Emakumea eta Kirola 2013.pdf

8/11/2019 Emakumea eta Kirola 2013.pdf

1/8

III. MINTEGIA

EMAKUMEA

ETA KIROLA

2013

Laguntzaileak: Antolatzailea:


2/8

2013 EMAKUMEA ETA KIROLA III. MINTEGIA2

2013ko urriaren 31n Emakumeari eta Kirolari buruzko III.

mintegia izan zen Bilboko Carlton Hotelean, Aspasia emakume

elkarteak antolatuta. Elkarteko lehendakari Conchi Manzanalen

agurraren ondoren, hasierako ekitaldi ofiziala egin zen Emakunde

Emakumearen Euskal Erakundearen zuzendari Izaskun

Landaidaren eskutik.

Irekiera-ekitaldiaren ondoren, hitzaldi nagusiari eman zion

hasiera Benilde Vzquezek, jarduera fisikoaren eta kirolen arloko

pedagogia irakasleak. Hasierako hitzaldiko gai nagusia emakumez-

koen kirolen eta komunikabideen arteko lotura izan zen, eta min-

tzaldiaren titulua Heziketa fisikoak oinarrizko hezkuntzan duen

pisua eta hedabideen eragina ume eta gazteen eremuan izan zen.

Ondoren, adituen panela antolatu zen, eta, bertan, kirolarekin

eta komunikabideekin lotura duten hiru emakume izan ziren: Luca

Martnez Odriozola, kazetaria eta unibertsitateko irakaslea; Naia

Fernndez, prentsa eta komunikazio arloko arduraduna Bizkaiko

Saskibaloi Federazioan; eta Benilde Vzquez (berriro entzuteko

aukera izan genuen). Panel honen gai nagusia komunikabideek

emakumezkoen kirolari ematen dioten tratamendua izan zen; par-

taide bakoitzak bere iritziak edota eskarmentua aurkeztu zituen.

Lan-jardunaldia bukatu aurretik, mintegian parte hartu zuten

guztiek ekarpenak egiteko aukera izan zuten, egitarauaren

amaierako ekintzari esker: Work-coffee delakoari esker, alegia.

Kasu honetan, taldeka banatu ziren parte-hartzaile guztiak, eta

mahai bakoitzean lider bat izendatu zuten, ondorioak batzeko.

Aurretik aipatutako adituak ez ezik, kirol munduarekin lotura

duten hainbat pertsona ere izan ziren ekimen honetan, besteak

beste: Agustn Ruiz Larrinaga, Bizkaiko Txirrindularitza Federazio-

ko presidentea; Rakel Varela, Euskadiko Eskubaloiko Emakumez-

koen Selekzioko entrenatzailea; Itxaso Letamendi, Bizkaiko Gim-

nasia Federazioko lehendakaria; Naiara Gmez eta Jone Otao

piraguistak; Zurie Rodrguez triatleta; eta Athletic Clubeko

futbolari Iraia Iturregi.

EMAKUMEA ETA KIROLA

Urriaren 31n Emakumeari eta Kirolari bu-

ruzko III. mintegia izan zen Aspasia Elkar-

tearen eskutik, Emakunde Emakumearen

Euskal Erakundearen laguntzarekin. Ekital-

dia Bilboko Carlton Hotelean antolatu zen,

eta, bertan, emakumezkoen kirolarekin

lotura duten 34 pertsonak parte hartu zu-

ten, hainbat kirol diziplina ordezkatuz:

eskubaloia, saskibaloia, arrauna, Kick Bo-

xing, gimnasia, triatloia, eta abar. Mintegian,

kazetariek eta maila goreneko irakasleek

ere parte hartu zuten.

Jardunaldiko gai nagusietako bat ema-

kume kirolariek hedabideetan duten presen-

tzia izan zen, baina gizonezkoekiko dauden

ezberdintasunak ere mahai gainean jarri zi-

ren hitzaldi eta mahai-inguruetan. Gainera,

mintegian hainbat kirol Federaziok egiten

dituzten berdintasun plan edo proiektuak

eman dira ezagutzera; izan ere, Izaskun Lan-

daidak ikertu ere egin ditu hedabideetan na-

barmentzen diren emakumezkoen kirolariburuzko albiste kopuruak (oso baxua, gizo-

nezkoen aldean).

Mintegiaren irekieran, Aspasia Elkarteko

presidenteak, Conchi Manzanalek, hitz egin

zuen, eta, ondoren, Emakundeko zuzendariak

egin zuen bere aurkezpena. Biek eskertu

zuten publikoaren parte-hartzea hirugarren

urtez jarraian, eta garrantzia eman zieten pix-

kanaka egiten ari diren aurrerapausoei, gizon

eta emakumeek kirolean duten papera jen-

deari hurbilaraziz, jardunaldi hau bezalako

ekimenen bidez; dena dela, Landaidak eta

Manzanalek azpimarratu zuten oraindik bide

luzea geratzen dela berdintasuna lortzeko.

Bere aldetik, Landaidak aurkezpenean

galdera bat egin zion aretoan bildutako

jendeari; ea zergatik emakumeek gaur egun

oraindik gizonek baino askoz kirol gutxiago

praktikatzen duten. Mintzaldian, Emakun-

deko zuzendaria emakumezkoen kirolek

gizartean duten balioan ere oinarritu zen;

gizonezkoen azpitik, nabarmen. Landai-

dak 2013ko abuztuko zenbait datu ezaguta-

razi zituen; zenbait hedabidetako albistegiak

kontuan hartuta, emakumezkoen kirolaren

%5,89 argitaratzen da, eta kopuru hori gizo-

nezkoen albisteetatik oso urrun dagoela az-

pimarratu zuen. Ezberdintasun horiei aurreegiteko, egunero borrokatzen jarraitu behar

dugula gogorarazi du Landaidak.

Hori dela eta, Emakundeko zuzendariak

estereotipoak haustearen beharra azpi-

marratu zuen; gizartean finkatuta dauden

ideiak direla gaineratu zuen. Lorpen eta

aurrerapen txikiek markak gainditzen la-

guntzen digute; lehen ezinezkoak iruditzen

zitzaizkigun gauzak gaur egun egin ditzake-

gu, azaldu zuen. Hots, Landaidaren aburuz,

umeen artean estrategia berriak sustatzea-

ren alde egin behar da; kirolean berdinta-

suna bermatu behar dugu hasieratik.

Emakunde-Emakumearen Euskal

Erakundearen xede nagusia Euskal

Autonomia Erkidegoko politika, ekonomia,

kultura eta gizarte-bizitzako alor guztietangizonezkoen eta emakumezkoen arteko

benetako eta egiazko berdintasuna lortzea

da. Emakundek 25 urte bete ditu aurrera

begira, erakunde honen ezaugarri bat beti

etorkizunera begira egotea izan baita,

gaineratu zuen Landaidak.

Izaskun Landaida,Emakunde Emakumearen

Euskal Erakundeko zuzendaria


3/8

2013 EMAKUMEA ETA KIROLA III. MINTEGIA 3

Benilde Vzquez irakasle eta

pedagogoak eskainitako hitzaldia

Heziketa fisikoak oinarrizko

hezkuntzan duen pisua eta heda-

bideen eragina ume eta gazteen

eremuan izan zen; hortaz, izen-

buruak dioen bezala, irakasleak

emakumearen figurak kirolean

duen eraginari buruz hitz egin

zuen, egungo hedabideen oihar-

tzuna kontuan izanik. Hori ho-

rrela, Vzquez ez da baikor azal-

tzen emakumearen kirol prakti-

kari buruz atera diren azken da-

tuekin; izan ere, horien arabera,16 urtetik aurrera nesken

%15ek egiten du kirola, mutilen

ehunekoa askoz baxuagoa izanik,

%3koa, hain zuzen ere. Besteak

beste, neskek emaitzak ez dire-

lako ikusgarriak uzten dute kiro-

la, eta mutilen kasuan kontrakoa

gertatzen da, azken horiek esker

ona edo jarraipena izaten dute-

lako jarraitzen baitute, adierazi

du Benildek.

Gainera, adituaren arabera,

emakumeek praktikatutako ki-

rolak balio sozial txikia dauka,

hedabideetan ez da islatzen berelana eta oihartzun imioa dau-

ka gizartean orokorrean, dio

Vzquezek. Dena dela, errua ez

da bakarrik hedabideena; irakas-

leak emandako datuei errepara-

tuz, emakumeen %63k ez du ki-

rol albisterik ikusten.

Hori dela eta, kirol albiste-

gietan agertzen diren ia berri

guztiak gizonezkoen kirolari

buruz mintzatzen dira, emaku-

mearen figura alboratuz. Horre-

la, emakumearen ikusgarritasuna

mota honetako albistegietan

ikusezina dela salatu du peda-

gogoak.

Joera positiboa

Hala eta guztiz ere, azken urteak

irizpide hartuta, Vzquezek

baikor aurkeztu du bere burua

emakumezko kirolaren joerari

begira, baina bidea oraindik luzea

dela argitu du irakasleak.

Emakume eta gizonen arteko

ezberdintasunak, kirol eremuan,

gizarteak markatu ditu; kontuan

hartu behar dugu sexua eragile

genetiko soila dela, azpimarratu

du. Benilderen aburuz, generoaestereotipoetan oinarrituta

ezartzen da, egungo gizartean

ezarrita dauden arauak aldatuz.

Horrenbestez, XX. men-

dean, etengabe sortu dira ema-

kumearen eredu ezberdinak

eredu estetikotik eredu masku-

linora, baina itxura erotikoa edo

bereizgarria ahaztu gabe. Horien

artean, Vzquezen iritziz, eredu

bereizgarri hori da zuzenena;

kirol arloan aurrerapausoak

egiteko, eredu bereizgarria da

berezko motibazioa sustatzen

duena, hots, kirolaren gozamena

bere osotasunean bermatzen

duen eredua. Hain zuzen ere,

Benilde Vzquezek markatutako

helburua da emakumea kirol

subjektu izatea lortzea.

Hedabideen

eragin zuzena

Komunikabideei erreparatuta,

Vzquezek garrantzia ematen

dio komunikazioari; beraien

eragina handia da neska eta

mutilentzat, batez ere eskolan

daudenentzat; horregatik, kirolaerabilgarri egitea beharrezkoa

da, bai eskolan baita hedabide-

etan ere. Horretaz gainera, ira-

kasleak kirolaren onurak bultza-

tzeko gogoan izan beharreko

beste ezaugarri batzuk azpima-

rratu ditu: osasun fisikoa, auto-

diziplina, iraunkortasuna eta es-

fortzu pertsonala, lortu daitez-

keen arrakasten gainetik. Labur-

bilduz, Vzquezek honakoa dio:

esfortzurik gabe ez dago kirolik.

Bestalde, telebistan emititzen

den emakumezkoen kirolari

begiratuz, adituak emakumearen

irudiaren agerpen urria salatu

du; Joko Olinpikoetan, munduko

txapelketetan edota europar

txapelketetan ematen zaie oi-

hartzuna soilik. Era berean, tele-

bistan, edota edozein komunika-

bidetan, gehiago azaltzen dira

arrakastarik izan ez duten gizo-

nak, irabazi duten emakumeak

baino, gaineratu du irakasleak.

Ildo berari jarraituz, Vzquez

ez dago ados telebista kate

askok kirol arloan emakumearen

gorputzarekin izaten duten ja-

rrerarekin; irudiak, sarritan, ma-terial erotikoa izango balitz be-

zala erabiltzen dituzte, testuin-

gurutik kanpo dauden argazkie-

kin edo gaizki interpretatuta

daudenekin, azpimarratu du

pedagogoak.

Estatu mailan, emakumez-

koen kirolari hedabideetan es-

kaintzen zaion denbora albiste-

gien %4,75ekoa dela adierazten

dute Benilde Vzquezen datuek,

gizonezkoena %90,15ekoa den

bitartean. Horri guztiari gehitu

behar zaio bakarrik emakumeen

%2,5ek jarraitzen dituela kirol

emankizunak, eta horietariko

gehienak tenisarekin lotuta dau-

de. Gauzak horrela, irakasleak

nabarmendu du informazio ka-

naletan diskriminazio argia ema-

ten dela emakumearen aurka,batez ere kirol arloan. Emaku-

meen lorpen eta lehiaketen

ikusezintasuna agerian dago gaur

egun, azaldu du.

Nortasun femeninoa

eta kirola

Ekintza baten praktika egokiagoa

da nortasun pertsonalarekin bat

egiten duenean; horrela, ekintza

horretaz gozatzea errazagoa

izango da. Gainera, praktika hori

bizia denean, pertsona horren

nortasunari ikuspegi berriaeskaintzen dio.

Ildo berean, kirol nortasuna

pertsona bakoitzak praktikatzen

duen kirolaren araberakoa dela

dio Vzquezek. Gizartean, rolak

edo eginkizunak bereizita daude

emakume eta gizonen artean;

batez ere txikitatik markatzen

dira ezberdintasun horiek, non

mutilak kiroletik gertu sentitzen

dira, imajinario maskulinoa dela-

koaren barruan baitaude lehe-

nengo urteetatik.

Nesken kasuan, aldiz, kirola-

rekiko identifikazioa imajinario

femeninoa delakoarekin haustu-

ra egon delako sortzen da. Oro

har, gizartearen arauen arabera,

neskek talde-integrazioa bilatzen

dute solasaldiaren bidetik, lagun-

tasuna edota moda gailenduz

bere helburuen artean.

Hori dela eta, hainbat urte-

tan zehar finkatutako rolak

gaur egun haustea konplexua

izango da, izan ere, historian

zehar kirola gizonaren irudia-

rekin lotuta egon da, eta

gizarteak kirol subjektu bakar

bihurtu du gizona. Hori horrela,

emakumearen sarrera kirolprofesionalean eredu maskuli-

noa kopiatuz planteatu da;

emakumearen kirol erreferen-

tea beti gizon kirolaria izan da,

eta, beraz, mendekotasuna age-

rian geratzen da.

Benilde Vzquez,

jarduera fisikoaren eta kirolen arloko pedagogia irakaslea

Helburuak

izan behar lukeemakumea kirolsubjektu izatea


4/8


Adituen panelean emakumezkoen kirolarekin eta komunikabi-

deekin harreman zuzena duten hiru emakumek parte hartu dute.

Bertan izan dira: Luca Martnez Odriozola, kazetaria eta unibertsi-

tateko irakaslea; Naia Fernndez, prentsa eta komunikazio arloko

arduraduna Bizkaiko Saskibaloi Federazioan, eta saskibaloi jokalari

ohia; eta Benilde Vzquez pedagogoa (hau berriro entzuteko auke-

ra izan zuten bertaratutakoek).

Hizkera sexista

Lehenengo eta behin, Luca Martnez unibertsitateko irakasle eta

kazetariak prentsan ematen diren kirol sexismoari buruzko

hainbat adibide jarri ditu mahai gainean. Horretaz gainera,

emakumeek kirol prentsan edo komunikabideetan duten tarte

txikia salatu du kazetariak; kontuan izan behar dugu erabiltzen

den lengoaia sarritan sexista dela, emakumearen irudia zapalduz.

Emakume kirolariak terminoa ez dela zuzena azpimarratu du

Martnezek; ez du uste beharrezkoa denik kirolari hitzari emaku-

mea eranstea, izenondoa izango balitz bezala; gainera, gizonez-

koen kasuan ez da hori gertatzen, kirolari hitz soilarekin egiten

baitzaie erreferentzia, azpimarratu du kazetariak.

Bestalde, Lucaren aburuz, matxismoa tradizionala den praktika

da, askotan modu naturalean ematen dena; feminismoa, aldiz,

zerbait berria da, eta, berria denez, gizartea harritu egiten da.

Zehazki, hedabideen jarrerari dagokionez, unibertsitateko irakas-

leak esan du komunikabideetan garrantzia duen gauza bakarra

espektakulua dela; negozioa da xede nagusia, eta, horregatik,

egunero futbolari buruzko albisteak ikusten ditugu, ezer garrantzitsu

gertatu ez arren, beste kirol edo berri batzuk albo batera utziz.

Bukatzeko, Martnezek nabarmendu du gizarte sareek gaur

egun duten indarra; emakumeek kirolean egiten duten lana

ikusarazi dezakezu, erreminta

hauen bidez.

Parekatuz berdintasun

egitasmoa

Bigarrenik, Naia Fernndez

saskibaloi jokalari ohiak Pare-katuz berdintasun egitasmoa

aurkeztu du. Fernndezen ara-

bera, FViB-n (Bizkaiko Saskiba-

loi Federazioan) beti sentsibili-

zazio berezia izan dute ema-

kume eta gizonen arteko ber-

dintasun lanetan, kirol eremuan batik bat, aukera berdinak eskainiz

genero biei.2003an, Parekatuz egitasmoaren ildotik, Kirolean Denok

Berdinak proiektua bultzatu zuten; horren bidez, saskibaloiaren

esparruan diskriminazio positiboaren inguruko ekintzak zehaztu

zituzten. Bertan, zenbait ezaugarri eta puntu landu zituzten:

emakumeen ikusezintasunarekin bukatzeko ideiak, Federazioan

zegoen genero politiken eza indartzea eta ekitatearen aldeko

proposamen estrategikoen gabezia asetzea.

Horren ondorioz, hainbat erabaki hartu zituzten egitaraua osa-

tzeko: hizkuntza sexistaren aurka egin, lehiaketako oinarriak edo

jokoaren arauak birmoldatu, inprimakien edo lizentzien ereduak

berrikusi edota web orrialdean egin beharreko aldaketak gauzatu.

Horretaz gain, FViB-n berdintasun politiken aldeko praktikak

proposatzen eta martxan jartzen jarraitu dute azken urteetan;

Fernndezek honakoen berri eman du: Zuzendaritza Bilkuran sortu-

tako Genero Batzordea, Brighton hitzarmenean egindako atxikidura,genero ikuspegiko Gidaren garapenaren ezarpena, emakumezkoen

kadete arloko txapelketak edo Critaseko proiektu batean parte

hartzea, Zure gorputza zaindu, zure burua zaindu izenekoa, gizarte-

bazterketa arriskuan dauden emakumeei bideratutakoa.

Amaitu aurretik, Naia Fernndezek gogorarazi du aukera

handia dagoela berdintasuna lortzeko; gizartearen %50 inguru

emakumeak gara, eta, beraz, lortzeko aukera dago, gaineratu du

saskibaloi jokalari ohiak.

kitatea sustatu

Azkenik, Benilde Vzquezek berriro parte hartu du lan-

jardunaldian, oraingoan adituen paneleko ekarpenak islatzeko.

Pedagogoak egungo prentsaren egoera orain dela urte askokoa-

rekin alderatu du; aspaldian, emakumezkoen kirola ikusezina zen

hedabideetan, baina gaur egun gauzak ez dira asko aldatu; portzenta-

jeek berez hitz egiten dute, eta erakusten dute gizonezkoen kiroletik

oso urrun gaudela, nahiz eta azken urteetan aurrerapausoak eman.

Bestalde, Vzquez ez dago ados hitz batzuei ematen zaien

erabilerarekin; sarritan, berdintasun hitza erabiltzen dugu

ekitatea esan behar dugunean; helburua ez da emakumea gizona

bezalakoa edo berdina izatea, baizik eta justizia alorrean maila

berean egotea, argitu du adituak.

ADITUEN PANELA

Nola lor dezakeguberdintasunakirol arloan?

Nolakotratamenduaematen diete

hedabideekemakumezko

kirolariei?


5/8


Lan jardunaldiaren azken ata-

lean, parte-hartzaile guztiak

taldeka banatu dira, bakoitzak

bere ikuspegia islatzeko eta

emakumearekin edo kirolare-kin lotura duten gaien inguruan

eztabaidatzeko. Mahai bakoi-

tzean 6 edo 7 pertsona bildu

dira; talde horietan lider edo

ordezkari bana zegoen, mahaian

aurkeztutako ideiak edo ondo-

rioak jasotzeko eta, gero, ahots

goran gainerakoekin partekatzeko.

Hedabideetan dauden

gabeziak

Guztiek nabarmendu dute ko-

munikabideek ez diotela prota-

gonismorik ematen emakumez-koen kirolariari; parte-hartzaileen

ustez, agerian dago kirolean

oinarritzen diren hedabideetan

emakumeek ez dutela tarterik.

Gainera, azpimarratu dute fut-

bolari buruzko gaiak modu es-

klusiboan jorratzen dituztela,

batez ere figura maskulinoa.

Horrela, bada, lan-jardunaldian

izan diren pertsonen arabera,

emakumearen presentzia heda-

bideetan aldizkakoa da, lortu-

tako arrakastei lotuta dagoen

presentzia, Joko Olinpikoetan,

adibidez, edo, beste kasu ba-

tzuetan, morboagatik. Horren

harira, genero diskriminazioa

salatu dute batzuek, gizonez-

koen taldeek tarte gehiago

dutelako komunikabideetan, ka-

tegoria baxuagoetan jokatu edo

garaipen gutxiago izan arren.

Hortaz, emakumezkoen ki-

rolari arreta handiagoa emate-ko edo komunikabideetan dago-

kion presentzia izateko, parte-

hartzaileek proposatu dute bote-

re publikoaren kontrola ezar-

tzea, nahiz eta askorentzat heda-

bideak negozio hutsa izan, eta,

horren aurrean, ezer gutxi egin

daiteke. Bigarren proposamena

da baremo batzuk ezartzea CPL

Ligetan (Liga Profesional Cibera-

thleta), bai Espainian baita Euro-

pan ere, emakume edo gizon

izateari garrantzirik eman gabe.

Goi karguak etazuzendaritza

Bigarren galderari begira, heda-

bideetan lan egiten duten zu-

zendari edo arduradunen bote-

rean datza, hau da, egoera alda-

tzeko eta emakumeari kirol ar-

loan dagokion tartea emateko

duten ahalmena.

Alde batetik, pertsona ba-

tzuen aburuz, goi karguak di-

tuzten emakumeek lagundu de-

zakete egoera aldatzen, presen-

tzia femeninoa hedatuz kirol

eremuan. Aitzitik, askok esan

dute gaur egun telebistan, edo

edozein hedabidetan, agertzen

diren emakumeek gizonezkoen

kirola ere bultzatzen dutela,

minutu gehienak haiei eskainiz,

batez ere futbolari. Hori dela

eta, arduradun papera hartzen

duten emakume hauek heda-

bidearen edo negozioaren ibil-bidea jarraitzen dute, rol mas-

kulinoak egokituz, arrakasta

edo ospe handiagoa izateko.

Estaldura mediatikoa

Hirugarren blokeari dagokio-

nez, galderak emakumezkoen

kirolean dauden babesle eta

laguntzaileei buruzkoak izan

dira. Adibidez, galderetako bat

izan da ea nola lortzen duten

gaur egun babesle kopuru nahi-

koa kirola praktikatzen eta

sustatzen jarraitzeko. Ildo be-rari jarraituz, parte-hartzaileen

gehiengoak bat egin du babesle

nagusiak erakunde publikoak

direlako ideian, eta ondoren

babesle txikiak kokatuko lira-

teke. Beraz, bertaratutakoen

aburuz, enpresek edo erakunde

laguntzaileek ez diete arreta

bera ematen gizonezkoen kirol

taldeei eta emakumezkoen kirolari.

Beste behin, Work-Coffee

delakoan antolatutako mahaie-

tan proposatu dute erakunde

publikoek berdintasun eta eki-

tate legeak betetzera behartu

behar dituztela enpresak, eta

zigorra ezarri behar dietela ho-

ri betetzen ez duten guztiei.

Hots, kirolaren alde egiten du-

ten talde edo federazioak sari-

tzea; kasu honetan, emakumez-

koen kirola sustatzen dutenak.

Oro har, parte-hartzaile ba-

tzuek mahai gainean jarri duteGizarte Segurantzako kotiza-

zioaren gaia; horien iritziz,

posible da emakumezko kiro-

lariei lan-kontratuak luzatzea;

horrela, ibilbidearen amaieran,

35 bat urterekin, ez dira aurki-

tuko Gizarte Segurantzan egun

bat ere kotizatu gabe.

Teknologia berriak

Bukatzeko, teknologia berriek

eskaintzen duten laguntzari

buruz mintzatu dira mahaietan;

gizarte sareei garrantzi handiaeman zaie, horien bidez jende

gehiagorengana hurbiltzeko eta

sentsibilizatzeko. Horren ingu-

ruan, batzuek uste dute gizarte

sareei esker jende gehiago in-

formatzen dela emakumezkoen

kirolaren gainean, eta, horren on-

dorioz, interesa pizten dela, baina

horrek ez du esan nahi jarraitzaile

kopurua handituko denik.

Ildo berean, batzuek pentsa-

tzen dute oso berezituak dire-

la; ez dakite nola iritsi jende

gehiagorengana, zirkulu murriz-

tuak direlako. Gainera, horien

iritziz, alor honetan interesa

duten guztiak ez dira hurbiltzen

gizarte sareetara; beraz, automa-

tikoki kanpoan geratzen dira.

Bestalde, komunikazio mota

honek ikuskapen jarraitua egi-

tera behartzen duela gaineratu

dute bertaratutako batzuek,

baina informazio gehigarri eta

baliotsua jasotzeko ezinbeste-

koa izan daitekeela ohartarazi

dute. Era berean, komunikabi-

deei erakutsi zaie emakumez-

koen kirolek jarraitzaile kopuru

handi samarra eta audientzia

leiala dutela. Dena dela, lan-jardunaldian parte hartu duten

askok uste dute botere publi-

koaren esku dagoela emakumeei

pantaila kuota zuzena bermatzea

kirolen eremuan, baita bestelako

komunikabideetan ere.

WORK-COFFEE

Ondorioak,Emakumeari etaKirolari buruzkoIII. Mintegiarenazken atalean

jasotako emaitzak


6/8


Nolakoak izan ziren zure

hastapenak kirolean? Nola

sartu zinen Taekwondoa-

ren munduan?

Nire aitak zaletasun handia izan

du betidanik borroka-arteetan;

horregatik eta defentsa pertso-

nalaren inguruan zerbait ikaste-ko grina neukalako eman nuen

izena Taekwondoan. Gainera,

nire nebak klaseak ematen zi-

tuen aurretik; uste dut faktore

horiek izan zirela kirol honetan

sartzera bultzatu nindutenak.

Taekwondoa ez da masen

kirola; kirol honetan nabar-

mentzea are zailagoa da

emakumea izateagatik?

Suposatzen dut gutxiengoen

kirol bat egiten duzunean plan-

teamendua erabat desberdina

dela; nire ideia inoiz ez da izannabarmentzea, baizik eta ikas-

tea. Horregatik, nire ibilbidean

bigarren maila batean utzi izan

dut beti nabarmentzearen kon-

tua. Egia da emaitzak ikusten

dituzunean, gutxiengoen kirola

izateak eta, gainera, emakumea

izateak alde batera uzten zai-

tuztela; gehienbat hedabideetan

islatzen da bazterketa hori.

Espainiako irabazlea sei al-

ditan izan zara eta birritan

Europako txapeldunordea;zure lana aintzat hartua

izan dela uste duzu?

Arlo pertsonalean bai; oso

pozik nago egindako lanarekin,

eta lagundu didan jendeak, bai

entrenamenduetan baita per-

tsonalki ere, beti esker onak

eman dizkit. Horretaz gain,

Bizkaian sari banaketetan izan

naiz eta lortutako esker on ho-

riekin pozik nago, nahiz eta

beste kirol batzuek, ekonomi-

koki eta hedabideek ematen

dieten oihartzunari begira,esker on askoz handiagoa jaso.

Munduko Txapelketan do-

minengatik lehiatzeko ata-

rian geratu zara, eta Lon-

dresko Joko Olinpikoetan

Emaitzak izaten dituzunean ohartzen zara emakumea

izateagatik ez duzula hainbeste oihartzun

Elaia Torrontegui,Taekwondo

Elaia Torronteguik Taekwondoko Europako Lehiaketa batean domina lortu

duen lehenengo emakumea izan da Estatu mailan. Kirolari gaztea aurten

munduko txapelketan ere sartu da lehian, baina amaierako fasearen atarian

geratu da; dena dela, Torronteguik argi dauka saiatzen jarraituko duela

Nolakoak izan ziren zure

hastapenak eskubaloian?

Nire auzoko eskubaloi taldeanhasi nintzen kirola egiten; nire

neba talde berean zegoenez,

animatu egin nintzen eta biok

talde misto horretan parte har-

tu genuen. Garai hartan, ezau-

garri hori geneukan taldeok

gutxi ginen; horregatik, sarritan

gizonezkoen taldeen aurka ere

jokatzen genuen. Urtebete iga-

ro ondoren, kirol eskolara

pasatu nintzen, emakumezkoen

talde profesionalera iritsi arte.

Emakumea izateagatik oz-

toporen bat aurkitu duzuzure ibilbidean?

Nire hastapenetan ez nintzen

ohartzen, adin horretan ezber-

dintasun horiek ez baitira na-

bariak. Dena dela, urteak pasa

ahala, matxismoak kirolean

presentzia nabaria duela ikusi

ahal izan dut, esaterako, esku-

baloiko gorengo mailan joka-tzen duen emakume batek mai-

la baxuago batean dagoen gizon

batek baino baldintza edo sol-

data txikiagoak ditu. Horregatik

diot ezberdintasunak begien

bistan daudela.

Zure aburuz, etorkizun

hurbilean garrantzi bera

izan dezake eliteko gizo-

nezkoen eta emakumez-

koen kirolak?

Ez dut uste etorkizun hurbil ba-

tean ezberdintasun horiek gain-

dituko ditugunik; ibilbide luzeageratzen zaigu oraindik normal-

tasuna lortzeko. Gaur egun,

oraindik emakume eta gizonen

arteko ezberdintasun asko azal-

tzen dira; ezin izango ditugu epe

laburrean ezabatu edo aldatu.

Zer aldatu beharko litzate-

ke arlo horretan berdinta-

suna lortzeko?Lehenengo eta behin, kirolean

emakumearekiko mahai gainean

dagoen irudia aldatu beharra

dago, hau da, hedabideetan gizo-

nezko kirolariek duten presentzia

emakumeek ere izan behar dute,

baina ez bakarrik kirol arloan, izan

ere, gizarteko beste eremuetan

gauza bera gertatzen da, enple-

guari dagokionez, adibidez. Oro

har, gizarteak berdin tratatu be-

har ditu emakumeak eta gizonak;

zalantzarik gabe, hori izango litza-

teke bide zuzena, eta horretarako

lan egin behar dugu.

Zeintzuk dira zure helburu

nagusiak epe ertain edo

luzerako?

Kirolaz gozatzen jarraitzea gus-

tatuko litzaidake; eskubaloian

jokatzea eta horrela ondo pasa-

tzea da une honetan nire hel-

buru profesionala. Ekarpen as-ko izan ditut kirol honi esker;

pertsonalki ere bete nauen jar-

duera dela esan dezaket. Nire

gorputzak aguantatu arte esku-

baloian jokatzen jarraitzea na-

hiko nuke.

Gaur egun, animatuko ze-

nituzke neskak eskubaloian

jokatzera?

Bai, noski. Gainera, aurre-ben-

jaminen bi talde entrenatzen

ditut, biak neskenak. Lehen

esan bezala, eskubaloia ekarpen

handia egiten duen kirola da;kirolaren bidez balio asko

transmititzen dira, beste eremu

batzuetan aurkituko ez ditugun

balioak, alegia. Horregatik, nes-

kak eskubaloian jokatzera ani-

matzen ditut, zalantzarik gabe.

Gorengo kategorian jokatzen duen emakumeak

beheragoko kategoria batean dagoen gizonak

baino gutxiago kobratu ohi du

Jessica Nogales,EskubaloiaJessica Nogalesek bere nebarekin auzoko talde mistoan parte hartzen hasi

zelako ezagutu zuen eskubaloia. Ondoren, Nogales emakumezko talde

profesional batean sartu zen, kirola gustuko zuelako; gaur egun, Kukullaga

Eskubaloi Klubeko Ohorezko Mailako jokalarietako bat da, eta Estatu

mailako beste talde batzuen aurka astero jokatzen dute


7/8


Zergatik piraguismoa? No-

la hasi zinen kirol honetan

murgiltzen?

Irunen oso ospetsua da San-

tiagotarrak Kluba. Gainera, nire

lehengusuak bertan parte har-

tzen zuen, eta ikastolan klubariburuzko hitzaldi bat eskaini

zuten; orduan, ikastaro horie-

tan izena ematea pentsatu

nuen, eta horiek izan ziren nire

lehenengo urratsak. Kontuan

izan behar dugu garai hartan

nire eskualdean kirol horren

goraldia zela, eta, beraz, zalan-

tzarik gabe animatu nintzen.

Harriren batekin topo egin

al duzu bidean, emakumea

izateagatik?

Zehazki, nik egiten dudan mo-

dalitatean ez dago ezberdin-

tasun handirik gizon eta ema-

kumeen artean; agian, gizonez-

koen kategoria ikusgarriagoa

izaten zen hasieran eta ema-

kumezkoena bigarren mailan

geratzen zen; jende askorentzat

barregarria ere bazen. Baina

urteen poderioz, joera hori al-

datu egin da, eta emakumeak,

zorionez, indar handiagoa hartu

du; esaterako, talde naziona-lean, emakumeek gizonek baino

pisu handiagoa hartu dute az-

ken ekitaldietan.

Zure ustez, nola dago ikusita

kirol giroan emakume batek

elitezko kirola egitea?

Duela gutxi arte elitezko kiro-

laria izan naiz; horregatik esan

dezaket nire ikuspuntutik nor-

malizatuta ikusten dudala, baina

orain hasten diren neskentzat

badirudi zaila dela. Agian, izan

daiteke telebistan edo hedabi-

deetan orokorrean ez dagoelako

emakumeen irudia islatuta;

haientzat pentsaezina izan dai-

teke hasiera batean, baina nire

eskarmentuak ez dit hori esaten.

Nola egin zenuen batera-

garri kirola lehenengo

haurdunaldiarekin? Eta on-

doren etorri zen amata-

sunarekin?

Urte hori nire etapa profesio-

nalaren etenaldi edo atsedengisa hartu nuen. Izan daiteke

eten hori negatiboa izan izana

arlo profesionalean; zaila egin

zait lehen izandako mailara

itzultzea, batez ere iazko den-

boraldian, izan ere, ez nituen

aurreikusitako helburuak lortu.

Aitzitik, pozik nago hartutako

erabakiarekin; beste modu

batean ezin izango nituzkeen

gauzez goza dezaket orain.

Gogorra al da bizitza pro-

fesionala eta pertsonala ba-

teragarri egitea, kirol mun-

duan emakumea izanik?

Ezaugarri askoren arabera, kirol

batzuk etxean egiten jarraitu

dezakezu, eta familiaren lagun-

tzak ere eragin handia du. Gure

kasuan, ez dugu laguntzarik

praktikatzen jarraitzeko; etxe-

tik ordu batera joan beharko

nintzateke piraguismoa egiteko,

eta hori ezinezkoa egiten zait

momentu honetan, ume batenardura baitaukat.

Zeintzuk dira zure helbu-

ruak une honetan arlo pro-

fesionalean?

Iazko esperientzia kontuan har-

tuta, ilusioa galdu dudala esango

nuke; oso gogorra izan zen ni-

retzat. Etxean jarraitzearen edo

kanpora ateratzearen artean

erabaki behar dugu, piraguis-

moa egiteko orduan. Momen-

tuz, erabaki dugu etxean gera-

tzea, nire bikotekidea ere

kirolaria baita. Egia esanda,

azken hilabeteetan mentalitatea

erabat aldatu zait, eta, hain

zuzen ere, horregatik kostatzen

zait hainbeste kirolera itzultzea.

Amatasunaz geroztik, asko kostatu zait kirolera

itzultzea; ez ditut aurreikusitako helburuak lortu

Jone Otao, PiraguistaJone Otao irundarra Santiagotarrak Klub entzutetsuko palista izan da

30 urte bete arte. Otaok etenaldia egin du bere ibilbidean, amatasunariaukera bat emateko. Gaur egun, kirolari gipuzkoarra ama da, eta zoriontsu

dago hartutako erabakiagatik, baina joan den urtea gogorra izan da

piraguistarentzat, aurreikusitako helburuak ezin izan zituelako bete.

parte hartzen ere saiatu zi-

nen; zein da hurrengo hel-

burua?

Une honetan etapa berri bat

irekitzen ari da nire bizitzan.Ordezkaritza olinpikoa oso po-

lita izan den gertaera da, baina

irrikitan geratu nintzen, ezin

izan nuen zuzenean bizi. Ala-

baina, aurten buruan daukagun

lehenengo helburua Europako

lehiaketa da, eta, ondoren,

2014ko munduko txapelketan

domina lortzeko borrokatzea

gustatuko litzaidake.

Zure ibilbidean, coaching

delakoari garrantzi handia

eman diozu; zein ekarpen

egin dizu profesionalki?

Batzuetan, gure inguruan dau-

den pertsonek haientzat bide

egokia den horretara bidera-

tzen zaituzte, baina coaching

delakoarekin nire bidea zeinden zehazten ikasi dut, hots,

nire ideiei eta pentsaerei lehen-

tasuna ematen. Lan egin, nahi

duzuna lortzeko, ez besteok

esaten dizutena betetzeko.

Nola aplikatu dezakezu

metodo hori kirol arloan?

Kirol arloan ekarpen handia egi-

ten du coaching-ak; kirolariakohituta gaude entrenamenduetan

helburuak markatuta izatera, bai-

na, honen bidez, helburuak zuk

zeuk markatzen dituzu; inork ez

daki zuk baino hobeto noraino hel-

du nahi duzun, eta, ondorioz, mo-

tibazioa askoz handiagoa izan daite-

ke. Ikuspegia erabat ezberdina da.

Elaia Torrontegui, Taekwondo

Diskriminazio positiboa beti izango da diskriminazio

negatiboa beste norbaitentzat

Zurie Rodrguez, TriatloiaZurie Rodrguez barakaldarra triatloia egiten duen kirolaria da; bere

eskarmentua aintzat hartuta, modalitate horretan erabat errespetatzen

dira emakume eta gizonen arteko ezberdintasunak, berdintasunaren

aldeko apustua eginez. Rodrguez 2012ko Londresko Joko Olinpikoetan

izan zen, non 44. postuan geratu zen. Euskal kirolaria prest dago Joko

Olinpikoetan berriro parte hartzeko, bere marka gainditzeko

Nola hasi zinen triatloian?

Betidanik neska aktiboa izan

naiz, eta nire inguruan

berdintasuna normaltasunez

tratatu den kontua izan denez,

animatu egin nintzen kirola

egitera; hasiera batean igeriketa

egiten nuen, baina pixkanaka


8/8

triatloiaren munduan sartu

nintzen.

Zein da ondoen gogoratzen

duzun saria edo lehiaketa?Ia lasterketa guztietatik oroi-

tzapen positiboak ditut; eror-

tzen bazara, altxatzen ikasten

duzu, eta, hurrengoan, akats

horiek ez dituzu errepikatuko.

Dena dela, emaitzarik onena

zein izan den esan beharko ba-

nu, munduko txapelketan lortu-

tako hirugarren postua esango

nuke, edo Joko Olinpikoetako

sailkapena.

Nola baloratzen duzu gi-

zartearen jarrera emaku-

me kirolari profesional ba-ten aurrean?

Zorionez, nire inguruan eta

mugitzen naizen giroetan ber-

dintasuna bilatu da beti, nire

Federazioaren helburuen ar-

tean berdintasuna sustatzea

baitago. Horregatik, nire ibilbi-dean ez dut oztoporik aurkitu

emakumea izateagatik; nire

modalitatean, behintzat, ez dut

horrelakorik ikusi.

Gaur egun, babesleak aur-

kitzea zaila al da hainbeste

lorpen izan arren?

Egungo egoera ekonomikoa

dela-eta, askotan zaila egiten

zaigu babesleak aurkitzea,

krisiak eragina izan baitu. Hala

ere, diskriminazio positibo asko

dago, bai emakumeen baita

paralinpikoen artean ere; ho-rrek badu alde negatiboa ere,

babesle horien interesa ez baita

%100ekoa. Ez dira oinarritzen

izatean; beste ezaugarri batzuk

izaten dituzte kontuan.

Kirol arloan diskriminazio

positiboa dago; zein dazure iritzia honi buruz?

Diskriminazio positiboa erabili

baino, babesleek, edo gizarteak

orokorrean, ezberdintasunak

normaltasunez tratatu behar

izango lituzkete, bai kirolean

baita beste eremu batzuetan

ere. Nire ustez, diskriminazio

positiboa beti izango da

diskriminazio negatiboa beste

norbaitentzat, eta ez dut bat

egiten horrekin. Neskak eta

mutilak ez gara berdinak fisi-

koki, baina beste faktoreetan

bai; beraz, uste dut gaia normal-tasunez tratatzea dela gakoa.

Zeintzuk dira zure helbu-

ruak epe labur eta luzera?

Hurrengo Joko Olinpikoetan

parte hartzea gustatuko litzai-

dake, aurrekoan egindako mar-ka gainditu ahal izateko. Une

honetan, horretarako entrena-

tzen jarraitzen dut; Londresko

esperientzia ona izan da, eta

emaitza hobetu nahi dut.

Oro har, nolakoa izan zen

Londresko Jokoetako gi-

roa? Matxismoarekin lotu-

ra duen pasarteren bat na-

barmendu dezakezu?

Ez. Joko Olinpikoetan ez dut

horren inguruko adibiderik

aurkitu. Adibidez, azkenaldi ho-netan, Brasilen emakumearen

gorputza muskulatuagoa izatea

da joera, baina mundu mailan ez

dut bazterkeriarik ezagutu

zuzenean.


Zurie Rodrguez, Triatloia

Nola hasi zinen arraunean?

14 urte nituela Santurtziko

Arraun Kluba ezagutu nuen

txango batean; bitxia eta dei-

garria iruditu zitzaidanez, 18

urte izan arte kirol hau egitera

animatu nintzen. Gero, Uniber-

tsitatean sartu ostean, Donos-

tiaraino egunero joan behar

nintzenez, albo batera utzi nuen

arrauna. Hala eta guztiz ere,

arraunean interesa izaten ja-

rraitzen nuenez, arbitro gisa lan

egin nuen, eta, ondoren, kirol

psikologoaren lana egin dut,

Espainiako arraun selekzioare-

kin eta baita umeekin ere. Az-

ken finean, beti izan dut lotura

kirol honekin.

Arbitroa eta emakumea

izateagatik arazoren bat

izan al duzu?

Hasteko, arbitroa izatea zailada, askok huts egindako kiro-

laria zarela pentsatzen dutela-

ko. Era berean, uste dute egiten

duzun guztia gaizki dagoela,

baina hori edozein kiroletan

gerta daiteke; arbitroa izatea ez

da erraza. Gainera, emakumea

izateak ez du laguntzen, batez

ere iparraldean, non banku fin-

koa baita arraunaren oinarria.

Konplexuagoa al da ibilbide

profesionala kirol arloan,

emakumea zarenean?

19 urte nituen era profesiona-

lean aritzen nintzenean, 23 urte-

rekin nazionaletan sartu nin-

tzen, eta 26rekin nazioarteko

mailan sailkatuta nengoen. Fe-

derazioaren saria jaso nuenean,

galdetu zidaten lehenengo gauza

izan zen ea zer egin nuen esker

ona lortzeko; zentzu ezkutuko

galdera zen, noski. Bestalde,

epaimahai batean zaudenean,

onartezinak diren zurrumurru

batzuk entzun behar dituzu

oraindik ere; harrikoa egiten

egon beharko zenuke edo ho-

nela doa arrauna, zu bezalakojendearekin bezalakoak.

Espainiako Arraun Federa-

zioarekin lan egin duzu; no-

lakoa izan zen zure espe-

rientzia?

Emakumea izateagatik oztopo

ugari aurkitu ditut, batez ere

momentu hartara arte egin ez

ziren gauzak sortu genituelako;

aldaketa horiek emakume ba-

ten eskutik egiten direnean, me-

hatxatzailea da batzuentzat. Psi-

kologo gisa sartu nintzen Fede-

razioan; horregatik ere estigma-

tizatuta nengoen, baina emaku-

mea izateak puntuak gehitzen diz-

kio sortzen den mesfidantza horri.

Genero berdintasunaren po-

litiken inguruan, Euskadi eta

Estatu mailan ezberdinta-

sunen bat antzeman duzu?

Berdina izan ohi da. Lehen esan

bezala, Euskadin banku fin-

koaren gaia ikuskizun bihurtzen

ari da, eta arraunketa edo

lehiaketa baten inguruan ez da

hitz egiten arazo potoloren bat

sortzen ez bada, komunika-bideetan orrialdeak betetzeko.

ASFEDEBIrekin (Bizkaiko

Kirol Federazioa) parte

hartu duzu emakumeari

eta kirolari buruzko egi-

tasmo batean; zein da zure

balantzea?

Egitasmo eta proiektu asko on-

do planteatuta daude, eta oso

politak dira paperaren gainean,

baina, batzuetan, lan horiek ko-

bratu gabe egitea eskatzen digu-

te, esanez dirua ez dela guztia;

dena dela, nik uste dut bizitzeko

behar duzula, eta edozein lan es-

kertu egin behar dela, ez baka-

rrik hitzekin. Adibidez, Pareka-

tuz programa garatzeko, bidaien

erdiak nik ordaindu behar izan

nituen, bestelako gastuen artean,

eta, horrela, ez duzu sentitzen

zure lana baloratuta dagoenik.

Zein da kirol-psikologo baten

zeregina arraun eremuan?

Metodologiaren garapena alda

daiteke, lantzen dudan taldea-

ren arabera. Esaterako, umee-

kin helburu nagusia da haiekgozatzea eta kirolaren bidez

ondo pasatzea, emaitzei hain-

beste jaramonik egin gabe; al-

diz, eliteko kirolariekin xedea

estresa eta antsietatea kontro-

latzen ikastea izan ohi da.

Oraindik entzuten dira harrikoa egiten egon

behar zenuke bezalako zurrumurruak

Lourdes Garca, ArraunaLourdes Garcaren ibilbide profesionalak lotura handia izan du

arraunarekin, baina kirol arloan guztia ez dela hain erraza izan adierazi

du. 14 urterekin hasi zen arraun klub batean parte hartzen, eta kiroletik

aldendu gabe psikologian aditua izateko prestatu da. Besteak beste, arbitro

edo kirolarien psikologo gisa aritu izan da, eta zoritxarreko zurrumurruak

entzun behar izan ditu, handien eta txikien artean.

Documents

Emakumea eta Kirola 2013.pdf