GAZTE SAHARAUIEN EGOERA

Oskia Delgado, Leire Oyon, Arantxa Elizalde

3.D

AURKIBIDEA 1.- Sahararren egoera

2.- Haur sahararren egoera

3.- Laguntzak

4.- Eskolen egoera

5.- Gaixotasunak

6.- Udan Espainian

7.- Bibliografia

1.SAHARARREN EGOERA Saharar errefuxiatuak kanpamentuetan bizi dira. Nagusienetariko bat,

Tindufeko kanpamentua da. Bertan jaimetan bizi dira, hau da, oihalez egindako etxe txikietan. Beste etxe mota batzuk dituzte, buztinez eta beste material batzuez egindako etxeak. Kanpamentuetan bizi diren pertsonen bizitza nahiko arrunta da eta beste herrialde batzuen laguntzari esker bizirauten dute. Ikasketetan onak dira, eta kanpamentuetan jaio diren gazte sahararrek, beren lurraldea lehenengo aldiz ikusteko gogo handiak dituzte, beren lurraldean inoiz egon ez direlako.

Haurrak, emakumeak eta adineko pertsonak jaimetan egoten dira, eta gazteak berriz, frente polisarioan egoten dira. Guzti hau duela hogeita bost urte hasi zen.

Ura hartzeko asko ibili behar dute eta gainera ez da ur edangarria garbia ez dagoelako eta gaixotasunak transmititzen dituelako, horren ondorioz uraren zati handi bat Aljeriatik ekartzen dute, ura kamioietan iristen da egunero, eta kanpamentuko biztanleen artean banatzen da. Aljeriatik elikagaien zati handi bat eta energia (gasa) ere ekartzen dute. Aljeriaz aparte beste herrialde batzuen laguntza ere jasotzen dute, eta GKE bitartez janaria lortzen dute.

Aljeriak errefuxiatu Sahararrei Aljeriako eta Mendebaldeko Saharako mugan dauden eremuak utzi zizkion kanpamentuak egiteko. Zonalde horretan bakarrik desertua dago eta horregatik ur kantitate gutxi dago. Haizeak gogor jotzen du, eta tenperaturak oso altuak dira.

2.HAUR SAHARARREN BIZITZA KANPAMENTUETAN

Kanpamentuetan bizi diren haurrak, derrigorrez joan behar

dira eskolara, eskola kanpamentu zentralean dagoenez, 2 – 3 kilometro egon behar dira ibiltzen eskolara joateko eta ikasi ahal izateko. Lehen hezkuntza gainditzen dutenean, kanpamentu zentralean dagoen barnetegira joaten dira, eta beka bat lortzen duten ikasleek, herrialde atzerritarretara joan daitezke (bereziki Cubara eta Espainiara) ikasketa hobeak egiteko.

Ikasketak amaitzen dituztenean, gizonak ejertzitora joaten dira, edo beste mota bateko lanak egiten dituzte kanpamentuaren barnean edo kanpamentutik kanpo. Guztiek lan berberak edo antzekoak egiten dituzte eta laguntza gehiago ematen diete familiako pertsonen kopuruaren arabera. Baina lanpostu falta arazo larri bat da.

Kanpamentuetan bizitza oso sinplea dute, desertuko klima oso gogorra baita, eta beste herrialde batzuen laguntzari esker bizirauten dute, baina ondo antolatzen dira, eta ikasketetarako eta lan egiteko prestatuta daude.

3.LAGUNTZAK

Kanpamentuetan biziraun ahal izateko, beste herrialde batzuetako laguntza behar dute eta Espainian hainbat GKE ezberdin daude. Adibidez Caravana por la Paz al Sahara erakundea.

Erakunde honek, lehenengo, janaria biltzen du eta horretarako, beren herrialdeko biztanleei laguntza eskatzen diete. Gehien ematen dieten janaria, arroza, olioa eta azukrea izaten da. Erakunde hau Sevillakoa

da,eta beste erakunde batzuekin ere lan egiten du ahal duten janari gehien lortzeko. Nahiko janarikopuru handia lortzen dutenean, karabana baten bidez, Alicanteko portura eramaten dituzte elikagaiak, eta hortik itsasontzi baten bidez Orán de Argeliako portura eramaten dituzte. Portura iristen direnean, Media luna saharaui erakundeak elikagaiak jaso eta Tindufeko errefuxiatuen kanpamentuetara eramaten dituzte. Han errefuxiatu guztien artean banatzen dute familian dauden pertsonen arabera.

4.ESKOLEN EGOERA

ESKOLETAN: Errefuxiatuen kanpamenduetan, eskola gutxi daude eta daudenak, baldintza txarretan daude.

Paretak pitzadurekin daude, kolorea kenduta dago, gainera lurraren zati batzuk apurturik daude,

mahaiak oso zaharrak dira eta ez dago pertsona bakoitzarentzako mahai bat. Mahaiak oso zaharrak direnez

eta berririk erosi ezin dituztenez, margotuak eta apurtuak geratzen dira urtez urte.

Aulkien kasuan ez da gauza hobetzen, eta guztiek ez dituzte bizkarralderik.

https://www.youtube.com/watch?v=dkPholl3j90

(bideo honetan oso ongi ikusten da eskolen egoera)

ESKOLETARAKO PROIEKTUAK: “Proyecto Sahara” asoziazioa, martxan jartzen hasi da proiektu berri bat, “Hermanos de colegios

Españoles” izenekoarekin. Helburua Espainiako gazteak gazte Sahararren bizimodua nolakoa den ikustea da.

Horretarako Espainiako eskola batzuk eta Saharako eskola batzuk harremanetan jarri dira, eta haien artean

eskutitzak bidali dituzte Espainiako gazteek Sahararren egoera hobeto ulertzeko. Baita ere, jende espezializatua

joaten ari da eskoletara hitzaldiak emateko.

Asoziazio berdina, beste proiektu batean parte hartu du, “Sahara Marathon” izenekoa. 2015-eko

otsailaren 24-ean ospatuko da eta honen helburuak hauek dira: gizartea sentikortzea, Sahararen kasua ez ahaztea eta dirua biltzea

medikamentuak, eskoletako kirol materiala eta abar lortzeko.

20 herrialde ezberdin parte hartzen dute. Distantzia ezberdinak daude, baina denak marran amaitzen dira:

-Maratoi osoa: El Aaiuneti - Smarara -10km: Farmaziatik - Smarara

-Maratoi erdia: Auserdetik - Smarara -5km: Punto Pacotik - Smarara

5.GAIXOTASUNAK Bachir Saleh, Saharako ospitaleko zuzendaria esan zuen Saharar gazteen %6 hiltzen direla urtero desnutrizioaren eraginez.

Zoritxarrez, 1998 urtean irekitako ospitaleak, 12 sendagile eta 120 ohe ditu bakarrik. Hori dela eta sendagileek ezin dituzte gaixo guztiei

sendatu. Gaixo baten gaixotasuna okertzen baldin bada Argeliako edo Espainiako ospitaletara bidaltzen dute.

Urtero, 7000-8000 ume Saharar bidaltzen dituzte Alemaniara, Frantziara, Espainiara… SIDA bezalako gaixotasun itsaskorretatik prebenitzeko.

Algeriako (PMA) Programa Mundial de Alimentaicón, baieztatu zuten hurrengo urtearen urtarrilean,

hasiko zirela janaria Saharara bidaltzen eta bereziki bidaliko zutena “Plumby´sup” izenezko elikagai

nutritibo bat. Elikagai honek, gantz begetalez, azukrez, proteinaz, bitaminaz eta mineral batzuez

osatuta dago.

Sahararrek laguntza ugari dute (PMA) bezalakoa, baina ez da nahikoa.

6.UME SAHARARRAK ESPAINIAN

Mendebaldeko Saharako haurrak udan Espainiara ekartzea lan solidario bat da, eta Espainian milaka familia egiten dute urtero “ Vacaciones en Paz” programari esker.

Espainiara uda pasatzera etortzen diren umeak ez dira umezurtzak. Beraien gurasoak eta familia kanpamentuetan uzten dituzte, eta oso pozik daude beraien semeak zaintzeagatik.

Uda honetan ume bat ekartzen baduzu, hurrengo urtean berriro ekartzeko aukera izango duzu, baina, gehienetan umea bost urtez ekarri dezakezu, 8 urteetatik 12 urteetara. Baina salbuespenak egon daitezke, adibidez, umearen aita hiltzen denean, urte bat edo bi urte gehiagoz etorri daiteke umea. Badaude kasu konkretu batzuk, non umeak urte bat edo bi urtez bakarrik etortzen direnak. Adibidez minusbalia bat duten umeak. Baina ezin da umearen sexua edo adina erabaki eta familia bakoitzarentzat egokia den umea ematen zaio, horregatik egiten dira entrebistak familiekin, familia nolakoa den ikusteko.

Ume bat ekartzen baduzu, ez duzu Saharatik zure bizilekura arte dagoen bidaia ordaindu behar. Zuk haurra zure etxean dagoenean berriz, berak behar dituen gauzak ordaindu behar dituzu. Umearekin oporretara joan zaitezke, baina bakarrik Espainiako lekuetatik, eta baita erakundeari komentatu behar diozu, asoziazioak haurra non dagoen jakin ahal izateko.

Umea zurekin bi hilabete pasatzeko ekartzen duzula suposatzen da, baina batzuetan hilabete baterako bakarrik ekar dezakezu. Gertatzen dena da, komenigarria ez dela hori egitea, haurra etxe batera egokitzen denean oso gogorra delako berarentzat

berriro etxez aldatzea. Ume bat ekartzen baduzu ez da derrigorrezkoa hurrengo urtean ere ekartzea, baina umeak disgustatu egiten dira familiaz aldatzen badituzte.

Ume saharar bar ekartzean, eta arazoren bat sortzen denean, erakundeak 24 orduz irekita dagoen telefono bat ematen dizute, umeak egokitzeko, edo edozein arazo egotekotan laguntzeko.

Mendebaldeko Saharako haurrak Espainiara ekartzeko arduratzen diren GKE batzuen adibideak:

● Cantabria por la Paz

● Amistad con el Sahara

● Asociación navarra amigos/as del sahara (ANAS)

● Asociación Amigos y Amigas de la RADS Bizkaia

7. BIBLIOGRAFIA BIDEOAK: https://www.youtube.com/watch?v=dkPholl3j90 (eskola sahararren egoera)

aoaJwhttps://www.youtube.com/watch?v=aw9C85 (gaixotasunak)

INFORMAZIOA: http://www.proyectosahara.com/p/colegios.html

(http://www.ondalebrija.es/?p=29248

(caravana por la paz asoziazioak janaria eramaten du saharako kanpamentuetara)

http://www.psiquiatriainfantil.org/numero8/art7.pdf

(“como viven en los campamentos” lehenengo zatiaren laburpen egin dugu)

http://sahara-navarra-sahara.blogspot.com.es/

(asoziazioari buruzko informazioa)

http://colectivosaharaui1975.blogspot.com.es/2012/08/despedida-de-los-ninos-de-vacaciones-en.html

http://www.saharaguada.com/preguntas.htm

(ume sahararrak Espainian daudenean, sortu daitezken galderen erantzunak)

8.- GALDETEGIA

ESKOLEN PROIEKTUAK

1. Zein da “Hermanos de colegios Españoles”-eko helburua? 2. Zein helburu dauka ”Sahara Marathon”? 3. “Sahara Marathon” eta “Hermanos de colegios Españoles” asoziazio berdinak dira? 4. Martxan al daude proiektuak? 5. Zenbat aldiz ospatu da lehiaketa? 6. Eskolan zenbat kurtso egiten dituzte?

GAIXOTASUNAK

1. Zeintzuk dira Sahararrek normalean dituzten gaixotasunak? 2. Sendatzen al dira? 3. Oso larriak al dira? 4. Nola sortu daitezke? 5. Erraz transmititu daitezke?