Tema 9 bio 4º

X. MANUEL BESTEIRO

INTRODUCIÓN• XEOLOXÍA:XEOLOXÍA: Ciencia que estuda o relevo terrestre, os procesos

que o orixinan e os axentes que lle dan forma• CAMBIOS DE GRAN INTENSIDADE NA SUPERFICIE CAMBIOS DE GRAN INTENSIDADE NA SUPERFICIE

TERRESTRETERRESTRE• Erupcións volcánicas• Terremotos• Cheas

• CAMBIOS DE BAIXA INTENSIDADE NA SUPERFICIE CAMBIOS DE BAIXA INTENSIDADE NA SUPERFICIE TERRESTRETERRESTRE

• Erosión das montañas

AXENTES XEOLÓXICOS

• Os axentes xeolóxicos son os responsábeis dos cambios sufridos no relevo terrestre

• AXENTES XEOLÓXICOS EXTERNOS:AXENTES XEOLÓXICOS EXTERNOS:

Son activados por: Enerxía solar Gravidade

Exemplos:Ríos MaresGlaciaresAire

PROCESOS XEOLÓXICOS EXTERNOS

ErosiónMeteorización

Os procesos xeolóxicos externos son as accións realizadas polos axentes externos ,e,

que provocan a modificaciión do relevo

Transporte Sedimentación

Destrución das rochas pola acción da auga e do aire:

Pode ser:

FÍSICA, QUÍMICA e BIOLÓXICA

Desgaste superficial pola acción da AGUA e DO VENTO ou de calquera axente xeolóxico externo

Desprazamento dos materiais erosionados cara outro0 lugar

Acumulación nos sitios baixos dos materiais transportados. A GRAVIDADE exerce de selectora do “gran”

Que formaComoQuenQue éA METEORIZACIÓN

É a destrución das rochas da superficie terrestre

Conxuntamente:

A Atmósfera

A Auga

Os seres vivos

Xelifracción Hidroclastia

Corrasión

Disolución

Oxidación

Carbonatación

Meteorización Física

Meteorización Química

Meteorización Biolóxica

Pola acción dos seres vivos

CanchalesGretas de desecaciónAcanaladuras

Depósitos salinos

Depósitos alteración

O SOLOO SOLO

Lapiaz

Que formaComoQuenQue eA EROSIÓN

E a retirada de materiais dunha zona da superficie terrestre producida pola intervención dulgún axente xeolóxico externo

Conxuntamente:

A Atmósfera

A Auga

Os seres vivos

Abrasión

Augas Salvaxes

Ríos

Augas Subterráneas

Augas Mariñas

Glaciares

Erosión eólica

Erosión hídrica

Erosión biolóxica

Actividade dos seres vivos

“Seta”

Corrementos

Escorrentía

Desertización

Cavorcos

Chemineas de fadasVales

Desfiladeiros

Meandros

“Marmitas”

Pozo Artesano

Modelado Kárstico

Acantilados

Plataforma de abrasión

Cabos

Vales glaciares

Lagos glaciares

Barrena común

Que formaComoQuenQue é

O TRANSPORTE

Desprazamento dos materiais erosionados cara outro lugar

A Atmósfera

A Auga:

-Ríos

-Glaciares

O transporte eólico é moi importante nas partículas de pequeno tamaño: areas, limos e arxilas

A auga dos RÍOS ao ter maior viscosidade que o aire é capaz de transportar partículas moito maiores

Tormentas de area

Dunas

Observa esta animación

Una riada

Otra

O xeo, ao ser sólido, leva de todo: grande, pequeno e microscópico. Os materiais que viaxan no seu seo chámanse MORRENAS

Morrenas

Que formaComoQuenQue é

A SEDIMENTACIÓN

Depósito dos materiais transportados

A Atmósfera

A Agua:

-Ríos

-Glaciares

-Mar

Acumulando area nas zonas baixas

Ao perder velocidade deposita os materiais por orden de peso e tamaño na desembocadura

Desertos areosos

Dunas

Terrazas ou Vegas

Deltas, BarrasO xeo, ao fundirse libera todo o material en acumulacións de MORRENAS

Morrenas

Bloques erráticos

As corrientes transportan area ata as enseadas formando PRAiAS

Praias

Tómbolos

FACTORES QUE CONDICIONAN A DIVERSIDADE DE RELEVOS

O tipo de rochaO tipo de rocha O climaO clima.

Determina o tipo de axente externo que predomina nunha zona

Estructura dos Estructura dos materiaismateriais. Un mesmo tipo de rocha orixinará relevos diferentes seundo estea pregada ou non

Antigüidade do relevo Acción Acción antrópicaantrópica

RELEVOS CÁRSTICOS

Son relevos orixinados pola disolución de rochas calcarias (Formadas por CaCO3)

• Axente externo que actúaAxente externo que actúa: a AGUA que se INFILTRA dende a superficie. As augas de chuvia incorporan CO2 do aire que ao reaccionar coa auga forma o ácido carbónico que ten a capacidade de disolver ao CaCO3.

(Insoluble) Ca(CO3H)2 (bicarbonato de calcio) (soluble)

FORMAS EXOKÁRSTICASFORMAS EXOKÁRSTICAS

Dolina

DOLINASDOLINAS

Formación de DOLINAS:-Por disolución das rochas-Por desplome do teito dunha cova

FORMAS ENDOKÁRSTICASFORMAS ENDOKÁRSTICAS

ColumnasColumnas

‘‘Órganos’Órganos’

FORMAS ENDOKÁRSTICASFORMAS ENDOKÁRSTICAS

Cova do Drach Cova do Drach

(Mallorca)(Mallorca)

Cova da Águia (Ávila)Cova da Águia (Ávila)

Cova de Nerja (Málaga)Cova de Nerja (Málaga)

O relevo cárstico en Castela- A O relevo cárstico en Castela- A mancha…mancha…

TORCAS DE PALANCARES (Cuenca)Enormes depresiones de entre 30 – 500 metros de diámetro en terreno calcáreo. Empezaron a formarse hace aprox 80 millones de años por la acción de aguas carbónicas en las rocas calizas. Un clima favorable y corrientes subterráneas ocasionaron los hundimientos del terreno.

Podemos ver unas 20 torcas, entre ellas la Torca del Lobo, una de las más bellas, la del Agua, Torcazo, Torquete, de la Novia, la Torca Larga, que es la más extensa, la Torca de las Colmenas, de cien metros de desnivel, la Torca Rubia, que es la más imponente.

Los nombres de algunas torcas vienen dados por su vegetación o por el nombre de sus descubridores: del tío Demetrio, del tío Agustín, del Sastre...

TORCAS DE LAGUNASECA (Cuenca)

Catalogadas como MONUMENTO NATURALMONUMENTO NATURAL

NACEMENTO DO RÍO CUERVO (Cuenca)Catalogado como Monumento natural

Tobas e TravertinosTobas e Travertinos

RELEVOS GRANÍTICOS

Características do granito:Moi resistentes a meteorización físicaVulnerabeis á meteorización químicaPresentan gretas ou diáclases polas que

penetra a auga e comeza a meteorización química de micas e feldespatos

Fórmanse bloques arredondadosA area grosa resultante da erosión:LehmPenedía: penedos de granito en disposición

caótica

LehmPenedía

Diáclases

Pedras cabaleiras

PROCESOS GRAVITACIONAIS

O desprazamento de materiais cara zonas máis baixas prodúcese pola acción directa da gravidade

Non intervén ningún axente intermedio (auga, xeo, aire) Actúa sempre que haxa pendente Sistema de erosión máis eficaz sobre a superficie terrestre

TIPOS DE PROCESOS GRAVITACIONAIS:

Desprendemento

Escorregadura

Fluxo

Reptación

Derrubamento

Envorco

ACCIÓN DAS AUGAS SUPERFICIAIS

AUGAS SUPERFICIAIS: Augas salvaxes ou de arroiada:

Son as augas superficiais non canalizadas Regueiros Torrentes Ríos

As augas superficiais son o axente xeolóxico que máis inflúe na modelaxe terrestre

MORFOLOXÍA DOS CLIMAS TEMPERADOS

As augas superficiais, axudada polos procesos gravitacionais, son o axente xeolóxico externo predominante

Os responsábeis da morfoloxía destes climas son: Augas salvaxes Ríos

FORMAS ORIXINADAS POLAS AUGAS SALVAXES

1.-En lugares nos que alternan rochas resistentes á erosión como cuarcitas ou calcarias e outras pouco resistentes como arxilas,xesos, margas,etc, xéranse desigualdades no terreo (escarpas)e formas rechamantes como as chemineas de fadas

FORMAS ORIXINADAS POLAS AUGAS SALVAXES

2.-En terreos brandos a erosión é maior e fórmanse cavorcos e Bad-lands

FORMAS ORIXINADAS POLOS RÍOS

2.- en tramos baixos

O río erosiona máis as paredes axudado polos procesos gravitacionais. O val ensancha. En épocas de chea o río cobre unha maior parte do val chamada chaira de inundación

3.-

Cando o ríos profundizaron tanto no leito que a chaira de inundación quedou moi por encima do nivel das augas

1.- Vales en V Vales en V nasnas zonas de montaña zonas de montaña

Vales en artesaVales en artesa

Terrazas Terrazas fluviaisfluviais

OS GLACIARES

Un glaciar é unha extensa masa de xeo que se despraza sobre a superficie terrestre

Tipos de glaciares:Tipos de glaciares:

Casquete polar

Zona terminal

Lingua Circo

De val ou alpino

O GLACIAR COMO AXENTE XEOLÓXICO

Erosión (abrasión):Erosión (abrasión):

Os materiais que van englobados no xeo orixinan sucos e estrías

Transporte:Transporte:

Os materiais transportados polos

Glaciares non arredondan xa que non

rodan

Abrasión

O GLACIAR COMO AXENTE XEOLÓXICO

Sedimentación(Till)Sedimentación(Till)

Os materiais transportados forman as morenas, están formadas por materiais de tamaño diverso. A súa compactación forma as tillitas

Morena lateral

Morena central

Morena terminal

MORFOLOXÍA GLACIARIA

Ha 15000 anos os xeos cubrían o 30% dos continentes, hoxe só o 10%. As pegadas da actividade golaciaria quedaron ao descuberto ao fundírense os xeos

Vales en U

MORFOLOXÍA GLACIARIA

Val suspendido

MORFOLOXÍA GLACIARIA

Lagoas(ibóns)

ACCIÓN DO VENTO

O vento é un axente xeolóxico externo activado pola enerxía solar que provoca as diferencias de temperatura

Erosión:Erosión: Deflacción: O vento levanta os materiais soltos de tamaño pequeño e

mediano (deflacción selectiva) formando o pavimento desértico

Deflacción

Condicións ideais para unha acción eficaz

•Materiais soltos

•Escasa vexetación

•Escasa humidade

Reg( deserto de pedras)

ACCIÓN DO VENTO

Abrasión eólica: Os materiais transportados polo vento desgastan e púen a superficie das rochas orixinando alvéolos e rochas en forma de cogomelo

Erosión alveolar

ACCIÓN DO VENTO

Abrasión eólica: Os materiais transportados polo vento desgastan e púen a superficie das rochas orixinando alvéolos e rochas en forma de cogomelo

Abrasión eólica

ACCIÓN DO VENTO

TransporteTransporte

A capacidade de transporte depende depende da súa velocidade

Só pode transportar materiais de tamaño fino(limos,arxilas) e medio(areas)

Modos de transporte: Suspensión(materiais finos) Saltación(areas) rara vez soben máis dun metro

Tormenta de area Ripples

ACCIÓN DO VENTO

SedimentaciónSedimentación

O vento deposita os materiais que transporta ao diminuír a súa velocidade. Os materiais quedan moi ben seleccionados en función do seu tamaño formando sedimentos homoxéneos

AS DUNASAS DUNASSon grandes acumulacións de area depositada polo vento.

Loess

MORFOLOXÍA DOS CLIMAS ÁRIDOS

Os climas áridos caracterízanse por: Baixas precipitacións Escasa vexetación

Os principais axentes externos que modelan este relevo son: Vento(pavimento desértico,dunas, cogumelos…) Augas superficiais( orixinan cavorcos e bad-lands)

Bad-lans Arco natural

ACCIÓN XEOLÓXICA DO MAR

É o axente que intervén nunha zona máis ampla xa que cubre o 70% da superficie do planeta

Movementos das augas mariñas Ondas ( producidas polo vento) Mareas( causadas pola atracción da Lúa e do Sol) Correntes(causadas polos cambios de Tª)

O MAR EROSIONA

As ondas son a cáusa principal da erosión.

Acantilado

O MAR EROSIONA

Socavadura

O MAR EROSIONA

Beiril

O MAR EROSIONA

Plataforma de abrasión

O MAR TRANSPORTA

As correntes mariñas e as ondas no litoral so as reponsábles dos desprazamentos nos océanos

O MAR SEDIMENTA

A maioría dos materiais deposítanse na plataforma continental, no noiro e incluso na chaira abisal

FORMAS LITORAIS ORIXINADAS POLA EROSIÓN

Acantilado

FORMAS LITORAIS ORIXINADAS POLA EROSIÓN

Promontorio

FORMAS LITORAIS ORIXINADAS POLA EROSIÓNIllotes costeiros

FORMAS LITORAIS ORIXINADAS POLA EROSIÓN

Arcos naturais

As Catedrais(Lugo)

FORMAS LITORAIS ORIXINADAS POLA SEDIMENTACIÓN

Praias

FORMAS LITORAIS ORIXINADAS POLA SEDIMENTACIÓN

Deltas

Barras

FORMAS LITORAIS ORIXINADAS POLA SEDIMENTACIÓN

FORMAS LITORAIS ORIXINADAS POLA SEDIMENTACIÓN

Frechas

FORMAS LITORAIS ORIXINADAS POLA SEDIMENTACIÓN

Tómbolo

Peñíscola(castellón)

FORMAS LITORAIS ORIXINADAS POLA SEDIMENTACIÓN

Albufeira

INFLUENCIA DA ESTRUTURA NO RELEVO

As diferenzas entre un relevo e outro pode deberse a: Disposición dos estratos Presenza de dobras e fracturas

Tipos de relevos segundo a disposición dos estratosTipos de relevos segundo a disposición dos estratosA alternancia de capas duras e brandas orixina relevos diferentes

dependendo do modo de estratificación Chaira estrutural

Os estratos manteñen a disposición horizontal.

Os materias duros protexen aos brandos situados debaixo Relevo en costa

En terreos suavemente inclinados Cristas ou cordas

En terreos con estratificación vertical

Desprendemento

Escorregadura

Fluxo

Reptación

CIUDAD CIUDAD ENCANTADAENCANTADA

de de CuencaCuenca

La La CiudadCiudad EncantadaEncantada

Situada en un extenso pinar en medio de la Serranía conquense, la Ciudad Encantada es uno de los más bellos parajes calcáreos creado por los caprichos de la naturaleza.

En un laberinto de formaciones rocosas aparecen fantásticas figuras bautizadas por la imaginación popular con nombres de animales y objetos. Todo el recorrido está señalizado, resultando su visita un agradable paseo. Con sus puentes, calles, plazas y moradores pétreos esta ciudad imaginaria fue declarada Sitio Natural de Interés Nacional el 11 de junio de 1929. Su formación geológica se remonta a la Era Secundaria.                                                                          

Torcal de AntequeraTorcal de Antequera

Exemplo de Exemplo de paisaxe ruiniformepaisaxe ruiniforme característico do característico do modelado cárstico.modelado cárstico.

Morfoloxía cárstica Callejones Cársticos en Tuerces, PalenciaCallejones Cársticos en Tuerces, Palencia

Morfoloxía cárstica Dolinas en Asturias. Dolinas en Asturias. CovadongaCovadonga

Morfoloxía cárstica

Garganta del Chorro (Málaga)Garganta del Chorro (Málaga)

Poljé de los Llanos Poljé de los Llanos de Líbar (Málaga) de Líbar (Málaga)

Lapiaz en torrecillasLapiaz en torrecillas (Cerro del HierroCerro del Hierro,, Sevilla)

1

23

4

5

6

7 810

9

CURIOSIDADES

A estalactita de maior lonxitud coñecida mide… 7 metros!! atópase en Irlanda.

A estalagmita máis larga mide 32 metros e atópase na República Checa.

-Aproximadamente un 0,6% da auga da Terra forma parte das augas subterráneas.

Dolina xiganteDolina xigante

O 8 de maio de 1981 produciuse, ao longo de 3 días, unha dolina xigante en Winter Park, Florida.

Esta dolina, duns 190 metros de diámetro e uns 50 metros de profundidade, enguliu varias casas, unha rúa, a piscina municipal, comercios, postes de electricidade e canto se atopaba na zona de afundimento.

CURIOSIDADES

La estalactita de mayor longitud conocida mide… 7 metros!! Se encuentra en Irlanda.

La estalagmita más larga mide 32 metros y se encuentra en la República Checa.

-Aproximadamente un 0,6% del agua de la Tierra forma parte de las aguas subterráneas.

FACTORES LITOLÓXICOS

Estes teñen que ver co tipo de rochas, e que condicionan o modelado, xa que a resistencia que ofrecen aos axentes xeolóxicos as distintas rochas é diferente.

Arxilas:Bad-lands

Relevo Granítico

Relevo Cárstico

FACTORES CLIMÁTICOS

O clima determina que axente actuará nunha rexión determinada. Nos climas secos e áridos actuará o vento, nos húmidos os ríos e torrentes, nos moi fríos os glaciares. En función do clima, existen zonas no planeta con relevos característicos, chamados SISTEMAS MORFOCLIMÁTICOS:

FACTORES ESTRUCTURAIS

Dependen da disposición das rocHas na superficie terrestre. Algúns son:

• Altura de la costa: nunha costa alta fórmanse acantilados; sen embargo, nunha costa baixa aparecen praias e barras de area.

• A pendente das ladeiras: Nas montañas, a pendente é acusada, polo que os ríos teñen maior poder erosivo e discorren encaixados en vales con forma de «V» cerrada. Pero nun lugar de escaso desnivel, o poder erosivo da corrente será menor e a «V» do val fluvial é moito máis aberta.

• Disposición dos estratos: as ladeiras das montañas erosiónanse máis facilmente se os estratos están inclinados no mesmo sentido da pendente que se o están en sentido contrario

Os seres humanos tamén son axentes que modifican o relevo:

Urbanización do territorio

Provoca movementos de terra e destrución de formas naturais do relevo

Vias de comunicación

Requiere movemento de terras, excavación de túneles. Produce a veces inestabilidade das ladeiras

Mineria

Minas de Riotinto Minas de almadén

As explotacións mineiras a ceo aberto provoca grandes cambios no relevo

Cultivos

O cultivo en ladeiras supón realizar bancais para levalo a cabo.

CURIOSIDADES

La estalactita de mayor longitud conocida mide… 7 metros!! Se encuentra en Irlanda.

La estalagmita más larga mide 32 metros y se encuentra en la República Checa.

-Aproximadamente un 0,6% del agua de la Tierra forma parte de las aguas subterráneas.

Xelifracción

Fragmentación da rocha debido ás tensións que produce a conxelación e desconxelación da auga nos ocos e gretas que presenta a rocha. Os trozos can pola gravidade e vanse acumulando pola ladeira

Representación

Canchal,

Observa el proceso

Representación

Hidroclastia

Fragmentación da rocha debida ás tensións que produce o aumento e redución de volume de determinadas rochas cando se empapan e se secan

Canchal, L.lera, L.leirón

Corrasión

A corrasión é un proceso de erosión mecánica producido por golpes que producen os materiais que transporta un fluido (aire, auga ou xeo) sobre una rocha sa.

A reiteración dos golpes acaba por fragmentar tanto a rocha sa como o proxectil.

O resultado á a abrasión (desgaste por fricción) da rocha e a ablación (cortar, separar e quitar) dos materiais

Carbonatación

É a capacidad del dióxido de carbono para actuar por si mismo, ou para disolverse na auga e formar ácido carbónico.

A auga carbonatada reacciona con rochas cuxos minerais predominantes sexan calcio, magnesio, sodio ou potasio, dando lugar aos carbonatos e bicarbonatos.

Lapiaz

Fotos de Lapiaz

Oxidación

Aspecto vermello do solo debido ao óxido de ferro que aflora na súa superficie

Depósito de oligisto (óxido de hierro)

Seres vivos

Coa rotura das rochas pola actividade de animais e plantas

Raíz facendo presión sobre as rochas do solo

Abrasión eólica

Imaxe da Esfinxe de Gizéh, na que se aprecia o desgaste ocasionado polos golpes dos grans de area sobre a súa superficie

Efecto da abrasión producida por ventos rasantes que arrastran area que incide na base da rocha adquirindo esta curiosa forma

CorrimentoArgayu, Fana

Escorrentía:Nesta foto vemos como unha árbore aparece dobrada pola

súa base. Esto é porque cando era pequeno houbo un deslizamiento do solo e quedou inclinado e logo seguiu

medrando buscando a vertical

Desertización:A ausencia de vexetación facilita que a agua arrastre as

capas fértiles do solo propiciando así a desertización

Cavorcos:

Chemineas de fadas:

Val fluvial

Desfiladeiro

Val en “V”

Val Navia

Cañón do Colorado

Desfiladeiro

Meandros

Meandro abandonado

Marmitas de xigante

A corrente de agua forma remuiños onde, como neste caso, pode quedar apresado un anaco de rocha, que ao xirar vai erosionando a rocha do substrato e a sí mesma

Estalactitas e estalagmitas

Estalactita

Estalagmita

Lago La Ercina

Acantilado

Plataforma de abrasión

Cabo

El Cabu Peñes

Evolución da costa

Modelado kárstico mariño

BUFÓN. Unah ola métese por unha gruta submariña con saida á superficie e fai que o aire saia violentamente mesturado coa auga

A praia de Gulpiyuri é una dolina comunicada co mar, que queda baleira na baixamar e chea en pleamar

Pozo Artesano• Esquema dun pozo artesano:

– A capa freática está atrapada entre dous estratos de rocha impermeable

– Se se abre un pozo sairá un chorro de auga que tenderá a alcanzar o nivel freático debido á presión que exerce a auga

Lago Enol

Lago Enol, onde se ve o val glaciar á esquerda cun perfil en U e o lago que se formou na zona de ablación

Val do LagoSomiedo

Vese o aspecto xeral dun val glaciar á esquerda con perfil en U

Glaciares desde un satélite

Glaciares nos Alpes Glaciares na base do Everest

En Somiedo

Circo, val e lago glaciares

Pholas dactylus“Barrena común”

Terrazas para o cultivo

Mina a ceo aberto.Mina de ouro de NGM en Belmonte

Altitude:69 Km

Altitude:17 Km

Altitud: 8 Km

Altitude:100 m

Tormentas de area

Dunas

Observa o sentido do vento. A pendente máis pronunciada é a contraria ao vento (sotavento) e a máis suave é a que soporta o vento (barlovento)

As marcas da cara esquerda chámanse “ripples”

Os movementos da Atmósfera

A Atmósfera é a capa de gases que rodea á Terra

O Sol quenta irregularmente a superficie terrestre, máis na zona ecuatorial (os raios chegan máis perpendiculares), que nas zonas polares, aonde chegan con moita inclinación

Os gases aumentan o seu volume ao quentar, diminuen a súa densidade e, ao seren fluidos, ascenden. O sitio que deixan é ocupado polos gases fríos.

Esta é orixe dos ventos (de XaneiroXaneiro e de XulioXulio),), que renovan a atmósfera, e, co seu movemento, son capaces de arrastrar as partes máis sutiles da corteza terrestre.

Podes consultar estas páxinas especializadas neste tema:

http://www.astromia.com/tierraluna/vientolluvia.htmhttp://www.astromia.com/tierraluna/vientolluvia.htm

http://www.astromia.com/tierraluna/circulatmosfera.htmhttp://www.astromia.com/tierraluna/circulatmosfera.htm

Ventos predominantesVentos predominantes no mes de Xaneiro. Destacan pola súa forza os ventos do

oeste das latitudes medias, se ben soplan con maior discontinuidade que os alisiosalisios tropicais

Ventos predominantes

Ventos predominantes en Xulio. O máis notable son os monzónsmonzóns, ventos húmidos que penetran en áreas tropicais do hemisferio norte. Afectan especialmente ao sur de Asia.

O SOLOÉ a capa superficial dO terreo,

formada por substancias minerais e substancias orgánicas

ESTRUTURACOMPOÑENTES

1. Compoñentes orgánicos

O HUMUS, orixinado pola descomposición da materia orgánica que cai ao solo: prantas e animais mortos

2. Compoñentes inorgánicos:

-O AIRE

-A AUGA

-As PARTÍCULAS SÓLIDAS, que segundo deijxen pasar ou non a auga fan que os solos sexan permeabeis ou impermeabeis

-O solo orixínase a partir da descomposición da roccha base ou “rocha nai”.

-Dabaixo arriba pódense distinguir as siguientes capas:

-Rocha Nai

-Horizonte C, formado por restos da meteorización da rocha nai

-Horizonte B, onde se mesturan restos de rocha nai con substancias que arrastra a auga dende a superficie, por infiltración

-Horizonte A, rico en materia orgánica (o humus)

ARXILAS, partículas menores de 0’004 mmLIMOS, entre 0’004 mm e 0’06 mmAREAS, de 0’06 mm a 2 mmGRAVA e CANTOS, maiores de 2 mm

ESTRUCTURA DO SOLO

Horizonte A

Horizonte B

Horizonte C

As augas salvaxes:1. Augas de arroiada

1. Augas de Arroiada• A auga de chuvia ao chegar ao solo pode infiltrarse e

contribuir a desestabilizalo, producíndose “corrementos” de terra en ladeiras inclinadas

• Ou pode deslizarse polo solo, arrastrando os materiais soltos (escorrentía), contribuindo á “desertización”

• Cando forma fiiños deslizándose pode chegar a formar cárcavas

• En solos brandos con rochas na superficie, pode arrastrar materiais dos arredores delas, quedando aprisionado polo peso o que está directamente debaixo; fórmanse así as chemineas de fadas

As augas salvaxes:2. Torrentes

2. Torrentes

-Os Torrentes son correntes de auga discontinuas (só cando chove moito) que van por un cauce fixo e de forte pendente

-Distínguense tres partes:

-Cunca de recepción

-Canal de desaugüe

-Cono de dexección

Os ríos:

Os ríos son correntes continuas de auga que discorren por un cauce fixo• PARTES: distínguense tres: Curso Alto, Curso Medio e Curso Baixo• Os procesos xeolóxicos son distintos en cada parte dependendo da

pendente, da velocidade da auga e do caudal

Os vales constitúen as máis características formas erosivas dos ríos- Teñen perfil en “V”- No curso alto son estreitos e profundos e no curso medio e baixo son anchos e abertos. Néstes o río describe amplias curvas chamadas “meandros”

ALTABAIXAMOI BAIXASEDIMENTACIÓN

BAIXOALTOALTOTRANSPORTE

MOI BAIXABAJAALTAEROSIÓN

Curso BaixoCurso MedioCurso Alto

As augas subterráneas

- A auga fíltrase polas rochas permeabeis ata chegar a unha zona onde as rochas son impermeabeis. Vaise formando unha concentración de auga que se chama acuífero ou capa freática

- Ésta constitúe unha reserva moi importante e desde lonxanos tempos perforáronse pozos para o seu aproveitamento

- O modelado kársticomodelado kárstico prodúcese por unha clase de meteorización química: a carbonatación

- O CO2 do aire disólvese na auga de chuvia ou nas salpicaduras das olas ou nas correntes dos ríos, formándose auga carbonatada, que é ácida e pode disolver a rocha caliza. Ésta NON é soluble en auga, pero é atacada polo ácido carbónico mediante unha reacción química na que se forma bicarbonato de calcio, que SÍ é soluble en auga. Así orixínanse tódalas formas características do modelado kárstico: Lapiaces, Covas, Dolinas… O bicarbonato de calcio (soluble) pode convertirse novamente en carbonato de calcio (insoluble), que se separa e forma estalactitas y estalagmitasestalactitas y estalagmitas

Son as que se infiltran no terreo e pasan ao subsolo

As augas mariñas

- As olas baten contra a costa podendo desprender grandes anacos de rocha

- Estes anacos son empuxados polas mesmas olas contra a base do acantilado producindo estes efectos:

- Covas

- Plataforma de abrasión

- Cantos rodados

- Regresión do acantilado

- Modelado kársticoModelado kárstico, cando a costa está formada por rocha caliza

Son as que están nos mares e océanos. A súa acción erosiva maniféstase na costa e débese ás olas, correntes e mareas

EVOLUCIÓN DA COSTA

A capacidade erosiva das olas desgasta a líña da costa nos sitios máis débiles, formando golfos e enseadas, quedando zonas de rocha máis resistente en forma de cabos

Erosión BiolóxicaÉ a debida á actividade dos seres vivos

Posiblemente o grupo de seres vivos que máis interveña na actividade erosiva da paisaxe sexa o dos humanos, debido a que a súa actividade require cada vez de maiores infraestruturas.

Para o transporte: estradas , aeroportos, autopistas

Para a enerxía: embalses, centrais, parques eólicos

Para o cultivo: roturación do terreo para prados de pasto, terrazas…

Para a extracción de minerais: minas a ceo aberto

Os Glaciares

Teñen tres partes:

- Circo- Lingua- Zona de ablación

Son masas de xio que se van deslizando pendente abaixo polo seu peso. Teñen gran capacidade erosiva

EROSIÓN GLACIAR

A forza e consistencia do xeo arranca grandes anacos de rocha do leito da montaña. O efecto máis evidente, unha vez desaparecido o xeo, é a persistencia dun “val glaciar” con perfil característico en U

En Asturies hai formas erosivas de glaciarismo en gran parte da cordilleira Cantábrica, que estivo cuberta de xeos na última glaciación, hai uns 10.000 anos

Durante a glaciación os xeos glaciares cubriron grandes extensións da superficie terrestre, máis alá das rexións alpinas e polares.. O impacto da glaciación sobre unha paisaxe libre de xeos, deixa ao descuberto os seus efectos (vales en “U”), como se pode ver nestas fotografías.

Vega e lago Enol Val de Somiedo

Vista de satélite dunha zona de glaciares alpinos e dun glaciar do Everest

Arrastre

Rodadura

Saltación

Suspensión

Flotación

Transporte de materiais nos ríos

Corrasión y Arrastre

Sentido da corrente

Morrenas

É o conxunto de materiais que transporta un glaciar.

Concéntranse na fronte e nos laterais.

As veces hai morrenas centrais, que resultan da unión de dous glaciares.

Sedimentación eólica

Deserto de Libia Campo de dunas

Sedimentación fluvial

Terraza ou vega do río Ebro

Desembocadura dun río tapada cunha barra

Delta en proceso de formación

Sedimentación glaciar

Morrenas laterais e terminalBloque errático

Sedimentación mariña

Praia e frecha

Tómbolos

Unha chea

O RÍO EROSIONA

O RÍO TRANSPORTA

O RÍO SEDIMENTA

VALES EN V

VALES EN ARTESA

TERRAZAS FLUVIAIS

Chaira estrutural

Meseta

Outeiro testemuña Mesa

INFLUENCIA DA ESTRUTURA NO RELEVO

INFLUENCIA DA ESTRUTURA NO RELEVO

Relevo en costa

Capa dura

Capa dura

Capa duraCapa branda

Capa branda

Capa branda

INFLUENCIA DA ESTRUTURA NO RELEVO

Cristas ou cordas