Aekrisia

Antzinako erregimenaren krisialdia

Iraultza Frantsesaren etapak

1. Luis XVI.ak Estatu Orokorrak inauguratu zituen Versallesen (1789-V-5)

2. Pilota-Jokalekuko zina (1789-VI-20)

3. Luis XVI.a gillotinan exekutatua (1793-I-21)

4. Robespierre, Terrore politikaren ordezkari nagusiena, exekutatua (1794-7-28)

5. Napoleonek gidatutako armada frantsesa Europan zehar hedatzen da (1796-1814)

6. Napoleonek bere burua enperadore

izendatzen du (1804-V-18)

FRANTZIAKO IRAULTZA (1789)

ANTZINAKO ERREGIMENA Burujabetasuna erregeak Ekonomian parte hartzen du Gizarte estamentala Erlijioa nagusi

LIBERALISMOA Burujabetasuna herriak (gizonezkoak, aberatsak), Konstituzioa Liberalismoa Talde gizartea Erlijio askatasuna

ANTZINAKO ERREGIMENAREN KRISIALDIA

Karlos IV.aren familia

Hasteko: denboraren lerroa

ANTZINAKO ERREGIMENAREN KRISIALDIA

Beldurra iraultzari eta Ilustrazioari- Mugak itxi Konbentzioko gerra (1793)

- San Ildefontso Ingalaterraren aurka

- Trafalgar (1805) Fontaineblau-ko tratatua (1807)

Barne politika- Fernando

“Politica de Camarillas”

BORBONDARREN MONARKIAREN KRISIALDIA KARLOS IV: 1788-1808

1- Aranjuez-eko altxamenduak

2- Karlos IV.-ren ABDIKAZIOA

3- Baionako abdikazioak

4- Jose I. eta Baionako “Konstituzioa”-Frantsestuak

5- Madrileko altxamendua

1808

FASEAK

1 1808. InbasioaBailen

2 1809-1812. Nagusigoa

3 1812-1814. Frantsesen kanporaketa

INDEPENDENTZIAREN ALDEKO GERRA (1808-1814)

Independentziaren aldeko gerraren berezitasun ideologikoakEkainaren lehenengo egunetan, José Bonaparte errege izendatu zela

jakin orduko, frantziarrak menperatuak izan ziren Bruch-en eta Guadalquivirren setiatuak. Konplota ala adostasuna izan zen ? Berdin dio, muginendu sakona da; herrialde guztiak herrestan eraman zituen eta klase guztiak, nahiz eta arrazoia ez den guztietan bera, "Gizon zintzoak ez zaizkit jendaila baino fidelagoak" zioen Josek. Honela ba Espainiak kohesioa azaldu zuen, taldearen balioa (..,) Batzurendako XVIII. nendeko lana segitu behar da, eta Frantzia imitatu eusten zaion bitartean, beste batzurendako; Fernandoren absolutismoa usadioaren garantía da; foruak, Erdi Aroko antinorbanakotasun ekonomikoa, erli]ioa eta politikaren batasuna.defendatu behar dira. Hitz batez Espainia "Liberala" Espainia "Karlista", Espainia "Gorria" Espainia "Beltza", dagoeneko badaude, elkartuak etsaiaren aurka, eta hala ere kontraesan nabarian.

P. Vilar

Gerraren hondamendiak

EZAUGARRIAK

Partaideak- Napoleon, Jose I. eta Frantsestuak-Britania Handia, Portugal eta espainiarrak(1. TESTUA:Jose I.aren Gobernua)

* -Jokabideak- Juntak-Gerrilak

* Interesak- Tradizioa- Iraultza

INDEPENDENTZIAREN ALDEKO GERRA (1808-1814)

Gerrillari espainiarra.Soldadu frantsesa.

(1. GRAFIKOA: Cadizeko Gorteetako kideak) 1808Batzarrak edo Juntak

JUNTA OROKORRA 1810-ean desagertu zen ERREGEORDETZA

- Bost pertsona GORTEAK OSATU (CADIZ) CADIZ (Gorteak)AbsolutistakJovellanistakAbsolutistakLiberalakKleroa

IRAULTZA LIBERALEREN HASTAPENA.

1812 – III – 19-an promulgatu zen.Ezaugarriak

- Burujabetasun nazionala- Botere banaketa- Sufragio unibertsala- Katolikoa - Foruen desagerketa

Espainiar guztiak berdinak - Desamortizazioak

1812 KO KONSTITUZIOA. “La Pepa”

(1812) Espainiar monarkiaren konstituzioa (Kadizeko Konstituzioa)

"Jainko Ahaltsu,Aita,Semea eta Espiritu Sainduaren izenean, egile eta legegile gorena...

1. art. Bi hemisferioetako espainiar guztien elkarketa nazio espainiarra da.2. art, Espaniar nazioa independientea eta librea da eta ezin da ez orain ez eta inoiz familia baten ala edonoren ondasun izan,3. art. Oinarrizko legeak ezartzea Nazioari dagokio berea bait da subiranotasuna.7. art. Espainiar guztiak Konstituzioari fideltasuna zor diote8.art, Estatuaren gastuak ordaintzeko espainiar guztiak salbuespenik gahe.bakoitzaren ondasunen arabera lagundu beharko dute.9. art. Honela legeak deitzen duenean aberria armaz defendatu beharko du...12. art, Espainiar nazioaren erlijioa betirako, katoliko, apostoliko.erromatar eta egiazko bakarra izanen da, Nazioak defendatuko du bere lege jakintsu eta bidezkoez, eta besteak debekatzen ditu...11,art, Espaniako gobernua monarkia Moderatu heredagarria da.15. art, Legeak egiteko ahalmena Gorteetan eta erregearengan dago.16. art. Legeak beterazteko ahalmena erregearengan dago.17. art. Epaitzeko ahalmena epaitegietan dago.

Jaurgoen Eskubideen derogapena

Inkisizioaren desagerpena

Gremioen derogapena

BESTE LEGEAK

Jaurreriak deusezteko dekretua.

“Gorte orokor eta ezohizkoek, erregimen onari, biztanleriararen hazkuntzari eta Monarkiaren oparotasunari aurka egin dieten oztopo guztiak kendu nahirik, honakoa erabaki dute:Hemendik aurrera Nazioari atxikita geratuko dira era eta mota guztietako jaurerri eskumendunak.Epaileak eta gainerako funtzionarioak hurrenkera berean eta erregeren eskumeko herrietan egiten den bezala izendadatuko dira (…)Indarrik gabe geratuko dira basailu eta basilutza egoerak eta eskumen tituluren batean oinarrituriko zerbitzu bai erregezkoak bai pertsonalak (..).Indarrik gabe geratuko dira jaurgoan jatorria duten baztertzeko, kentzeko eta debekatzeko pribilegioak, besteak beste arrantzaren, ehizaren, labeen eta ur eta mendi ustiapenaren gainekoak, eta,beraz herritarrak nahi bezala baliatuko dira horietaz, betiere zuzenbide arruntaren eta herian ezarritako udal arauen arabera, eta jabeek ere ez dute baliatzeko eskubidea galduko, beste edozein herritar dira eta “.

(1811ko abuztuaren 6an)

FERNANDO VII.a ITZULERA

Liberalak

Absolutistak

- “Pertsiarren Manifestua”

1814-1820. URTE ABSOLUTISTAK

Liberalismoa desegin Altxamenduak urtero - Pronuntziamenduak

Pertsiarren manifestua.Jauna: Antzinako pertsiarren ohitura zen erregea hiltzen zenean

bost egunez anarkian igarotzea, honela hilketak, lapurretak eta ezbeharrak jasan ondotik errege berriari fidelagoak izanen zirelakoan (…) Erregeak

adieraz dezala Kadizen egindakoa zuzendu behar dela (…) Konstituzioaren eta Kadizeko dekretuen ondorioak deuseztatu (…).

1814.eko apirilaren 12ª.

1820-1823. HIRU URTE LIBERALAK

Riegoren altxamendua Cadizeko legeak indarrean Liberalak Moderatuak “Exaltados” (asaldatuak) Prentsaren eragina Fernando VII.ak

dirua erabili zuen gobernuaren kontra Seo de Urgelen erregeordetza

- San Luisen ehun mila semeak Espainian sartu ziren

Hiru urte liberal hastapena: Fernando VII.ak Konstituzioa zin

egiten du.“(…) Baina Nik

serioski, betiko aitaren arduraz, gure herriari dagozkion oinarrizko erregimenaren aldaketa eta espainiar monarkiaren alderdi desberdinen egoeraz pentsatzen ari nintzen bitartean (…) Aurkako armen zarataren artean eta Kadizen 1812.ean promulgatutako Konstituzio hura berrezartzea zuen gustukoa litzatekeela jakin erazi didazuenez (…) Goazen egiatan eta ni aurrean, Konstituzioaren bidetik.”

1823-1833. HAMAR URTE ABSOLUTISTAK-LOTSAGARRIAK

Liberalismoaren lana desegin 1827tik aurrera absolutismotik aldendu - Katalunian “Malcontents” 1830an Isabel jaiotzen da - Salika legea

Torrijosen fusilamendua

AMERIKETAKO INDEPENDENTZIA

Arrazoiak Kreolek pasatu zuten

bazterketa Ilustrazioa EEBB eta Britainia Handia Krisia harremanetan

penintsulan Egon ziren gerrak zirela eta

Hispanoamerikako independentzia

prozesuaren mapa

Faseak

1808-1816Juntak frantziarren kontra

1816-24Simon Bolivar, San Martin, Iturbide.

Ondorioak:

Ekonomikoak

Politikoak

Sozialak

AMERIKETAKO INDEPENDENTZIA