PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA · Unidade 1 Comprende o concepto de escaseza relativa e a im-portancia da eleccion en-tre diferentes posibilida-des. 5,88 1,89 Proba obxectiva. Cuestionario

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICADepartamento de ECONOMÍA

Curso 2019-2020

IES Castro Alobre. Departamento de Economía. 2019/2020

ÍNDICE

1.- Introdución e contextualización.Competencias clave. Materias, profesorado e grupos..............................................................................4

2.- Economía (1º de bacharelato)..............................................................................................................................................................................5

2.1.- Introdución......................................................................................................................................................................................................5

2.2.- Obxectivos, contidos, criterios de avaliación e concreción para cada estándar das competencias clave, unidades onde se traballan, grao mínimo de consecución para superar a materia, temporalización e instrumentos de avaliación.......................................5

2.3.- Unidades didácticas e temporalización......................................................................................................................................................16

2.4.- Metodoloxía, materiais e recursos didácticos..........................................................................................................................................17

2.5.- Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado..................................................................................................17

2.6.- Medidas de atención á diversidade............................................................................................................................................................19

2.7.- Elementos transversais...............................................................................................................................................................................19

2.8.- Actividades de seguimento, recuperación e avaliación da materia pendente......................................................................................19

3.- Economía da Empresa (2º de bacharelato).......................................................................................................................................................20

3.1.- Introdución.....................................................................................................................................................................................................20

3.2.- Obxectivos, contidos, criterios de avaliación e concreción para cada estándar das competencias clave, unidades onde se traballan, grao mínimo de consecución para superar a materia, temporalización e instrumentos de avaliación.....................................20


3.4.- Metodoloxía, materiais e recursos didácticos...........................................................................................................................................35

3.5.- Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado...................................................................................................35



4.- Economía (4º de ESO).........................................................................................................................................................................................38

4.1.- Introdución.....................................................................................................................................................................................................38

- 1 -







4.7.-Elementos transversais................................................................................................................................................................................50

5.- Iniciativa á actividade emprendedora e empresarial (4º de ESO.) Neste curso non hai grupo..................................................................50

5.1.- Introdución.....................................................................................................................................................................................................50






5.7.-Elementos transversais................................................................................................................................................................................59

6.- Fundamentos de administración e xestión (2º Bach.) Neste curso non hai grupo......................................................................................60

6.1.- Introdución.....................................................................................................................................................................................................60

6.2.- Obxectivos, contidos, criterios de avaliación, estándares de aprendizaxe e competencias clave.....................................................60

6.3.- Temporalización, ponderación, e instrumentos de avaliación dos estándares.....................................................................................70




6.7.- Procedemento e instrumentos de avaliación............................................................................................................................................82

6.8.- Criterios de cualificación.............................................................................................................................................................................84

- 2 -


6.9.- Grao mínimo de consecución para superar a materia.............................................................................................................................84

6.10.- Medidas de atención á diversidade..........................................................................................................................................................85

7.- Procedementos que lle permitan ao alumnado acreditar os coñecementos necesarios en determinadas materias no bacharelato...86

8.- Actividades complementarias e extraescolares..............................................................................................................................................86

9.- Revisión, avaliación e mellora da programación e da práctica docente (indicadores de logro)...............................................................86

10.- Proxecto documental integral .........................................................................................................................................................................89

11.- Plan de convivencia .........................................................................................................................................................................................8912.- Contribución da área de ECONOMÍA ao desenvolvemento do PLAN DE IGUALDADE...........................................................................89

- 3 -


1.- Introdución e contextualización.Competencias clave. Materias, profesorado e grupos

Esta programación está baseada no artigo 26 (Programacións didácticas) da Resolución do 11 de maio de 2018, da Dirección Xeral de Educación,Formación Profesional e Innovación Educativa, pola que se ditan instrucións para o desenvolvemento, no curso académico 2018/19, do currículo establecidono Decreto 86/2015, do 25 de xuño, da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato nos centros docentes da Comunidade Autónoma de Galicia.

No marco da Lei orgánica 8/2013, do 9 de decembro, para a mellora da calidade educativa(LOMCE) e a aplicación do DECRETO 86/2015, do 25 dexuño, polo que se establece o currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia, as competenciasclave do currículo tanto para a ESO como para o bacharelato son as seguintes (máis adiante concretadas nas diferentes materias):

Comunicación lingüística (CCL). Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT). Competencia dixital (CD). Aprender a aprender (CAA). Competencias sociais e cívicas (CSC). Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (CSIEE). Conciencia e expresións culturais (CCEC).

Para o curso 2019-2020 a distribución de grupos que cursan algunha das materias do Departamento de Economía é a seguinte:

En 1º de Bacharelato hai dous grupos que cursan Economía como materia propia de modalidade.

En 2º de Bacharelato hai dous grupos que cursan Economía da Empresa, un deles como propia de modalidade e outro no que o cursa como materiade opción (específica).

En 4º de ESO hai dous grupos de Economía, un deles como materia troncal e o outro como optativa.

As materias de bacharelato adscritas ao departamento serán impartidas por CarlosPereira Lorenzo (Xefe de Departamento) e o grupo de 4º ESO,materia troncal. O outro grupo o impartirá Dna. María Trigo Carro pertencente ao Departamento de Matemáticas.

- 4 -


2.- Economía (1º de bacharelato)

2.1.- Introdución

A formación en economía faise necesaria nun contexto globalizado, no que as relacións entre os axentes económicos e sociais son cada día máiscomplexas.

2.2.- Obxectivos, contidos, criterios de avaliación e concreción para cada estándar das competencias clave, unidades onde se traballan,grao mínimo de consecución para superar a materia, temporalización e instrumentos de avaliación

Economía 1º de bacharelatoObxec-tivos

Contidos Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Compe-tencias clave

Unidades didácticas

Grao mínimo para supe-rar a área

TEMPORALIZACIÓN CRITERIOS PARA A CUALI-FICACIÓN

Trim. 1 %de peso

Trim. 2 %de peso

Trim. 3 %de peso

% peso

Instrumentos de avaliación

Bloque 1. Economía e escaseza. A organización da actividade económica

i, l - B1.1. Escaseza, elección e asignación de recursos. Custo de oportunidade.

- B1.1. Explicar o problema da escaseza: re-cursos escasos e necesidades ilimitadas.

- ECB1.1.1. Recoñece aescaseza e a corres-pondente necesidade de elixir entre deci-sións alternativas, como problema máis determinante para afrontar en todo siste-ma económico.

CAA, CMC-CT

Unidade 1 Comprende o concepto de escaseza relativa e a im-portancia da eleccion en-tre diferentes posibilida-des.

5,88 1,89 Proba obxectiva. Cuestionario. Re-solución de exer-cicios e proble-mas. Produción oral. Caderno de clase. Textos es-critos.

a, h, i, l - B1.2. Mecanismos de asignación de recursos.

- B1.2. Obser-var os proble-mas económi-cos dunha so-ciedade, así como analizar eexpresar unha valoración críti-ca das formas de resolución desde o punto de vista dos sis-temas económi-cos.

- ECB1.2.1. Analiza as respostas ás preguntasclave sobre a organiza-ción dos principais sis-temas económicos.

CSC, CMC-CT, CD

Unidade 3 Define e diferencia os tres tipos de sistemas econó-micos.


- B1.3. Análise e compara- - ECB1.2.2. Relaciona, CSC, CD, Unidade 3 É capaz de sacar conclu- 5 1,89 Proba obxectiva.

- 5 -


ción dos sistemas econó-micos.

para a súa interpreta-ción, os cambios máis recentes no escenario económico mundial coas circunstancias técnicas, económicas, sociais e políticas que os explican, a partir decasos concretos de análise.

CAA sións sinxelas do contexto economico actual en base a indicadores económicos.

Cuestionario. Re-solución de exer-cicios e proble-mas. Produción oral. Caderno de clase. Textos es-critos.

- ECB1.2.3. Compara sistemas económicos, utilizando exemplos actuais do ámbito in-ternacional.

CAA, CD, CSC

Unidade 3 Identifica os sistemas eco-nómicos en función das súas características.


i, l - B1.4. Economía como ciencia: actividade econó-mica e sociedade.

- B1.3. Com-prender o mé-todo científico que se utiliza na área da eco-nomía, así como identifi-car as fases da investigación científica en economía e os modelos econó-micos.

- ECB1.3.1. Distingue as proposicións econó-micas positivas das proposicións económi-cas normativas.

CA, CMCCT Unidade 1 Diferencia as proposiciónseconómicas positivas das normativas.


- B1.5. Principios na toma de decisións económicas.

- ECB1.3.2. Interpreta os modelos de repre-sentación da realidade económica, e empregaos termos e a metodo-loxía apropiados para analizar problemas económicos concretos.

CCL, CMC-CT, CD

Unidade 1 Interpreta os modelos de representación da realida-de económica, e emprega os termos e a metodoloxía apropiados para analizar problemas económicos concretos.

5,88 4,54 5 1,89 Proba obxectiva. Cuestionario. Re-solución de exer-cicios e proble-mas. Produción oral. Caderno de clase. Textos es-critos.

- B1.6. Modelos económi-cos. Economía positiva e normativa.- B1.7. Información econó-mica: interpretación de datos e gráficos.Bloque 2. A actividade produtiva

i, l, m, p - B2.1. Proceso produtivo e factores de produción.

- B2.1. Analizar as característi-cas principais do proceso pro-

- ECB2.1.1. Expresa unha visión integral dofuncionamento do sis-tema produtivo partin-

CAA, CCL, CSC

Unidade 2 Identifica os sectores eco-nómicos e á súa función dentro do sistema produti-vo.

5,88 1,89 Proba obxectiva. Cuestionario. Re-solución de exer-cicios e proble-

- 6 -


dutivo. do do estudo da em-presa e a súa partici-pación en sectores económicos, así como a súa conexión e inter-dependencia.

mas. Produción oral. Caderno de clase. Textos es-critos.

i, l - B2.2. División técnica do traballo, produtividade e interdependencia.

- B2.2. Explicar as razóns do proceso de divi-sión técnica do traballo.

- ECB2.2.1. Relaciona oproceso de división técnica do traballo coainterdependencia eco-nómica nun contexto global.

CSC, CMC-CT

Unidades 2, 3

Comprende a importancia da división técnica do tra-ballo e a especialización na empresa competitiva.


- ECB2.2.2. Clasifica e define os factores pro-dutivos, e describe as relacións entre produ-tividade, eficiencia e tecnoloxía.

CMCCT, CCL

Unidade 2 Define e diferencia os fac-tores produtivos e com-prende a importancia da eficiencia e o uso da tec-noloxía para aumentar a produtividade e a competi-tividade.


a, h, i , l, m

- B2.3. Globalización: cam-bios no sistema produtivo ou na organización da pro-dución.

- B2.3. Identifi-car os efectos da actividade empresarial para a socieda-de e a vida das persoas.

- ECB2.3.1. Analiza para explicar as reper-cusións da actividade das empresas, tanto nun ámbito próximo coma nun ámbito in-ternacional.

CSIEE, CCL Unidade 4 O alumno sabe poñer exemplos das repercusiónspositivas e negativas das empresas sobre a socieda-de e o entorno.


a, h, i,m - B2.4. Empresa: obxecti-vos e funcións.

- B2.4. Expresaros obxectivos eas funcións principais das empresas, utili-zando referen-cias reais do ámbito próximoe transmitindo a utilidade que se xera coa súaactividade.

ECB2.4.1. Distingue einterpreta os obxecti-vos e as funcións das empresas.

CSIEE, CAA Unidade 4 Distingue e interpreta os obxectivos e as funcións das empresas.


- ECB2.4.2. Explica a función creadora de utilidade dos bens das empresas.

CD, CCL Unidades 3,4

Comprende o papel da em-presa como creador de uti-lidade de forma, tempo, lu-gar e propiedade.


- 7 -


i, l, m - B2.5. Eficacia, eficiencia e efectividade.

- B2.5. Relacio-nar e distinguir a eficiencia téc-nica e a eficien-cia económica.

- ECB2.5.1. Determi-na e interpreta a efi-ciencia técnica e eco-nómica a partir dos ca-sos formulados.

CD, CMCCT Unidade 4 Identifica mediante cálcu-los sinxelos os procesos deprodución eficientes desdeun punto de vista técnico eeconómico.


- B2.6. Eficiencia na pro-dución: eficiencia técnica e económica.- B2.7. Custos de produ-ción. Cálculo e análise doscustos de produción e dosbeneficios.

- B2.6. Calcular e controlar os custos e os be-neficios das empresas, e re-presentar e in-terpretar gráfi-cos relativos a eses conceptos.

- ECB2.6.1. Calcula, clasifica e utiliza diver-sos tipos de custos, fixos e variables, to-tais, medios e marxi-nais, e representa e in-terpreta gráficos de custos.

CMCCT, CD Unidade 4 Calcula, clasifica e utiliza diversos tipos de custos, fixos e variables, totais, medios e marxinais, e re-presenta e interpreta gráfi-cos de custos.


- ECB2.6.2. Calcula, analiza e interpreta os beneficios dunha em-presa a partir de su-postos de ingresos e custos dun período.

CMCCT, CD Unidade 4 Calcula, analiza, e repre-senta graficamente os be-neficios dunha empresa.


i, l, m - B2.8. Función de produ-ción.

- B2.7. Analizar,representar e interpretar a función de pro-dución dunha empresa a par-tir dun caso dado.

- ECB2.7.1. Representae interpreta gráficos de produción total, media e marxinal, a partir de supostos da-dos.

CMCCT,CD Unidade 4 Representa e interpreta gráficos de produción to-tal, media e marxinal, a partir de supostos dados.


Bloque 3. O mercado e o sistema de prezos

i, l, m - B3.1. Curva de deman-da. Movementos ao longo da curva de demanda e desprazamentos na curva de demanda. Elasticidade da demanda.

- B3.1. Interpre-tar, a partir do funcionamento do mercado, as variacións en cantidades de-mandadas e ofertadas de bens e servizos en función de distintas varia-bles.

- ECB3.1.1. Representagraficamente os efec-tos das variacións das variables no funciona-mento dos mercados.

CMCCT, CD Unidade 5 Representa graficamente ainfluencia das diferentes variables da demanda e a oferta sobre o mercado.


- B3.2. Curva de oferta. - ECB3.1.2. Define e CMCCT, Unidade 5 Elabora gráficos de oferta 4,54 1,89 Proba obxectiva.

- 8 -


Movementos ao longo da curva de oferta e despra-zamentos na curva da oferta. Elasticidade da oferta.

expresa matematica-mente as variables que determinan a ofer-ta e a demanda.

CCL e demanda identificando prezos e cantidades.

Cuestionario. Re-solución de exer-cicios e proble-mas. Produción oral. Caderno de clase. Textos es-critos.

- B3.3. Equilibrio do mer-cado.

- ECB3.1.3. Analiza as elasticidades de de-manda e de oferta, in-terpretando os cam-bios en prezos e canti-dades, así como os seus efectos sobre os ingresos totais.

CMCCT, CD Unidade 5 Comprende o concepto de elasticidade, calcula o seu valor e interpreta os resul-tados.


a, h, i, l,m

- B3.4. Estruturas de mercado e modelos de competencia.

- B3.2. Anali-zar o funciona-mento de mer-cados reais e observar as súas diferenzascos modelos, así como as súas conse-cuencias para os/as consumi-dores/as, as empresas ou osestados.

- ECB3.2.1. Analiza e compara o funciona-mento dos tipos de mercados, e explica assúas diferenzas.

CMCCT, CCL

Unidade 6 Coñece e comprende os di-ferentes tipos de mercado e as súas características.


- B3.5. Competencia per-fecta. Competencia imper-fecta. Monopolio. Oligopo-lio. Competencia monopo-lística.

ECB3.2.2. Aplica a análise dos tipos de mercados a casos reaisidentificados a partir da observación do ám-bito máis inmediato.

CAA, CSC Unidade 6 Identifica tipos de mercadoen base as características reais dos mesmos.


- ECB3.2.3. Valora de forma crítica os efec-tos que se derivan so-bre os axentes interve-nientes nos diversos mercados.

CSC Unidade 6 Comprende a repercusión sobre o equilibrio dos mer-cados derivada dos cam-bios nas variables do mer-cado.


Bloque 4. A macroeconomía

g, h, i, l - B4.1. Macromagnitudes: produción. Renda. Gasto.

- B4.1. Distin-guir as princi-pais magnitu-des macroeco-

- ECB4.1.1. Mide, inter-preta e expresa as principais magnitudes macroeconómicas

CMCCT, CD, CSC, CCL

Unidade 8 Interpreta as macromagni-tudes básicas como indica-dor da situación económi-ca dun país.

4,54 1,89 Proba obxectiva. Cuestionario. Re-solución de exer-cicios e proble-

- 9 -


nómicas, ope-rar con elas e analizar as súasinterrelacións, valorando os in-convenientes e as limitacións que presentan como indicado-res da calidade de vida.

como indicadores da situación económica dun país.

mas. Produción oral. Caderno de clase. Textos es-critos.

- B4.2. Equilibrio macroe-conómico: demanda e oferta agregadas.

- ECB4.1.2. Relaciona as principais macro-magnitudes e utilízaas para establecer com-paracións con carácterglobal.

CAA, CSC Unidades 8, 10

Realiza comparacións en-tre países ou zonas xeo-gráficas en función das súas macromagnitudes bá-sicas.


- B4.3. Inflación e tipos de xuro.

- ECB4.1.3. Analiza de forma crítica os indica-dores estudados e va-lora o seu impacto, os seus efectos e as súas limitacións para medir a calidade de vida.

CSC Unidade 8 Analiza criticamente os in-dicadores económicos e realiza valoracións tendo en conta as súas limita-cións como indicadores de benestar.


- B4.4. Os vínculos dos problemas macroeconómi-cos e a súa interrelación.

g, i, l - B4.5. Indicadores do des-envolvemento da socieda-de: as macromagnitudes eas súas limitacións.

- B4.2. Interpre-tar datos e indi-cadores econó-micos básicos ea súa evolu-ción.

ECB4.2.1. Utiliza e in-terpreta a información contida en táboas e gráficos de variables macroeconómicas e a súa evolución no tem-po.

CMCTT, CD Unidade 8 Elabora gráficas en base a series temporais de datos macroeconómicos.


- ECB4.2.2. Considera investigacións e publi-cacións económicas dereferencia como fonte de datos específicos, erecoñece os métodos de estudo utilizados por economistas.

CAA, CD Unidade 8 Coñece publicacións espe-cializadas no ámbito eco-nómico así como outras fontes de información ins-titucional (IGE, INE, Banco de España, ...)

4,54 5 1,89 Proba obxectiva. Cuestionario. Re-solución de exer-cicios e proble-mas. Produción oral. Caderno de clase. Textos es-critos.

- ECB4.2.3. Opera con variables económicas mediante aplicacións

CD, CMCTT Unidade 8 Utiliza unha folla de calcu-lo para realizar os seus cálculos e representacións.

4,54 5 1,89 Proba obxectiva. Cuestionario. Re-solución de exer-

- 10 -


informáticas, analízaase interprétaas, e pre-senta as súas valora-cións de carácter per-soal.

cicios e proble-mas. Produción oral. Caderno de clase. Textos es-critos.

a, h, i, l,m

- B4.6. Mercado de traba-llo. Desemprego: tipos e causas.

- B4.3. Valorar a estrutura do mercado de tra-ballo e a súa re-lación coa edu-cación e a for-mación, anali-zando de xeito especial o des-emprego.

- ECB4.3.1. Examina e interpreta datos e grá-ficos de contido econó-mico relacionados co mercado de traballo.

CMCTT, CD Unidade 7 Interpreta datos e gráficos do mercado de traballo.

5 1,89 Proba obxectiva. Cuestionario. Re-solución de exer-cicios e proble-mas. Produción oral. Caderno de clase. Textos es-critos.

- ECB4.3.2. Valora a re-lación da educación e a formación coas pro-babilidades de obter un emprego e melloressalarios.

CSC, CAA Unidade 7 Valora a relación da edu-cación e a formación co aumento das probabilida-des de obter un "bo" em-prego.


- ECB4.3.3. Investiga e recoñece vieiros de ocupación e tenden-cias de emprego.

CAA, CD Unidade 7 Investiga e recoñece viei-ros de ocupación e tenden-cias de emprego.


a, g, h, i, l, p

- B4.7. Políticas contra o desemprego. O desempre-go en Galicia.

- B4.4. Estudaras opcións de políticas ma-croeconómicas para facer fron-te á inflación e ao desempre-go.

- ECB4.4.1. Analiza osdatos de inflación e desemprego en Espa-ña e as alternativas para loitar contra o desemprego e a infla-ción.

CD, CSIEE Unidades 7, 12

Analiza os datos de infla-ción e desemprego e as posibles alternativas eco-nómicas para mellorar.


Bloque 5. Aspectos financeiros da Economía

i, l - B5.1. O diñeiro na eco-nomía: tipoloxía e funcio-namento.

- B5.1. Reco-ñecer o procesode creación do diñeiro, os cam-bios no seu va-lor e a forma enque estes se miden.

- ECB5.1.1. Analiza e explica o funcionamen-to do diñeiro e do sis-tema financeiro nunha economía.

CSC, CMC-CT, CD,CCL

Unidade 12 Analiza e explica o funcio-namento do diñeiro e do sistema financeiro nunha economía.


- B5.2. Proceso de crea-ción do diñeiro.

- 11 -


a, d, h, i, l

- B5.3. Teorías explicati-vas da inflación.

- B5.2. Descri-bir as teorías explicativas so-bre as causas da inflación e os seus efectos sobre os/as consumidores/as, as empre-sas e o conxun-to da economía.

- ECB5.2.1. Recoñece as causas da inflación e valora as súas reper-cusións económicas e sociais.

CSC, CD Unidade 12 Recoñece as causas da in-flación e valora as súas re-percusións económicas e sociais.


i, l - B5.4. Sistema financei-ro. Novas formas de finan-ciamento.

- B5.3. Expli-car o funciona-mento do siste-ma financeiro ecoñecer as ca-racterísticas dos seus princi-pais produtos e mercados.

- ECB5.3.1. Valora o papel do sistema fi-nanceiro como ele-mento canalizador do aforro ao investimento,e identifica os produ-tos e os mercados que o compoñen.

CAA, CSC, CD

Unidade 13 Valora a función do siste-ma financeiro como canali-zador do aforro ao investi-mento.Identifica algúns dos produtos e os merca-dos que o compoñen.


a, d, h, i, l

- B5.5. Política moneta-ria: instrumentos.

- B5.4. Anali-zar os tipos de política mone-taria.

- ECB5.4.1. Razoa de forma crítica, en con-textos reais, sobre as accións de política mo-netaria e o seu impac-to económico e social.

CAA, CMC-CT, CSC

Unidades 12, 13

Coñece os instrumentos dapolítica monetaria, os seusefectos sobre a sociedade e as institucións encarga-das de levar a cabo este tipo de decisións.


i, l, a, h,a

- B5.6. Banco Central Eu-ropeo.

- B5.5. Identifi-car o papel do Banco Central Europeo e a es-trutura da súa política mone-taria.

- ECB5.5.1. Identifica os obxectivos e a fina-lidade do Banco Cen-tral Europeo, e razoa sobre o seu papel e o seu funcionamento.

CSC, CMC-CT, CD

Unidades 12, 13

Identifica os obxectivos e afinalidade do Banco Cen-tral Europeo, e razoa sobreo seu papel e o seu funcio-namento.


- B5.7. Mecanismos da oferta e demanda mone-taria: efectos sobre os ti-pos de xuro.

- ECB5.5.2. Describe os efectos das varia-cións dos tipos de xurona economía.

CMCCT. CCL

Unidades 12, 13

Comprende as implica-cións das variacións dos ti-pos de xuro para os pres-tamistas e os prestatarios.


Bloque 6. O contexto internacional da economía

g, i, l - B6.1. Comercio interna-cional: causas e teorías.

- B6.1. Anali-zar os fluxos comerciais en-tre dúas econo-mías.

- ECB6.1.1. Identifica e describe os fluxos comerciais internacio-nais.

CSC, CCL, CMCCT

Unidade 14 Identifica e describe os flu-xos comerciais internacio-nais.

5 1,89 Proba obxectiva. Cuestionario. Re-solución de exer-cicios e proble-mas. Produción

- 12 -


oral. Caderno de clase. Textos es-critos.

- B6.2. Balanza de paga-mentos, con especial refe-rencia á española.

a, i, l - B6.3. Cooperación e in-tegración económica.

- B6.2. Exami-nar os procesosde integración económica e describir os pa-sos que se pro-duciron no casoda Unión Euro-pea.

- ECB6.2.1. Explica o proceso de coopera-ción e integración eco-nómica producido na Unión Europea, e refle-xiona para valorar as repercusións e as im-plicacións para Españanun contexto global.

CSC, CCL Unidade 14 Comprende as razóns da existencia da Unión Euro-pea e as súas implicacións para os países membros.


- B6.4. Unión Europea (UE).

a, b, h, i, l, p

- B6.5. Globalización eco-nómica e financeira: cau-sas e consecuencias.

- B6.3. Anali-zar e valorar ascausas e as consecuencias da globaliza-ción económi-ca, así como o papel dos orga-nismos econó-micos interna-cionais na súa regulación.

- ECB6.3.1. Expresa as razóns que xustifi-can o intercambio eco-nómico entre países.

CSC, CCL Unidades 14, 15

Razoa a necesidade de in-tercambio económico en-tre países.


- B6.6. Organismos eco-nómicos internacionais: mecanismos de regula-ción.

- ECB6.3.2. Describe as implicacións e os efectos da globaliza-ción económica nos países e reflexiona so-bre a necesidade da súa regulación e da súa coordinación.

CAA, CD, CMCCT CSC

Unidades 14, 15

Comprende o concepto de Globalización e razoa os efectos positivos e negati-vos para os diferentes paí-ses.


Bloque 7. Desequilibrios económicos e o papel do Estado na economía

a, b, c, i,l

- B7.1. Ciclos económi-cos: crises na economía.

- B7.1. Refle-xionar sobre o impacto do cre-cemento e as crises cíclicas na economía e os seus efectos na calidade de vida das per-soas, o ambien-te e a distribu-ción da riqueza

- ECB7.1.1. Identifica e analiza os factores e as variables que in-flúen no crecemento económico, no desen-volvemento e na redis-tribución da renda.

CSC, CMC-CT, CD

Unidade 9 Define as variables que in-flúen no crecemento eco-nómico e os seus posibles efectos sobre o desenvol-vemento e a redistribuciónda renda.


- 13 -


a nivel local e mundial.

- B7.2. Políticas macroe-conómicas de crecemen-to, estabilidade e desen-volvemento.

- ECB7.1.2. Diferenza os conceptos de crece-mento e de desenvol-vemento.

CCL, CMC-CT

Unidade 9 Diferencia os conceptos decrecemento e de desenvol-vemento.


- B7.3. Ambiente: recur-so sensible e escaso.

- ECB7.1.3. Recoñece e explica as conse-cuencias do crecemen-to sobre a repartición da riqueza, sobre o ambiente e sobre a ca-lidade de vida.

CSC, CCL Unidade 9 Comprende o impacto do crecemento sobre a calida-de de vida e sobre a distri-bución da riqueza.


- B7.4. Pobreza e subdes-envolvemento: causas e posibles vías de solución.

- ECB7.1.4. Analiza deforma práctica os mo-delos de desenvolve-mento dos países eme-rxentes e as oportuni-dades que teñen os países en vías de des-envolvemento para crecer e progresar.

CAA, CSC, CD

Unidade 9 Realiza análises sinxelas sobre as oportunidades de crecemento, tanto de paí-ses emerxentes como en vías de desenvolvemento.


- ECB7.1.5. Reflexio-na sobre os problemas ambientais e a súa re-lación co impacto eco-nómico internacional analizando as posibili-dades dun desenvolve-mento sustentable.

CSC, CMC-CT

Unidade 9 Comprende os efectos ne-gativos das empresas so-bre o medio ambiente.-Comprende o concepto de desenvolvemento susten-table.


- ECB7.1.6. Desenvol-ve actitudes positivas en relación co ambien-te e valora a conside-ración da protección do ambiente na toma de decisións económi-cas.

CSC, CAA Unidade 9 Identifica a relevancia das repercusións das decisiónseconómicas no medio am-biente, tanto a nivel nacio-nal como internacional.


- ECB7.1.7. Identifica os bens ambientais como factor de produ-ción escaso, que pro-porciona inputs e reco-lle refugallos e resi-duos, o que supón va-lorar os custos asocia-

CSC, CMC-CT

Unidade 9 Protexer os recursos natu-rais como factor produtivo valorando os custos e as vantaxes do desenrolo sustentable.

5,88 5 1,89 Proba obxectiva. Cuestionario. Re-solución de exer-cicios e proble-mas. Produción oral. Caderno de clase. Textos es-critos.

- 14 -


dos. - ECB7.1.8. Recoñece

a evolución cíclica da actividade económica, describe as fases, as representa grafica-mente e considera as súas consecuencias so-ciais.

CMCCT, CSC

Unidade 9 Identifica, comprende e re-presenta os ciclos econó-micos sinalando as súas fases.

5,88 4,54 1,89 Proba obxectiva. Cuestionario. Re-solución de exer-cicios e proble-mas. Produción oral. Caderno de clase. Textos es-critos.

a, c, i, l - B7.5. Política fiscal e or-zamentos públicos.

- B7.2. Expli-car e ilustrar con exemplos significativos asfinalidades e asfuncións do Es-tado nos siste-mas de econo-mía de merca-do, e identificaros principais instrumentos que utiliza, va-lorando as van-taxes e os in-convenientes do seu papel naactividade eco-nómica.

- ECB7.2.1. Distingue e explica as funcións do Estado: fiscais, es-tabilizadoras, redistri-butivas, reguladoras e provedoras de bens e servizos públicos.

CCL, CMC-CT

Unidade 9 Distingue e explica as fun-cións do Estado: fiscais, estabilizadoras, redistribu-tivas, reguladoras e prove-doras de bens e servizos públicos.


- B7.6. O Estado na eco-nomía: funcións.

- ECB7.2.2. Identifica os principais fallos do mercado, as súas cau-sas e os seus efectos para os axentes que interveñen na econo-mía, e as opcións de actuación por parte do Estado.

CSC, CMC-CT, CD

Unidade 9 Identifica os diferentes fa-llos do mercado e o papel do Estado como corrector dos mesmos.


- B7.7. Os fallos do mer-cado e a intervención do sector público.

- ECB7.2.3. Clasifica edescribe os elementos integrantes dos orza-mentos públicos e ar-gumenta a necesidadede prever os ingresos e os gastos, e contro-lar a súa execución.

CAA, CMC-CT, CD

Unidade 11 Comprende os conceptos de orzamento público, gas-tos e ingresos públicos e a importancia da súa previ-sión.


- B7.8. Redistribución de renda e riqueza: igualda-de de oportunidades.

- 15 -


2.3.- Unidades didácticas e temporalización

Os contidos correspondentes a toda a materia agrúpanse nas seguintes unidades didácticas, coa correspondente temporalización:

Unidade 1.- Economía e escasez. A necesidade de escoller.

Unidade 2.- Sistemas económicos.

Unidade 3.- Os axentes económicos..

Unidade 4.- A empresa e as súas funcións. Produción, custos, ingresos e beneficios. Limiar de rendibilidade.

Unidade 5.- A oferta, a demanda e o equilibrio do mercado. A elasticidade-prezo da demanda.

Unidade 6.- Modelos de mercado.

Unidade 7.- Fallos do mercado. Solucións.

Unidade 8.- Os indicadores económicos.

Unidade 9.- A intervención do Estado na economía.

Unidade 10.- O diñeiro e a política monetaria.

Unidade 11.- A inflación.

Unidade 12.- Os “malditos mercados”. Mercados financieros.

Unidade 13.- Contexto internacional da economía.

Unidade 14.- Desempleo.

Unidade 15.- Os ciclos económicos.

A temporalización prevista por trimestres é a seguinte:

- 16 -


1º trimestre: Unidades 1, 2, 3, e 4.

2º trimestre: Unidades 5, 6, 7, 8 e 9.

3º trimestre: Unidades 10, 11, 12, 13, 14 e 15.

2.4.- Metodoloxía, materiais e recursos didácticos

As clases basearanse nas explicacións do profesor sobre os contidos anteriormente sinalados, respondendo ás dúbidas que en todo momentoplantexen os alumnos.

Traballarase con apuntes do profesor que se lle proporcionarán aos alumnos e alumnas ao principio de curso, que o alumnado terá que levar semprea clase.

Asimesmo, o alumnado poderá utilizar como bibliografía complementaria e de apoio calquera libro de texto desta materia dispoñible noDepartamento de Economía, así como calquera dicionario económico.

Se traballará co seguinte material didáctico ou curricular:

- Libro dixital.- Pizarra dixital.- Textos xornalísticos seleccionados pola profesora e polos alumnos.- Gravacións videográficas onde se traten temas relacionados coa materia.- Páxinas web de determinados organismos públicos, institucións ou empresas que poidan proporcionar información interesante para a

materia (INE, IGE, EUROESTAT, Consorcio Zona Franca de Vigo, datosmacro.com, etc.).- Libros e revistas procedentes dos fondos da biblioteca e da biblioteca de aula que estará no Departamento de Economía.

2.5.- Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado

A avaliación efectuarase ao longo de todo o proceso de ensino-aprendizaxe. Realizarase unha avaliación inicial para ter en conta os coñecementosprevios do alumno e facer un seguimento ao longo de todo o curso.

Ao finalizar cada trimestre realizarase polo menos unha proba escrita. Tamén, poderán realizarse outras probas periódicas (controis por escrito,traballos individuais ou en grupo, debates, problemas e cuestións plantexadas polo profesor, traballos a través da aula virtual) que terán tamén carácterobrigatorio para todo o alumnado, pero cun peso inferior na cualificación trimestral. Por suposto, tamén se terá en conta o interese amosado (atención e

- 17 -


participación na clase, traer o material, facer as tarefas, etc...) pola asignatura e as actividades realizadas (na aula, na casa e a través da aula virtual doinstituto).

O procedemento a seguir para a cualificación do alumnado ten como base os instrumentos de avaliación xa sinalados na táboa do apartado 2.2 e oseu peso na nota trimestral do alumno será o seguinte:

Probas escritas de todos os contidos do trimestre 80%Traballos na casa do trimestre 10%Traballo na aula (resolución de exercicios e problemas, caderno de clase, produción oral, individual ou por grupo, e textos escritos) 10%

Considérase aprobada ou superada a materia se obtén unha cualificación de 5 ou superior.

A cualificación final dos alumnos será, a media aritmética das tres avaliacións, sempre e cando todas estas foran superadas.

Para a valoración das probas escritas procederase do seguinte xeito:

Con carácter xeral, como mínimo, faranse dúas probas escritas, a primeira abarcará os temas impartidos dende o comezo da avaliación ata a data doexame, e a segunda abarcará a outra mitade da avaliación. A nota media das probas escritas será a media ponderada de ambas probas en proporción aostemas traballados en cada proba.

Cualificación

Cada alumno será cualificado ao rematar cada trimestre atendendo aos criterios e instrumentos antes sinalados cunha nota numérica de 0 a 10, sendecimais. Considérase aprobada ou superada a materia se obtén unha cualificación de 5 ou superior. A nota final da avaliación ordinaria será a mediaaritmética das tres avaliacións.

O alumnado que non aprobe unha avaliación ou trimestre, terá ocasión de recuperala nun exame que se realizará durante o trimestre seguinte. Nomes de xuño realizarase, ademais, unha proba escrita final á que se poderá presentar o alumnado que ainda teña suspensa algunha das avaliaciónstrimestrais.

Para ter aprobada a materia por completo en xuño é necesario ter superadas as tres avaliacións trimestrais. O alumnado que non aprobe a materiano mes de xuño, posto que non se acadaron os obxectivos mínimos establecidos, terá que superar no mes de setembro unha proba escrita que versarásobre todos os contidos impartidos ao longo do curso.

- 18 -


2.6.- Medidas de atención á diversidade

Ao explicar en clase os estándares de aprendizaxe que poidan ter máis complexidade para o alumnado con dificultades, que adoitan estarrelacionados coas partes prácticas de resolución e interpretación de problemas, proporanse exercicios de dificultade variable en función das propiasnecesidades do alumnado, así como actividades de ampliación e reforzo.

O alumnado que non supere algunha das avaliacións trimestrais poderá recuperar na proba escrita de recuperación do primeiro trimestre, tamén nosegundo e no exame final do mes de xuño, para calquera que chegado ese momento teña algunha parte trimestral sen acadar o mínimo de 5. Asimesmo, oalumnado que queira na convocatoria ordinaria mellorar a media acadada poderán presentarse para subir nota nese mesmo exame final da materia,modificándose a súa cualificación anterior.

Seguiranse as pautas do Departamento de Orientación do centro para a toma doutras medidas específicas ante problemáticas concretas eacreditadas polas institucións ou especialistas pertinentes, como aplicacións de protocolos en caso de alumnos con TDA e TDAH.

2.7.- Elementos transversais

Tendo en conta a metodoloxía e os recursos citados no punto 2.4, nesta materia trabállanse en todas as unidades a expresión oral e escrita, acomunicación audiovisual, as TICs, a educación cívica e constitucional, especialmente dende o punto de vista da responsabilidade social e corporativa.

Con maior profundidade trátase o emprendemento como elemento transversal, especialmente na unidade 4, así como a igualdade entre homes emulleres na unidade 7 relativa ao mercado laboral e o emprego, tratando de que o alumnado coñeza as medidas que toman as institucións públicas perotamén empresas privadas nesa dirección.

2.8.- Actividades de seguimento, recuperación e avaliación da materia pendente

Os alumnado que teña a materia de Economía de 1º de Bacharelato pendente, terá que contestar unha serie de cuestionarios tipo test e facer unhaserie de actividades de todos os contidos da materia organizados por trimestres e tamén terán que superar duas probas escritas. Na primeira probaexaminaranse da primeira metada da materia e na segunda do resto. En caso de non superar as probas escritas ou non chegar ao 5 de nota final entre asprobas (80%) e as actividades (20%) o alumnado poderá presentarse a unha proba final de toda a materia que se celebrará a finais de abril ou primeiros demaio. En caso de suspender esta segunda oportunidade o alumnado deberá presentarse en setembro.

O procedemento a seguir para a cualificación deste alumnado será:

20% nota media dos cuestionarios e actividades.

80% nota da proba escrita global.- 19 -


3.- Economía da Empresa (2º de bacharelato)

3.1.- Introdución

Economía da Empresa trata de explicar a realidade empresarial, como unha rama da economía especializada nun determinado suxeito económico: aempresa. Trátase dunha ciencia que, por unha banda, procura a explicación do fenómeno económico da empresa e, por outra, a actuación sobre ela paraalcanzar certos fins. A tendencia actual diríxese a tratar de converter esta disciplina nun corpo de coñecementos interdisciplinarios que traten calqueraproblema que se formule na empresa.

3.2.- Obxectivos, contidos, criterios de avaliación e concreción para cada estándar das competencias clave, unidadesonde se traballan, grao mínimo de consecución para superar a materia, temporalización e instrumentos de avaliación

Economía da empresa 2º de bacha-relato

Obxec-tivos

Contidos Criterios de avaliación

Estándares de aprendiza-xe

Compe-tencias clave

Unida-des di-dácti-cas

Grao mínimo para superar a área

TEMPORALIZACIÓN CRITERIOS PARA A CUALIFICACIÓN

Trim.1 % de peso

Trim.2 % de peso

Trim.3 % de peso

% peso


Bloque 1. Economía e escaseza. A organización da actividade económica

a, d, i, l, m

B1.1. A empresa e o/a empre-sario/a.

B1.1. Describir e interpretar os elementos da empresa, as cla-ses de empresase as súas fun-cións na econo-mía, así como asformas xurídicas que adoptan, e relacionar con cada unha as responsabilida-des legais dos/das propietarios/as e xestores/as,e as esixencias de capital.

EEB1.1.1. Dis-tingue as for-mas xurídicas das empresas erelaciónaas coas esixenciasde capital e coas responsa-bilidades para cada tipo.

CD, CMC-CT, CSIE

Unida-de 2

Diferencia as dis-tintas formas xu-rídicas de em-presa, coñece o capital mínimo necesario para poder crear cadaunha delas e a responsabilidadedos socios ou propietarios fronte ás débe-das sociais.

5% 1,64% Proba obxectiva. Cuestionario. Resolu-ción de exercicios e problemas. Produ-ción oral. Caderno de clase. Textos escri-tos.

B1.2. Elementos,funcións e

EEB1.1.2. Iden-tifica e valora

CD, CMC-CT, CSIE

Unida-de 2

Diferencia as ca-racterísticas das

5% 1,64% Proba obxectiva. Cuestionario. Resolu-ción de exercicios e problemas. Produ-

- 20 -


obxectivos da empresa.

as formas xurí-dicas de em-presa máis apropiadas en cada caso en función das ca-racterísticas concretas, apli-cando o razoa-mento sobre clasificación das empresas.

distintas formas xurídicas e razoacal ou cales son as más axeita-das según o caso.

ción oral. Caderno de clase. Textos escri-tos.

B1.3. Clases de empresas.

EEB1.1.3. Ana-liza, para un determinado caso práctico, os criterios de clasificación deempresas: se-gundo a natu-reza da activi-dade que des-envolven, a súadimensión, o nivel tecnolóxi-co que alcan-zan, o tipo de mercado en que operan, a fórmula xurídi-ca que adop-tan, e o seu ca-rácter público ou privado.

CAA, CD, CMCCT

Unida-de 2

O alumnado de-berá ser capaz de clasificar em-presas según di-ferentes crite-rios, como podenser: a dimensión,actividade, tipo de mercado, for-ma xurídica, titu-laridade do capi-tal, ...


B1.4. Marco xurí-dico da activida-de empresarial.

EEB1.1.4. Des-cribe os ele-mentos da em-presa en rela-ción coas fun-cións que des-envolven e os obxectivos que procuran den-tro do sistema.

CCL, CSIEE Unida-de 1

Identifica os compoñentes básicos das em-presas e os obxectivos e fun-cións de cada undeles.


a, d, h, i,l, m, p

B1.5. Contorno da empresa.

B1.2. Identificar e analizar os tra-zos principais docontorno en que a empresa des-envolve a súa actividade e ex-

EEB1.2.1. Iden-tifica os tipos de empresas e de empre-sarios/as que actúan no seu contorno, así

CD, CMC-CT, CSC, CSIEE

Unida-de 3

Comprende os conceptos de contorno xeral e específico, e a relación que debe manter a empresa co seu


- 21 -


plicar, a partir deles, as estrate-xias e as deci-sións adoptadas,e as posibles im-plicacións sociaise ambientais da súa actividade.

como a forma de relacionar co seu con-torno máis pr-óximo.

contorno.

B1.6. Responsa-bilidade social e ambiental da empresa.

EEB1.2.2. Ana-liza a relación entre empresa,sociedade e ambiente, e va-lora os efectos positivos e ne-gativos das ac-tuacións das empresas nas esferas social eambiental.

CD, CSC, CSIEE

Unida-de 3

O alumnado de-berá coñecer e comprender a relación existen-te entre a em-presa e todo o que a rodea, di-ferenciando os efectos positivospara a sociedadee a economía dos negativos.


B1.7. Funciona-mento e crea-ción de valor.

EEB1.2.3. Ana-liza a activida-de das empre-sas como ele-mento dinami-zador de pro-greso, estiman-do a súa crea-ción de valor para a socieda-de e para a ci-dadanía.

CSC, CSIEE Unida-des 3, 4

Comprende o papel fundamen-tal das empresascomo fonte de emprego, rique-za e progreso.


Bloque 2. Desenvolvemento da empresa

d, i, l, m B2.1. Localiza-ción e dimensiónempresarial.

B2.1. Identificar e analizar as es-tratexias de cre-cemento e as decisións toma-das polas empre-sas, tendo en consideración ascaracterísticas do marco global en que actúan.

EEB2.1.1. Des-cribe e analiza os factores quedeterminan a localización e adimensión dunha empre-sa, e valora a transcendenciafutura para a empresa desas decisións.

CCL, CMC-CT

Unida-de 4

Comprende os factores que de-terminan a loca-lización dunha empresa, tanto comercial ou de servizos como industrial.


B2.2. Estratexiasde crecemento interno e ex-terno.

EEB2.1.2. Valo-ra o crecemen-to da empresa como estrate-xia competitiva

CD, CMC-CT, CSIEE

Unida-de 4

Comprende o concepto de eco-nomías de esca-la, e valora a súaimportancia no


- 22 -


e relaciona as economías de escala coa di-mensión ópti-ma da empre-sa.

proceso de cre-cemento empre-sarial.

B2.3. Pequenas e medianas em-presas: estrate-xias de mercado.

EEB2.1.3. Iden-tifica e explica as estratexias de especializa-ción e diversifi-cación.

CCL, CMC-CT, CSIEE

Unida-de 4

O alumnado de-berá compren-der o concepto de especializa-ción e diversifi-cación e a partir de casos prácti-cos, tamén de-berá ser capaz de identificar as diferentes estra-texias.


B2.4. Importan-cia das peque-nas e medianas empresas (PME) na economía.

EEB2.1.4. Ana-liza as estrate-xias de crece-mento interno e externo a partir de supos-tos concretos.

CAA, CD, CMCCT

Unida-de 4

Coñece, diferen-cia e comprendeas diferenes es-tratexias de cre-cemento da em-presa, tanto in-terno como ex-terno.


B2.5. Internacio-nalización, com-petencia global etecnoloxía.

EEB2.1.5. Exa-mina o papel das pequenas edas medianas empresas no noso país, e va-lora as súas es-tratexias e as súas formas deactuar, así como as súas vantaxes e os seus inconve-nientes.

CSC, CSIEE Unida-de 4

Valora o papel fundamental dasPEMES na econo-mía, coñece as súas característi-cas e estratexiase identifica as súas vantaxes e os seus inconve-nientes.


B2.6. Empresa multinacional: aspectos positi-vos e negativos do seu funciona-mento.

EEB2.1.6. Des-cribe as carac-terísticas e as estratexias de desenvolve-mento da em-presa multina-cional, e valoraa importancia da responsabili-dade social e

CCL, CSC, CMCCT

Unida-de 4

Coñece as carac-terísticas propiasdas grandes em-presas e as mul-tinacionales, va-lorando o seu importante papelna economía e no desenvolve-mento así como a súa influencia


- 23 -


ambiental. no sociedade e no medio am-biente.

EEB2.1.7. Estu-da o impacto da incorpora-ción da innova-ción e das no-vas tecnoloxíasna estratexia da empresa, e relaciónao coa capacidade para competir de xeito global.


Unida-des 4, 6

Valora a impor-tancia de invertiren novas tecno-loxías e en I+D+i como es-tratexia de cre-cemento e com-petitiva.

5% 3,45% 1,64% Proba obxectiva. Cuestionario. Resolu-ción de exercicios e problemas. Produ-ción oral. Caderno de clase. Textos escri-tos.

Bloque 3. Organización e dirección da empresa

d, i, l, m,p

B3.1. División técnica do traba-llo e necesidade de organización no mercado ac-tual.

B3.1. Explicar a planificación, a organización e a xestión dos re-cursos dunha empresa, valo-rando as posi-bles modifica-cións para reali-zar en función do ámbito en que desenvolve a súa actividade e dos obxectivosformulados.

EEB3.1.1. Re-flexiona sobre a división técni-ca do traballo nun contexto global de inter-dependencia económica para valorar as súas conse-cuencias so-ciais.

CMCCT, CSC

Unida-de 14

Comprende a importancia da división do tra-ballo e a espe-cialización e a súa influencia nodesenvolvemen-to e no emprego.

5,26% 1,64% Proba obxectiva. Cuestionario. Resolu-ción de exercicios e problemas. Produ-ción oral. Caderno de clase. Textos escri-tos.

B3.2. Funcións básicas da direc-ción.

EEB3.1.2. Des-cribe a estrutu-ra organizativa,o estilo de di-rección, as can-les de informa-ción e de co-municación, o grao de partici-pación na tomade decisións e a organización informal da empresa.

CCL, CMC-CT, CSIEE

Unida-de 14

Identifica tipos de estructuras organizativas e valora a impor-tancia da organi-zación informal da empresa.


B3.3. Planifica-ción e toma de decisións estra-téxicas.

EEB3.1.3. Iden-tifica a función de cada área de actividade da empresa

CD, CMC-CT, CSIEE

Unida-de 14

Identifica cada unha das áreas de actividade da empresa, com-prende as súas


- 24 -


(aprovisiona-mento, produ-ción e comer-cialización, in-vestimento e fi-nanciamento, recursos huma-nos e adminis-trativa), así como as súas interrelacións.

funcións e a rela-ción existente entre elas.

B3.4. Organiza-ción formal e in-formal da em-presa: deseño e análise da súa estrutura.

EEB3.1.4. In-vestiga sobre aorganización nas empresas do seu ámbito máis próximo eidentifica van-taxes e incon-venientes, de-tecta proble-mas para solu-cionar, e des-cribe propostasde mellora.

CAA, CD, CSC, CSIEE

Unida-de 14

Identifica a es-tructura organi-zativa de empre-sas do seu con-torno e detec-ta posibles pro-blemas, propo-ñendo solucións e melloras.


B3.5. A xestión dos recursos hu-manos e a súa incidencia na motivación.

EEB3.1.5. Apli-ca os seus co-ñecementos a unha organiza-ción concreta, para detectar problemas e propor mello-ras.

CAA, CMC-CT, CSIEE

Unida-de 14

O alumnado de-berá ser capaz de facer unha valoración dunhaestructura orga-nizativa detec-tando posibles problemas e pro-poñendo solu-cións e melloras.


B3.6. Os confli-tos de intereses e as súas vías denegociación.

EEB3.1.6. Valo-ra a importan-cia dos recur-sos humanos nunha empresae analiza dife-rentes manei-ras de abordar a súa xestión e a súa relación coa motivación e a produtivida-de.

CAA. CSC. CSIEE

Unida-de 15

Comprende a importancia dos recursos huma-nos na empresa, a selección e motivación do persoal e a súa xestión para au-mentar a pro-ductividade da empresa.


Bloque 4. A función produtiva

a, i, l, m B4.1. Produción B4.1. Analizar EEB4.1.1. Rea- CD, CMCCT Unida- Calcula a pro- 3,45% 1,64%

- 25 -


e proceso produ-tivo.

procesos produ-tivos desde a perspectiva da eficiencia e a produtividade, e recoñecer a im-portancia da I+D+i.

liza cálculos da produtividade de distintos factores e in-terpreta os re-sultados obti-dos, coñecendomedios e alter-nativas de me-llora da produ-tividade nunha empresa.

de 6 ductividade, in-terpreta os resul-tados e realiza propostas para mellorala.

B4.2. Función deprodución. Pro-dutividade e efi-ciencia

EEB4.1.2. Ana-liza e valora a relación entre aprodutividade eos salarios dos/das traballado-res/as.

CMCCT, CSC

Unida-de 6

Comprende a re-lación existente entre a producti-vidade do factor traballo e os sa-larios dos traba-lladores.


B4.3. Investiga-ción, desenvol-vemento e inno-vación (I+D+i) como elementos clave para o cambio tecnol-óxico e a mellorada competitivi-dade empre-sarial.

EEB4.1.3. Re-flexiona sobre a importancia para a socieda-de e para a empresa da in-vestigación e da innovación tecnolóxica en relación coa competitivida-de e o crece-mento.

CAA, CMC-CT, CSC

Unida-de 6

Coñece o impac-to positivo da I+D+i sobre o crecemento e a competitividade da empresa, e como conse-cuencia, do país.


i, l, m B4.4. Custos: clasificación e cálculo dos cus-tos na empresa.

B4.2. Determinara estrutura de ingresos e cus-tos dunha em-presa, calculan-do o seu benefi-cio e o seu limiarde rendibilidade,a partir dun su-posto formulado.

EEB4.2.1. Dis-tingue os ingre-sos e os custos dunha empre-sa, calcula o seu beneficio ou a súa perda xerados ao lon-go do exercicio económico, aplicando ra-zoamentos ma-temáticos, e in-terpreta os re-sultados.

CD, CMCCT Unida-de 5

Calcula os bene-ficios ou perdas dunha empresa e interpreta os resultados.


B4.5. Cálculo e interpretación dolimiar de rendibi-lidade da empre-

EEB4.2.2. Iden-tifica e calcula os tipos de cus-tos, ingresos e


Identifica, calcu-la e representa gráficamente os ingresos, os dife-


- 26 -


sa. beneficios dunha empre-sa, e represén-taos grafica-mente.

rentes tipos de custos e benefi-cios da empresa.

EEB4.2.3. Cal-cula o limiar devendas (de ren-dibilidade) ne-cesario para a supervivencia da empresa.


Calcula o limiar de rendibilidade,represéntao grá-ficamente e in-terpreta os reul-tados.


EEB4.2.4. Ana-liza os métodoscusto beneficio e custo eficaciacomo instru-mentos de me-dida e avalia-ción que axu-dan á toma de decisións.

CMCCT, CSIEE

Unida-de 5

Interpreta os re-sultados dos ca-sos prácticos de cálculo de cus-tos, ingresos e beneficios.


i, l, m B4.6. Os inventa-rios da empresa e os seus custos.Modelos de xes-tión de inventa-rios.

B4.3. Describir os conceptos fundamentais dociclo de inventa-rio e manexar osmodelos de xes-tión.

EEB4.3.1. Iden-tifica os custos que xera o al-macén e resol-ve casos prácti-cos sobre o ci-clo de inventa-rio.


Coñece os dife-rentes tipos de custo que xera oalmacén, e resol-ve casos prácti-cos sobre a xes-tión de inventa-rios (método de Wilson, ...)


EEB4.3.2. Valo-ra as existen-cias en alma-cén mediante diferentes mé-todos.


Resolve casos prácticos sobre valoración de in-ventarios apli-cando os méto-dos FIFO e preciomedio pondera-do.


EEB4.3.3. Valo-ra a relación entre o control de inventarios e a produtivida-de e a eficien-cia nunha em-presa.

CMCCT, CSIEE

Unida-de 6

Comprende como afecta a boa xestión de inventarios á re-ducción de cus-tos de almacena-mento e á mello-ra da productivi-dade e da efi-ciencia.


Bloque 5. A función comercial da empresa

- 27 -


d, h, i, l, m

B5.1. Departa-mento comercialda empresa

B5.1. Analizar ascaracterísticas do mercado e explicar, de acordo con elas, as políticas de márketing apli-cadas por unha empresa ante di-ferentes situa-cións e obxecti-vos.

EEB5.1.1. Ca-racteriza un mercado en función de dife-rentes varia-bles como, por exemplo, o nú-mero de com-petidores e o produto vendi-do.

CSIEE Unida-des 1, 7

Utiliza diferentescriterios para clasificar os tiposde mercado se-gún as súas ca-racterísticas.

5% 3,45% 1,64% Proba obxectiva. Cuestionario. Resolu-ción de exercicios e problemas. Produ-ción oral. Caderno de clase. Textos escri-tos.

B5.2. Concepto eclases de merca-do.

EEB5.1.2. Iden-tifica e adapta a cada caso concreto as es-tratexias e os enfoques de márketing.

CAA, CD, CMCCT

Unida-de 7

Comprende os enfoque de ma-rketing utilizadospola empresa asícomo as súas es-tratexias comer-ciais.


B5.3. Técnicas de investigación de mercados.

EEB5.1.3. Inter-preta e valora estratexias de márketing, in-corporando nesa valoraciónconsideracións de carácter éti-co, social e am-biental.


Unida-de 7

Valora crítica-mente as actua-cións comerciais das empresas tendo en conta aética e a respon-sabilidade social e ambiental das mesmas.


B5.4. Comporta-mento do/da consumidor/a e segmentación demercados.

EEB5.1.4. Com-prende e expli-ca as fases e asetapas da in-vestigación de mercados.

CCL, CMC-CT

Unida-de 7

Comprende o concepto de in-vestigación de mercados, coñe-ce as súas fases e a súa utilidade.


B5.5. Variables do márketing-mix e elabora-ción de estrate-xias.

EEB5.1.5. Apli-ca criterios e estratexias de segmentación de mercados en casos prácti-cos.


Comprende o concepto de seg-mentación de mercado e dife-rencia os distin-tos segmentos de mercado en función dos cri-terios aplicados.


B5.6. Estratexiasde márketing e ética empre-sarial.

EEB5.1.6. Ana-liza e valora as oportunidades de innovación etransformación do márketing que xorden co


Unida-de 8

Comprende e va-lora as oportuni-dades que lle xurden á empre-sa en materia demarketing gra-zas ao desenvol-


- 28 -


desenvolve-mento das tec-noloxías da in-formación e da comunicación.

vemento das no-vas tecnoloxías.

B5.7. Tecnolo-xías da informa-ción e das comu-nicacións e má-rketing.

EEB5.1.7. Des-cribe a organi-zación e o fun-cionamento do departamento comercial da empresa.

CCL, CMC-CT

Unida-de 8

Coñece as fun-cións do depar-tamento de ma-rketing.


EEB5.1.8. De-termina as ne-cesidades da clientela en re-lación coas ca-racterísticas dos produtos ou dos servizosofrecidos pola empresa.

CD, CMC-CT, CSC

Unida-de 8

Comprende a in-fluencia das ne-cesidades dos consumidores sobre a política de produto da empresa.


Bloque 6. A información na empresa

d, g, h, i,l, m

B6.1. Obrigas contables da em-presa.

B6.1. Identificar os datos máis salientables do balance e da conta de perdas e ganancias, ex-plicar o seu sig-nificado, diag-nosticar a situa-ción a partir da información obti-da e propor me-didas para a súa mellora.

EEB6.1.1. Re-coñece os ele-mentos patri-moniais e a función que te-ñen asignada.

CMCCT, CSIEE

Unida-de 11

Identifica os dife-rentes elemen-tos patrimoniais da empresa.


B6.2. A composi-ción do patrimo-nio e a súa valo-ración.

EEB6.1.2. Iden-tifica, valora e clasifica os bens, os derei-tos e as obrigasda empresa en masas patrimo-niais.

CMCCT Unida-de 11

Resolve casos prácticos sobre clasificación de diversos elemen-tos patrimoniais en masas patri-moniais.


B6.3. Resultadosda empresa.

EEB6.1.3. Inter-preta a corres-pondencia en-tre os investi-mentos e o seu

CAA Unida-de 12

Comprende a re-lación entre a orixe dos fondos da empresa (fi-nanciación) e a


- 29 -


financiamento. súa utilización (investimento).

B6.4. As contas anuais e a imaxefiel.

EEB6.1.4. De-tecta posibles desaxustes no equilibrio patri-monial, na sol-vencia e no apancamento da empresa, mediante a uti-lización de ra-teos.

CMCCT -Unida-de 12

Uitliza rateos para analizar a situación finan-ceira dunha em-presa e interpre-ta os resultados.


B6.5. Elabora-ción do balance e da conta de perdas e ganan-cias.

EEB6.1.5. Pro-pón medidas correctoras axeitadas en caso de se de-tectar desaxus-tes patrimo-niais ou finan-ceiros.

CAA, CSIEE Unida-de 12

Analiza a situa-ción financeira, propón soluciónse posibles medi-das de mellora.


B6.6. Análise e interpretación dainformación con-table.

EEB6.1.6. Re-coñece a im-portancia do dominio das operacións ma-temáticas e dos procede-mentos propiosdas ciencias so-ciais como fe-rramentas que facilitan a solu-ción de proble-mas empre-sariais.

CMCCT, CD Unida-des 5,6,11, 12, 13

Aplica procede-mentos matemá-ticos e doutras ciencias para re-solver exerci-cios, valorar di-ferentes situa-ciones empre-sariales e inter-pretar os resulta-dos.

5% 3,45% 5,26% 1,64% Proba obxectiva. Cuestionario. Resolu-ción de exercicios e problemas. Produ-ción oral. Caderno de clase. Textos escri-tos.

EEB6.1.7. Re-coñece a con-veniencia do equilibrio eco-nómico, patri-monial e finan-ceiro da empre-sa.

CMCCT, CSIEE

Unida-de 12

Comprende a necesidade do equilibrio das contas da em-presa e as con-secuencias de non acadalo., propoñendo me-didas de mellora ou posibles solu-cións.


EEB6.1.8. Valo-ra a importan-cia da informa-

CAA, CSIEE Unida-des 11, 12, 13

Valora a impor-tancia da infor-mación económi-

3,45% 5,26% 1,64% Proba obxectiva. Cuestionario. Resolu-ción de exercicios e problemas. Produ-ción oral. Caderno de clase. Textos escri-

- 30 -


ción na toma de decisións.

ca, patrimonial efinanceira na toma de deci-sións.

tos.

EEB6.1.9. Cal-cula o resulta-do do exercicio económico da empresa, em-pregando os criterios de im-putación apli-cables.


Confecciona unha conta de pérdas e ganan-cias sinxela cal-culando os dife-rentes resulta-dos da empresa.


EEB61.10. Identifica, in-terpreta e clasi-fica os elemen-tos do resulta-do da empresa.

CD, CMC-CT, CSIEE

Unida-de 11, 13

Calcula os dife-rentes resulta-dos da empresa, a súa rendibilida-de económica e financeira e a súa interpreta-ción.

3,45% 5,26% 1,64% Proba obxectiva. Cuestionario. Resolu-ción de exercicios e problemas. Produ-ción oral. Caderno de clase. Textos escri-tos.

a, c, d, h, i, l, m

B6.7. Fiscalidadeempresarial: principais figurasimpositivas e elementos clave do súa estrutura e do seu funcio-namento.

B6.2. Recoñecer a importancia documprimento das obrigas fis-cais e explicar osimpostos que afectan as em-presas.

EEB6.2.1. Iden-tifica as obrigasfiscais das em-presas segundoa súa organiza-ción e a activi-dade que des-envolvan.

CMCCT, CSIEE

Unida-de 13

Coñece as obri-gas tributarias das empresas enfunción da súa forma xurídica ou actividade.


EEB6.2.2. Des-cribe o funcio-namento bási-co dos impos-tos que recaen sobre as em-presas e desta-ca as principaisdiferenzas en-tre eles.

CCL, CMC-CT

Unida-de 13

Coñece os im-postos que afec-tan aos diferen-tes tipos de em-presa e com-prende o seu funcionamiento básico.


EEB6.2.3. Valo-ra a achega que supón paraa riqueza na-cional a carga impositiva que soportan as empresas.

CSC Unida-de 13

Valora a impor-tancia que ten para un país o pago de tributos por parte das empresas, fami-lias e outros or-ganismos públi-cos ou privados.


Bloque 7. A función financeira

d, g, i, l, B7.1. Estrutura B7.1. Valorar EEB7.1.1. Co- CD, CSIEE, Unida- Comprende a 3,45% 1,64% Proba obxectiva. Cuestionario. Resolu-

- 31 -


m económica e fi-nanceira da em-presa.

proxectos de in-vestimento, xus-tificar razoada-mente a selec-ción da alternati-va máis vantaxo-sa, diferenciar asposibles fontes de financiamen-to nun determi-nado suposto e razoar a elecciónmáis axeitada.

ñece e enume-ra os métodos estáticos (pra-zo de recupera-ción) e dinámi-cos (criterio do valor actual neto) para se-leccionar e va-lorar investi-mentos.

CMCCT de 10 utilidade dos métodos de se-lección de inver-sións e os dife-rencia e clasificapolo seu carác-ter estático ou dinámico, valo-rando as vanta-xes e inconve-nientes de cada un deles.

ción de exercicios e problemas. Produ-ción oral. Caderno de clase. Textos escri-tos.

B7.2. Concepto eclases de investi-mento.

EEB7.1.2. Apli-ca métodos es-táticos (prazo de recupera-ción) e dinámi-cos (valor ac-tual neto), nun suposto con-creto de selec-ción de alterna-tivas de investi-mento para unha empresa.


Resolve casos prácticos de va-loaración de in-versións aplican-do criterios está-ticos (Pr) e diná-micos (VAN e TIR).


B7.3. Valoración e selección de proxectos de in-vestimento.

EEB7.1.3. Expli-ca as posibili-dades de finan-ciamento das empresas dife-renciando o ex-terno e o in-terno, a curto ea longo prazo, así como o cus-to de cada un eas implicaciónsna marcha da empresa.

CCL, CMC-CT

Unida-de 9

Valora as dife-rentes fontes de financiación da empresa clasifi-cándoas según diversos crite-rios.


B7.4. Fontes de financiamento interno e ex-terno da empre-sa. Novas formasde financiamen-to.

EEB7.1.4. Ana-liza, nun supos-to concreto de financiamento externo, as op-cións posibles, os seus custos e as variantes de amortiza-ción.

CAA, CD, CMCCT

Unida-de 9

Valora as dife-rentes fontes de financiación ex-ternas da empre-sa e os seus po-sibles custos.


B7.5. Ciclos da EEB7.1.5. Ana- CAA, CMC- Unida- Valora a situa- 3,45% 1,64% Proba obxectiva. Cuestionario. Resolu-

- 32 -


empresa. liza e avalía, a partir dunha necesidade concreta, as posibilidades que teñen as empresas de recorrer ao mercado finan-ceiro.

CT, CSIEE de 9 ción financeira da empresa e propón diferen-tes posibilidadesde financiación tendo en conta os efectos de cada unha.

ción de exercicios e problemas. Produ-ción oral. Caderno de clase. Textos escri-tos.

B7.6. Período medio de madu-ración.

EEB7.1.6. Valo-ra as fontes ex-ternas e inter-nas de financia-mento da em-presa.

CMCCT, CSIEE

Unida-de 9

Identifica, e cla-sifica as diferen-tes formas de fi-nanciación da empresa, tanto internas como externas.


EEB7.1.7. Ana-liza e expresa as opcións fi-nanceiras que mellor se adap-tan a un caso concreto de ne-cesidade finan-ceira.

CAA, CMC-CT

Unida-de 9

Valora a situa-ción financeira da empresa e propón diferen-tes posibilidadesde financiación tendo en conta os efectos de cada unha.


EEB7.1.8. Apli-ca os coñece-mentos tecnol-óxicos á análisee á resolución de supostos.

CD, CMCCT Unida-des 9, 11

Utiliza os mediosinformáticos ou dixitais para re-solver casos prácticos e obterresultados.


EEB7.1.9. Iden-tifica e descri-be os ciclos da actividade da empresa e as súas fases.

CCL, CMC-CT, CSIEE

Unida-de 12

Identifica as fa-ses do ciclo de explotación da empresa.


EEB7.1.10. Cal-cula, para un determinado suposto prácti-co, os períodos de maduración da empresa, e distingue as súas fases.

CMCCT, CAA, CD

Unida-de 12

Calcula, para un determinado su-posto práctico, os períodos de maduración da empresa; distin-gue as súas fa-ses e interpreta os resultados.


- 33 -




Unidade 1.- O papel da empresa na economía. Empresa e empresario.

Unidade 2.- Formas e clases de empresa.

Unidade 3.- A empresa e o seu entorno.

Unidade 4.- O desenrolo das empresas: dimensión e localización. Crecemento.

Unidade 5.- A función produtiva da empresa.

Unidade 6.- Produtividade, eficiencia e innovación.

Unidade 7.- A función comercial da empresa.

Unidade 8.- O marketing mix.

Unidade 9.- O financiamento da empresa.

Unidade 10.-As inversións na empresa.

Unidade 11.- O patrimonio e as contas da empresa.

Unidade 12.- Análise financeiro da empresa.

Unidade 13.- Análise económico e social da empresa.

Unidade 14.- A dirección e organización da empresa.

Unidade 15.- A dirección de recursos humanos.

A temporalización prevista por trimestres é a seguinte:

- 34 -


1º trimestre: Unidades 1, 2, 3, 4 e 5. Práctica: Custos, produtividade, punto morto, comprar ou fabricar e balance de situación

2º trimestre: Unidades 6, 7, 8, 9, 10 e 11. Práctica: Conta de resultados, FIFO e PMP e selección de inversións

3º trimestre: Unidades 12, 13, 14 e 15. Práctica: Modelo de Wilson


As clases basearanse nas explicacións da profesora dos contidos anteriormente sinalados, respondendo ás dúbidas que en todo momento plantexe oalumnado.

Seguirase a materia a partir de apuntamentos que se lle proporcionarán ao comezo do curso aos alumnos a través da aula virtual.

Asimesmo, o alumnado poderá utilizar como bibliografía complementaria e de apoio calquera libro de texto desta materia e calquera dicionarioeconómico.


- Recursos do profesorado a través da aula virtual- Pizarra dixital.- Textos xornalísticos seleccionados polo profesorado e polos alumnado.- Gravacións videográficas nas que se traten temas relacionados coa materia.- Páxinas web de determinados organismos públicos, institucións ou empresas que poden proporcionar información interesante paraa materia (INE, IGE, EUROESTAT, Consorcio Zona Franca de Vigo, datosmacro.com, etc.).- Libros e revistas procedentes dos fondos da biblioteca do centro.- Apuntes puntuais elaborados polo profesorado que amplíen ou clarifiquen e actualicen segundo as novas leis determinadoscontidos, así como exercicios variados (de análise económico financeiro, valoración de existencias, etc.) que permitan ao alumnado dominar astécnicas de decisión empresarial.- Material bibliográfico que estará a disposición do alumno na biblioteca de aula que se atopará no Departamento de Economía.


A avaliación efectuarase ao longo de todo o proceso de ensino-aprendizaxe. Realizarase unha avaliación inicial para ter en conta os coñecementosprevios do alumno e facer un seguimento ao longo de todo o curso.

- 35 -


Ao finalizar cada trimestre realizarase polo menos unha proba escrita. Tamén, poderán realizarse outras probas periódicas (controis por escrito,traballos individuais ou en grupo, debates, problemas e cuestións plantexadas polo profesor, traballos a través da aula virtual) que terán tamén carácterobrigatorio para todo o alumnado, pero cun peso inferior na cualificación trimestral. Por suposto, tamén se terá en conta o interese amosado (atención eparticipación na clase, traer o material, facer as tarefas, etc...) pola asignatura e as actividades realizadas (na aula, na casa e a través da aula virtual doinstituto).


Probas escritas de todos os contidos do trimestre 90%Traballo na aula (resolución de exercicios e problemas, caderno de clase, produción oral, individual ou por grupo, e textos escritos) 10%


A cualificación final dos alumnos será, a media aritmética das catro probas que no seguinte parágrafo desenvolvemos, sempre e cando todas estasforan superadas.

Para a valoración das probas escritas procederase do seguinte xeito:

O curso dividiráse en dúas partes: de setembro a decembro e de xaneiro a maio. En cada parte faremos dous exames ao menos, e dicir catro examesno curso que servirán para obter a nota media. En cada parte incluirase a teoría impartida no tempo que vai dende a derradeira proba e non se incluíse nelae esta. Pola contra, a práctica entrará toda a vista ao longo do curso ata a data da proba. Fárase ao menos unha recuperación de cada proba. Ademáis aofinal de cada parte, coa teoría dela e toda a práctica, faremos unha simulación da ABAU, que servirá como outra recuperación ou un instrumento paramellorar a media do alumno, sempre que obteña unha mellor nota.

Cualificación

Respecto de Economía da empresa de segundo, debido a desigualdade temporal das avaliacións, decídese, que na primeira avaliación, fagamosdúas probas teórica-prácticas, máis un examen de avaliación. A proba escrita contará con sete preguntas teóricas e tres puntos de práctica (90% da nota decada avaliación, polo tanto hai que facer a correspondente regra de tres). O 10% restante da nota a formarán os exercicios resoltos en clase, cos apuntesdiante, nas datas acordadas con eles, de boletíns que se lle vaia presentando. A nota da primeira avaliación que comprende aproximadamente 60 sesións,será media das dúas probas, a volta de decembro, farase unha simulación de ABAU con todo o contido da avaliación, e para a media final utilizarase a mellordas notas, ademáis de utilizar esta proba, como un instrumento para recuperar a primeira avaliación.

- 36 -



Ao explixar en clase os estándares de aprendizaxe que poidan ter máis complexidade para o alumnado con dificultades, que adoitan estarrelacionados coas partes prácticas de resolución e interpretación de problemas, proporanse exercicios de dificultade variable en función das propiasnecesidades do alumnado, así como actividades de ampliación e reforzo.

O alumnado que non supere algunha das avaliacións trimestrais poderá recuperar na proba escrita de recuperación do primeiro trimestre, tamén nosegundo e no exame final do mes de maio, para calquera que chegado ese momento teña algunha parte trimestral sen acadar o mínimo de 5. Asimesmo, oalumnado que queira na convocatoria ordinaria mellorar a media acadada poderán presentarse para subir nota nese mesmo exame final da materia,modificándose a súa cualificación anterior.

Seguiranse as pautas do Departamento de Orientación do centro para a toma doutras medidas específicas ante problemáticas concretas eacreditadas polas institucións ou especialistas pertinentes, como aplicacións de protocolos en caso de alumnos con TDAH.

3.7.- Elementos transversais

Tendo en conta a metodoloxía e os recursos citados no punto 3.4, nesta materia trabállanse en todas as unidades a expresión oral e escrita, acomunicación audiovisual, as TICs, a educación cívica e constitucional, especialmente dende o punto de vista da responsabilidade social e corporativa.

Con maior profundidade se trata o emprendemento como elemento transversal ao longo de todas as unidades, especialmente na unidade 2, 3 e 4, asícomo a igualdade entre homes e mulleres na unidade 15 relativa á xestión de Recursos humanos e motivación, tratando de que o alumno coñeza asmedidas que toman as institucións públicas pero tamén empresas privadas nesa dirección.

- 37 -


4.- Economía (4º de ESO)

4.1.- Introdución

A formación en economía faise necesaria nun contexto globalizado, no que as relacións entre os axentes económicos e sociais son cada día máiscomplexas. A consideración do comportamento económico das persoas na procura da satisfacción das súas necesidades, así como da produción e da organización dosbens e os servizos necesarios, e da distribución dos recursos escasos facilitan a compresión da realidade social.

Calquera persoa necesita coñecer as regras básicas que explican os acontecementos económicos e a linguaxe específica utilizada por economistas emedios de comunicación para analizar eses feitos. O estudo da economía axuda a percibir e a coñecer o mundo, e posibilita analizar e afondar nas relaciónshumanas, facilita a comprensión dos conceptos utilizados habitualmente na análise económica e empresarial, serve para potenciar destrezas de razoamento,abstracción e interrelación, e proporciona ferramentas para examinar de xeito crítico a sociedade. E contribúe tamén a desenvolver a curiosidade intelectual,a capacidade analítica, o rigor e a amplitude de perspectivas á hora de indagar no coñecemento de variables como o crecemento, a pobreza, a educación, asaúde, a riqueza, o ambiente, etc. Proporciona importantes coñecementos matemáticos e estatísticos, habilidades de comunicación oral e escrita paraexplicar e transmitir ideas e conclusións, con argumentos e evidencias empíricas, sentido da ética e respecto polo ser humano, así como unha intensacapacidade de traballo, tanto individual como en equipo.

O enfoque empregado pola economía na resolución dos problemas sociais distínguea das restantes ciencias sociais. A materia de 4º de ESOdistribúese en seis bloques que permiten o estudo da economía como ciencia e do papel dos axentes económicos. No bloque 1 ("Ideas económicasbásicas") recóllense aspectos relativos aos principios económicos, á terminoloxía propia e á metodoloxía da ciencia económica. No bloque 2 ("Economía eempresa") analízase o papel e o funcionamento do/da axente de empresas na economía. O seguinte bloque ("Economía persoal") está dedicado ao estudoda transcendencia das decisións económicas na vida das persoas. O cuarto bloque ("Economía e ingresos e gastos do Estado") repasa o papel estatal nofuncionamento económico a través da análise dos seus ingresos e gastos. No quinto bloque ("Economía e tipos de xuro, inflación e desemprego") repásanseos aspectos máis salientables da economía financeira e a súa repercusión na actividade económica e o nivel de emprego. E para rematar, o bloque de"Economía internacional" fai un breve repaso do funcionamento do sector exterior da economía con especial fincapé nas repercusións da integracióneconómica e a globalización.

A materia de Economía de 1º de bacharelato emprega un esquema mixto de presentación, herdado de deseños curriculares anteriores e baseadoprincipalmente na análise da economía como ciencia, do papel dos axentes económicos e do funcionamento das principais institucións económicas e osseus elementos. Estrutúrase en sete bloques: no primeiro abórdase a o principal problema orixe da ciencia económica, a economía e a escaseza,continuando coa organización da actividade económica para estudar a estrutura dos sistemas económicos; nun segundo bloque ("A actividade produtiva")descríbese a produción como principal actividade económica; no terceiro ("O mercado e o sistema de prezos") repásase a principal institución na fixación deprezos e asignación de recursos; o seguinte bloque ("A macroeconomía") céntrase na medición da actividade económica e no estudo do mercado de traballo;no quinto ("Aspectos financeiros da economía") faise un repaso da vertente financeira da actividade económica; o sexto ("O contexto internacional daeconomía") aborda a análise do sector exterior e dos fenómenos de integración económica e globalización; e, finalmente, no bloque titulado "Desequilibrioseconómicos e o papel do Estado na económica", reflexiónase sobre o carácter cíclico da actividade económica e o papel do Estado para mitigar e corrixir osdesequilibrios xurdidos do funcionamento económico.

- 38 -


A grande transcendencia social da economía queda reflectida na súa contribución ao fomento da mellora na calidade de vida, ao progreso e aobenestar social. Os coñecementos económicos teñen cada día mías valor, pola importancia de contar cunha cidadanía formada e pola relevancia dunha boaadministración dos recursos públicos.

O estudo da economía proporciona, xunto coa formación técnica, competencias lingüísticas e de comunicación, matemática e competencias básicasen ciencia e tecnoloxía, sociais e cívicas, así como sentido da iniciativa e espírito emprendedor.


Economía 4º de ESO

Obxec-tivos

Contidos Criterios de avalia-ción


Compe-tencias clave

Unida-des di-dácti-cas

Grao mínimo parasuperar a área

TEMPORALIZACIÓN CRITERIOSPARA A

CUALIFICA-CIÓN

Trim.1 % de peso

Trim.2 % depeso

Trim.3 % de peso

% peso

Instrumentos de avalia-ción

Bloque 1. Ideas económicas básicas

a, d, f B1.1. Economía como ciencia: actividade eco-nómica e socie-dade.

B1.1. Explicar a eco-nomía como ciencia social e valorar o im-pacto permanente das decisións econó-micas na vida das persoas.

ECB1.1.1. Recoñece a escaseza de recur-sos e a necesidade de elixir e tomar de-cisións como as cla-ves dos problemas básicos de calquera economía, e com-prende que todas as eleccións supoñen renunciar a outras alternativas e que todas as decisións teñen consecuen-cias.

CCL, CSC Unidade1

Comprende o con-cepto de escaseza relativa e a necesi-dade de elixir entre diferentes alternati-vas como problema fundamental da economía.

6,25% 2,22% Proba obxectiva. Cuestiona-rio. Resolución de exercicios e problemas. Produción oral.Caderno de clase. Textos es-critos.

B1.2. Principios na toma de deci-sións económi-cas.

ECB1.1.2. Distingue formas de analizar e resolver problemas económicos, e iden-tifica as súas vanta-xes, os seus inconve-nientes e as súas li-mitacións.

CAA, CD Unidade1

Valora a importan-cia de asignar re-cursos escasos parasatisfacer necesida-des ilimitadas.


- 39 -


B1.3. Escaseza, elección e asig-nación de recur-sos. Custo de oportunidade.

f, h, o B1.4. O método na economía: modelos econó-micos.

B1.2. Identificar a terminoloxía econó-mica básica e o uso dos modelos econó-micos, e familiarizar-se con eles.

ECB1.2.1. Compren-de e utiliza correcta-mente termos da área da economía.

CCL Unidade1

Comprende os ter-mos económicos e os utiliza adecuada-mente para expre-sar ideas no traballode clase.


B1.5. Fronteira de posibilidades de produción.

ECB1.2.2. Diferencia entre economía posi-tiva e economía nor-mativa.

CAA, CSC Unidade1

Diferencia entre economía positiva eeconomía normati-va.


ECB1.2.3. Represen-ta e analiza grafica-mente o custo de oportunidade me-diante a fronteira de posibilidades de pro-dución.

CD, CMCCT Unidade1

Representa grafica-mente a fronteira de posibilidades de producción e inter-preta os resultados.


a, f B1.6. As rela-cións económi-cas básicas e a súa representa-ción.

B1.3. Tomar concien-cia dos principios da economía para apli-car nas relacións económicas básicas cos condicionantes de recursos e as ne-cesidades.

ECB1.3.1. Represen-ta as relacións que se establecen entre as economías do-mésticas e as em-presas.

CMCCT, CSC

Unidade1

Comprende as inte-rrelacións económi-cas existentes entrefamilias e empre-sas.


ECB1.3.2. Aplica ra-zoamentos básicos para interpretar pro-blemas económicos provenientes das re-lacións económicas do seu contorno.

CMCCT, CSC

Unidade1

Aplica o razoamen-to económico aos problemas do seu contorno.


Bloque 2. Economía e empresa

a, b, e, m

B2.1. A empresa e o/a empre-sario/a.

B2.1. Describir os ti-pos de empresas e as formas xurídicas das empresas, e re-lacionar con cada unha coas súas esixencias de capitale as responsabilida-des legais dos/das propietarios/as e xestores/as, así

ECB2.1.1. Distingue as formas xurídicas das empresas e rela-ciónaas coas esixen-cias de capital para a súa constitución e coas responsabilida-des legais para cada tipo.

CMCCT, CSIEE

Unidade2

Coñece diferentes formas xurídicas de empresa e as súas aracterísticas.


- 40 -


como as interrela-cións das empresas no seu contorno in-mediato.

B2.2. Elementos,funcións e obxectivos da empresa.

ECB2.1.2. Identifica e valora as formas xurídicas de empre-sas máis apropiadas en cada caso, en función das caracte-rísticas concretas, aplicando o razoa-mento sobre clasifi-cación das empre-sas.

CAA, CD Unidade2

Propón formas xurí-dicas de empresa para casos prácti-cos concretos de xeito razoado.


B2.3. Clases de empresas.

ECB2.1.3. Distingue os tipos de empresase de empresarios/as que actúan no seu ámbito, así como a forma de interactuar co seu contorno máis próximo e os efectos sociais e am-bientais, positivos e negativos, que se observan.

CSIEE, CSC Unidade2

Clasifica as empre-sas según diferen-tes criterios e os va-lora osefectos posi-tivos e negativas das mesmas sobre a sociedade, o me-dio ambiente e a economía.


B2.4. Formas xu-rídicas da em-presa.

a, f, e B2.5. Proceso produtivo e fac-tores produtivos.

B2.2. Analizar as ca-racterísticas princi-pais do proceso pro-dutivo.

ECB2.2.1. Analiza os tipos de factores produtivos e as rela-cións entre produti-vidade, eficiencia e tecnoloxía.

CMCCT, CSC

Unidade2

Identifica os tipos de factores produti-vos das empresas, a curto e a longo prazo. Coñece e ex-plica o concepto de rendemento decre-cento do factor va-riable. E calcula a produtividade do traballo e a eficien-cia da empresa


B2.6. Sectores da actividade económica.

ECB2.2.2. Identifica os sectores económi-cos, así como os seus retos e as súas oportunidades.

CD, CSC Unidade2

Identifica os dife-rentes sectores eco-nómicos e as súas características.


e, f B2.7. Fontes de financiamento das empresas. Novas formas de

B2.3. Identificar as fontes de financia-mento das empre-sas.

ECB2.3.1. Explica as posibilidades de fi-nanciamento das empresas e diferen-

CCL, CD, CMCCT

Unidade3

Identifica e clasifica as fontes de finan-ciamento da empre-sa e as clasifica en

6,25% 2,22% Proba obxectiva. Cuestiona-rio. Resolución de exercicios e problemas. Produción oral.Caderno de clase. Textos es-

- 41 -


financiamento. cia o financiamento externo e o interno, a curto e a longo prazo, así como o custo de cada unha e as implicacións na marcha da empresa.

función das súas ca-racterísticas.

critos.

e, f B2.8. Ingresos e custos da empre-sa: clasificación.

B2.4. Determinar, para un caso sinxelo,a estrutura de ingre-sos e custos dunha empresa, calculando o seu beneficio.

ECB2.4.2. Distingue os ingresos e os cus-tos dunha empresa, calcula o seu benefi-cio ou a súa perda, aplicando razoamen-tos matemáticos, e interpreta os resulta-dos.

CD, CMCCT Unidade3

Identifica os custos e os ingresos da empresa, calcula o resultado e o inter-preta.


B2.9. Resultadosda empresa.

a, e, f B2.10. Obrigas fiscais das em-presas.

B2.5. Diferenciar os impostos que afec-tan as empresas e a importancia do cum-primento das obrigasfiscais.

ECB2.5.1. Identifica as obrigas fiscais dasempresas segundo asúa forma xurídica e as actividades, e si-nala o funcionamen-to básico dos impos-tos e as principais di-ferenzas entre eles.

CD, CMCCT Unidade3

Coñece as obrigas fiscais dos diferen-tes tipos de empre-sas e identifica o feito impoñible de cada un deles.


ECB2.5.2. Valora a achega que para a riqueza nacional su-pón a carga impositi-va que soportan as empresas.

CSC Unidade3

Coñeze a importan-cia e a necesidade de pagar tributos para a sociedade enxeral.


Bloque 3. Economía persoal

d, e, f B3.1. Orzamentopersoal. Control de ingresos e gastos.

B3.1. Realizar un or-zamento persoal dis-tinguindo entre os ti-pos de ingresos e gastos, e controlar o seu grao de cumpri-mento e as posibles necesidades de adaptación.

ECB3.1.1. Elabora unorzamento ou plan financeiro persoal, identificando os in-gresos e os gastos integrantes, e realizao seu seguimento.

CA, CD, CMCCT

Unidade4

Elabora un plan fi-nanceiro persoal detallando os ingre-sos e gastos previs-tos.


B3.2. Xestión do orzamento. Obxectivos e prioridades.

ECB3.1.2. Utiliza fe-rramentas informáti-cas na preparación e desenvolvemento dun orzamento ou plan financeiro per-

CAA, CD, CMCCT

Unidade4

Utiliza a folla de cál-culo para elaborar un plan financeiro sinxelo.


- 42 -


sonalizado. ECB3.1.3 Manexa

gráficos de análise que permiten com-parar unha realidadepersonalizada coas previsións estableci-das.

CAA, CD. CMCCT

Unidade4

Compara numérica e graficamente o previsto coa reali-dade.


a, d, m B3.3. Planifica-ción económico-financeira: nece-sidades econó-micas nas etapasda vida.

B3.2. Decidir con ra-cionalidade ante as alternativas econó-micas da vida per-soal, e relacionalas co benestar propio e social.

ECB3.2.1. Compren-de as necesidades de planificación e do manexo de asuntos financeiros ao longo da vida. Esa planifi-cación vincúlase á previsión realizada en cada etapa, de acordo coas deci-sións tomadas e a marcha da activida-de económica nacio-nal.

CAA, CSIEE Unidade4

Coñece a necesida-de de realizar previ-sións financeiras a curto e longo prazo.


a, f B3.4. Aforro e endebedamento.Os plans de pen-sións.

B3.3. Expresar unha actitude positiva cara ao aforro, e em-pregar o aforro comomedio para alcanzar diversos obxectivos.

ECB3.3.1. Recoñece e explica a relevan-cia do aforro e do control do gasto.

CAA, CSC Unidade4

Coñece a importan-cia do aforro para favorecer o equili-brio financeiro e ga-rantir consumos fu-turos.


B3.5. Risco e di-versificación.

ECB3.3.2. Analiza as vantaxes e inconve-nientes do endebe-damento, valorando o risco e seleccio-nando a decisión máis axeitada para cada momento.

CAA, CSC Unidade4

Valora obxectiva-mente as vantaxes e inconvenientes doendebedamento, valorando os seus custos e riscos.


a, b, e, f,g

B3.6. O diñeiro. B3.4. Recoñecer o funcionamento bási-co do diñeiro e dife-renciar os tipos de contas bancarias e de tarxetas emitidas como medios de pa-gamento, e valorar aoportunidade do seu uso con garantías e responsabilidade.

ECB3.4.1. Compren-de os termos funda-mentais e describe ofuncionamento das contas na operativa bancaria.

CCL, CMC-CT

Unidade5

Comprende os ter-mos fundmentais e coñece o funciona-mento das contas bancarias.


B3.7. Contratos financeiros: con-tas e tarxetas dedébito e crédito.

ECB3.4.2. Valora e comproba a necesi-dade de interpretar as cláusulas dos con-

CCL, CAA, CD

Unidade5

Valora a importan-cia de ler e interpre-tar as cláusulas dos contrabtos banca-

9,09% 2,22% Proba obxectiva. Cuestiona-rio. Resolución de exercicios e problemas. Produción oral.Caderno de clase. Textos es-

- 43 -


tratos bancarios para coñecer os de-reitos e as obrigas que se derivan de-las, así como a im-portancia de operar en condicións de se-guridade cando se empregan procede-mentos telemáticos.

rios para coñecer osdereitos e obrigas que se derivan de-les, así como a im-portancia de operar con seguridade ao realizar operacións a través de internet ou co móbil.

critos.

B3.8. Relacións no mercado fi-nanceiro: infor-mación e nego-ciación.

ECB3.4.3. Recoñece a capacidade de ne-gociación coas enti-dades financeiras e analiza os procede-mentos de reclama-ción ante estas.

CAA, CD Unidade5

Coñece o procede-mento de reclama-ción ante unha enti-dade financeira.


B3.9. Implica-cións dos contra-tos financeiros. Dereitos e res-ponsabilidades dos/das consu-midores/as no mercado finan-ceiro.

ECB3.4.4. Identifica e explica as modali-dades de tarxetas bancarias, así como os elementos e os procedementos que garanten a segurida-de na súa operativa.

CCL, CD, CMCCT

Unidade5

Identifica e explica as modalidades de tarxetas bancarias.


e, f, g B3.10. O seguro como medio para a cobertura de riscos. Tipolo-xía de seguros.

B3.5. Coñecer o con-cepto de seguro e a súa finalidade.

ECB3.5.1. Identifica, describe e clasifica os tipos de seguros segundo os riscos ouas situacións adver-sas nas etapas da vida.

CAA, CCL. CMCCT

Unidade5

Explica que é un se-guro e para que ser-ve, así como as par-tes que interveñen no contrato.


Bloque 4. Economía e ingresos e gastos do Estado

a, b, e, f,g, ñ

B4.1. Orzamen-tos públicos: in-gresos e gastos do Estado.

B4.1. Recoñecer e analizar a proceden-cia das principais fontes de ingresos e gastos do Estado, e interpretar gráficos onde se amose esa distribución.

ECB4.1.1. Identifica as vías de onde pro-ceden os ingresos doEstado, así como as principais áreas dos gastos do Estado, e comenta as súas re-lacións.

CMCCT, CSC

Unidade6

Identifica os princi-pais ingresos e gas-tos do Estado, e co-ñece os conceptos de déficit e supera-vit público.


ECB4.1.2. Analiza e interpreta datos e gráficos de contido económico relacio-nados cos ingresos eos gastos do Estado.

CD, CMCCT Unidade6

Comprende e inter-preta gráficas con información econó-mica do Estado.


ECB4.1.3. Distingue CMCCT, Unidade Comprende os fases 5,55% 2,22% Proba obxectiva. Cuestiona-

- 44 -


nos ciclos económi-cos o comportamen-to dos ingresos e dosgastos públicos, así como os efectos que se poden producir aolongo do tempo.

CSC 6 do ciclo económico e a relación de cadaunha destas fases cos ingresos e gas-tos públicos, das empresas e das fa-milias.

rio. Resolución de exercicios e problemas. Produción oral.Caderno de clase. Textos es-critos.

ECB4.1.4. Describe ocontido dos orza-mentos públicos e argumenta a necesi-dade de prever os in-gresos e os gastos, econtrolar a súa exe-cución.

CCL, CSC Unidade6

Coñece o contido dos orzamentos pú-blicos e a súa nece-sidade, así como a importancia do con-trol na súa execu-ción.


a, e, f B4.2. A débeda pública e o défi-cit público.

B4.2. Diferenciar e explicar os concep-tos de débeda públi-ca e déficit público.

ECB4.2.1. Compren-de e expresa as dife-renzas entre os con-ceptos de débeda pública e déficit pú-blico, así como a re-lación que se produ-ce entre eles.

CCL, CMC-CT

Unidade6

Idenfifica e diferen-cia os conceptos de débeda pública e déficit público, e ex-plica a súa interre-lación.


a, c, d, e, f

B4.3. Desigual-dades económi-cas e distribu-ción da renda.

B4.3. Determinar o impacto para a so-ciedade da desigual-dade da renda e es-tudar as ferramentasde redistribución da renda.

ECB4.3.1. Coñece e describe os efectos da desigualdade da renda e os instru-mentos de redistri-bución desta.

CCL, CMC-CT, CSC

Unidade6

Coñece os efectos da desigualdade da renda e algúns ins-trumentos para a súa redistribución.


ECB4.3.2. Interpreta gráficos representa-tivos da distribución da renda

CAA, CD, CMCCT

Unidade6

Interpreta gráficos sobre a distribución da renda.


Bloque 5. Economía e tipos de xuro, inflación e desempre-go

a, c, e, f B5.1. Tipos de xuro.

B5.1. Diferenciar as magnitudes de tipos de xuro, inflación e desemprego, anali-zar as relacións en-tre elas e interpretar datos e gráficos vin-culados con esas magnitudes.

ECB5.1.1. Describe as causas da infla-ción e valora as súasprincipais repercu-sións económicas e sociais.

CCL, CSC Unidade7

Coñece e explica o concepto de infla-ción e valora os seus efectos.


B5.2. Inflación. ECB5.1.2. Explica o funcionamento dos tipos de interese e

CCL, CMC-CT, CSC

Unidade7

Comprende o con-cepto de tipo de xuro e os efectos da

5,55% 2,22% Proba obxectiva. Cuestiona-rio. Resolución de exercicios e problemas. Produción oral.

- 45 -


as consecuencias da súa variación para a marcha da econo-mía.

súa variación. Caderno de clase. Textos es-critos.

B5.3. Conse-cuencias dos cambios nos ti-pos de xuro e in-flación.

ECB5.1.3. Valora e interpreta datos e gráficos de contido económico relacio-nados cos tipos de xuro, inflación e des-emprego.

CD, CMCCT Unidade7

Valora e interpreta datos e gráficos re-lacionados con tiposde xuro, inflación e desemprego.


B5.4. Desempre-go: clasificación e consecuencias.

a, c, e, f B5.5. Causas do desemprego e políticas contra odesemprego. O desemprego en Galicia.

B5.2. Valorar opciónsde políticas macroe-conómicas para fa-cer fronte ao desem-prego.

ECB5.2.1. Describe as causas do desem-prego e valora as súas principais re-percusións económi-cas e sociais.

CCL, CMC-CT, CSC

Unidade8

Comprende as cau-sas do desemprego,coñece os seus ti-pos e valora a súa repercusión econó-mica e social.


B5.6. Perspecti-vas da ocupa-ción.

ECB5.2.2. Analiza os datos de desempre-go en España e as políticas contra o desemprego.

CD, CSC Unidade8

Analiza os datos de desemprego dun país e valora crítica-mente as políticas de emprego levadasa cabo.


ECB5.2.3. Investiga erecoñece vieiros e tendencias de em-prego.

CAA, CD Unidade8

Coñece posibles tendencias de em-prego.


Bloque 6. Economía internacional

a, e, f, m B6.1. Globaliza-ción económica.

B6.1. Valorar o im-pacto da globaliza-ción económica, do comercio internacio-nal e dos procesos de integración eco-nómica na calidade de vida das persoas e no ambiente.

ECB6.1.1. Valora o grao de intercone-xión das economías de todos os países do mundo e aplica a perspectiva global para emitir xuízos críticos.

CAA, CSC Unidade9

Comprende o con-cepto de globaliza-ción e o valora críti-camente.


B6.2. Comercio internacional.

ECB6.1.2. Explica as razóns que xustificano intercambio econó-mico entre países e que inflúen nel.

CCL, CSC Unidade9

Comprende a nece-sidade dos inter-cambios internacio-nais.


B6.3. Integracióneconómica e mo-netaria europea.

ECB6.1.3. Analiza e presenta acontece-mentos económicos

CAA, CD, CSC

Unidade9

Analiza e comenta informacións de prensa sobre os

5,55% 2,22% Proba obxectiva. Cuestiona-rio. Resolución de exercicios e problemas. Produción oral.

- 46 -


contemporáneos no contexto da globali-zación e o comercio internacional.

mercados interna-cionais e a globali-zación.

Caderno de clase. Textos es-critos.

B6.4. Economía e ambiente: sus-tentabilidade.

ECB6.1.4. Recoñece e enumera vantaxes e inconvenientes do proceso de integra-ción económica e monetaria da Unión Europea.

CCL, CD, CSC

Unidade9

Coñece posibles vantaxes e inconve-nientes da Unión Europea para os países membros.


ECB6.1.5. Reflexionasobre os problemas ambientais e a súa relación co impacto económico interna-cional, e analiza as posibilidades dun desenvolvemento sustentable.

CAA, CSC Unidade9

Comprende o con-cepto de desenvol-vemento sustenta-ble e a relación existente entre a contaminación am-biental e o crece-mento económico.




Unidade 1.- A economía como ciencia.

Unidade 2.- A empresa. Tipos de empresas. O proceso produtivo e a teoría da produción.

Unidade 3.- A empresa. Financiamento e investimento. Ingresos e custos. O beneficio. A fiscalidade empresarial.

Unidade 4.- A economía persoal. Planificación financeira do futuro.

Unidade 5.- Diñeiro, seguros e crédito.

Unidade 6.- O sector público.

Unidade 7.- Os tipos de xuro e a inflación.

Unidade 8.- O mercado de traballo e o desemprego.

Unidade 9.- A globalización e o comercio internacional. A Unión Europea.- 47 -


A temporalización prevista por trimestres sería:

1º trimestre: Unidades 1, 2 e 3.




As clases basearanse nas explicacións do profesor dos contidos anteriormente sinalados, respondendo ás dúbidas que en todo momento plantexe oalumnado.

Seguirase como libro de texto, que o alumnado terá que levar sempre a clase, o seguinte:

RAMÓN CASTRO PÉREZ (2016): Economía. 4º de ESO. Editorial ANAYA . (ISBN 978-84-698-1151-1)

Tamén, o alumnado poderá utilizar como bibliografía complementaria e de apoio calquera outro libro de texto desta materia doutra editorial, así comocalquera dicionario económico.

Traballarase co seguinte material didáctico ou curricular:

- Libro dixital do profesor.- Pizarra dixital da aula.- Textos xornalísticos seleccionados polo profesor e polos alumnos.- Gravacións videográficas nas que se traten temas relacionados coa materia.- Páxinas web de determinados organismos públicos, institucións ou empresas que poden proporcionar información interesante para a

materia (INE, IGE, EUROESTAT, Consorcio Zona Franca de Vigo, datosmacro.com, etc.).- Libros e revistas procedentes dos fondos da biblioteca do centro.

- 48 -



O procedemento a seguir para a cualificación do alumnado ten como base os instrumentos de avaliación xa sinalados na táboa do apartado4.2 e o seu peso na nota trimestral do alumno será o seguinte:

Proba escrita de todos os contidos do trimestre 70%Cuestionarios dos contidos do trimestre 10%Traballo na aula (resolución de exercicios e problemas, caderno de clase, produción oral, individual ou por grupo, e textos escritos) 20%


Ao final do terceiro trimestre realizarase unha proba escrita final que incluirá todos os contidos da materia repartidos por trimestres. Para tersuperada a materia en xuño é necesario superar as partes trimestrais e a cualificación final será a media aritmética desas partes.

O alumnado que non aprobe no mes de xuño, posto que non acadaou o grao mínimo de consecución para superar a materia, terá que superar nomes de setembro unha proba escrita que tratará os contidos impartidos ao longo de todo o curso. Nesta convocatoria extraordinaria a proba escrita pesará o100% na cualificación final.


Durante a explicación dos estándares de aprendizaxe que poidan ter máis complexidade para o alumnado con dificultades, que adoitan estarrelacionados coas partes prácticas de resolución e interpretación de problemas, proporanse exercicios de dificultade variable en función das propiasnecesidades do alumnado, así como actividades de ampliación e reforzo.

O alumnado que non supere algunha das avaliacións trimestrais poderá recuperar na proba escrita de recuperación que se fará despois de cadatrimestre. Ao final da terceira avaliación farase unha recuperación global de todo o curso na que o alumnado poderá presentarse ás avaliacións que aindateña suspensas. Asimesmo, o alumnado que queira en xuño mellorar a nota media acadada poderán subir nota presentándose a ese mesmo exame final damateria, modificándose a súa cualificación anterior.

O alumnado que non aprobe no mes de xuño, posto que non acadou o grao mínimo de consecución para superar a materia, terá que superar no mesde setembro unha proba escrita que tratará os contidos impartidos ao longo de todo o curso.

Seguiranse as pautas do Departamento de Orientación do centro para a toma doutras medidas específicas ante problemáticas concretas eacreditadas polas institucións ou especialistas pertinentes, como Adaptacións curriculares ou aplicacións de protocolos en caso de alumnos con TDAH.

- 49 -


4.7.-Elementos transversais

Tendo en conta a metodoloxía e os recursos citados no punto anterior, nesta materia trabállanse en todas as unidades a expresión oral e escrita, acomunicación audiovisual, as TICs, a educación cívica e constitucional, especialmente dende o punto de vista da responsabilidade social e corporativa.

Con maior profundidade se trata o emprendemento como elemento transversal, especialmente nas unidades 2 e 3, así como a igualdade entrehomes e mulleres na unidade 8 relativa ao mercado de traballo e o desemprego, tratando de que o alumno coñeza as medidas que toman as instituciónspúblicas pero tamén empresas privadas nesa dirección.

5.- Iniciativa á actividade emprendedora e empresarial (4º de ESO.) Neste curso non hai grupo

5.1.- Introdución

O espírito emprendedor é un concepto que abrangue valores persoais tales como a creatividade, a disposición positiva para a innovación e o cambio,a confianza en si mesmo/a, a motivación de logro, o liderado, a aceptación do fracaso como fonte de experiencia, e as actitudes de cooperación e de traballoen equipo. Todas as persoas terán que emprender na súa vida persoal e laboral, terán que innovar e procurar novas respostas, no mundo globalizado ecambiante ao que se enfrontan, aínda que non todas logran levar a cabo un proxecto empresarial propio. Formar cidadáns e cidadás capaces de asumir riscos, ser innovadores/as, con posibilidade de negociación e pensamento estratéxico, e con capacidade parao emprendemento constitúe o reto desta materia. Inclúe aspectos teóricos e prácticos orientados a preparar o alumnado para unha cidadanía responsable epara a vida profesional; axuda ao coñecemento das actividades e das necesidades das persoas emprendedoras, persegue que poidan responsabilizarse dasúa propia carreira e do seu camiño persoal de formación, e da toma das decisións clave na súa vida, ademais da posibilidade de crear un negocio propio ouactuar como innovadores/as no traballo dentro dunha organización.A estrutura desta materia consta de tres grandes bloques: o primeiro, titulado "Autonomía persoal, liderado e innovación", está centrado na descrición dascalidades e as destrezas persoais asociadas á iniciativa emprendedora, no repaso das decisións sobre o itinerario vital e a actuación como futuro/atraballador/a; no segundo bloque, "Proxecto de empresa", repásanse as principais áreas e funcións da empresa co obxecto de pór en marcha o proxectoempresarial xurdido da idea de negocio xerado previamente; e para finalizar, un bloque que baixo o título de "Finanzas" analiza as alternativas con que contaa empresa para elixir a súa forma xurídica, as fontes de financiamento do seu proxecto empresarial,a necesidade de planificar as necesidades financeiras eas obrigas fiscais e prever a evolución do negocio, garantindo a súa viabilidade.Esta materia contribúe ao desenvolvemento, ademais, da competencia de sentido de iniciativa emprendedora e espírito emprendedor, que incide naconsecución do benestar económico e social da comunidade, así como das competencias de comunicación lingüística e matemática, e das competenciasbásicas en ciencia e tecnoloxía, dixital, sociais e cívicas, e a competencia de aprender a aprender.

- 50 -



Iniciación á actividade emprendedora e empresarial (4º ESO)

Obxecti-vos

Contidos Criterios de avalia-ción


Compe-tencias clave

Unida-des di-dácticas

Grao mínimo para superar a área

TEMPORALIZACIÓN CRITERIOS PARA A CUALIFICA-CIÓN

Trim. 1 % depeso

Trim.2 % de peso

Trim.3 % de peso

% peso

Instrumentos de avalia-ción

Bloque 1. Autonomía persoal, liderado e innovación

e, g ▪ B1.1. Autonomía e autocoñecemento. A iniciativa emprende-dora e o/a empre-sario/a na sociedade.

▪ B1.1. Describir as calidades persoais e as destrezas asocia-das á iniciativa em-prendedora, analizan-do os requisitos de distintos postos de traballo e actividadesempresariais.

▪ IAEEB1.1.1. Identifi-ca as calidades per-soais, as actitudes, as aspiracións e a forma-ción propias das per-soas con iniciativa em-prendedora, e describea actividade dos/das empresarios/as e o seu papel na xeración de traballo e benestar so-cial.

CSIEE, CAA

Unidade 1

Identifica as calida-des persoais e actitu-des dos emprendedo-res. Comprende o im-portante papel das empresas na socieda-de.

14,29% 3,85%

Proba obxectiva. Cuestio-nario. Resolución de exer-cicios e problemas. Produ-ción oral. Caderno de cla-se. Textos escritos.

▪ B1.2. Intereses, aptitudes e motiva-cións persoais para a carreira profesional.

▪ IAEEB1.1.2. Investi-ga con medios telemá-ticos as áreas de activi-dade profesional do seu contorno, os tipos de empresa que as desenvolven e os pos-tos de traballo en cada unha, razoando os re-quisitos para o desem-peño profesional en cada un deles.

CD, CSIEE, CAA

Unidade 1

Identifica as diferen-tes actividades profe-sionais e investiga sobre a súa presenza na seu contorno.

14,29% 3,85%


b, g ▪ B1.3. Itinerarios formativos e carreirasprofesionais. Proceso de procura de empre-go en empresas do sector. Autoemprego.Proceso de toma de decisións sobre o iti-nerario persoal.

▪ B1.2. Tomar deci-sións sobre o itinera-rio vital propio com-prendendo as posibi-lidades de emprego, o autoemprego e a carreira profesional, en relación coas habi-lidades persoais e as alternativas de for-mación e aprendiza-xe ao longo da vida.

▪ IAEEB1.2.1. Deseña un proxecto de carreiraprofesional propia rela-cionando as posibilida-des do ámbito coas ca-lidades e as aspiraciónspersoais, e valorando aopción do autoempregoe a necesidade de for-mación ao longo da vida.

CAA, CSIEE

Unidade 2

Decide e planifica a súa carreira profesio-nal valorando dife-rentes alternativas.

14,29% 3,85%


- 51 -


a, c, g, m

▪ B1.4. Dereito do traballo.

▪ B1.3. Actuar como futuro/a traballador/aresponsable coñecen-do os seus dereitos e deberes como tal, va-lorando a acción do Estado e da Segurida-de Social na protec-ción da persoa em-pregada, e compren-dendo a necesidade de protección dos ris-cos laborais.

▪ IAEEB1.3.1. Identifi-ca as normas e as insti-tucións que interveñen nas relacións entre os/as traballadores/as e asempresas, en relación co funcionamento do mercado de traballo.

CSC, CSIEE

Unidade 2

Coñece a normativa básica laboral e os axentes que interve-ñen no mercado de traballo.

14,29% 3,85%


▪ B1.5. Dereitos e deberes derivados darelación laboral.

▪ IAEEB1.3.2. Distin-gue os dereitos e as obrigas que se derivan das relacións laborais, e compróbaos en con-tratos de traballo e do-cumentos de negocia-ción colectiva.

CSC, CSIEE, CMCT

Unidade 2

Coñece os dereitos e obrigas básicas dos traballdores e os dife-rentes tipos de con-tratos.

14,29% 3,85%


▪ B1.6. Contrato de traballo e negocia-ción colectiva.

▪ IAEEB1.3.3. Describeas bases do sistema daSeguridade Social e as obrigas dos/das traba-lladores/as e dos/das empresarios/as dentro deste, así como as prestacións mediante procuras nas web insti-tucionais, valorando a súa acción protectora ante as continxencias cubertas.

CCL, CSC, CSIEE

Unidade 3

Coñece o funciona-mento do sistema da Seguridade Social e identifica os trámites básicos e as presta-cións.

14,29% 3,85%


▪ B1.7. Seguridade Social. Sistema de protección. Emprego e desemprego.

▪ IAEEB1.3.4. Identifi-ca as situacións de ris-co laboral máis habi-tuais nos sectores de actividade económica máis salientables no ámbito, e indica os mé-todos de prevención le-galmente establecidos,así como as técnicas de primeiros auxilios aplicables en caso de accidente ou dano.

CSIEE, CAA, CMCT

Unidade 3

Coñece a importanciada prevención de ris-cos laborais na em-presa e identifica al-gúns métodos aplica-bles.

14,29% 3,85%


Bloque 2. Proxecto de empresa

- 52 -


d, g ▪ B2.1. Idea de pro-xecto de empresa. Avaliación da idea. O contorno e o papel social da empresa.

▪ B2.1. Crear un pro-xecto de empresa na aula e describir as ca-racterísticas internas e a súa relación co contorno, así como a súa función social, identificando os ele-mentos que cons-titúen a súa rede lo-xística como prove-dores/as, clientela, sistemas de produ-ción e comercializa-ción, redes de alma-cenaxe, etc.

▪ IAEEB2.1.1. Determi-na a oportunidade dun proxecto de empresa, identificando as carac-terísticas e tomando parte na actividade quea empresa desenvolve.

CSIEE, CAA

Unidade 4

Identifica ideas de negocio e as avalía a través do plan de em-presa.

11,11%

3,85%


▪ B2.2. Elementos e estrutura da empre-sa.

▪ IAEEB2.1.2. Identifi-ca as características in-ternas e externas da empresa en proxecto, así como os elementos que constitúen o con-tono específico desta (mercado, provedores/as, clientela, sistemas de produción e/ou co-mercialización, almace-naxe, etc.).

CSIEE, CMCT, CD

Unidade 4

Identifica os elemen-tos básicos, internos e externos, que afec-tan á empresa.

11,11%

3,85%


▪ B2.3. Plan de em-presa.

▪ IAEEB2.1.3. Describea relación da empresa proxectada co seu sec-tor, a súa estrutura or-ganizativa e as fun-cións de cada departa-mento, e identifica os procedementos de tra-ballo no desenvolve-mento do proceso pro-dutivo ou comercial.

CSIEE, CCL, CMCT

Unidade 4

Clasifica ás empresassegún o sector de producción e as dife-rentes estructuras or-ganizativas.

11,11%

3,85%


▪ B2.4. Planificación na empresa.

▪ IAEEB2.1.4. Elabora documentos para a pla-nificación das funcións da empresa en proxec-to, tanto a longo como a curto prazo.

CCL, CSIEE, CMCT

Unidade 4

Coñece documentos para a planificación da empresa (Análise DAFO e Plan de Ma-rketing)

11,11%

3,85%


b, g, h

▪ B2.5. Información na empresa. Informa-ción contable. Infor-mación de recursos humanos. Documen-tos comerciais de co-

▪ B2.2. Identificar e organizar a informa-ción das áreas da empresa en proxecto aplicando os métodoscorrespondentes á

▪ IAEEB2.2.1. Manexa como usuario/a de ni-vel básico aplicacións informáticas de control e seguimento de clien-tela, provedores/as e

CD, CMCT, CAA

Unidade 5

Coñece aplicacións informáticas de rexis-tro contable e xestióncomercial e de recur-sos humanos.

11,11%

3,85%


- 53 -


bramento e paga-mento. Arquivo.

tramitación docu-mental empresarial.

outros, aplicando as técnicas básicas de contabilidade, xestión financeira e comercial e administración de persoal, para a organi-zación da información da empresa proxecta-da.

▪ IAEEB2.2.2. Transmi-te información entre asáreas e a clientela da empresa en proxecto, recoñecendo e aplican-do técnicas de comuni-cación e negociación, eaplicando o tratamentoprotocolario axeitado mediante medios tele-máticos e presenciais.

CCL, CSIEE, CD, CMCT

Unidade 5

Coñece as diferentes canles de comunica-ción dentro da em-presa e co seu con-torno.

11,11%

3,85%


g, h, l ▪ B2.6. Actividades na empresa. Función de produción. Fun-ción comercial e de márketing.

▪ B2.3. Realizar acti-vidades de producióne comercialización propias da empresa proxectada, aplican-do técnicas de comu-nicación e traballo enequipo.

▪ IAEEB2.3.1. Crea materiais publicitarios e para a difusión dos produtos e/ou servizos obxecto do proxecto, e elabora un plan de co-municación en internet e en redes sociais, apli-cando os principios do márketing.

CCL, CSIEE, CD, CMCT

Unidade 6

Aplica os principios do márketing á co-municación da em-presa.

11,11%

3,85%


▪ B2.7. Axudas e apoio á creación de empresas.

▪ IAEEB2.3.3. Compila datos sobre os apoios ácreación de empresas tanto do contorno pr-óximo como do territo-rial, estatal ou euro-peo, e selecciona as posibilidades que se axusten ao proxecto deempresa formulado.

CD, CMCT, CSIEE

Unidade 7

Identifica fontes de información sobre axudas e subven-cións a empresas.

11,11%

3,85%


Bloque 3. Finanzas

a, d, g, h, l, ñ

▪ B3.1. Tipos de em-presa segundo a súa forma xurídica.

▪ B3.1. Describir as formas xurídicas das empresas en relacióncoas responsabilida-des legais dos/das seus/súas propieta-rios/a e xestores/as, así como coas esixen-cias de capital.

▪ IAEEB3.1.1. Distin-gue as formas xurídi-cas das empresas e in-dica as esixencias de capital e responsabili-dades propias de cada tipo.

CSIEE, CMCT

Unidade 7

Distingue as formas xurídicas das empre-sas e indica as esixencias de capital e responsabilidades propias de cada tipo.

10% 3,85%


- 54 -


▪ B3.2. Elección da forma xurídica.

▪ IAEEB3.1.2. Identifi-ca e enumera as admi-nistracións públicas im-plicadas na posta en marcha de empresas, ecompila por vía telemá-tica os principais docu-mentos necesarios para a posta en funcio-namento.

CD, CMCT, CSIEE

Unidade 7

Coñece as diferentes administracións pú-blicas implicadas na constitución de em-presas e os formula-rios necesarios.

10% 3,85%


▪ B3.3. Trámites de posta en marcha dunha empresa.

▪ IAEEB3.1.3. Valora as tarefas de apoio, re-xistro, control e fiscali-zación que realizan as autoridades no procesode creación de empre-sas, e describe os trá-mites que se deben realizar.

CSC, CMCT

Unidade 7

Coñece a secuencia de trámites a realizarnas diferentes admi-nistracións.

10% 3,85%


▪ IAEEB3.1.4. Seleccio-na a forma xurídica máis axeitada en cada caso segundo a activi-dade que se vaia des-envolver, o número de emprendedores/as, o alcance da responsabi-lidade que se vaia asu-mir, a complexidade organizativa, a dispoñi-bilidade financeira e a fiscalidade.

CAA, CSIEE, CMCT

Unidade 7

Selecciona a forma xurídica axeitada a cada proxecto em-presarial, tendo en conta as característi-cas da empresa.

10% 3,85%


b, f, g

▪ B3.4. Fontes de fi-nanciamento das em-presas: externas (bancos, axudas e subvencións, e crow-dfunding) e internas (accionistas, investi-dores/as e aplicación de beneficios).

▪ B3.2. Identificar asfontes de financia-mento das empresas propias de cada for-ma xurídica, incluín-do as externas e in-ternas, e valorar as máis axeitadas para cada tipo e momento no ciclo de vida da empresa.

▪ IAEEB3.2.1. Determi-na os investimentos necesarios para a pos-ta en marcha dunha empresa, e distingue as principais partidas relacionadas nun ba-lance de situación.

CSIEE, CMCT, CD

Unidade 8

Determina os investi-mentos necesarios para a posta en mar-cha da empresa clasi-ficados en correntes e non correntes.

10% 3,85%


- 55 -


▪ B3.5. Produtos fi-nanceiros e bancariospara pequenas e me-dianas empresas (PME): comparación.

▪ IAEEB3.2.2. Caracte-riza de xeito básico as posibilidades de finan-ciamento das empre-sas, diferenciando o fi-nanciamento externo eo interno, a curto e a longo prazo, así como ocusto de cada unha e as implicacións na mar-cha da empresa.

CMCT, CD, CSIEE

Unidade 8

Coñece as diferentes fontes de financiaciónda empresa e as cla-sifica según sexan in-ternas, ou externas, propias ou alleas, a longo ou a curto pra-zo.

10% 3,85%


b, f, g, l, ñ

▪ B3.6. Planificación financeira das empre-sas. Estudo de viabili-dade económico-fi-nanceira. Proxección da actividade. Instru-mentos de análise. Razóns básicas.

▪ B3.3. Recoñecer a necesidade de planifi-car o negocio das empresas ligándoa á previsión da evolu-ción do sector e da economía nacional, así como da planifica-ción financeira e fis-cal.

▪ IAEEB3.3.1. Presentaun estudo de viabilida-de económico-financei-ro a medio prazo do proxecto de empresa, aplicando condicións reais de produtos fi-nanceiros analizados e previsións de vendas, segundo un estudo do ámbito mediante unha aplicación informática tipo folla de cálculo, manexando razóns fi-nanceiras básicas.

CD, CSIEE, CAA, CMCT

Unidade 9

Elabora unha folla de cálculo avaliando a viabilidade da empre-sa en función das vendas e custos pre-vistos para un perío-do de tempo estable-cido.

10% 3,85%


▪ B3.7. Impostos queafectan as empresas.Calendario fiscal.

▪ IAEEB3.3.2. Analiza os produtos financeirosmáis axeitados de en-tre as entidades finan-ceiras do ámbito para cada tipo de empresa, valorando o custo e o risco de cada un, e se-lecciona os máis acaídopara o proxecto de em-presa.

CAA, CSIEE, CMCT, CD

Unidade 8

Valora os diferentes produtos financeiros identificando o seu custo e risco para elexir os mais axeita-dos.

10% 3,85%


▪ IAEEB3.3.3. Identifi-ca as obrigas fiscais das empresas segundo a súa actividade e a súa forma xurídica, si-nala o funcionamento básico do IAE, IVE, IRPFe IS, e indica as princi-pais diferenzas entre eles.

CMCT, CD, CSIEE

Unidade 7

Identifica as obrigas fiscais da empresa e coñece básicamente os impostos que te-ñen mais relación coaactividade empre-sarial.

10% 3,85%


- 56 -


▪ IAEEB3.3.4. Valora a achega que supón a carga impositiva das empresas á riqueza na-cional e ao sostementodas cargas do Estado.

CSC, CAA Unidade 7

Valora a importancia de pagar tributos ao Estado.

10% 3,85%




Unidade 1.- As empresas e a actividade empresarial.

Unidade 2.- O mercado de traballo.

Unidade 3.- Seguridade Social e riscos laborais.

Unidade 4.- Plan de empresa.

Unidade 5.- A información na empresa.

Unidade 6.- Produción e promoción.

Unidade 7.- Empresa e posta en marcha.

Unidade 8.- Investimento e financiamento.

Unidade 9.- Viabilidade.




3º trimestre: Unidades 7, 8 e 9.- 57 -



As clases basearanse nas explicacións do profesorado sobre os contidos anteriormente sinalados, respondendo ás dúbidas que en todo momentoplantexen o alumnado.

Seguirase como libro de texto, que os alumnos terán que levar sempre a clase, o seguinte:

RAMÓN CASTRO PÉREZ (2016): Iniciación a la actividad emprendedora y empresarial 4º de ESO. Editorial ANAYA . (ISBN 978-84-698-1158-0)

Tamén, o alumnado poderán utilizar como bibliografía complementaria e de apoio calquera outro libro de texto desta materia doutra editorial, asícomo calquera dicionario económico.


- Libro dixital do profesorado.- Pizarra dixital.- Textos xornalísticos seleccionados polo profesor e polos alumnos.- Gravacións videográficas nas que se traten temas relacionados coa materia.- Páxinas web de determinados organismos públicos, institucións ou empresas que poden proporcionar información interesante para a

materia (INE, IGE, EUROESTAT, Consorcio Zona Franca de Vigo, datosmacro.com, etc.).- Libros e revistas procedentes dos fondos da biblioteca do centro.



Proba escrita de todos os contidos do trimestre 60%Cuestionarios e boletíns de exercicios dos contidos do trimestre 20%Traballo na aula (resolución de exercicios e problemas, caderno de clase, produción oral, individual ou por grupo, e textos escritos) 20%


- 58 -


Ao final do terceiro trimestre realizarase unha proba escrita final que incluirá todos os contidos da materia repartidos por trimestres. Para tersuperada a materia en xuño é necesario superar as partes trimestrais e a cualificación final será a media aritmética desas partes.

O alumnado que non aprobe no mes de xuño, posto que non acadou o grao mínimo de consecución para superar a materia, terá que superar no mesde setembro unha proba escrita que tratará os contidos impartidos ao longo de todo o curso. Nesta convocatoria extraordinaria a proba escrita pesará o100% na cualificación final.


Durante a explicación dos estándares de aprendizaxe que poidan ser máis complexos de asimilar por alumnado con dificultades, que adoitan estarrelacionados coas partes prácticas de resolución e interpretación de problemas, proporanse exercicios de dificultade variable en función das propiasnecesidades do alumnado, así como actividades de ampliación e reforzo.

O alumnado que non supere algunha das avaliacións trimestrais poderá recuperar na proba escrita de recuperación que se fará despois de cadatrimestre. Ao final da terceira avaliación farase unha recuperación global de todo o curso na que o alumnado poderá presentarse ás avaliacións que aindateña suspensas. Asimesmo, o alumnado que queira en xuño mellorar a nota media acadada poderán subir nota presentándose a ese mesmo exame final damateria, modificándose a súa cualificación anterior.

O alumnado que non aprobe no mes de xuño, posto que non acadaron o grao mínimo de consecución para superar a materia, terán que superar nomes de setembro unha proba escrita que tratará os contidos impartidos ao longo de todo o curso.

Seguiranse as pautas do Departamento de Orientación do centro para a toma doutras medidas específicas ante problemáticas concretas eacreditadas polas institucións ou especialistas pertinentes, como Adaptacións curriculares ou aplicacións de protocolos en caso de alumnos con TDAH.

5.7.-Elementos transversais

Tendo en conta a metodoloxía e os recursos citados no punto anterior, nesta materia trabállanse en todas as unidades a expresión oral e escrita, acomunicación audiovisual, as TICs, a educación cívica e constitucional, especialmente dende o punto de vista da responsabilidade social e corporativa.

Con maior profundidade se trata o emprendemento como elemento transversal, especialmente nas unidades 1, 2 e 4 así como a igualdade entrehomes e mulleres na unidade 2 relativa ao mercado de traballo e o desemprego, tratando de que o alumno coñeza as medidas que toman as instituciónspúblicas pero tamén empresas privadas nesa dirección.

- 59 -


6.- Fundamentos de administración e xestión (2º Bach.) Neste curso non hai grupo

6.1.- Introdución

A administración é un proceso consistente nas actividades de planeamento, organización, execución e control, desempeñadas paradeterminar e alcanzar os obxectivos sinalados co uso de recursos produtivos. Como ciencia trata de planificar e organizar as relaciónsentre as funcións, os niveis e as actividades, coa finalidade de lograr a máxima eficiencia dentro dos plan e os obxectivos sinalados polaempresa. Por xestión entendemos a realización de dilixencias enfocadas á obtención dalgún beneficio, empregando os recursos activos daempresa para o logro dos obxectivos Trátase, xa que logo, de estimular entre o alumnado as destrezas e as habilidades que permitan póren marcha e manter un proxecto empresarial a través do estudo das variables que determinan a súa viabilidade.Constitúe obxecto de estudo desta materia o conxunto de áreas e funcións nas que se divide a actividade da empresa, tanto no nivel deplanificación e definición de obxectivos como no nivel de xestión diaria dos recursos e as actividades da empresa que permitan alcanzar oobxectivo de consolidación dun proxecto empresarial, todo isto enmarcado dentro da idea de fomentar o espírito emprendedor naeducación secundaria.

Préstase especial atención ao desenvolvemento da creatividade e o espírito de innovación para resolver situacións en diferentesámbitos, así como a relevancia de valorar e percibir o erro de xeito positivo. Incentívase a elaboración de reflexións persoais e a toma dedecisións fundamentadas, con independencia do resultado final, promóvese o traballo en equipo, mantendo unha comunicación fluídaentre as persoas autoras do proxecto compartido, e dáselle un especial impulso á utilización de ferramentas informáticas e audiovisuaisque axuden á difusión efectiva do proxecto.Serán desenvolvidas as capacidades e as habilidades propias da competencia clave de sentido da iniciativa e o espírito emprendedor,ademais de outras vinculadas coa comunicación lingüística, a competencia matemática e as competencias básicas en ciencia e tecnoloxía,a competencia dixital, as competencias sociais e cívicas, e a de aprender a aprender.

A materia estrutúrase en nove bloques: "Innovación empresarial. A idea de negocio: o proxecto de empresa", "A organizacióninterna da empresa. Forma xurídica e recursos", "Documentación e trámites para a posta en marcha da empresa", "O plan deaprovisionamento", "Xestión comercial e márketing na empresa", "Xestión dos recursos humanos", "Xestión da contabilidade da empresa.Investimento e xestión financeira", "Viabilidade da empresa" e "Presentación da idea de negocio".

6.2.- Obxectivos, contidos, criterios de avaliación, estándares de aprendizaxe e competencias clave

- 60 -


Fundamentos de Administración e Xestión. 2º de bacharelato

Obxectivos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave

Unidadesdidácticas

Bloque 1. Innovación empresarial. A idea de negocio: o proxecto de empresa

- g

- h

- m

- B1.1. Innovación, desenvolvementoeconómico e creación de empresas.

- B1.2. Idea de negocio.

- B1.1. Relacionar os factores dainnovación empresarial coaactividade de creación de empresas.

- FAXB1.1.1. Identifica os aspectos dainnovación empresarial e explica asúa relevancia no desenvolvementoeconómico e na creación deemprego.

- CSC

- CSIEE

Unidade 1

- FAXB1.1.2. Recoñece experiencias deinnovación empresarial e analiza oselementos de risco que levanaparelladas.

- CSIEE

- CAA

Unidade 1

- FAXB1.1.3. Valora a importancia datecnoloxía e de internet comofactores clave de innovación erelaciona a innovación coainternacionalización da empresa.

- CD

- CSIEE

Unidade 1

- i

- l

- m

- B1.3. Relación da empresa cocontorno. Análise do sector.

- B1.2. Analizar a informacióneconómica do sector de actividadeempresarial no que se situará aempresa.

- FAXB1.2.1. Analiza o sectorempresarial onde se desenvolve aidea de negocio.

- CMCCT

- CSIEE

Unidade 1

- FAXB1.2.2. Realiza unha análise domercado e da competencia para aidea de negocio seleccionada.

- CSIEE

- CAA

- CD

Unidade 1

- b

- i

- l

- m

- B1.4. Emprendedor e idea denegocio.

- B1.3. Seleccionar unha idea denegocio, e valorar e argumentartecnicamente a elección.

- FAXB1.3.1. Explica desde diferentesperspectivas a figura do/daemprendedor/a de negocios.

- CCL

- CSIEE

- CSC

Unidade 1

- FAXB1.3.2. Avalía as repercusiónsque supón elixir unha idea denegocio.

- CSIEE

- CSC

- CAA

Unidade 1

- 61 -




Unidadesdidácticas

- FAXB1.3.3. Analiza as vantaxes e osinconvenientes de propostas de ideasde negocio realizables.

- CAA

- CSIEE

- CMCCT

Unidade 1

- FAXB1.3.4. Expón os seus puntos devista, mantén unha actitudeproactiva e desenvolve iniciativaemprendedora.

- CSIEE

- CCL

Unidade 1

- FAXB1.3.5. Traballa en equipomantendo unha comunicación fluídacos seus compañeiros e coas súascompañeiras para odesenvolvemento do proxecto deempresa.

- CCL

- CSIEE

Unidade 1

Bloque 2. A organización interna da empresa. Forma xurídica e recursos

- a

- g

- b

- i

- l

- m

- B2.1. Planificación empresarial eobxectivos. Organización interna.Responsabilidade social da empresa.

- B2.2. Forma xurídica da empresa.

- B2.3. Dimensión e localización

- B2.1. Analizar a organización internada empresa, a forma xurídica, alocalización e os recursos necesarios,e valorar as alternativas dispoñiblese os obxectivos marcados coproxecto.

- FAXB2.1.1. Recoñece os obxectivos eos fins da empresa, e relaciónaos coasúa organización.

- CSIEE

- CMCCT

Unidade 2

- FAXB2.1.2. Reflexiona sobre o papelda responsabilidade socialcorporativa, e valora a existenciadunha ética dos negocios.

- CSC

- CSIEE

Unidade 2

- FAXB2.1.3. Proporciona argumentosque xustifican a elección da formaxurídica e da localización daempresa.

- CCL

- CSC

- CMCCT

Unidade 2

- FAXB2.1.4. Interpreta a informaciónque proporciona o organigramadunha empresa e a importancia dadescrición de tarefas e funcións paracada posto de traballo.

- CSIEE

- CMCCT

- CD

Unidade 2

- 62 -




Unidadesdidácticas

- FAXB2.1.5. Realiza unha previsióndos recursos necesarios para odesenvolvemento do proxecto deempresa.

- CSIEE

- CAA

Unidade 2

Bloque 3. Documentación e trámites para a posta en marcha da empresa

- a

- b

- i

- l

- m

- B3.1. Trámites para a creación eposta en marcha dunha empresa.

- B3.1. Analizar os trámites legais e asactuacións necesarias para crear aempresa.

- FAXB3.1.1. Identifica os diferentestrámites legais necesarios para aposta en marcha dun negocio erecoñece os organismos ante oscales han de presentarse os trámites.

- CSC

- CMCCT

- CD

- CSIEE

Unidade 3

- a

- b

- i

- l

- m

- p

- B3.1. Trámites para a creación eposta en marcha dunha empresa.

- B3.2. Xestionar a documentaciónnecesaria para a posta en marchadunha empresa.

- FAXB3.2.1. Interpreta e sabe realizaros trámites fiscais, laborais, deSeguridade Social e outros para aposta en marcha.

- CAA

- CMCCT

- CD

Unidade 3

- FAXB3.2.2. Valora a necesidade documprimento dos prazos legais paraefectuar os trámites de creación dunnegocio.

- CSC Unidade 3

Bloque 4. O plan de aprovisionamento

- b

- e

- g

- i

- l

- m

- B4.1. Plan de aprovisionamento.

- B4.2. Xestión de inventarios.

- B4.1. Establecer os obxectivos e asnecesidades de aprovisionamento.

- FAXB4.1.1. Deseña un plan deaprovisionamento da empresa.

- CAA

- CMCCT

- CD

Unidade 4

- FAXB4.1.2. Aplica métodos devaloración de existencias.

- CMCCT

- CD

Unidade 4

- 63 -




Unidadesdidácticas

- b

- e

- g

- i

- l

- m

- B4.3. Selección de provedores. - B4.2. Realizar procesos de selecciónde provedores analizando ascondicións técnicas.

- FAXB4.2.1. Identifica os tipos dedocumentos utilizados para ointercambio de información conprovedores.

- CCL

- CMCCT

- CD

Unidade 4

- FAXB4.2.2. Utiliza diferentes fontespara a procura de provedores en liñae offline.

- CD

- CMCCT

Unidade 4

- FAXB4.2.3. Relaciona e compara asofertas de provedores, utilizandodiversos criterios de selección, eexplica as vantaxes e osinconvenientes de cada unha.

- CAA

- CMCCT

- CD

Unidade 4

- b

- e

- g

- i

- l

- m

- B4.4. Xestión de compras. - B4.3. Planificar a xestión dasrelacións con provedores, aplicandotécnicas de negociación ecomunicación.

- FAXB4.3.1. Identifica e aplicatécnicas de negociación ecomunicación.

- CCL

- CSIEE

Unidade 4

- FAXB4.3.2. Recoñece as etapas nunproceso de negociación decondicións de aprovisionamento.

- CAA

- CSIEE

- CMCCT

Unidade 4

Bloque 5. Xestión comercial e márketing na empresa

- b

- e

- g

- h

- i

- l

- m

- B5.1. Xestión comercial na empresa.Plan de márketing. Márketing-mix.

- B5.2. Análise do mercado e docomportamento do/da consumidor/a.Atención á clientela.

- B5.1. Desenvolver a comercializacióndos produtos ou servizos da empresae o plan de márketing.

- FAXB5.1.1. Analiza o proceso decomercialización dos produtos ouservizos da empresa.

- CSIEE

- CMCCT

Unidade 5

- FAXB5.1.2. Explica as característicasda clientela potencial da empresa eidentifica o comportamento doscompetidores desta.

- CCL

- CMCCT

Unidade 5

- 64 -




Unidadesdidácticas

- FAXB5.1.3. Aplica procesos decomunicación e habilidades sociaisen situacións de atención á clientelae operacións comerciais.

- CCL

- CSC

- CMCCT

- CD

Unidade 5

- FAXB5.1.4. Realiza unha previsión devendas a curto e a medio prazo,manexando a folla de cálculo.

- CD

- CMCCT

Unidade 5

- g

- h

- i

- l

- m

- B5.3. Produto e prezo - B5.2. Fixar os prezos decomercialización dos produtos ou osservizos, e comparalos cos dacompetencia.

- FAXB5.2.1. Reflexiona sobre asestratexias de prezos tendo en contaas características do produto ou doservizo, e argumenta sobre adecisión do establecemento do prezode venda.

- CAA

- CMCCT

- CSIEE

Unidade 5

- a

- e

- g

- h

- i

- l

- m

- p

- B5.4. Publicidade e promoción.

- B5.5. Distribución dos produtos e dosservizos da empresa.

- B5.3. Analizar as políticas demárketing aplicadas á xestióncomercial.

- FAXB5.3.1. Elabora un plan demedios onde se describan as acciónsde promoción e publicidade paraatraer a clientela potencial, facendoespecial fincapé nas aplicadas eninternet e dispositivos móbiles.

- CCL

- CCEC

- CMCCT

- CD

Unidade 5

- FAXB5.3.2. Valora e explica as canlesde distribución e venda que podeutilizar a empresa.

- CSIEE

- CCL

- CMCCT

Unidade 5

Bloque 6. Xestión dos recursos humanos

- c

- e

- g

- B6.1. Planificación dos recursoshumanos.

- B6.2. Recrutamento e selección de

- B6.1. Planificar a xestión dosrecursos humanos.

- FAXB6.1.1. Avalía as necesidades daempresa, e analiza e describe ospostos de traballo.

- CSIEE

- CMCCT

- CD

Unidade 6

- 65 -




Unidadesdidácticas

- h

- i

- l

- m

persoal. - FAXB6.1.2. Identifica as fontes derecrutamento, así como as fases doproceso de selección de persoal.

- CSIEE

- CMCCT

Unidade 6

- a

- c

- e

- g

- h

- i

- l

- m

- B6.3. Xestión laboral, contratación,Seguridade Social e nóminas.

- B6.2. Xestionar a documentación quexera o proceso de selección econtratación de persoal, aplicando asnormas vixentes.

- FAXB6.2.1. Analiza e aplica para aempresa as formalidades e asmodalidades documentais decontratación.

- CAA

- CMCCT

- CD

Unidade 6

- FAXB6.2.2. Identifica as subvenciónse os incentivos á contratación.

- CMCCT

- CD

Unidade 6

- FAXB6.2.3. Recoñece as obrigasadministrativas do/da empresario/aante a Seguridade Social.

- CSC

- CSIEE

Unidade 6

- FAXB6.2.4. Analiza os documentos doproceso de retribución e cotizacióndo persoal e de xustificación dopagamento.

- CMCCT

- CD

Unidade 6

Bloque 7. Xestión da contabilidade da empresa

- g

- i

- l

- m

- B7.1. Fundamentos de contabilidadefinanceira.

- B7.2. Plan Xeral de Contabilidade.

- B7.3. Ciclo contable.

- B7.4. Fiscalidade da empresa:liquidación e rexistro contable.

- B7.1. Contabilizar os feitos contablesderivados das operacións daempresa, cumprindo os criteriosestablecidos no Plan Xeral deContabilidade (PXC).

- FAXB7.1.1. Opera cos elementospatrimoniais da empresa, valora ametodoloxía contable e explica opapel dos libros contables.

- CAA

- CMCCT

- CD

Unidade 7

- FAXB7.1.2. Analiza e representa osprincipais feitos contables daempresa.

- CSIEE

- CD

- CMCCT

Unidade 7

- 66 -




Unidadesdidácticas

- FAXB7.1.3. Identifica o concepto deamortización e procede ao seurexistro contable.

- CMCCT

- CD

Unidade 7

- FAXB7.1.4. Analiza e asigna osgastos e os ingresos ao exercicioeconómico ao que correspondan, conindependencia das súas datas depagamento ou cobramento.

- CMCCT

- CD

- CSIEE

Unidade 7

- FAXB7.1.5. Distingue as fases dociclo contable, analiza o procesocontable de pechamento de exercicioe determina o resultado económicoobtido pola empresa.

- CMCCT

- CD

Unidade 7

- FAXB7.1.6. Analiza as obrigascontables e fiscais, e adocumentación correspondente ádeclaración-liquidación dos impostos.

- CSC

- CMCCT

- CD

Unidade 7

- FAXB7.1.7. Manexa a nivel básicounha aplicación informática decontabilidade, onde realiza todas asoperacións necesarias e presenta oproceso contable correspondente aun ciclo económico.

- CD

- CMCCT

Unidade 7

Bloque 8. Investimento e xestión financeira. Viabilidade da empresa

- g

- i

- l

- m

- B8.1. Estrutura económica efinanceira da empresa. Equilibriopatrimonial.

- B8.2. Planificación financeira daempresa. Novas formas definanciamento.

- B8.1. Determinar o investimentonecesario e as necesidadesfinanceiras para a empresa,identificando as alternativas definanciamento posibles.

- FAXB8.1.1. Elabora un plan deinvestimentos da empresa, queinclúa o activo non corrente e ocorrente.

- CSIEE

- CAA

- CMCCT

Unidade 8

- FAXB8.1.2. Analiza e selecciona asfontes de financiamento da empresa.

- CMCCT

- CD

Unidade 8

- 67 -




Unidadesdidácticas

- FAXB8.1.3. Recoñece as necesidadesde financiamento da empresa.

- CSIEE Unidade 8

- a

- g

- h

- i

- l

- m

- B8.3. Métodos de selección evaloración de investimentos.

- B8.4. Análise da viabilidade daempresa.

- B8.5. Solvencia e liquidez naempresa. Previsións de tesouraría.

- B8.2. Avaliar a viabilidade daempresa, de acordo con diferentestipos de análise.

- FAXB8.2.1. Determina e explica aviabilidade da empresa, tanto a niveleconómico e financeiro como a nivelcomercial e ambiental.

- CSIEE

- CSC

- CCL

Unidade 8

- FAXB8.2.2. Aplica métodos deselección de investimentos e analizaos investimentos necesarios para aposta en marcha.

- CSIEE

- CMCCT

- CD

Unidade 8

- FAXB8.2.3. Elabora estados deprevisión de tesouraría e explicaalternativas para a resolución deproblemas puntuais de tesouraría.

- CMCCT

- CD

Unidade 8

- a

- b

- g

- h

- i

- l

- m

- p

- B8.6. Custo e selección de fontesfinanceiras. Axudas á creación deempresas en Galicia.

- B8.7. Morosidade empresarial.

- B8.3. Analizar e verificar o acceso ásfontes de financiamento para a postaen marcha do negocio.

- FAXB8.3.1. Valora as fontes definanciamento, así como o custo dofinanciamento e as axudasfinanceiras e subvencións.

- CAA

- CMCCT

- CD

Unidade 8

- FAXB8.3.2. Comprende o papel dosintermediarios financeiros naactividade cotiá das empresas e nasociedade actual.

- FAXB8.3.3. Distingue o papel dosintermediarios financeiros naactividade cotiá das empresas e nasociedade actual.

- CSC

- CMCCT

- CD

Unidade 8

- FAXB8.3.4. Valora a importancia, nomundo empresarial, de responder enprazo aos compromisos depagamento adquiridos.

- CSC

- CSIEE

Unidade 8

- 68 -




Unidadesdidácticas

Bloque 9. Presentación da idea de negocio

- b

- e

- g

- i

- l

- m

- B9.1. Plan de negocio. Técnicas depresentación e edición do plan denegocio.

- B9.1. Expor e comunicarpublicamente o proxecto deempresa.

- FAXB9.1.1. Utiliza habilidadescomunicativas e técnicas para atraera atención na exposición pública doproxecto de empresa.

- CCL

- CD

- CSIEE

Unidade 9

- b

- d

- e

- g

- i

- l

- m

- B9.2. Ferramentas audiovisuais paraa presentación de proxectos.

- B9.2. Utilizar ferramentasinformáticas que apoian acomunicación e a presentación doproxecto.

- FAXB9.2.1. Manexa ferramentasinformáticas e audiovisuais atractivasque axudan a unha difusión efectivado proxecto.

- CD

- CCL

- CMCCT

Unidade 9

- 69 -


6.3.- Temporalización, ponderación, e instrumentos de avaliación dos estándares

Criterio de avaliación Estándares

Grao mínimo para superar a áreaIndicador mínimo de logro

T 1

% depeso

T 2

% depeso

T 3

% depeso

% pesono

curso

CRITERIOS PARA A CUALIFICACIÓN

Instrumentos de avaliación /Procedementos de avaliación (%)

Bloque 1: Innovación empresarial. A idea de negocio: o proxecto de empresa

FAX-B1.1

2º-FAXB1.1.1 - Identifica os aspectos da innovación empresarial eexplica a súa relevancia no desenvolvemento económico e na creación de emprego.

Comprende a importancia do I+D+i para o desenvolvemento económico e a creación deemprego.

4,55% 1,75%

PROCEDEMENTOS: Observación sistemática. Probas específicas. Análise das producións dos alumnos/as.

INSTRUMENTOS: Diario de clase. Proba obxectiva. Investigacións. Portfolio.

FAX-B1.1

2º-FAXB1.1.2 - Recoñece experiencias de innovación empresarial eanaliza os elementos de risco que levan aparelladas.

Analiza diferentes propostas de innovación e os seus riscos.

4,55% 1,75%



FAX-B1.1

2º-FAXB1.1.3 - Valora a importancia da tecnoloxía e de internet como factores clave de innovación e relaciona a innovación coa internacionalización da empresa.

Comprende a innovación como motor do desenvolvemento nacionale internacional da empresa e a relación existente entre novas tecnoloxías e innovación.

4,55% 1,75%



FAX-B1.2

2º-FAXB1.2.1 - Analiza o sector empresarial onde se desenvolve a idea de negocio.

Coñece os diferentes sectores de actividade e as súas características.

4,55% 1,75%



- 70 -


FAX-B1.2

2º-FAXB1.2.2 - Realiza unha análise do mercadoe da competencia para a idea de negocio seleccionada.

Identifica e analiza o mercado e os competidores para cada posible idea de negocio.

4,55% 1,75%



FAX-B1.3

2º-FAX1.3.1 - Explica desde diferentes perspectivas a figura do/da emprendedor/a de negocios.

Comprende e explica o concepto de emprendedor desde diferentes puntos de vista.

4,55% 1,75%



FAX-B1.3

2º-FAX1.3.2 - Avalía as repercusións que supón elixir unha idea de negocio.

Analiza varias ideas de negocia, as compara e elixe a mais adecuada para cada caso.

4,55% 1,75%



FAX-B1.3

2º-FAX1.3.3 - Analiza as vantaxes e os inconvenientes de propostas de ideas de negocio realizables.

Valora as diferentes ideas de negocio e as analiza para escoller a mais adecuada.

4,55% 1,75%



FAX-B1.3

2º-FAX1.3.4 - Expón os seus puntos de vista, mantén unha actitude proactiva e desenvolve iniciativa emprendedora.

Analiza obxectivamente osdatos para expoñer os seupunto de vista e defendeloargumentadamente.

4,55% 1,75%



FAX-B1.3

2º-FAX1.3.5 - Traballa en equipo mantendo unha comunicación fluída cos seus compañeiros e coassúas compañeiras para o desenvolvemento do proxecto de empresa.

É capaz de coordinarse e traballar en equipo, contribuíndo aos obxectivos globais e respectando as opinións do grupo.

4,55% 1,75%



- 71 -


Bloque 2: A organización interna da empresa. Forma xurídica e recursos

FAX-B2.1

2º-FAXB2.1.1 - Recoñece os obxectivos e os fins daempresa, e relaciónaos coa súa organización.

Comprende os diferentes obxectivos das empresas en función da súa tipoloxía(publicas, privadas, mixtas)

4,55% 1,75%



FAX-B2.1

2º-FAXB2.1.2 - Reflexionasobre o papel da responsabilidade social corporativa, e valora a existencia dunha ética dos negocios.

Valorar a importancia de respectar a lei e, sobre todo, en materia social e medioambiental. Comprende a importancia de establecer códigos éticos de conduta nas empresas mais esixentes que a propia lei.

4,55% 1,75%



FAX-B2.1

2º-FAXB2.1.3 - Proporciona argumentos que xustifican a elección da forma xurídica e da localización da empresa.

Razoa a forma xurídica mais axeitada para cada caso.

4,55% 1,75%



FAX-B2.1

2º-FAXB2.1.4 - Interpretaa información que proporciona o organigrama dunha empresa e a importancia da descrición de tarefas e funcións para cada posto de traballo.

Comprende a función do organigrama da empresa ea súa información.

4,55% 1,75%



FAX-B2.1

2º-FAXB2.1.5 - Realiza unha previsión dos recursos necesarios para o desenvolvemento do proxecto de empresa.

Enumera os recursos necesarios para desenvolver un proxecto empresarial.

4,55% 1,75%



Bloque 3: Documentación e trámites para a posta en marcha da empresa

- 72 -


FAX-B3.1

2º-FAXB3.1.1 - Identifica os diferentes trámites legais necesarios para a posta en marcha dun negocio e recoñece os organismos ante os caleshan de presentarse os trámites.

Busca a través de internet os trámites legais para crear unha empresa os identifica xunto cos organismos públicos onde se teñen que realizar.

6,67% 1,75%



FAX-B3.2

2º-FAXB3.2.1 - Interpretae sabe realizar os trámites fiscais, laborais, de Seguridade Social e outros para a posta en marcha.

Completa os impresos de posta en marcha da empresa e coñece onde e como presentalos.

6,67% 1,75%



FAX-B3.2

2º-FAXB3.2.2 - Valora a necesidade do cumprimento dos prazos legais para efectuar os trámites de creación dun negocio.

Coñecer os prazos dos trámites de constitución da empresa.

6,67% 1,75%



Bloque 4: O plan de aprovisionamento

FAX-B4.1

2º-FAXB4.1.1 - Deseña un plan de aprovisionamento da empresa.

Elabora un plan sinxelo de aprovisionamento da empresa.

5% 1,75%



FAX-B4.1

2º-FAXB4.1.2 - Aplica métodos de valoración de existencias.

Coñece e sabe aplicar o FIFO e o prezo medio ponderado.

5% 1,75%



FAX-B4.2 2º-FAXB4.2.1 - Identifica os tipos de documentos

Recoñece os documentos utilizados cos provedores

5% 1,75%PROCEDEMENTOS: Observación sistemática. Probas específicas. Análise das producións dos

- 73 -


utilizados para o intercambio de información con provedores.

(pedido, albarán, factura, ...)

alumnos/as.


FAX-B4.2

2º-FAXB4.2.2 - Utiliza diferentes fontes para a procura de provedores en liña e offline.

Coñece onde buscar provedores e subministradores de bens e servizos.

5% 1,75%



FAX-B4.2

2º-FAXB4.2.3 - Relaciona e compara as ofertas de provedores, utilizando diversos criterios de selección, e explica as vantaxes e os inconvenientes de cada unha.

Utiliza criterios obxectivos para elixir entre as ofertas dos provedores.

5% 1,75%



FAX-B4.3

2º-FAXB4.3.1 - Identifica e aplica técnicas de negociación e comunicación.

Coñece as técnicas de negociación e comunicación.

5% 1,75%



FAX-B4.3

2º-FAXB4.3.2 - Recoñece as etapas nun proceso denegociación de condicións de aprovisionamento.

Recoñece as etapas nun proceso de negociación decondicións de aprovisionamento.

5% 1,75%



Bloque 5: Xestión comercial e márketing na empresa

FAX-B5.1

2º-FAXB5.1.1 - Analiza o proceso de comercialización dos produtos ou servizos da empresa.

Describe e analiza o proceso de comercialización dos produtos ou servizos dunha empresa.

4,55% 1,75%


INSTRUMENTOS: Diario de clase. Proba

- 74 -


obxectiva. Investigacións. Portfolio.

FAX-B5.1

2º-FAXB5.1.2 - Explica ascaracterísticas da clientela potencial da empresa e identifica o comportamento dos competidores desta.

Identifica aos clientes potenciais da empresa e aos seus competidores.

4,55% 1,75%



FAX-B5.1

2º-FAXB5.1.3 - Aplica procesos de comunicación e habilidades sociais en situacións de atención á clientela e operacións comerciais.

Coñece os procesos e técnicas de comunicación con clientes.

4,55% 1,75%



FAX-B5.1

2º-FAXB5.1.4 - Realiza unha previsión de vendasa curto e a medio prazo, manexando a folla de cálculo.

Utiliza a folla de cálculo para facer unha estimación das ventas da empresa.

4,55% 1,75%



FAX-B5.2

2º-FAXB5.2.1 - Reflexionasobre as estratexias de prezos tendo en conta ascaracterísticas do produto ou do servizo, e argumenta sobre a decisión do establecemento do prezode venda.

Coñece as diferentes estratexias de prezos e razoa adecuadamente o seu uso.

4,55% 1,75%



FAX-B5.3

2º-FAXB5.3.1 - Elabora un plan de medios onde se describan as accións de promoción e publicidade para atraer aclientela potencial,

Coñece as técnicas de comunicación dunha empresa coa súa posible clientela. Utiliza as técnicas de comunicación a través de internet.

4,55% 1,75%



- 75 -


facendo especial fincapé nas aplicadas en internete dispositivos móbiles.

FAX-B5.3

2º-FAXB5.3.2 - Valora e explica as canles de distribución e venda que pode utilizar a empresa.

Coñece as canles de distribución e as súas características. Valora razoadamente cal é o maisaxeitado para cada caso.

4,55% 1,75%



Bloque 6: Xestión dos recursos humanos

FAX-B6.1

2º-FAXB6.1.1 - Avalía as necesidades da empresa,e analiza e describe os postos de traballo.

Valora as necesidades depersoal da empresa e describe as características dos postos de traballo.

5% 1,75%



FAX-B6.1

2º-FAXB6.1.2 - Identifica as fontes de recrutamento, así como as fases do proceso de selección de persoal.

Coñece diferentes fontes de recrutamento e as fases do proceso de selección de persoal.

5% 1,75%



FAX-B6.2

2º-FAXB6.2.1 - Analiza e aplica para a empresa asformalidades e as modalidades documentais de contratación.

Coñece as diferentes modalidades de contrato e as súas formalidades.

5% 1,75%



FAX-B6.2

2º-FAXB6.2.2 - Identifica as subvencións e os incentivos á contratación.

Coñece diferentes subvencións e incentivos á contratación laboral e sabe onde buscar esa información.

5% 1,75%



FAX-B6.2 2º-FAXB6.2.3 - Recoñece Coñece as obrigas da 5% 1,75% PROCEDEMENTOS: Observación sistemática.

- 76 -


as obrigas administrativas do/da empresario/a ante a Seguridade Social.

empresa coa Seguridade Social.

Probas específicas. Análise das producións dos alumnos/as.


FAX-B6.2

2º-FAXB6.2.4 - Analiza osdocumentos do proceso de retribución e cotización do persoal e de xustificación do pagamento.

Coñece os impresos utilizados no proceso de retribución e cotización do persoal e de xustificación do pagamento.

5% 1,75%



Bloque 7: Xestión da contabilidade da empresa

FAX-B7.1

2º-FAXB7.1.1 - Opera coselementos patrimoniais da empresa, valora a metodoloxía contable e explica o papel dos libroscontables.

Identifica os diferentes elementos patrimoniais da empresa, coñece a que masa patrimonial pertence cada un e valora a importancia dos diferentes libros contables.

5% 1,75%



FAX-B7.1

2º-FAXB7.1.2 - Analiza e representa os principais feitos contables da empresa.

Analiza e representa os principais feitos contables da empresa.

5% 1,75%



FAX-B7.1

2º-FAXB7.1.3 - Identifica o concepto de amortización e procede ao seu rexistro contable.

Comprende o concepto ea utilidade da amortización así como o seu rexistro contable.

5% 1,75%



FAX-B7.1

2º-FAXB7.1.4 - Analiza e asigna os gastos e os ingresos ao exercicio económico ao que correspondan, con

Comprende e diferencia os conceptos de ingreso, gasto, cobro e pago.

5% 1,75%



- 77 -


independencia das súas datas de pagamento ou cobramento.

obxectiva. Investigacións. Portfolio.

FAX-B7.1

2º-FAXB7.1.5 - Distingue as fases do ciclo contable, analiza o proceso contable de pechamento de exercicioe determina o resultado económico obtido pola empresa.

Coñece o ciclo contable, comprende as súas fasese coñece os pasos que hai que realizar para calcular o resultado da empresa.

5% 1,75%



FAX-B7.1

2º-FAXB7.1.6 - Analiza asobrigas contables e fiscais, e a documentación correspondente á declaración-liquidación dos impostos.

Coñece a normativa contable e fiscal mais relevante e as obrigas que dela se derivan para a empresa.

5% 1,75%



FAX-B7.1

2º-FAXB7.1.7 - Manexa a nivel básico unha aplicación informática decontabilidade, onde realiza todas as operacións necesarias e presenta o proceso contable correspondente a un ciclo económico.

Coñece algunha aplicación informática decontabilidade e comprende a súa funcióne utilidade.

5% 1,75%



Bloque 8: Investimento e xestión financeira. Viabilidade da empresa

FAX-B8.1

2º-FAXB8.1.1 - Elabora un plan de investimentosda empresa, que inclúa oactivo non corrente e o corrente.

Elabora un plan de investimentos da empresa, que inclúa o activo non corrente e o corrente.

6,67% 1,75%



- 78 -


FAX-B8.1

2º-FAXB8.1.2 - Analiza e selecciona as fontes de financiamento da empresa.

Analiza as fontes de financiamento da empresa e as diferencia.

6,67% 1,75%



FAX-B8.1

2º-FAXB8.1.3 - Recoñece as necesidades de financiamento da empresa.

Recoñece as necesidadesde financiamento da empresa.

6,67% 1,75%



FAX-B8.2

2º-FAXB8.2.1 - Determina e explica a viabilidade da empresa, tanto a nivel económico e financeiro como a nivelcomercial e ambiental.

Razoa sobre a viabilidadefinanceira e comercial daempresa.

6,67% 1,75%



FAX-B8.2

2º-FAXB8.2.2 - Aplica métodos de selección de investimentos e analiza os investimentos necesarios para a posta en marcha.

Aplica o VAN e a TIR paraseleccionar investimentos.

6,67% 1,75%



FAX-B8.2

2º-FAXB8.2.3 - Elabora estados de previsión de tesouraría e explica alternativas para a resolución de problemas puntuais de tesouraría.

Comprende a importancia das previsións de cobros e pagos e propón posibles solucións.

6,67% 1,75%



FAX-B8.3

2º-FAXB8.3.1 - Valora as fontes de financiamento, así como o custo do financiamento e as axudas financeiras e

Identifica diferentes fontes de financiación e oseu custo.

6,67% 1,75%



- 79 -


subvencións. obxectiva. Investigacións. Portfolio.

FAX-B8.3

2º-FAXB8.3.2 - Comprende o papel dos intermediarios financeiros na actividade cotiá das empresas e na sociedade actual.

Enumera diferentes intermediarios financeiros.

6,67% 1,75%



FAX-B8.3

2º-FAXB8.3.3 - Distingue o papel dos intermediarios financeiros na actividade cotiá das empresas e na sociedade actual.

Comprende o papel dos intermediarios financeiros.

6,67% 1,75%



FAX-B8.3

2º-FAXB8.3.4 - Valora a importancia, no mundo empresarial, de responder en prazo aos compromisos de pagamento adquiridos.

Comprende a importancia de pagar as débedas dentro do prazo comprometido.

6,67% 1,75%



Bloque 9: Presentación da idea de negocio

FAX-B9.1

2º-FAXB9.1.1 - Utiliza habilidades comunicativas e técnicaspara atraer a atención naexposición pública do proxecto de empresa.

Utiliza habilidades comunicativas e técnicaspara atraer a atención naexposición pública do proxecto de empresa.

6,67% 1,75%



FAX-B9.2

2º-FAXB9.2.1 - Manexa ferramentas informáticase audiovisuais atractivas que axudan a unha difusión efectiva do proxecto.

Utiliza ferramentas informáticas e audiovisuais para a exposición do seu proxecto.

6,67% 1,75%



- 80 -


6.4.- Unidades didácticas e temporalización.


Bloque 1. Innovación empresarial. A idea de negocio: o proxecto de empresaBloque 2. A organización interna da empresa. Forma xurídica e recursosBloque 3. Documentación e trámites para a posta en marcha da empresaBloque 4. O plan de aprovisionamentoBloque 5. Xestión comercial e márketing na empresaBloque 6. Xestión dos recursos humanosBloque 7. Xestión da contabilidade da empresaBloque 8. Investimento e xestión financeira. Viabilidade da empresaBloque 9. Presentación da idea de negocio



2º trimestre: Unidades 4, 6, e 7.


6.5.- Metodoloxía, materiais e recursos didácticos.

As clases basearanse nas explicacións do profesorado dos contidos anteriormente sinalados, respondendo ás dúbidas que en todomomento plantexe o alumnado.

Non haberá libro de texto obrigatorio, o profesor proporcionará apuntes e fotocopias ao alumnado. Como material complementariopoderá utilizarse calquera libro de Economía da empresa de 2º Bacharelato, de proxecto empresarial e de fundamentos de administracióne xestión e calquera dicionario económico.

- 81 -


Tratarase de dar un enfoque práctico e de fomentar o espírito crítico do alumnado utilizando a cotío como material didáctico oucurricular, revistas, textos xornalísticos da prensa diaria ou especializada e uso da prensa dixital, así como do material ou gravaciónsvideográficas de espazos televisivos onde se traten temas relacionados coa materia e que presenten propostas concretas de actividadesque sirvan para vincular os contidos desenvolvidos na aula cos acontecementos económicos cotiáns. Consulta de páxinas web dedeterminados organismos públicos, institucións ou empresas que poidan proporcionar información interesante para a materia coafinalidade da realización de traballos individuais ou en grupo, con exposición oral ou escrita posterior das ideas propias ou dos resultadose conclusións obtidos.

Fomentarase o traballo en equipo e, polo tanto, un bo clima de convivencia. Será moi importante a participación do alumnado nodesenvolvemento das clases. Utilizando todo este material didáctico e a aula virtual, esta materia contribúe claramente ao fomento dalectura e utilización das TICs.

Tamén se fomentará que o alumnado utilice a biblioteca do centro, para consultar xornais, revistas especializadas, etc. Estedepartamento mantén unha colaboración directa coa dinamización da biblioteca e este curso continuará co incremento de fondosbibliográficos e audiovisuais relacionados co mundo da economía e da empresa actuais para que o alumnado poida utilizalos narealización dos seus traballos e proxectos.

6.6.- Elementos transversais.

Tendo en conta a metodoloxía e os recursos citados no punto anterior, nesta materia trabállanse en todas as unidades a expresiónoral e escrita, a comunicación audiovisual, as TICs, a educación cívica e constitucional, especialmente dende o punto de vista daresponsabilidade social e corporativa.

Con maior profundidade trátase o emprendemento como elemento transversal, especialmente na unidade 1 así como a igualdadeentre homes e mulleres na unidade 6 relativa ao mercado de traballo e o desemprego, tratando de que o alumno coñeza as medidas quetoman as institucións públicas pero tamén empresas privadas nesa dirección.

6.7.- Procedemento e instrumentos de avaliación.

A avaliación do proceso de aprendizaxe do alumno responderá a criterios obxectivos (criterios de avaliación no apartado 2) nosque se valorará, tal como indica o Decreto 86/2015, a súa dedicación, esforzo e rendemento.

A avaliación efectuarase ao longo de todo o proceso de ensino-aprendizaxe. Realizarase unha avaliación inicial para ter en contaos coñecementos previos do alumno e un seguimento ao longo de todo o curso.

- 82 -


O procedemento para acreditar os coñecementos previos consistirá na realización por parte do alumno dunha ficha o primeiro día declase na que poderá expresarse en relación con cuestións actuais referentes á materia.


Como xa sinalamos, os contidos correspondentes á materia de Fundamentos de administración e xestión repartiranse ao longo das tresavaliacións trimestrais

En cada trimestre realizarase polo menos unha proba escrita e o alumnado organizado en grupos de traballos irá facendo unproxecto empresarial que irá desenvolvendo ao longo do curso. Tamén poderán realizarse outras probas periódicas (controis por escrito,traballos individuais ou en grupo, debates, problemas e cuestións plantexadas polo profesor, traballos a través da aula virtual) que terántamén carácter obrigatorio para todo o alumnado, pero cun peso inferior na cualificación trimestral. Por suposto, tamén se terá en conta ointerese amosado (atención e participación na clase, traer o material, facer as tarefas, etc...) pola asignatura e actividades realizadas (naaula, na casa e a través da aula virtual do instituto).

A nota final dos alumnos por avaliación, derivase das probas escritas e do traballo individual e en equipo nas súas diferentes formas,atendendo á seguinte porcentaxe:

40% Probas escritas40% Proxecto empresarial20% interese amosado pola materia (atención na clase, traer o material, realización de tarefas, ter ordenado e ben clasificado o

material de clase e os apuntes, etc…), actividades realizadas, aula virtual, ….

Para levar a cabo a aplicación destes porcentaxes, o alumno na media das probas escritas debe obter como mínimo unhacualificación de cinco.

A cualificación final dos alumnos será, a media aritmética das tres avaliacións, sempre e cando estas foran superadas.

Se algún alumno copia nalgún exame ou utiliza algún material o dispositivo non autorizado polo profesorado, suspenderá aavaliación e perderá o dereito de recuperación desa avaliación durante o curso. Terá que recuperala a final de curso (maio). Si poderáfacer normalmente o resto de avaliacións que resten ata o remate do curso.

Cualificación

- 83 -


Cada alumno será cualificado ao rematar cada trimestre atendendo aos criterios e instrumentos antes sinalados cunha notanumérica de 0 a 10, sen decimais. Considérase aprobada ou superada a materia se obtén unha cualificación de 5 ou superior. A nota finalserá a media aritmética das 3 avaliacións.

Para ter aprobada a materia por completo en xuño é necesario ter superadas as tres avaliacións trimestrais; de non ser así, postoque o alumno non acadou os obxectivos mínimos, terá que superar unha proba escrita no mes de setembro que versará sobre todos oscontidos impartidos ao longo do curso.

6.8.- Criterios de cualificación.

Cada alumno será cualificado ao finalizar cada trimestre atendendo aos criterios e instrumentos de avaliación antes sinalados cunhanota numérica de 0 a 10, sen decimais. Considérase aprobada ou superada a materia se obtén unha cualificación de 5 ou superior.

Ao final do terceiro trimestre realizarase unha proba escrita final que incluirá todos os contidos da materia repartidos portrimestres da que se terá que examinar o alumnado que teña algunha parte suspensa. Para ter superada a materia en xuño é necesariosuperar as partes trimestrais e a cualificación final será a media aritmética desas partes.

En canto ao alumnado que acumule faltas de asistencia inxustificadas, seguirase o procedemento establecido no Regulamento deorganización e funcionamento do Centro, a través da Xefatura de Estudios, coa correspondente comunicación coas familias.

6.9.- Grao mínimo de consecución para superar a materia.

Os contidos mínimos da materia son os seguintes: Relacionar os factores da innovación empresarial coa actividade de creación de empresas.

Seleccionar unha idea de negocio, valorando e argumentando de forma técnica a elección.

Analizar a organización interna da empresa, a forma xurídica, a localización, e os recursos necesarios, así como valorar asalternativas dispoñibles e os obxectivos marcados co proxecto.

Analizar os trámites legais e as actuacións necesarias para crear a empresa.

Xestionar a documentación necesaria para a posta en marcha dunha empresa.

Establecer os obxectivos e as necesidades de aprovisionamento.- 84 -


Realizar procesos de selección de provedores analizando as condicións técnicas.

Planificar a xestión das relacións cos provedores, aplicando técnicas de negociación e comunicación.

Desenvolver a comercialización dos produtos ou servizos da empresa e o márketing dos mesmos.

Planificar a xestión dos recursos humanos.

Xestionar a documentación que xera o proceso de selección de persoal e contratación, aplicando as normas vixentes.

Contabilizar os feitos contables derivados das operacións da empresa, cumprindo cos criterios establecidos no Plan Xeral deContabilidade (PXC)

Determinar o investimento necesario e as necesidades financeiras para a empresa, identificando as alternativas de financiamentoposibles.

Analiza e comproba a viabilidade da empresa, de acordo a diferentes tipos de análise.

Valora e comproba o acceso ás fontes de financiamento para a posta en marcha do negocio.

6.10.- Medidas de atención á diversidade.

O alumnado que non supere algunha das avaliacións trimestrais poderá recuperar a parte de proba específica do trimestre nunexame de recuperación e se, aínda así, non o lograsen tamén no exame final do mes de maio.

Tanto no caso de alumnado con dificultades especiais de aprendizaxe como alumnado que non acade os obxectivos mínimos e teñaque realizar probas de recuperación porase á súa disposición máis material de traballo (exercicios ou cuestións, resolución de exercicios,etc.)

O alumnado que non aprobe na convocatoria ordinaria, posto que non acadou o grao mínimo de consecución para superar amateria, terá que superar no mes de setembro unha proba escrita que versará sobre os contidos impartidos ao longo de todo o curso.

- 85 -


7.- Procedementos que lle permitan ao alumnado acreditar os coñecementos necesarios en determinadas materiasno bacharelato.

Para cursar Economía da Empresa de 2º de bacharelato non é necesario ter cursado previamente Economía de 1º de bacharelato, polo tanto oalumnado non ten que acreditar coñecementos previos.

8.- Actividades complementarias e extraescolares.

Este Departamento ten previsto realizar unha visita ao concello de Vilagarcía de Arousa para coñecer a xestión económica do mesmo

Existe a posibilidade de facer outras actividades como visitar as oficinas de Facenda ou algunha empresa da comarca..E, como outros anos, este departamento está disposto a colaborar coa vicedireción na realización de actividades que se propoñan ao longo do curso

relacionadas coa realidade económica ou empresarial do contorno.

9.- Revisión, avaliación e mellora da programación e da práctica docente (indicadores de logro).

Partindo de que o obxectivo desta programación é o seu cumprimento o longo do curso, realizarase unha avaliación, cando menos, trimestral damesma e que se reflectirá nas actas correspondentes do departamento para finalmente poder incorporar melloras na mesma para o curso seguinte.

Os principais indicadores de logro serán:

1º trimestre 2º trimestre 3º trimestre

ValoraciónPropostas de

melloraValoración

Propostas demellora

ValoraciónPropostas de

melloraContidos ou unidades didácticas

Actividades

Utilización de medios informáticos e/ouaudiovisuais

- 86 -


Motivación do alumnado

Utilizarase como instrumento tamén para a mellora da práctica docente a realización nos últimos días do curso dunha enquisa anónima ao alumnado das diferentes materias como a que segue:

Avaliación da materia: ………………………………………………………..……….. Nivel:……………………………………………….

Profesor que a imparte: _________________________________________________________

Curso Académico: _______________

Materia:

Obrigatoria

Optativa

1. Considero que os contidos da materia... (Por favor, marca tantas opción como consideres oportunas)

Interesantes para entender a realidade

Interesantes para poder tomar decisión na miña vida nun futuro

Aburridos

Complicados

Fáciles de entender

Me fan pensar

- 87 -


2. VALORACIÓN DA MATERIA: Por favor, valora do 1 ao 10 (10 é "Totalmente dacordo" e 1 é "Totalmente en desacordo") as seguintes cuestións:

A materia aumentou o meu interese polos temas que se tratan ___

A asignatura cubriu as miñas expectativas ___

A materia axudou a completar a miña formación ___

3. VALORACIÓN DOS MATERIAIS E LIBRO DE TEXTO: Por favor, valora do 1 ao 10 (10 é "Totalmente dacordo" e 1 é "Totalmente en desacordo") asseguintes afirmacións:

O libro de texto é agradable e fácil de entender ___

O libro de texto adecúase ben aos contidos ___

A utilización do libro dixital proxectado polo profesor resulta útil ___

As fotocopias de periódicos e/ou revistas que proporciona o profesor e vídeos e documentais son interesantes___

4. VALORACIÓN DO PROFESOR DA ASIGNATURA: P Por favor, valora do 1 ao 10 (10 é "Totalmente dacordo" e 1 é "Totalmente en desacordo") asseguintes afirmacións:

O profesor coñece ben a materia que explica ___

O profesor utiliza exemplos útiles para explicar os contidos ___

O profesor comunícase dunha forma clara e fácil de entender ___

O profesor mostra entusiasmo pola materia que ensina ___

5. Cal é o teu nivel de satisfacción xeral coa materia?

Moi satisfeito Indiferente

Satisfeito Insatisfeito

6. Tes algunha suxerencia para a mellora nesta asignatura?

- 88 -


10.- Proxecto documental integrado De acordo coa biblioteca, o departamento de Economía participará coa PDI, no proxecto " Bibliomedia, unha invitación á comunicación", no 4ª curso

da ESO na materia de Economía, co traballo "Unha empresa doce".A idea vira na elaboración duns pasteis de crema pasteleira facendo que o alumno ou alumna investigue sobre o tema, familiarizándose coa idea de

emprendemento e posta en práctica dunha idea de negocio utilizando os recursos documentais da Biblioteca Escolar.

11.- Plan de convivenciaO departamento de Economía asume o Plan de Convivencia do Centro como non podía ser doutro xeito.

12.- Contribución do Departamento de Economía ao desenvolvemento do Plan de IgualdadeA Lei orgánica 3/2007, para a igualdade efectiva de mulleres e homes, dedica os artigos 23, 24 e 25 a regular os plans de igualdade ente homes e mulleres.Un obxectivo prioritario é conseguir a integración da igualdade entre mulleres e homes nos nosos centros educativos, e ademais contribuír aque a comunidade escolar tome conciencia de que este obxectivo permite unha integración da perspectiva de xénero, e en especial noalumnado, a necesidade de unha igualdade efectiva entre homes e mulleres.Hai que conseguir unha implicación persoal e comprometida de toda a comunidade educativa, informando e ofrecendo material a todo oalumnado.Debemos contribuír á erradicación da violencia de xénero. Facer visibles e corrixir os casos de discriminación de xénero, condutassexistas e as inxustizas derivadas que se poidan dar no centro. É o noso papel estimular procesos de reflexión no centro educativoencamiñados a desvelar as desigualdades existentes entre homes e mulleres e establecer prácticas educativas correctoras de obsoletos etóxicos estereotipos. Teremos que fomentar o cambio das relacións de xénero formando ao alumnado na autonomía persoal e favorecer asrelacións amigables de cooperación entre iguais evitando exclusións ou rivalidades. E por último o alumnado ten que aprender a valorar otraballo desenvolto por mulleres que en moitos casos ten quedado esquecido ao longo do tempo; neste contexto, este departamentoestablecerá como traballo obrigatorio na terceira avaliación a búsqueda de información respecto de mulleres galegas relevantes en materiaxurídica, política e económica da nosa realidade máis próxima como a nivel de estado ou de Unión Europea. Este traballo repercutirá naformación das traballadoras e dos traballadores nun futuro, e na conciliación da súa vida laboral, familiar e persoal, mais aló do que a leiestableza, onde non se acepte esteriotipos de xénero que que obriguen á muller a coidar en exclusividade a persoas enfermas, nenos ouanciáns, que os labores do fogar sexan compartidas e que no ámbito do traballo, ambos os xéneros sexan percibidos como iguais, ademaisdoutros ámbitos que irán xurdindo da retroalimentación dos e cos alumnos e alumnas. Esta nova tarefa require dunha metodoloxía que permitater un coñecemento das medidas que hai que aplicar na nosa comunidade educativa para conseguir a igualdade e a conciliación, e dunsinstrumentos que sirvan de guía para implantar, avaliar, mellorar e consolidar os plans de igualdade e conciliación, de tal xeito que odepartamento participará activamente na actualización do Plan de Igualdade que se levará no curso académico 2019/2020. Na aula faranseactividades para sensibilizar e concienciar ós/ás alumnos/as sobre os temas relativos á desigualdade, e especialmente sobre a lacra social domaltrato feminino.

- 89 -


Vilagarcía de Arousa, 30 de setembro de 2019

Carlos Pereira Lorenzo(Xefe de Departamento)

- 90 -

Documents

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA · Unidade 1 Comprende o concepto de escaseza relativa e a im-portancia da eleccion en-tre diferentes posibilida-des. 5,88 1,89 Proba obxectiva. Cuestionario