ortzadar140712

ortzadareuskal kulturaren kolore guztiak

GARAIKIDEETA IBILTARIA

Ertibil ikus-arteenerakusketaren edizioberria abian da jada,

Bilbo da oraingo geltokia-- 4-5. orrialdeak --

-- 7. orrialdea --

SAREANSALTZEAZ

Bizbak-en marketingikastaroan bat egin

dute aditu eta zaleek

Larunbata, 2012ko uztailaren 14a. 269 zenbakia noticiasdenavarra.com

02 // Ortzadar Larunbata, 2012ko uztailaren 14a

A

LITERATURA · ANTZERKIA · ARTEA · ZINEMA · MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA · ARKITEKTURA · INTERNET · KOMIKIA · BIDAIAK · ZIENTZIA · DANTZA · IRITZIA · KRITIKA · LITERATURA · ANTZERKIA · ARTEA · ZINEMA ·MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA · ARKITEKTURA · INTERNET · KOMIKIA · BIDAIAK · ZIENTZIA · DANTZA · IRITZIA · KRITIKA · LITERATURA · ANTZERKIA · ARTEA · ZINEMA · MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA ·ARKITEKTURA · INTERNET · KOMIKIA · BIDAIAK · ZIENTZIA · DANTZA · IRITZIA · KRITIKA · LITERATURA · ANTZERKIA · ARTEA · ZINEMA · MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA · ARKITEKTURA · INTERNET · KOMIKIA · BIDAIAK ·

ahotsak

MIREN AGUR MEABE

AA KITUTA gaudenean, urrutidagoela iruditzen zaigu dena.Eta higuinduta gaudenean,urruti egon nahi genuke. Ego-

nezina sortzen dit hitz horrek, ona ezden egoeraren bati loturik balego beza-la. Berba ez-oso bat da, herrena, bereantonimoa aldarrikatzen didana beraosotara onartu ahal izan dezadan.Nahiezta ere, agur, haustura, edotazigor hitzen baliokide egiten zait urru-ti hitza.

Urruntasunaren bizipen latzenak amo-dioaren eta heriotzaren giroetan naba-ritu izan ditut. Batetik, bada urrunta-sun metaforiko bat, gure izate materia-laren ezintasunen konpendio modukobat dena. Beste gorputz batekin hara-gizko besarkadan korapilatu garelarik,parean dugun aurpegia laztantzen duguatzamar jakinguratsuz, inoiz osotarabateratu ezingo diren bi taupadarenkontzientzia berretsiz. Baliteke lagunaloak hartu izana dagoeneko, edo berenpentsamenduek eraman izana bestenorabait, akaso zereginen zerrendahutsal batera, kezkatzekoa ez den gai-ren batera, besterik gabe. Eta deszifra-tu gabeko isiltasun horretan jabetzenda gutaz urruntasuna, amildegi batenalde banatan sentiarazten gaituela. Hala

HARKAITZ CANO

OSKAR MARTÍNEZURRUTI

deskribatzen du Anton Arrufat kubata-rrak poema batean: “Argi-ilunetan, ohebatean, bi gorputz daude etzanda (...).Bata bestearengana jiratu, eta alderraidabiltza, urruti ere urruti nor bere ordo-kietan barrena. Erlojurik eta presarikgabe, partekatu ezin dituzten ametsenbiztanle, bi-biek sentitzen dute berenurruntasuna, eta urruntasuna senti-tzean, begiradarekin haztatzen duteelkar”. Begiek nahi dute zubi bat luza-tu, izateak hurbilarazteko, baina egu-nak gauari tokia jan ohi dion goiz-alba-ko une horretan, gauza seguru bakarradago: gorputzak dira existentziaren hel-duleku.

Bestetik, bada beste urruntasun hori,behin betikoa, eguneroko kaleak uztea,logela bat —bere jabeak hornitu dionezagutza guztiarekin— ixtea, eguerdikotxikitoaz edo auzotarren diosalaz gabe-tzea dakarrena. Gorputzak, jadanik,bizitzaren konfirmazioa izateari uztendionekoa. “Joan behar dugu urrutira,urrutira...”, esaten du kanta ezagunak.

Alabaina, ez Indietara, ezezagunagoaden zabaltza batera baizik. Plasta-plas-ta egiten du arraunak iluntasunean,urrutirantz. Zer da, ba, heriotza, dis-tantzia handiena ez bada? Boga.

A HIPOTESIA. Lanetik neka-tuegi heldu dira elkarri lankontuak aipatzeko. Elkar uki-tu gabe egin dituzte etxeko

lanak: A-k egongela garbitu, B-k lisa-keta. B-k txantxa bat egin nahi lioke A-ri, baina xurgagailuaren zarata han-diegia da eta ezer ez esatea erabakitzendu, ozenegi hitz egin beharko luke eta.Handik ordu erdira txantxa iraungiegin da. Arrain izoztua afaldu dute etanorbere platera gertu duten arren,arrainaren jatorri den Terranova bai-no urrunago daude elkarren begiradak.Oheratzen direnean nork bere iratzar-gailua jarri du mesanotxe banatan, ezbaitira ordu berean esnatzen. Loakhartzen ditu, elkarri bizkarra emanda.A-k armairurantz begira, B-k ordena-gailu itzalirantz.

B hipotesia. Norbere lanaz ari dira: zeregin duten eta nola sentitu diren egu-nean zehar. A-k egongela garbitu beharduela esan dio eta horrek lisatu beha-rreko alkandora bat duela gogorarazidio B-ri. Hizketan jarraitu dute norkbere lanak egin bitartean. Ozen hitz egi-ten dute, besteak ongi entzungo ez ote

dion beldurrez, baina ez dago arazorik:primeran entzuten dute elkar, nahiz etaez elkar ikusi. Aurrez aurre daudeberriz: A-k oso eder dagoela esan dio B-ri, eta B-k hurbiltzeko eskatu A-ri.Biluzteko eskatu diote elkarri. Polikieta gozo, A-ren ezpainek kameralurrundu duten arte. Bi mila kilometrodaude bien artean eta sei hilabete diraelkar ukitzen ez dutela. Norbere orde-nagailu aurrean afaltzen dute biek.Haragizko pixel sorta deitzen diote elka-rri txantxetan eta Skype dute salbazio.Naming enpresaren batek oso ongijarritako izena: sky eta escape. Zeruaeta ihesa. Beti daukate ordenagailuapiztuta, baita norbere etxeko argi guz-tiak itzali eta ohera sartzen direneanere. Nork bere ohetik ikus dezake lagu-naren ohea, haren loa zaindu.

Behin edo behin, biak elkarrekin esna-tu eta egunsentira arte hizketan aritudira, ahots marrantarekin eta tximaknahasian, bizilagunak esnatzeko beldu-rrez. Etengabe borrokatzen dute eza-rritako ohituren eta atsotitz mexikarrenkontra (“amor de lejos, amor de pende-jos”). Urruti daudelako, baina zeruan.

“Norbere ordenagailuaurrean afaltzen dutebiek. ‘Haragizko pixelsorta’ deitzen dioteelkarri txantxetan etaSkype dute salbazio”

“Deszifratu gabeko isil-tasun horretan jabe-tzen da gutaz urrun-tasuna, amildegibaten alde banatansentiarazten gaituela”

03Ortzadar //Larunbata, 2012ko uztailaren 14a

D


saski-naski

Lurpekoen mintzoa

D ONOSTIAKO bazter batean mutil tal-de bat droga-trafikatzaile bat hiltzenikusi du Jon Preciado gazteak, eta sus-moa sortuko zaio hiltzaileetako bat

bere anaia ote den. Gertaera horren inguruanjosten dira gainerako guztiak Yoseba Peñarenlehen eleberrian, izan ere, protagonistaren zeinbere ingurukoen bizitzak errotik hankazgora-tuko ditu hilketak eta haren ingurukoek.

ETAk jardun armatua utzi ondoko garaian ger-tatuagatik, poliziak eta medioek trafikantearenhilketa kale borrokarekin lotu eta hiltzaileak eta-kidetzat joko dituzte. Gertaeren kontakizuna etahaien gainean hedabideek zein botere instituzio-nalek osatutako diskurtsoa ondoz ondo kokatzenditu Peñak, bien arteko amildegia bistaratzeko.Hala, medioek eta gizarteak eraikitzen dituztenkategorien (heroi, traidore, biktima, gudari,hiltzaile...) eta haien azpian dauden pertsonaiabiluzi eta ñabarragoen arteko aldea jartzen duagerian egileak, eta diskurtso nagusi horienfaltsutasuna. Gertakariak eta narrazioak har-tzen duen dimentsio politikoaren sinesgarrita-sunarekiko zalantzak ditut nik neuk, dena den,

eta ez dakit zenbateraino dagoen justifikatuta.

Edonola ere, eleberrian garrantzia handiagoa dugertakariak testuinguru familiar eta pribatuanduen eraginak, eta aspektu hori da, nire iritziz,interesgarriagoa. Asturiastik etorritako gura-soen semeak dira Jon Preciado eta bere bi anaiak:Txefe mekanikari eta ustezko hiltzailea eta Hodeiautista. Trapitxeroaren hilketak familia nola azto-ratzen duen, anaien arteko harremanak norainogaiztotzen diren arakatzen du trebeziaz Peñak(Kain eta Abel etengabeko erreferentzia), baitagurasoekikoak ere. Halaber, bikote-harremaneiere erasaten die hilketak eta elkarrizketa bizi etaerabat sinesgarrietan islatzen ditu horiekidazleak.

Hilketa, beraz, detonatzailea baino ez da, katea-tuz joango diren ezbeharren eta gertaeren abia-puntua. Erritmo biziz eta informazioa eta elip-siak ongi dosifikatuz egiten du aurrera nobelak,hildako trafikatzailearen ahots narratiboak den-boran aurrera eta atzera gidatuta. Hodeien ado-rea nobelaren apustu handienetakoa narratzailehorretan datza, hain zuzen, izan ere, hildako tra-

fikantea Jon Preciadori mintzo zaio bigarrenpertsonan. Ikuspegiaz gain, ahotsa bera da berezi-ki zaindua: ironikoa, batzuetan sarkastikoa,ahozko hizkeratik hurbilekoa, erreferentzia lite-rario eta musikalak etengabe tartekatzen ditue-na, inpertinentea eta hitz-jokoak edo gogoetametafikziozkoak tartekatzen dituena. Konta-kizunari dramatismoa kentzen dio ahotsak hala-beharrez, baina irudipena dut distantzia sarkas-tiko horrek berak istorioarekiko gehiegizkourruntasuna eragiten duela batzuetan.

Horrez gain, Jon Preciadoren ahots narratiboaere sartzen da eleberriak aurrera egin ahala, geroeta leku handiagoa irabaziz. Horrela, bi ahotsenarteko elkarrizketaren bidez eraikitzen da isto-rioa, bertsio desberdinak eta gertatu zenaren etagertatzea nahiko zuketenaren arteko aldeak ira-kurleari eskainiz. Orobat, formarekin eginikobestelako jolasik ere bada Peñarenean (narra-tzaileak eta medioetako titularrak tartekatzea,esaterako). Izan ere, kontatzeko sena eta trebeziabaduela erakutsi du Sodupekoak bere lehen ele-berrian, baita arrisku batzuk hartzeko adoreaere, den-denek irakurle hau asebete ez badute ere.

IBON EGAÑA

Kontatzeko sena etatrebezia erakutsi ditu

Peñak bere leheneleberrian, baitaarrisku batzuk

hartzeko adorea ere,denek irakurle hau

asebete ez badute ere

KRITIKA

1. Argi itzalen neurriaXabier Artola. Elkar.

2. Zenbat lur behar ditugizon batekLev Tolstoi. Denonartean.

3. Neure buruaren aldeKoldo Zuazo. Alberdania.

4. La uxiaren tesia/diosaKatixa Agirre/Alex Oviedo. Bizkaiko ForuAldundia.

5. GarbiketaSofi Oksanen. Alberdania.

6. Bihotzaren mekanikaMathias Malzieu. Denonartean.SA

LDU

ENA

K

Fikzioa

ERAKUSLEIHOA

1. 200 errezeta goxo etaosasuntsuArantza Lorenzo. Ttarttalo.

2. Euskal Herria. Errealitatea...Pako Aristi et al. Elkar.

3. Euskal baleazaleakJose Maria Unsain. Untzi Museoa.

4. Plazer bat izan duk, Benito!Pako Aristi eta Mikel Markez. Elkar.

5. Euskal Herria ezagutu...Alvaro Muñoz eta Ibon Martin. Travel Bug.

6. Sasoian sasoiko sukaldaritzaJosema Azpeitia. Ttarttalo.

Ez Fikzioa

LIBURU DENDAK: Elkar, Casa del Libro (Bilbo), Auzolan (Iruñea)

SAIAKERA

‘Saski beteintxaur’Patziku Perurena.Alberdania. 208 orr.17, 80 euro.

Egunerokotasuna,Patzikuren ustez

Egunero bizitzeak eta liburu-irakurtzeak eragindako kriti-ka eta gogoetak biltzen dituliburuak: gure prentsaz, kul-turaz, literaturaz, politikaz,dantzaz, bertsolaritzaz, kiro-laz, triperotzaz, sexuaz, utzi-keriaz, hipokresiaz, ijitoke-riaz eta baita ijitotasunazere… Esaldi aforistikoenbidez zabaldutako iradokizu-nak eta Goizueta eta Leitzabitarteko hiztun zaharrenahotik jasotako zilar hotsaartxiboetako urre-printzagalduekin nahastuz molda-tutako artikuluak, Patzikurenohiko estilotsuan.

ELEBERRIA

‘HirugutunIruñetik’Patxi Zubizarreta.Pamiela. 144 orr.14 euro.

Langileen 127.bataloiari buruz

1939ko uztailaren 25ean,aurrena Irati trenekomerkantzia bagoietan Irun-berriraino eta kamioietangero, ehundaka preso era-man zituzten Iruñetik Erron-kari ibarraren izen berekoherrira. Txerrien pare meta-tuak, herritarrek zer ganadumota ote zekarten galdeginzioten elkarri. Baina luzegabe fusildunen oihuetaralerrokaturik ikusi zituzte-nean, gizonilo haiek presoakzirela pentsatu zuten. Mugapiriniarreko babesarakolanak egitera omen zetorrenLangileen 127. bataloi hura...

GAZTELITERATURA

‘Magiarenmugailunak’Pierre Bottero.Ibaizabal. 184 orr.11,88 euro.

A Elkartearenmisio magikoa

Ombek bi misio ditu. Has-teko eta behin, eskolabatean zalaparta sortzen aridiren iratxo batzuk hartubeharko ditu mendean. Etaondoren, ahalegina eginbeharko du jakiteko zergatikdagoen bere onetik aterataaintzira bateko izaki hilezkorarraro bat. Misio horiekgainditzeko bere apartekoindarra baliatu beharko du.Bidean, ukabil hutsez,lurreko oinarrizko izaki erral-doi bat menderatuko du,baita izakia kontrolpean izannahi duen aztia ere.

ZALDI EROA

TITULUA: ‘HODEIEN ADOREA’ EGILEA: YOSEBA PEÑA · ARGITALETXEA: SUSA

Zuzendaria: Bingen Zupiria

Ardura: Iñaki Mendizabal Elordi([email protected])

Koordinazio lana: Amaia Santana([email protected])

Diseinua: Jesús Santamaría

Maketazioa: Naroa Etxebarria

Portadako argazkia: David de Haro

Lege Gordailua: BI 1720-06

Editorial Iparraguirre S.A.

Larunbata, 2012ko uztailaren 14a04 // Ortzadar


II BILTARIA. Horrelakoxea da Ertibil, ikus-arteen erakusketa ibiltaria, herriz herribidaiatzen ibiliko den artista gazteenobren topaketa. Basauritik Bilbora, Lekei-

tiotik Deriora edo Ortuellatik Gernikara, etenikgabe abenduaren azken egunetara arte batetikbestera salto egiten egongo da erakusketa. Aur-ten 29. urtea egingo du Ertibilek arte garaiki-dearen unibertsoan sortzaile berriak saritzeneta beren lanak Bizkaia guztian zabaltzen. Hori-xe baita ekimen honen helburu garrantzitsue-na: artista gazteen lanak ezagutaraztea eta ere-mu artistikoan leku egitea.

“Kultur ekintza sendoa eta errotua”, horreladefinitu du Ertibil Mikel Etxebarria KulturEkintzako zerbitzu buruak. Bere ustez, ekimenhonekin gehien baloratzen dena da “sormenarilaguntza ematea eta sormen hori herritarrenbegietan jartzea, artista eta publikoaren artekozubi lan hori egiteko”, eta hori lortzeko, era-kusketaz gain katalogo bat argitaratzen duteurtero artisten lanekin. “Aurten katalogo txuku-na atera dugu, bertan Xabier Saenz de Gorbea-ren artikulu luze eta oso interesgarri bat dago,Bizkaiko artearen ibilbidearen inguruan idaz-ten du, gerraren amaieratik 2010. urtera arte”.

Urte honetan gainera, beste berrikuntza bat egon-go da Ertibilen, erakusketa izango den hamarherrietan hitzaldiak eta bisita gidatuak ere anto-latuko baitira. Ismael Manterola EHU-ko irakas-lea izango da hizlaria. “Indarra egiteko baliokodu”, azpimarratu du Etxebarriak. Hitzaldian gauregungo artearen nondik norakoak azalduko dira,bai eta “sormen lanak testuinguruan kokatzekoeta jendeak hobeto ulertzeko” ere.

Baina artistekin jarraituz, zelan aukeratzen dirahorien obrak Ertibilen? “Lehiaketa bidez –eran-tzun du Etxebarriak–, guztira hogei artelan hau-tatzen dira. Edizio honetan ehun artista aur-keztu dira eta guztira 138 obra”. Horietatik, lehe-nengo, bigarren eta hirugarren postuetan gel-ditu direnek sari berezia jaso dute.

Alaitz Arenzanak eta Maria Ibarretxek osatuta-ko Sra. Polaroiska bikoteak, Jon Macarenok etaMikeldi Perez Urquijok beren irudimena ibiltzenjarri zuten eta baita urruti heldu ere, beraien

sormen lanek fruituak eman baitituzte Ertibi-len. Aurtengo hiru saritu nagusiak izan dirahauek, hurrenez hurren.

Oso obra desberdinak dira aurkeztu dituztenhirurak, batak ez baitu zerikusirik bestearekin.Sra Polaroiskak ikus-entzunezkoen munduahautatu du bere lanerako, euskarri gisa bideoaerabiliz. Macarenok, aldiz, altzairu herdoilezi-na eta zuraren aldeko apustua egin du tximinoberezi baten burua sortzeko, bere tximino buruberezia alegia. Perezek, indar gehiena argiariemanez, mupi bat eraiki du pintura sintetikoaeta egurra erabiliz.

OHIKOTASUNETIK AT Alaitz Arenzana eta MariaIbarretxe izan dira Ertibil 2012n lehenengo sari-tuak, Pilota Girls ikus-entzunezkoarekin. Berenobrek, oro har, akzioa, koreografia, sorkuntzaeta eszena dituzte elementu nagusi. Gorputzakespazioarekin duen harremana protagonista iza-nik, beste lengoaia eta espazio batzuk bilatzenditu Sra Polaroiskak bere lanetan. Ohiko narra-zio estrukturaletatik eta ikusleriari itxita dau-den kontzeptuetatik alde egiten dute. Berenobrak anbiguoak dira, nahita daude horrela sor-tuak eta gorputzari lotutako rolekin jolastendute, publikoaren begirada ezegonkortuz etabegien aurrean dutenaren alde behartzera jarriz.Ikuslea artista bi horiek sortutako munduan bar-neratzen dira, espazio ireki batean, interpreta-zio ugari existitzen den espazioan, alegia.

Pilota Girls obraren kasuan, “duela urte batzukeuskal pilotari buruzko bideo bat egitea eskatuziguten”, azaldu dute artistek. Orduantxe hasiziren biak dokumentazio eta ikerketa lanak egi-ten “pilotariekin, entrenatzaileekin nahiz apus-tugileekin hitz egin genuen”. Pilotaren munduanmurgiltzen joan ziren Arenzana eta Ibarretxe.“Ikerketa horretan etengabe kanpoan geratzenzen zerbait sumatzen genuen, non zeuden neskakedo emakumeak? Egia esan galdera hori askotanegin diogu geure buruari eta ez bakarrik pilota-ren munduarekin. Baina bai, badaude emakumepilotariak eta ez dira ez bat eta ez bi”, azaldu dute.

Hortik abiatuta sortu zen Pilota Girls. “Piezahori akziozko bideo batetik lantzea erabakigenuen eta horretarako azpi-genero bat asmatu

artea

AINHOA LORES

Basauriko Ariz Dorretik igaro ondoren, Ertibil ikus-arteenerakusketa ibiltaria Bilboko Rekalde Aretora dator orain etabertan izango da irailera arte. Ikusgai diren hogei artelanekEuskal Herriko arte garaikidean barrena daramate bisitaria

Ikus-arteenunibertsotikibilean



artea

Ezkerretik eskuinera, Bego Antonen ‘Conil fashion day’, Iker Serranoren ‘Parapeto de contención’, Minerva Losadaren ‘Ausenciapresente’; Mikeldi Perezen ‘Mupi 2’, Jon Macarenoren eskultura eta Sra. Polaroiska-ren ‘Pilota girls’ bideoko hainbat fotograma.

genuen: street-pilota, skate edo parkour bezala-ko bideoen antzerako zerbait eta sabotaje-ekin-tza bat izango balitz bezala sortu genuen”.Bideoan Patri Espinar pilotaria Bilbotik esku-pilotan jolasten agertzen da. Frontoiko hormakbeharrean, kristalak, eraikinak, balkoiak... edo-zein motatako elementu irregularrekin olgetan.Honekin emakumeek dituzten “zailtasunak”islatu nahi izan ditu Sra Polaroiskak.

NATURAREKIN BAT Bigarren sariduna Jon Maca-reno dugu. Oro har, bere obra eklektikotzat du.“Material, oinarri edo estilo desberdinez balia-tzen naiz”, adierazi du. Heterodoxoa ere bada.“Edozein diseinu estilistiko konkretutik alden-tzen saiatzen naiz”. Izadia da Macarenoren erre-ferentzia garrantzitsuena sortzerako orduan.Gizakiak edo gizarteak berak naturarekin duenharremana aztertzea gustatzen zaio. Bestetik,lan batetik bestera salto ikaragarria egon dai-tekeela dio artista gazteak.

Edozein dela gaia, Macareno beti eskulturatikabiatzen da obrak sortzerako orduan, eta Erti-bilen aurten aurkeztu duena ere figura bat da:“Orangutan baten burua da baina errepresen-tazio hutsetik aldenduz, nik sorturiko orangu-tana da, hau da, izadiaren alde barregarrienaeta irrazionalena nabarmendu nahi nuen etanire artelanean txertatu”.

Sortutako figura hori oso “potentea” dela dio etahorrela mantendu nahi du artistak. Horretara-ko oinarri neutro bat aukeratu du, “garrantzi-tsuena burua da baina era berean ezin dugu eki-din diseinu formalistak dituen oinarri baten gai-nean jartzea”.

ARGIAREN INDARRA Mikeldi Perezek aldiz, iza-diari baino, argiari eman nahi izan dio indarrabere Mupi 2 lanarekin. Elementu hori da, hainzuzen, getxoztarrak aspaldi honetan bere obre-tan lantzen duena, bai objektuek igortzen dutenargia –pantailak, adibidez–, baita argia sortzenduten objektuak ere: bonbillak, lanparak... “Argihorren irudikapen bat egiten saiatzen naiz”,adierazi du. Bere obra piktoriko eta eskultori-koaren artean kokatu dezakegu. “Nire piezakbi zati dituzten objektuak bezala ikusten ditut:alde batetik, materiala eta bestetik, bisuala”,hau da, objektu batetik azaleratzen den irudia.“Parte bakoitza bere aldetik lantzen saiatzennaiz eta aldi berean pieza bakar batean batzenditut, bukatutako obran”.

Ertibilen aurkeztu duen obra mupi baten irudi-kapen bat da, hau da, metro edo autobus gelto-kietan aurkitu ditzakegun iragarki-taulen erre-presentazio bat. Panel horren gainean irudibatengan sortu daitekeen efektua erakustea duhelburu obrak. “Taularen gainean doazen ima-jinak transformatu egiten dira atzean daudenargien ondorioz”.

Sortzaile hauek pozik agertu dira sarituak iza-teagatik, beren ibilbide profesionalean lan egi-ten segitzeko indarra ematen baitie. “Oso poziknago finantziazioagatik batik bat, diru horrekartea lantzen jarraitzeko aukera ematen du eta”,azaldu du Macarenok. Hala ere, “lehiaketa gehie-netan gertatzen den bezala, Ertibilek ez duBizkaia osoan dagoen panorama artistikoa isla-tzen, filtro bat dago beti. Gainera instituziotikat lan egitea nahiago duen jendea ere badago etahonelako ekimenetan ez du parterik hartzen”,nabarmendu du Barakaldokoak.

Perezentzako, “ondo dago norberaren lana balo-ratua izatea eta jendearen aurrean erakustekoaukera edukitzea. Batzuetan ez dakigu jendeakobra ulertu duen edo gustatu zaion”. Onarpenabeti dela positiboa gaineratu du artistak.

Hogei sarituen obrak pasa den asteburura arteBasauriko Ariz Dorrean ikusgai izan dira. O-rain, Bilboko Rekalde Aretora egin dute saltoaeta bertan uda osoa pasatuko dute, irailaren 2raarte, hain zuzen.

ERTIBIL-EKO ‘GELTOKIAK’

● Bilboko Rekalde Aretoa. Hilaren 12tik irailaren 2ra.

● Sestaoko Musika Eskola. Irailaren 4tik 16ra.

● Zornotzako Zelaieta zentroa Irailaren 18tik 30era.

● Lekeitioko Barandiaran are-toa. Urriaren 2tik 14ra.

● Derioko Kultur Birika. Urriaren 16tik 28ra.

● Galdakaoko Torrezabal Kul-tur etxea. Urriaren 30etik aza-roaren 11ra.

● Portugaleteko Salazar Dorrea. Azaroaren 13tik 25era.

● Urtuellako Kultur etxea. Aza-roaren 27tik abenduaren 9ra.

● Gernikako Kultur Etxea. Abenduaren 11tik 26ra.

06 // Ortzadar Larunbata, 2012ko uztailaren 14a


artea

Bilbao Arteko tailerretan aritutako sortzaileenlanak ikusgai dira La Taller-en. JUAN LAZKANOIZARO AULESTIARTE

Solokoetxeko La Taller grabatuen tailer eta galerian,Pilar Valdiviesok komisariatu duen ‘2012 Bilbao Arte3.0’ grabatu eta serigrafia erakusketaz gozatzekoaukera du bisitariak hilaren 29a bitartean

BB ILBAO Arte Fundazioak 2012 BilbaoArte 3.0 elkarlan programa sinatu du LaTaller, Narata eta Michel Mejuto gale-ria bilbotarrekin. Hitzarmen horrek

Bilbao Arteko tailerretan aritu diren sortzaileekzein artista bekadunek egindako artelanak era-kutsi eta zabaltzea du helburu eta ahaleginhorren fruitua da, hain justu, asteotan La Taller-ek eskaintzen duen erakusketa kolektiboa.

Bertan, Bilbao Arte Fundazioan Pilar Valdivie-sok zuzentzen duen Grabatu eta Serigrafia Tai-lerrean sortutako emaitza artistikoen aukera-keta bat aurkezten zaio bisitariari –berez dizi-plina hori lantzen baitu La Taller-ek–. Guztirahogei obra bildu dituzte erakusketan, eta egileenzerrenda Euskal Herriko nahiz atzerriko doze-na bat artistek osatzen dute: Arístide Stornelli,Claudio Lorenzo, David Arteagoitia, ErramunLanda, Javier Herrero, Jordi Castells, June Cres-po, Laura Bisotti, Monica Abad, Nuria Batalla,River William firma –Ibai Labeagak eta Guiller-mo Ojalesek osatua– eta Zaloa Ipiña.

Oro har, lan bana jarri dute; baina, neurri txiki-ko piezen kasuan, sortzaileak bi pieza eramanditu La Taller-era. Finean, oreka bat bilatu nahiizan baitute arduradunek. “Artista bakoitzakizan zezakeen espazioa gutxi gorabehera berdi-na izan zedila zen ideia. Are gehiago, obra ba-tzuk diptiko bezala irakur edo uler daitezke”,azaldu du Pilar Valdivieso komisarioak.

Teknikari nahiz kontzeptuari dagokionean, gale-rian bildutako artelanak nahiko ezberdinak dira.Serigrafia bidez, grabatu kalkografikoaren bidez,eta teknika mistoa baliatuta sortutako piezakdaude tartean. “Orokorrean, Bilbao Arte graba-tu tailerrean egin daitezkeen artelanen erakus-le edo adierazleak dira. Artista bakoitzak bila-tzen eta lantzen duen intentziorako irtenbideezberdinak erabil baititzake”, dio komisarioak.

Bada, Valdiviesok azaldu bezala, sortzaileenartean dagoen lotura nagusia Bilbao Arten ari-tu izana da; bekadun gisa nahiz tailerrean lanegiten (bekarik gabe). “Erakusketan, tailerreankonpartitu dituzten interesak, esperientziak etaezagutzak bakoitzak bere interes pertsonalerantznola bideratu dituen ikus daiteke, norbere obra-ren identitatea mantenduz eta aldi berean bes-teen adibideekin aberastuz”.

ARGIAREN BUELTAN Parte-hartzaileen artean dagoZaloa Ipiña (Bilbo, 1986), aurten sortutako obrabat aurkezten. Bilbao Arteko beka bat jaso dugazteak: “Egoilea naiz, baina nire erlazioa Bil-bao Arterekin orain urte batzuk sortu zen; karre-ran nengoenean jada, serigrafia eta grabatukotailerra erabiltzen nuen”, azaldu dio Ortzadarri.

Diziplina anitzeko artista da Ipiña. “Norma-lean –dio berak– abiapuntua argazkia da etahortik serigrafia, grabatua, eskultura edo ani-mazioko zinean aritzen naiz”. Bada, oraingohonetan metakrilatoen gainean serigrafiatu-tako Los haces de luz se expanden serieko obrabat aurkezten du La Taller-en. Hala deskri-batu digu bere pieza: “Aurretik eta atzetikserigrafiatuta daude eta metakrilato bakoi-tza bestearen gainean torlojuekin lotutadago, eskailera bat eginez. Hala, lehen zatia(lehen metakrilatoa) paretaren kontra dago(paretan eskegita) eta besteak paretatikirteten dira (eskailera formarekin)”.

Argiari erreferentzia egiten dion obra batbaino gehiago sortu izan du bilbotarrakbere ibilbide artistikoan. “Duela bi edohiru urte hasi nintzen argiaren kontzep-tua objektualizatzeko nahiarekin. GabrielArestiren Argia ez da ikusten poesiaburuz behera jartzeko asmoz, nire lehenargazki-seriea sortu nuen Argia eztaikusten? galdera duela izenburu. Hortikaurrera, argiaren kontzeptu ezberdinakikertu ditut: kolorea, mugimendua, abiadura...eta aurretik Argi distirak eta Eguzki-printzakikusgai serieak sortu nituen”, azaldu du.

Egun, ordea, “argiaren beste ezaugarri bat”interesatzen zaio; “argiak duen gaitasuna espa-zio hutsa eta betea okupatzeko. Horregatik,azken serie honetan obrek bolumena daukateeta El haz de luz se expande deitzen da, espa-ziora zabaltzen direlako”.

Hori guztia eta gehiago ikusteko aukera eskain-tzen du, beraz, Solokoetxen den La Taller are-toak. 2012 Bilbao Arte 3.0 programaren lehengeltokia baino ez da, ordea. Narata galeriak har-tuko dio gero lekukoa, eta Michel Mejuto izan-go da hirugarren geltokia.

La Taller, Bilbao Artekoartisten lehen geltokia

“SORMEN EGOITZAK, ARTEAREN AGORAK”

“Urtero, banakako artisten lanez gain, produkzio gra-fiko garaikidea lantzen duten zentroen lana era-kusteko asmoa du La Taller-ek –azaldu du galeria-ko zuzendari Maite Martinez de Arenazak–. Eta ‘2012Bilbao Arte 3.0’-k erabat betetzen du xede hori”. Bereustez, hain zuzen ere, sormen egoitzetan egindakolanaren emaitzak balio erantsia du: “Sormen egoi-tzek izaera ezberdina eta definitua dute; eta bertanartisten arteko hartu-emanak eta ikerketak ema-ten dira, azken finean, artearen agorak baitira”.

‘2012 Bilbao Arte 3.0’ erakusketa hogei obrek osatzen dute, EuskalHerriko nahiz atzerriko dozena bat artistek egina. JUAN LAZKANO

BILBO



publizitatea

Publicis enpresako‘Pato Willis’ deri-tzon kanpainainterneteko mar-keting-aren adibi-de arrakastatsuada. ORTZADAR

MARTA MORALES

Interneten publizitate eraginkorra sortzekoasmoz, Euskal Herriko Unibertsitateakikastaro arrakastatsua garatu du berriki

EE gunkari digitaletan, goiko parteko ira-garki disdiratsuek gure arreta deitzekogaitasuna daukate. Facebook-en eskui-neko zutabetxoko iragarki laburrek

bezala. Askotan, kontaktuen berriak kuxkuxeanhasi baino lehen, laukitxo deigarri horiekeskaintzen dutena ezagutzeko bapateko grinakbere gainean klik egitera eramaten gaitu. Gureinteresa pizteko, baina, segundu gutxiko begi-rada arin bateko epea besterik ez dute eta,horrek, publizitatearen arauak eraldatu ditu.“Publizitatearen munduak oso aldaketa sakonabizi du azken bost urteetan. Iragarkiak arinakizan behar dira, mezua argia, zuzena eta osolaburra. Horrek lan egiteko era aldatzera behar-tu ditu publizitate agentziak”, ziurtatu du Glo-ria Marzo Elements Comunicación taldekokideak. EHU-ko Bizkaia Bilbao Arte eta Kultu-rak (Bizbak) antolatu duen Marketing on-lineikastaroko arduraduna ere bada.

Hiru egun iraun duen ikastaro hau –Sareanzelan saldu izenburupean–, Bizbak-ek aurtenantolatutako 30 kurtsoen artean matrikulaziokopuru altuena lortu duena da, 120 lagun.Horren arrazoiak hiru dira, Marzoren aburuz:“Batetik, internetekoa da gora egin dueninbertsio publizitario bakarra. Bestetik, berri-kuntzarako gune aparta dugu hau, eta, azkenik,etengabe aldatuz doan merkatua izanda, forma-kuntza jarraia ezinbesteko da”. Gainera, publizi-tate munduan ondo ezagunak diren hizlariakizan dira: Pablo Jimenez, Gema Muñoz, Salva-dor Suarez eta Esteban Franco, besteak beste.

Adituez gain, zaleak ere matrikulatu dira ikas-taroan. “Internetek publizitatearen munduademokratizatu du. Lehen, egunkariek euska-rrien monopolioa zeukaten. Publizitate kanpai-na baten balioa enpresa handiek besterik ezinzuten ordaindu. Gaur egun, berriz, lehia han-diagoa da. Interneten, marka txikiek erepublizitate kanpainak egiteko aukera daukate,baldintza berdinekin eta merkeago”, azaldu duMarzok.

ELKARRI ERAGITEKO AUKERA Horretaz gain, inter-netek beste hainbat abantaila ere baditu. Adibi-dez, iragarpen bat zenbat jendek ikusi duen jaki-teko aukera eskaintzen du. “Egunkariekin horiezinezkoa da. Jakin ahal duzu zenbat ale saldudiren eta zenbat erosi diren, baina ezin duzuneurtu horren eragina. Interneten, berriz, bai”,

nabarmendu du Bizbakeko ikastaro honen ardu-radunak. Izan ere, hori da internetek publizita-teari eskaintzen dion beste abantaila bat: pro-duktuak eta kontsumitzaileak elkarri eragitekoaukera. “Konpainia baten webgunean sartu ahalzara, bere produktuaren zaporea edo ehunduraez duzula gustuko esateko, adibidez. Arreta zuze-na da beti, eta erantzuna, berehalakoa”.

Baina elkarri eragiteko aukera haratago doa.Horren adibide garbienetakoa Publicis publizi-tateko enpresaren Pato Willis internetekokanpaina da. Imagina ezazue: interneten giltza-peratuta dagoen ahate bat. Bideo baten bidez,animaliak bere familiarekin bueltatzeko ateranahi du, baina, horretarako, milioi bat bisita lor-tu behar dituela kontatzen digu Willisek. Edariezagun baten iragarkia da eta, urte batean, bimila bisita baino gehiago lortu ditu. “Sareabiltzen duen azal sozial berrian marketing lanakegiteko eremua zabala da, ez berriz publizitate-rako”, azpimarratu du Gloria Marzok. Izan ere,marketing-a komunikazioarekin lotzen du zalan-tza izpirik gabe. “Dena da komunikazioa. Auto-mobilaren haizetakoan uzten dizuten liburuxka,edo kalean botata dagoen papera ere badira.Ezberditasuna mezuan datza, baita elkarri era-giteko aukeran ere”, adierazi du.

Kanpaina baten mezua formatu ezberdinetanaurkeztuko da. Ez dira bakarrik bannerrak edo-ta Facebook-eko iragarki txikiak. Hor e-postazbidalitako milioika mezu ere sartzen dira, bai-ta prerollak ere, hau da, edozein webgunekobideo bat baino lehen agertzen den iragarki labu-rra. Hori kontutan izanda, kanpaina hori sor-tuko duen taldeak ibilbide bera jarraitu behardu, kohesioa mantendu ahal izateko. “Hitz ba-tzuk sortu beharko dituzu, zehatzak, gaia edoproduktuarekin lotura zuzena dutenak. Hitzhoriek izango dira gure webgunea sarean lehe-nengoen artean kokatzea ahalbidetuko dutenak,hau da, bilatzailean zer aurkitu nahi dugun jar-tzerakoan gure web orria aukeratzera eraman-go gaituena”, aitortu du Marzok.

ERASO-MEZUEN ARRISKUAK Interneten publizi-taterako aukera berriak egoteaz gain, arriskuberriak ere badaude. Larrienetarikoen artean,eraso-mezuak dira. “Ez gara intrusiboak izanbehar, bestela, erabiltzailea zure webgunetikdesanexionatu egingo da”, ohartarazi du Mar-zok. Horri, sarean, entzute krisia esaten zaio.

Sareansaltzekogakoakargituz

BILBO

08 // Ortzadar Larunbata, 2012ko uztailaren 14akomikia

Documents

ortzadar140712