Plan de Galicia sobre drogas

OS PAIS/NAIS E

O uso de drogas de síntese é un fenómenorelativamente recente en España. Estas subs-tancias aparecen nun momento de crecentesensibilización cidadá fronte ós riscos quesupón o consumo de drogas, despois dosestragos provocados por substancias como aheroína.Este tipo de drogas, ó ser elaboradasen laboratorios a través de procedementosquímicos que non precisan de compoñentesnaturais, ofrecen enormes vantaxes para asorganizacións dedicadas á súa produción e trá-fico. Ó seu case nulo custo de produción úneseo feito de que, ó poder ser elaboradas nos pro-pios países onde van ser comercializadas,resulta moi difícil a detección do seu tráficopor parte dos corpos policiais.

Por estes motivos, as organizacións interna-cionais dedicadas ó tráfico de drogas comeza-ron a comercializar, baixo suxestivos nomes,unha serie de substancias que denominaronxenericamente drogas de deseño, coas quetrataban de reactivar o seu negocio.

A estratexia utilizada para promover o uso dedrogas de síntese entre os mozos/as consis-tiu en presentar estas substancias como subs-tancias inocuas. Afirmábase que estimulaban asociabilidade, o bo entendemento, as ganas debailar, a sensualidade e a sensibilidade, preci-samente o tipo de cousas que buscan moitosrapaces/zas. Pero, ademais, reiterábase a

idea de que eran drogas que non provocabanefectos nocivos nin dependencia, cuxo consu-mo resultaba dalgún xeito incompatible co dou-tras drogas. Esta intelixente estratexia publici-taria, que se viu apoiada polo feito de que osprimeiros consumos se localizaron entre per-soas pertencentes ás elites sociais (a coñeci-da como “xente guapa”), supuxo que moitosrapaces quixesen imitar estas condutas paraestar á moda, convencidos en moitos casos deque realmente se trataba de substancias quenon resultaban nocivas.

Aínda que o consumo de drogas de síntese éun fenómeno minoritario entre os adolescen-tes e rapaces/zas galegos/as, o certo é quenuns poucos anos o seu uso se disparou enEspaña, ata converterse, despois dos deriva-dos do cannabis (haxix e marihuana) e da coca-ína, na terceira droga ilícita de maior consu-mo. Convén, pois, estar atentos a unhas subs-tancias que, lonxe da súa suposta inocuidade,teñen un negativo impacto na saúde e nobenestar psicolóxico e social dos seus consu-midores.

É importante que os pais/nais coñezan a exis-tencia destas substancias, os efectos e riscosasociados ó seu consumo e, o que é máisimportante, como poden actuar para evitarque os seus fillos/as consuman drogas de sín-tese ou doutro tipo.

os PAIS/NAIS teñen un papel protagonistana prevención do uso das drogas

Estar informadoé fundamental para lles poder

axudar aos fillos/as��������������������������

síntesedrogas de síntese?

Co nome de drogas de síntese faise referencia a distintas subs-tancias obtidas por síntese química realizada en laboratoriosclandestinos que, a diferenza doutras drogas de abuso, non pre-cisan de produtos de orixe natural para a súa elaboración.Nalgúns casos, trátase de produtos farmacéuticos que foronsintetizados para o tratamento de certas enfermidades e que,posteriormente, foron abandonados polos efectos secundariosque causaban nos pacientes. Noutros casos, son drogas novasobtidas modificando a estrutura de substancias químicas xacoñecidas.

Existen centos de substancias incluídas na categoría de drogasde síntese, moitas delas derivadas da anfetamina, por isto amaior parte das drogas de síntese teñen efectos pisoestimulan-tes sobre o sistema nervioso central, e actúan acelerando ouestimulando o seu funcionamento. En ocasións, este tipo de dro-gas incorporan compoñentes que causan efectos alucinóxenoslixeiros.

O MDMA ou éxtase é a droga de síntese máis coñecida e utili-zada. Sintetizado en 1912, foi utilizado como medicamento inhi-bidor do apetito e no tratamento de certos problemas psiquiá-tricos, ata que foi abandonado nos anos sesenta polos efectossecundarios que provocaba. O éxtase produce nos consumido-res unha acción estimulante e a alteración da percepción.

As drogas de síntese, coñecidas coloquialmente entre os con-sumidores como “pastis” ou “pirulas”, comercialízanse enforma de comprimidos ou pastillas, que incorporan unha varia-da gama de logotipos ou debuxos para facilitar a súa identifica-ción. Son bautizadas con nomes atractivos (“éxtase”, “eva”,“Mitsubishi”, etc.) co fin de estimular o interese de novos con-sumidores.

aass ppaassttiillllaass

non son ningún xogoDetrás de cores e deseños atractivos escóndense

substancias químicas cunha composición descoñecida,que PODEN PRODUCIR DANOS IMPREVISIBLES

NO SISTEMA NERVIOSO CENTRAL

Esta presentación fai que o consumidor descoñeza a composi-ción das pastillas que inxire e é moi frecuente que os logotiposdas pastillas non se correspondan coa droga supostamenteadquirida, así como a presenza de adulterantes nelas.

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

síntesedrogas de síntese?

12 a 18 anos1,9 %

19 a 24 anos5,8 %

25 a 39 anos1,6 %

Mozos/as galegos/as que consumiron drogas de síntese nos últimos seis meses %FONTE: O consumo de drogas en Galicia, 2002. Comisionado do Plan de Galicia sobre Drogas

O perfil dos consumidores de éxtase e doutras drogas de sín-tese correspóndese, basicamente, co dun varón novo (de entre19 e 24 anos), solteiro ou separado, residente en áreas urba-nas, cun bo nivel educativo e cunha procedencia social diversa(de clase baixa ou media).

O contacto dos mozos/as con este tipo de substancias prodú-cese xeralmente en idades avanzadas e a idade media de inicioó consumo sitúase arredor dos 20 anos, aínda que máis do

O consumo de drogas de síntese é aínda unha conduta minori-taria entre os mozos/as galegos/as, como o confirma que sóun 3% as consumise nos últimos seis meses, malia que estaporcentaxe creceu de forma notable na última década. Osmozos/as de idades intermedias (de 19 a 24 anos) e os resi-dentes en grandes núcleos urbanos son os que rexistran osmaiores niveis de uso desta substancia.

40% dos seus consumidores se iniciaron antes de cumprir os18 anos.

O patrón maioritario de consumo de drogas de síntese axús-tase, en xeral, ás seguintes pautas:

>> A maioría dos consumidores realizan consumos experimen-tais ou esporádicos, que teñen unha escasa continuidade. Apesar disto, unha reducida porcentaxe de rapaces que conso-men estas drogas fano con certa frecuencia (unha ou máisveces por semana), fundamentalmente nas súas saídas noc-turnas de fin de semana.

>> Non existen practicamente consumidores diarios de drogasde síntese, debido á rápida tolerancia que os consumidoreshabituais experimentan ós efectos agradables que pode provo-car o seu uso (o consumo frecuente fai que o consumidor só

Patróns de consumo

experimente efectos desagradables ou negativos). Isto fai quesexa bastante habitual que, tras un período de consumo máisou menos intenso, se rexistren períodos de abstinencia.

>> Os períodos durante os cales se consomen estas drogas sonrelativamente curtos (case a metade dos rapaces/zas gale-gos/as que consomen drogas de síntese, ou que o fixeron nopasado, levan facéndoo menos de 10 semanas). Pese a isto, unde cada dez consumidores mantén o uso destas drogas durantevarios anos.

>> Os consumos prodúcense en contextos recreativos, funda-mentalmente as fins de semana ou durante o verán, en disco-tecas, pubs, bares e festas privadas, con música repetitiva queincita a bailar. É frecuente que as sesións de consumo e bailese prolonguen durante longas horas e, en ocasións, terminanó día seguinte nos chamados afterhours.

>> Unha práctica bastante estendida entre os mozos/as consu-midores de drogas de síntese é a súa participación en sesiónsintensivas de consumo, durante as cales inxiren varias pastillas,o que incrementa os riscos de reacción aguda e/ou sobredose.

>> O consumo realízase habitualmente na compaña dos ami-gos/as ou da parella, e só excepcionalmente en solitario.

>> O uso de drogas de síntese encádrase nun patrón de poli-consumo de drogas, de xeito que a práctica totalidade dos seusconsumidores toman outras drogas. O consumo de drogas desíntese responde habitualmente a un modelo de policonsumocentrado nos psicoestimulantes e é frecuente que o uso destassubstancias se compatibilice co consumo de anfetaminas, coca-ína, ademais de alucinóxenos, alcohol cun patrón abusivo e can-nabis.

o CONSUMO de

drogas de síntese está asociado

a o doutras drogasOs consumidores de drogas de síntese consomen con frecuencia outros psicoestimulantes (cocaína, anfetaminas,etc.), ademais de alucinóxenos, cannabis e alcohol

síntesedrogas de síntese?

O éxtase e a maior parte das drogas de sínte-se son consumidas por vía oral (habitualmenteen pastillas), pasando dende o aparato dixesti-vo ó torrente sanguíneo. Aínda que os primei-ros efectos aparecen ós 20-30 minutos doconsumo, estes aumentan progresivamente, ealcanzan a súa máxima intensidade unha vezque transcorren unha ou dúas horas. Ao serconsumidas por vía oral a súa absorción é rela-tivamente lenta, o que leva a algúns consumi-dores a tomar unha nova pastilla ó poucotempo de inxerir a primeira, pensando queesta non lles fixo efecto, o que incrementa orisco de intoxicación.

Existen habitualmente tres fases diferentesdende que se produce o consumo:

>> desorientación

>> euforia excesiva

>> sociabilidade

EEffeeccttooss oouu ssínnttoommaass iinnmmeeddiiaattooss tras o consumo

O consumo de éxtase provoca unha variada gama de efectossobre os consumidores, uns buscados ou desexados polos con-sumidores e de carácter agradable (desinhibición, sociabilidade,desexos de bailar, etc.), que son os responsables de que os con-sumidores desta substancia repitan o seu consumo, e outroscolaterais ou negativos, non buscados polo consumidor.

Os efectos das drogas de síntese, coma os do resto das dro-gas, varían en función de diferentes circunstancias como son:as características do lugar e o ambiente en que son consumi-das (a compaña doutros mozos, a música, a ventilación e a tem-peratura do lugar, etc.), as características do consumidor (a súaidade, o tipo de personalidade, etc.), as expectativas existentesen relación co consumo ou cos efectos desexados ou buscados,as doses consumidas e o grao de pureza ou de adulteración des-tas, as experiencias previas coas substancias ou o consumoprevio ou simultáneo doutras drogas.

NáuseasTaquicardia e hipertensión lixeiraPerda de apetitoSequidade de bocaSudoraciónRedución da sensibilidade á dorContracción das mandíbulasTremores, movementos involuntariosCefaleasDilatación das pupilasAumento da temperatura corporalConfusiónDesacougo, inquietude e ansiedade

Efectos ccoollaatteerraaiiss oouu nneeggaattiivvooss

Sensación de benestarLocuacidadeEuforiaDesinhibiciónEmpatíaAumento da autoestimaMaior sensualidade e desexo de contacto físicoHipersensibilidade ao tactoActivación locomotora, en especial para realizar movemen-tos estereotipados ou reiterativos (desexos de bailar)

Efectos bbuussccaaddooss oouu ddeesseexxaaddooss

Efectos negativos sufridos no momento de consumir drogas de sínteseFONTE: As drogas de síntese en Galicia. 1999. Comisionado do Plan de Galicia sobre Drogas

Aceleración do ritmo cardíaco23 %

Atordamento, desorientación16 %

Sequidade na boca

12 %

Sudoración xeral

11 %

Ansiedade

8 %

Alucinacións6 %

Náuseas e vómitos5 %

Tremores

5 %

Ademais dos efectos desexados, a maioría dos consumidoresexperimentan unha serie de síntomas ou efectos negativos queaparecen tanto no caso dunha toma única, coma no de con-sumos reiterados. Os efectos negativos aparecen de formasimultánea aos efectos desexados e remiten conxuntamente amedida que o fai a acción das drogas de síntese.

Estes son algúns dos efectos negativos que os mozos/as con-sumidores afirman que sentiron no mesmo momento do con-sumo ou en instantes posteriores a este.

EEffeeccttooss aaddvveerrssooss tras o consumo

Ademais dos efectos negativos, que aparecen no mesmomomento de tomar drogas de síntese, é relativamente frecuen-te que moitos consumidores experimenten diferentes efectosadversos, que adoitan desaparecer ás poucas horas. A presen-za de efectos adversos obedece a diversas causas, como son aexistencia dunha especial sensibilización a estas substancias porparte dalgunhas persoas, a presenza dunha patoloxía orgánicaou psíquica previa, o consumo de doses altas ou a inxestión dedrogas de síntese de forma simultánea con outras drogas.

Os efectos adversos máis frecuentes son:

VómitosEntumecementoPercepción distorsionada das coresTrastornos do equilibrio e dificultade para coordinar move-mentosMovementos oscilantes e curtos do globo ocular e visiónborrosaMaior sensibilidade ó fríoConfusión mental e dificultades de concentraciónSensación de desacougoInsomnioAmnesia temporalIlusións ou alucinacións visuais transitorias

FONTE: As drogas de síntese en Galicia. 1999. Comisionado do Plan de Galicia sobre Drogas

Efectos negativos percibidos os días seguintes tras consumir drogas de síntese

25 %

10 %

10 %

6 %

7 %

4 %

4 %

Fatiga ou cansanzo

Dificultades para durmir

Tristeza, apatía, depresión

Irritabilidade, mal humor

Dificultades para concentrarse

Perda de memoria

Dificultades para estudar ou traballar

Máis da metade dos mozos/as galegos/as consumidores dedrogas de síntese (54%) senten diferentes efectos negativosnos días seguintes despois de tomar estas substancias, prin-cipalmente fatiga e cansazo, dificultades para durmir, triste-za, apatía e depresión.

TTrraassttoorrnnooss ee ccoonnsseeccuueenncciiaass aa lloonnggoo pprraazzoo

O consumo de éxtase e doutras drogas de deseño provoca nosconsumidores crónicos distintos efectos, entre os que se inclúen:

Trastornos do sonoAnorexia e perda de pesoDiminución do desexo sexual e ausencia de orgasmos, enespecial entre os varónsTensión muscular na mandíbula, dores musculares e fatigaAnsiedade, episodios de pánico e depresiónPerda de memoria e dificultade de concentraciónTrastornos psicóticos: delirios paranoides, alucinaciónsvisuais e perceptivas, despersonalización, perda de contactocoa realidade, etc.Diversas complicacións neuropsiquiátricas que están en fase deinvestigación

Ademais dos efectos de tipo físico e psíquico descritos, o con-sumo de drogas de síntese provoca a longo prazo importantesproblemas sociais:

Conflitos familiares Deterioración do rendemento escolar e laboralProblemas nas relacións sociais (illamento, rexeitamentosocial)Problemas económicos, ben por ter que dedicar grandescantidades de diñeiro á adquisición das substancias ou poloabandono de actividades laborais

Existen algúns outros efectos sociais asociados ó uso de drogasde síntese, como son os derivados do seu negativo impactosobre a condución de vehículos. O uso destas substancias alteraa percepción, a capacidade de concentración e a memoria, á vez

O consumo crónico de éxtasee doutras drogas de sínteseprovoca graves danos físicos e psicolóxicos, ademais dadeterioración das

coidado

que potencia a impulsividade, a agresividade e as condutas irres-ponsables ou temerarias, incrementando gravemente os riscosde sufrir algún accidente de circulación, en especial cando o con-sumo de drogas de síntese se acompaña co doutras substan-cias, como o alcohol ou o cannabis.

Tamén o consumo de drogas de deseño ten un impacto moinegativo sobre as actividades laborais e incrementa notable-mente o risco de accidentes laborais, como consecuencia dostrastornos do sono e da alteración de capacidade de concen-tración e reacción que experimentan os seus consumidores.

��������������������������

riscos asociados aO consumo

Fronte a calquera destes síntomas

debe actuarse do seguinte modo:

Se os síntomas persisten DEBEN AVISARSE

con rapidez os servizos médicos

Describíronse numerosos casos de sobredoses ou reacciónsagudas graves tras o consumo de éxtase, que non dependentan só da dose inxerida. Entre estas reaccións a máis frecuen-te é a síndrome hipodérmica, consistente nunha elevaciónbrusca e drástica da temperatura corporal (por encima dos40-41º), similar ao coñecido como golpe de calor. Os casosmáis graves evolucionan dende a hipertermia, ata a insuficienciarenal aguda e ó fracaso orgánico con resultado de morte.

Existen unha serie de signos que poden alertar da próxima apa-rición dunha síndrome de hipertermia ou golpe de calor porconsumo de éxtase, como son:

>> Detención brusca da sudoración

>> Cambras nas pernas, nos brazos e nas costas>> Atordamento, vertixe, ou sentirse repentinamente canso,

irritable ou enfermo>> Náuseas e vómitos>> Lixeira incontinencia urinaria

DESCANSAR (deixar de bailar)

Saír á rúa ou a un LUGAR VENTILADO, SEMPRE ACOMPAÑADO

Tomar ZUMES OU AUGAen GRANDES CANTIDADES

Motivo principal para probar as drogas de sínteseFONTE: As drogas de síntese en Galicia. 1999. Comisionado do Plan de Galicia sobre Drogas

Para sentir novas sensacións 43 %

Para bailar ou divertirse 31 %

Para comunicarse mellor 8 %

Por facer algo prohibido 6 %

Para traballar ou estudar 6 %

Para non durmir 3 %

Para manter relacións sexuais 1 %

As razóns que levaron os adolescentes e mozos/as consumi-dores de drogas de síntese a probar estas substancias son, fun-damentalmente, a curiosidade e a diversión. Unhas motiva-cións, en xeral, coincidentes coas apuntadas para explicar osconsumos doutras drogas como o alcohol, o cannabis ou acocaína.

síntesedrogas de síntese

MOTIVACIÓNS DOS MOZOS/AS PARA

As motivacións que os adolescentes e mozos/as expresan paraexplicar o motivo polo cal decidiron probar ou seguir consumin-do drogas de síntese teñen algún significado máis profundo, queé necesario coñecer, e que gardan relación coa psicoloxía destescolectivos e cos cambios que se producen durante o tránsitocara á madurez.

motivacións para consumir

A curiosidade, a busca de emocións e sensacións. Untrazo característico da adolescencia é o desexo que se sente decoñecer cousas novas, de ter novas experiencias e sensacións, deexplorar un mundo que ofrece moitas posibilidades e que permane-ceu oculto, inaccesible mentres se foi neno. Este afán exploratorioé unha actitude positiva, que serve para que as persoas se enri-quezan con novas vivencias e que nos axuda a madurar, pero quepode entrañar riscos se non se educa e canaliza adecuadamente.

Correspóndelles aos pais/nais precisamente orientar eses des-exos de coñecer e experimentar cousas novas, fixar algúnssinais que lles axuden aos fillos/as a saber que camiños llesconveñen e cales non, que experiencias lles poden ser de axudae cales poden poñer en perigo o seu desenvolvemento persoal esocial.

A busca de sensacións pracenteiras, a diversión. O con-sumo do que se coñece como drogas recreativas (alcohol, can-nabis ou drogas de síntese) converteuse nun elemento relevanteda cultura e o ocio xuvenil. A fin de semana permítelles aos ado-lescentes e mozos/as esquecer as obrigas e rutinas diarias, reu-nirse con outros mozos/as, compartir experiencias e vivencias,conversar cos amigos/as, coñecer xente nova e ligar. Neste con-texto, algúns dos efectos que aparecen asociados ao consumo dedrogas de síntese (desinhibición, euforia, sociabilidade ou oaumento da sensualidade) permítenlles obter experiencias pra-centeiras compartidas con outros adolescentes, o que facilita ouso destas substancias e a reiteración do seu consumo.

A diversión, como motivación para consumir drogas, adoitaenmascarar a necesidade que teñen moitos rapaces/zas derelaxarse, de evadirse dos problemas. Por isto, aínda que enmoitos casos o inicio dos consumos responda a outras motiva-cións (curiosidade, transgresión, etc.), a súa reiteración obede-ce á necesidade de evadirse dos problemas persoais, familiaresou escolares. Esta inadecuada forma de afrontamento dos pro-

blemas e tensións da vida cotiá explica o motivo polo cal, en moi-tos casos, os consumos experimentais e ocasionais de drogascomezan a facerse habituais e acaban dexenerando en proble-mas de abuso e/ou dependencia.

A rebeldía, a transgresión, o facer algo pro-

hibido. Outra característica da psicoloxía dos adolescentes é arebeldía, a necesidade que experimentan de sentirse libres, autó-nomos, de romper a tutela e o control que exercen sobre eles ospais/nais. Esta actitude, que fai que de forma sistemática ten-dan a transgredir as normas impostas polos adultos, e consumirdrogas de síntese ou outras substancias (condutas que estánprohibidas) é unha forma de escenificar esta transgresión.

Por isto, os pais/nais deben esforzarse en lles explicar ós seusfillos/as as razóns dalgunhas das normas e prohibicións queestablecen, que no das drogas teñen como obxectivo funda-mental o de preservar a saúde e o benestar dos máis novos,axudándolles a evitar comportamentos e situacións que ospoñan en perigo.

Aínda que os mozos/as que experimentaron coas drogas de sín-tese non as identifican como tales, existen algunhas motiva-cións xerais que favorecen o inicio ao consumo de todas asdrogas, entre as que destacan:

A presión exercida polo grupo de iguais (amigos, com-

pañeiros). A medida que se abandona progresivamente atutela paterna, os adolescentes e mozos/as deben ir afrontan-do por si mesmos os retos que se derivan da súa participaciónna vida social, un proceso no cal o grupo de iguais xoga unpapel clave, posto que contribúe de maneira moi importante aodesenvolvemento da súa identidade persoal. No grupo aprén-dense novas condutas, incorpóranse normas e valores, actuan-do como un relevante espazo de socialización e de aprendizaxe.Pero, ademais, en etapas como a adolescencia inzadas de inse-

guridades e de medos, o grupo de iguais facilita certa segurida-de psicolóxica, un espazo onde sentirse comprendidos e acep-tados, onde compartir vivencias e onde se poden manifestar tale como son.

A necesidade de sentirse aceptado, integra-

do no grupo de iguais. Cando se é adolescente, e non se tenunha personalidade suficientemente madura, ése moi vulnerable áinfluencia dos demais, e os iguais condicionan, en gran medida, osseus comportamentos, ideas e actitudes. Quizais por isto, unhadas razóns que máis inflúen á hora de decidir iniciarse no consu-mo das distintas drogas, ou para continuar facéndoo, é a presiónque exercen neste sentido os amigos/as e compañeiros/as.Confirma esta influencia o feito de que oito de cada dez mozos/asque probaron as drogas de síntese o fixesen por primeira vez cosamigos/as, ou que as vías máis frecuentes polas que acceden aestas substancias sexan a invitación ou a compra a un amigo oucoñecido.

Compartir o consumo de drogas co resto dos membros dogrupo serve para fortalecer a identidade do grupo, o sentido deaceptación e de pertenza de cada un dos seus compoñentes.Simbolicamente, transmítese a idea de que, na medida en quese fan e comparten as mesmas cosas, estase máis unido ósdemais membros do grupo.

Existen outras motivacións que se relacionan coa funcionalida-de ou efectos que provocan as drogas de síntese, quizais nontan importantes como as anteriores, pero que poden levar aalgúns mozos a experimentar con elas. Trátase de motivaciónsque teñen que ver con que, ademais de facilitar a comunicacióncos demais, axudan a non durmirse ou melloran puntualmenteo rendemento escolar ou laboral, motivacións que se relacionancos efectos estimulantes que teñen as drogas de síntese, unsefectos que se manteñen durante un curto período de tempo,transcorrido o cal só permanecen os efectos adversos ou nega-

tivos. De feito, pasadas unhas poucas horas dende o consumode drogas de síntese, as condicións físicas e psíquicas paraestudar, traballar ou conducir vehículos deterióranse gravemen-te, como resultado do baixón que segue á fase de estimulación.

Resulta moi interesante coñecer as razóns expresadas polosadolescentes que non consomen drogas para manter esta con-duta, posto que sinalan pautas que os pais/nais deberían refor-zar. Unhas razóns que se relacionan, fundamentalmente, cosefectos negativos que os adolescentes lles atribúen ás drogas,coa existencia de posicións filosóficas ou morais contrarias aouso destas e coa defensa da autonomía e independencia persoalfronte ás presións de terceiras persoas (amigos/as, publicidade,etc.).

Razóns para non consumir drogas

Polos efectos negativos que o seu consumo ten sobrea saúde física e mental.

Polos problemas familiares, escolares ou laborais quepode ocasionar o seu consumo.

Por coñecer persoas que tiveron problemas por con-sumir drogas.

Pola capacidade de provocar adicción que teñen estassubstancias.

Por sentirse ben e non necesitar consumir drogas.

Por contar cun ocio pracenteiro, alternativo ao con-sumo de drogas.

Por conviccións de tipo moral que lles fan rexeitar ouso de drogas.

Por reafirmar a súa propia personalidade fronte apresións externas a favor do consumo.

As razóns básicas que levaron os mozos/as que probaronas drogas de síntese a abandonar o seu consumo (algoque fai o 80% dos que experimentan con elas) son quenon querían ou non necesitaban tomalas, que non lles gus-taban, os prexuízos que causaban na súa saúde e que llessentaban mal. Como pode comprobarse, uns argumentossimilares ós utilizados para non probar as drogas.

Como se indicou anteriormente, a popularización das drogas desíntese viuse favorecida por unha intelixente estratexia promo-cional baseada na idea de que o uso destas substancias nonprovocaba ningún problema e que servía para fortalecer aempatía, as relacións interpersoais e a sensualidade. Unhaimaxe idílica que está moi afastada da realidade e que oculta osgraves efectos relacionados co consumo destas drogas. Poresta razón, é importante coñecer e desmontar algúns tópicosque rodean as drogas de síntese que, en ocasións, contribú-en a facilitar o inicio do seu consumo:

síntesedrogas de sínteseTÓPICOS E REALIDADES SOBRE AS

SSoonn iinnooccuuaass

oo sseeuuuussoo ee

ccoommppaattiibbllee ccoo ddoouuttrraass

ddrrooggaass

SSoonnSSEEGGUURRAASS

Moitos consumidores recoñecen sufrirmúltiples efectos negativos tras o seuuso, ademais de graves problemas na súasaúde física e mental e na súa vida social,no caso de consumos crónicos. Ademais,son frecuentes as reaccións agudas e assobredoses, que poñen en perigo a vidados consumidores.

Todos os anos varios centos de mozos/asdeben ser tratados en centros especiali-zados por problemas de abuso a estasdrogas.

Os consumidores descoñecen a composi-ción exacta das pastillas que inxiren e éhabitual que se trate de substancias dife-rentes ás que se pretenden consumir.

Os consumidores descoñecen a dose realque consomen, estando expostos a sufrirsobredoses, e descoñecen tamén assubstancias utilizadas para a súa adulte-ración.

O consumo de drogas de síntese asó-ciase co doutras substancias, que seutilizan para contrarrestar ou parapotenciar os efectos destas drogas.

A práctica totalidade de consumidoresdestas drogas son policonsumidores,o que acrecenta os riscos asociadosao seu consumo.

SSoonnddrrooggaass

ddee ddeesseeñoo

SSoonn aassddrrooggaass ddaa

eelliittee,,ddooss mmoozzoossttrriiuunnffaaddoo--

rreess

ssoonn aassddrrooggaass

ddaa mmooddeerrnniiddaaddee

Aínda que o seu consumo se iniciou entreos grupos sociais máis favorecidos, estesabandonaron o consumo ao facerse evi-dente os seus riscos.

Actualmente, o consumo destas substan-cias está xeneralizado entre todos os gru-pos sociais e é maior entre as persoaspertencentes ás clases media e baixa.

Pese a ser sintetizadas nalgúns casos,como ocorre co éxtase, hai case unséculo.

Na meirande parte dos casos, trátasede substancias sintetizadas para usosmédicos ou ben de modificacións demoléculas xa coñecidas.

O único deseño está nas súas cores oulogotipos, cos que tratan de facer máissuxestivo o seu uso.

Son moitos os pais/nais que se senten preocupados pola posi-bilidade de que os seus fillos/as poidan consumir drogas de sín-tese ou de calquera outro tipo. Precisamente, unha das res-ponsabilidades respecto da educación dos fillos/as é a de sersensible ás necesidades e problemas que poidan presentar osfillos. Por este motivo, os pais deben procurar estar atentosaos cambios que poidan producirse no comportamento e nasactitudes dos seus fillos/as, á vez que supervisar as súasactividades cotiás (que fan ó longo do día, con quen se rela-cionan, etc.).

síntesedrogas de síntese¿CÓMO SABER SE OS NOSOS

Existen distintos síntomas que poderían ser indicativos da exis-tencia de consumos de drogas de síntese que, na maior partedos casos, teñen que ver cos efectos que producen estas subs-tancias. Estes son algúns deles:

Ansiedade, inquietude, confusión ou depresión.

Trastornos do sono.

Perda de apetito e redución de peso.

Móstranse apáticos, decaídos, pouco comunicativos.

Abandonan as súas afeccións, cústalles traballo saír dacasa.

Sofren cambios bruscos de carácter, móstranse menosafectivos cos pais/nais e cos irmáns, reaccionan con agre-sividade sen motivos aparentes.

Perda de memoria e dificultades de concentración.

Descenso acusado do rendemento escolar e desinteresepolos estudos.

Se traballan, teñen atrasos reiterados, dificultades para con-centrarse nas tarefas, descenso brusco do seu rendemen-to, conflitos e discusións frecuentes cos seus compañei-ros/as ou superiores

Abandonan os seus vellos amigos/as e saen con persoasalleas ó seu círculo escolar ou laboral.

Noutras ocasións, pode que existan outras evidencias indicati-vas da presenza dos consumos de drogas, como son:

Mostrar de pronto un grande interese polo diñeiro e unincremento súbito dos gastos persoais.

Ter no cuarto ou entre a súa roupa pastillas soltas, que nonse correspondan con ningunha medicación que esteantomando.

Debe actuarse sempre con cautela ante estas situacións, porqueresulta habitual durante a adolescencia que se produzan cambiosbruscos no carácter, nos centros de interese, nas amizades,etc., que pode que non garden ningunha relación coas drogas. Oimportante é mostrar proximidade, achegamento cos fillos/as,crear as condicións para que poidan detectarse de forma precozos problemas, se é que chegan a presentarse, e crear unambiente de confianza que permita abordalos a través do diálo-go.

Se ten a certeza de que os seus fillos/as consomen drogas desíntese ou doutro tipo, actúe con prudencia. Evite reaccionar conalarmismo ou adoutar posicións autoritarias, que non contribúena solucionar o problema. Nestes momentos, os seus fillos/asnecesitan de todo o seu apoio, fálelles con naturalidade dos seustemores e preocupacións, procure mostrarse próximo aeles/as, interésese polos seus problemas, cree un clima de con-fianza, ofrézalles a súa colaboración. Tranquilícese, non dramati-ce a situación, pode que os consumos non revistan unha espe-cial problemática e saiba que, en caso contrario, estes proble-mas poden ser tratados de forma eficaz.

Expréselles os seus temores e ofrézalles o seu apoioe colaboración para superar os seus problemas

sseexxaa pprruuddeenntteeEvite actuar como un policía cos seus fillos/as

Se ten sospeitas de que poidan estar consumindo drogas,aborde o tema directamente con eles/as

��������������������������

Aínda que unha gran parte dos adolescentes dispoñen de gran-des oportunidades e de mellores condicións materiais de vida cásde xeracións precedentes, con moita frecuencia séntense sós,desacougados, deprimidos, insatisfeitos coa súa vida, incapacesde superar os problemas e dificultades cotiás. Adolescentes emozos/as que, tendo case todo, carecen do máis importante,posto que non teñen perspectivas de futuro, non identifican unproxecto de vida autónomo e, mentres esperan a converterse enadultos, refúxianse saíndo con outros rapaces/zas, tomandocopas ou consumindo drogas, matando o tempo.

Os mozos/as actuais, que comparten cos seus pais/nais moitosdos valores sociais dominantes, como a liberdade, a tolerancia,o éxito persoal, o gozo do día a día, o coidado da imaxe persoal,etc., carecen de referentes sociais claros, de valores que llesaxuden a orientarse na vida. Por este motivo, os fillos/as reivin-dican, sen ser conscientes, uns pais/nais que actúen comotales, que lles sinalen o que está ben ou o que está mal, quelles marquen normas e límites, aínda que logo protesten e serebelen contra isto, algo por outra parte natural na adolescenciae na mocidade.

drogas¿QUÉ PODEN FACER OSPAIS/NAIS

Os pais/nais ocupan un papel clave na prevención do uso de dro-gas, posto que a prevención é esencial nun proceso educativo,mediante o cal os pais e outros axentes sociais (profesores, etc.)lles facilitan aos fillos/as os coñecementos, destrezas e habilida-des que lles axudarán a enfrontarse con maior ou menor éxitoaos retos e ás dificultades da vida cotiá, entre os que se inclúe aposibilidade de consumir distintas drogas.

Na medida en que os pais sexan capaces de levar a cabo cosseus fillos/as un modelo educativo de apoio, sensible ás dife-rentes necesidades que os fillos/as vaian presentando ó longo doseu desenvolvemento, farán grandes progresos na prevención,non só do uso de drogas, senón doutras condutas desaxustadasou antisociais. Un modelo educativo que debe estar baseado noestablecemento de normas que regulen a convivencia familiar,normas que han ser explicadas e argumentadas aos fillos/as,onde queden claros os papeis dos pais/nais e dos fillos/as, asícomo as responsabilidades de cada un deles, que aposten porpriorizar o reforzo e a motivación fronte ó castigo, que favorezana existencia dun clima familiar relaxado, con diálogo e comunica-ción entre pais/nais e fillos/as e onde os fillos/as se sintanaceptados e queridos.

Un dos maiores legados que lles pode deixar

aos seus fillos/as é o AFECTO, o interese polas cousas,

a transmisión de normas e pautas de conduta e os valores prosociais que lles axuden a orientarse

e a actuar na súa vida

O labor dos pais/nais no campo da prevención dos

consumos de drogas consiste, por un lado, en evitar

a influencia dunha serie de factores ou circunstan-

cias que incrementan os riscos de que os seus

fillos/as consuman estas substancias, e doutro, en

fomentar certas actitudes, valores, comportamentos

e habilidades persoais e sociais que lles axudarán

aos seus fillos/as a protexerse e a evitar o seu uso.

dedÍcallestempoaos teus

A continuación, descríbense algunhas actuacións que podenpoñer en marcha os pais/nais para mellorar a educación dosseus fillos/as, que lles axudarán a previr o uso de drogas:

>> Non consuma tabaco, alcohol ou outras drogas na presen-za dos seus fillos/as, posto que lles transmitirá unhas pautasde conduta pouco saudables.

>> Evite mostrar unha actitude tolerante ou positiva con res-pecto a calquera droga na presenza dos seus fillos/as. Frasescomo, “por probar unha pastilla tampouco pasa nada”, podenser interpretadas como unha autorización máis ou menos explí-cita para o seu consumo.

>> Controle e supervise as actividades dos seus fillos/as, enespecial aquelas que realizan fóra de casa. Procure coñecer osamigos/as ou compañeiros/as dos seus fillos/as.

>> Estableza, de acordo coa súa parella, unha serie de normasrazoables e claras que regulen a vida familiar, detallando asresponsabilidades de cada un dos membros da familia, os hora-rios, etc. Explíquelles ós seus fillos/as as razóns polas que fixouestas normas e, unha vez establecidas, procure que sexan cum-pridas.

>> Fixe normas precisas que lles prohiban o consumo de tabaco,alcohol e outras drogas aos seus fillos/as, polo menos no domi-cilio familiar.

>> Evite posicións e actitudes excesivamente autoritarias ouseveras cos seus fillos/as, así como excesivamente permisivas.

>> Evite comentarios de rexeitamento ou vexatorios cara ós

seus fillos/as.

>> Móstrese próximo ós seus fillos/as, manteña con eles un trato

cálido e afectuoso e favoreza unha relación de confianza mutua.

>> Préstelles ós seus fillos/as apoio emocional, escoite os seus

problemas e preocupacións, fágalles saber que contan co seu

apoio e cariño.

>> Dialogue e manteña unha comunicación fluída cos seus

fillos/as. Acostúmese a preguntarlles polas súas actividades

diarias (estudos, traballo, amigos/as, etc.), a interesarse polos

seus problemas, a discutir sobre temas de actualidade. Escoite

os seus fillos/as, coñeza as súas opinións, razoe con eles, fága-

lles saber os seus argumentos fronte ás diversas cuestións.

Procure establecer unha posición compartida de rexeitamento

fronte ás drogas no seo da súa familia.

>> Recoñeza os esforzos que realicen os seus fillos/as, valore

os seus progresos e fágalles saber que contan coa súa acepta-

ción, a pesar dos seus posibles defectos ou limitacións.

>> Comparta con eles/as metas e expectativas de futuro.

>> Axúdelles ós seus fillos/as a identificar situacións de risco

para o consumo de drogas.

>> Informe con obxectividade os seus fillos/as sobre as drogas

e sensibilíceos sobre os riscos que comporta o consumo de dro-

gas de síntese e outras substancias, evitando magnificar os

seus efectos.

>> Axúdelles ós seus fillos/as a rexeitar as presións dos seuscompañeiros/as e amigos/as para que consuman pastillas ououtras drogas. Destaque o feito de que, por encima dos com-portamentos que teñan outros membros do grupo de ami-gos/as, deben preservar a súa liberdade e autonomía, a súacapacidade de elixir o que verdadeiramente lles gusta e o quelles convén, para decidir non consumir drogas, aínda que ofagan outros compañeiros/as.

>> Colabore cos seus fillos/as a superar os seus problemasde timidez ou para relacionarse cos demais. Explíquelles quemoitas das cousas ou situacións que lles provocan inseguridadenon teñen razón de ser, que son naturais na adolescencia.Anímeos a que se mostren tal e como son, a expresar as súasideas, sentimentos, desexos, aspiracións, a iniciar e manterconversacións cos demais.

>> Reforce a autoestima e a confianza en si mesmos dos seusfillos/as. Fágalles saber que son persoas preparadas, con moi-tas capacidades e posibilidades para conseguir moitas das metasque se propoñan. Contribúa a que os seus fillos/as se valoren eacepten como son, recoñeza as súas calidades e os esforzos eprogresos que realicen ó longo do seu desenvolvemento.

>> Transmita e fomente nos seus fillos/as valores sociais posi-tivos. Valores como a liberdade, a amizade, a solidariedade, oapego á familia ou o esforzo persoal asócianse cos mozos/asque, en xeral, mostran menores consumos de drogas.

>> Fomente nos seus fillos/as condutas e hábitos saudables,mostrando coidado pola hixiene persoal, o mantemento dunhadieta equilibrada, a realización de exercicio físico, etc.

>> Ensínelles ós seus fillos/as a tomar decisións, a ter en contaas vantaxes e os inconvenientes de cada unha das opcións posi-bles e axúdelles a sopesalas e a manterse firmes, unha veztomada a decisión

>> Axúdelles ós seus fillos/as a manexar as situacións que llesproducen un estrés excesivo, suxíralles que se concentren sónunha actividade (a máis prioritaria ou urxente), que realicen exer-cicios de relaxación para aliviar o estrés que provocan algunhassituacións puntuais (un exame) ou que practiquen algunha activi-dade física

>> Favoreza que os seus fillos/as utilicen adecuadamente oseu tempo libre, propiciando que se acostumen a planificar oseu uso, estimulando a realización de diferentes actividades sau-dables (practicar deportes, asistir a actividades culturais, cola-borar con organizacións non gobernamentais, participar en pro-xectos ambientais, etc.), algunhas compartidas co conxunto dafamilia.

o apego familiar e a actitude paterna deapoio ós fillos/as

son unhas potentes ferramentas para PREVIR os consumos de drogas

EducaréPREVIR

Se ten algunha dúbida ou se na súa familia existealgún problema relacionado co consumo de drogasde síntese ou de calquera outro tipo, no dubide ensolicitar axuda. Para isto, pode dirixirse ao respon-sable do Programa de Prevención do Plan de Galiciasobre Drogas, máis próximo ao seu domicilio.

Se a gravidade do problema o esixe, a persoa afec-tada e os seus familiares poderán recibir atenciónespecializada gratuíta nos centros integrados naRede de Atención ás Drogodependencias, do Plande Galicia sobre Drogas.

¿ÓNDE PODEN DIRIXIRSE PARA

AAXXUUDDAASS??

se tes calquera problema relacionado coas drogas de sí ntese,

NON O DUBIDE, solicita orientación e axuda

para superalo

os pais/nais non están sós/soas

Plan de Galicia sobre drogas

OS PAIS/NAIS E