos xenes a introducir, e despois, a reestructura-ción deses xenes e a construcción de vectores (vehículosde introducción); clonado (realización de varias copias)deses xenes; desenvolvemento de técnicas de cultivo invitro (cultivo de células para a formación de callos e pos-terior diferenciación deses callos en individuos comple-tos); desenvolvemento de métodos (directos ou indirec-tos) de introducción dos xenes foráneos; e selección domaterial transxénico e posterior análise das plantas trans-formadas. A análise das plantas transformadas inclúe oestudio da expresión e a estabilidade do xene introduci-do, a súa capacidade para transmitirse á descendencia, eo seu comportamento agronómico e/ou industrial.

25■


Por fin temos coñecemento da aprobación dunhanova directiva sobre o etiquetado dos pensos deanimais. A nova directiva, que substituirá á actual79/373/CEE, contempla que se debe mencionarnos pensos cada un dos ingredientes individuais,así coma a porcentaxe na que entra a formar partedo penso composto, cunha tolerancia de erro de,máis ou menos, o 15% respecto a porcentaxe men-cionada na etiquetaxe. Por exemplo, se nun pensocomposto se especifica que ten un 30% de fariña desoia, pode ter en realidade entre un 25,5% e un34,5%. Ademais, se o gandeiro desexa sabe-la com-posición exacta, atopará na etiqueta do penso o

Novo etiquetado dos pensos

Alfalfa Deshidratada

Silo de Maíz Deshidratado

Levadura de Cerveza

Cebadilla de Cerveza

Pulpa de Remolacha

Telf. 93 229 69 09 - Fax 93 229 69 08E-mail: [email protected]

08034 Barcelona - c/ Enric Giménez, 4

enderezo onde poderá conseguila, establecéndosea obriga de que figure o enderezo de correo elec-trónico do responsable da información que aparecena etiqueta.Por outra parte, espérase tamén un avance significa-tivo nestes días na elaboración dunha listaxe onde seespecifiquen os ingredientes que estarán ou non per-mitidos, que, de tódolos xeitos, deberá estar listaantes do 31 de decembro do 2002.Esta nova forma de etiquetado pode ser unha boamaneira de ter "claro" o que comen os nosos ani-mais, pero, sobre todo, unha garantía á hora demerca-los pensos.

Por fin semella que as cotizacións alcistas dos cereaisremiten nestas últimas semanas, gracias a que a subados prezos polo déficit de colleita española mitigou-se coa saída da intervención da cebada e a decisióncomunitaria de elimina-lo gravame de dez euros portonelada á importación de terceiros países doMediterráneo, Báltico e Mar Negro.Esta era unha medida que os productores de cereaislevaban meses pedindo. Ata o momento levan saído450.000 toneladas de cebada da intervención espa-ñola, o que suporá unha tranquilidade para o merca-do. Ademais, algúns operadores, sobre todo de mul-tinacionais e grandes empresas, consideran que adecisión comunitaria de permiti-la entrada de cere-ais desde países do Leste e Rusia, fundamentalmentea dez euros menos suporá unha oportunidade paraque España compense o seu déficit.Por outra banda, en canto á colleita de millo, oMinisterio de Agricultura coida que está á alza denovo, por considerar que pode excede-los 4,7 millónsde toneladas, sendo unha boa baza para os fabrican-tes de penso, pero non tanto para os productores, xaque terán que facer fronte ás consecuencias destaproducción marca. De feito, os mainceiros dasrexións que a partires de agora terán que deixar depercibir un 25% menos de subvención pola penaliza-ción nacional ó excede-la cota de superficie asignadapara España, piden solucións ó Ministerio, apoiadospolos seus conselleiros de Agricultura; sen embargo

este non é o caso de Galicia. Mentres, aAdministración central fala de rexionalizar tódalasproduccións e esquecer que este ano ós productoresde millo tocaralles pagar por igual.Por último, sinalar que a Unión Europea continúa a súatendencia exportadora ó cuantifica-las vendas dosEstados membros en 4,93 millóns de toneladas de cere-ais desde xaneiro ata outubro de 2001, mentres que asimportacións cífranse en 2,32 millóns de toneladas.

Cotizacións dos cereais

Sen embargo, e aínda que os avances neste camposon cada vez máis numerosos e relevantes, quizais osprofanos no tema, a pesar de agradecer ter millo senutiliza-lo glifosato para as malas herbas ou que nossirva de vacina, botamos de menos uns estudiosparalelos onde se analicen polo miúdo as incidenciasque estes productos poden ter a longo prazo nos

nosos animais e, por ende, na xente, e sobre todo,nos modos de producción dos gandeiros galegos,neste caso. Non se debe de cuestionar que estesavances sexan bos pero, como en moitos outrosaspectos da vida, preocúpanos a tremenda falta deinformación, e que quen leve a iniciativa sexa sem-pre a grande multinacional.

26 cotas


■

O pasado 30 de outubro publicouseno Diario Oficial das ComunidadeEuropeas un informe especial ela-borado polo Tribunal de ContasEuropeo sobre da aplicación doréxime de cotas lácteas. No seuinforme o Tribunal constata que oréxime de cotas acadou o obxecti-vo de reduci-la producción de leitena Unión Europea, tivo o efecto dediminuír considerablemente oscustes orzamentarios, estabiliza-losector leiteiro e contribuír á evolu-ción positiva do desenvolvementoestructural. Ademais tamén salien-ta o crecemento da renda dos pro-ductores lácteos, especialmentedurante un período en que os gas-tos orzamentarios destinados ósector leiteiro diminúen considera-blemente. A continuación resumi-mos o máis salientables deste inte-resante informe.

Producción de leite-cota asignadaDesde 1993 a producción de leitena UE estabilizouse en preto das120 millóns de toneladas, xa que amaior parte dos Estados membrosdiminuíron a súa producción enmáis dun 10% con respecto a 1984(ano no que comezou a funciona-loréxime de cotas). E desde a cam-paña 95/96 as cantidades de refe-

rencia para as entregas ás centraisleiteiras se superaron sistematica-mente por unha pequena marxe(globalmente, menos do 1%) namaioría dos Estados membros, peseá reducción da diferencia entre aproducción de leite e as cantidadesde referencia nacionais. Istodebeuse esencialmente ó aumentodo contido de graxa no leite. Desde a campaña 99/00 as cotasrestrinxen a producción en tódolosEstados membros (agás os novosLänder alemáns). En catro deles(Grecia, España, Italia e o ReinoUnido, cun nivel de autosuficienciaaproximado do 74%, 92%, 71% e 84%respectivamente) a producción deleite é menor que o consumo. Entres (Dinamarca, Irlanda e PaísesBaixos, cunha autosuficiencia do161%, 195% e 175%) a producciónnacional está por riba do nivel deconsumo. Esta situación, segundo otribunal, deu ligar a que producto-res do primeiro grupo rexeiten oque consideran un sistema inxusto.E en consecuencia, algunhas auto-ridades nacionais, especialmenteen Italia, atopan dificultades óaplica-lo sistema fronte a unhaforte oposición social, apoiada nal-gúns casos por institucións oficiais. Nos PECO, a producción de carnede vacún está principalmente liga-da á cabana leiteira, xa que o

número de rabaños de vacas alei-tantes exclusivamente é pequeno.Os mercados asociados de leite ecarne de vacún desempeñan polotanto un papel importante para asúa agricultura. A producción deleite ten unha importancia particu-lar para Polonia, a república Checae Hungría. Segundo as previsións, aposibilidade de excedentes nomercado do leite en 2006 é eleva-da, tanto para a UE-15 como paraos PECO, polo que o Tribunal instaá Comisión europea que de xeitourxente efectúe unha avaliaciónglobal e autorizada da incidenciado sistema actual de cotas nosmercados do leite e da carne devacún trala ampliación e o custepara o orzamento comunitario.

Custes soportadospolos consumidoresOs gastos orzamentarios en subven-cións ó sector leiteiro (restituciónsá exportación, medidas de comer-cialización e custe de almacena-mento) reducíronse, en termosrelativos, desde a introducción dosistema de cotas. Pasaron do 27%dos gastos do FEOGA-Garantía en1983 ó 6,5% en 1999. A cifra globalde 2.500 millóns de euros anuais éaínda relativamente elevada parafinanciar o que de feito é un exce-dente implicitamente autorizadopolos Estados membros. O Tribunalestima que hai que ter en contaque este nivel de axuda, pagadapolo contribuínte europeo, engáde-se ós altos prezos pagados polosconsumidores da Unión Europeapolo leite e os productos lácteos. AOCDE estima os custes adicionaissoportados polos consumidoreseuropeos destes productos en máisde 20.000 millóns de euros anuais,o que supón que pagan o dobre doque pagarían nun "mercado libre".

(continuará)

O Tribunal de Contas e as cotas lácteas (I)e as cotas lácteas (I)

27


lexislaciónrecortes

BOEResolución do 20 de setembro do 2001, daDirección Xeral de Gandería, pola que se da publi-cidade ó Convenio de Colaboración entre oMinisterio de Agricultura, Pesca e Alimentación e aComunidade Autónoma de Galicia polo que secomplementa o Convenio de Colaboración subscri-to para o financiamento do Plano Coordinado deActuación e Loita contra a EncefalopatíaEsponxiforme Bovina (EEB) e medidas colaterais.BOE 248, 16/10/01

Resolución do 27 de setembro do 2001, daSubsecretaría, pola que se da publicidade ó Conveniode colaboración entre o Ministerio de Agricultura,Pesca e Alimentación e a Comunidade Autónoma deGalicia, nos sectores agrario, gandeiro e pesqueiro.BOE 253, 22/10/01

Orde de 14 de novembro do 2001 polo que se fixao importe definitivo das axudas por vaca aleitantee por xovenca.BOE 276, 17/11/01

DOCEDecisión da Comisión, do 15 de outubro do 2001,sobre a lista dos programas de erradicación e vixi-lancia de enfermidades animais e a lista dos pro-gramas de probas encamiñados á prevención dezoonoses que poden optar a unha contribuciónfinanceira da Comunidade no 2002L274, 17/10/01

Decisión da Comisión, do 15 de outubro do 2001, sobrea lista dos programas de seguimento das encefalopatí-as esponxiformes transmisibles que poden optar aunha contribución financeira da Comunidade en 2002 L274, 17/10/01

Regulamento (CE) no 2200/2001 da Comisión, do17 de outubro do 2001, relativo á autorización pro-visional de aditivos na alimentación animalL299, 15/11/01

DOGAOrde do 18 de outubro do 2001 pola que se modi-fica a do 28 de maio do 2001 pola que se desen-volven programas para promover iniciativas dedesenvolvemento e a mellora dos sistemas produc-tivos no marco dunha agricultura sustentableDOG 25/10/01

Lei 12/2001, do 10 de setembro, de modificaciónda Lei de concentración parcelaria para Galicia DOG 29/10/01

Orde do 29 de outubro do 2001 pola que se aprobao Regulamento da indicación xeográfica protexidaPataca de Galicia e do seu consello regulador.DOG 9/11/01

LexislaciónLexislación■

RecortesRecortes"As fariñas animais tamén se utilizan para ali-mentar ós peixes de piscifactoría e queremossaber se o peixe pódese volver tolo co tempo seasimila os prións".

Antonio Figueras, biólogo do Instituto deInvestigacións Mariñas de Vigo.

"Non sabemos se a enfermidade se concentra ounon nalgúns productos determinados, aínda quesospeitamos que probablemente o axente se podaatopar en alimentos de mala calidade tipo ham-burguesas, salchichas... ".

Peter Smith, director do departamento deEpidemioloxía de Enfermidades Transmisibles eTropicais da London School de Hixiene e MedicinaTropical.

"Non sei a qué se debe isto. É posible que a des-trucción de reses sospeitosas ata o 30 de xuño foraextraordinariamente efectiva. Tamén pode que seestean sacrificando moi poucas vacas maiores dedous anos, que son as que teñen a enfermidadedesenvolvida..."

Juan José Badiola, director do LaboratorioNacional de Referencia.

"Dúas poderosas concupiscencias conxúransecontra a saúde. O insaciable afán de lucro expli-ca o uso de fariñas cárnicas por gandeiros desa-prehensivos ou acosados pola competencia. Aultraliberalización comercial permite importaranimais de calquera parte do mundo sen adver-tir que os grados de control sanitario son moidistintos. Sen vacinacións, teremos máis epizoo-tias no mundo globalizado. A vixilancia sanitarianon poderá por si soa contra estes apetitossociais, pero deben extremarse as medidas. Aboa política --incluida a sanitaria-- deberíaimporse ó lucro desbocado e á falsa simetríacomercial..."

Ramón Espasa, periodista.

p á g i n a 2 8( c o n t r a p o r t a d a )

p u b l i c i d a d e

S E M E X

Documents

AFRIGA 41