Laboreen ezarpenari buruzko araudia

Modulua: Ekoizpen integratuko laboreak ezartzea Unitate didaktikoa: LABOREEN EZARPENARI BURUZKO ARAUDIA

1

1. Gaitasun unitate elkartua: UC0716_2: Ustiategi ekologikoetan lurra prestatzea eta laboreak ezartzea. UC0723_2: Ustiategi ekologikoetan lurra prestatzea eta larreak eta belarki laboreak ezartzea.

2. Ikaskuntzaren emaitzak:

2.1. Produkzio konbentzionaleko ustiategiak eraldatu eta ustiategi ekologikora pasatzeko prozesua zehazten du, agrosistema ezaugarritzen duten parametroak identifikatuz.

2.2. Ustiategi ekologikoetan txandakatzeak, asoziazioak eta polilaborantza ezartzen ditu eta horiek biodibertsitatearekin eta onura elkartuekin lotzen ditu.

2.3. Bai lurra bai substratuak labore ekologikoak ezartzeko prestatzen ditu; horretarako, lurzoruaren emankortasuna mantendu eta hobetzeko teknikak interpretatzen eta aplikatzen ditu.

2.4. Landare material ekologikoa ereiten eta landatzen du, tokiko baliabide fitogenikoen erabilera justifikatuta.

2.5. Laneko arriskuak prebenitzeari eta ingurumena babesteari buruzko arauak betetzen ditu, arrisku elkartuak eta arriskuok prebenitzeko neurri eta ekipamenduak identifikatuta.

3. Unitate Didaktikoen aurkibidea:

1. Baratze laboreak ezartzea. 2. Zur laboreak ezartzea. 3. Belarki laboreak ezartzea. 4. Txandakako laborantza, asoziazioak eta polilaborantza ezartzea. 5. Ustiategi konbentzionalak eraldatu eta produkzio ekologikora pasatzea. 6. Laboreen ezarpenari buruzko araudia.


2

6. UNITATE DIDAKTIKOA: LABORE EKOLOGIKOEN EZARPENARI BURUZKO ARAUDIA

1. Helburu orokorrak

Unitate didaktikoa amaitzean, ikasleek gai izan behar dute hau egiteko:

(1) Inguruko klimari, edafologiari, topografiari eta baliabide hidrikoei buruzko datuak interpretatu eta prozesatzea eta horiek landarean duten eragina baloratzea, zer-nolako laboreak ezarri zehazteko. (2) Agrosistemarako eta lurzorurako onurak zein diren identifikatzea, horien emankortasuna, biodibertsitatea eta osasungarritasuna aztertuz, txandakatzeak, asoziazioak eta polilaborantzak zehaztea helburu. (3) Ustiategi konbentzionala eraldatu eta ekologikora pasatzeko egin beharreko operazio eta prozesuak gauzatzea, jarraitu beharreko fase desberdinak justifikatuz. (4) Makina eta ekipamenduen kontrol elementuak ezagutu eta horiekin jardutea, egiten dituzten funtzioekin lotzen jakin eta behar bezala erabiltzeko. (6) Mintegietan ereite operazioak burutzea, landare ekologikoak lortzeko jarraitu beharreko prozesua identifikatuta. (7) Labore ekologikoak ezartzeko teknikak deskribatu eta aplikatzea, lurra prestatzean teknika horiek lurzoruaren emankortasunean izango duten eragina baloratuta. (8) Ereite eta landatze prozedurak gauzatzeko, landare material ekologikoa ezartzeko bitarteko teknikoak deskribatzea. (14) Marketin teknikak deskribatu eta aplikatzea, merkaturatzeko eta sustatzeko orduan produktu ekologikoen ezaugarriak baloratuta. (15) Inguruneko baliabideak deskribatzea eta ondo ustiatzea, eta abere zama kontuan hartzea, ganaduen larratzea zentzuzkoa izan dadin. (19) Kalitateari, laneko arriskuen prebentzioari eta ingurumenari buruzko prozedurak aztertu eta deskribatzea, zehaztutako kasuetan egin beharreko ekintzak zein izango diren adierazi eta estandarizatutako arauen arabera jarduteko. (24) Gizartean eragile aktiboa izateak berekin dakartzan eskubideak eta betebeharrak zein diren jakitea, gizarte eta lan baldintzak arautzen dituen lege esparrua aztertu eta herritar demokratiko gisa parte hartzeko.


3

2. Aurkibide xehatua

Labore integratuen ezarpenari buruzko araudia: (2 ordu) 1. Nekazaritza ekologikoko produkzioari buruzko araudia. 2. Ingurumen araudia. 3. Laneko arriskuen prebentzioari buruzko araudia. 4. Ziurtapen prozedurak.


4

6. UNITATE DIDAKTIKOA: LABORE EKOLOGIKOEN EZARPENARI BURUZKO ARAUDIA

1. Laboreen ezarpenari buruzko araudia

Definizioa

91/14/EEE Direktiba

Neurri biologikoak, bioteknologikoak, kimikoak,

laborantzazkoak edo landareak hautatzekoak

aplikatzea, ahalik eta produktu fitosanitario

kimiko gutxien erabiliz, izurriaren populazioari

ikuspegi ekonomikotik onargarriak ez liratekeen

kalte edo galera mailaren azpitik eusteko


5

Oinarri teknikoa

Ekoizpen ekologikoak eta ekoizpen integratuak nekazaritza

iraunkorraren oinarri teknikoa osatzen dute.

BATERAKO EZAUGARRIAK

Lurzoruaren emankortasun naturala indartzeko, ongarri organikoak

erabiltzea

Ingurumena kaltetu lezaketen edo nekazaritzako produktuetan

hondakinak egotea eragin lezaketen ongarri eta produktu

fitosanitarioak muga batzuen barruan erabiltzea

Laboreen bertako barietateak erabiltzea.


6

Euskal Autonomia Erkidegoko 31/2001 dekretua.

EKOIZPEN INTEGRATUA nekazaritza edota elikadura produkzioko sistema bat da.

Hona hemen ezaugarri batzuk:

Ekoizpen naturaleko baliabide eta mekanismoak erabiltzearen alde egiten du

eta epe ertainera nekazaritza iraunkorrago bat garatzea ahalbidetzen du.

Txertatzen dituen metodo agronomikoen artean, hor dira zeregin kulturalak,

ongarritzea, ureztatzea, borroka biologiko zein kimikoa ez sistema gisa,

baizik eta aldez aurretik ebaluazio tekniko bat eta aplikatu beharreko teknika

edo tratamenduaren egokitasuna zehaztuko duen diagnostiko bat egin ondoren.

Beti ere, ingurumenaren babesa, gizartearen eskakizunak eta nekazaritza

produktibitatea uztartzen ditu.


7

NOLA DAGO ARAUTUTA EKOIZPEN INTEGRATUA?

01/13/31EKO DEKRETUA, 01/02/22KO EHAA-N JASOA,

EKOIZPEN INTEGRATUARI BURUZKOA

02/2/5EKO AGINDUA, 02/02/5EKO EHAA-N JASOA,

KOORDINAZIO BATZORDEAREN FUNTZIONAMENDUARI BURUZKOA

02/8/6KO AGINDUA, 02/08/6KO EHAA-N JASOA,

OPERADOREEN ERREGISTROARI BURUZKOA


JARRAIPEN ETA EGIAZTAPEN ENTITATEAREN IZENDAPENARI BURUZKOA


8

Ingurumen araudia

Zer dira Nekazaritzako Praktika Onak?

Nekazaritzako Praktika On (NPO) esan ohi zaie nekazari arduratsu batek bere ustiategian aplikatu behar dituen teknika eta jarraibideei, nekazaritza lanetan orientazio hobea izan dezan eta, honenbestez, ingurumenaren errespetatua bermatu, babestu eta hobetzeko.

Zergatik bete behar dira Nekazaritzako Praktika Onak?

Gure habitata zaindu eta hobetzeko. Ingurumen hezkuntzak presente egon behar du bai norbanakoarengan bai komunitateetan, zertarako-eta, bai indibidualki bai kolektiboki, gure inguruneaz jabeturik egoteko eta, oraingo eta etorkizuneko ingurumen arazoen aurrean jarduteko orduan, ezagutzak, balioak, trebetasunak, esperientzia eta baita erabakimena ere izateko.

Nekazaritzako Praktika Onak betetzeak ba al du pizgarri ekonomikorik?

NPO ohikoak betetzea nahitaezko baldintza da zenbait laguntza jasotzeko, horien artean: Nekazaritza Politika Bateratua (NPB), ordain konpentsatzaileak okerren dauden eremuetarako (despopulatze arriskuan daudenak eta mendi inguruetakoak), eta nekazaritza eta ingurumen laguntzak (ingurumenarekin bateragarriak diren nekazaritza produkzioko metodoak). Europar Batasunaren helburuak, zeinak 1257/99 (EB) Araudian xedatuta dauden eta 3482/2000 Errege Dekretuak eta 4/2001 Errege Dekretuak garatzen dituzten.

Zein dira Nekazaritzako Praktika Onei loturiko helburuak eta gomendioak?

1. Lurzoruaren kontserbazioa.

Lurzoruak, mantenugaiak eta ura biltegiratzen ditu eta lanak egitean sakonera maila jakin batzuetan jardutea ahalbidetzen du. Erosioa saihestu eta eusteko gaitasuna hobetu behar dira. HAU GOMENDATZEN DUGU:

Espero dugun produkzioari kalte egin diezaiokeen lanik ez egitea (unea, lanabes mota, sakonera, etab.).

Laborantza tradizionala gehieneko maldaren norabide berean ez egiteko ahalegina egingo da (erosioari laguntzen dio eta). Lanak sestra kurbei jarraituz egin behar dira.


9

Praktika ontzat jotzen da orotariko laborantza alternatibak erabiltzea (labore aldaketak), betiere baliabideak zaintzeko (ura, ongarriak, energia, etab.) eta ingurumena babesteko irizpideei jarraituz.

2. Energiaren erabilera hoberena.

Ustiategiko makina parkea behar bezala dimentsionatzea. Gehiegizko potentziak edo ekipamenduen funtzionamendu okerrak eragozpen izan daitezke ekonomikoki, eta inpaktu negatiboa eragin dezakete ingurumenean. HAU GOMENDATZEN DUGU:

Nekazaritzako IATetan derrigorrezko ikuskapenak egitea nekazaritzako makinei.

-Lanordu gehiegi egin duten makinek eraginkortasun energetiko txikia izaten dute eta horrek ez dio onik egiten ustiategiari. Tratamendu fitosanitarioen ekipamenduak gaizki mantentzeak inpaktu negatiboa eragiten du ingurumenean.

3. Ura eraginkortasunez erabiltzea.

Ura dugu eragin handiena duen faktorea nekazaritzako produkzio prozesuan, izan ere, baliabiderik preziatuena da; hori dela eta, eraginkorki erabili behar da. HAU GOMENDATZEN DUGU:

Uren emakidari buruz indarrean dagoen araudia betetzea eta Konfederazio Hidrografikoaren erabilera mugak errespetatzea.

-Kontagailuak erabiltzea funtsezkoa da ura eraginkorki erabiltzeko.

Instalazioak behar bezala mantentzea, ur galerak ekiditeko.

Hodiak eta ubideak konpondu egin behar dira, akastun piezak aldatu ura alperrik galtzea ekiditeko. Instalazioak behar den moduan ez mantentzeak ur banaketa eskasa dakar.

4. Biodibertsitatearen kontserbazioa.

Biodibertsitatea ere bertoko ondaretzat hartu behar dugu, izan ere, izaki bizidunen arteko orekaz ari gara. HAU GOMENDATZEN DUGU:

Haziak eta mintegiko landareak ekoitzi, merkaturatu eta erabiltzeari buruzko indarreko araudia betetzea.


10

Babestutako espezieen habiak zaintzea, bilketa lanetan kalterik egin gabe.

Oro har, ez da uztondorik edo uzta hondarrik erre behar, osasun arrazoiak tarteko, berariaz baimenduta dagoenean izan ezik.

Landutako zerrenda bidez (>3 metroko zabalera) su arriskua duten eremuak isolatzea, hala nola: erruz ibiltzen diren bideekin muga egiten dutenak, trenbideak, etxe inguruak, etab.; baita oso erregarriak diren uzta hondarrak dauden lekuak eta paisaia balio handiko eremuak ere.

5. Ongarriak zentzuz erabiltzea.

Nekazaritza ustiategietan, ongarrien erabilerak erabat zentzuzkoa izan behar du, bereziki nekazaritza eta ingurumen baliabide mugatuko lekuetan. Ureztapen sistemetan, kutsadura arazoak ager daitezke ongarri nitrogenatuak gehiegi erabiltzeagatik. HAU GOMENDATZEN DUGU:

Nitratoz kutsatzeko arrisku eremuei buruzko zuzentaraua (2001eko ekainaren 15eko Agindua) eta mindaren eta simaurren erabilerari buruzko araudia (horiek maneiatzean eta biltegiratzean zabaldu eta isurtzeko arriskua dagoela eta) betetzea.

Ongarritze programa zentzu agronomikoz planifikatzea.

Ureztapen eremuetako ustiategi nahiz granja intentsiboetan, ongarri nitrogenatuak, simaurrak eta minda lursailera iragaztea ekidin behar da.

Simaurtegiek estankoak izan behar dute, oinarri isolatzailea eduki behar dute, eta neurri egokiak, lursailera iragazketarik egon ez dadin.

Lur istilduetan eta elurtuetan ez da ez simaurrik ez mindarik jarri behar.

6. Fitosanitarioak zentzuz erabiltzea.

Kasu batzuetan, produktu fitosanitarioak derrigorrez erabili behar dira eragile kaltegarrien ondorioak borrokatu edo prebenitzeko. Halakoetan, helburu orokorra hauxe da: batetik, norberaren eta besteen osasuna bermatzea; eta bestetik, kontsumo produktuek ingurumenean eta arlo sanitarioan izan dezaketen eragina dela eta, horiek zentzuz erabiltzea. HAU GOMENDATZEN DUGU:


11

Tratamendu bakoitzean eta landatutako sail bakoitzean, baimendutako produktuak erabiltzea.

Erabiltzeko eta aplikatzeko arauak betetzea (maneatzaile agiria edukitzea).

Fabrikatzaileen jarraibideak kontuan izatea (bereziki, segurtasun epeak).

Ontziak kudeatzeko arauak betetzea (ez erre eta ez lurperatu; agintari eskudunari entregatzea, Zuzentarauari jarraiki).

Tratamenduen programa planifikatzeko, patogenoak dakarren gaitza, helburuak eta eraginkortasuna kontuan hartzea. Tratamenduen programa urte batetik bestera ez planifikatzea.

Produktu fitosanitarioak aplikatzeko, norbera babesteko ekipamendu batzuk edukitzeaz gain, osasuna eta higiene pertsonala babesteko oinarrizko arau batzuk bete behar dira, bai eta ingurumena errespetatu ere.

7. Nekazaritza jatorriko kutsadura murriztea.

Nekazaritza jarduera zentzuz egiteko xedean ardaztuta, derrigorra da ingurumenean kutsadura sortzen duten hondakin eta hondarrak behar bezala nola desagerrarazi planifikatzea. HAU GOMENDATZEN DUGU:

Kimaketa hondarrak nola erabili: zati berdeak, edo ganaduari jateko eman edo bestela lurrari eman. Diametro egokiak, su egurra egiteko. Gainerakoa, metatu eta modu kontrolatuan erre.

Plastikoaren deribatuak eta bestelako hondakinak lurzatitik kendu eta leku egokietan uztea.

Behin bizitza ekonomiko baliagarria amaituta, landatutako sailak ez dira bertan behera utzi behar; izan ere, sailok beste leku nahiz ustiategi batzuetara heda litezkeen izurri eta gaixotasunetatik libre egon behar dira betiere.

8. Animalien osasuna.

Abeltzaintzan jarduteko, nekazaritza eta elikadura segurtasunaren irizpideei jarraitu behar zaie eta horretarako indarreko araudia bete behar da. HAU GOMENDATZEN DUGU:


12

Prebentziozko programa sanitario bati jarraitzea (teknikari batek zehaztutakoa), bereziki parasitoak eta nahitaez aitortu beharreko gaixotasunak kontrolatzeko.

Abereen derrigorrezko saneamendu kanpaina ofizialei buruz xedatutakoa betetzea.

Debekatutako elikagaien eta anabolizatzaileen erabilerari buruz indarrean dagoen araudia betetzea.

9. Abere zama.

Abere zamak ustiategi bakoitzean zehaztuta egon behar du, inguruneko nekazaritza eta klima aukeren arabera. HAU GOMENDATZEN DUGU:

Bazkatarako eremuen abere zamak hauen azpitik egon behar du:

Plubiometria hau duen eskualdea (mm/urteko) 800 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Azienda Larri Unitatea (ALU)/ ha urteko 0,5 1,0 1,5 2,0

10. Nekazaritzako praktika egokiei loturiko gutxieneko ingurumen arauak.

Adierazitako nekazaritzako ohiko praktika onak aplikatzeaz gainera, gaiari buruzko ingurumen legeak bete beharko dira. Legeok araudi honen barruan daude:

Gune eta habitat naturalak eta basoko

flora eta faunarenak kontserbatzea. 79/409

EEE eta 92/43 zuzentarauak; 41/1.989 Lege

nazionala, 40/1.997 eta 41/1.997 legeek

aldatutakoa; 1.997/1.995 Errege Dekretua;

9/1.999 autonomia erkidegoko legea.

Ingurumen inpaktuari buruzko ebaluazioa.

85/337/EEE eta 97/11/EB zuzentarauak;

1302/86 LED eta 1131/98 ED. 99/04/08ko

5/99 autonomia erkidegoko legea

(99/04/30eko Gaztela-Mantxako 26. Aldizkari

Ofiziala). 00/06/20ko 118/2000 dekretua

(00/07/14ko Gaztela-Mantxako 28. Aldizkari

Ofiziala).

Nekazaritza jatorria duten nitratoen bidezko

kutsadura. 91/676/EE zuzentaraua.

01/06/15eko 261/96 Errege Dekretua

(01/06/26ko Gaztela-Mantxako 73. Aldizkari

Ofiziala).

Hondakin arriskutsuak. 91/689/EEE

zuzentaraua, 10/98 Legea eta Hondakin

Arriskutsuen gaineko Eskualde Planaren

158/2001 dekretua (01/07/19ko Gaztela-

Mantxako 81. Aldizkari Ofiziala).

Abelbideak. 3/95 lege nazionala eta

95/10/24ko 162/95 dekretua (95/10/27ko

Gaztela-Mantxako Aldizkari Ofiziala).

Urak. 29/85 Legea, 849/1986 Errege

Dekretua, 927/1988 Errege Dekretua,

849/1986 Errege Dekretua, 1/2001

Legegintzako Errege Dekretua.

Ehiza. Gaztela-Mantxako uztailaren

15eko 2/1993 Legea, abenduaren 9ko

141/1996 dekretua, zeinak Legea

aplikatzeko Erregelamendu orokorra

onartzen duen.

Higienea eta animalien ongizatea.

98/58/EEE zuzentaraua; 348/2000 Errege


13

Hondakinak eta ontziak. 75/442/EEE,

91/156/EEE, 94/62/EEE zuzentarauak. 10/98

Legea eta 11/97 Legea. Hondakinak

kudeatzeko Planari buruzko 70/99 dekretua

(99/06/05eko Gaztela-Mantxako 37. Aldizkari

Ofiziala).

Dekretua, 1047/94 Errege Dekretua,

1048/94 Errege Dekretua.

3. Laneko arriskuen prebentzioari buruzko araudia

Laneko Arriskuen Prebentzioari buruzko 31/1995 legeak langileen segurtasuna eta osasuna sustatzea du helburu; horretarako, lanaren ondoriozko arriskuak prebenitzeko neurriak aplikatzeaz gain, behar diren jarduerak gauzatzen dira. Nekazaritza jardueraren barruan, azpisektore ugari daude, hala nola: nekazaritzako ustiategiak, abeltzaintzako ustiategiak, nekazaritza eta abeltzaintzako ustiategiak, lorezaintza, basogintzako lanak; eta baita askotariko jarduerak ere azpisektore horien barruan, esaterako: traktore gidariak, pestiziden aplikatzailea, baratzezaina, frutazaina, etab. Jarraian, landare produkzioarekin zerikusia duten arriskuen zerrenda luze bateko arrisku nagusiak aipatuko ditugu

3.1. HARRAPATUTA GELDITZEA Hona hemen hartuko ditugun prebentzio neurriak: CE marka daramaten makina eta tresna seguruak erostea. Fabrikatzaileak adierazitako segurtasun neurriak betetzea. Indar hargunea, poleak, engranajeak, makinen ageriko transmisioak (traktoreak, ereiteko

makinak, uzta biltzeko makinak, etab.) ondo babesturik egon behar dira ustekabeko ukipenen aurrean.

Makinek dauzkaten babesgailuak ez aldatzea, eta are gutxiago baliogabetzea. Enpresak izendatutako langileek baino ez erabiltzea makinak, eta langileok ondo prestaturik

egotea eta arriskuen gaineko informazioa izatea. Ongarri nahiz ale banagailuak martxan direlarik desbuxatzeko ahaleginik ez egitea.


14

Egin beharreko operazio bakoitzerako egokiak diren babes ekipamenduak CE marka daramatenak erabiltzea (eskularruak, betaurrekoak).

Makinen arteko distantzia egokia izatea. Mantentze lanak baimendutako langileek egitea, eta, betiere, makina geldi eta behar bezala

finkaturik dagoela. Lanabesak lotzeko, norbera ez jartzea traktorearen eta lanabesaren artean. Traktorea geldi

eta frenoa emanda egon beharko da. Laneko arropa gorputzari ondo estututa eramatea, eta eskumuturrekoak, kateak, etab.

saihestea.

3.2. OBJEKTUEK ETA ERREMINTEK ERAGINDAKO EBAKIAK ETA KOLPEAK Hona hemen hartuko ditugun prebentzio neurriak: CE marka daramaten tresna seguruak erostea. Tresnak garbi eta ondo mantentzea eta akatsik baldin badute, ez erabiltzea. Fabrikatzaileak adierazitako segurtasun neurriak betetzea. Ebakiak edo kolpeak eragiteko arriskua agertzen duten makina atalek egoki babesturik egon behar dute, eta gorputz atalek ez dute makinen atal horietara iristerik izan behar. Ondo diseinaturiko kirtenak dauzkaten erremintak erabiltzea (esku babesak). Enpresak izendatutako langileek baino ez erabiltzea makinak, eta langileok ondo prestaturik egotea eta arriskuen gaineko informazioa izatea. Makinak ez dira martxan daudela erregulatu behar. Ebakitzeko arriskua agertzen duten makinak ez dira eskuekin desbuxatu behar (fresatzeko makinak, biltzeko makinak, etab.). Operazio bakoitzerako egokiak diren babes ekipamenduak erabiltzea, CE marka daramatenak (eskularruak, betaurrekoak, segurtasun botak, etab.). Zer funtzio bete behar duten, modu bateko edo besteko erremintak erabiliko dira, eta egoera onean mantenduko dira. Tresna zorrotzak zorro edo euskarri egokietan gordetzea.

3.3. IBILGAILUEK ERAGINDAKO KOLPEAK ETA HARRAPATZEAK Hona hemen hartuko ditugun prebentzio neurriak:


15

Ibilgailuen argi eta adierazgailuak ondo daudela egiaztatzea. Atzerako ispilurik ez balego, halakoak jartzea. Atoiak ezin hobeto seinaleztatuta egon behar du argi adierazleen eta seinale islatzaileen bidez. Ibilgailuen oinarrizko atalei aldizkako azterketa egin behar zaie (direkzioa, balaztak, enbragea, etab.). Egon litezkeen akatsak jakinarazi egin behar dira. Edozein maniobra egiten hasi aurretik, seinale bidez egoki adieraztea. Gidatzean, segurtasun uhala erabiltzea. Gidatu bitartean, abiadura egokian joatea. Ibilgailua malda batean geldi utzi behar izanez gero, maldaren noranzkoaren kontrako martxa jarri eta altxagarri egokia ipintzea. Gidariari zerbait esan behar izanez gero, gidariaren aurrean zentzuzko tartean jarri, traktorearen martxaren norabidearekiko zeiharki, eta nork bere burua ikusaraztea seinaleak egiteko. Traktorea geldi dagoela gerturatu behar da.

3.4. PARTIKULEN PROIEKZIOA Hona hemen hartuko ditugun prebentzio neurriak:

Makinak eta lan ekipamenduak erosterakoan (fresatzeko makinak, rotabatorearen aitzur birakariak, ibilgailuen gurpilak, etab.), babes elementuak dituztela ziurtatzea (pantailak, babes estalkiak, etab.) partikulen proiekzioa ekiditeko (txirbila, harriak, etab.).

Partikulen nahiz pusketen proiekzioaren aurka, CE marka duten babes betaurrekoak erabiltzea.

3.5. KARGAK ESKUZ MANEIATZEA Hona hemen hartuko ditugun prebentzio neurriak: Kargak manipulatzeko erabilgarri dauden baliabide mekaniko lagungarriak erabiltzea edo

beste pertsona batzuen laguntza izatea. Sexuaren eta adinaren araberako gehieneko kargak errespetatzea. Kargak manipulatzeko, tolestu hankak eta besoak, bizkarrari tente eutsiz eta karga

gorputzera itsatsirik mantenduz.

3.6. JARRERA BEHARTUAK ETA MUGIMENDU ERREPIKAKORRAK


16

Lan prozedurak aztertuta, lanpostuen diseinu ergonomikoa egitea. Jarrera behartuak eta gainesfortzuak ekiditeko, diseinu egokiko lantresnak aukeratzea. Jarrera aldaketak eta atsedenak ahalbidetzea, ahal bada, zereginak txandakatuz. Tresnak eta gainerako lan baliabideak eskueran edukitzea. Osasunaren aldizkako azterketa egitea.

3.7. ZARATAREN ERAGINPEAN EGOTEA Hona hemen hartuko ditugun prebentzio neurriak:

CE marka daramaten makinak eta lan ekipamenduak erostea, sortzen duten zarata maila norainokoa den kontuan hartuz.

Makinak eta erremintak egoki mantentzea. Zarata iturriak isolatzea, languneetatik ahalik eta urrunen jarrita. Lan txanden bitartez, zaratapean egon beharreko denbora laburtzea. Zarataren eraginpean dauden guneak mugatu eta seinaleztatzea. Norbera babesteko ekipamenduak giroko zarataren mailara egokituta egongo dira, eta CE

marka eramango dute. Langileei zaratapean lan egiteak dakartzan arriskuei buruzko informazioa ematea. Zarata murrizteko programak diseinatzea eta kontrol medikoak egitea.

3.8 BIBRAZIOAK Hona hemen hartuko ditugun prebentzio neurriak:

Bibrazio intentsitate txikiko ibilgailuak eta bestelako garraiobideak hautatzea. Bibrazioen kontrako jarlekuak dituzten ibilgailuak erabiltzea. Bibrazioen kontrako gerrikoak erabiltzea. Zarataren eraginpean egon beharreko denbora

mugatzea. Prozesua aldatzea, dar-dar egiten duten erremintak saihestuz. Erremintak ergonomikoki diseinatzea. Makinen prebentziozko mantentzea.

3.9. SUBSTANTZIA KIMIKOAK UKITZEA Hona hemen hartuko ditugun prebentzio neurriak:

Propietate berberak izan arren, hain arriskutsuak ez diren substantziak erabiltzea.


17

Produktu kimikoak leku egoki eta ondo aireztatuetan biltegiratzea, non dauden adieraziz eta jatorrizko ontzietan mantenduz. Fabrikatzaileari produktuen segurtasun datuei buruzko fitxak eskatzea. Produktuak erabiltzeko ekintza plan bat zehaztea: lan metodoak, banakako babesak eta

babes kolektiboak, biltegiratzea, higienea eta garbitasuna erabili aurretik, bitartean eta ondoren.

Azalarekiko ukipena ekiditea, nahasgailuak, paletak eta eskularruak erabiliz. Norbera babesteko ekipamenduak edukitzea CE marka daramatenak eta ekipamenduok

argibideei eta produktuen segurtasun datuei buruzko fitxari jarraituz erabiltzea. Neutralizazio metodoak, isuriak biltzekoak eta hondakinak ezabatzekoak edukitzea. Ontziak itxita edukitzea. Kutsatzaileen eraginpean dauden guneetan ez jan ez erre eta ez

edatea. Ebakiak eta zauriak bendaje iragazgaitzekin estaltzea.

3.10. INGURUMEN BALDINTZA DESEGOKIAK

Beroarekin, prebentzio neurri hauek hartuko ditugu: Zereginak antolatzerakoan, kontuan hartzea bai esfortzu handiena eskatzen duten lanak bai

eguzkipean egin beharrekoak eguzki gutxieneko orduetan egitea komeni dela. Arropa fresko eta egokia erabiltzea eta burua txanoekin nahiz txapelekin babestea. Atseden hartzeko leku egokiak aurreikustea: itzalpeak, etxolak, etab. Ura edo alkoholik gabeko likidoak sarri edatea eta jatorduetan gatza hartzea. Hotzarekin, prebentzio neurri hauek hartuko ditugu: Atseden hartzeko instalazio eroso eta epelak izatea. Elikagai eta edari epelak hartzea; alkoholdun edariak ez dira gomendagarriak, gorputzak

duen berotasunaren galera areagotzen duen hasierako basodilatazio periferikoa eragiten dute eta.

Dagoen tenperaturara egokitzen den babes arropa isolatzailea erabiltzea.

3.11. PESTIZIDAK APLIKATZEA


18

Hona hemen hartuko ditugun prebentzio neurriak: Jatorrizko ontzietan dauden produktuak erostea eta produktuaren segurtasun fitxa eskatzea. Produktuaren segurtasun fitxa eta etiketa arretaz irakurtzea. Segurtasun fitxan zehazten den ekipamendu egokia erabiltzea (jantzia, eskularruak,

betaurrekoak, bisera, maskara, etab.) eta hautatutako norbera babesteko ekipamenduen espezifikazioak egiaztatzea.

Lainoztatzeko eta hautseztatzeko makina egokiak eta egoera onean daudenak erabiltzea. Ez aplikatzea haize kontra eta ez ahalegintzea buxatutako ahokoak putz eginez desbuxatzen.

Pestiziden eraginpean dauden guneetan ez jan ez erre eta ez edatea. Laneko arropa egokia edukitzea, gorputzaren zati handiena estalirik izateko eta ukipen

posible baterako gune agerikorik utzi barik. Laneko arropa, bestelako erabilera batzuetarako erabilitako arropekin nahastu gabe garbituko da.

Tratamenduak eman bitartean, eskularruek eskumuturrak estaliko dituzte eta mahuken barruan sartuta egongo dira. Fraken azpitik, gomazko botak jantzirik eramatea.

Arnasbideetarako babesa erabiltzea, igorritako hauts eta lurrunetatik babesteko. Erabili beharreko maskarak pestizidaren ezaugarrietara egokiturik egon beharko du.

Tratamendua eman ondoren, aurpegia eta eskuak garbitu egin behar dira jan, edan eta erre baino lehen. Lanaldia amaitutakoan, dutxatzea eta laneko arropa, eskularruak eta botak garbitzea eta arropa aldatzea lantokian bertan.

Hutsik dauden ontziak hornitzaileari bueltatu behar zaizkio, ahal bada; legeak behartu egiten du hornitzailea bere produktuetatik eratorritako hondakinen kudeaketa bere gain hartzera.

Produktuak beren jatorrizko ontzietan mantentzea, ondo itxirik, etiketekin eta kategoriaka antolatuta (ez elkartu leku berean herbizidak eta intsektizidak).

Pestizidak haurren eta etxeko animalien irismenetik kanpo jartzea, elikagai eta edarietatik urrun, ondo aireztatutako lokal fresko eta lehor batean, etxebizitza eta ukuiluetatik bereiz eta, ahal bada, giltzapean.

3.12. NEKAZARITZAKO MAKINAK Motozerra erabiltzeko, honako prebentzio neurri hauek hartuko ditugu:

Katezko frenoa izan behar dute, makinak erreboterik egiten badu ere; gainera, atzeko eskutokian katea haustearen ondorioak ekidingo dituen zorro bat izan behar dute. Era


19

berean, ihes hodiak isilgailua eraman behar du eta motorra motelgailuekin finkaturik egon behar du, zaratak eta bibrazioak ekiditeko.

Motozerrarekin lan egitean, hankak zabaldu egingo dira, makinatik ahalik eta hurbilen egoteko ahalegina eginez, pisua hobeto banatuta egon dadin.

Zerra enborrean jarri aurretik, motorraren biraketa abiadura oso handia izango da, hortzak ez daitezen egurrean trabatu eta ez dezaten makina herrestan eraman.

Adarrak kentzean, zuhaitzaren enborra babes gisa erabili behar da, langileak ez dezan hanketan ebakirik egin.

Martxan jartzerakoan segurtasuna handitzeko, motozerra lurzoruan jarriko da, katea katigaturik geratzea saihestuz. Motokultore eta motoaitzurrak erabiltzeko, honako prebentzio neurri hauek hartuko ditugu:

Lanean hasi aurretik, segurtasun babes guztiak aztertzea. Martxan jartzean, makina loka puntuan eta indar transmisioa deskonektatuta dagoela egiaztatzea.

Indar transmisioa ez da inoiz aktibatu behar fresa lurzoruan eta lan posizioan egon baino lehen.

Errotorea mugitzen ari bada, eskuak eta hankak ez dira bertara hurbildu behar. Katigaturik gera daitekeen laneko arropa nasairik ez erabiltzea. Bihurgune itxietan, indar transmisioaren enbragea askatu eta fresa altxatu behar da. Behin martxan gaudela, enbragea ez da bat-batean askatu behar. Ez da inoiz atzera joko pasaldia aprobetxatzeko. Atzerako martxaren mekanismoari

eskuleku osagarri bat jartzea eta eskuleku horri sakatzean atzera martxa sartzea; askatzean, berriz, edo motorra edo makina geldiaraztea, edo aurrera martxa sartzea.

Motokultoreak heldulekutik gertu izan behar du gelditzeko mekanismoa. Hona hemen lurzorua prestatzeko makinak erabiltzeko hartuko ditugun prebentzio neurriak:

Makinak zoru lau, egonkor eta oztoporik gabea duten lekuetan gordetzea. Bizkor lotzeko sistema automatiko edo erdiautomatikoak erabiltzea. Bihurgune itxirik ez hartzea, batez ere inklinatutako guneetan. Makina inguruetan beste pertsona batzuk ibiltzea saihestea. Potentziari egokitutako lanabesak erabiltzea eta lanabesok baxuen dagoen lekuan lotzea. Bidean nahiz errepidean ibiltzean, makina garraio posizioan jartzea, baita gertuko eremu

batera joateko ere. Hona hemen ongarritu, erein eta landatzeko makinak erabiltzeko hartuko ditugun neurriak:


20

Martxan daudela, banagailu zentrifugoen eta ereiteko makinen toberetan eskurik ez sartzea. Toberak ez dira gehiegi zamatu behar. Traktorearen aurrealdean behar diren kontrapisuak

jartzea. Indarra transmititzeko ardatzaren babes zorroa, eta baita makinetan dauden babesgarri

guztiak ere, nola dauden begiratzea. Makina inguruetan beste pertsona batzuk ibiltzea saihestea. Produktu fitosanitarioak manipulatzean, norbera babesteko ekipamenduak erabiltzea

(eskularruak, maskarak, etab.). Bidean nahiz errepidean ibiltzean, makina garraio posizioan jartzea, baita gertuko eremu

batera joateko ere. Hona hemen biltzeko makina eta ekipamenduak erabiltzeko hartuko ditugun prebentzio neurriak:

Erabilera eskuliburua arretaz irakurtzea eta makina bertan adierazitako gomendioen arabera erabiltzea.

Prebentziozko mantentzea eskuliburuan jasotzen diren jarraibideen arabera egitea. Lanean hasi aurretik, babes sistema guztiak aztertzea.

Makina inguruetan beste pertsona batzuk ibiltzea saihestea. Indarra transmititzeko ardatzaren babes zorroa, eta baita makinetan dauden babesgarri

guztiak ere, nola dauden begiratzea. Makina garbitzen, lubrifikatzen edo erregulatzen hasi aurretik, makina erabat geldi dagoela

ziurtatzea. Bidean nahiz errepidean ibiltzean, makina garraio posizioan jartzea, baita gertuko eremu

batera joateko ere.

4.1. Ziurtapen prozedurak ZER DA ZIURTAPENA?

ZIURTAPENA erakunde ziurtatzaile independente batek ematen duen idatzizko berme bat da. Erakunde horrek hauxe kontrolatzen eta egiaztatzen du: produkzio prozesuak edo produktuak berak hainbat erakundek edo herrialdek ezarritako zenbait eskakizun edota arau betetzen dituela.

Arau edo protokolo espezifiko batean biltzen diren ziurtapen eskakizunok honako gai hauetan ardazten dira: ingurumen gaietan (esaterako, lurzoruaren kontserbazioa, uraren babesa, baliabide naturalen iraunkortasuna, pestizidak erabilera eta praktika onei jarraituz erabiltzea), gizarte gaietan


21

(esaterako, ekoizlearen diru sarrerak, langileen eskubideak, laneko osasuna eta segurtasuna, etab.) edo produkzioaren beste alderdi batzuetan (baso artzaintza, animalien ongizatea, etab.).

Produktu ekologiko guztiek, izen horrekin merkaturatzeko, ziurtapena jaso behar dute. Hala, erraz identifikatuko dira gainerako produktuetatik bereiziko dituen zigilu baten bitartez. Hona hemen horren arrazoiak:

Merkatuak produktuen artean desberdinduko diren markak behar ditu gainerakoetatik bereizteko. Horretarako daude kalitate bereizgarriak (produktu ekologikoak, labelak, jatorri deiturak).

Ekoizleek saria jaso behar dute ezaugarri bereziak dituen produktu bat lortzeko egindako ahaleginaren truke.

Kontsumitzaileek berme bat izan behar dute kalitate eta segurtasun ezaugarri jakin batzuei erantzuten dieten produktuak bereizteko.

Administrazio publikoak denon interesak arautu behar ditu eta, horretarako, merkatuak (banatzaileak) eta ekoizleek bete beharreko arau batzuk lantzen ditu. Hola, kate osoak badaki joko arauak zein diren. Administrazio publikoak, ekoizpen integratuko elikagaien produkzioari laguntzak emateko, baldintza hau jartzen du: ziurtagiria eskuratzea.

Elikagaiek, ekoizpen integratuko metodoen aipamena eraman ahal izateko, nekazaritza integratuko sistema baten produktu izan behar dute. Hori hala, sistema horrek produktibitate iraunkorreko ekosistemak mantentzera bideratutako kudeaketa jardunbideak erabili beharko ditu. Ildo horretan, nekazaritza integratuaren aipamena erabili ahal izateko, baimendutako ziurtapen entitate batek kontrol zorrotzak egingo dizkie produkzio prozesuei. Nekazaritza eta elikadura produkzio integratua Europako 91/14/EEE araudiak erregulatzen du. Araudi horretan, elikagaien ekoizpena eta elaborazioa ez ezik, ikuskapen, ziurtapen eta etiketatze baldintzak ere xedatzen dira. Araudia honelaxe garatu da Euskal Autonomia Erkidegoan:


22

Euskal Autonomia Erkidegoko 31/2001 dekretua

EKOIZPEN INTEGRATUA nekazaritza edota elikadura produkzioko sistema bat da.

Hona hemen ezaugarri batzuk:

Ekoizpen naturaleko baliabide eta mekanismoak erabiltzearen alde egiten du

eta epe ertainera nekazaritza iraunkorrago bat garatzea ahalbidetzen du.

Txertatzen dituen metodo agronomikoen artean, hor dira zeregin kulturalak,

ongarritzea, ureztatzea, borroka biologiko zein kimikoa ez sistema gisa,

baizik eta aldez aurretik ebaluazio tekniko bat eta aplikatu beharreko teknika

edo tratamenduaren egokitasuna zehaztuko duen diagnostiko bat egin ondoren.

Beti ere, ingurumenaren babesa, gizartearen eskakizunak eta nekazaritza

produktibitatea uztartzen ditu.


23

NOLA DAGO ARAUTUTA EKOIZPEN INTEGRATUA?

01/13/31EKO DEKRETUA, 01/02/22KO EHAA-N JASOA,

EKOIZPEN INTEGRATUARI BURUZKOA

02/2/5EKO AGINDUA, 02/02/5EKO EHAA-N JASOA,

KOORDINAZIO BATZORDEAREN FUNTZIONAMENDUARI BURUZKOA


OPERADOREEN ERREGISTROARI BURUZKOA


JARRAIPEN ETA EGIAZTAPEN ENTITATEAREN IZENDAPENARI BURUZKOA

4.1.1 ZIURTAPEN PROZESUA

Lehenik eta behin, nekazariek beren herrialdean aitortutako erakunde edo agintaritza batean erregistratu behar dute eta, aurrez adostutako moldaketa plan bati jarraituz, gutxienez bi urtekoa izango den trantsizio aldi bat pasatu beharko dute produktu integratu gisa merkaturatu ahal izango diren laboreak ekoizten hasi aurretik. Aldi horretan, granja moldaketa prozesuan egongo da. Nekazariek prest egon behar dute ikuskatze erakunde edo agintaritza aitortuen ikuskapenak onartzeko, lege integratuak betetzen direla ziurtatze aldera.

Prozesua egoki amaitzen duten operadoreei ziurtagiri integratua ematen zaie eta horrek aukera ematen die beren produktuetan LABEL, EKOIZPEN INTEGRATU eta halako etiketak jartzeko.

Produktu ziurtapena Produktu, zerbitzu edo sistema bat ziurtatzea honetan datza: ebaluazio objektibo baten ondoren, produktu horrek Erregelamendu edo Arau batean aurrez ezarritako eskakizunak betetzen dituela adieraztean.


24

Produktua ziurtatzeko sistema, beraz, markaren erabiltzaileak (hornitzailea) ezarritako sistemarenganako nahikoa konfiantza lortzean oinarritzen da, ziurtapen marka daramaten produktuek ezarritako eskakizunak betetzeari dagokionez.

UNE-EN 45011 Nazioarteko Arauak produktuak ziurtatzeko entitateak erregulatzen ditu. Arau horrek entitateek beren gaitasun teknikoari dagokionez bete beharreko eskakizunak ezartzen ditu.

Produktua ziurtatzeko entitate batek, bere ziurtapen sisteman, ikuskapen edota saiakuntza (analisia) edo kalibrazio jarduerak egiten (edo azpikontratatzen) baditu, jarduera horiek arau hauek betez gauzatuko dira:

Ikuskapena: UNE-EN ISO 17020

Saiakuntza eta kalibrazio laborategiak: UNE-EN ISO/IEC 17025

Ziurtapen entitate baten lanaren emaitza erabaki bat hartzea izango da. Erabakia baiezkoa bada, norainoko jakin bat eta indarraldi jakin bat izango duen ziurtagiri bat emango da. Hainbat legek behartu egiten dituzte kontrol eta ziurtapen entitateak UNE-EN 45011 arauaren eskakizunak betetzera, eta horiek betetzen direla egiaztatu behar du agintaritza eskudunak. Hala, momentuz, honako hauek kontrolatzen eta ziurtatzen dituzten entitateek bete beharko dute araua:

JATORRI DEITURA BABESTUAK (JDB) eta ADIERAZPEN GEOGRAFIKO BABESTUAK (AGB) -> 510/2006 (EE) ERREGELAMENDUA (11. artikulua: Baldintzen agiria betetzearen egiaztapena) eta 509/2006 (EE) ERREGELAMENDUA (15. artikulua: Baldintzen agiria betetzearen egiaztapena).

BEHI AZIENDAREN HAUTAZKO ETIKETATZEA -> 1760/2000 (EE) ERREGELAMENDUA (16. artikulua), Europako Parlamentuarena eta Kontseiluarena, behi aziendako animaliak identifikatu eta erregistratzeko sistema bat ezartzen duena, behi haragia eta behi haragiz egindako produktuak etiketatzeari buruz diharduena, eta Kontseiluaren 820/97 (EE) Erregelamendua indargabetzen duena.

OILASKOA -> 543/2008 (EE) ERREGELAMENDUA (13. artikulua). TXAHAL DEITURA -> 566/2008 (EE) ERREGELAMENDUA (6. artikulua: Kontrol ofizialak).


25

ARDOAREN JATORRI DEITURAK -> 479/2008 (EE) ERREGELAMENDUA (48. artikulua: Baldintzen agiria betetzearen egiaztapena).

EDARI DESTILATUAK -> 110/2008 (EE) ERREGELAMENDUA (22. artikulua: Espediente teknikoan jasotako zehaztapenak betetzearen egiaztapena).

ARRAUTZEN ETIKETATZEA -> 2295/2003 (EE) ERREGELAMENDUA (24. artikulua: Establezimenduen kontrola).

EKOIZPEN INTEGRATUA -> 31/2001 dekretua (6. artikulua, 2. puntua, e letra), ekoizpen integratuari eta nekazaritza eta elikadura produktuetan horren adierazpena egiteari buruzkoa.

NEKAZARITZA EKOLOGIKOA -> 834/2007 (EE) ERREGELAMENDUA (27. artikulua: Ekoizpen Ekologikoa Kontrolatzeko Araubidea).

Kalitateak, kontrol eta ziurtapen entitatea den aldetik, aipatutako arauari jarraituz lan egiten du, bai araua betetzea derrigorrezkoa duten produktuetan bai derrigorrezkoa ez dutenetan.

Documents

Laboreen ezarpenari buruzko araudia