2005

G nu/Linux ika s ta roaIña ki Ale g ria - J os e ba Ma ka z a g a

Gai zerrenda

G nu/Linux: s a rre ra e ta ins ta la z ioaB a na ke ta k, s oftwa re libre a , be s te s is te ma kIns ta la z ioa e ta e g une roko e ra b ile ra

Oina rriz ko linuxF itxa te g i-s is te ma , koma ndoa k, ing uru g ra fikoa

Aplika z ioa kMa ha i g a ina , bule g oko a plika z ioa k, multime diaInte rne t, be s te la koa k

Adm inis tra z ioaAdminis tra z iora ko tre s na kF itxa te g i-s is te ma , e ra b iltz a ile a k, proz e s ua k...S e g urta s una

S a re aKonfig ura z ioa , z e rb itz a ria k, s e g urta s una

S c ripta k

Linux S is te m a E ra g ile a re n Oina rria k

S is te ma e ra g ile b a t g e h ia g o da

S oftwa re lib re a da

Unix s is te m a da : e ra b iltz a ile a s koko ma kina

F itxa te g i e ta tre s ne n tra ta me ndu be re z ia da uka

S e ndoa , e g onkorra e ta z iurra da

G nu/Linux b ikote a s is te ma os oa da

B a na ke ta k: de b ia n, fe dora , ma ndra ke ...

Atz e a n komunita te a ktiboa da uka

Ma kina be re a n b i s is te m a

Linux s is te ma e ta be s te b a t b ia k b a te ra m a kina be re a n e g on

da ite z ke

Abia ra z te a n s is te m a a uke ra tu be h a r da : Lilo ...

S is te ma ba ko itz a k be re hizkuntza u le rtz e n du

B a koitz a k be re h iz kuntz a ko prog ra m a k be h a r d itu

Da tua k be rd ina k iz a n da ite z ke (a rg a z kia k, te s tua k...)

B e s te e n da tua k kude a tz e ko g a i da Linux

S a re loka le a n m a kina e z be rd ina k

S a m ba re n b ide z linux ma kina b a te k windows ma kina b a te n

b a lia b ide a k e ra b il d itz a ke

Ka rpe ta k, inprima g a ilua k, prog ra ma k (? )... e lka rre n a rte a n truka tu

e ta e ra b il da ite z ke

Linuxe tik windows e ta windows e tik linux

S a m ba c lie nt e ta s a mba s e rve r

Linux ma kine n a rte a n NF S e ra b iltz e n da

Aplika z io a rte ko ba te ra g a rrita s una

B ule g o a p lika z ioa k: OpenOffice .org . Windos e ra ko e re b a lio

dute n a p lika z ioa k

Write r (word)

Ca lc (e xce l)

Dra w (pa int)

Impre s s (P owe rP oint)

Koffic e (kword, kpre s e nte r...), G nom e re na ...

Th e G im p (ph otos h op)

E mula dore a k (wine , vm wa re , win4 lin, lin4win...)

Linuxe n ins ta la z ioa

Hiz kuntz a k a uke ra tu be h a r d ira

Automa tikoki de te kta tz e n du h a rdwa re a

Non ins ta la tu e ra ba ki: pa rtiz ioa k

Ze in prog ra m a ins ta la tu na h i d itug un e s a n be h a r da , ta lde ka

a nto la tuta da ude la na e rra z te ko

E ra b iltz a ile a k de fin itu be h a r d ira

S a re a re n konfig ura z ioa e g in be h a r da

Inprima g a ilua k e re de fin itu be h a r d ira

Ing urune g ra fikoa h a uta tu be h a r da

Dis koa re n a nto la ke ta

Dis ko ba te a n z a ti e z be rd ina k e g on da ite z ke

P a rtiz ioa n (un ita te a n) fitxa te g ia k ja s otz e n d ira

P a rtiz io mota k da ude , fa t, vfa t, n tfs , e xt2, e xt3...

P a rtiz io b a ko itz a be s te e kiko a s ke a da .

B a t iz orra tu a rre n be s te e k ong i ja rra i de z a ke te

Linuxe k forma tu a s ko kude a d itz a ke

Disko-zatiketa (adibideak)

/dev/hda = 10 GByte

win_C win_D

Swap

1. adibidea

/home

/dev/hda = 10 GByte

win_C win_D /

sw

ap

2. adibidea

/dev/hda = 10 GByte

/

sw

ap

3. adibidea

/boo

t /usr /home /var /tmp

/

Ins ta la tu be s te m a kina n...

Linux fitxa te g i s is te m a

/

/bin/dev

/etc /home /mnt /usr/tmp

ls cp rm

X11

X

rc.d

XF86Config

passwdjoxe nerea

argazkiak mezua.txt

a1.jpg a2.jpg

cdrom floppy windows

cdarenedukia

disketearenedukia

windowsekopartizioaren

edukia

F itxa te g i s is te m a n m ug ituz

G ra fikoki

S a g ua re n b ide z

F itxa te g i m ota ba ko itz a k be re a p lika z ioa

Kom a ndo b ide z

F itxa te g i iz e na k

Ag indua k

Ing urune a

Erabiltzaile-motak

Supererabiltzailea ('root')

Sistema konpondu

Sistema eguneratu

Zerbitzariak ezarri

Erabiltzaileei lagundu

Programak ezabatu edota berriak ezarri

eta abar...

Ordenagailuko datu guztiak ezabatzeko ahalmena dauka.

Erabiltzaile arruntak

Liburuak idatzi

Jolasean ibili

Gutunak jaso edo eta idatzi

Filmak ikusi

Programak, datu baseak web guneak e.a. garatu

Bere direktorioko datuak bakarrik ezaba ditzake (besteena ezabatzeko hauen baimena beharko luke).

Internet-en untziratu, musika entzun, CD-ak erre, marrazki edo eta maketazio lanak egin, kalkulu orriak landu, fakturak eraman, 'chat'-eatu, ezagunen helbide eta zeregin egutegia erabili eta abar luze bat ...

E le a na iz ta s una

E ra b iltz a ile b a ko itz a k be re h iz kuntz a e duki de z a ke

Ing urune ko h a inb a t a lda g a i e ra b iltz e n d ira e ra b iltz a ile a re n h iz kuntz a z e h a z te ko

Ha la e re , h a inba t prog ra m a e s kuz e g okitu be h a r d ira .

Ins ta la z ioa n s is te m a re n h iz kuntz a z e h a z te n da : /e tc /s ys c onfig /i18n

E ra b iltz a ile a k be re a e z a r de z a ke : /h om e /joxe /.i18n

G nu/Linux e ta e us ka ra

E us ka ra z ko s o ftwa re (lib re ) a s ko da g o

E us ka ra z ko s o ftwa re ka ta log oa : s o ftka t.ue u.org

G nu/Linuxe ko g a uz a k:

S is te ma e ra g ile a : Ma ndra ke 10 e ta de b ia n

Ing urune g ra fikoa k: KDE , G NOME

Aplika z ioa k: Lyx, m oz illa , Ope nOffic e .org , klik...

E donork la g un de z a ke

S is te m a re n konfig ura z ioa

Ma h a i g a ina konfig ura da ite ke

S is te ma be ra e re e g okitu e g in

be h a r iz a n da ite ke

B a na ke ta b a ko itz a k be re tre s na k

da uz ka

Ma ndra ke Contro l Ce nte r

Ma ndra ke re n kontro l z e ntrua

Ha rdwa re a : e s ka ne rra , s a g ua ,

inprima g a ilua k, pa nta ila ...

Monta tz e puntua k: s a re koa k,

pa rtiz ioa k, s a mba ...

S is te ma : e ra b iltz a ile a k, h iz ki tipoa k,

me nua k, ba be s kopia k...

S oftwa re a : ins ta la tu, ke ndu, e g une ra ke ta k

S a re a e ta Inte rne t: kone xioa k, inte rne t

s a rre ra ...

E g une roko e ra b ile ra

1. Orde na dore a p iz tu e ta Linux a b ia ra z te ko a g indu

2. E z b a da ing uru g ra fikoa h a s i s tartx a g indua re kin a b ia ra z i

3. E g in be h a rre ko la na k e g in

4. Itz a ltz e ko a g indu e ta itz a li b ita rte a n e z e te n a rg i inda rra

Arike ta k

KDE g a z te le ra z ja rri

E ra b iltz a ile e rda lduna s ortu

Cdko e s ku liburua ira kurri

...

E g une roko a plika z ioa k

Bulego aplikazioak

Ope nOffice

La te x, Lyx, Aviword

Korg a niz e r

Kfa x, ka lkula g a ilua

Internet:

Na big a tz a ile a k: Moz illa , konque ror, na utilus

P os ta kude a tz a ile a k: moz illa me s a ng e r, e volution, pine

Cha t: xcha t, g a im

Multimedia:

Irudia k: g imp, ima g e ma g ick, g tka m

P e likula k: xine , tote m, z ine le rra , kino

Mus ika : xmms , kmix, tote m, k3b, koncd, cdre cord...

Aldiz ka ria k: S c ribus

OOo write r

B e s te e doz e in te s tu proz e s a dore re n e g inkiz una k

MS Word-e n itxura koa

.s xw buka e ra ko fitxa te g ia k

.doc .rtf .e ps .bmp... ule rtz e n ditu

Word e ra b iltz e n da kie na k Ooo write r e re e ra b il de z a ke .

OOo impre s s

Aurke z pe na k s ortz e ko

P owe r P oint be z a la koa

.s xi fitxa te g ia k

E ra b ile ra e rra z a

OOo c a lc

Ka lku lu orria k e g ite ko

E xc e l u le rtz e n du

.s xc fitxa te g ia k

Irud ia k, te s tua , da tua k

e ta e rla z ioa k

OOo dra w

Irud ia k s ortz e ko

F orma tu a s ko u le r

d itz a ke

.kwd fitxa te g ia k

OOo la g untz a

On line la g untz a

E us ka ra z da ra b ilg unon

we b-g une a :

e u.ope noffic e .org

E us ka ra z !

Liburua k e ta g a ia k

Im a g e Ma g ick

E doz e in irud i m ota ikus te ko ba lio du: e ps , png , pdf, tiff, g if, bm p...

F orm a tu a rte ko konbe rts ioa k e g in d itz a ke

Alda ke ta k e g in da ite z ke

Kolore e kin e re jo la s tu da ite ke ...

Th e G im p

Irudie n e d iz iora ko prog ra m a

P h otos h op e z a g una re n ba liokide a

Arg a z ki e z be rd ina k na h a s te ko ka pa k e ra b il da ite z ke

Irud ie i e fe ktu be re z ia k e ra g ite ko a uke ra ...

Te s tu proz e s a dore a : Lyx

Ka lita te h a nd iko e ma itz a k

E us ka ra z da g o

La g untz a on-line

La te x-e n g a ine ko Wymiwyg

P ub lika z ioe ta ra ko: s c ribus

Xpre s m oduko a p lika z ioa

E us ka ra z da g o

La g untz a on-line

P DF e ta E P S forma tue ta ko

dokume ntua k

Aplika z io be rria k

B a na ke ta re n a ra be ra :

R e d-h a t, Ma ndra ke , fe dora --> rpm

De bia n --> a pt

m e npe kota s una k!

Iturburua k h a rtu e ta ins ta la z io

os oa e g in da ite ke : .s rc

B ila ke ta ra ko tre s na k: rpmfind

...

G oog le be z a la ko b ila tz a ile a k

S ourc e forg e

Linuxe ko g une a k

E ra b iltz a ile ta lde a k

B a na ke ta k

Is p ilua k

F itxa te g ia k b iltz e ko tre s na k

F itxa te g i multz oa k ta r a g indua re n b ide z :

S ortz e ko: ta r c vz f fitx.tg z fitxa te g i-z e rre nda

Ate ra tz e ko: ta r xvz f fitx.tg z

Zip: z ip e ta unz ip

B a c kup e g ite ko e re e ra b iltz e n d ira (ba c kup2l)

La g untz a e ta dokum e nta z ioa

Dokume nta z ioa

E us linuxe ko CDko doc dire ktorioko b i

liburua k

Linux s is te ma re n e ta s a re a re n

a dminis tra z ioa . UE U. Iña ki Ale g ria

www.TLDP .org (The Linux Docume nta tion P roje c t)

Howto e ta minih owto

Ma n a g indua (a g indue i buruz ko la g untz a )

La g untz a

Gida k s a re a n

S E G e do F AQ: S a rrita n E g inda ko

Ga lde re n b ilduma k

F oroa k

E npre s a k e re ba da ude g a ur e g un.

Windows e kin da g oe n a z pie g itura ba ino

hobe a de la e s a n da ite ke !