I. DISPOSICIÓNS XERAIS - TodoFP.esdea11eaf-5e02-42c6-92e0... · No seu capítulo IV, dedicado á definición do currí-culo polas administracións educativas en desenvol-vemento

18.642 DIARIO OFICIAL DE GALICIA Nº 198 � Luns, 13 de outubro de 2008

I. DISPOSICIÓNS XERAIS

CONSELLERÍA DE EDUCACIÓNE ORDENACIÓN UNIVERSITARIA

Decreto 226/2008, do 25 de setembro,polo que se establece o currículo do cicloformativo de grao superior correspondenteao título de técnico superior en educacióninfantil.

O Estatuto de autonomía de Galicia, no seu arti-go 31, determina que é competencia plena da Comu-nidade Autónoma de Galicia a regulación e a admi-nistración do ensino en toda a súa extensión, nosseus niveis e graos, nas súas modalidades e especia-lidades, sen prexuízo do disposto no artigo 27 daConstitución e nas leis orgánicas que, conforme onúmero primeiro do seu artigo 81, a desenvolvan.

A Lei orgánica 5/2002, do 19 de xuño, das cualifi-cacións e da formación profesional, ten por obxectoa ordenación dun sistema integral de formación pro-fesional, cualificacións e acreditación que respondacon eficacia e transparencia ás demandas sociais eeconómicas a través das modalidades formativas.

A devandita lei establece que a Administraciónxeral do Estado, de conformidade co que se dispónno artigo 149.1. 0.ª e 7.ª da Constitución española, elogo da consulta ao Consello Xeral de FormaciónProfesional, determinará os títulos de formación pro-fesional e os certificados de profesionalidade queconstituirán as ofertas de formación profesional refe-ridas ao Catálogo nacional de cualificacións profe-sionais, creado polo Real decreto 1128/2003, do 5de setembro, e modificado polo Real decre-to 1416/2005, do 25 de novembro, cuxos contidospoderán ampliar as administracións educativas noámbito das súas competencias.

Establece así mesmo que os títulos de formaciónprofesional e os certificados de profesionalidadeterán carácter oficial e validez en todo o territorio doEstado e serán expedidos polas administraciónscompetentes, a educativa e a laboral, respectiva-mente.

A Lei orgánica 2/2006, do 3 de maio, de educa-ción, establece no seu capítulo III que se entendepor currículo o conxunto de obxectivos, competen-cias básicas, contidos, métodos pedagóxicos e crite-rios de avaliación de cada unha das ensinanzasreguladas pola citada lei.

No seu capítulo V establece as directrices xeraisda formación profesional inicial e dispón que oGoberno, logo da consulta ás comunidades autóno-mas, establecerá as titulacións correspondentes aosestudos de formación profesional, así como os aspec-tos básicos do currículo de cada unha delas.

O Real decreto 1538/2006, do 15 de decembro,polo que se establece a ordenación xeral da forma-ción profesional do sistema educativo estableceu no

seu capítulo II a estrutura dos títulos de formaciónprofesional, tomando como base o Catálogo nacionalde cualificacións profesionais, as directrices fixadaspola Unión Europea e outros aspectos de interesesocial.

No seu capítulo IV, dedicado á definición do currí-culo polas administracións educativas en desenvol-vemento do artigo 6.3º da Lei orgánica 2/2006, do 3de maio, de educación, establece que as administra-cións educativas, no ámbito das súas competencias,establecerán os currículos correspondentes amplian-do e contextualizando os contidos dos títulos á reali-dade socioeconómica do territorio da súa competen-cia, e respectando o seu perfil profesional.

Publicado o Real decreto 1394/2007, do 29 deoutubro, polo que se establece o título de técnicosuperior en educación infantil e as súas correspon-dentes ensinanzas mínimas, e de acordo co seu arti-go 10.c), correspóndelle á Consellería de Educacióne Ordenación Universitaria establecer o currículocorrespondente no ámbito da Comunidade Autóno-ma de Galicia.

Consonte o anterior, este decreto desenvolve ocurrículo do ciclo formativo de formación profesio-nal de técnico superior en educación infantil. Estecurrículo adapta a nova titulación ao campo profe-sional e de traballo da realidade socioeconómicagalega e ás necesidades de cualificación do sectorprodutivo canto a especialización e polivalencia,posibilitando unha inserción laboral inmediata eunha proxección profesional futura.

Para estes efectos, determínase a identificación dotítulo, o seu perfil profesional, o contorno profesio-nal, a prospectiva do título no sector ou nos sectores,as ensinanzas do ciclo formativo, a correspondenciados módulos profesionais coas unidades de compe-tencia para a súa acreditación, validación ou exen-ción, así como os parámetros do contexto formativopara cada módulo profesional no que se refire aespazos, equipamentos, titulacións e especialidadesdo profesorado, e as súas equivalencias para efectosde docencia.

Así mesmo, determínanse os accesos a outros estu-dos, as modalidades e as materias de bacharelatoque facilitan a conexión co ciclo formativo, as vali-dacións, exencións e equivalencias, e a informaciónsobre os requisitos necesarios segundo a lexislaciónvixente para o exercicio profesional, cando proceda.

O currículo que se establece neste decreto desen-vólvese tendo en conta o perfil profesional do títuloa través dos obxectivos xerais que o alumnado debealcanzar ao finalizar o ciclo formativo e os obxecti-vos propios de cada módulo profesional, expresadosa través dunha serie de resultados de aprendizaxe,entendidos como as competencias que debe adquiriro alumnado nun contexto de aprendizaxe, que llespermitirán conseguir os logros profesionais necesa-

Nº 198 � Luns, 13 de outubro de 2008 18.643DIARIO OFICIAL DE GALICIA

rios para desenvolver as súas funcións con éxito nomundo laboral.

Asociado a cada resultado de aprendizaxe esta-blécese unha serie de contidos de tipo conceptual,procedemental e actitudinal redactados de xeitointegrado, que proporcionarán o soporte de informa-ción e destreza precisos para lograr as competenciasprofesionais, persoais e sociais propias do perfil dotítulo.

O currículo establecido neste decreto require unposterior desenvolvemento a través das programa-cións didácticas elaboradas polo equipo docente dociclo formativo. Estas programacións concretarán eadaptarán o currículo ao contorno socioeconómicodo centro, tomando como referencia o perfil profe-sional do ciclo formativo a través dos seus obxecti-vos xerais e dos resultados de aprendizaxe estable-cidos para cada módulo profesional.

Neste sentido, a inclusión do módulo de formaciónen centros de traballo posibilita que o alumnadocomplete a formación adquirida no centro educativomediante a realización dun conxunto de actividadesde produción e/ou de servizos en situacións reais detraballo no contorno produtivo do centro, de acordocoas exixencias derivadas do Sistema Nacional deCualificacións e Formación Profesional.

O módulo de proxecto que se inclúe neste cicloformativo permitirá integrar de forma global osaspectos máis salientables das competencias profe-sionais, persoais e sociais características do títuloabordadas no resto dos módulos profesionais, conaspectos relativos ao exercicio profesional e á xes-tión empresarial.

A formación relativa á prevención de riscos labo-rais dentro do módulo de formación e orientaciónlaboral aumenta a empregabilidade do alumnadoque supere estas ensinanzas e facilita a súa incorpo-ración ao mundo do traballo, ao capacitalo paralevar a cabo responsabilidades profesionais equiva-lentes ás que precisan as actividades de nivel bási-co en prevención de riscos laborais, establecidas noReal decreto 39/1997, do 17 de xaneiro, polo que seaproba o Regulamento dos servizos de prevención.

De acordo co artigo 9.2º do Real decreto 1538/2006,do 15 de decembro, establécese a división de determi-nados módulos profesionais en unidades formativas demenor duración, coa finalidade de facilitar a forma-ción ao longo da vida, respectando, en todo caso, anecesaria coherencia da formación asociada a cadaunha delas.

De conformidade co exposto, por proposta da con-selleira de Educación e Ordenación Universitaria,no exercicio da facultade outorgada polo artigo 34 daLei 1/1983, do 22 de febreiro, reguladora da Xuntae da súa Presidencia, modificada polas leis 11/1988,do 20 de outubro, 2/2007, do 28 de marzo e12/2007, do 27 de xullo, conforme os ditames doConsello Galego de Formación Profesional e do Con-

sello Escolar de Galicia, de acordo co ditame doConsello Consultivo de Galicia e logo de delibera-ción do Consello da Xunta de Galicia, na súa reu-nión do día vinte e cinco de setembro de dous miloito,

DISPOÑO:

I. DISPOSICIÓNS XERAIS.

Artigo 1º.-Obxecto.

1. Este decreto establece o currículo que será deaplicación na Comunidade Autónoma de Galiciapara as ensinanzas de formación profesional relati-vas ao título de técnico superior en educación infan-til, determinado polo Real decreto 1394/2007, do 29de outubro, polo que se establece o título de técnicoen educación infantil e se establecen as súas ensi-nanzas mínimas.

2. O disposto neste decreto substitúe a regulacióndo currículo fixado polo decreto 86/1999, do 11 demarzo, polo que se establece o currículo do ciclo for-mativo de grao superior correspondente ao título detécnico superior en educación infantil.

II. IDENTIFICACIÓN DO TÍTULO, PERFIL PROFESIONAL,CONTORNO PROFESIONAL E PROSPECTIVA DO TÍTULO NO

SECTOR OU NOS SECTORES.

Artigo 2º.-Identificación.

O título de técnico superior en educación infantilidentifícase polos seguintes elementos:

-Denominación: educación infantil.

-Nivel: formación profesional de grao superior.

-Duración: 2.000 horas.

-Familia profesional: servizos socioculturais e ácomunidade.

-Referente europeo: CINE-5b (Clasificación Inter-nacional Normalizada da Educación).

Artigo 3º.-Perfil profesional do título.

O perfil profesional do título de técnico superioren educación infantil determínase pola súa compe-tencia xeral, polas súas competencias profesionais,persoais e sociais, así como pola relación de cualifi-cacións e, de ser o caso, unidades de competenciado Catálogo nacional de cualificacións profesionaisincluídas no título.

Artigo 4º.-Competencia xeral.

A competencia xeral deste título consiste en dese-ñar, pór en práctica e avaliar proxectos e programaseducativos de atención á infancia no primeiro ciclode educación infantil no ámbito formal, consonte aproposta pedagóxica elaborada por un mestre ouunha mestra coa especialización en educación infan-til ou título de grao equivalente, e en toda a etapa no


ámbito non formal, xerando contornos seguros e encolaboración con profesionais e coas familias.

Artigo 5º.-Competencias profesionais, persoais esociais.

As competencias profesionais, persoais e sociaisdeste título son as que se relacionan a seguir:

a) Programar a intervención educativa e de aten-ción social á infancia a partir das directrices do pro-grama da institución e das características indivi-duais, do grupo e do contexto.

b) Organizar os recursos para o desenvolvementoda actividade respondendo ás necesidades e áscaracterísticas dos nenos e das nenas.

c) Desenvolver as actividades programadas empre-gando as estratexias metodolóxicas e os recursosapropiados, e creando un clima de confianza.

d) Deseñar e aplicar estratexias de actuación coasfamilias, no marco das finalidades e os procedemen-tos da institución, para mellorar o proceso de inter-vención.

e) Responder ás necesidades dos cativos e dascativas, así como das familias que requiran a parti-cipación de profesionais ou servizos, utilizando osrecursos e os procedementos axeitados.

f) Actuar ante continxencias relativas ás persoas,aos recursos ou ao medio, transmitindo seguridade econfianza, e aplicando, de ser o caso, os protocolosde actuación establecidos.

g) Avaliar o proceso de intervención e os resulta-dos obtidos, elaborar e xestionar a documentaciónasociada ao proceso, e transmitir a información cofin de mellorar a calidade do servizo.

h) Manter actualizados os coñecementos científi-cos e técnicos relativos á propia actividade profesio-nal, utilizando os recursos existentes para a aprendi-zaxe ao longo da vida.

i) Actuar con autonomía e iniciativa no deseño ena realización de actividades, con respecto polasliñas pedagóxicas e de actuación da institución enque se desenvolva a actividade.

j) Manter relacións fluídas cos nenos e as nenas,coas súas familias, cos membros do seu grupo e conoutro persoal profesional, amosando habilidadessociais e capacidade de xestión da diversidade cul-tural, e achegar solucións para os conflitos que sepresenten.

k) Xerar contornos seguros, respectando a norma-tiva e os protocolos de seguridade na planificación eno desenvolvemento das actividades.

l) Exercer os dereitos e cumprir as obrigas quederiven das relacións laborais, consonte o estableci-do na lexislación.

m) Xestionar a propia carreira profesional, anali-zando oportunidades de emprego, autoemprego eaprendizaxe.

n) Crear e xestionar unha pequena empresa, reali-zando o estudo da viabilidade de produtos, de plani-ficación da produción e de comercialización.

o) Participar na vida económica, social e culturalcunha actitude crítica e de responsabilidade.

Artigo 6º.-Relación de cualificacións e unidades decompetencia do Catálogo nacional de cualificaciónsprofesionais incluídas no título.

Cualificacións profesionais completas incluídas notítulo:

Educación infantil SSC322_3 (Real decreto1368/2007, do 19 de outubro), que abrangue asseguintes unidades de competencia:

-UC1027_3: establecer e manter relacións fluídascoa comunidade educativa e coordinarse coas fami-lias, co equipo educativo e con outros profesionais.

-UC1028_3: programar, organizar, realizar e ava-liar procesos de intervención educativa de centro ede grupo de cativos e cativas.

-UC1029_3: desenvolver programas de adquisi-ción e adestramento en hábitos de autonomía e saú-de, e programas de intervención en situacións de ris-co.

-UC1030_3: promover e pór en práctica situaciónsde xogo como eixe da actividade e do desenvolve-mento infantil.

-UC1031_3: desenvolver os recursos expresivos ecomunicativos do neno e da nena como medio decrecemento persoal e social.

-UC1032_3: desenvolver accións para favorecer aexploración do contorno a través do contacto cosobxectos, e as relacións do cativo e da cativa cosseus iguais e coas persoas adultas.

-UC1033_3: definir, secuenciar e avaliar aprendi-zaxes, interpretadas no contexto do desenvolvemen-to infantil de cero a seis anos.

Artigo 7º.-Contorno profesional.

1. Estas persoas exercerán a súa actividade nosector da educación formal e non formal e no sectordos servizos sociais de atención á infancia.

2. As ocupacións e os postos de traballo máissalientables son os seguintes:

-Educador ou educadora infantil en primeiro ciclode educación infantil, sempre baixo a supervisióndun mestre ou dunha mestra, en institucións públi-cas e privadas.

-Educador ou educadora en institucións ou en pro-gramas específicos de traballo con menores (de ceroa seis anos) en situación de risco social, ou en


medios de apoio familiar, seguindo as directricesdoutros profesionais.

-Educador ou educadora en programas ou activi-dades de lecer e tempo libre infantil con menores decero a seis anos: ludotecas, casas de cultura, biblio-tecas, centros educativos, centros de lecer, granxasescola, etc.

Artigo 8º.-Prospectiva do título no sector ou nos sec-tores.

No desenvolvemento do currículo establecido nes-te decreto tivéronse en conta as seguintes considera-cións:

1. O perfil profesional deste título evoluciona caraa unha maior capacidade de adaptación a diferentesámbitos e a un aumento das funcións relacionadascoa coordinación e a mediación con familias, debidoa que a normativa de conciliación da vida familiar elaboral irá producindo unha diversidade de servizoscomplementarios de lecer e tempo libre dirixidos anenos e nenas destas idades.

2. A crecente demanda dunha maior calidade doservizo provocará un descenso no número de alum-nos e alumnas por aula, xunto coa xeneralizaciónprogresiva de dous membros do profesorado impar-tindo docencia conxunta, o que, en consecuencia,vai supor un aumento no número de postos de traba-llo para tales profesionais.

3. As destrezas e os coñecementos relacionadoscoas novas tecnoloxías da información e da comuni-cación aplicables á infancia terán un peso cada vezmaior, o que lle exixe a quen exerza esta profesiónunha actualización permanente das súas capacida-des.

4. A implantación progresiva de sistemas e proce-sos de calidade que garantan a eficacia e a mellorados servizos vaille exixir tamén maiores capacidadesrelacionadas coa elaboración, o seguimento e o cum-primento de protocolos nos ámbitos educativo esocial.

III. ENSINANZAS DO CICLO FORMATIVO E PARÁMETROS

BÁSICOS DE CONTEXTO.

Artigo 9º.-Obxectivos xerais.

Os obxectivos xerais deste ciclo formativo son osseguintes:

a) Identificar e concretar os elementos da progra-mación, en relación coas características do grupo edo contexto para programar a intervención educativae de atención social á infancia.

b) Identificar e seleccionar os recursos didácticos,e describir as súas características e as súas aplica-cións para os organizar consonte a actividade e osdestinatarios.

c) Seleccionar e aplicar recursos e estratexiasmetodolóxicas, e relacionalos coas características

dos cativos e das cativas, no contexto para realizaras actividades programadas.

d) Seleccionar e aplicar dinámicas de comunica-ción e participación, analizando as variables do con-texto e seguindo o procedemento establecido e asestratexias de intervención coas familias.

e) Identificar necesidades dos nenos e das nenas,así como das familias que requiran a participacióndoutros profesionais ou servizos, e concretar osrecursos de diagnóstico e de actuación, para darunha resposta axeitada.

f) Seleccionar e aplicar técnicas e instrumentos deavaliación en relación coas variables relevantes, ecomparar os resultados co estándar establecido noproceso de intervención.

g) Seleccionar e aplicar estratexias de transmisiónde información en relación cos contidos que setransmitan, coa súa finalidade e cos receptores, paramellorar a calidade do servizo.

h) Recoñecer os recursos e as estratexias de apren-dizaxe ao longo da vida, e relacionalos cos aspectosda propia competencia profesional para manteractualizados os coñecementos científicos e técnicos.

i) Identificar e avaliar a contribución propia aosobxectivos da institución, e valorar a súa actividadeprofesional para a consecución deses obxectivos.

j) Identificar as características do traballo en equi-po, e valorar a súa importancia para mellorar a prác-tica educativa e lograr unha intervención planifica-da, coherente e compartida.

k) Aplicar dinámicas de grupo e técnicas de comu-nicación no equipo de traballo, intercambiandoinformación e experiencias para facilitar a coheren-cia no proxecto.

l) Analizar os espazos e os materiais para a inter-vención, e actualizar a lexislación en materia de pre-vención de riscos e de seguridade, para preservar asaúde e a integridade física dos cativos e das cati-vas.

m) Identificar e valorar as oportunidades de apren-dizaxe e emprego, analizando as ofertas e as deman-das do mercado laboral para mellorar a súa empre-gabilidade.

n) Recoñecer os propios dereitos e deberes comoaxente activo da sociedade para o exercicio dunhacidadanía democrática.

o) Aplicar técnicas de primeiros auxilios empre-gando os protocolos establecidos para responder asituacións de emerxencia e risco para a saúde nodesenvolvemento da propia actividade profesional.


Artigo 10º.-Módulos profesionais.

Os módulos profesionais deste ciclo formativo, quese desenvolven no anexo I deste decreto, son os quea continuación se relacionan:

-MP0011. Didáctica da educación infantil.

-MP0012. Autonomía persoal e saúde infantil.

-MP0013. O xogo infantil e a súa metodoloxía.

-MP0014. Expresión e comunicación.

-MP0015. Desenvolvemento cognitivo e motor.

-MP0016. Desenvolvemento socioafectivo.

-MP0017. Habilidades sociais.

-MP0018. Intervención con familias e atención amenores en risco social.

-MP0019. Proxecto de atención á infancia.

-MP0020. Primeiros auxilios.

-MP0021. Formación e orientación laboral.

-MP0022. Empresa e iniciativa emprendedora.

-MP0023. Formación en centros de traballo.

Artigo 11º.-Espazos e equipamentos.

1. Os espazos e os equipamentos mínimos necesa-rios para o desenvolvemento das ensinanzas desteciclo formativo son os establecidos no anexo II des-te decreto.

2. Os espazos formativos establecidos poden serocupados por diferentes grupos de alumnado quecurse o mesmo ou outros ciclos formativos, ou etapaseducativas.

3. Non cómpre que os espazos formativos identifi-cados se diferencien mediante pechamentos.

Artigo 12º.-Profesorado.

1. A docencia dos módulos profesionais que cons-titúen as ensinanzas deste ciclo formativo corres-ponde ao profesorado do corpo de catedráticos deensino secundario, do corpo de profesorado de ensi-no secundario e do corpo de profesorado técnico deformación profesional, segundo proceda, das espe-cialidades establecidas no anexo III A) deste decre-to.

2. As titulacións requiridas para acceder aos cor-pos docentes citados son, con carácter xeral, as esta-blecidas no artigo 13 do Real decreto 276/2007, do23 de febreiro, polo que se aproba o Regulamento deingreso, accesos e adquisición de novas especialida-des nos corpos docentes a que se refire a Lei orgáni-ca 2/2006, do 3 de maio, de educación, e se regulao réxime transitorio de ingreso a que se refire a dis-posición transitoria décimo sétima da devandita lei.As titulacións equivalentes ás anteriores para efec-tos de docencia, para as especialidades do profeso-

rado son as recollidas no anexo III B) deste decreto.

3. O profesorado especialista terá atribuída a com-petencia docente dos módulos profesionais especifi-cados no anexo III A) deste decreto.

4. O profesorado especialista deberá cumprir osrequisitos xerais exixidos para o ingreso na funciónpública docente establecidos no artigo 12 do Realdecreto 276/2007, do 23 de febreiro, polo que seaproba o Regulamento de ingreso, acceso e adquisi-ción de novas especialidades nos corpos docentes aque se refire a Lei orgánica 2/2006, do 3 de maio, deeducación, e se regula o réxime transitorio de ingre-so a que se refire a disposición transitoria décimosétima da devandita lei.

5. Ademais, co fin de garantir que responda ásnecesidades dos procesos involucrados no móduloprofesional, cómpre acreditar no comezo de cadanomeamento unha experiencia profesional recoñeci-da no campo laboral correspondente, debidamenteactualizada, con polo menos dous anos de exercicioprofesional nos catro anos inmediatamente anterio-res ao nomeamento.

6. As titulacións requiridas e calquera outro requi-sito para a impartición dos módulos profesionais queformen o título, para o profesorado dos centros detitularidade privada ou de titularidade pública dou-tras administracións distintas das educativas, con-crétanse no anexo III C) deste decreto.

IV. ACCESOS E VINCULACIÓN A OUTROS ESTUDOS, E

CORRESPONDENCIA DE MÓDULOS PROFESIONAIS COAS

UNIDADES DE COMPETENCIA.

Artigo 13º.-Preferencias para o acceso a este cicloformativo en relación coas modalidades e as materiasde bacharelato cursadas.

Terá preferencia para acceder a este ciclo formati-vo o alumnado que cursase a modalidade de bacha-relato de humanidades e ciencias sociais.

Artigo 14º.-Acceso a outros estudos e validacións.

1. Este título permite o acceso directo para cursarcalquera outro ciclo formativo de grao superior, nascondicións de acceso que se establezan.

2. Este título permite o acceso directo ás ensinan-zas conducentes aos títulos universitarios de graonas condicións de admisión que se establezan.

3. Para os efectos de facilitar o réxime de valida-cións entre este título e as ensinanzas universitariasde grao, asígnanse 120 créditos ECTS distribuídosentre os módulos profesionais deste ciclo formativo.

Artigo 15º.-Validacións e exencións.

1. As validacións de módulos profesionais dos títu-los de formación profesional establecidos ao abeiroda Lei orgánica 1/1990, do 3 de outubro, de ordena-ción xeral do sistema educativo, cos módulos profe-sionais dos títulos establecidos ao abeiro da Lei


orgánica 2/2006, do 3 de maio, de educación, esta-blécense no anexo IV deste decreto.

2. Serán obxecto de validación os módulos profe-sionais comúns a varios ciclos formativos, de igualdenominación, duración, contidos, obxectivos expre-sados como resultados de aprendizaxe e criterios deavaliación, establecidos nos reais decretos polos quese fixan as ensinanzas mínimas dos títulos de forma-ción profesional. Malia o anterior, e consonte o arti-go 45.2º do Real decreto 1538/2006, do 15 dedecembro, quen superase o módulo profesional deformación e orientación laboral, ou o módulo profe-sional de empresa e iniciativa emprendedora en cal-quera dos ciclos formativos correspondentes aostítulos establecidos ao abeiro da Lei orgáni-ca 2/2006, do 3 de maio, de educación, terá valida-dos os devanditos módulos en calquera outro cicloformativo establecido ao abeiro da mesma lei.

3. O módulo profesional de formación e orienta-ción laboral de calquera título de formación profe-sional poderá ser obxecto de validación sempre quese cumpran os requisitos establecidos no arti-go 45.3º do Real decreto 1538/2006, do 15 dedecembro, que se acredite polo menos un ano deexperiencia laboral e que se posúa o certificado detécnico en prevención de riscos laborais, nivel bási-co, expedido consonte o disposto no Real decre-to 39/1997, do 17 de xaneiro, polo que se aproba oRegulamento dos servizos de prevención.

4. De acordo co establecido no artigo 49 do Realdecreto 1538/2006, do 15 de decembro, poderá deter-minarse a exención total ou parcial do módulo profe-sional de formación en centros de traballo pola súacorrespondencia coa experiencia laboral, sempreque se acredite unha experiencia relacionada coneste ciclo formativo nos termos previstos no devan-dito artigo.

5. A unidade formativa equipos de traballo, derei-to do traballo e da seguridade social e procura deemprego, pertencente ao módulo profesional de for-mación e orientación laboral, será validada comódulo profesional de formación e orientación labo-ral de calquera ciclo formativo de grao medio ousuperior establecido ao abeiro da Lei orgáni-ca 1/1990, do 3 de outubro, de ordenación xeral dosistema educativo.

6. A unidade formativa prevención de riscos labo-rais, pertencente ao módulo profesional de forma-ción e orientación laboral, será validada co certifica-do de técnico en prevención de riscos laborais, nivelbásico, expedido consonte o disposto no Real decre-to 39/1997, do 17 de xaneiro, polo que se aproba oregulamento dos servizos de prevención.

Artigo 16º.-Correspondencia dos módulos profesio-nais coas unidades de competencia para a súa acre-ditación, validación ou exención.

1. A correspondencia das unidades de competen-cia cos módulos profesionais que forman as ensinan-

zas deste título para a súa validación ou exenciónqueda determinada no anexo V A) deste decreto.

2. A correspondencia dos módulos profesionaisque forman as ensinanzas deste título coas unidadesde competencia para a súa acreditación queda deter-minada no anexo V B) deste decreto.

V. ORGANIZACIÓN DA IMPARTICIÓN.

Artigo 17º.-Distribución horaria.

1. Os módulos profesionais deste ciclo formativoorganizaranse polo réxime ordinario segundo seestablece no anexo VI A) deste decreto.

2. Os módulos profesionais deste ciclo formativoorganizaranse polo réxime para as persoas adultassegundo se establece no anexo VI B) deste decreto.

Artigo 18º.-Unidades formativas.

De acordo co artigo 9º.2 do Real decreto1538/2006, do 15 de decembro, e coa finalidade defacilitar a formación ao longo da vida e servir dereferente para a súa impartición, establécese no ane-xo VII a división de determinados módulos profesio-nais en unidades formativas de menor duración.

Artigo 19º.-Módulo de proxecto.

1. O módulo de proxecto incluído no currículo des-te ciclo formativo ten por finalidade a integraciónefectiva dos aspectos máis salientables das compe-tencias profesionais, persoais e sociais característi-cas do título que se abordaron no resto dos módulosprofesionais, xunto con aspectos relativos ao exerci-cio profesional e á xestión empresarial. Organizara-se sobre a base da titoría individual e colectiva. Aatribución docente será a cargo do profesorado queimparta docencia no ciclo formativo.

2. Desenvolverase logo da avaliación positiva detodos os módulos profesionais de formación no cen-tro educativo, coincidindo coa realización dunhaparte do módulo profesional de formación en centrosde traballo e avaliarase unha vez cursado este, coobxecto de posibilitar a incorporación das compe-tencias adquiridas nel.

Disposicións adicionais

Primeira.-Oferta nas modalidades semipresenciale a distancia deste título.

A impartición das ensinanzas dos módulos profe-sionais deste ciclo formativo nas modalidades semi-presencial ou a distancia, que se ofrecerán unica-mente polo réxime para as persoas adultas, requiri-rá a autorización previa da Consellería de Educacióne Ordenación Universitaria, conforme o procede-mento que se estableza.

Segunda.-Titulacións equivalentes.

1. Os títulos que se relacionan a seguir terán osmesmos efectos profesionais e académicos que o


título de técnico superior en educación infantil,establecido no Real decreto 1394/2007, do 29 deoutubro, cuxo currículo para Galicia se desenvolveneste decreto:

-Título de técnico especialista en xardíns de infan-cia, rama de servizos á comunidade, da Lei 14/1970,do 4 de agosto, xeral de educación e financiamentoda reforma educativa.

-Título de técnico especialista educador infantil,rama de servizos á comunidade, da Lei 14/1970, do4 de agosto, xeral de educación e financiamento dareforma educativa.

-Título de técnico superior en educación infantilestablecido polo Real decreto 2059/1995, do 22 dedecembro, cuxo currículo para Galicia foi estableci-do polo decreto 86/1999, do 11 de marzo.

2. A formación establecida neste decreto no módu-lo profesional de formación e orientación laboralcapacita para levar a cabo responsabilidades profe-sionais equivalentes ás que precisan as actividadesde nivel básico en prevención de riscos laborais,establecidas no Real decreto 39/1997, do 17 dexaneiro, polo que se aproba o regulamento dos servi-zos de prevención.

3. A formación establecida neste decreto no módu-lo profesional de autonomía persoal e saúde infantilgarante o nivel de coñecemento necesario para posi-bilitar unhas prácticas correctas de hixiene e mani-pulación de alimentos de acordo coa exixencia doartigo 4.6º do Real decreto 202/2000, do 11 defebreiro, polo que se establecen as normas relativasa manipuladores e manipuladoras de alimentos.

Terceira.-Regulación do exercicio da profesión.

1. De conformidade co establecido no Real decre-to 1538/2006, do 15 de decembro, polo que se esta-blece a ordenación xeral da formación profesional dosistema educativo, os elementos recollidos nestedecreto non constitúen regulación do exercicio deprofesión titulada ningunha.

2. Así mesmo, as equivalencias de titulacións aca-démicas establecidas no número 1 da disposiciónadicional segunda deste decreto entenderanse senprexuízo do cumprimento das disposicións que habi-litan para o exercicio das profesións reguladas.

Cuarta.-Accesibilidade universal nas ensinanzasdeste título.

1. A Consellería de Educación e Ordenación Uni-versitaria garantirá que o alumnado poida acceder ecursar este ciclo formativo nas condicións estableci-das na disposición derradeira décima daLei 51/2003, do 2 de decembro, de igualdade deoportunidades, non-discriminación e accesibilidadeuniversal das persoas con discapacidade.

2. As programacións didácticas que desenvolvan ocurrículo establecido neste decreto deberán ter en

conta o principio de deseño para todos. Para talefecto, recollerán as medidas necesarias co fin deque o alumnado poida conseguir a competenciaxeral do título, expresada a través das competenciasprofesionais, persoais e sociais, así como os resulta-dos de aprendizaxe de cada un dos módulos profe-sionais.

En calquera caso, estas medidas non poderánafectar de forma significativa a consecución dosresultados de aprendizaxe previstos para cada undos módulos profesionais.

Quinta.-Autorización a centros privados para aimpartición das ensinanzas reguladas neste decreto.

A autorización a centros privados para a imparti-ción das ensinanzas deste ciclo formativo exixiráque desde o inicio do curso escolar se cumpran osrequisitos de profesorado, espazos e equipamentosregulados neste decreto.

Sexta.-Desenvolvemento do currículo.

Os centros educativos desenvolverán este currícu-lo de acordo co establecido no artigo 11 do Decre-to 124/2007, do 28 de xuño, polo que se regula o usoe a promoción do galego no sistema educativo.

Sétima.-Efectos académicos das unidades formati-vas.

A Consellería de Educación e Ordenación Univer-sitaria determinará os efectos académicos da divi-sión dos módulos profesionais en unidades formati-vas, ás que se fai referencia no artigo 18º.

Disposicións transitorias

Primeira.-Adaptación de espazos e equipamentos ásnovas ensinanzas.

1. A Consellería de Educación e Ordenación Uni-versitaria adoptará as medidas oportunas para aadaptación dos espazos e a dotación dos equipamen-tos establecidos neste decreto nos centros de titula-ridade pública dependentes dela que viñesen impar-tindo o título a que se fai referencia no artigo 1º.2.No caso de centros de titularidade pública depen-dentes de administracións distintas da educativa,serán estas as responsables.

As adaptacións de espazos e a dotación de equipa-mentos deberán estar finalizadas antes do inicio docurso 2010-2011.

2. Os centros educativos de titularidade privadaque viñesen impartindo no momento da entrada envigor deste decreto o título a que se fai referencia noartigo 1º.2, deberán adaptar os espazos e os equipa-mentos, conforme o establecido neste decreto, antesdo inicio do curso 2010-2011.

O incumprimento do anterior será causa de revo-gación da autorización concedida para a imparticióndestas ensinanzas.


Segunda.-Centros privados con autorización paraimpartir ciclos formativos de formación profesionalestablecidos ao abeiro da Lei orgánica 1/1990, do 3de outubro, de ordenación xeral do sistema educativo.

A autorización concedida aos centros educativosde titularidade privada para impartir as ensinanzas aque se fai referencia no artigo 1º.2 entenderase refe-rida ás ensinanzas reguladas neste decreto, sen pre-xuízo do establecido no número 2 da disposicióntransitoria primeira.

Disposición derrogatoria

Única.-Derrogación de normas.

Queda derrogado o Decreto 86/1999, do 11 demarzo, polo que se establece o currículo do ciclo for-mativo de grao superior correspondente ao título detécnico superior en educación infantil, e todas asdisposicións de igual ou inferior rango que se opo-ñan ao disposto neste decreto, sen prexuízo da dis-posición derradeira primeira.

Disposicións derradeiras

Primeira.-Implantación das ensinanzas recollidasneste decreto.

1. No curso 2008-2009 implantarase o primeirocurso polo réxime ordinario e deixará de impartirseo primeiro curso das ensinanzas a que se fai referen-cia no artigo 1º.2 deste decreto.

2. No curso 2009-2010 implantarase o segundocurso polo réxime ordinario e deixará de impartirseo segundo curso das ensinanzas a que se fai referen-cia no artigo 1º.2 deste decreto.

3. No curso 2008-2009 implantaranse as ensinan-zas reguladas neste decreto polo réxime para as per-soas adultas e deixarán de impartirse as ensinanzasa que se fai referencia no artigo 1º.2.

Segunda.-Desenvolvemento normativo.

Autorízase a Consellería de Educación e Ordena-ción Universitaria para ditar as disposicións quesexan necesarias para a execución e o desenvolve-mento do establecido neste decreto.

Terceira.-Entrada en vigor.

Este decreto entrará en vigor aos vinte días da súapublicación no Diario Oficial de Galicia.

Santiago de Compostela, vinte e cinco de setembrode 2008.

Emilio Pérez TouriñoPresidente

Laura Sánchez PiñónConselleira de Educación e OrdenaciónUniversitaria

1. ANEXO IMódulos profesionais

1.1. Módulo profesional: didáctica da educacióninfantil.

* Equivalencia en créditos ECTS: 14.

* Código: MP0011.

* Duración: 240 horas.

1.1.1. Resultados de aprendizaxe e criterios deavaliación.

* RA1. Contextualiza a intervención educativa enrelación co marco lexislativo e os fins da institución.

-CA1.1. Identificouse a información sobre o con-torno social, económico e cultural que é útil para aintervención.

-CA1.2. Analizouse a lexislación autonómica,estatal e europea en relación aos servizos educativosde atención á infancia.

-CA1.3. Analizouse a lexislación sobre normaliza-ción lingüística.

-CA1.4. Identificáronse propostas de educacióninfantil propias da realidade galega.

-CA1.5. Comparáronse os tipos de centros e pro-gramas de educación formal e non formal.

-CA1.6. Definíronse as características, os obxecti-vos, a organización e o tipo de funcionamento dunhaescola infantil.

-CA1.7. Describíronse as características, osobxectivos, a organización e o tipo de funcionamen-to dunha institución de educación non formal.

-CA1.8. Valorouse a actividade profesional daspersoas coa titulación de técnico de educacióninfantil no contexto da intervención educativa.

-CA1.9. Utilizáronse novas tecnoloxías como fontede información e valorouse o seu uso.

-CA1.10. Amosouse iniciativa e disposición antenovas situacións da profesión.

* RA2. Determina os obxectivos da intervencióneducativa en relación cos niveis de planificación, oselementos que a compoñen e os criterios de formula-ción, nos ámbitos formais e non formais.

-CA2.1. Identificáronse os elementos dun currícu-lo.

-CA2.2. Identificáronse os elementos dun proxec-to de intervención educativa non formal.

-CA2.3. Analizáronse os elementos do currículo deeducación infantil.

-CA2.4. Describíronse as bases en que se apoia ocurrículo da educación infantil.


-CA2.5. Identificáronse os niveis de concrecióncurricular.

-CA2.6. Identificáronse os niveis de planificacióndunha actividade de educación non formal: plan,programa e proxecto.

-CA2.7. Comparáronse documentos de planifica-ción de tipos de institución nos ámbitos formal e nonformal.

-CA2.8. Seleccionáronse obxectivos e contidospartindo do marco curricular, do plan ou do progra-ma, así como das características dos cativos e dascativas, para conseguir o desenvolvemento das súascapacidades individuais.

-CA2.9. Valorouse a importancia da planificaciónno proceso de intervención educativa.

* RA3. Determina as estratexias metodolóxicasque se deben aplicar consonte os modelos psicope-dagóxicos.

-CA3.1. Identificáronse os modelos didácticosespecíficos da educación infantil.

-CA3.2. Interpretáronse os fundamentos dosmodelos de atención á infancia.

-CA3.3. Analizáronse os principios psicopedagó-xicos dos modelos máis recentes en relación coaeducación formal de educación infantil.

-CA3.4. Comparáronse experiencias educativassalientables para definir a propia intervención edu-cativa.

-CA3.5. Integráronse os temas transversais na ela-boración de unidades didácticas.

-CA3.6. Seleccionáronse criterios metodolóxicosconforme os obxectivos da institución, o marcocurricular, e as necesidades e os intereses dos cati-vos e das cativas.

-CA3.7. Deseñáronse as adaptacións curricularestendo en conta as recomendacións das entidades edo persoal profesional implicado, así como a infor-mación obtida.

-CA3.8. Valorouse a participación nas actividadesen equipo, o contraste de opinións e o intercambiode experiencias.

* RA4. Determina e organiza os recursos materiaise persoais, os espazos e os tempos, consonte a nor-mativa legal e aplicando criterios pedagóxicos naintervención educativa na infancia.

-CA4.1. Identificáronse os materiais didácticos, osespazos e os tempos de acordo coa intervención edu-cativa.

-CA4.2. Describiuse a normativa que regula o usode espazos, recursos e tempos no ámbito formal enon formal, segundo o marco autonómico e estatal.

-CA4.3. Definiuse a organización do tempo e doespazo como recurso didáctico.

-CA4.4. Recoñeceuse e valorouse a necesidade deorganizar as tarefas.

-CA4.5. Analizáronse os modelos de agrupamentode acordo co número de participantes, a idade, ametodoloxía e a programación prevista.

-CA4.6. Analizáronse os espazos, os materiaisdidácticos e a moblaxe, e comprobouse o cumpri-mento das normas de seguridade e hixiene, así comoas condicións de accesibilidade.

-CA4.7. Seleccionáronse materiais didácticos edidáctico-interactivos acaídos para os obxectivos, oscontidos e os criterios metodolóxicos.

-CA4.8. Establecéronse os espazos, os materiais,os recursos humanos e os tempos tendo en conta aidade, o número de nenos e nenas e, de ser o caso,as necesidades educativas especiais.

-CA4.9. Responsabilizouse da importancia dexerar contornos seguros.

* RA5. Planifica as actividades de educación for-mal e non formal en relación cos obxectivos da pro-gramación e coas características dos cativos e dascativas.

-CA5.1. Relacionáronse as actividades cos obxec-tivos, os contidos, a metodoloxía e as necesidadesindividuais dos cativos e das cativas.

-CA5.2. Integráronse os temas transversais nasactividades programadas.

-CA5.3. Deseñáronse actividades para o tratamen-to da atención á diversidade e a compensación dedesigualdades sociais.

-CA5.4. Identificáronse dificultades e propuxéron-se solucións viables.

-CA5.5. Elaboráronse adaptacións curriculares enfunción das características individuais e das necesi-dades específicas de apoio educativo aos gruposdestinatarios.

-CA5.6. Analizáronse adaptacións curriculares enrelación a supostos de necesidades educativas espe-ciais permanentes ou temporais.

-CA5.7. Valorouse a coherencia da planificacióndas actividades de educación formal e non formalrespecto aos obxectivos da programación.

* RA6. Deseña a avaliación dos procesos de inter-vención e argumenta a selección do modelo, asestratexias, as técnicas e os instrumentos utilizados.

-CA5.1. Identificáronse os modelos de avaliación.

-CA5.2. Definíronse as estratexias e as técnicas deavaliación, tendo en conta a planificación e osmomentos da intervención.


-CA5.3. Seleccionáronse as estratexias e as técni-cas de avaliación en varios momentos ao longo doproceso de intervención.

-CA5.4. Deseñáronse as actividades de avaliacióntendo en conta os criterios e os procedementos esta-blecidos dentro do marco curricular, no caso da edu-cación formal, e do plan ou programa, no caso daeducación non formal.

-CA5.5. Establecéronse indicadores de avaliaciónen varios momentos do proceso de intervención,para valorar a adecuación dos obxectivos e dos cri-terios metodolóxicos, a selección e a secuencia doscontidos e das actividades, así como a funcionalida-de e a adecuación dos espazos e dos materiaisempregados.

-CA5.6. Valorouse a importancia da avaliación encada momento do proceso.

-CA5.7. Valorouse a importancia de manter unhaactitude permanente de mellora na eficacia e nacalidade do servizo.

-CA5.8. Identificáronse os recursos para a forma-ción permanente do persoal educador.

1.1.2. Contidos básicos.

Análise do contexto da intervención educativa.

* A infancia: historia e lexislación específica.

* Institucións formais e non formais de atención áinfancia: tipos, modelos, funcións e características.

* Análise da lexislación europea, estatal e autonó-mica de servizos de atención á infancia no ámbitoformal e non formal.

* Intervención educativa en contornos bilingües.Lexislación específica e situación sociolingüísticade Galicia.

* Papel do persoal coa titulación de técnico deeducación infantil na intervención educativa.

* Escola infantil: modelos, funcións e característi-cas.

* Análise de propostas de educación infantil parao medio rural.

* Valoración das novas tecnoloxías como fonte deinformación.

Deseño da intervención educativa.

* Currículo: tipos e elementos que o compoñen.

* O currículo en educación infantil.

* Niveis de concreción curricular.

* Análise e identificación dos elementos que com-poñen un proxecto educativo e unha proposta peda-góxica.

* Niveis de planificación dunha intervención noámbito non formal: plan, programa e proxecto.

* Comparación entre documentos de planificaciónde institucións formais e non formais.

* Atención á diversidade nas intervencións educa-tivas.

* Valoración da importancia da planificación naatención á infancia.

Determinación de estratexias metodolóxicas.

* Modelos didácticos específicos de educacióninfantil.

* Achegas históricas que definen o proceso deensino e aprendizaxe.

* Análise dos principios psicopedagóxicos quesustentan os modelos máis recentes de educacióninfantil.

* Programación e elaboración de unidades didác-ticas.

* Análise das posibilidades na intervención conalumnado con necesidades específicas de apoio edu-cativo.

* Comparación de diversas experiencias educati-vas en nenos e nenas de cero a seis anos.

* Valoración da participación no traballo en equi-po.

Planificación de espazos, tempos e recursos naintervención educativa.

* Materiais didácticos, espazos e tempos.

* Normativa reguladora do uso de espazos, recur-sos e tempos na intervención formal e non formal.

* Normativa de seguridade nos espazos e nosrecursos dedicados á atención á infancia.

* Recursos didácticos: organización espacial etemporal.

* Selección de materiais consonte a planificaciónda intervención educativa.

* Asignación de espazos, tempos e recursos (mate-riais e persoais), conforme a planificación da inter-vención educativa.

* Accesibilidade aos espazos.

* Sensibilización respecto á xeración de contornosseguros.

Organización da posta en práctica de actividadesde educación formal e non formal.

* Transversalidade en educación infantil.

* Identificación do currículo oculto na práctica daeducación infantil.


* Deseño de actividades que traten a atención ádiversidade e a compensación de desigualdadessociais.

* Análise e deseño de adaptacións curriculares.

* Posta en práctica das actividades formais e nonformais.

* Valoración da coherencia da posta en práctica deactividades formais e non formais.

Deseño da avaliación do proceso de intervención.

* Avaliación: modelos, técnicas e instrumentos.

* Indicadores de avaliación.

* Selección e elaboración de instrumentos.

* Observación.

* Elaboración de memorias e informes.

* Interpretación da información obtida dos proce-sos de avaliación.

* Xestión da calidade en centros educativos.

* Recoñecemento da necesidade de avaliar o pro-ceso de intervención educativa.

* Predisposición á autocrítica e á autoavaliación.

* Actualización e formación permanente. Recur-sos.

1.1.3. Orientacións pedagóxicas.

Este módulo profesional contén a formación nece-saria para desempeñar as funcións consistentes nodeseño, a planificación e a avaliación das interven-cións educativas que se levarán a cabo con cativos ecativas de cero a seis anos.

O deseño e a planificación abranguen aspectoscomo:

-Definición e secuenciación das intervenciónseducativas.

-Planificación da intervención e da avaliación.

-Planificación da organización dos recursos.

-Definición e/ou elaboración da memoria, os infor-mes, protocolos, etc.

A función de avaliación abrangue aspectos rela-cionadas co deseño da valoración da intervenciónaplicando criterios de calidade ás súas interven-cións.

As actividades profesionais asociadas a estas fun-cións desenvólvense na atención á infancia de ceroa tres anos, na educación formal e na non formal, eata seis anos en educación non formal.

A formación do módulo contribúe a alcanzar osobxectivos xerais a), b), c), f), g), h), i), j), k) e l) dociclo formativo, e as competencias a), b), e), g), h), i),k) e l) do título.

As liñas de actuación no proceso de ensino eaprendizaxe que permitan alcanzar os obxectivos domódulo versarán sobre:

-Unha fase previa ao deseño da intervención edu-cativa de análise do contexto onde se desenvolva aeducación infantil, así como das características dasinstitucións formais e non formais de atención aosnenos e ás nenas de cero a seis anos.

-Deseño e elaboración de programas, proxectos eactividades que organicen e establezan a secuenciados procesos de intervención educativa nos cativos enas cativas de cero a seis anos, tendo en conta ascaracterísticas das institucións onde se desenvolva aintervención, os destinatarios implicados e os recur-sos.

-Deseño dos procesos avaliativos da intervencióneducativa para conseguir unha óptima calidade nassúas intervencións educativas con cativos e cativasde cero a seis anos.

Todas estas liñas de organización terán en conta otraballo en grupo, a creatividade e a autoavaliacióndo traballo realizado, como estratexias para unmellor desenvolvemento das aprendizaxes.

Dado o carácter de soporte que ten este móduloprofesional, e que se considera básico para com-prender o proceso tecnolóxico das intervenciónseducativas de atención á infancia, recoméndase quese poña en práctica durante o primeiro período dodesenvolvemento deste ciclo.

1.2. Módulo profesional: autonomía persoal e saú-de infantil.


* Código: MP0012.



* RA1. Planifica actividades educativas de aten-ción ás necesidades básicas dos pequenos e daspequenas analizando as pautas de alimentación,hixiene e descanso, e os patróns de crecemento edesenvolvemento físico.

-CA1.1. Identificáronse as etapas do desenvolve-mento físico e os factores que inflúen nel.

-CA1.2. Describíronse os parámetros básicos parao seguimento no desenvolvemento físico dos nenos edas nenas.

-CA1.3. Identifícanse os tipos de alimentación dainfancia.

-CA1.4. Describíronse as características e asnecesidades dos pequenos e das pequenas en rela-ción coa alimentación, a hixiene e o descanso.


-CA1.5. Identificáronse os criterios axeitados naelaboración de menús.

-CA1.6. Elaboráronse tipos de dietas e menúsadaptados ás características persoais: idade, aler-xias, intolerancias alimentarias, etc.

-CA1.7. Analizáronse as pautas de actuación namanipulación dos alimentos.

-CA1.8. Describíronse as pautas de actuación enrelación co aseo, a hixiene, o vestido, o descanso e osono infantil.

-CA1.9. Identificáronse os principais trastornos econflitos relacionados coa alimentación, a hixiene eo descanso.

-CA1.10. Propuxéronse actividades, recursos eestratexias acaídas para a satisfacción das necesida-des básicas dos pequenos e das pequenas.

-CA1.11. Deseñáronse ambientes aptos e segurospara a satisfacción das necesidades de alimentación,hixiene e descanso.

-CA1.12. Establecéronse os elementos materiais,espaciais e temporais que interveñen na planifica-ción e no desenvolvemento das rutinas diarias.

-CA1.13. Relacionouse o xeito de atención decada necesidade básica coas características doscativos e das cativas.

-CA1.14. Valorouse a importancia educativa dasactividades relacionadas coa satisfacción das nece-sidades básicas.

* RA2. Programa intervencións educativas parafavorecer o desenvolvemento de hábitos de autono-mía persoal nos cativos e nas cativas en relacióncoas estratexias de planificación educativa e cos rit-mos de desenvolvemento infantil.

-CA2.1. Describíronse as fases do proceso deadquisición de hábitos.

-CA2.2. Formuláronse obxectivos acordes coasposibilidades de autonomía dos pequenos e daspequenas.

-CA2.3. Estableceuse a secuencia das aprendiza-xes de autonomía persoal a partir das característicasevolutivas dos pequenos e das pequenas.

-CA2.4. Deseñáronse ambientes favorecedores daautonomía persoal na infancia.

-CA2.5. Establecéronse estratexias e instrumentospara a detección de elementos que dificulten aadquisición da autonomía persoal dos cativos e dascativas.

-CA2.6. Propuxéronse actividades axeitadas paraa adquisición de hábitos de autonomía persoal dasnenas e dos nenos.

-CA2.7. Identificáronse os conflitos e os trastornosrelacionados coa adquisición de hábitos de autono-mía na infancia.

-CA2.8. Valorouse a importancia da adquisiciónda autonomía persoal para a construción dunhaautoimaxe positiva e do seu desenvolvemento inte-gral, por parte do cativo e da cativa.

-CA2.9. Valorouse a importancia da colaboraciónda familia na adquisición e na consolidación dehábitos de autonomía persoal.

-CA2.10. Explicouse o papel das persoas adultasna adquisición da autonomía infantil.

* RA3. Organiza os espazos, os tempos e os recur-sos da intervención en relación cos ritmos infantís ea necesidade das rutinas dos nenos e das nenas decero a seis anos e, de ser o caso, coas axudas técni-cas que cumpran.

-CA3.1. Explicouse o papel das rutinas no desen-volvemento infantil e a súa influencia na organiza-ción temporal da actividade do centro.

-CA3.2. Establecéronse as rutinas diarias para aalimentación, a hixiene e os descansos.

-CA3.3. Preparouse o espazo e as condicións máisacaídas para o descanso, a hixiene e a alimentación.

-CA3.4. Organizáronse os tempos respectando osritmos infantís e o equilibro entre os períodos deactividade e de descanso.

-CA3.5. Achegáronse solucións ante as dificulta-des detectadas.

-CA3.6. Seleccionáronse os obxectos e os recursosmateriais necesarios para traballar cos hábitos dealimentación, hixiene, descanso, etc.

-CA3.7. Seleccionáronse as axudas técnicas nece-sarias.

-CA3.8. Comprobouse que o ambiente, os mate-riais e equipamentos específicos cumpran as normasde hixiene e seguridade establecidas na normativa.

-CA3.9. Valorouse a importancia de respectar osritmos individuais dos cativos e das cativas.

-CA3.10. Organizáronse actividades e campañasde promoción da saúde.

* RA4. Realiza actividades de atención ás necesi-dades básicas e de adquisición de hábitos de auto-nomía dos cativos e das cativas, e xustifica as pau-tas de actuación.

-CA4.1. Levouse a cabo a intervención con ade-cuación ás características individuais dos pequenose das pequenas, aos criterios metodolóxicos previs-tos e aos recursos dispoñibles.

-CA4.2. Describíronse as estratexias para satisfa-cer as necesidades de relación nas rutinas diarias.


-CA4.3. Aplicáronse as técnicas de alimentación,aseo e hixiene infantil de bebés.

-CA4.4. Estableceuse unha relación educativa cosnenos e coas nenas.

-CA4.5. Aplicáronse estratexias metodolóxicaspara favorecer o desenvolvemento da autonomía per-soal nos cativos e nas cativas.

-CA4.6. Respectáronse os ritmos individuais.

-CA4.7. Utilizáronse as axudas técnicas seguindoos protocolos establecidos.

-CA4.8. Respectáronse as normas de hixiene, pre-vención e seguridade.

-CA4.9. Respondeuse adecuadamente ante as con-tinxencias.

-CA4.10. Valorouse o papel do persoal educadorna satisfacción das necesidades básicas e no desen-volvemento da autonomía dos cativos e das cativas.

* RA5. Intervén en situacións de especial dificul-tade ou risco para a saúde e para a seguridade doscativos e das cativas, e relaciona a súa actuación cosprotocolos establecidos para a prevención e a inter-vención en casos de doenza ou accidente.

-CA5.1. Identificáronse as características e asnecesidades básicas dos nenos e das nenas de ceroa seis anos en materia de saúde e seguridade, enrelación coa etapa evolutiva en que se achen e cosinstrumentos axeitados.

-CA5.2. Identificáronse os principais factoresimplicados no proceso de doenza-saúde.

-CA5.3. Describíronse as condicións e as medidassanitarias e preventivas que cumpra adoptar para apromoción da saúde e o benestar nos centros deatención á infancia.

-CA5.4. Valorouse a importancia do estado de saú-de e da hixiene persoal do persoal educador na pre-vención de riscos para a saúde.

-CA5.5. Indicáronse os criterios e os síntomasmáis salientables para a identificación das princi-pais doenzas infantís, e describíronse os protocolosde actuación.

-CA5.6. Identificáronse os accidentes infantísmáis frecuentes.

-CA5.7. Describíronse as estratexias de preven-ción dos accidentes infantís.

-CA5.8. Valorouse o papel das actitudes do educa-dor ou da educadora infantil ante as situacións dedoenza e accidente.

-CA5.9. Comprobouse que o ambiente, os mate-riais e os equipamentos específicos cumpran as nor-mas de calidade e seguridade.

-CA5.10. Establecéronse e mantivéronse relaciónsde comunicación efectivas coas familias e, de ser ocaso, con profesionais, seguindo os procedementosprevistos.

-CA5.11. Valorouse a importancia da educaciónpara a saúde na escola infantil.

-CA5.12. Valorouse o papel do persoal con titula-ción de técnico en educación infantil como axentede saúde e seguridade.

* RA6. Avalía o proceso e o resultado da interven-ción en relación coa satisfacción das necesidadesbásicas e a adquisición de hábitos de autonomía per-soal, e xustifica a selección das estratexias e dos ins-trumentos empregados.

-CA6.1. Identificáronse as fontes de información eas técnicas de seguimento do desenvolvemento físi-co e da adquisición de hábitos, e a detección desituacións de risco.

-CA6.2. Seleccionáronse os indicadores e os ins-trumentos axeitados para o control e o seguimento daevolución dos cativos e das cativas, e do proceso deintervención.

-CA6.3. Aplicouse o instrumento de avaliaciónseguindo o procedemento correcto.

-CA6.4. Rexistráronse os datos no soporte estable-cido.

-CA6.5. Interpretouse correctamente a informa-ción recollida.

-CA6.6. Identificáronse as causas dunha interven-ción non adecuada.

-CA6.7. Identificáronse as situacións en que cum-pra a colaboración das familias e doutro persoal pro-fesional.

-CA6.8. Elaboráronse informes sobre a evoluciónna adquisición de hábitos, a satisfacción das necesi-dades básicas e os trastornos nestes ámbitos dirixi-dos ás familias e a outro persoal profesional.

-CA6.9. Valorouse a importancia da avaliaciónpara dar unha resposta acaída ás necesidades bási-cas dos cativos e das cativas.


Planificación de actividades educativas de aten-ción ás necesidades básicas.

* Crecemento e desenvolvemento físico de cero aseis anos: etapas, características e trastornos máisfrecuentes.

* Factores que inflúen no crecemento e no desen-volvemento infantil.

* Parámetros básicos para o seguimento no desen-volvemento físico dos nenos e das nenas.

* Alimentación: tipos.


* Análise das características e das pautas da ali-mentación infantil.

* Análise da información dos produtos alimenta-rios. Calidade alimentaria.

* Criterios para a elaboración de menús infantís.

* Elaboración de menús adecuados ás necesidadesderivadas dos trastornos alimentarios, tendo en con-ta as alerxias e as intolerancias.

* Manipulación dos alimentos.

* Identificación das necesidades e dos ritmos dedescanso e de sono infantís.

* Aseo e hixiene persoal.

* Vestido, calzado e outros obxectos de uso per-soal.

* Identificación de trastornos relacionados coa ali-mentación, co descanso e coa hixiene.

* Principais afeccións alimentarias: alerxias eintolerancias. Dietas tipo.

* Valoración da atención ás necesidades básicascomo momento educativo.

* Prevención e seguridade na atención ás necesi-dades básicas: análise de perigos e puntos de controlcríticos.

Programación de intervencións para a adquisiciónde hábitos de autonomía persoal na infancia.

* Autonomía persoal na infancia: pautas de desen-volvemento.

* Análise de estratexias educativas de creación emantemento de hábitos relacionados coa alimenta-ción, co descanso, co control de esfínteres e coaautonomía persoal nas actividades da vida cotiáinfantil.

* Identificación de conflitos e trastornos relacio-nados coa adquisición de hábitos de autonomía per-soal.

* Valoración da autonomía persoal no desenvolve-mento integral dos cativos e das cativas.

* Valoración do papel das persoas adultas naadquisición da autonomía persoal dos cativos e dascativas.

Organización dos espazos, o tempo e os recursospara a satisfacción das necesidades básicas e aadquisición de hábitos.

* Determinación de instalacións e dos materiaispara a alimentación, a hixiene e o descanso dospequenos e das pequenas.

* Alteracións e conservación dos alimentos.

* Hixiene das instalacións e dos utensilios.

* Adecuación de espazos e recursos para favorecera autonomía dos pequenos e das pequenas.

* Análise das rutinas na organización do tempo.

* Organización da actividade: importancia dos rit-mos individuais e do equilibro entre a actividade e odescanso.

* Normativa en materia de seguridade e hixiene.

* Identificación de axudas técnicas para a mobili-dade e a comunicación na infancia.

* Valoración das necesidades infantís como eixeda actividade educativa.

* Organización de actividades e campañas de pro-moción da saúde.

Intervención en atención ás necesidades básicas ede promoción da autonomía persoal.

* Aplicación de técnicas para a alimentación debebés.

* Manipulación hixiénica dos alimentos.

* Análise de prácticas concretas de hixiene noámbito da educación infantil.

* Análise do proceso que as nenas e os nenosseguen no control de esfínteres.

* Aplicación de técnicas para o aseo e a hixieneinfantís.

* Análise do papel do persoal profesional da edu-cación infantil na atención ás necesidades básicas ena promoción da autonomía persoal dos cativos e dascativas.

* Normas de seguridade e hixiene aplicables aopersoal profesional da educación infantil.

* Valoración da coordinación coas familias e conoutras persoas profesionais para a atención dos cati-vos e das cativas.

Intervención en situacións de especial dificultaderelacionadas coa saúde e a seguridade.

* Saúde e doenza. Promoción da saúde.

* Factores implicados no proceso de doenza-saú-de.

* Educación para a saúde na escola infantil.

* Identificación das doenzas infantís máis fre-cuentes. Pautas de intervención.

* Vacinas.

* Trastornos derivados da discapacidade e desituacións de inadaptación social. Pautas de inter-vención.

* Perigos e puntos de control críticos.

* Análise dos riscos e dos factores que predispo-ñen para os accidentes na infancia. Epidemioloxía.


* Prevención de riscos relacionados coa saúde e aseguridade infantís.

* Valoración do papel do persoal profesional daeducación infantil na prevención de riscos relacio-nados coa saúde e a seguridade infantís.

Avaliación de programas de adquisición de hábitose atención ás necesidades básicas.

* Instrumentos para o control e o seguimento dodesenvolvemento físico e a adquisición de hábitosde autonomía persoal.

* Interpretación de instrumentos e datos sobre aevolución dos parámetros físicos.

* Análise de estratexias e instrumentos para valo-rar as condicións de seguridade e hixiene dos cen-tros educativos e de atención á infancia.

* Detección de indicadores de risco para a saúdeo a seguridade infantil.

* Información ás familias e a outras persoas profe-sionais: instrumentos.


Este módulo profesional contén a formación nece-saria para desempeñar as funcións de organización,intervención, execución e avaliación de interven-cións educativas dirixidas a satisfacer as necesida-des básicas dos nenos e das nenas, e a favorecer aadquisición e o mantemento de hábitos de autono-mía persoal nos pequenos e nas pequenas de cero aseis anos.

A función de organización abrangue aspectoscomo:

-Detección de necesidades.

-Elaboración da programación especificando todosos seus elementos.

A función de intervención e execución abrangueaspectos como:

-Recollida de información dos cativos e das cati-vas.

-Organización da actuación e previsión de con-tinxencias.

-Establecemento de axudas técnicas, de ser o caso.

-Desenvolvemento da actuación propiamente dita.

-Aplicación das estratexias de intervención esta-blecidas na programación.

-Elaboración e formalización da documentaciónasociada ao proceso.

A función de avaliación refírese ao control e aoseguimento das actividades de atención ás necesida-des básicas e de ensino de habilidades de autonomíapersoal.

As actividades profesionais asociadas a estas fun-cións desenvólvense no ámbito da educación formale non formal, e no dos servizos sociais dirixidos amenores en situación de risco ou exclusión social.

A formación do módulo contribúe a alcanzar osobxectivos xerais a), b), c), f), g) e l) do ciclo forma-tivo, e as competencias a), b), c), f), g), j) e k) do títu-lo.

As liñas de actuación no proceso de ensino eaprendizaxe que permiten alcanzar os obxectivos domódulo están relacionadas con:

-Deseño de programas e de actividades partindodo coñecemento das características do desenvolve-mento físico dos pequenos e das pequenas, daimportancia educativa dos momentos dedicados áalimentación, á hixiene e ao descanso, e das posibi-lidades de autonomía persoal en cada idade.

-Organización de espazos, tempos e materiais quepermitan unha axeitada resposta ás necesidadesbásicas e, ao mesmo tempo, o desenvolvemento daautonomía persoal do cativo ou da cativa, semprenun marco de prevención e seguridade.

-Selección e posta en práctica de estratexias meto-dolóxicas que favorezan a autonomía dos cativos edas cativas.

-Detección de situacións de risco para a saúde e aseguridade infantís.

1.3. Módulo profesional: o xogo infantil e a súametodoloxía.


* Código: MP0013.



* RA1. Contextualiza o modelo lúdico na interven-ción educativa e valórao tendo en conta as teoríassobre o xogo, a súa evolución, a súa importancia nodesenvolvemento infantil e o seu papel como eixemetodolóxico.

-CA1.1. Identificáronse as características do xogonos nenos e nas nenas.

-CA1.2. Analizouse a evolución e a importancia doxogo durante o desenvolvemento infantil.

-CA1.3. Valorouse a importancia de incorporaraspectos lúdicos no proceso de ensino e aprendiza-xe.

-CA1.4. Establecéronse similitudes e diferenzasentre as teorías do xogo.

-CA1.5. Relacionouse o xogo coas dimensións dodesenvolvemento infantil.


-CA1.6. Recoñeceuse a importancia do xogo comofactor de integración, adaptación social, igualdade econvivencia.

-CA1.7. Analizáronse as técnicas e os recursos doxogo: cesto dos tesouros e xogo heurístico.

-CA1.8. Analizáronse proxectos que utilicen oxogo como eixe de intervención, no ámbito formal enon formal.

-CA1.9. Incorporáronse elementos lúdicos naintervención educativa.

-CA1.10. Valorouse a importancia do xogo nodesenvolvemento infantil e como eixe metodolóxicoda intervención educativa.

* RA2. Deseña proxectos de intervención lúdicosen relación co contexto, co equipamento e co servi-zo en que se desenvolva, así como cos principios daanimación infantil.

-CA2.1. Describíronse os principios, os obxectivose as modalidades da animación infantil.

-CA2.2. Identificáronse os tipos de centros queofrecen actividades de xogo infantil.

-CA2.3. Analizouse a lexislación, as característi-cas, os requisitos mínimos de funcionamento, asfuncións e o persoal.

-CA2.4. Identificáronse as características e asprestacións do servizo ou do equipamento lúdico.

-CA2.5. Aplicáronse os elementos da programa-ción no deseño do proxecto lúdico.

-CA2.6. Establecéronse espazos de xogo tendo enconta o tipo de institución, os obxectivos previstos,as características dos cativos e das cativas, os mate-riais de que se dispoña, o orzamento e o tipo de acti-vidade para realizar neles.

-CA2.7. Valoráronse as novas tecnoloxías comofonte de información na planificación de proxectoslúdico-recreativos.

-CA2.8. Definíronse os criterios de selección dosmateriais e das actividades que se van realizar, deorganización e recollida de materiais, das técnicasde avaliación e dos elementos de seguridade noslugares de xogos.

-CA2.9. Tívose en conta a xestión e a organizaciónde recursos humanos e materiais no deseño do pro-xecto lúdico.

-CA2.10. Adaptouse un proxecto tipo de interven-ción lúdico-recreativa para un programa, para uncentro ou para unha institución concretos.

-CA2.11. Valorouse a importancia de xerar contor-nos seguros.

* RA3. Deseña actividades lúdicas en relacióncoas teorías do xogo e co momento evolutivo en quese ache o cativo ou a cativa.

-CA3.1. Tívose en conta o momento evolutivo nodeseño das actividades lúdicas.

-CA3.2. Enumeráronse e clasificáronse activida-des lúdicas atendendo a criterios como as idades, osespazos, o papel do persoal técnico, o número departicipantes, as capacidades que desenvolven, asrelacións que se establecen e os materiais necesa-rios.

-CA3.3. Tivéronse en conta as características e onivel de desenvolvemento dos pequenos e daspequenas para a programación de actividades lúdi-co-recreativas.

-CA3.4. Recompiláronse xogos tradicionais rela-cionados coa idade.

-CA3.5. Analizáronse os elementos da planifica-ción de actividades lúdicas.

-CA3.6. Relacionouse o significado dos xogos máisfrecuentes na etapa infantil coas capacidades quedesenvolven.

-CA3.7. Valoráronse as novas tecnoloxías comofonte de información.

-CA3.8. Valorouse a actitude do persoal profesio-nal con respecto ao tipo de intervención.

* RA4. Selecciona xoguetes para actividades lúdi-cas e relaciona as súas características coas etapasdo desenvolvemento infantil.

-CA4.1. Analizáronse tipos de xoguetes, as súascaracterísticas, a súa función e as capacidades quecontribúen a desenvolver o proceso evolutivo dosnenos e das nenas.

-CA4.2. Valoráronse as novas tecnoloxías comofonte de información.

-CA4.3. Elaborouse un catálogo de xoguetes infan-tís acaídos para a idade.

-CA4.4. Compiláronse xoguetes tradicionais enrelación coa idade.

-CA4.5. Identificáronse xoguetes para espazospechados e abertos adecuados á idade.

-CA4.6. Enumeráronse e clasificáronse xoguetesatendendo a criterios de idade, espazo de realiza-ción, papel do persoal educador, número de partici-pantes, capacidades que desenvolven, relacións quese establecen e materiais necesarios.

-CA4.7. Analizouse a necesidade das adaptaciónsnos recursos lúdicos coa aplicación de axudas técni-cas.

-CA4.8. Establecéronse criterios para a disposi-ción, a utilización e a conservación de materiaislúdicos.

-CA4.9. Analizouse a lexislación en materia deuso e seguridade de xoguetes.


-CA4.10. Recoñeceuse a necesidade da adecua-ción ás condicións de seguridade dos xoguetesinfantís.

* RA5. Pon en práctica actividades lúdicas enrelación cos obxectivos establecidos e os recursosnecesarios.

-CA5.1. Tívose en conta a adecuación das activi-dades para os obxectivos establecidos na súa postaen práctica.

-CA5.2. Xustificouse a necesidade de diversidadeno desenvolvemento de actividades lúdicas.

-CA5.3. Organizáronse os espazos, os recursos e osmateriais tendo en conta as características evoluti-vas das persoas destinatarias, en función das súasidades e consonte os obxectivos previstos.

-CA5.4. Estableceuse unha distribución temporaldas actividades en función da idade das persoas des-tinatarias.

-CA5.5. Identificáronse os trastornos máis comúnse as alternativas de intervención.

-CA5.6. Realizáronse xoguetes con materiais ade-cuados á etapa.

-CA5.7. Realizáronse as actividades lúdico-recreativa axustándose á planificación temporal.

-CA5.8. Valorouse a importancia de xerar contor-nos seguros.

* RA6. Avalía proxectos e actividades de interven-ción lúdica, e xustifica as técnicas e os instrumentosde observación seleccionados.

-CA6.1. Identificáronse as condicións e os méto-dos necesarios para realizar unha avaliación da acti-vidade lúdica.

-CA6.2. Seleccionáronse os indicadores de avalia-ción.

-CA6.3. Aplicáronse técnicas e instrumentos deavaliación a distintas situacións lúdicas, tendo enconta criterios de fiabilidade, validez, utilidade epragmatismo para as persoas usuarias da informa-ción.

-CA6.4. Elixiuse e aplicouse a técnica acaídasegundo a finalidade do rexistro.

-CA6.5. Extraéronse as conclusións e explicáronseas consecuencias derivadas, para o axuste ou para amodificación do proxecto.

-CA6.6. Valorouse o uso das novas tecnoloxíascomo fonte de información.

-CA6.7. Identificáronse as adaptacións requiridaspolo xogo nun suposto práctico de observación deactividade lúdica.


Determinación do modelo lúdico na intervencióneducativa.

* Xogo e desenvolvemento infantil.

* Xogo e dimensións afectiva, social, cognitiva,sensorial e motora.

* Teorías do xogo: tipos e clases.

* Xogo e aprendizaxe escolar.

* Xogo e integración social: diversidade.

* Modelo lúdico: características.

* Análise das técnicas e dos recursos do modelolúdico. O cesto dos tesouros e o xogo heurístico.

* Toma de conciencia da importancia do xogo nodesenvolvemento infantil.

* Valoración do xogo na intervención educativa.

Planificación de proxectos lúdico-recreativos deintervención na infancia.

* Animación como actividade socioeducativa nainfancia.

* Obxectivos e modalidades da animación infantil.

* Elementos da planificación de proxectos lúdicos.

* Espazos lúdicos interiores e exteriores. Necesi-dades infantís.

* Análise dos espazos lúdicos e recreativos daszonas urbanas e rurais.

* Sectores produtivos de oferta lúdica.

* Ludotecas.

* Outros servizos lúdicos: espazos de xogos engrandes almacéns, aeroportos, hoteis, centros hospi-talarios, etc.

* Medidas de seguridade nos espazos lúdicos erecreativos.

* Identificación e selección de técnicas e recursoslúdicos.

* Planificación, deseño e organización de recun-chos e zonas de xogo interiores e exteriores.

* Adaptacións nos recursos e nas axudas técnicasreferidas ao xogo.

* Uso das novas tecnoloxías na planificación deproxectos lúdico-recreativos.

Planificación de actividades lúdicas.

* Xustificación do xogo como recurso educativo.

* Proceso de análise de persoas destinatarias.

* Elementos da planificación de actividades lúdi-cas.


* Materiais e recursos lúdicos utilizados nos xogosescolares e extraescolares.

* Clasificación dos xogos: tipos e finalidade.

* Recompilación de xogos tradicionais e actuaisda comunidade.

* Selección de xogos para espazos pechados eabertos.

* Influencia dos medios de comunicación e dasnovas tecnoloxías nos xogos e nos xoguetes infantís.

* Influencia dos papeis sociais nos xogos.

Determinación de recursos lúdicos.

* Funcións do xoguete.

* Clasificación dos xoguetes: criterios.

* Creatividade e xoguetes.

* Selección de xoguetes para diversos espazos.

* Disposición, utilización e conservación dosmateriais e dos xoguetes.

* Organización dos recursos e dos materiais.

* Adaptacións nos recursos lúdicos coa aplicaciónde axudas técnicas.

* Recurso lúdico: xeración e renovación.

* Influencia dos medios de comunicación e dasnovas tecnoloxías nos xoguetes infantís.

* Influencia dos papeis sociais nos xoguetes.

* Lexislación sobre xoguetes: identificación einterpretación de normas de seguridade e calidade.

Posta en práctica de actividades lúdicas.

* Actividades lúdicas extraescolares, de lecer etempo libre, e de animación infantil.

* Aplicación da programación ás actividades lúdi-cas.

* Materiais lúdicos e xoguetes: elaboración.

* Preparación e desenvolvemento de festas infan-tís, saídas extraescolares, campamentos, obradoiros,e proxectos lúdicos e recreativos.

* Aspectos organizativos e lexislativos.

* Intervención do persoal profesional da educa-ción infantil no xogo dos nenos e das nenas.

* Análise de estratexias para favorecer situaciónslúdicas.

* Promoción de igualdade a partir do xogo.

* Valoración do xogo como recurso para a integra-ción e a convivencia.

Avaliación da actividade lúdica.

* Observación no xogo: instrumentos de observa-ción.

* Valoración da importancia da observación doxogo na etapa infantil.

* Identificación dos requisitos para realizar aobservación nun contexto lúdico-recreativo.

* Elección e elaboración dos instrumentos deobservación segundo o tipo de observación e osaspectos relacionados co xogo en calquera contexto.

* Novas tecnoloxías como fonte de información.

* Predisposición á autoavaliación.


Este módulo profesional contén a formación nece-saria para desempeñar as funcións de deseño, plani-ficación e posta en práctica de intervencións lúdico-recreativas nos ámbitos formal e non formal dirixi-das a nenos e nenas de cero a seis anos, recoñecen-do a necesidade de avaliar o proceso de intervenciónpara mellorar a calidade do servizo.

A formación do módulo contribúe a alcanzar osobxectivos xerais a), b), c), f), g), j) e l) do ciclo for-mativo, e as competencias a), b), c), f), g), i), j) e k)do título.


-Determinación do modelo lúdico na intervencióneducativa.

-Deseño de proxectos lúdicos de intervención.

-Deseño de actividades lúdicas.

-Posta en práctica de actividades lúdicas en quecumpra observar actuacións relativas á aplicaciónde medidas de prevención de riscos e de seguridadee hixiene.

-Avaliación de proxectos e actividades de inter-vención lúdica.

1.4. Módulo profesional: expresión e comunica-ción.


* Código: MP0014.



* RA1. Planifica estratexias e actividades favore-cedoras do desenvolvemento da expresión e a comu-nicación en relación coas características individuaise do grupo a que se dirixan.


-CA1.1. Identificáronse as características dostipos de expresión en función da idade das persoasdestinatarias.

-CA1.2. Analizáronse as teorías sobre a relaciónentre a linguaxe e o pensamento en cativos e cativasde cero a seis anos.

-CA1.3. Analizáronse as teorías da adquisición dalinguaxe en nenos e nenas de cero a seis anos.

-CA1.4. Formuláronse obxectivos, propuxéronseactividades e definíronse espazos favorecedores dodesenvolvemento da expresión e a comunicaciónadecuados ás características evolutivas dos cativos edas cativas.

-CA1.5. Estableceuse unha distribución temporaldas actividades favorecedoras do desenvolvementoda expresión e a comunicación para se adaptar áscaracterísticas evolutivas dos cativos e das cativas.

-CA1.6. Fixéronse propostas creativas no deseñode actividades para a expresión e a comunicacióninfantil.

-CA1.7. Valorouse a expresión como elementoesencial para a observación do desenvolvementoinfantil.

* RA2. Selecciona recursos de expresión e comu-nicación dirixidos aos nenos e ás nenas, e relacionaas súas características co momento evolutivo daspersoas destinatarias.

-CA2.1. Identificáronse os recursos das formas deexpresión e de comunicación dirixidos á poboacióninfantil.

-CA2.2. Identificáronse as características dorecurso.

-CA2.3. Xustificáronse as posibilidades didácticase o valor educativo dos recursos seleccionados engalego e en castelán.

-CA2.4. Describíronse as normas de seguridadeaplicables a cada recuso.

-CA2.5. Definíronse os criterios salientables queen cada recurso permitan a selección.

-CA2.6. Relacionouse o momento evolutivo docativo ou da cativa coas características do recursoseleccionado.

-CA2.7. Valorouse a importancia de adecuar osrecursos ás características evolutivas dos cativos edas cativas.

-CA2.8. Valorouse a necesidade da bibliotecainfantil como recurso para o desenvolvemento daexpresión e da comunicación dos nenos e das nenasde cero a seis anos.

* RA3. Pon en práctica estratexias e actividadesfavorecedoras do desenvolvemento da expresión oralen relación cos obxectivos previstos.

-CA3.1. Organizáronse os espazos en función daactividade e das características do grupo.

-CA3.2. Realizáronse as actividades de desenvol-vemento da expresión oral axustándose á planifica-ción temporal.

-CA3.3. Preparáronse os recursos materiais pro-pios da actividade.

-CA3.4. Elaboráronse materiais que potencien aadquisición e o desenvolvemento da expresión oralen cativos e cativas.

-CA3.5. Respectáronse os ritmos e as necesidadesindividuais no desenvolvemento da actividade.

-CA3.6. Identificáronse os principais trastornos eas alteracións máis salientables no desenvolvemen-to da expresión oral.

-CA3.7. Seleccionáronse estratexias de interven-ción promotoras dun clima de afecto e confianza.

-CA3.8. Valorouse a importancia de respectar alingua materna dos pequenos e das pequenas.

-CA3.9. Valorouse a coherencia da realización dasactividades coa planificación.

-CA3.10. Identificáronse os trastornos máiscomúns e as alternativas de intervención.

* RA4. Pon en práctica actividades favorecedorasdo desenvolvemento da expresión plástica, gráfica,rítmico-musical, lóxico-matemática e corporal enrelación cos obxectivos previstos e coas estratexias eos recursos apropiados.


-CA4.2. Realizáronse as actividades axustándose áplanificación temporal.


-CA4.4. Fixéronse propostas creativas no deseñode actividades para o desenvolvemento da expresiónoral, plástica, gráfica, rítmico-musical, lóxico-mate-mática e corporal na infancia.

-CA4.5. Elaboráronse materiais que potencien aadquisición e o desenvolvemento da expresión plás-tica, gráfica, rítmico-musical e corporal na infancia.

-CA4.6. Respectáronse os ritmos e as necesidadesindividuais.


-CA4.8. Valorouse a coherencia entre a realizacióndas actividades e a planificación.

-CA4.9. Respondeuse ante as continxencias.

-CA4.10. Xeráronse contornos de intervenciónseguros.


-CA4.11. Valoráronse as expresións de aproxima-ción á linguaxe gráfica.

* RA5. Avalía o proceso e o resultado da interven-ción realizada no ámbito da expresión e da comuni-cación, e argumenta as variables salientables e osinstrumentos de avaliación.


-CA5.2. Seleccionouse o instrumento de avalia-ción apropiado ás características individuais e á ida-de do neno ou da nena.

-CA5.6. Elaboráronse instrumentos de observa-ción no seguimento da evolución expresiva e comu-nicativa dos pequenos e das pequenas.


-CA5.8. Rexistráronse os datos derivados da ava-liación no soporte establecido.

-CA5.9. Interpretouse a información recollida doproceso de avaliación.

-CA5.10. Identificáronse as situacións en quecumpra a colaboración doutro persoal profesional.

-CA5.11. Elaborouse a documentación dirixida ásfamilias e a outro persoal profesional.

-CA5.12. Identificáronse as causas dunha inter-vención non adecuada.


Planificación de estratexias e actividades favore-cedoras do desenvolvemento da expresión e dacomunicación.

* Expresión e comunicación.

* Enfoques teóricos da adquisición da linguaxe.

* Pautas para a análise de situacións comunicati-vas.

* Creatividade infantil nas diferentes linguaxes.

* Bilingüismo e diglosia.

* Desenvolvemento expresivo e comunicativo nocativo ou na cativa.

* Análise das principais alteracións da expresiónoral.

* Valoración da importancia da comunicación nodesenvolvemento dos pequenos e das pequenas.

Selección de recursos de expresión e comunica-ción dirixidos aos nenos e ás nenas.

* Recursos didácticos e aplicacións característi-cas para o desenvolvemento da expresión oral, cor-poral, lóxico-matemática, plástica, gráfica e musi-cal.

* Organización dos recursos para a expresión e acomunicación na aula.

* Criterios para a selección e a utilización de lite-ratura infantil, recursos audiovisuais e materiaismultimedia en galego e en castelán.

* Biblioteca infantil e outros espazos de animacióná lectura na educación formal e non formal.

* Utilización e valoración das tecnoloxías da infor-mación e da comunicación (TIC) como recurso parao desenvolvemento da expresión e da comunicacióninfantil.

Posta en práctica de estratexias e actividades favo-recedoras do desenvolvemento da expresión oral.

* Observación do desenvolvemento lingüístico doscativos e das cativas.

* Programas de intervención en situacións debilingüismo e diglosia.

* Principais estratexias para o desenvolvementoda expresión oral na infancia.

* Elaboración de materiais favorecedores dodesenvolvemento da expresión oral.

* A lingua galega como medio de comunicación eexpresión na educación infantil.

* Utilización do folclore popular galego como vehí-culo de expresión oral na infancia.

* Respecto pola lingua materna dos cativos e dascativas.

Posta en práctica de actividades favorecedoras dodesenvolvemento da expresión plástica, gráfica, rít-mico-musical, lóxico-matemática e corporal.

* Estratexias para o desenvolvemento da expresióna través da creatividade.

* Elaboración de materiais favorecedores dodesenvolvemento.

* Valoración dos modos de expresión dos cativos edas cativas.

Avaliación do proceso e do resultado da interven-ción realizada no ámbito da expresión e da comuni-cación.

* Observación da expresión oral, plástica, gráfica,rítmico-musical, lóxico-matemática e corporal nosnenos e nas nenas.

* Instrumentos de observación da expresión e dacomunicación nos cativos e nas cativas: deseño eselección.

* Avaliación de programas de intervención noámbito da expresión e da comunicación con peque-nos e pequenas.

* Valoración da importancia da avaliación comorecurso para a mellora da intervención.



Este módulo profesional contén a formación nece-saria para desempeñar as funcións de organización,intervención, execución e avaliación da interven-ción.

As funcións de organización, intervención, execu-ción e avaliación da intervención abranguen aspec-tos como:


-Programación.

-Xestión e coordinación da intervención.

-Supervisión da intervención.

-Elaboración de informes.

-Organización da actuación.

-Desenvolvemento da actuación.

-Aplicación de estratexias de intervención.

As actividades profesionais asociadas a estas fun-cións desenvólvense no ámbito de atención á infan-cia dentro do sector de servizos socioeducativos.

A formación do módulo contribúe a alcanzar osobxectivos xerais a), b), c), f), g) e k) do ciclo forma-tivo, e as competencias a), b), c), f), g) e i) do título.

As liñas de actuación no proceso de ensino eaprendizaxe que permiten alcanzar os obxectivos domódulo estarán relacionadas con:

-Planificación de estratexias e de actividades deexpresión e de comunicación.

-Análise de recursos de expresión e de comunica-ción dirixidos á infancia.

-Realización de actividades dirixidas a favorecer aexpresión e a comunicación.

-Avaliación do desenvolvemento da expresión e dacomunicación na infancia.

1.5. Módulo profesional: desenvolvemento cogniti-vo e motor.


* Código: MP0015.



* RA1. Planifica estratexias, actividades e recur-sos de intervención no ámbito sensorial, analizandoas teorías explicativas e as características específi-cas do grupo a que vai dirixido.

-CA1.1. Identificáronse as teorías explicativas doámbito sensorial.

-CA1.2. Identificáronse as características evoluti-vas no ámbito sensorial das persoas destinatarias enfunción da súa idade.

-CA1.3. Identificáronse as principais alteracións eos trastornos do desenvolvemento sensorial.

-CA1.4. Formuláronse obxectivos, propuxéronseactividades, seleccionáronse recursos e organizáron-se os espazos adecuados ás características evoluti-vas no ámbito sensorial das persoas destinatarias enfunción da súa idade.

-CA1.5. Estableceuse unha distribución temporaldas actividades para se adaptaren ás característicasevolutivas no ámbito sensorial das persoas destina-tarias, en función da súa idade.

-CA1.6. Realizáronse propostas creativas e inno-vadoras na planificación da intervención.

-CA1.7. Valorouse a importancia da intervenciónno ámbito sensorial como medio para favorecer aexploración do contorno por parte do cativo e dacativa.

* RA2. Planifica estratexias, actividades e recur-sos de intervención no ámbito motor en relación coascaracterísticas individuais e do grupo a que se diri-xe.

-CA2.1. Identificáronse as características motricesdas persoas destinatarias en función da súa idade.

-CA2.2. Formuláronse obxectivos, propuxéronseactividades, seleccionáronse recursos e organizáron-se os espazos adaptados ás características motricesdas persoas destinatarias en función da súa idade.

-CA2.3. Estableceuse unha distribución temporaldas actividades para se adaptaren ás característicasmotrices das persoas destinatarias en función da súaidade.

-CA2.4. Seleccionáronse as axudas técnicas quecumpra empregar.

-CA2.5. Valorouse a importancia do desenvolve-mento motor na adquisición da autonomía persoal.

* RA3. Planifica estratexias, actividades e recur-sos de intervención no ámbito cognitivo en relacióncoas teorías do desenvolvemento cognitivo e dascaracterísticas individuais e do grupo a que se diri-xe.

-CA3.1. Identificáronse as teorías explicativas dodesenvolvemento cognitivo.

-CA3.2. Identificáronse as características evoluti-vas no ámbito cognitivo das persoas destinatarias enfunción das súa idades.

-CA3.3. Identificáronse os principais trastornos eas alteracións no desenvolvemento cognitivo.

-CA3.4. Formuláronse obxectivos, propuxéronseactividades, seleccionáronse recursos e definíronse


os espazos acordes ás características evolutivas noámbito cognitivo dos nenos e das nenas.

-CA3.5. Estableceuse unha distribución temporaldas actividades para se adaptaren ás característicasevolutivas dos pequenos e das pequenas.

-CA3.6. Fixéronse propostas creativas e innovado-ras.

* RA4. Planifica estratexias, actividades e recur-sos psicomotores en relación cos principios da edu-cación psicomotriz e as características individuais edo grupo a que se dirixe.

-CA4.1. Identificáronse os principios da educa-ción psicomotriz.

-CA4.2. Identificáronse as características psico-motrices das persoas destinatarias en función da súaidade.

-CA4.3. Formuláronse obxectivos, propuxéronseactividades, seleccionáronse recursos e definíronseos espazos acordes ás características psicomotricesdas persoas destinatarias en función da súa idade.

-CA4.4. Estableceuse unha distribución temporaldas actividades para se adaptaren ás característicaspsicomotrices das persoas destinatarias en funciónda súa idade.

-CA4.5. Identificáronse os principios e os ámbitosde actuación da educación psicomotriz.

-CA4.6. Valorouse a importancia da psicomotrici-dade na educación infantil.

* RA5. Pon en práctica actividades de interven-ción no ámbito sensorial, motor, cognitivo e psico-motor en relación cos obxectivos previstos e coascaracterísticas dos cativos e das cativas.

-CA5.1. Describíronse as principais dificultadesque poidan xurdir na realización das actividades.



-CA5.4. Realizáronse as actividades consonte aplanificación temporal.

-CA5.5. Respectáronse os ritmos e as necesidadesindividuais no desenvolvemento da actividade.


-CA5.7. Valorouse a coherencia da implantacióndas actividades coa planificación.

-CA5.8. Respondeuse ante as continxencias.

-CA5.9. Xeráronse contornos de intervenciónseguros.

* RA6. Avalía o proceso e o resultado da interven-ción realizada no ámbito sensorial, motor, cognitivoe psicomotor, argumenta as variables salientables noproceso e xustifica a súa elección.


-CA6.2. Seleccionouse o instrumento de avalia-ción apropiado para as características individuais epara a idade do neno ou da nena.


-CA6.4. Rexistráronse no soporte establecido osdatos extraídos do proceso de avaliación.

-CA6.5. Interpretouse a información recollida doproceso de avaliación da intervención.

-CA6.6. Identificáronse as situacións en que cum-pra a colaboración doutro persoal profesional.


-CA6.8. Adecuouse á pauta prevista a actuación ea actitude da persoa profesional.


Planificación de estratexias, actividades e recur-sos de intervención no ámbito sensorial.

* Sensacións: clasificación; bases psicolóxicas efisiolóxicas.

* Percepción.

* Principais teorías explicativas do desenvolve-mento sensorial.

* Sentidos: características evolutivas do seudesenvolvemento.

* Identificación das principais alteracións nodesenvolvemento sensorial.

* Identificación do tratamento educativo das alte-racións no desenvolvemento sensorial.

* Obxectivos da educación sensorial.

* Valoración da importancia da exploración nodesenvolvemento sensorial.

Planificación de estratexias, actividades e recur-sos de intervención no ámbito motor.

* Factores que determinan o desenvolvementomotor.

* Identificación das bases neurofisiolóxicas dodesenvolvemento motor.

* Leis do desenvolvemento.

* Órganos do movemento: actividade muscular.

* Evolución da motricidade na idade infantil.


* Desenvolvemento dos automatismos e da postu-ra corporal nos nenos e nas nenas.

* Identificación das principais alteracións nodesenvolvemento motor.

* Identificación do tratamento educativo das alte-racións no desenvolvemento motor.

* Utilización de axudas técnicas.

* Obxectivos da educación da motricidade.

* Valoración dos espazos seguros para favorecer amobilidade dos cativos e das cativas.

Planificación de estratexias, actividades e recur-sos de intervención no ámbito cognitivo.

* Proceso cognitivo: intelixencia, atención ememoria, creatividade, reflexión e razoamento.

* Principais teorías explicativas do desenvolve-mento cognitivo: teoría de Piaget.

* Relación entre o desenvolvemento sensomotor eo cognitivo na infancia.

* Principais fitos evolutivos no desenvolvementocognitivo.

* Principais alteracións do desenvolvemento cog-nitivo e o seu tratamento educativo.

* Obxectivos da intervención educativa no desen-volvemento cognitivo.

* Valoración do uso das TIC como recurso para odesenvolvemento cognitivo infantil.

Planificación de estratexias, actividades e recur-sos psicomotores.

* Psicomotricidade: características e evolución.

* Valoración da función globalizadora da psicomo-tricidade e o seu desenvolvemento cognitivo, afecti-vo e motor.

* Análise e evolución do esquema corporal.

* Análise e evolución da motricidade gráfica.

* Control tónico.

* Control postural.

* Estruturación espazo-temporal.

* Lateralidade.

* Respiración.

* Coordinación psicomotriz.

* Práctica psicomotriz: obxectivos.

Posta en práctica de actividades de intervenciónnos ámbitos sensorial, motor, cognitivo e psicomotor.

* Actividades dirixidas a favorecer o desenvolve-mento cognitivo, sensorial, motor e psicomotor.

* Organización do espazo para a realización deactividades favorecedoras do desenvolvemento sen-sorial, motor, cognitivo e psicomotor.

* Selección de materiais e recursos.

* Respecto polos ritmos evolutivos dos pequenos edas pequenas.

* Creación de situacións afectivas e de confianza.

Avaliación do proceso e do resultado da interven-ción realizada nos ámbitos sensorial, motor, cogniti-vo e psicomotor.

* Técnicas e instrumentos para a avaliación daintervención e do desenvolvemento sensorial, motor,cognitivo e psicomotor infantil.

* Valoración da avaliación como recurso para amellora da intervención.


Este módulo profesional contén a formación nece-saria para desempeñar as funcións de organizaciónda intervención, a propia intervención ou execucióne a súa avaliación, así como a coordinación e amediación.

As funcións anteriormente citadas abranguenaspectos como:


-Programación.

-Recollida de información.

-Organización da actuación.

-Desenvolvemento da actuación.

-Aplicación de estratexias de intervención.

-Control, seguimento e avaliación das actividades.

-Elaboración da documentación asociada.

-Derivación a outros servizos.

As actividades profesionais asociadas a estas fun-cións desenvólvense no ámbito de atención á infan-cia dentro do sector de servizos educativos.

A formación do módulo contribúe a alcanzar osobxectivos xerais a), b), c), f), g) e l) do ciclo forma-tivo, e as competencias a), b), c), f), g), i) e k) do títu-lo.

As liñas de actuación no proceso de ensino eaprendizaxe que permiten alcanzar os obxectivos domódulo versarán sobre:

-Planificación de estratexias, actividades e recur-sos para a intervención nos ámbitos sensorial, motor,cognitivo e psicomotor.

-Posta en práctica de actividades de intervenciónnos ámbitos cognitivo, sensorial, motor e psicomotor.


-Avaliación do proceso da intervención realizadanos ámbitos cognitivo, sensorial, motor e psicomotor,así como dos avances que se produzan nos cativos enas cativas nestes ámbitos despois da intervención.

1.6. Módulo profesional: desenvolvemento socioa-fectivo.


* Código: MP0016.



* RA1. Planifica intervencións para favorecer odesenvolvemento afectivo dos cativos e das cativasanalizando as teorías explicativas e as característi-cas individuais e do grupo a que se dirixan.

-CA1.1. Identificáronse as concepcións teóricasacerca do desenvolvemento afectivo dos nenos e dasnenas.

-CA1.2. Describíronse as principais característi-cas da afectividade infantil, así como a súa evolu-ción e os trastornos máis frecuentes.

-CA1.3. Valorouse a importancia do apego nodesenvolvemento integral dos cativos e das cativas.

-CA1.4. Identificáronse e consideráronse as varia-bles relevantes para o deseño da intervención.

-CA1.5. Formuláronse obxectivos pertinentes áscaracterísticas evolutivas dos cativos e das cativas.

-CA1.6. Propuxéronse actividades, recursos eestratexias coherentes cos obxectivos e as caracte-rísticas dos pequenos e das pequenas.

-CA1.7. Describíronse estratexias axeitadas paraorganizar o período de adaptación.

-CA1.8. Propuxéronse actividades favorecedorasdo desenvolvemento da identidade persoal e dunhaautoimaxe positiva.

-CA1.9. Valorouse a importancia das persoas adul-tas e dos proxenitores na construción dunha identi-dade persoal axustada.

-CA1.10. Valorouse a importancia da afectividadeno desenvolvemento integral do suxeito.

* RA2. Planifica intervencións para favorecer odesenvolvemento social dos pequenos e das peque-nas en relación cos factores influentes e as caracte-rísticas individuais e do grupo a que se dirixan.

-CA2.1. Identificáronse as teorías acerca dodesenvolvemento social dos cativos e das cativas.

-CA2.2. Identificáronse e describíronse as fun-cións dos axentes sociais que interveñen no desen-volvemento social.

-CA2.3. Describíronse as principais pautas evolu-tivas no desenvolvemento social: afectividade, evo-lución, apego e trastornos.

-CA2.4. Identificáronse e consideráronse as varia-bles sociais salientables para o deseño da interven-ción.

-CA2.5. Formuláronse obxectivos acordes áscaracterísticas evolutivas dos nenos e das nenas noámbito social.

-CA2.6. Propuxéronse actividades, recursos eestratexias coherentes cos obxectivos e coas caracte-rísticas dos cativos e das cativas.

-CA2.7. Propuxéronse actividades e estratexiaspara o desenvolvemento de habilidades sociais noscativos e nas cativas.

-CA2.8. Propuxéronse actividades favorecedorasda observación e da exploración do contorno social.

-CA2.9. Valorouse o papel da escola na socializa-ción dos nenos e das nenas.

* RA3. Planifica intervencións para favorecer odesenvolvemento en valores dos cativos e das cati-vas, en relación coas teorías explicativas e as carac-terísticas individuais e do grupo a que se dirixan.

-CA3.1. Identificáronse as concepcións teóricasacerca do desenvolvemento en valores dos pequenose das pequenas.

-CA3.2. Describíronse as características e a evolu-ción da moralidade infantil.

-CA3.3. Identificáronse e consideráronse as varia-bles sociais salientables para o deseño da interven-ción.

-CA3.4. Formuláronse obxectivos acordes coascaracterísticas evolutivas dos pequenos e daspequenas.

-CA3.5. Propuxéronse actividades, recursos eestratexias coherentes cos obxectivos e coas caracte-rísticas evolutivas dos cativos e das cativas.

-CA3.6. Propuxéronse programas e actividades deeducación en valores favorecedoras do desenvolve-mento integral.

-CA3.7. Valorouse a actitude das persoas adultasna interiorización de valores e normas nos nenos enas nenas de cero a seis anos.

* RA4. Planifica intervencións para favorecer odesenvolvemento sexual dos cativos e das cativas,analizando as características evolutivas da sexuali-dade infantil e a influencia dos estereotipos sociais.

-CA4.1. Identificáronse as concepcións acerca dodesenvolvemento sexual dos cativos e das cativas.

-CA4.2. Identificáronse e describíronse os factoresque inflúen na adquisición da identidade sexual.


-CA4.3. Describíronse as principais característi-cas da sexualidade infantil.

-CA4.4. Valorouse o papel dos estereotipos naconstrución da identidade sexual e formuláronseobxectivos adecuados ás características evolutivasdos cativos e das cativas.

-CA4.5. Propuxéronse actividades, recursos eestratexias favorecedoras do desenvolvementodunha identidade sexual.

-CA4.6. Identificáronse e describíronse os ele-mentos contextuais, persoais e organizativos quefavorezan ou dificulten unha práctica pedagóxicanon sexista.

-CA4.7. Establecéronse estratexias e mecanismospara a detección de elementos que dificultan aigualdade dos sexos.

-CA4.8. Describíronse programas, actividades eestratexias de actuación promotoras de igualdade.

-CA4.9. Seleccionáronse recursos didácticos nonsexistas para a intervención.

-CA4.10. Valorouse a necesidade de analizar aspropias actitudes e os comportamentos relacionadoscoa igualdade de sexos.

* RA5. Programa estratexias de intervención nostrastornos habituais de conduta e os conflitos nasrelacións infantís, e analiza as teorías e as técnicaspropostas.

-CA5.1. Describíronse as principais teorías e téc-nicas de intervención ante os trastornos habituais deconduta.

-CA5.2. Identificáronse os trastornos de conduta eos conflitos nas relacións interpersoais máis fre-cuentes na infancia.

-CA5.3. Establecéronse e describíronse as fasesdo programa de intervención.

-CA5.4. Valorouse a importancia do diagnóstico naprogramación da intervención.

-CA5.5. Establecéronse as estratexias e os instru-mentos para identificar as causas dos trastornos deconduta ou de relación.

-CA5.6. Identificáronse as técnicas de interven-ción máis acaídas para cada situación.

-CA5.7. Describíronse estratexias de mediaciónque propicien o consenso na infancia.

-CA5.8. Describíronse os instrumentos máis ade-cuados para o seguimento da intervención.

-CA5.9. Describíronse as pautas de actuacióncorrecta por parte do educador ou da educadora anteos problemas de conduta e os conflitos nas relaciónsinfantís.

-CA5.10. Valoráronse as limitacións dos pequenose das pequenas para modularen e controlaren a con-duta.

* RA6. Pon en práctica programas e actividadesde intervención no ámbito socioafectivo en relacióncos obxectivos, as estratexias metodolóxicas e opapel do educador ou da educadora.

-CA6.1. Describíronse as actitudes e o papel quedebe desempeñar o educador ou a educadora parafavorecer o desenvolvemento socioafectivo dos cati-vos e das cativas.

-CA6.2. Identificáronse estilos de relación favore-cedores da creación dunha identidade positiva.

-CA6.3. Identificáronse as actitudes e as habilida-des sociais necesarias para se relacionarse axeitada-mente cos nenos e coas nenas.

-CA6.4. Potenciouse a expresión e a identificaciónde emocións por parte dos cativos e das cativas.

-CA6.5. Organizáronse os espazos atendendo ásnecesidades socioafectivas dos pequenos e daspequenas.

-CA6.6. Dispuxéronse os recursos e os agrupa-mentos de xeito que se propicie a interacción libredos nenos e das nenas.

-CA6.7. Respondeuse adecuadamente ante as con-tinxencias relativas ao ámbito socioafectivo.

-CA6.8. Analizouse e valorouse o papel da persoaeducadora na creación dun clima de afecto e con-fianza.

-CA6.9. Respectouse o principio de igualdade dossexos no desenvolvemento da intervención.

-CA6.10. Aplicáronse estratexias que favorezan odesempeño de papeis variados que non reproduzanunha asignación sexista.

* RA7. Avalía a intervención realizada no ámbitosocioafectivo e xustifica a selección das variables edos instrumentos empregados.

-CA7.1. Identificáronse os indicadores de avalia-ción máis pertinentes no ámbito socioafectivo.

-CA7.2. Deseñáronse ou seleccionáronse instru-mentos axeitados para obter información sobre asituación socioafectiva do cativo ou da cativa.

-CA7.3. Xustificouse a importancia da avaliacióninicial.

-CA7.4. Rexistráronse no soporte establecido osdatos extraídos do proceso de avaliación.

-CA7.5. Valorouse a importancia da obxectividadena obtención e no rexistro da información.

-CA7.6. Interpretouse correctamente a informa-ción recollida dos procesos de avaliación.


-CA7.7. Identificáronse as situacións que requirana participación doutro persoal profesional e as pau-tas de actuación.

-CA7.8. Elaboráronse informes coherentes coainformación que se vai transmitir e coa persoa que avaia recibir.


-CA7.10. Valorouse a importancia da avaliaciónpara corrixir as desviacións e mellorar a interven-ción.


Planificación da intervención no desenvolvementoafectivo.

* Importancia dos procesos socioafectivos nodesenvolvemento da personalidade infantil.

* Concepcións sobre o desenvolvemento infantil:teorías explicativas.

* Principais características da afectividade infan-til. Estados afectivos: emocións e sentimentos.

* Análise das características e da evolución daafectividade infantil.

* Primeiras manifestacións afectivas: sorriso, esta-dio do espello e angustia de separación. Formacióndo apego.

* Identificación dos principais conflitos relaciona-dos coa afectividade infantil.

* Valoración do papel da escola e da persoa edu-cadora no desenvolvemento afectivo.

* Planificación do período de adaptación, tendo enconta o desenvolvemento afectivo dos nenos e dasnenas.

* Deseño de estratexias educativas que favorezano desenvolvemento afectivo.

Planificación da intervención no desenvolvementosocial.

* Teorías explicativas.

* Socialización: proceso e axentes.

* Análise da evolución da sociabilidade na infan-cia.

* Identificación dos principais conflitos relaciona-dos co desenvolvemento social.

* Valoración do papel da escola e da persoa edu-cadora no desenvolvemento social.

* Deseño de actividades e estratexias para odesenvolvemento social.

* Valoración da importancia da educación inci-dental.

Planificación da intervención no desenvolvementoen valores.

* Desenvolvemento moral: teorías explicativas.

* Análise das características e da evolución damoralidade infantil.

* Valor das regras e das normas no desenvolve-mento da moralidade infantil.

* Deseño de programas, actividades e estratexiaspara a educación en valores.

* Valoración da importancia dunha formación ade-cuada do xuízo moral.

Planificación da intervención no desenvolvementosexual.

* Desenvolvemento sexual: teorías explicativas.

* Diferenzas entre sexualidade infantil e adulta.

* Análise do desenvolvemento sexual na infancia.Curiosidade sexual. Estereotipos sexuais.

* Identificación dos principais conflitos relaciona-dos co desenvolvemento sexual.

* Deseño de programas, actividades e estratexiaspara a educación sexual e a promoción da igualda-de.

* Coeducación: obxectivos. Actitude do persoaleducador.

* Normativa legal en materia de igualdade desexos.

* Valoración da influencia dos estereotipos nodesenvolvemento sexual.

Programación de estratexias nos trastornos de con-duta e nos conflitos máis frecuentes.

* Identificación dos principais problemas de con-duta na infancia e das súas causas.

* Análise das técnicas e dos instrumentos para aavaliación e o seguimento dos problemas de condu-ta habituais na infancia.

* Deseño de programas e estratexias para a inter-vención en problemas habituais de conduta.

* Análise de estratexias para a prevención e aresolución pacífica dos conflitos na aula.

* Valoración do conflito como medio para a apren-dizaxe e o desenvolvemento de habilidades interper-soais nos cativos e nas cativas, e como xeito deexpresión do malestar psíquico.

Posta en práctica de intervencións no ámbitosocioafectivo.

* Papel do persoal educador no desenvolvementosocioafectivo dos cativos e das cativas.


* Relación da persoa educadora cos cativos e ascativas.

* Análise de estratexias para favorecer un climade afecto e confianza.

* Identificación das actitudes e das habilidadessociais que debe posuír o persoal educador na súarelación cos nenos e coas nenas.

* Toma de conciencia do papel da persoa educado-ra como modelo de imitación e moldeamento da con-duta.

Avaliación da intervención no ámbito socioafecti-vo.

* Avaliación no ámbito socioafectivo.

* Análise das variables persoais e contextuaissalientables para a avaliación no ámbito socioafecti-vo.

* Elaboración de instrumentos para a recollida deinformación sobre o desenvolvemento afectivo,social, moral e sexual dos pequenos e das pequenas.

* Elaboración de instrumentos para a avaliaciónda intervención.

* Elaboración de informes de avaliación.

* Valoración da importancia da avaliación no con-texto da intervención no ámbito socioafectivo.


Este módulo profesional contén a formación nece-saria para desempeñar as funcións de organización,intervención ou execución, e avaliación de interven-cións educativas dirixidas a favorecer o desenvolve-mento emocional, social, moral e sexual dos cativose das cativas de cero a seis anos.

A función de organización abrangue aspectoscomo a detección de necesidades e a elaboración daprogramación, especificando todos os seus elemen-tos.

A función de intervención ou execución abranguea recollida de información dos cativos e das cativas,a organización da actuación e a previsión de con-tinxencias, o establecemento, de ser o caso, de axu-das técnicas, o desenvolvemento da actuación pro-piamente dita, a aplicación das estratexias de inter-vención establecidas na programación, e a elabora-ción e formalización da documentación asociada aoproceso.

Finalmente, a función de avaliación refírese aocontrol e ao seguimento das actividades.

As actividades profesionais asociadas a estas fun-cións desenvólvense tanto no ámbito da educaciónformal e non formal como no dos servizos sociaisdirixidos a menores en situación de risco ou exclu-sión social.

A formación do módulo contribúe a alcanzar osobxectivos xerais a), b), c), f), g) e l) do ciclo forma-tivo, e as competencias a), b), c), g) e j) do título.


-Deseño de programas e actividades partindo docoñecemento teórico do desenvolvemento socioafec-tivo dos cativos e das cativas e, de ser o caso, dasdirectrices establecidas nunha programación previa.

-Selección e posta en práctica de estratexias meto-dolóxicas que permitan a creación dun clima deseguridade afectiva para os nenos e as nenas, e quefavorezan o establecemento de relacións interper-soais con iguais e persoas adultas, así como o coñe-cemento do contorno familiar, escolar e social.

-Análise crítica das propias actitudes en relacióncoa igualdade entre os sexos.

-Traballo en equipo.

-Avaliación do traballo realizado.

1.7. Módulo profesional: habilidades sociais.


* Código: MP0017.



* RA1. Pon en práctica estratexias e técnicas parafavorecer a comunicación e a relación social co seucontorno en relación cos principios da intelixenciaemocional e social.

-CA1.1. Describíronse os principios da intelixen-cia emocional e social.

-CA1.2. Valorouse a importancia das habilidadessociais no desempeño do labor profesional.

-CA1.3. Caracterizáronse as etapas dun procesocomunicativo.

-CA1.4. Identificáronse os estilos de comunica-ción, as súas vantaxes e as súas limitacións.

-CA1.5. Valorouse a importancia do uso da comu-nicación verbal e non verbal nas relacións interper-soais.

-CA1.6. Estableceuse unha eficaz comunicaciónpara asignar tarefas, recibir instrucións e intercam-biar ideas ou información.

-CA1.7. Utilizáronse as habilidades sociais ade-cuadas á situación e atendendo á diversidade cultu-ral.

-CA1.8. Demostrouse interese por non xulgar aspersoas e respectar os seus elementos persoais dife-renciadores: emocións, sentimentos e personalidade.


-CA1.9. Demostrouse unha actitude positiva caraao cambio e cara á aprendizaxe a partir de todo oque sucede.

-CA1.10. Valorouse a importancia da autocrítica eda autoavaliación no desenvolvemento de habilida-des de relación interpersoal e de comunicación axei-tadas.

* RA2. Dinamiza o traballo do grupo aplicando astécnicas adecuadas, e xustifica a súa selección enfunción das características, a situación e os obxecti-vos do grupo.

-CA2.1. Describíronse os elementos fundamentaisdun grupo, a súa estrutura, a súa dinámica e os fac-tores que os poidan modificar.

-CA2.2. Analizáronse e seleccionáronse as técni-cas de dinamización e funcionamento de grupos.

-CA2.3. Explicáronse as vantaxes do traballo enequipo fronte ao individual.

-CA2.4. Diferenciáronse os papeis que se podendar nun grupo e as relacións entre eles.

-CA2.5. Identificáronse as principais barreiras dacomunicación grupal.

-CA2.6. Formuláronse estratexias de actuaciónpara aproveitar a función de liderado e os papeis naestrutura e no funcionamento do grupo.

-CA2.7. Definiuse a repartición de tarefas comoprocedemento para o traballo en grupo.

-CA2.8. Valorouse a importancia dunha actitudetolerante e de empatía para conseguir a confianza dogrupo.

-CA2.9. Logrouse un ambiente de traballo relaxa-do e cooperativo.

-CA2.10. Respectáronse as opinións diferentes dapropia e os acordos de grupo.

* RA3. Conduce reunións e analiza os xeitos ouestilos de intervención e de organización en funcióndas características das persoas destinatarias e docontexto.

-CA3.1. Describíronse os tipos de reunión e asfuncións.

-CA3.2. Describíronse as etapas do desenvolve-mento dunha reunión.

-CA3.3. Aplicáronse as técnicas de moderación dereunións e xustificouse a súa aplicación.

-CA3.4. Demostrouse a importancia da capacidadede expor ideas de xeito claro e conciso.

-CA3.5. Describíronse os factores de risco e aposibilidade de sabotaxe dunha reunión, e xustifi-cáronse as estratexias de resolución.

-CA3.6. Valorouse a necesidade dunha informa-ción boa e diversa na convocatoria de reunións.

-CA3.7. Describiuse a importancia da motivacióne das estratexias empregadas, para conseguir a par-ticipación nas reunións.

-CA3.8. Aplicáronse técnicas de recollida deinformación e de avaliación dos resultados dunhareunión.

-CA3.9. Demostráronse actitudes de respecto etolerancia na condución de reunións.

* RA4. Pon en práctica estratexias de xestión deconflitos e resolución de problemas seleccionadasentre os modelos analizados en función das caracte-rísticas do contexto.

-CA4.1. Analizáronse e identificáronse as princi-pais fontes de problemas e de conflitos grupais.

-CA4.2. Describíronse as principais técnicas eestratexias para a xestión de conflitos.

-CA4.3. Identificáronse e describíronse as estrate-xias máis axeitadas para a procura de solucións e aresolución de problemas.

-CA4.4. Describíronse as fases do proceso de tomade decisións.

-CA4.5. Resolvéronse problemas e conflitos apli-cando os procedementos adecuados a cada caso.

-CA4.6. Respectáronse as opinións das demaispersoas respecto ás vías de solución de problemas econflitos.

-CA4.7. Aplicáronse correctamente técnicas demediación e negociación.

-CA4.8. Tivéronse en conta as persoas usuarias,independentemente da súa idade e da súa condiciónfísica e mental, no proceso de toma de decisións.

-CA4.9. Planificouse a tarefa de toma de decisiónse a avaliación do proceso.

-CA4.10. Valorouse a importancia do intercambiocomunicativo na toma de decisións.

* RA5. Avalía os procesos de grupo e a propiacompetencia social para o desenvolvemento das súasfuncións profesionais, e identifica os aspectos sus-ceptibles de mellora.


-CA5.2. Aplicáronse técnicas sociométricas e deinvestigación social.

-CA5.3. Autoavaliouse a situación persoal e socialde partida.

-CA5.4. Deseñáronse instrumentos de recollida deinformación.

-CA5.5. Rexistráronse os datos en soportes esta-blecidos.

-CA5.6. Interpretáronse os datos recollidos.


-CA5.7. Identificáronse as situacións que cumpramellorar.

-CA5.8. Marcáronse as pautas de mellora.

-CA5.9. Realizouse unha avaliación última do pro-ceso traballado.


Posta en práctica de estratexias e técnicas quefavorezan a relación social e a comunicación.

* Relacións interpersoais e percepción social.

* Análise dos factores que inflúen na percepciónsocial e na formación de impresións. Estereotipos,prexuízos e discriminación.

* Habilidades sociais, competencia social e con-ceptos afíns.

* Análise da relación entre comunicación e calida-de de vida nos ámbitos de intervención.

* Proceso de comunicación. Comunicación verbale non verbal.

* Valoración comunicativa do contexto: facilitado-res e obstáculos na comunicación.

* Valoración da importancia das actitudes na rela-ción de axuda.

* Intelixencia emocional. Educación emocional.Emocións e sentimentos.

* Mecanismos de defensa.

* Programas e técnicas de comunicación e habili-dades sociais. Escoita activa, empatía, asertividadee autocontrol.

* Intervencións en público: materiais de apoio.

Dinamización do traballo en grupo.

* Tipoloxía e características dos grupos. Desenvol-vemento grupal.

* Análise da estrutura e dos procesos de grupos.

* Técnicas para a análise de grupos.

* Valoración da importancia da comunicación nodesenvolvemento do grupo.

* Comunicación nos grupos. Estilos de comunica-ción. Comunicación verbal e xestual. Outras lingua-xes: icónica e audiovisual. Tecnoloxías da informa-ción e da comunicación. Obstáculos e barreiras.Cooperación e competencia nos grupos.

* Dinámicas de grupo. Fundamentos psicosocioló-xicos aplicados ás dinámicas de grupo.

* Equipo de traballo. Estratexias de traballo coo-perativo. Organización e repartición de tarefas.

* Detección e análise de problemas no traballo enequipo.

* Traballo individual e traballo en grupo.

* A confianza no grupo.

* Valoración do papel da motivación na dinámicagrupal.

* Toma de conciencia acerca da importancia derespectar as opinións non coincidentes coa propia.

Condución de reunións.

* A reunión como forma de traballo en grupo.

* Tipos de reunións e funcións.

* Etapas no desenvolvemento dunha reunión: pre-paración, inicio, desenvolvemento e finalización.

* Técnicas de moderación de reunións.

* Identificación da tipoloxía das persoas partici-pantes nunha reunión.

* Análise de factores que afectan o comportamen-to dun grupo: boicot e colaboración.

Posta en práctica de estratexias de xestión de con-flitos e toma de decisións.

* Valoración do conflito nas dinámicas grupais.

* Análise de técnicas de resolución de problemas.

* Proceso de toma de decisións.

* Xestión de conflitos grupais. Negociación emediación.

* Aplicación das estratexias de resolución de con-flitos grupais.

* Valoración do papel do respecto e a tolerancia naresolución de problemas e conflitos.

Avaliación da competencia social e procesos degrupo.

* Recollida de datos: técnicas.

* Avaliación da competencia social.

* Avaliación da estrutura e dos procesos grupais.

* Aplicación das técnicas de investigación socialao traballo con grupos.

* Análise de estratexias e instrumentos para oestudo de grupos.

* Sociometría básica.

* Valoración da autoavaliación como estratexiapara a mellora da competencia social.


Este módulo profesional contén a formación nece-saria para que o alumnado adquira as habilidadessociais necesarias para desenvolver unha profesiónde axuda e interactuar adecuadamente nas súasrelacións profesionais con outras persoas, adaptando


o seu comportamento ás características delas e aocontexto.

Trátase dun módulo fundamentalmente procede-mental e actitudinal, en que se dá resposta ás fun-cións de intervención ou execución, e de avaliaciónda competencia social do persoal profesional, tantono relativo ás relacións interpersoais como para adinamización de grupos ou a participación nelesdesempeñando diversos papeis. Así mesmo, preten-de dar resposta á función de xestión de conflitos.

A función de intervención ou execución abranguea recollida de información acerca das habilidadessociais que se posúen e das que se carece, a organi-zación da actuación e a previsión de continxencias,o establecemento, de ser o caso, de axudas técnicaspara a comunicación, e a posta en práctica das habi-lidades sociais adquiridas.

Pola súa banda, a función de avaliación refírese aocontrol e o seguimento da propia evolución naadquisición da competencia social necesaria para serelacionar axeitadamente coas demais persoas nodesempeño das súas funcións.

Finalmente, a función de xestión de conflitos faireferencia á posta en marcha de todos os mecanis-mos dispoñibles para a súa solución e supón media-ción e negociación.

A formación do módulo contribúe a alcanzar osobxectivos xerais d), e), f), g), i), j), k) e n) do cicloformativo, e as competencias d), e), g), h), j) e o) dotítulo.


-Selección e posta en práctica de estratexias quepermitan o establecemento de relacións de comuni-cación e interpersoais adecuadas.

-Dinamización e condución de grupos, xestión efi-caz dos conflitos e toma de decisións.

-Traballo en equipo: pequeno e gran grupo.

-Reflexión sobre as actitudes profesionais.

-Avaliación da competencia social profesional.

1.8. Módulo profesional: intervención con familiase atención a menores en risco social.


* Código: MP0018.



* RA1. Planifica programas e actividades de inter-vención socioeducativa dirixidos a cativos e cativasen acollemento en centros de menores, analizando o

modelo de atención á infancia da institución e a nor-mativa legal vixente.

-CA1.1. Identificáronse as diferenzas entre ostipos de modelos de atención á infancia na UniónEuropea.

-CA1.2. Identificáronse e describíronse as carac-terísticas máis salientables da rede de servizossociais de atención á infancia.

-CA1.3. Analizouse a lexislación en relación aosservizos de atención á infancia.

-CA1.4. Describiuse a estrutura organizativa efuncional dos centros de atención á infancia.

-CA1.5. Identificáronse os documentos que regu-lan a intervención socioeducativa nos centros demenores.

-CA1.6. Formuláronse obxectivos acordes coascaracterísticas dos nenos e das nenas, e co modelosocioeducativo do centro.

-CA1.7. Propuxéronse actividades, recursos eestratexias de intervención adecuadas.

-CA1.8. Prevíronse os espazos e os tempos necesa-rios.

-CA1.9. Establecéronse as canles e os mecanismosde coordinación e intercambio de información conoutro persoal profesional implicado no proceso.

-CA1.10. Valorouse a importancia do traballo enequipo no éxito da intervención.

* RA2. Planifica programas e actividades de inter-vención con familias e xustifica o papel desa inter-vención na educación e no desenvolvemento integraldos cativos e das cativas.

-CA2.1. Identificouse e describiuse a influenciadas pautas de crianza na familia no desenvolvemen-to integral dos cativos e das cativas.

-CA2.2. Describíronse programas de axuda eintervención con familias desde os ámbitos educati-vo e social.

-CA2.3. Propuxéronse estratexias, actividades erecursos para favorecer a participación da familia e,de ser o caso, mellorar a súa competencia educativa.

-CA2.4. Identificáronse os criterios educativos, osaspectos formais e as actitudes que se deben ter enconta en relación á colaboración coas familias.

-CA2.5. Valorouse a importancia da colaboraciónentre familia e institución nos primeiros anos.

-CA2.6. Describíronse os problemas e os indicado-res asociados ás familias en situación de riscosocial.

-CA2.7. Identificáronse os indicadores e os requi-sitos que sinalan a existencia de maltrato.


-CA2.8. Concretáronse os protocolos de actuacióntras a detección de situacións de risco ou maltratona familia.

-CA2.9. Valorouse o papel da persoa educadora nadetección e na comunicación das situacións de riscoe maltrato infantil.

-CA2.10. Valorouse a necesidade de manter unhaactitude respectuosa cara á diversidade de situa-cións familiares.

* RA3. Pon en práctica actividades socioeducati-vas dirixidas a nenos e nenas en situación de riscoou en acollemento en centros de menores, en rela-ción cos obxectivos e coas estratexias metodolóxicasda intervención.

-CA3.1. Empregáronse técnicas e instrumentospara a obtención de información.

-CA3.2. Identificáronse as características e asnecesidades do grupo, así como o contexto asignado.

-CA3.3. Organizáronse os espazos e os recursosmateriais e humanos.

-CA3.4. Aplicáronse estratexias metodolóxicas.

-CA3.5. Valorouse a necesidade de xerar un climafamiliar, de seguridade afectiva e de confianza.

-CA3.6. Favoreceuse a conciliación das rutinas docentro cos ritmos individuais.

-CA3.7. Resolvéronse as situacións de urxencia eos imprevistos.

-CA3.8. Adoptáronse medidas de prevención eseguridade.

-CA3.9. Adoptáronse actitudes de escoita das pro-postas dos pequenos e das pequenas, e permitíuse-lles participar nas decisións que os afecten.

-CA3.10. Xustificouse a necesidade do traballo enequipo e da colaboración con outro persoal profesio-nal.

* RA4. Pon en práctica actividades e estratexiasque favorezan a colaboración da familia no procesosocioeducativo dos pequenos e das pequenas enrelación coas súas características, coas súas necesi-dades e cos obxectivos da intervención.

-CA4.1. Identificáronse as canles de participacióndas familias na institución.

-CA4.2. Identificáronse as canles de participacióndas familias acolledoras e/ou adoptivas na institu-ción.

-CA4.3. Identificáronse as necesidades educativase de participación da familia.

-CA4.4. Preparáronse guións para reunións eentrevistas coas familias.

-CA4.5. Realizáronse reunións e entrevistasseguindo obxectivos e guións establecidos.

-CA4.6. Mantívose unha actitude receptiva dasiniciativas e das propostas de participación dasfamilias.

-CA4.7. Organizáronse os recursos, os espazos e ostempos consonte os obxectivos da actividade.

-CA4.8. Respondeuse ante situacións imprevistas.

-CA4.9. Mantívose unha actitude positiva na rela-ción coas familias.

-CA4.10. Valorouse a importancia das habilidadessociais da persoa educadora nas relacións coa fami-lia.

-CA4.11. Adaptouse a comunicación ás caracterís-ticas das familias.

* RA5. Avalía o proceso e o resultado das inter-vencións socioeducativas cos cativos e as cativas enacollemento en centros de menores en relación coaavaliación das variables salientables e os protocolosestablecidos na institución.

-CA5.1. Deseñáronse ou seleccionáronse instru-mentos axeitados para obter información dos cativose das cativas.

-CA5.2. Establecéronse as estratexias, as técnicase os instrumentos de seguimento e avaliación daintervención.

-CA5.3. Aplicáronse os instrumentos de avaliaciónseguindo o procedemento correcto.

-CA5.4. Interpretouse correctamente a informa-ción obtida.

-CA5.5. Identificáronse os aspectos que cumpramodificar na intervención.

-CA5.6. Propuxéronse as medidas necesarias paramellorar a intervención.

-CA5.7. Déuselles información aos membros doequipo seguindo os protocolos establecidos.

-CA5.8. Identificáronse situacións que requiran aparticipación doutro persoal profesional, así como aspautas de actuación.

-CA5.9. Déuselles información ás familias acercado progreso do neno ou da nena, de xeito individua-lizado e comprensible.

-CA5.10. Valorouse a importancia de salientar osaspectos positivos da evolución do cativo ou da cati-va na información facilitada á familia.

* RA6. Avalía o proceso e o resultado das inter-vencións con familias, identifica as variables salien-tables no proceso e xustifica a súa elección.


-CA6.2. Deseñáronse ou seleccionáronse instru-mentos adecuados para obter información sobre asituación familiar, as necesidades educativas da


familia, as posibilidades e os desexos familiares departicipación.

-CA6.3. Aplicáronse correctamente os instrumen-tos de avaliación.

-CA6.4. Recolléronse e interpretáronse correcta-mente os datos.

-CA6.5. Identificáronse as desviacións respecto aoprevisto na intervención.

-CA6.6. Propuxéronse medidas de corrección ensituacións problemáticas.

-CA6.7. Valorouse a necesidade da participaciónda familia na avaliación da intervención.

-CA6.8. Valorouse a importancia de manter unhaactitude permanente de mellora na eficacia e nacalidade do servizo.


Planificación de programas e actividades de inter-vención socioeducativa con menores.

* Infancia.

* Lexislación sobre a infancia: dereitos e protec-ción.

* Organismos internacionais relacionados coainfancia.

* Protección a menores: aspectos xurídicos. Adop-ción e acollemento familiar.

* Recursos de intervención. Tipoloxía de centros:residencias, centros con fogares, pisos tutelados,fogares de día, etc.

* Valoración dos programas e os servizos de aten-ción á infancia como resposta á diversidade desituacións familiares. Documentos da intervención.

* Programas de carácter asistencial e de apoio amenores en situación de risco.

* Toma de conciencia acerca da influencia do con-cepto de infancia na definición dos modelos deintervención.

Planificación de programas e actividades de inter-vención con familias.

* Familia: evolución.

* Identificación das situacións de risco social enfamilias. Prevención.

* Maltrato infantil: concepto, tipoloxía e indicado-res.

* Valoración do papel da persoa educadora nadetección e na notificación do maltrato infantil.

* Análise dos aspectos legais da intervención confamilias.

* Intervención coas familias nos ámbitos educati-vo e social: identificación das diferenzas na inter-vención nos dous ámbitos. Servizos e programas.

* Modelos de intervención coas familias nos ámbi-tos educativo e social.

* Toma de conciencia da importancia da colabora-ción das familias no proceso socioeducativo demenores.

Posta en práctica de programas e actividadessocioeducativas con menores.

* Documentos dun centro de menores: proxectoeducativo de centro e proxecto educativo individual.

* Análise de estratexias metodolóxicas.

* Distribución dos espazos. Creación dun climafamiliar, de seguridade afectiva.

* Ingreso no centro.

* Toma de conciencia da necesidade de coordina-ción e do traballo en equipo con outro persoal profe-sional.

* Funcións e tarefas do educador/a infantil nosservizos sociais de atención á infancia.

* Coordinación co equipo de traballo e con outropersoal profesional.

Posta en práctica de programas, actividades eestratexias de intervención con familias.

* Entrevistas: elaboración e realización.

* Organización de reunións coas familias.

* Problemas frecuentes nas relacións coas fami-lias.

* Materiais para o traballo coas familias: modelos.

* Traballo coas familias adoptivas e/ou acolledo-ras.

* Papel e actitudes do educador ou da educadorainfantil na intervención con familias.

* Valoración do papel das actitudes e das habilida-des da persoa educadora na realización de entrevis-tas e reunións.

Avaliación da intervención socioeducativa conmenores.

* Características da avaliación no ámbito socioe-ducativo.

* Sistemas de calidade nos servizos sociais deatención á infancia.

* Análise das variables persoais e contextuaissalientables para a avaliación.

* Instrumentos para a recollida de información:modelos.


* Instrumentos para a avaliación da intervenciónsocioeducativa: modelos.

* Informes do proceso de avaliación.

* Valoración da importancia da coordinación e dotraballo en equipo na avaliación da intervención.

Avaliación da intervención con familias.

* Análise das variables persoais e contextuaisrelevantes para a avaliación.

* Instrumentos para a recollida de información:modelos.

* Instrumentos para a avaliación da intervención:modelos.

* Informes.

* Valoración da importancia da confidencialidadeda información na intervención familiar.


Este módulo profesional contén a formación nece-saria para desempeñar as seguintes funcións:

-Organización, execución e avaliación de interven-cións socioeducativas con menores de cero a seisanos en situación de risco ou en acollemento en cen-tros de menores.

-Organización, execución e avaliación de interven-cións dirixidas a favorecer a colaboración das fami-lias no proceso socioeducativo dos cativos e dascativas e, de ser o caso, mellorar as súas pautas edu-cativas e de crianza.

A función de organización abrangue aspectoscomo a detección de necesidades e a elaboración daprogramación, especificando todos os seus elemen-tos.

A función de execución inclúe a recollida de infor-mación dos cativos e das cativas e das súas familias,a organización da actuación e a previsión de con-tinxencias, o desenvolvemento da actuación propia-mente dita, a aplicación das estratexias de interven-ción establecidas na programación e a elaboración eformalización da documentación asociada ao proce-so.

Finalmente, a función de avaliación refírese aocontrol e ao seguimento das actividades.

As actividades profesionais asociadas a estas fun-cións desenvólvense no sector da educación formal enon formal, así como no dos servizos sociais de aten-ción a menores de cero a seis anos.

A formación do módulo contribúe a alcanzar osobxectivos xerais a), b), c), d), e), f), g), j), k) e l) dociclo formativo, e as competencias a), b), c), d), e),g), i) e j) do título.


-Deseño de programas e de actividades socioedu-cativas dirixidas a menores en situación de risco ouacollemento partindo do marco teórico dos sistemase dos servizos de protección á infancia e das direc-trices xerais establecidas nunha institución real ouficticia.

-Deseño de programas e actividades de interven-ción con familias, partindo de situacións reais ouficticias, e selección e posta en práctica de estrate-xias metodolóxicas que favorezan a súa participa-ción e melloren a súa competencia educativa.

-Realización de entrevistas e reunións analizandoas habilidades sociais e de relación interpersoalnecesarias en cada caso.

-Avaliación das intervencións seguindo procede-mentos de calidade implantados nas institucións, ouelaborando e seleccionado os instrumentos axeita-dos.

-Execución de traballos en equipo.

-Aplicación de criterios e indicadores que permi-tan a mellora da eficacia e da calidade do servizo.


1.9. Módulo profesional: proxecto de atención áinfancia.


* Código: MP0019.



* RA1. Identifica necesidades do sector produtivoen relación con proxectos tipo que as poidan satisfa-cer.

-CA1.1. Clasificáronse as empresas do sectorpolas súas características organizativas e o tipo deproduto ou servizo que ofrecen.

-CA1.2. Caracterizáronse as empresas tipo e indi-couse a súa estrutura organizativa e as funcións decada departamento.

-CA1.3. Identificáronse as necesidades máisdemandadas ás empresas.

-CA1.4. Valoráronse as oportunidades de negocioprevisibles no sector.

-CA1.5. Identificouse o tipo de proxecto requiridopara dar resposta ás demandas previstas.

-CA1.6. Determináronse as características especí-ficas requiridas ao proxecto.

-CA1.7. Determináronse as obrigas fiscais, labo-rais e de prevención de riscos, e as súas condiciónsde aplicación.


-CA1.8. Identificáronse as axudas e as subven-cións para a incorporación de novas tecnoloxías deprodución ou de servizo que se propoñan.

-CA1.9. Elaborouse o guión de traballo para seguirna elaboración do proxecto.

* RA2. Deseña proxectos relacionados coas com-petencias expresadas no título, onde inclúe e desen-volve as fases que o compoñen.

-CA2.1. Recompilouse información relativa aosaspectos que se vaian tratar no proxecto.

-CA2.2. Realizouse o estudo da viabilidade técni-ca do proxecto.

-CA2.3. Identificáronse as fases ou as partes doproxecto, así como o seu contido.

-CA2.4. Establecéronse os obxectivos procuradose identificouse o seu alcance.

-CA2.5. Prevíronse os recursos materiais e per-soais necesarios para realizar o proxecto.

-CA2.6. Realizouse o orzamento correspondente.

-CA2.7. Identificáronse as necesidades de finan-ciamento para a posta en marcha do proxecto.

-CA2.8. Definiuse e elaborouse a documentaciónnecesaria para o seu deseño.

-CA2.9. Identificáronse os aspectos que se debencontrolar para garantir a calidade do proxecto.

* RA3. Planifica a posta en práctica ou a execu-ción do proxecto, para o que determina o plan deintervención e a documentación asociada.

-CA3.1. Estableceuse a secuencia de actividadesordenadas en función das necesidades de posta enpráctica.

-CA3.2. Determináronse os recursos e a loxísticanecesarios para cada actividade.

-CA3.3. Identificáronse as necesidades de permi-sos e autorizacións para levar a cabo as actividades.

-CA3.4. Determináronse os procedementos deactuación ou execución das actividades.

-CA3.5. Identificáronse os riscos inherentes á pos-ta en práctica e definiuse o plan de prevención deriscos, así como os medios e os equipamentos nece-sarios.

-CA3.6. Planificouse a asignación de recursosmateriais e humanos, e os tempos de execución.

-CA3.7. Fíxose a valoración económica que dearesposta ás condicións da posta en práctica.

-CA3.8. Definiuse e elaborouse a documentaciónnecesaria para a posta en práctica ou execución.

* RA4. Define os procedementos para o seguimen-to e o control na execución do proxecto, e xustifica a

selección das variables e dos instrumentos emprega-dos.

-CA4.1. Definiuse o procedemento de avaliacióndas actividades ou das intervencións.

-CA4.2. Definíronse os indicadores de calidadepara realizar a avaliación.

-CA4.3. Definiuse o procedemento para a avalia-ción das incidencias que se poidan presentar duran-te a realización das actividades, así como a súa solu-ción e o seu rexistro.

-CA4.4. Definiuse o procedemento para xestionaros cambios nos recursos e nas actividades, incluín-do o sistema para o seu rexistro.

-CA4.5. Definiuse e elaborouse a documentaciónnecesaria para a avaliación das actividades e do pro-xecto.

-CA4.6. Estableceuse o procedemento para a par-ticipación na avaliación das persoas usuarias ou daclientela, e elaboráronse os documentos específicos.

-CA4.7. Estableceuse un sistema para garantir ocumprimento do prego de condicións do proxecto,cando este exista.

* RA5. Elabora e expón o informe do proxecto rea-lizado, e xustifica o procedemento seguido.

-CA5.1. Enunciáronse os obxectivos do proxecto.

-CA5.2. Describiuse o proceso seguido para aidentificación das necesidades das empresas do sec-tor.

-CA5.3. Describiuse a solución adoptada a partirda documentación xerada no proceso de deseño.

-CA5.4. Describíronse as actividades en que sedivida a execución do proxecto.

-CA5.5. Xustificáronse as decisións tomadas deplanificación da execución do proxecto.

-CA5.6. Xustificáronse as decisións tomadas deseguimento e control na execución do proxecto.

-CA5.7. Formuláronse as conclusións do traballorealizado en relación coas necesidades do sectorprodutivo.

-CA5.8. Formuláronse, de ser o caso, propostas demellora.

-CA5.9. Realizáronse, de ser o caso, as aclaraciónssolicitadas na exposición.

-CA5.10. Empregáronse ferramentas informáticaspara a presentación dos resultados.


Este módulo complementa a formación doutrosmódulos profesionais nas funcións de análise docontexto, deseño e organización da intervención, eplanificación da súa avaliación.


A función de análise do contexto abrangue assubfuncións de recompilación de información, iden-tificación e establecemento de prioridades de nece-sidades, e identificación dos aspectos que facilitenou dificulten o desenvolvemento da intervención.

A función de deseño da intervención ten comoobxectivo establecer as liñas xerais desta para darresposta ás necesidades detectadas, definíndoo entodos os seus aspectos. Inclúe as subfuncións dedefinición ou adaptación da intervención, establece-mento da secuencia e das prioridades das accións,planificación da intervención, determinación derecursos, planificación da avaliación, e deseño dedocumentación e do plan de atención á clientela.

A función de organización da intervención abran-gue as funcións de detección de demandas e necesi-dades, programación, xestión, coordinación e super-visión da intervención, e elaboración de informes.

As actividades profesionais asociadas a estas fun-cións desenvólvense tanto no sector da educaciónformal e non formal, como no dos servizos sociais deatención a menores de cero a seis anos.

Fomentarase e valorarase a creatividade, o espíri-to crítico e a capacidade de innovación nos procesosrealizados, así como a adaptación da formación reci-bida en supostos laborais e en novas situacións.

O equipo docente realizará a titoría das seguintesfases de realización do traballo, que se realizaránnomeadamente de xeito non presencial: estudo dasnecesidades do sector produtivo, deseño, planifica-ción e seguimento da execución do proxecto.

A exposición do informe, que realizará todo oalumnado, é parte esencial do proceso de avaliacióne defenderase ante o equipo docente.

Polas súas propias características, a formación domódulo relaciónase con todos os obxectivos xeraisdo ciclo e con todas as competencias profesionais,persoais e sociais seguintes, bardante no relativo áposta en práctica de diversos aspectos da interven-ción deseñada.


-Execución de traballos en equipo.


-Autonomía e iniciativa.

-Uso das TIC.

1.10. Módulo profesional: primeiros auxilios.


* Código: MP0020.



* RA1. Realiza a valoración inicial da asistencianunha urxencia e describe os riscos, os recursos dis-poñibles e o tipo de axuda necesaria.

-CA1.1. Asegurouse a zona segundo o procede-mento oportuno.

-CA1.2. Identificáronse as técnicas de autoprotec-ción na manipulación de persoas accidentadas.

-CA1.3. Describiuse o contido mínimo dunhacaixa de urxencias, e as indicacións dos produtos edos medicamentos.

-CA1.4. Establecéronse as prioridades de actua-ción en múltiples vítimas.

-CA1.5. Describíronse os procedementos paraverificar a permeabilidade das vías aéreas.

-CA1.6. Identificáronse as condicións de funcio-namento adecuadas da ventilación e da oxixenación.

-CA1.7. Describíronse e executáronse os procede-mentos de actuación en caso de hemorraxia.

-CA1.8. Describíronse procedementos para com-probar o nivel de consciencia.

-CA1.9. Tomáronse as constantes vitais.

-CA1.10. Identificouse a secuencia de actuaciónsegundo protocolo establecido polo comité de coor-dinación internacional sobre a reanimación(ILCOR).

* RA2. Aplica e describe as técnicas de soportevital básico en relación co obxectivo perseguido.

-CA2.1. Describíronse os fundamentos da reani-mación cardiopulmonar.

-CA2.2. Aplicáronse técnicas de apertura da víaaérea.

-CA2.3. Aplicáronse técnicas de soporte ventilato-rio e circulatorio.

-CA2.4. Realizouse desfibrilación externa semiau-tomática (DEA).

-CA2.5. Aplicáronse medidas posreanimación.

-CA2.6. Indicáronse as lesións, as patoloxías ou ostraumatismos máis frecuentes.

-CA2.7. Describiuse a valoración primaria esecundaria da persoa accidentada.

-CA2.8. Aplicáronse primeiros auxilios antelesións por axentes físicos, químicos e biolóxicos.

-CA2.9. Aplicáronse primeiros auxilios ante pato-loxías orgánicas de urxencia.

-CA2.10. Especificáronse casos ou circunstanciasen que non se debe intervir.


* RA3. Aplica procedementos de inmobilización emobilización de vítimas, e selecciona os mediosmateriais e as técnicas.

-CA3.1. Efectuáronse as manobras necesarias paraacceder á vítima.

-CA3.2. Identificáronse os medios materiais deinmobilización e de mobilización.

-CA3.3. Caracterizáronse as medidas posturaisante unha persoa lesionada.

-CA3.4. Describíronse as repercusións dunhamobilización e dun traslado inadecuados.

-CA3.5. Confeccionáronse sistemas para a inmobi-lización e a mobilización de persoas doentes ouaccidentadas con materiais convencionais e inespe-cíficos, ou medios de fortuna.

-CA3.6. Aplicáronse normas e protocolos de segu-ridade e de autoprotección persoal.

* RA4. Aplica técnicas de apoio psicolóxico e deautocontrol á persoa accidentada e ás acompañantes,e describe as estratexias de comunicación aplicadas.

-CA4.1. Describíronse as estratexias básicas decomunicación coa persoa accidentada e coas acom-pañantes.

-CA4.2. Detectáronse as necesidades psicolóxicasda persoa accidentada.

-CA4.3. Aplicáronse técnicas básicas de soportepsicolóxico para mellorar o estado emocional da per-soa accidentada.

-CA4.4. Valorouse a importancia de lle infundirconfianza e optimismo á persoa accidentada durantetoda a actuación.

-CA4.5. Identificáronse os factores que predispo-ñen á ansiedade nas situacións de accidente, emer-xencia e dó.

-CA4.6. Especificáronse as técnicas para controlarunha situación de dó, ansiedade, angustia ou agresi-vidade.

-CA4.7. Especificáronse as técnicas para superarpsicoloxicamente o fracaso na prestación do auxilio.

-CA4.8. Valorouse a importancia do autocontrolante situacións de estrés.


Valoración inicial da asistencia en urxencia.

* Sistemas de emerxencias.

* Obxectivos e límites dos primeiros auxilios.

* Marco legal, responsabilidade e ética profesional.

* Tipos de accidentes e as súas consecuencias.

* Signos de compromiso vital en persoas adultas,en nenos e nenas, e en lactantes.

* Métodos e materiais de protección da zona.

* Medidas de autoprotección.

* Caixa de primeiros auxilios.

* Prioridades de actuación en múltiples vítimas.Métodos de triaxe simple.

* Signos e síntomas de urxencia.

* Valoración do nivel de consciencia.

* Toma de constantes vitais.

* Protocolos de exploración.

* Terminoloxía médico-sanitaria en primeirosauxilios.

* Protocolo de transmisión da información.

Aplicación de técnicas de soporte vital.

* Control da permeabilidade das vías aéreas.

* Reanimación cardiopulmonar básica.

* Desfibrilación externa semiautomática (DEA).

* Valoración da persoa accidentada.

* Atención inicial en lesións por axentes físicos(traumatismos, calor ou frío, electricidade e radia-cións).

* Atención inicial en lesións por axentes químicose biolóxicos.

* Atención inicial en patoloxía orgánica de urxencia.

* Actuación limitada ao marco das súas competen-cias.

Aplicación de procedementos de inmobilización emobilización.

* Avaliación da necesidade de traslado.

* Posicións de seguridade e espera.

* Técnicas de inmobilización.

* Técnicas de mobilización.

* Confección de padiolas e materiais de inmobili-zación.

Aplicación de técnicas de apoio psicolóxico e deautocontrol.

* Estratexias básicas de comunicación.

* Valoración do papel do primeiro interveniente.

* Técnicas facilitadoras da comunicación inter-persoal.

* Factores que predispoñen á ansiedade en situa-cións de accidente ou emerxencia.



Este módulo profesional contén a formación nece-saria para desempeñar a función de prevención eseguridade.

Esta función abrangue aspectos como:

-Aplicación de primeiros auxilios.

-Xeración de contornos seguros.

As aprendizaxes realizadas neste módulo son deaplicación nos sectores de servizos educativos, cul-turais, de lecer e tempo libre, e servizos ás persoase á comunidade.

A formación do módulo contribúe a alcanzar oobxectivo xeral o) do ciclo formativo, e a competen-cia f) do título.


-Valoración inicial de persoas accidentadas eselección das técnicas oportunas de primeiros auxi-lios.

-Correcta aplicación das técnicas de primeirosauxilios.

-Correcta aplicación das técnicas de soporte vital.

-Aplicación de estratexias de comunicación axei-tadas para o apoio psicolóxico a persoas accidenta-das e familiares.

1.11. Módulo profesional: formación e orientaciónlaboral.


* Código: MP0021.


1.11.1. Unidade formativa 1: prevención de riscoslaborais.

* Código: MP0021_12.


1.11.1.1. Resultados de aprendizaxe e criterios deavaliación.

* RA1. Recoñece os dereitos e as obrigas das per-soas traballadoras e empresarias relacionados coaseguridade e a saúde laboral.

-CA1.1. Relacionáronse as condicións laborais coasaúde da persoa traballadora.

-CA1.2. Distinguíronse os principios da acciónpreventiva que garanten o dereito á seguridade e ásaúde das persoas traballadoras.

-CA1.3. Apreciouse a importancia da informacióne da formación como medio para a eliminación ou aredución dos riscos laborais.

-CA1.4. Comprendéronse as actuacións axeitadasante situacións de emerxencia e risco laboral gravee inminente.

-CA1.5. Valoráronse as medidas de protecciónespecíficas de persoas traballadoras sensibles adeterminados riscos, así como as de protección damaternidade e a lactación, e de menores.

-CA1.6. Analizáronse os dereitos á vixilancia eprotección da saúde no sector da educación infantilformal e non formal e no sector dos servizos sociaisde atención á infancia.

-CA1.7. Asumiuse a necesidade de cumprir asobrigas das persoas traballadoras en materia de pre-vención de riscos laborais.

* RA2. Avalía as situacións de risco derivadas dasúa actividade profesional analizando as condiciónsde traballo e os factores de risco máis habituais dosector da educación infantil formal e non formal e nosector dos servizos sociais de atención á infancia.

-CA2.1. Determináronse as condicións de traballocon significación para a prevención nos contornos detraballo relacionados co perfil profesional de técni-co superior en educación infantil.

-CA2.2. Clasificáronse os factores de risco na acti-vidade e os danos derivados deles.

-CA2.3. Clasificáronse e describíronse os tipos dedanos profesionais, con especial referencia a acci-dentes de traballo e doenzas profesionais, relaciona-dos co perfil profesional de técnico superior en edu-cación infantil.

-CA2.4. Identificáronse as situacións de risco máshabituais nos contornos de traballo das persoas coatitulación de técnico superior en educación infantil.

-CA2.5. Levouse a cabo a avaliación de riscos nuncontorno de traballo, real ou simulado, relacionadoco sector de actividade do título.

* RA3. Participa na elaboración dun plan de pre-vención de riscos e identifica as responsabilidadesde todos os axentes implicados.

-CA3.1. Valorouse a importancia dos hábitos pre-ventivos en todos os ámbitos e en todas as activida-des da empresa.

-CA3.2. Clasificáronse os xeitos de organizaciónda prevención na empresa en función dos criteriosestablecidos na normativa sobre prevención de ris-cos laborais.

-CA3.3. Determináronse os xeitos de representa-ción das persoas traballadoras na empresa en mate-ria de prevención de riscos.

-CA3.4. Identificáronse os organismos públicosrelacionados coa prevención de riscos laborais.

-CA3.5. Valorouse a importancia da existencia dunplan preventivo na empresa que inclúa a secuenciade actuacións para realizar en caso de emerxencia.


-CA3.6. Estableceuse o ámbito dunha prevenciónintegrada nas actividades da empresa, e determi-náronse as responsabilidades e as funcións de cada-quén.

-CA3.7. Definiuse o contido do plan de prevenciónnun centro de traballo relacionado co sector profe-sional da titulación de técnico superior en educa-ción infantil.

-CA3.8. Proxectouse un plan de emerxencia e eva-cuación para unha pequena ou mediana empresa dosector de actividade do título.

* RA4. Determináronse as medidas de prevencióne protección no contorno laboral da titulación detécnico superior en educación infantil.

-CA4.1. Definíronse as técnicas e as medidas deprevención e de protección que se deben aplicarpara evitar ou diminuír os factores de risco, ou parareducir as súas consecuencias no caso de materiali-zarse.

-CA4.2. Analizouse o significado e o alcance dasinalización de seguridade de diversos tipos.

-CA4.3. Seleccionáronse os equipamentos de pro-tección individual (EPI) axeitados ás situacións derisco atopadas.

-CA4.4. Analizáronse os protocolos de actuaciónen caso de emerxencia.

-CA4.5. Identificáronse as técnicas de clasifica-ción de persoas feridas en caso de emerxencia, ondeexistan vítimas de diversa gravidade.

-CA4.6. Identificáronse as técnicas básicas de pri-meiros auxilios que se deben aplicar no lugar doaccidente ante danos de diversos tipos, así como acomposición e o uso da caixa de urxencias.

1.11.1.2. Contidos básicos.

Dereitos e obrigas en seguridade e saúde laboral.

* Relación entre traballo e saúde. Influencia dascondicións de traballo sobre a saúde.

* Conceptos básicos de seguridade e saúde laboral.

* Análise dos dereitos e das obrigas das persoastraballadoras e empresarias en prevención de riscoslaborais.

* Actuación responsable no desenvolvemento dotraballo para evitar as situacións de risco no seucontorno laboral.

* Protección de persoas traballadoras especial-mente sensibles a determinados riscos.

Avaliación de riscos profesionais.

* Análise de factores de risco ligados a condiciónsde seguridade, ambientais, ergonómicas e psicoso-ciais.

* Determinación dos danos á saúde da persoa tra-balladora que poden derivar das condicións de tra-ballo e dos factores de risco detectados.

* Riscos específicos no sector da educación infan-til formal e non formal e no sector dos servizossociais de atención á infancia en función das proba-bles consecuencias, do tempo de exposición e dosfactores de risco implicados.

* Avaliación dos riscos atopados en situaciónspotenciais de traballo no sector da educación infan-til formal e non formal e no sector dos servizossociais de atención á infancia.

Planificación da prevención de riscos na empresa.

* Xestión da prevención na empresa: funcións eresponsabilidades.

* Órganos de representación e participación daspersoas traballadoras en prevención de riscos labo-rais.

* Organismos estatais e autonómicos relacionadoscoa prevención de riscos.

* Planificación da prevención na empresa.

* Plans de emerxencia e de evacuación en contor-nos de traballo.

* Elaboración dun plan de emerxencia nunhaempresa do sector.

* Participación na planificación e na posta enpráctica dos plans de prevención.

Aplicación de medidas de prevención e protecciónna empresa.

* Medidas de prevención e protección individual ecolectiva.

* Protocolo de actuación ante unha situación deemerxencia.

* Aplicación das técnicas de primeiros auxilios.

* Actuación responsable en situacións de emer-xencias e primeiros auxilios.

1.11.2. Unidade formativa 2: equipos de traballo,dereito do traballo e da seguridade social, e procurade emprego.

* Código: MP0021_22.


1.11.2.1. Resultados de aprendizaxe e criterios deavaliación.

* RA1. Participa responsablemente en equipos detraballo eficientes que contribúan á consecución dosobxectivos da organización.

-CA1.1. Identificáronse os equipos de traballo ensituacións de traballo relacionadas co perfil de téc-nico superior en educación infantil e valoráronse assúas vantaxes sobre o traballo individual.


-CA1.2. Determináronse as características doequipo de traballo eficaz fronte ás dos equipos ine-ficaces.

-CA1.3. Adoptáronse responsablemente os papeisasignados para a eficiencia e a eficacia do equipo detraballo.

-CA1.4. Empregáronse axeitadamente as técnicasde comunicación no equipo de traballo para recibire transmitir instrucións e coordinar as tarefas.

-CA1.5. Determináronse procedementos para aresolución dos conflitos identificados no seo doequipo de traballo.

-CA1.6. Aceptáronse de forma responsable asdecisións adoptadas no seo do equipo de traballo.

-CA1.7. Analizáronse os obxectivos alcanzadospolo equipo de traballo en relación cos obxectivosestablecidos, e coa participación responsable e acti-va dos seus membros.

* RA2. Identifica os dereitos e as obrigas que deri-van das relacións laborais e recoñéceos en diferen-tes situacións de traballo.

-CA2.1. Identificáronse o ámbito de aplicación, asfontes e os principios de aplicación do dereito dotraballo.

-CA2.2. Distinguíronse os principais organismosque interveñen nas relacións laborais.

-CA2.3. Identificáronse os elementos esenciaisdun contrato de traballo.

-CA2.4. Analizáronse as principais modalidadesde contratación e identificáronse as medidas defomento da contratación para determinados colecti-vos.

-CA2.5. Valoráronse os dereitos e as obrigas quese recollen na normativa laboral.

-CA2.6. Determináronse as condicións de traballopactadas no convenio colectivo aplicable ou, enausencia deste, as condicións habituais no sectorprofesional relacionado co título de técnico superioren educación infantil.

-CA2.7. Valoráronse as medidas establecidas polalexislación para a conciliación da vida laboral efamiliar, e para a igualdade efectiva entre homes emulleres.

-CA2.8. Analizouse o recibo de salarios e identifi-cáronse os principais elementos que o integran.

-CA2.9. Identificáronse as causas e os efectos damodificación, a suspensión e a extinción da relaciónlaboral.

-CA2.10. Identificáronse os órganos de represen-tación das persoas traballadoras na empresa.

-CA2.11. Analizáronse os conflitos colectivos naempresa e os procedementos de solución.

-CA2.12. Identificáronse as características defini-torias dos novos contornos de organización do traba-llo.

* RA3. Determina a acción protectora do sistemada Seguridade Social ante as continxencias cuber-tas, e identifica as clases de prestacións.

-CA3.1. Valorouse o papel da Seguridade Socialcomo piar esencial do estado social e para a mellorada calidade de vida da cidadanía.

-CA3.2. Delimitouse o funcionamento e a estrutu-ra do sistema da Seguridade Social.

-CA3.3. Identificáronse, nun suposto sinxelo, asbases de cotización dunha persoa traballadora e ascotas correspondentes e ela e á empresa.

-CA3.4. Determináronse as principais prestaciónscontributivas da Seguridade Social, os seus requisi-tos e a súa duración, e realizouse o cálculo da súacontía nalgúns supostos prácticos.

-CA3.5. Determináronse as posibles situaciónslegais de desemprego en supostos prácticos sinxelos,e realizouse o cálculo da duración e da contía dunhaprestación por desemprego de nivel contributivobásico.

* RA4. Planifica o seu itinerario profesional selec-cionando alternativas de formación e oportunidadesde emprego ao longo da vida.

-CA4.1. Valoráronse as propias aspiracións, moti-vacións, actitudes e capacidades que permitan atoma de decisións profesionais.

-CA4.2. Tomouse conciencia da importancia daformación permanente como factor clave para aempregabilidade e a adaptación ás exixencias doproceso produtivo.

-CA4.3. Valoráronse as oportunidades de forma-ción e emprego noutros estados da Unión Europea.

-CA4.4. Valorouse o principio de non-discrimina-ción e de igualdade de oportunidades no acceso aoemprego e nas condicións de traballo.

-CA4.5. Deseñáronse os itinerarios formativos pro-fesionais relacionados co perfil profesional de técni-co superior en educación infantil.

-CA4.6. Determináronse as competencias e ascapacidades requiridas para a actividade profesio-nal relacionada co perfil do título, e seleccionouse aformación precisa para melloralas e permitir unhaaxeitada inserción laboral.

-CA4.7. Identificáronse as principais fontes deemprego e de inserción laboral para as persoas coatitulación de técnico superior en educación infantil.

-CA4.8. Empregáronse adecuadamente as técnicase os instrumentos de procura de emprego.

-CA4.9. Prevíronse as alternativas de autoempregonos sectores profesionais relacionados co título.


1.11.2.2. Contidos básicos.

Xestión do conflito e equipos de traballo.

* Diferenciación entre grupo e equipo de traballo.

* Valoración das vantaxes e os inconvenientes dotraballo de equipo para a eficacia da organización.

* Equipos no sector da educación infantil formal enon formal e no sector dos servizos sociais de aten-ción á infancia segundo as funcións que desempe-ñen.

* Dinámicas de grupo.

* Equipos de traballo eficaces e eficientes.

* Participación no equipo de traballo: desempeñode papeis, comunicación e responsabilidade.

* Conflito: características, tipos, causas e etapas.

* Técnicas para a resolución ou a superación doconflito.

Contrato de traballo.

* Dereito do traballo.

* Organismos públicos (administrativos e xudi-ciais) que interveñen nas relacións laborais.

* Análise da relación laboral individual.

* Dereitos e deberes derivados da relación laboral.

* Análise dun convenio colectivo aplicable aoámbito profesional da titulación de técnico superioren educación infantil.

* Modalidades de contrato de traballo e medidasde fomento da contratación.

* Análise das principais condicións de traballo:clasificación e promoción profesional, tempo de tra-ballo, retribución, etc.

* Modificación, suspensión e extinción do contra-to de traballo.

* Sindicatos de traballadores e asociacións empre-sariais.

* Representación das persoas traballadoras naempresa.

* Conflitos colectivos.

* Novos contornos de organización do traballo.

Seguridade social, emprego e desemprego.

* A Seguridade Social como piar do Estado social.

* Estrutura do sistema de Seguridade Social.

* Determinación das principais obrigas das per-soas empresarias e das traballadoras en materia deseguridade social.

* Protección por desemprego.

* Prestacións contributivas da Seguridade Social.

Procura activa de emprego.

* Coñecemento dos propios intereses e das propiascapacidades formativo-profesionais.

* Importancia da formación permanente para a tra-xectoria laboral e profesional das persoas coa titula-ción de técnico superior en educación infantil.

* Oportunidades de aprendizaxe e emprego enEuropa.

* Itinerarios formativos relacionados coa titulaciónde técnico superior en educación infantil.

* Definición e análise do sector profesional dotítulo de técnico superior en educación infantil.

* Proceso de toma de decisións.

* Proceso de procura de emprego no sector de acti-vidade.

* Técnicas e instrumentos de procura de emprego.


Este módulo profesional contén a formación nece-saria para que o alumnado se poida inserir laboral-mente e desenvolver a súa carreira profesional nosector da educación infantil.

A formación do módulo contribúe a alcanzar osobxectivos xerais h), i), j), k), l), m), n) e o) do cicloformativo, e as competencias k), l), m) e o) do título.


-Manexo das fontes de información para a elabora-ción de itinerarios formativo-profesionalizadores, enespecial no referente ás empresas do sector e aoscentros de educación infantil formal e non formal.

-Posta en práctica de técnicas activas de procurade emprego.

-Realización de probas de orientación e dinámicassobre as propias aspiracións, competencias e capa-cidades.

-Manexo de fontes de información, incluídos osrecursos da internet para a procura de emprego.

-Preparación e realización de cartas de presenta-ción e currículos (potenciarase o emprego doutrosidiomas oficiais na Unión Europea no manexo deinformación e elaboración do currículo Europass).

-Familiarización coas probas de selección de per-soal, en particular a entrevista de traballo.

-Identificación de ofertas de emprego público aque se pode acceder en función da titulación, e res-posta á súa convocatoria.

-Formación de equipos na aula para a realizaciónde actividades mediante o emprego de técnicas detraballo en equipo.


-Estudo das condicións de traballo do sector daeducación infantil a través do manexo da normativalaboral, dos contratos máis comunmente utilizados edo convenio colectivo de aplicación no sector daeducación infantil.

-Superación de calquera forma de discriminaciónno acceso ao emprego e no desenvolvemento profe-sional.

-Análise da normativa de prevención de riscoslaborais que lle permita a avaliación dos riscos deri-vados das actividades desenvolvidas no sector pro-dutivo, así como a colaboración na definición dunplan de prevención para a empresa e das medidasnecesarias para a súa posta en práctica.

O correcto desenvolvemento deste módulo exixe adisposición de medios informáticos e que, polomenos, dúas sesións de traballo sexan consecutivas.

1.12. Módulo profesional: empresa e iniciativaemprendedora.


* Código: MP0022.



* RA1. Desenvolve o seu espírito emprendedoridentificando as capacidades asociadas a el e defi-nindo ideas emprendedoras caracterizadas polainnovación e a creatividade.

-CA1.1. Identificouse o concepto de innovación ea súa relación co progreso da sociedade e o aumen-to no benestar dos individuos.

-CA1.2. Analizouse o concepto de cultura empren-dedora e a súa importancia como dinamizador domercado laboral e fonte de benestar social.

-CA1.3. Valorouse a importancia da iniciativaindividual, a creatividade, a formación, a responsa-bilidade e a colaboración como requisitos indispen-sables para ter éxito na actividade emprendedora.

-CA1.4. Analizáronse as características das activi-dades emprendedoras no sector da educación infan-til formal e non formal e no sector dos servizossociais de atención á infancia.

-CA1.5. Valorouse o concepto de risco como ele-mento inevitable de toda actividade emprendedora.

-CA1.6. Valoráronse ideas emprendedoras carac-terizadas pola innovación, pola creatividade e polasúa factibilidade.

-CA1.7. Decidiuse a partir das ideas emprendedo-ras unha determinada idea de negocio do ámbito daeducación infantil formal ou non formal, que serviráde punto de partida para a elaboración do proxectoempresarial.

-CA1.8. Analizouse a estrutura dun proxectoempresarial e valorouse a súa importancia comopaso previo á creación dunha pequena empresa.

* RA2. Decide a oportunidade de creación dunhapequena empresa para o desenvolvemento da ideaemprendedora, tras a análise da relación entre aempresa e o contorno, do proceso produtivo, da orga-nización dos recursos humanos e dos valores cultu-rais e éticos.

-CA2.1. Valorouse a importancia das pequenas emedianas empresas no tecido empresarial galego.

-CA2.2. Analizouse o impacto ambiental da activi-dade empresarial e a necesidade de introducir crite-rios de sustentabilidade nos principios de actuacióndas empresas.

-CA2.3. Identificáronse os principais compoñen-tes do contorno xeral que rodea a empresa e, enespecial, nos aspectos tecnolóxico, económico,social, ambiental, demográfico e cultural.

-CA2.4. Apreciouse a influencia na actividadeempresarial das relacións coa clientela, con prove-dores, coas administracións públicas, coas entida-des financeiras e coa competencia como principaisintegrantes do contorno específico.

-CA2.5. Determináronse os elementos do contornoxeral e específico dunha pequena ou medianaempresa de educación infantil formal e non formalen función da súa posible localización.

-CA2.6. Analizouse o fenómeno da responsabilida-de social das empresas e a súa importancia como unelemento da estratexia empresarial.

-CA2.7. Valorouse a importancia do balance socialdunha empresa relacionada coa educación infantilformal e non formal e describíronse os principaiscustos sociais en que incorren estas empresas, asícomo os beneficios sociais que producen.

-CA2.8. Identificáronse, en empresas de educa-ción infantil formal e non formal, prácticas queincorporen valores éticos e sociais.

-CA2.9. Definíronse os obxectivos empresariaisincorporando valores éticos e sociais.

-CA2.10. Analizáronse os conceptos de culturaempresarial, e de comunicación e imaxe corporati-vas, así como a súa relación cos obxectivos empresa-riais.

-CA2.11. Describíronse as actividades e os proce-sos básicos que se realizan nunha empresa de edu-cación infantil formal e non formal, e delimitáronseas relacións de coordinación e dependencia dentrodo sistema empresarial.

-CA2.12. Elaborouse un plan de empresa queinclúa a idea de negocio, a localización, a organiza-ción do proceso produtivo e dos recursos necesarios,a responsabilidade social e o plan de márketing.


* RA3. Selecciona a forma xurídica tendo en con-ta as implicacións legais asociadas e o proceso paraa súa constitución e posta en marcha.

-CA3.1. Analizouse o concepto de persoa empre-saria, así como os requisitos que cómpren paradesenvolver a actividade empresarial.

-CA3.2. Analizáronse as formas xurídicas daempresa tendo en conta as vantaxes e as desvantaxesde cada unha en relación coa súa idea de negocio.

-CA3.3. Valorouse a importancia das empresas deeconomía social no sector de educación infantil for-mal e non formal.

-CA3.4. Especificouse o grao de responsabilidadelegal das persoas propietarias da empresa en fun-ción da forma xurídica elixida.

-CA3.5. Diferenciouse o tratamento fiscal estable-cido para cada forma xurídica de empresa.

-CA3.6. Identificáronse os trámites exixidos polalexislación para a constitución dunha pequena oumediana empresa en función da súa forma xurídica.

-CA3.7. Identificáronse as vías de asesoramento exestión administrativa externas á hora de pór enmarcha unha pequena ou mediana empresa.

-CA3.8. Analizáronse as axudas e subvenciónspara a creación e posta en marcha de empresas deeducación infantil formal e non formal tendo en con-ta a súa localización.

-CA3.9. Incluíuse no plan de empresa informaciónrelativa á elección da forma xurídica, os trámitesadministrativos, as axudas e as subvencións.

* RA4. Realiza actividades de xestión administra-tiva e financeira básica dunha pequena ou medianaempresa, identifica as principais obrigas contables efiscais, e formaliza a documentación.

-CA4.1. Analizáronse os conceptos básicos decontabilidade, así como as técnicas de rexistro dainformación contable: activo, pasivo, patrimonioneto, ingresos, gastos e contas anuais.

-CA4.2. Describíronse as técnicas básicas de aná-lise da información contable, en especial no referen-te ao equilibrio da estrutura financeira e á solvencia,á liquidez e á rendibilidade da empresa.

-CA4.3. Definíronse as obrigas fiscais (declara-ción censual, IAE, liquidacións trimestrais, resumosanuais, etc.) dunha pequena e dunha medianaempresa relacionada coa educación infantil formal enon formal, e diferenciáronse os tipos de impostosno calendario fiscal (liquidacións trimestrais e liqui-dacións anuais).

-CA4.4. Formalizouse con corrección, medianteprocesos informáticos, a documentación básica decarácter comercial e contable (notas de pedido,albarás, facturas, recibos, cheques, obrigas de paga-mento e letras de cambio) para unha pequena e unhamediana empresa de educación infantil formal e non

formal, e describíronse os circuítos que recorre esadocumentación na empresa.

-CA4.5. Elaborouse o plan financeiro e analizousea viabilidade económica e financeira do proxectoempresarial.


Iniciativa emprendedora.

* Innovación e desenvolvemento económico. Prin-cipais características da innovación na actividadede educación infantil (materiais, tecnoloxía, organi-zación da produción, etc.).

* A cultura emprendedora na Unión Europea, enEspaña e en Galicia.

* Factores clave das persoas emprendedoras: ini-ciativa, creatividade, formación, responsabilidade ecolaboración.

* A actuación das persoas emprendedoras no sec-tor da educación infantil formal e non formal e nosector dos servizos sociais de atención á infancia.

* O risco como factor inherente á actividadeemprendedora.

* Valoración do traballo por conta propia comofonte de realización persoal e social.

* Ideas emprendedoras: fontes de ideas, madura-ción e avaliación destas.

* Proxecto empresarial: importancia e utilidade, aestrutura e a aplicación no ámbito da educacióninfantil formal e non formal.

A empresa e o seu contorno.

* A empresa como sistema: concepto, funcións eclasificacións.

* Análise do contorno xeral dunha pequena oumediana empresa de educación infantil formal e nonformal: aspectos tecnolóxico, económico, social,ambiental, demográfico e cultural.

* Análise do contorno específico dunha pequenaou mediana empresa de educación infantil formal enon formal: clientes, provedores, administraciónspúblicas, entidades financeiras e competencia.

* Localización da empresa.

* Persoa empresaria. Requisitos para o exercicioda actividade empresarial.

* Responsabilidade social da empresa e compro-miso co desenvolvemento sustentable.

* Cultura empresarial, e comunicación e imaxecorporativas.

* Actividades e procesos básicos na empresa.Organización dos recursos dispoñibles. Externaliza-ción de actividades da empresa.

* Descrición dos elementos e estratexias do plande produción e do plan de márketing.


Creación e posta en marcha dunha empresa.

* Formas xurídicas das empresas.

* Responsabilidade legal do empresario.

* A fiscalidade da empresa como variable para aelección da forma xurídica.

* Proceso administrativo de constitución e postaen marcha dunha empresa.

* Vías de asesoramento para a elaboración dunproxecto empresarial e para a posta en marcha daempresa.

* Axudas e subvencións para a creación dunhaempresa de educación infantil formal e non formal.

* Plan de empresa: elección da forma xurídica,trámites administrativos, e xestión de axudas e sub-vencións.

Función administrativa.

* Análise das necesidades de investimento e dasfontes de financiamento dunha pequena e dunhamediana empresa no sector de educación infantilformal e non formal.

* Concepto e nocións básicas de contabilidade:activo, pasivo, patrimonio neto, ingresos, gastos econtas anuais.

* Análise da información contable: equilibrio daestrutura financeira e ratios financeiras de solven-cia, liquidez e rendibilidade da empresa.

* Plan financeiro: estudo da viabilidade económi-ca e financeira.

* Obrigas fiscais dunha pequena e dunha medianaempresa.

* Ciclo de xestión administrativa nunha empresade educación infantil formal e non formal: documen-tos administrativos e documentos de pagamento.

* Coidado na elaboración da documentación admi-nistrativo-financeira.


Este módulo profesional contén a formación nece-saria para desenvolver a propia iniciativa no ámbitoempresarial, tanto cara ao autoemprego como cara áasunción de responsabilidades e funcións no empre-go por conta allea.

A formación do módulo permite alcanzar os obxec-tivos xerais m) e n) do ciclo formativo e as competen-cias i), m) e n) do título.


-Manexo das fontes de información sobre o sectordas empresas de educación infantil formal e non for-mal, incluíndo a análise dos procesos de innovaciónsectorial en marcha.

-Realización de casos e dinámicas de grupo quepermitan comprender e valorar as actitudes das per-soas emprendedoras e axustar a súa necesidade aosector produtivo relacionado cos procesos da educa-ción infantil.

-Utilización de programas de xestión administrati-va e financeira para pequenas e medianas empresasdo sector.

A realización dun proxecto empresarial relaciona-do coa actividade de educación infantil formal e nonformal composto por un plan de empresa e un planfinanceiro e que inclúa todas as facetas de posta enmarcha dun negocio.

-O plan de empresa incluirá os seguintes aspectos:maduración da idea de negocio, localización, organi-zación da produción e dos recursos, a xustificaciónda súa responsabilidade social, plan de márketing,elección da forma xurídica, trámites administrativos,e axudas e subvencións.

-O plan financeiro incluirá á plan de tesouraría, aconta de resultados previsional e o balance previsio-nal, así como a análise da súa viabilidade económi-ca e financeira.

É aconsellable que o proxecto empresarial se vaiarealizando conforme se desenvolvan os contidosrelacionados nos resultados de aprendizaxe.

O correcto desenvolvemento deste módulo exixe adisposición de medios informáticos e que polomenos dúas sesións de traballo sexan consecutivas.

1.13. Módulo profesional: formación en centros detraballo.


* Código: MP0023.



* RA1. Identifica a estrutura e a organización daempresa en relación co tipo de servizo que presta.

-CA1.1. Interpretouse a influencia das caracterís-ticas do mercado nas actividades da empresa: clien-tela, provedores, servizos, etc.

-CA1.2. Interpretáronse valores de parámetroscomo a produtividade, a calidade de servizo, etc.,que permitan relacionar a situación da empresa nocontexto produtivo.

-CA1.3. Identificáronse os procedementos de tra-ballo no desenvolvemento da prestación do servizo.

-CA1.4. Analizouse a prestación do servizo edetermináronse os seus aspectos positivos e negati-vos.

-CA1.5. Valoráronse as competencias necesariasdos recursos humanos para o desenvolvemento ópti-mo da actividade da empresa.


-CA1.6. Identificáronse as canles de difusión máisfrecuentes nesta actividade, e valorouse a súa ido-neidade.

-CA1.7. Relacionáronse vantaxes e inconvenientesda estrutura da empresa fronte a outro tipo de orga-nizacións empresariais.

* RA2. Aplica hábitos éticos e laborais no desen-volvemento da súa actividade profesional, de acordocoas características do posto de traballo e cos proce-dementos establecidos da empresa.

-CA2.1. Recoñecéronse e xustificáronse:

-Dispoñibilidade persoal e temporal necesarias noposto de traballo.

-Actitudes persoais (puntualidade, empatía, etc.) eprofesionais (orde, limpeza, responsabilidade, etc.)necesarias para o posto de traballo.

-Requisitos actitudinais ante a prevención de ris-cos na actividade profesional.

-Requisitos actitudinais referidos á calidade naactividade profesional.

-Actitudes relacionais co propio equipo de traballoe coa xerarquía establecida na empresa.

-Actitudes relacionadas coa documentación dasactividades realizadas no ámbito laboral.

-Necesidades formativas para a inserción e a rein-serción laboral no ámbito científico e técnico do bofacer profesional.

-CA2.2. Identificáronse as normas de prevenciónde riscos laborais que cumpra aplicar na actividadeprofesional, e os aspectos fundamentais da Lei deprevención de riscos laborais.

-CA2.3. Utilizáronse os equipamentos de protec-ción individual segundo os riscos da actividade pro-fesional e as normas da empresa.

-CA2.4. Mantívose unha actitude clara de respec-to polo medio nas actividades desenvolvidas, aplica-do as normas internas e externas vinculadas.

-CA2.5. Mantivéronse organizados, limpos e libresde obstáculos o posto de traballo e a área correspon-dente ao desenvolvemento da actividade.

-CA2.6. Interpretáronse e cumpríronse as instru-cións recibidas, responsabilizándose do traballoasignado.

-CA2.7. Estableceuse unha comunicación e unharelación eficaces coa persoa responsable en cadasituación e cos membros do seu equipo, e mantívoseun trato fluído e correcto.

-CA2.8. Coordinouse co resto do equipo e infor-mouse de calquera cambio, necesidade salientableou imprevisto.

-CA2.9. Valorouse a importancia da súa actividadee a adaptación aos cambios de tarefas asignadas no

desenvolvemento da prestación do servizo, integrán-dose nas novas funcións.

-CA2.10. Comprometeuse responsablemente naaplicación das normas e os procedementos no desen-volvemento de calquera actividade ou tarefa.

* RA3. Programa actividades dirixidas aos cativos eás cativas, seguindo as directrices establecidas nosdocumentos que organizan a institución en que se inte-gre, e colaborouse co equipo responsable do centro.

-CA3.1. Identificáronse as características propiasdo centro de traballo e do programa ou dos progra-mas que se desenvolvan.

-CA3.2. Obtívose información sobre as persoasdestinatarias do programa.

-CA3.3. Definiuse unha proposta tendo en conta osrecursos humanos e materiais de que se dispoña.

-CA3.4. Propuxéronse actividades adaptadas áscaracterísticas dos cativos e das cativas.

-CA3.5. Seleccionáronse as estratexias de inter-vención acordes cos obxectivos e as persoas destina-tarias.

-CA3.6. Deseñouse a avaliación da intervenciónque se vaia realizar.

* RA4. Pon en práctica actividades dirixidas aosnenos e ás nenas seguindo as directrices estableci-das na programación e adaptándoas ás característi-cas dos pequenos e das pequenas.

-CA4.1. Identificáronse as características do gru-po de cativos e cativas asignado.

-CA4.2. Determináronse as características do con-texto asignado utilizando técnicas e medios adecua-dos.

-CA4.3. Organizáronse os espazos seguindo os cri-terios establecidos na programación.

-CA4.4. Distribuíuse o tempo respectando asdirectrices establecidas na programación e os ritmosindividuais.

-CA4.5. Seleccionáronse os recursos en funcióndos criterios metodolóxicos previstos.

-CA4.6. Aplicáronse as estratexias metodolóxicas.

-CA4.7. Conseguiuse un clima de afecto e confianza.

-CA4.8. Aplicáronse estratexias de xestión de con-flitos.

-CA4.9. Respondeuse adecuadamente ás con-tinxencias.

-CA4.10. Realizouse o control e o seguimento daactividade.

* RA5. Avalía programas e actividades intervindono equipo de traballo, e asegura a calidade no pro-ceso e na intervención.


2. ANEXO II A) Espazos mínimos.

Espazo formativo Superficie en m2 (30 alumnos/as)

Superficie en m2

(20 alumnos/as) Grao de

utilización

Aula polivalente. 60 40 47%

Obradoiro de servizos socioculturais. 120 90 53%

* A Consellería de Educación e Ordenación Univer-sitaria poderá autorizar unidades para menos de trin-ta postos escolares, polo que será posible reducir osespazos formativos proporcionalmente ao número dealumnos e alumnas, tomando como referencia para adeterminación das superficies necesarias as cifrasindicadas nas columnas segunda e terceira da táboa.

* O grao de utilización expresa en tanto por cento aocupación en horas do espazo prevista para a impar-tición das ensinanzas no centro educativo, por un gru-po de alumnado, respecto da súa duración total.

* Na marxe permitida polo grao de utilización, osespazos formativos establecidos poden ser ocupadospor outros grupos de alumnos ou alumnas que cur-sen o mesmo ou outros ciclos formativos, ou outrasetapas educativas.

* En todo caso, as actividades de aprendizaxe aso-ciadas aos espazos formativos (coa ocupación expre-sada polo grao de utilización) poderán realizarse ensuperficies utilizadas tamén para outras actividadesformativas afíns.

B) Equipamentos mínimos.

Espazo formativo Equipamento

* Aula polivalente. - Equipamentos audiovisuais.

- Computadores instalados en rede, canón de proxección e internet.

* Obradoiro de servizos socioculturais. - Equipamentos audiovisuais: cámara de fotografía dixital, cámara de vídeo dixital, computadores instalados en rede, equipamento de proxección multimedia, equipamento básico de iluminación escénica, equipamento de música con platina, lector de CD e MP3, gravadora de voz, taboleiro dixital; escáner e impresora de cor de A3.

- Material de primeiros auxilios: caixa de primeiros auxilios equipada e manequín de primeiros auxilios (de cero a tres anos).

- Instalacións e materiais para coidados, hixiene e alimentación infantil: bañeira encaixable con billa e ducha; moble para cambiar, colchón para o cambio de cueiros, berces, colchóns para berce, colchón de tatami, biberóns, quentador de biberóns, esterilizador de biberóns, forno eléctrico, forno microondas e equipamento de enxoval para cociña.

- Material de psicomotricidade grosa: moble carro de psicomotricidade, ladrillos de psicomotricidade, aros de psicomotricidade (diámetros: 40 cm, 50 cm e 60 cm), picas de psicomotricidade (diámetros: 70 cm e 100 cm), conos de psicomotricidade, enganches universais de picas e aros, percorrido encaixable recto e curvo, cordas de psicomotricidade, conxunto de pés e mans de psicomotricidade, pelotas inchables xigantes (diámetros: 55 cm e 60 cm), pelotas de sons, pelotas de agarre e conxunto de módulos encaixables psicomotricidade.

- Material de psicomotricidade fina: enfiado de formas xeométricas, encambadura de perlas xigantes, enfiado de botóns, enfiado de carretes, fiado de bólas, xogo de bólas encaixables sobre base, xogo de formas xeométricas con bases, xogo de roscas e parafusos, flores de rosca, encaixes de formas xigantes, encaixes básicos de animais, encaixes básicos de personaxes, encaixes básicos de obxectos cotiáns

- Materiais de xogos estruturados: caixas de música, xogos de construción, formas xeométricas xigantes, torre empilable, cubo de formas xeométricas, labirintos de formas, casiña de percorrido e xogo motor.

- Materiais de expresión rítmico-musical: xogo de sons e lote de instrumentos de percusión.

- Materiais de expresión dramática: teatriño desmontable e monicreques (planos, de luva, de varas e de fíos).

- Materiais de expresión plástica: mesa de luz, cabalete de pintura de dúas caras, paletas, pinceis, esponxas de estampaxe, alfombras de corte e escala cromática.

- Material de razoamento lóxico-matemático: ábaco, crebacabezas, bloques lóxicos de Diennes, regretas de Cuisenaire, miniarco e dominó.

- Material de expresión oral: xogo de imaxes e de iniciación á lectura.

- Material de percepción sensorial: conxunto de paneis táctiles, xogos de estimulación multisensorial, xogo óptico, xogo táctil, xogo visual e mesa de auga e/ou area.

-CA5.1. Determináronse as actividades de avalia-ción e os momentos da súa aplicación.

-CA5.2. Avaliouse o contorno do traballo e identi-ficáronse as relacións laborais no marco organizati-vo e de funcionamento da empresa.

-CA5.3. Aplicáronse os instrumentos de avaliaciónestablecidos, modificando o proxecto, a actividadeou a súa propia intervención, en caso necesario.

-CA5.4. Elaboráronse os informes de avaliaciónonde se reflictan os cambios producidos nos nenos enas nenas a raíz da súa intervención.

-CA5.5. Organizouse a información recollidaseguindo as vías establecidas.

-CA5.6. Comunicouse a información recollida e per-mitíuselle ao equipo de traballo a toma de decisións.

-CA5.7. Reflexionouse sobre a súa propia inter-vención e valorouse a aplicación dos coñecementos,as habilidades e as actitudes desenvolvidas.

Este módulo profesional contribúe a completar ascompetencias propias deste título que se alcanzasenno centro educativo, ou a desenvolver competenciascaracterísticas de difícil consecución nel.


3. ANEXO III A) Especialidades do profesorado con atribución docente nos módulos profesionais do ciclo formativo de educación infantil.

Módulo profesional Especialidade do profesorado Corpo

* MP0011. Didáctica da educación infantil. Intervención sociocomunitaria. Catedrático/a de ensino secundario. Profesorado de ensino secundario.

* MP0012. Autonomía persoal e saúde infantil. Servizos á comunidade. Profesorado técnico de formación profesional.

* MP0013. O xogo infantil e a súa metodoloxía. Servizos á comunidade. Profesorado técnico de formación profesional.

* MP0014. Expresión e comunicación. Servizos á comunidade. Profesorado técnico de formación profesional.

* MP0015. Desenvolvemento cognitivo e motor. Intervención sociocomunitaria. Catedrático/a de ensino secundario. Profesorado de ensino secundario.

* MP0016. Desenvolvemento socioafectivo. Intervención sociocomunitaria. Catedrático/a de ensino secundario. Profesorado de ensino secundario.

* MP0017. Habilidades sociais. Intervención sociocomunitaria. Catedrático/a de ensino secundario. Profesorado de ensino secundario.

* MP0018. Intervención con familias e atención a menores en risco social.

Intervención sociocomunitaria. Catedrático/a de ensino secundario. Profesorado de ensino secundario.

Intervención sociocomunitaria. Catedrático/a de ensino secundario. Profesorado de ensino secundario.

* MP0019. Proxecto de atención á infancia.

Servizos á comunidade. Profesorado técnico de formación profesional.

Procedementos sanitarios e asistenciais. Profesorado técnico de formación profesional. * MP0020. Primeiros auxilios.

Profesorado especialista.

* MP0021. Formación e orientación laboral. Formación e orientación laboral. Catedrático/a de ensino secundario. Profesorado de ensino secundario.

* MP0022. Empresa e iniciativa emprendedora. Formación e orientación laboral. Catedrático/a de ensino secundario. Profesorado de ensino secundario.

B) Titulacións equivalentes para efectos de docencia.

Corpos Especialidades Titulacións

Formación e orientación laboral. - Diplomado/a en ciencias empresariais. - Diplomado/a en relacións laborais. - Diplomado/a en traballo social. - Diplomado/a en educación social. - Diplomado/a en xestión e administración pública.

* Profesorado de ensino secundario.

Intervención sociocomunitaria. - Mestre/a, en todas as súas especialidades. - Diplomado/a en educación social. - Diplomado/a en traballo social.

C) Titulacións requiridas para a impartición dos módulos profesionais que conforman o título para os centros de titularidade privada e doutras administracións distintas da educativa, e orientacións para a Administración pública.

Módulos profesionais Titulacións

* MP0011. Didáctica da educación infantil. * MP0015. Desenvolvemento cognitivo e motor. * MP0016. Desenvolvemento socioafectivo. * MP0017. Habilidades sociais. * MP0018. Intervención con familias e atención a menores en risco social. * MP0019. Proxecto de atención á infancia.

* Licenciado/a en pedagoxía. * Licenciado/a en psicoloxía. * Licenciado/a en psicopedagoxía. * Mestre/a, en todas as súas especialidades. * Diplomado/a en educación social. * Diplomado/a en traballo social.

* MP0012. Autonomía persoal e saúde infantil. * MP0013. O xogo infantil e a súa metodoloxía. * MP0014. Expresión e comunicación. * MP0019. Proxecto de atención á infancia.

* Licenciado/a en pedagoxía. * Licenciado/a en psicoloxía. * Licenciado/a en psicopedagoxía. * Mestre/a, en todas as súas especialidades. * Diplomado/a en educación social. * Diplomado/a en traballo social.

* MP0020. Primeiros auxilios. * Licenciado/a en medicina. * Diplomado/a en enfermaría.

* MP0021. Formación e orientación laboral. * MP0022. Empresa e iniciativa emprendedora.

* Licenciado/a en dereito. * Licenciado/a en administración e dirección de empresas. * Licenciado/a en ciencias actuariais e financeiras. * Licenciado/a en ciencias políticas e da Administración. * Licenciado/a en ciencias do traballo. * Licenciado/a en economía. * Licenciado/a en psicoloxía. * Licenciado/a en socioloxía. * Enxeñeiro/a en organización industrial. * Diplomado/a en ciencias empresariais. * Diplomado/a en relacións laborais. * Diplomado/a en educación social. * Diplomado/a en traballo social. * Diplomado/a en xestión e administración pública.


4. ANEXO IV

Validacións entre módulos profesionais establecidos no título de técnico superior en educación infantil ao abeiro da Lei orgánica 1/1990, e os establecidos no título de técnico superior en educación infantil ao abeiro da Lei orgánica 2/2006.

Módulos profesionais do ciclo formativo (LOXSE): Educación infantil

Módulos profesionais do ciclo formativo (LOE): Educación infantil

* Didáctica da educación infantil. * MP0011. Didáctica da educación infantil.

* Autonomía persoal e saúde. * MP0012. Autonomía persoal e saúde infantil.

* Metodoloxía do xogo. * MP0013. O xogo infantil e a súa metodoloxía.

* Expresión e comunicación. * MP0014. Expresión e comunicación.

* Desenvolvemento cognitivo e motor. * MP0015. Desenvolvemento cognitivo e motor.

* Desenvolvemento socioafectivo e intervención coas familias. * MP0016. Desenvolvemento socioafectivo.

* Animación e dinámica de grupos. * MP0017. Habilidades sociais.

* Formación en centro de traballo. * MP0023. Formación en centros de traballo.

5. ANEXO V

A) Correspondencia das unidades de competencia acreditadas consonte o establecido no artigo 8 da Lei orgánica 5/2002, do 19 de xuño, cos módulos profesionais para a súa validación.

Unidades de competencia acreditadas Módulos profesionais validables

* UC1027_3: Establecer e manter relacións fluídas coa comunidade educativa e coordinarse coas familias, co equipo educativo e con outros profesionais.

* MP0017. Habilidades sociais.

* UC1028_3: Programar, organizar, realizar e avaliar procesos de intervención educativa de centro e de grupo de nenos e nenas.

* MP0011. Didáctica da educación infantil.

* UC1029_3: Desenvolver programas de adquisición e adestramento en hábitos de autonomía e saúde, e programas de intervención en situacións de risco.

* MP0012. Autonomía persoal e saúde infantil.

* UC1030_3: Promover e pór en práctica situacións de xogo como eixe da actividade e do desenvolvemento infantil.

* MP0013. O xogo infantil e a súa metodoloxía.

* UC1031_3: Desenvolver os recursos expresivos e comunicativos do neno e da nena como medio de crecemento persoal e social.

* MP0014. Expresión e comunicación.

* UC1032_3: Desenvolver accións para favorecer a exploración do contorno a través do contacto cos obxectos, e as relacións do cativo e da cativa cos seus iguais e coas persoas adultas.

* MP0016. Desenvolvemento socioafectivo. * MP0018. Intervención con familias e atención a menores en risco social.

* UC1033_3: Definir, secuenciar e avaliar aprendizaxes, interpretadas no contexto do desenvolvemento infantil de cero a seis anos.

* MP0015. Desenvolvemento cognitivo e motor.

B) Correspondencia dos módulos profesionais coas unidades de competencia para a súa acreditación.

Módulos profesionais superados Unidades de competencia acreditables

* MP0017. Habilidades sociais. * UC1027_3: Establecer e manter relacións fluídas coa comunidade educativa e coordinarse coas familias, co equipo educativo e con outros profesionais.

* MP0011. Didáctica da educación infantil. * UC1028_3: Programar, organizar, realizar e avaliar procesos de intervención educativa de centro e de grupo de nenos e nenas.

* MP0012. Autonomía persoal e saúde infantil. * MP0018. Intervención con familias e atención a menores en risco social.

* UC1029_3: Desenvolver programas de adquisición e adestramento en hábitos de autonomía e saúde, e programas de intervención en situacións de risco.

* MP0013. O xogo infantil e a súa metodoloxía. * UC1030_3: Promover e pór en práctica situacións de xogo como eixe da actividade e do desenvolvemento infantil.

* MP0014. Expresión e comunicación. * UC1031_3: Desenvolver os recursos expresivos e comunicativos do neno e da nena como medio de crecemento persoal e social.

* MP0016. Desenvolvemento socioafectivo. * MP0018. Intervención con familias e atención a menores en risco social.

* UC1032_3: Desenvolver accións para favorecer a exploración do contorno a través do contacto cos obxectos, e as relacións do cativo e da cativa cos seus iguais e coas persoas adultas.

* MP0015. Desenvolvemento cognitivo e motor. * UC1033_3: Definir, secuenciar e avaliar aprendizaxes, interpretadas no contexto do desenvolvemento infantil de cero a seis anos.


6. ANEXO VI A) Organización dos módulos profesionais deste ciclo formativo.

Curso Módulo Sesións

Semanais (*) Duración Especialidade do profesorado

1º * MP0011. Didáctica da educación infantil 9 240 Intervención sociocomunitaria

1º * MP0013. O xogo infantil e a súa metodoloxía 7 187 Servizos á comunidade

1º * MP0014. Expresión e comunicación 8 213 Servizos á comunidade

1º * MP0015. Desenvolvemento cognitivo e motor 8 213 Intervención sociocomunitaria

1º * MP0021. Formación e orientación laboral 4 107 Formación e orientación laboral

Total 1º (FCE)

36 960

2º * MP0012. Autonomía persoal saúde infantil 9 155 Servizos á comunidade

2º * MP0016. Desenvolvemento socioafectivo 7 123 Intervención sociocomunitaria

2º * MP0017. Habilidades sociais 7 123 Intervención sociocomunitaria

2º * MP0018. Intervención con familias e atención a menores en risco social

7 123 Intervención sociocomunitaria

2º * MP0020. Primeiros auxilios 3 53 Procedementos sanitarios e asistenciais. Profesorado especialista

2º * MP0022. Empresa e iniciativa emprendedora 3 53 Formación e orientación laboral

Total 2º (FCE)

36 630

2º * MP0019. Proxecto de atención á infancia 26 Intervención sociocomunitaria. Servizos á comunidade

2º * MP0023. Formación en centros de traballo 384

* Distribución semanal para os centros que impartan as ensinanzas do ciclo formativo polo réxime ordinario en sesións de 50 minutos.

B) Organización dos módulos profesionais do ciclo formativo para o réxime de persoas adultas (oferta modular).

As actividades lectivas dos módulos de formación no centro educativo polo réxime para as persoas adultas desenvolveranse durante os tres trimestres de que consta o curso académico.

Módulo Sesións

Semanais (*) Duración Especialidade do profesorado

* MP0011. Didáctica da educación Infantil 9 240 Intervención sociocomunitaria

* MP0012. Autonomía persoal saúde infantil 6 155 Servizos á comunidade

* MP0013. O xogo infantil e a súa metodoloxía 7 187 Servizos á comunidade

* MP0014. Expresión e comunicación 8 213 Servizos á comunidade

* MP0015. Desenvolvemento cognitivo e motor 8 213 Intervención sociocomunitaria

* MP0016. Desenvolvemento socioafectivo 5 123 Intervención sociocomunitaria

* MP0017. Habilidades sociais 5 123 Intervención sociocomunitaria

* MP0018. Intervención con familias e atención a menores en risco social 5 123 Intervención sociocomunitaria

* MP0019. Proxecto de atención á infancia 26 Intervención sociocomunitaria. Servizos á comunidade

* MP0020. Primeiros auxilios 2 53 Procedementos sanitarios e asistenciais. Profesorado especialista

* MP0021. Formación e orientación laboral 4 107 Formación e orientación laboral

* MP0022. Empresa e iniciativa emprendedora 2 53 Formación e orientación laboral

* MP0023. Formación en centros de traballo. 384

* Distribución semanal para os centros que impartan as ensinanzas do ciclo formativo polo réxime ordinario en sesións de 50 minutos.

7. ANEXO VII

Organización dos módulos profesionais en unidades formativas de menor duración.

Módulo profesional Unidades formativas Duración

* MP0021_12. Prevención de riscos laborais. 45 * MP0021. Formación e orientación laboral.

* MP0021_22. Equipos de traballo, dereito do traballo e da seguridade social, e procura de emprego

62

Documents

I. DISPOSICIÓNS XERAIS - TodoFP.esdea11eaf-5e02-42c6-92e0... · No seu capítulo IV, dedicado á definición do currí-culo polas administracións educativas en desenvol-vemento