Upload
acuest1
View
29
Download
8
Embed Size (px)
DESCRIPTION
psicofarmacologia uned
Citation preview
TEMA1: Psicofarm
acología de la Esquizofrenia y de otros trastornos psicóticos_ Capítulo 4: Psicosis y esquizofrenia…
……
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
…1
TE
MA
1: P
SIC
OF
AR
MA
CO
LO
GÍA
DE
LA
ES
QU
IZO
FR
EN
IA Y
DE
OT
RO
S T
RA
ST
OR
NO
S P
SIC
ÓT
ICO
S.
CA
PÍT
UL
O 4
: PS
ICO
SIS
Y E
SQ
UIZ
OF
RE
NIA
Intr
od
ucc
ión
En este ca
pítulo
:
-S
e explica
qu
é e
s la e
squizofre
nia, in
dican
do cu
ales con
las cin
co dime
nsio
nes sin
tom
ática
s en la
s que
pu
ede
de
scomp
on
erse e
ste
trasto
rno p
sicótico: sín
tom
as p
ositivo
s, sínto
ma
s neg
ativo
s, síntoma
s afectivo
s, sínto
ma
s de ag
resivid
ad y sín
toma
s cog
nitivo
s.
-S
e ind
ican
las b
ases ne
uroló
gica
s de
la e
squizofre
nia h
acien
do e
spe
cial h
inca
pié
en
las vía
s do
pam
inérg
icas m
esolím
bicas y
me
soco
rticales, a
sí com
o en la
s vías gluta
ma
térgica
s.
-S
e abo
rda la
hipó
tesis do
pam
inérg
ica y la d
e la h
ipofun
ción de
los re
ceptore
s NM
DA
, y la re
lació
n e
ntre
am
bas, co
mo sustrato
disfun
cion
al sub
yace
nte a la esq
uizo
fren
ia.
El prin
cipa
l obje
tivo de éste cap
ítulo
es p
recisar cuá
les son lo
s criterios dia
gnó
sticos d
e la esq
uizofren
ia y ab
orda
r las b
ases b
ioló
gica
s de
este tra
storno
.
Co
nte
nid
os fu
nd
am
en
tale
s
D
escripció
n clínica d
e los tra
storn
os psicótico
s y cara
cteriza
ción de
la e
nfe
rmed
ad
psicó
tica p
or e
xcelencia
: la e
squ
izofre
nia
.
P
roceso
s de
sínte
sis y de
grad
ació
n d
e la d
opa
min
a y tipo
s de
rece
ptores d
op
amin
érgico
s. Ba
se b
iológica
s de
los trasto
rnos psicó
ticos. N
eu
rotransm
isión
do
pam
inérg
ica y pa
pel d
e las vía
s dop
am
inérg
icas e
n lo
s sínto
ma
s de
la esqu
izofrenia
.
P
roceso
s de
sínte
sis y de
grad
ació
n d
el glu
tam
ato
y tipo
s de
recep
tores d
e g
lutama
to. D
istinción
ne
uroa
nató
mica
y funcio
nal e
ntre
las
diversas vía
s glu
tama
térg
icas in
volu
crada
s en la
esq
uizofre
nia
.
H
ipótesis d
op
amin
érgica
y de
la hipo
funció
n d
e NM
DA
com
o su
strato
de
la e
squizo
frenia
.
LO
QU
E N
O E
S M
AT
ER
IA D
E E
XA
ME
N:
TEMA1: Psicofarm
acología de la Esquizofrenia y de otros trastornos psicóticos_ Capítulo 4: Psicosis y esquizofrenia…
……
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
…2
1.
Ep
ígra
fes
, su
be
píg
ra
fes
y p
ág
ina
s
oD
esc
rip
ció
n c
línic
a d
e la
ps
ico
sis
(pá
gs. 7
9-8
0).
oL
a e
sq
uiz
ofr
en
ia e
s a
lgo
má
s q
ue
un
a p
sic
os
is (p
ág
s. 80
-83
) (SE
RE
CO
MIE
ND
A S
U L
EC
TU
RA
).o
Má
s a
llá d
e lo
s s
ínto
ma
s p
os
itivo
s y
ne
ga
tivo
s d
e la
es
qu
izo
fre
nia
(pá
gs. 8
3-8
4 (S
E R
EC
OM
IEN
DA
SU
LE
CT
UR
A).N
OT
A: la
Fig
ura
4-4
, po
r refle
jar la
corre
spo
nd
en
cia e
ntre
sín
tom
as
y e
str
uc
tura
s
, sí es m
ate
ria d
e e
xam
en
.o
Lo
s s
ínto
ma
s d
e la
es
qu
izo
fre
nia
no
so
n n
ec
es
aria
me
nte
ex
clu
siv
os
de
la e
sq
uiz
ofr
en
ia (p
ág
. 85).
oN
eu
ro
de
sa
rro
llo y
ge
né
tica
en
la e
sq
uiz
ofr
en
ia (p
ág
s. 11
4–
12
0) (S
E R
EC
OM
IEN
DA
ES
PE
CIA
LM
EN
TE
SU
LE
CT
UR
A).
oN
eu
ro
ima
ge
n d
e lo
s c
irc
uito
s e
n la
es
qu
izo
fre
nia
(pá
gs.1
20
-12
5).
oIm
ag
en
de
la g
en
étic
a y
la e
pis
tas
is (p
ág
s. 12
6-1
28
).2.
Fig
ura
s: 4-1
, 4-2
, 4-3
, 4-3
3, 4
-34
, 4-3
5, 4
-36
, 4-3
7, 4
-38
, 4-3
9, 4
-40, 4
-41, 4
-42
, 4-4
3, 4-4
43.
Ta
bla
s: 4-1
, 4-2, 4-3
, 4-4, 4-5
, 4-6
, 4-8
4.
Ma
teria
pa
rc
ialm
en
te e
limin
ad
a
oN
o h
ay q
ue
me
mo
rizar la
de
scripció
n q
uím
ica de
los rece
pto
res o su
stan
cias q
ue
en e
l cap
ítulo
se ind
ican. A
sí, po
r ejem
plo
, en
refe
ren
cia a
l re
cep
tor g
luta
ma
térg
ico A
MP
A (á
cido
alfa
-am
ino
-3-h
idro
xi-5-m
etil-4
-isoxa
zol-pro
pió
nico
) sólo
se le
exig
irá e
l con
ocim
ien
to d
e la
s sigla
s AM
PA
, no
la d
escrip
ción
qu
e a
pa
rece
en
tre p
aré
nte
sis. Igu
al ca
so se
ría p
ara
la C
OM
T (ca
teco
l-O-m
etiltra
nsfe
rasa
), etc.
oT
ab
la 4
-7: E
n e
sta ta
bla
el a
lum
no
sólo
de
be
con
oce
r, po
r tan
to se
rá m
ate
ria d
e e
xam
en
, qu
e ha
y do
s tipo
s de
rece
pto
res g
luta
ma
térg
icos:
me
tab
otró
pico
s y ion
otró
pico
s, y qu
e, de
ntro
de
esta
clasifica
ción
, los re
cep
tore
s AM
PA
; Ka
ina
to y N
MD
A so
n io
no
trópico
s.
Co
ns
ide
ra
cio
ne
s y
errata
s e
n e
l ca
pítu
lo:
1.P
ág
. 84
(pie
de
la F
igu
ra 4
-4): D
ice: “A
sí, en te
oría, lo
s sínto
ma
s po
sitivos d
e la
esq
uizo
fren
ia se
orig
ina
n e
n u
na
disfu
nció
n... ”. D
eb
e de
cir: “Así, e
nte
oría
, los sín
tom
as ne
ga
tivo
s de
la e
squ
izofre
nia
se o
rigina
n e
n u
na
disfu
nció
n... ”
2.P
ág
. 88
(últim
a lín
ea
) y 89
: La
frase
“Esto
s rece
pto
res e
stán
tam
bié
n lo
caliza
do
s en
el te
rmina
l axó
nico
…”, se
en
tien
de
me
jor si se
qu
ita ta
mb
ién
. A
sí, la fra
se q
ued
aría
de la
sigu
ien
te m
an
era
: “Esto
s rece
pto
res e
stán lo
caliza
do
s en
el te
rmin
al a
xón
ico…
”3.
Pá
g. 9
3 (F
igu
ra 4
-14
: icon
o in
ferio
r dere
cho
; cab
eza
con
nu
be
pa
rtida
): Ind
ica: "S
ínto
ma
s afe
ctivos". D
eb
e in
dica
r: "S
ínto
ma
s c
og
nitiv
os
".4.
En
el lib
ro, e
l Áre
a T
eg
me
nta
l Ve
ntra
l se in
dica
, a ve
ces, co
n la
s sigla
s VT
A. E
l alu
mn
o d
eb
e sa
be
r qu
e e
stas sigla
s ob
ed
ece
n a
la de
no
min
ació
n in
glesa
(ven
tral te
gm
en
tal á
rea). E
n o
tras o
casio
ne
s, en
el lib
ro, se
refie
ren a
esta
áre
a co
mo
AV
T (p
.ej. p
ág
. 11
1-1
14
). En
esp
añ
ol e
stas sig
las
sería
n A
TV
. En
la a
sign
atu
ra, p
rocu
rare
mo
s utiliza
r las sig
las e
n e
spa
ño
l (AT
V) o
en
Inglé
s (VT
A), si se
pre
fiere
, pe
ro sie
mp
re in
trod
ucid
as con
el
nom
bre
con
creto
de
l áre
a. A
sí: Áre
a T
eg
me
nta
l Ve
ntra
l (AT
V) o
Área
Te
gm
en
tal V
en
tral (VT
A).
Co
nte
nid
os
an
terio
re
s q
ue
se
de
be
n r
ep
as
ar p
ara
un
a m
ejo
r a
sim
ilac
ión
de
l ca
pítu
lo: C
ana
les ió
nico
s reg
ulad
os p
or lig
and
o, e
n e
l Ca
pítu
lo 3
.
La p
sicosis es un
síndro
me
(una
me
zcla d
e sínto
ma
s), qu
e pue
den
aso
ciarse a
mu
cho
s trasto
rno
s psiq
uiá
tricos d
iferen
tes, p
ero q
ue
no
constitu
ye u
n tra
storn
o e
specífico
po
r sí mism
o.
TEMA1: Psicofarm
acología de la Esquizofrenia y de otros trastornos psicóticos_ Capítulo 4: Psicosis y esquizofrenia…
……
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
…3
Co
mo
mín
imo, p
sicosis sig
nifica d
elirio
s y alu
cinacio
nes. T
am
bién
incluye g
ene
ralme
nte
sínto
ma
s com
o la de
sorg
anizació
n d
el discu
rso, del
comp
orta
mie
nto
y distorsion
es g
rosera
s en
el a
nálisis de
la re
alid
ad.
Se pu
ed
e consid
erar la
psico
sis com
o u
n conju
nto de sín
tom
as en lo
s qu
e la cap
acid
ad
me
ntal de
un
a p
erson
a, su
resp
uesta afectiva
y su
capa
cida
d p
ara re
con
ocer la
rea
lidad
, para
com
unica
rse y p
ara rela
ciona
rse con otros está
n altera
das.
Los trastorn
os p
sicóticos tie
ne
n sínto
ma
s psicó
ticos co
mo
características cla
ve (e
squizo
fren
ia, tra
storn
o psicótico in
du
cido
po
r susta
ncia
s,…),
pero
hay o
tros tra
storn
os e
n los q
ue
los sínto
ma
s psicó
ticos p
ued
en
prese
nta
rse sin ser im
pre
scind
ibles p
ara su dia
gnó
stico (m
anía
, de
presió
n, A
lzhe
ime
r, trasto
rnos cog
nitivo
s)La
siguie
nte
tab
la no
es o
bjeto de
exam
en, p
ero su le
ctura
es in
tere
sante
.C
inc
o d
imen
sio
ne
s s
into
má
tica
s e
n la
ES
QU
IZO
FR
EN
IA
Aun
que
la e
squ
izofre
nia
es qu
izá el tipo
má
s com
ún
y me
jor cono
cido
de
en
ferm
eda
d p
sicótica
, ésta
no e
s sinó
nimo
de
psico
sis, sino só
lo
una
de
las much
as ca
usas de
psico
sis. La esq
uizofren
ia es u
n trasto
rno qu
e d
ebe
du
rar se
is mese
s o m
ás, inclu
yend
o a
l men
os u
n m
es d
e
delirio
s, alucin
acio
nes, h
abla
de
sorga
niza
da, co
ndu
cta e
no
rmem
en
te d
esorg
an
izad
a o ca
tató
nica, o sín
tom
as neg
ativo
s.A
unq
ue oficia
lme
nte
no
se re
cono
ce co
mo
parte de
los crite
rios diag
nóstico
s pa
ra la e
squ
izofre
nia
, num
ero
sos estu
dios clasifica
n los
sínto
mas de
esta enfe
rme
dad
(así co
mo lo
s síntoma
s de a
lgun
os o
tros tra
storno
s) en cin
co d
imen
sione
s.S
ínto
ma
s p
ositiv
os
Sín
tom
as
ne
ga
tivo
sS
ínto
ma
s c
og
nitiv
os
Sín
tom
as
ag
res
ivo
s y
ho
stile
s
Sín
tom
as
afe
ctiv
os
Exceso
de la
s funcio
nes n
orm
ale
s.
Son
el o
bje
tivo p
rincip
al de
los tra
tam
ien
tos fa
rma
coló
gico
s an
tipsicó
ticos.
Lo
s de
lirios
La
s alu
cin
acio
ne
s
D
istorsion
es o
exa
gera
cion
es
en e
l leng
uaje
y en
la
comu
nica
ción.
D
istorsion
es d
el
comp
orta
mie
nto
.
Co
mo
una
limita
ción
de
funcio
nes
norm
ale
s.
1.A
log
ia: ha
bla
po
co.
2.
Afe
cto
ap
lan
ad
o.
3.
Ais
lam
ien
to s
ocia
l.4.
Anh
edo
nia
: falta de
pla
cer.5.
Abu
lia: p
oco d
ese
o o m
otivación
.
A
lteracion
es d
e la fluid
ez
verba
l.
Dificu
ltade
s en
el
apre
ndiza
je d
e se
ries.
A
lteracion
es e
n la “fu
nció
n
ejecutiva
”: foca
lizar y m
an
ten
er laaten
ción, co
ncen
tración
, prio
rización
y mod
ulació
n del
comp
orta
mie
nto
en
fun
ción d
e
norm
as so
ciale
s y de
resolu
ción
de p
roble
ma
s.
H
ostilid
ad, ta
nto
verb
al com
o d
e a
buso
físico o
incluso
ag
resio
ne
s.
Co
mp
ortamie
ntos a
utoag
resivo
s (el
suicidio).
In
cend
ios
auto
provo
cad
os y otros da
ño
s.
Á
nimo
de
prim
ido.
Á
nimo
an
sioso.
La
culpa
.
Te
nsión.
Irrita
bilida
d.
Preo
cupa
ción
TEMA1: Psicofarm
acología de la Esquizofrenia y de otros trastornos psicóticos_ Capítulo 4: Psicosis y esquizofrenia…
……
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
…4
1. C
IRC
UIT
OS
CE
RE
BR
AL
ES
Y D
IME
NS
ION
ES
SIN
TO
MÁ
TIC
AS
DE
LA
ES
QU
IZO
FR
EN
IA (fig
. 4-4
)
Sín
tom
as
po
sitiv
os
Sín
tom
as
ne
ga
tivo
sS
ínto
ma
s c
og
nitiv
os
Sín
tom
as
afe
ctiv
os
Sín
tom
as
ag
res
ivo
s
Ma
l funcion
am
iento
de
los circu
itos m
eso
límb
icos, in
volucran
do
al n
úcle
o
accu
mb
en
s.
El n
úcle
o a
ccu
mb
en
s se co
nside
ra pa
rte d
el
circuito
cereb
ral d
e recom
pe
nsa, po
r lo q
ue
hay p
roble
ma
s de reco
mp
ensa
y motiva
ción
– sínto
mas q
ue se
pu
ede
n so
lapa
r con
los sín
tom
as neg
ativos y co
ndu
cen a
l consu
mo
de tab
aco
, dro
gas y a
lcoh
ol -.
Ma
l funcion
am
iento
de
l córte
x prefron
tal.M
al fun
ciona
mien
to d
el
córtex prefro
nta
l m
eso
cortical.
Ta
mbié
n pod
ría
imp
licar re
gio
ne
s m
eso
límb
icas co
mo
el
nú
cle
o a
ccu
mb
en
s.
Ma
l funcion
am
iento
de
lcórtex pre
fron
tal
dorso
late
ral.
Ma
l funcion
am
iento
de
l córte
x pre
frontal
ventro
me
dial.
Proce
sam
ien
to
anó
malo
de
la in
form
ació
n d
el
córtex orbito
fron
tal y
sus cone
xion
es co
n la
am
ígd
ala.
2. N
EU
RO
TR
AN
SM
ISO
R D
OP
AM
INA
(DA
)
La b
ase
bio
lógica
de la
esq
uizo
fren
ia pe
rma
nece
de
scono
cida. S
in em
ba
rgo, e
l neu
rotransm
isor d
opa
mina
(DA
) ha
ten
ido u
n p
ape
l pro
min
ente
en
las h
ipó
tesis a
cerca de
l orig
en
de la
esq
uizo
fren
ia. Las n
eu
ro
na
s d
op
am
iné
rg
icas
utiliza
n la d
op
amin
a (D
A) co
mo ne
urotra
nsmiso
r.
TEMA1: Psicofarm
acología de la Esquizofrenia y de otros trastornos psicóticos_ Capítulo 4: Psicosis y esquizofrenia…
……
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
…5
2.1
. Sín
tes
is d
e d
op
am
ina
(figu
ra 4
-5)
2.2
. Fin
aliz
ac
ión
de
la a
cc
ión
de la
DA
(figu
ra
4-6
)
La D
A se
sinte
tiza e
n las te
rmin
ale
s ne
rviosos
dop
amin
érgica
s a p
artir d
el am
inoá
cido tiro
sina:
1º La
tiro
sin
a, u
n p
recurso
r de
la dop
am
ina
, es
transp
orta
da al in
terio
r de
las te
rmina
les n
erviosas
dop
amin
érgica
s me
dian
te u
na
bo
mb
a d
e tiro
sina
o u
n
transp
orta
dor esp
ecífico
.
2º La
tirosina
es co
nve
rtida e
n D
OP
A, m
ed
ian
te la
enzim
a
tirosin
a hidro
xilasa (T
OH
).
3º La
DO
PA
es conve
rtida e
n d
op
am
ina
(DA
) me
dian
te la
en
zima D
OP
A d
escarb
oxila
sa (D
DC
).
4º De
spué
s de
la sín
tesis, la
DA
es a
lma
cen
ad
a e
n
ve
síc
ula
s siná
pticas g
racia
s al tra
sportad
or ve
sicula
r de
mo
no
amin
as (V
MA
T2
) y allí pe
rman
ece
hasta
que
es
libera
da a
la sina
psis du
rante la
neu
rotransm
isión.
La a
cción de
la D
A p
ued
e se
r fina
lizada
a través de
múltip
les m
eca
nism
os:
a)
La
DA
pu
ed
e s
er tr
an
sp
orta
da fu
era
de la
he
nd
idu
ra
sin
áp
tica
al in
terio
r
de
la p
re
sin
ap
sis
vía
tra
ns
po
rta
do
r d
e d
op
am
ina
(DA
T).
El tra
nspo
rtad
or presiná
ptico
(DA
T) d
e la D
A e
s espe
cífico pa
ra la D
A.
El D
AT
finaliza la
acció
n en la
sinap
sis de
la DA
devo
lvién
dola
a la te
rmin
al
nerviosa
pre
sináp
tica, do
nde
es re
alm
ace
nad
a e
n las vesícula
s sináp
ticas
para
su re
utiliza
ción
en
otra
neu
rotra
nsm
isión.
Los D
AT
s no se
encu
entran
en
alta
den
sidad
en
los te
rmina
les a
xónicos d
e to
das la
s ne
uron
as d
opa
min
érg
icas (p
. ej. en el có
rtex p
refro
nta
l, los D
AT
S
son re
lativam
en
te e
scasos)
b)
La D
A p
ue
de se
r de
str
uid
a e
n e
l es
pa
cio
ex
tra
ce
lula
r p
or la
en
zim
a
ca
teco
l-0-m
etiltr
an
sfe
ras
a (C
OM
T).
c)
Otra
s en
zima
s – la
mo
noa
mino
oxida
sa (M
AO
) A o
B- p
ued
en de
struir la D
A
den
tro d
e la ne
uro
na p
resin
áp
tica y en
otra
s célu
las co
mo la
s de
la g
lía.
2.3
. Re
ce
pto
re
s d
op
am
iné
rg
ico
s (fig
ura
4-7
a 4
-10
)
Los re
cep
tore
s de
DA
reg
ula
n la
ne
uro
tran
smisió
n d
op
am
iné
rgica
. El re
cep
tor de
D2
má
s exte
nsa
me
nte
inve
stiga
do
. E
l rece
pto
r D2
es e
stimu
lad
o p
or lo
s ag
on
istas d
op
am
inérg
icos p
ara
el tra
tam
ien
to d
e la
en
ferm
ed
ad
de
Parkin
son
y blo
qu
ea
do
po
r los a
ntip
sicótico
san
tag
on
istas d
opa
min
érg
icos e
n e
l trata
mie
nto
de
la e
squ
izofre
nia
.T
ran
sp
orta
do
re
s
Re
ce
pto
re
s D
2 p
re
sin
áp
tico
s: su
ocu
pa
ción
pro
po
rcion
a un
fen
óm
en
ode
retro
alim
en
tación n
eg
ativo
en
la lib
eració
n d
e D
A d
esd
e la
pre
sina
psis
neu
ron
al.
Re
ce
pto
re
s
do
pa
min
érg
ico
s
po
sts
iná
ptic
os
DA
TV
MA
T2
Au
torre
ce
pto
r p
re
sin
áp
tico
D2
term
ina
l
Au
torre
ce
pto
r p
re
sin
áp
tico
D2
so
ma
tod
en
drític
o
El tr
an
sp
orta
do
r
de
DA
se
encu
en
tra e
n la
pre
sina
psis y e
s re
spo
nsa
ble
de
va
ciar la
sina
psis
del e
xceso
de
DA
.
El tr
an
sp
orta
do
r v
es
icu
lar d
e
mo
no
am
ina
s tra
nsp
orta
la D
A
sinte
tizad
a d
en
tro d
e la
ne
uron
a
dop
am
iné
rgica
al in
terior d
e la
s ve
sícula
s siná
ptica
s pa
ra
alma
cen
arla
ha
sta su
uso
en
la
neu
rotra
nsm
isión
.
Loca
lizad
os e
n e
l term
ina
l axon
al.
Cu
and
o la
DA
se a
cum
ula
en
la
sinap
sis, se u
ne
al a
utorre
cep
tor, lo
qu
e in
hib
e la
libe
ració
n d
e
dop
am
ina
en la
ne
uro
na
pre
siná
ptica
.
Loca
lizad
os e
n e
l áre
a
som
ato
de
ndrítica
.
Cua
nd
o la
DA
se u
ne
al re
cep
tor
aqu
í, se a
tenú
a e
l flujo
de
imp
ulso
sen
la n
eu
ron
a, y e
sto de
tien
e la
lib
era
ción
de
má
s DA
.
D1
, D2
, D3
,
D4
y D
5.
3. P
RIN
CIP
AL
ES
VÍA
S D
OP
AM
INÉ
RG
ICA
S D
EL
CE
RE
BR
O
Vía
mes
olím
bic
a (fig
. 4-
11
b)
Vía
mes
oc
ortic
al (fig
.
4-1
1c)
Vía
nig
ro
estr
iad
a (fig
. 4-1
1a
)V
ía tu
bero
infu
nd
ibu
lar (fig
. 4-
11
d)
Tá
lam
o
(fig. 4
-11
e)
Se pro
yecta
de
sde
Se pro
yecta
de
sde lo
s S
e proye
cta d
esde
la su
stan
cia ne
gra a
S
e proye
cta d
esde
el S
urge
de
TEMA1: Psicofarm
acología de la Esquizofrenia y de otros trastornos psicóticos_ Capítulo 4: Psicosis y esquizofrenia…
……
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
…6
cuerp
os celulare
s lo
caliza
dos en
el áre
a
ventra
l teg
me
ntal de
l tro
ncoe
ncéfalo
a los
term
ina
les a
xón
icos d
e
cierta
s áre
as límbica
s de
l cere
bro, co
mo el
nu
cle
us
accu
mb
en
s
, que
se cre
e
que
ge
stiona
mú
ltiple
s fu
ncione
s con la
s
sensa
cion
es p
lace
nte
ras, la
po
ten
te e
uforia
de
las dro
gas de
abu
so a
sí com
ola
pro
ducció
n de d
elirio
s y alu
cina
cion
es -s
ínto
ma
s
po
sitiv
os
- en la
psicosis.
cuerp
os celulare
s lo
caliza
dos en
el áre
a
tegm
en
tal ve
ntral al
córtex prefro
nta
l, do
nde
pue
de
desa
rrollar un pa
pe
l im
po
rtante e
n la
prod
ucción
de
sínto
mas c
og
nitiv
os
y
algun
os n
eg
ativ
os
(córtex pre
fron
tal
dorso
late
ral) y d
e sín
tom
as a
fec
tivo
s y
otros ne
ga
tivo
s
(córtex prefro
nta
l ven
trom
edia
l) en
la
esqu
izofre
nia.
los g
ang
lios basa
les o estria
do
, es p
arte
de
l sistem
a nervio
so extrapira
mid
al y
contro
l a fu
ncion
es m
oto
ras y
mo
vimie
nto
.
El dé
ficit de
DA
en
esta
vía provo
ca
trasto
rnos d
el m
ovim
iento (P
arkinso
n) y pu
ede
provo
car acatisia
(inqu
ietud
) y disto
nía
(mo
vimie
nto
s reto
rcido
s de
cara
y cuello).
La h
ipera
ctividad
de
DA
provo
ca tics.
El blo
que
o cró
nico d
e los rece
pto
res D
2 en
esta
vía p
ued
e p
rovoca
r un
a trasto
rno
del m
ovim
iento
hip
erqu
inésico
–
disquin
esia
tardía
ind
ucida p
or ne
urolé
pticos-
hipotála
mo
a la glá
ndu
la hip
ofisiaria
an
terior y co
ntro
la la
secre
ción d
e p
rola
ctina
.
No
rma
lme
nte
las neu
rona
s do
pam
iné
rgicas inh
iben
la
libera
ción d
e p
rola
ctina
. Si se
in
terru
mpe
el fu
ncion
am
ien
to d
eestas ne
uro
nas a
um
enta la
pro
lactina
y pu
ede
prod
ucir ga
lactorrea
(secre
ción
m
am
aria), a
men
orrea
(pérd
ida
de
ovu
lació
n y de m
enstrua
ción)
y disfun
ción sexu
al. E
sto pu
ede
ocu
rrir con fá
rmaco
s an
tipsicó
ticos q
ue blo
que
an
los re
cep
tores D
2.
mú
ltiple
s sitio
s y se pro
yecta
al
tála
mo
.
4. H
IPÓ
TE
SIS
DO
PA
MIN
ÉR
GIC
A D
E L
A E
SQ
UIZ
OF
RE
NIA
Explica la
ma
yoría
de
los sínto
ma
s de e
ste tra
storn
o a
travé
s de
la disregu
lació
n d
e la vía
dop
am
inérg
ica m
eso
límb
ica o
de
la vía
do
pam
iné
rgica m
esoco
rtical, co
n re
lativa
pre
servación
del fu
ncion
am
ien
to d
e las vía
s do
pam
inérg
icas nigro
estriad
a, tub
eroin
fun
dibula
r y ta
lám
ica.Lo
s sínto
mas po
sitivos d
e la p
sicosis so
n deb
idos a
la h
ipe
ra
ctiv
ida
d d
e las n
eu
rona
s do
pam
inérg
icas me
solím
bica
s y los sín
tom
as
TEMA1: Psicofarm
acología de la Esquizofrenia y de otros trastornos psicóticos_ Capítulo 4: Psicosis y esquizofrenia…
……
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
…7
neg
ativos, co
gnitivos y a
fectivo
s de la
esq
uizo
fren
ia se po
stula
que
son
de
bido
s a u
na in
fra
ctiv
ida
d d
e las n
eu
rona
s do
pam
inérg
icas m
eso
corticale
s y sus p
royeccio
nes al córtex pre
fron
tal.
La in
fra
ctiv
ida
d d
e las n
eu
rona
s do
pam
inérg
icas me
solím
bica
s pue
de
tam
bié
n co
ntribu
ir a los sín
tom
as neg
ativos d
e la e
squ
izofre
nia
re
lacio
nad
os co
n la
s fun
cion
es d
e recom
pe
nsa.
“H
ipó
tes
is d
op
am
iné
rg
ico
– m
es
olím
bic
a d
e lo
s s
ínto
ma
s p
ositiv
os
de
la e
sq
uiz
ofr
en
ia”
(fig. 4
-12
y 4
-13
))
“H
ipó
tes
is
do
pa
min
érg
ica
me
so
co
rtic
al d
e lo
s
sín
tom
as c
og
nitiv
os
,
ne
ga
tivo
s y
afe
ctiv
os
de
la e
sq
uiz
ofr
en
ia”
Vía
nig
ro
es
tr
iad
a (fi.
4-1
7)
Vía
tub
ero
inf
un
dib
ula
r (fig
. 4-
18
Es la hip
eractivid
ad e
n e
sta vía d
opa
min
érg
ica la
qu
e med
ia la p
rod
ucción
de sín
tom
as
positivos en
la p
sicosis o sín
tom
as positivo
s que
aco
mp
aña
n u
na m
an
ía, de
pre
sión
o
dem
encia
.La
s en
ferm
eda
des o
susta
ncias q
ue au
me
nta
n la D
A po
ten
ciarán
sínto
ma
s psicótico
s po
sitivos, p. e
j. Las d
rog
as estimu
lantes com
o la
s an
feta
min
as o
la co
caína.
Las su
stan
cias que
dism
inu
yen la
DA
ate
nu
aran
o e
limin
arán
los sínto
ma
s positivo
s.La
hipe
ractivida
d d
e e
sta vía
pu
ede
, ade
má
s ten
er u
n pap
el im
po
rtan
te e
n los sín
tom
as de
agre
sividad
y hostilida
d e
n la e
squizofren
ia.
Re
laciona
la
hipoa
ctividad
en
las
proye
ccion
es
me
soco
rticales a
l córtex pre
fron
tal co
n lo
s síntoma
s cog
nitivo
s, neg
ativos y
afectivos d
e la
esq
uizo
fren
ia.E
l incre
men
to d
e
DA
en la
vía
dop
amin
érgica
m
eso
cortical p
od
ría
me
jorar lo
s síntoma
s ne
gativo
s, cogn
itivos yafectivo
s de
la
esqu
izofre
nia.
(fig. 4
-14
, 4-1
5, 4
.16
)
En la
esq
uizo
fren
ia no
trata
da,
se con
sider
a que
la
actividad
en
esta
vía
es
“no
rma
l”.
En la
esq
uizo
fren
ia no
trata
da,
se con
sidera
que
la activid
ad
en e
sta
vía e
s “n
orm
al”
Vía
do
pa
min
érg
ica m
es
olím
bic
a, r
ec
om
pe
ns
a y
sín
tom
as
ne
ga
tivo
s
Pacie
ntes trata
dos co
n antip
sicótico
s qu
e em
peo
ran en
sus sínto
mas ne
ga
tivos (pierde
n
mo
tivación
e in
teré
s y tien
en an
he
don
ia y d
ificulta
d p
ara e
xpe
rime
nta
r pla
cer) y p
rese
ntan un
estad
o d
e “n
euro
lep
sis” casi id
én
tico a los sín
tom
as neg
ativos de
la e
squizo
fren
ia.
El he
cho d
e que
el có
rtex p
refrontal n
o ten
ga u
na a
lta d
ensid
ad de
rece
pto
res D2
po
dría
im
plica
r qu
e exista un
funcio
nam
iento de
ficiente en
el sen
o d
el sistem
a d
opa
miné
rgico
me
solím
bico
que
pro
vocaría m
ecan
ismo
s de re
com
pen
sa ina
de
cuad
os.
Esto
justifica la
incid
encia
de
abu
so d
e su
stan
cias e
n in
dividuo
s con
esq
uizofre
nia (n
icotina
,estim
ulan
tes,…
), com
o u
n inte
nto
de
po
tencia
r un
a fun
ción
deficita
ria d
e los ce
ntro
s de
l pla
cer
me
solím
bico
s.
TEMA1: Psicofarm
acología de la Esquizofrenia y de otros trastornos psicóticos_ Capítulo 4: Psicosis y esquizofrenia…
……
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
…8
5. N
EU
RO
TR
AN
SM
ISIC
IÓN
GL
UT
AM
AT
ÉR
GIC
A
5.1
. Sín
tesis
de
l glu
tam
ato
: Re
cic
lad
o y
re
ge
ne
rad
o
TEMA1: Psicofarm
acología de la Esquizofrenia y de otros trastornos psicóticos_ Capítulo 4: Psicosis y esquizofrenia…
……
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
…9
El am
inoá
cido glu
tam
ato
, o á
cido glu
tám
ico, e
s un ne
uro
transm
isor, a
un
que
su fun
ción pre
dom
ina
nte es la de
servir co
mo a
min
oácid
o esen
cial en
la b
iosíntesis d
e p
rote
ínas. C
uan
do es usa
do
com
o neu
rotra
nsmiso
r, es sin
tetiza
do a
partir de
la g
lutamin
a p
or las cé
lulas d
e la g
lía, que
ad
em
ás ayud
an a
l reciclaje
y reg
ene
ració
n de
má
s gluta
mato tra
s la libe
ración d
el mism
o d
uran
te la
neu
rotra
nsm
isión:
1º El g
luta
mato e
s libe
rado
de
sde la
s vesícu
las siná
pticas (qu
e lo
alm
ace
nan
en
las n
euro
nas glu
tam
até
rgicas p
resin
áptica
s) e in
tera
ctúa co
n los
rece
pto
res de la
s sinap
sis.
2º El g
luta
mato e
s bom
be
ado
al inte
rior d
e las célu
las glia
les
vecin
as o
circund
ante
s, me
dia
nte
un
a bom
ba
de re
capta
ción lla
mad
a
tra
ns
po
rta
do
r d
e a
min
oá
cid
os e
xc
itad
ore
s (T
AA
E) (fig
. 4-1
9 A)
* La n
eu
rona
glu
tama
térg
ica pre
sináp
tica y lo
s luga
res p
ostsiná
pticos de
la n
euro
tran
smisió
n g
luta
ma
térg
ica p
ue
den
tene
r tam
bién
T
AA
Es, pe
ro n
o jue
ga
n un p
ap
el tan im
po
rtante
en el re
ciclaje
y reg
ene
ració
n d
el glu
tam
ato co
mo lo
s TA
AE
s de
las célula
s gliales.
3º El g
luta
mato e
s conve
rtido
en g
luta
min
a e
n la cé
lula
de
la glía m
edian
te una
en
zima
con
ocid
a co
mo glu
tam
ina
sinte
tasa
. (fig. 4-1
9 B
)
4º La
glutam
ina
es lib
erad
a d
esde
la cé
lula g
lial p
or un tra
sporta
do
r espe
cífico d
e a
mino
ácido
s ne
utro
s (TS
AN
glia
l) a tra
vés d
e un pro
ceso
de
transp
orte
inverso
, y desp
ués bo
mb
ead
o p
or un tipo
dife
rente d
e TS
AN
neu
ron
al salta
r a la
neu
ron
a gluta
ma
térgica
. (fig. 4
-19 C
) T
ransp
orte
inverso
= lib
eració
n (salen fu
era). T
ran
sporte dire
cto =
reca
pta
ción
(ha
cia a
de
ntro)
5º En
el inte
rior d
e la
neu
ron
a presin
áptica
glu
tama
térg
ica, la glu
tam
ina
es co
nve
rtida
en
glu
tam
ato
me
diante la
enzim
a gluta
min
asa
y bo
mb
ead
a a
l inte
rior d
e las ve
sícula
s me
dian
te e
l transp
orta
dor vesicu
lar de g
luta
mato (vG
luT), d
on
de se
alm
acen
a p
ara fu
tura
s lib
eracion
es. (fig. 4
-19D
)
Un
a ve
z libe
rado
, las a
cc
ion
es d
el g
luta
mato
so
n fin
aliz
ad
as
, no
por la
acción de
una
en
zima
com
o e
n e
l caso d
e o
tros siste
ma
s ne
urotran
smiso
res, sino m
ed
iante
la e
xtracción
po
r me
dio
de
TA
AE
s localiza
do
s en
las neu
rona
s y en la
glía
, y el ciclo comp
leto co
mie
nza d
e nu
evo.
5. N
EU
RO
TR
AN
SM
ISIC
IÓN
GL
UT
AM
AT
ÉR
GIC
A (fig
. 4.2
0. y
4.2
1., p
ág
. 99 y
100
)
5.2
. Sín
tesis
de
co
tra
ns
mis
ore
s d
el g
luta
ma
to g
licin
a y
d-s
erin
a
Los siste
ma
s glu
tama
térg
icos tien
en la
pecu
liarid
ad
de q
ue u
no
de lo
s rece
pto
res clave
pa
ra el glu
tam
ato re
quiere
de
un co
tran
smiso
r, ad
em
ás del g
lutama
to, p
ara fun
ciona
r. Ese
recep
tor e
s el rece
ptor NM
DA
y el cotran
smisor pu
ed
e ser la glicin
a o
la D
-serin
a.
TEMA1: Psicofarm
acología de la Esquizofrenia y de otros trastornos psicóticos_ Capítulo 4: Psicosis y esquizofrenia…
……
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
…10
5.2
.1. P
ro
du
cció
n d
el c
otr
an
sm
iso
r g
licin
a d
el r
ece
pto
r N
MD
A (N
-me
til-d-a
sp
arta
to)
La g
licina
no es sin
tetiza
da p
or neu
rona
s gluta
ma
térgicas, a
sí qu
e las n
euro
nas g
luta
matérg
icas d
ebe
n o
btene
r la g
licina qu
e n
ecesita
n p
ara sus
rece
pto
res NM
DA
de
las n
euro
nas pro
du
ctoras d
e glicina
o d
e las célu
las gliales (fig
. 4-20
)P
ro
du
cid
a e
n la
s n
eu
ro
na
s d
e
glic
ina
Dir
ec
tam
en
teP
ro
du
cid
a e
n la
s c
élu
las
glia
les
Las n
eu
ron
as p
rodu
ctora
s de
glicin
a a
portan
sólo
una
pe
que
ña
pa
rte d
e la
glicina
prese
nte
en
las sin
apsis g
luta
matérg
icas, qu
e no es
capa
z de
difun
dirse
mu
y lejos de
las
neu
rona
s vecina
s qu
e la pro
du
cen
porq
ue e
s recap
tad
a por e
stas
neu
rona
s me
dia
nte
un
tipo
de b
om
bare
cap
tado
ra d
e g
licina (tra
nspo
rtad
or de
glicin
a tip
o 2, o G
ly-T2
) (fig. 4
-20)
La g
licina
pue
de
proce
de
r dire
ctam
ente
de
am
inoá
cidos d
e la
die
ta.
Es tra
nspo
rtad
a al in
terio
r de
la cé
lula
glial por u
n tr
an
sp
orta
do
r d
e g
licin
a (G
ly-
T1
) o p
or un tr
an
sp
orta
do
r e
sp
ec
ífico
de
am
ino
ácid
os
neu
tro
s (T
SA
N).
La g
licina
es p
rodu
cida e
n la
célu
la glial a pa
rtir de
l am
inoá
cido L-se
rina, ca
pta
do po
r la cé
lula
glia
l vía
transp
orta
dor de
L-se
rina
(L-S
ER
-T), y d
espu
és co
nvertid
a
en g
licina
me
diante
la enzim
a serin-h
idro
xi-me
tiltransfera
sa
(SH
MT
). La
enzim
a S
HM
T trab
aja en
do
s direccio
nes,
convirtien
do
la L-serina
en g
licina
o la
glicin
a en L-se
rina.
La g
licina
de la
célu
la g
lial e
s libera
da
al in
terior de
la sin
apsis g
lutama
térg
icas a tra
vés de un
m
eca
nism
o d
e tra
sporte
inve
rso m
edia
nte el tra
nspo
rtad
or de g
licina
1 (G
ly-T
1).
La g
licina
extra
celula
r es re
cap
tada
por la
célu
la g
lial m
edia
nte transp
orte
dire
cto a
travé
s de
una
bo
mb
a de reca
pta
ción
(Gly
-T1
) y así te
rmin
a la a
cción
de la
glicina
en
la sina
psis. (fig
. 4-2
0)5.2
.2. P
ro
du
cc
ión
de
l co
tra
ns
mis
or D
-se
rin
a
La D
-serin
a tie
ne alta
afin
idad
po
r los lug
ares de
un
ión d
e la
glicina
en
los re
ceptore
s NM
DA
y po
r ello
la c
élu
la g
lial e
stá e
quip
ada
con
una
en
zima cap
az d
e tra
nsforma
r la L
-serina
en D
-serina
, así con
vertir e
sta d
e n
uevo
en
L-se
rina
qu
e se llam
a serin
a ra
cema
sa. (fig
. 4-21
)L
a D
-se
rin
a p
ue
de
de
riv
ars
e d
e L
-serin
a o
de g
licin
a. L
a g
licina es con
vertid
a en L
-serin
a p
or la e
nzima
SH
MT
y la L
-serin
a e
s con
vertid
a
en D
-serin
a p
or la serin
a racem
asa
(fig. 4
-21
)La
D-se
rina
es d
espu
és libe
rada
me
dian
te tra
nspo
rte in
verso p
or el transp
ortado
r glia
l de
D-serin
a (D
-SE
R-T
), y ser ú
til du
rante
la
neu
rotransm
isión
en
sinap
sis glu
tam
até
rgica
s qu
e co
nteng
an re
cepto
res N
MD
A.
Las a
ccione
s de
la D-se
rina son
con
cluidas p
or la re
cap
tació
n sin
áptica
po
r el D
-SE
R-T
glial actu
and
o h
acia e
l interior d
e la ne
uro
na y po
r m
ed
io de la
en
zima
D-a
min
o-á
cido
oxid
asa
(DA
O) en
el inte
rior d
e la célu
la glial.
5.3
. Rec
ep
tore
s d
e g
luta
mato
(Fig
. 4-22
y tab
la 4
-7, p
ág
ina
10
2)T
AA
EvG
luT
Lo
s r
ece
pto
re
s d
e g
luta
ma
to m
eta
bo
tró
pic
os
NM
DA
, AM
PA
y k
ain
ato
(re
ce
pto
re
s io
no
tró
pic
os
o r
ec
ep
tore
s
ac
op
lad
os
a c
an
al)
La b
om
ba
de
reca
pta
ción
Tra
nspo
rtado
r de
glu
tam
ato
Está
n prese
nte
s tan
to e
n las n
euro
nas
presiná
ptica
s com
o en la
s po
stsináp
ticas y
están aco
pla
do
s a p
roteín
a G
Los re
cepto
res NM
DA
(N-m
etil-d
-aspa
rtato
), AM
PA
(ácido
alfa
-am
ino-3
-hid
roxi-5
-me
til-4-iso
xazolpro
pión
ico) y de
kain
ato
, son
todo
s mie
mbro
s de
la fa
milia
de
recep
tore
s de ca
na
l ión
ico
Gru
po
s II y
IIIG
ru
po
I
TEMA1: Psicofarm
acología de la Esquizofrenia y de otros trastornos psicóticos_ Capítulo 4: Psicosis y esquizofrenia…
……
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
…11
presiná
ptica
neu
rona
l: tra
nspo
rtad
or de
amin
oácido
s excitad
ores
(TA
AE
).
Es
resp
onsa
ble
de la
var el exce
so d
e
gluta
mato
de la
sin
apsis.
en la
s vesícula
s sin
áptica
s.
Intro
duce
glu
tam
ato en
las
vesículas
siná
pticas,
don
de se
alma
cena
pa
ra se
r usa
do e
n fu
turas
neu
rotrans
misio
nes.
reg
ula
do
por lig
and
o. R
ecep
tores io
notróp
icos o recep
tore
s aco
pla
do
s a ca
nal ió
nico (F
ig. 4
-22 y ta
bla 4-7
).S
e loca
lizan
postsin
áptica
me
nte y tra
ba
jan
juntos pa
ra m
od
ular la
neu
rotransm
isión
po
stsináp
tica y e
xcitato
ria dese
ncad
en
ada
po
r el
gluta
mato.
Se lo
caliza
n
presiná
ptica
men
te,
funcio
nan
do com
o
auto
rrecep
tores p
ara
bloqu
ea
r la libera
ción de
glu
tam
ato (Fig. 4
-23).
Los ag
onista
s red
ucen
la
libera
ción d
e g
lutam
ato
y son
útiles co
mo
an
ticonvu
lsivante
s y estab
ilizad
ores d
el h
umo
r y a
dem
ás p
rote
gen
con
tra
la e
xcitoto
xicida
d del
gluta
mato.
Se lo
caliza
n e
n la
postsin
apsis
don
de pu
ede
n
inte
ractu
ar con
otros recep
tore
s po
stsináp
ticos d
e
gluta
mato, co
mo
lo
s rece
ptores de
can
al ió
nico
reg
ula
do
por
ligan
do
, facilita
ndo
y poten
ciand
o la
neu
rotransm
isión
excita
toria
gluta
matérg
ica (fig
.4-2
2)
AM
PA
y
ka
inato
NM
DA
Se
enca
rgan
de la
lla
mad
a
neu
rotransm
isión
excitato
ria ráp
ida.
Son
un
“de
tecto
r de
coin
ciden
cias”, es d
ecir da
n
lug
ar a las a
ccione
s po
stsináp
ticas d
e la
neu
rotransm
isión
gluta
ma
térgicas, ú
nica
me
nte cuan
do
tres co
sas ocurre
n a
l mism
o tie
mp
o: qu
e el glu
tam
ato ocu
pe su
s luga
res de un
ión en
el re
ceptor N
MD
A, qu
e
la g
licina o
d-serin
a ocup
en su lu
ga
r corresp
on
dien
te
en e
l recep
tor NM
DA
y que
ocu
rra la d
esp
olariza
ción.
Alg
una
s de
las se
ñale
s que
son a
ctivad
as por e
l re
cep
tor N
MD
A no
sólo inclu
yen lo
s fenó
me
nos d
e
pote
ncia
ción de
la n
euro
tran
smisió
n a
largo
plazo
y fa
cilitació
n d
e la pla
sticida
d siná
ptica
sino ta
mb
ién
proce
sos de excito
toxicid
ad
.
6. P
RIN
CIP
AL
ES
VÍA
S G
LU
TA
MA
TÉ
RG
ICA
S D
EL
CE
RE
BR
O
El glu
tam
ato es u
n neu
rotra
nsmiso
r ub
icuo
qu
e pare
ce se
r capa
z de
excita
r casi a
cualq
uier n
euro
na
del ce
reb
ro (“inte
rruptor ge
ne
ral”). H
ay u
na m
edia
doce
na
de vía
s glutam
até
rgicas esp
ecífica
s qu
e tie
nen
esp
ecial rele
vancia
pa
ra la fisio
patolo
gía de la
esq
uizo
fren
ia (fig
. 4-27
)C
órtic
o –
tro
nc
oe
nc
efá
licas
Vía
a e
n fig
. 4-2
7, p
ág
. 10
7
Có
rtic
o –
estr
iad
as
Vía
b e
n fig
. 4-2
7
Hip
oc
am
pal
–
ac
cu
mb
en
s
Vía
c e
n fig
.
4-2
7
Ta
lam
o –
co
rtic
al
Vía
d e
n
fig. 4
-27
Có
rtic
o –
talá
mic
a
Vía
e e
n fig
.
4-2
7
Có
rtic
o –
co
rtic
al
(dir
ecta
)
Vía
f en
fig.
4-2
7
Có
rtic
o –
co
rtic
al
(ind
ire
cta
)
Vía
g e
n fig
.
4-2
7
TEMA1: Psicofarm
acología de la Esquizofrenia y de otros trastornos psicóticos_ Capítulo 4: Psicosis y esquizofrenia…
……
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
…12
Vía
desce
nd
ente
que
se p
royecta de
sde
las n
euro
na
s córtico pira
mid
ales o
ne
uron
as p
iramid
ales d
el córtex pre
fron
tal,
a ce
ntros de ne
urotran
smisió
n de
l tro
ncoe
ncéfalo
, inclu
ye:
-Lo
s nú
cleo
s de
l rafe, e
ncarg
ad
os de la
ne
urotran
smisió
n se
roto
nin
érgica
.-
El lo
cu
s c
oeru
leus, de
la
nora
dren
érgica
.-
El áre
a te
gm
ental ve
ntra
l (AT
V) y la
sustancia n
egra
, de
la d
opa
miné
rgica
.
Actú
a, sob
re to
do, co
mo
un
fre
no
en
la
vía
do
pam
inérg
ica
me
so
límb
ica
.
Vía
desce
nde
nte
de
sde la
s neu
rona
s córtico
piram
idale
s al
estriad
o:
-V
ía g
luta
ma
térg
ica
co
rtic
oes
tria
da
, cua
ndo
se proye
cta
al estria
do d
orsa
l.-
Vía
glu
tam
até
rg
ica
có
rtic
o –
ac
cu
mb
en
s, cua
ndo
se pro
yecta
al
nu
cle
us a
ccu
mb
en
s (á
rea
espe
cífica del
estriad
o ventral)
De
sde el
hipoca
mp
o a
lnu
cle
us
accu
mb
en
s.
Existen
te
orías que
re
lacio
nan
esta vía
con
la
esq
uizo
fren
ia.
Lleva
info
rma
ción de
vue
ltade
sde e
l tá
lam
o
hasta
el
córtex, a
me
nu
do
para
pro
cesar
info
rma
ción sen
soria
l.
Se pro
yecta
al tálam
o, qu
e re
gula
la
forma
en
qu
e las
neu
rona
s re
accion
an
a in
form
ació
n
senso
riales.
Vía
s glu
tam
atérgic
as en e
l córtex qu
e se
excitan
en
tre
sí po
r me
dio
de la
s en
trad
as sin
áptica
s dire
ctas
desd
e su
prop
io
neu
rotransm
isor glu
tam
ato.
Un
a n
euro
na
piram
ida
l pu
ede
inh
ibir
a otra por
me
dio de
en
trad
as in
dire
ctas,
concre
tam
ent
e por m
ed
io
de
inte
rneu
ron
asqu
e lib
era
n G
AB
A.
7. H
IPÓ
TE
SIS
DE
LA
HP
OF
UN
CIÓ
N D
EL
RE
CE
PT
OR
NM
DA
EN
LA
ES
QU
IZO
FR
EN
IA
Un
a d
e las hip
ótesis actua
les más im
po
rtan
tes so
bre la
cau
sa d
e la e
squ
izofre
nia pro
po
ne q
ue
la a
ctividad
de
l gluta
ma
to e
n NM
DA
es
hipofun
ciona
l deb
ido
a a
no
malía
s e
n la
form
ac
ión
de
las
sin
ap
sis
de
NM
DA
glu
tam
até
rg
ico
s d
uran
te e
l desa
rrollo
.E
sta h
ipó
tesis ta
mb
ién
pu
ede
exp
licar la h
ipó
tesis de
la D
A e
n e
squizo
fren
ia co
mo
con
secue
ncia d
e la h
ipo
funció
n d
e los re
cep
tores N
MD
A.
Surg
e a
pa
rtir de ob
serva
r que
cuan
do lo
s rece
ptore
s NM
DA
resu
ltan h
ipofun
ciona
les por la
acción
del a
nta
go
nis
ta d
el r
ec
ep
tor N
MD
A
fenciclid
ina (P
CP
) o que
tam
ina se
pro
duce
un
esta
do
psicó
tico e
n ind
ividu
os n
orma
les muy sim
ilar a los sín
tom
as de la
esq
uizo
fren
ia.
A d
iferen
cia de
las a
nfe
tam
ina
s qu
e provo
can solo
síntoma
s po
sitivos, la PC
P ad
em
ás m
imetiza
los sín
toma
s cog
nitivo
s, neg
ativos y a
fectivo
sde
la e
squizo
frenia
(aisla
mien
to so
cial y d
isfunció
n ejecu
tiva) (fig. 4-28
, pág
. 108
)S
ina
ps
is d
e N
MD
A d
efic
ien
te e
n in
tern
eu
ro
nas
GA
BA
de
l có
rte
x p
re
fro
nta
l
Alg
o e
stá m
al e
n la p
rog
rama
ción g
en
ética de
esta
s inte
rn
eu
ro
na
s G
AB
A q
ue p
rese
ntan re
cep
tores N
MD
A co
n h
ipofu
nción
en sus de
nd
ritas.
TEMA1: Psicofarm
acología de la Esquizofrenia y de otros trastornos psicóticos_ Capítulo 4: Psicosis y esquizofrenia…
……
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
…13
Esto
hace
que
la segu
nda
neu
rona
piram
ida
l con la
qu
e se comu
nica de
je de ser in
hib
ida y pa
se a
esta
r de
sinh
ibida e h
ipe
ractiva, lib
eran
do
una
can
tidad
exce
siva d
e g
lutama
to.
Fig
ura
4-2
9A
Fig
ura
4-2
9B
Las n
eu
ron
as p
iram
idale
s corticale
s se co
mu
nican
por m
edio
de in
terne
uro
nas G
AB
Aé
rgicas:
1º Lib
eración
de
glutam
ato de
sde
una
ne
uron
a p
iramid
al in
traco
rtical y se une
a u
n re
ceptor N
MD
A e
n u
na
inte
rneu
ron
a GA
BA
érg
ica.
2º Lib
eración
de
GA
BA
de
sde la
inte
rneu
rona
y se une
a
rece
pto
res GA
BA
(subtip
o
2) ubicad
os e
n e
l axón
de
otra
neu
rona
piram
idal g
luta
matérg
ica.
3º Esto
inhibe
la n
euro
na
pira
mida
l, red
ucie
nd
o así la lib
eración
po
sterior de
gluta
mato.
Ne
uron
as p
iramid
ales co
rticale
s com
unicá
ndo
se p
or m
edio
de
interne
uron
as
GA
BA
érgica
s en
prese
ncia de
re
cep
tores
NM
DA
hip
ofu
ncio
na
les
:
1º Lib
eración
de
l glu
tam
ato
de
sde un
a n
euro
na
pira
mida
l intracortica
l y se u
ne
a un
re
cep
tor N
MD
A h
ipo
fun
cio
na
l en un
a in
terne
uro
na G
AB
Aé
rgica. E
sto im
pide
qu
e e
l gluta
ma
to e
jerza
su e
fecto
ple
no (d
esco
nectivida
d)
2º No
se libe
ra G
AB
A d
esde
la intern
eu
rona
GA
BA
érgica.
No
tien
e lug
ar la estim
ula
ción
de re
cepto
res G
AB
A (
2) en e
l axó
n de o
tra ne
uron
a g
lutama
térg
ica.3º L
a n
euro
na
pira
mida
l de
ja d
e se
r inhib
ida
y pasa
a e
star d
esin
hibid
a e hip
eractiva
, libera
ndo
una
can
tidad
exce
siva d
e g
lutama
to.
Re
lac
ión
de
la h
ipó
tesis
de
la h
ipo
fun
ció
n N
MD
A e
n e
sq
uiz
ofr
en
ia c
on
la h
ipó
tes
is d
op
am
iné
rg
ica
en
es
qu
izo
fre
nia
Las vías glu
tam
até
rgicas có
rtico –
tron
coen
cefá
licas re
gula
n la pro
du
cción
de g
luta
ma
to d
esde
el có
rtex a
l área
ventra
l teg
me
ntal (AV
T) ta
nto
pa
ra la pro
yección
de
DA
me
solím
bica (vía
a en fig
. 4-27
y en fig. 4
-30A
) y para
las p
royeccio
nes d
op
amin
érgica
s me
socortica
les (vía
a e
n fig.
4-27
y en
fig. 4-3
2A
)S
ínto
ma
s p
ositiv
os
Sín
tom
as
ne
ga
tivo
s
Las n
eu
ron
as d
e g
luta
ma
to có
rtico-tro
ncoe
ncefálicas q
ue in
ervan
las n
euro
nas
dop
amin
érgica
s que
se proye
ctan
desd
e el A
VT
al
nu
cle
us a
ccu
mb
en
s – la
vía do
pam
iné
rgica m
esolím
bica
- ine
rvan dire
ctam
ente e
sas neu
rona
s de
do
pam
ina en
pa
rticula
r y las e
stimu
lan
.
Si estas ne
uron
as g
lutama
térg
icas ante
riores e
stuvie
ran d
em
as
iad
o a
ctiv
as
, po
r la hip
oactivid
ad d
e lo
s recep
tore
s NM
DA
en la
s inte
rneu
rona
s GA
BA
cortica
les, ca
usaría
una
lib
eración
exce
siva de D
A e
n el
nu
cle
us a
ccu
mb
en
s a
socia
do
con
los s
ínto
ma
s p
ositiv
os
Las n
eu
ron
as g
lutam
até
rgica
s en
la vía
córtico
-tro
ncoe
ncefálica qu
e re
gula
las n
euro
nas
dop
amin
érgica
s del A
VT
que
se p
roye
ctan al
córtex prefro
nta
l – vía
do
pam
inérg
ica m
eso
cortical- lo
ha
cen in
dire
ctam
ente, e
s de
cir, con
duce
prime
ro a la activa
ción d
e in
terne
uro
nas
GA
BA
, las cu
ales de
spué
s inh
ibe
n las ne
uro
nas
TEMA1: Psicofarm
acología de la Esquizofrenia y de otros trastornos psicóticos_ Capítulo 4: Psicosis y esquizofrenia…
……
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
…14
de
la p
sic
osis
.
Ta
mbié
n pue
den
con
tribuir a
la h
ipera
ctivida
d d
e DA
me
solímb
ica los re
cep
tores N
MD
A
hipofun
ciona
les en la
s sinap
sis glu
tam
até
rgica
s d
el h
ipo
ca
mp
o v
en
tra
l (fig. 4
-31B
, pá
g. 11
2):
1º los re
ceptore
s NM
DA
de
las inte
rne
uron
as GA
BA
del áre
a ve
ntral hip
ocam
pa
l son
hipoa
ctivos.
2º se sobre
activará
la vía
glu
tam
atérgica
al
nu
cle
us a
ccu
mb
en
s
3ºda
do lu
gar a un
a lib
era
ción
exce
siva d
e g
lutam
ato
en
el
nu
cle
us a
ccu
mb
en
s
4ºesto
llevará
la estimu
lación e
xcesiva d
e n
euro
nas G
AB
Aé
rgicas q
ue se
pro
yecta
n al
glo
bu
s p
allid
us
5º lo q
ue in
hib
irá la lib
eración
de
GA
BA
desd
e e
l glo
bu
s p
allid
us a
l AV
T6º e
sto pro
ducirá
la de
sinhib
ición de
la vía do
pa
min
érgica
me
solím
bica y a
sí una
libe
ra
ció
n
ex
ces
iva
de D
A e
n e
l nu
cle
us
ac
cu
mb
en
s y sín
tom
as p
ositivo
s de
esq
uizofre
nia.
dop
amin
érgica
s me
socortica
les.
Si estas ne
uro
nas g
luta
matérg
icas fu
eran
de
ma
siad
o a
ctivas, se p
rodu
ciría u
na
hipoa
ctividad
(inhib
ición
) de la
s ne
uron
as
dop
amin
érgica
s me
socortica
les que
red
uciría la
lib
eración
de
DA
en
el có
rtex p
refrontal y es la
ba
se b
ioló
gica te
órica de
los sín
toma
s ne
gativo
s y co
gnitivos d
e la e
squ
izofre
nia
(fig. 4
-32, pá
g.
113
)
Tem
a 1: P
SICO
FA
RM
AC
OLO
GÍA
DE LA
ESQU
IZOFR
ENIA
Y D
E OT
RO
S TR
AST
OR
NO
S PSIC
ÓT
ICO
S (Cap
ítulo 5
): Age
ntes an
tipsicóticos…
……
……
……
……
……
…C
urso 2
014-2
015…
……
…. 1
CA
PÍT
UL
O 5
: AG
EN
TE
S A
NT
IPS
ICÓ
TIC
OS
.In
trod
uc
ció
nE
ste
ca
pítu
lo a
bo
rda
el e
stu
dio
de lo
s m
eca
nis
mo
s d
e a
cció
n d
e lo
s d
istin
tos a
ntip
sic
ótic
os q
ue
se
co
no
ce
n: a
ntip
sic
ótic
os típ
ico
s, c
lásic
os,
co
nve
ncio
na
les o
ne
uro
lép
tico
s v
s. A
ntip
sic
ótic
os a
típic
os m
ás re
cie
nte
s.
Co
n e
l fin d
e e
nte
nd
er lo
s e
fecto
s b
en
efic
ioso
s y
pe
rjud
icia
les d
e lo
s a
ntip
sic
ótic
os, s
e e
xp
lica
la n
eu
rotra
nsm
isió
n s
ero
ton
iné
rgic
a y
el a
nta
go
nis
mo
qu
e p
rodu
ce
la s
ero
ton
ina
so
bre
la lib
era
ció
n d
e d
op
am
ina
.
Fin
alm
ente
se
ab
ord
a c
óm
o e
s e
l uso
de
los a
ntip
sic
ótic
os e
n la
prá
ctic
a c
línic
a y
se
exp
on
en
futu
ros tra
tam
ien
tos fa
rma
co
lóg
ico
s p
ara
la
esq
uiz
ofre
nia
.
Co
nte
nid
os
1.
Me
ca
nis
mos d
e a
cció
n d
e lo
s a
ntip
sic
ótic
os típ
ico
s:
1.1
. Efe
cto
s te
rap
éu
tico
s
1.1
. Efe
cto
s s
ecu
nd
ario
s
2.
Co
no
cim
ien
to d
el s
iste
ma
se
roto
nin
érg
ico y
su
rela
ció
n c
on
el s
iste
ma
do
pa
min
érg
ico
.
3.
¿Q
ué
ha
ce
a u
n a
ntip
sic
ótic
o a
típic
o?
4.
Otra
s p
rop
ied
ad
es fa
rma
co
lóg
ica
s d
e lo
s a
ntip
sic
ótic
os a
típic
os
5.
Pro
pie
da
de
s fa
rma
co
lóg
ica
s d
e a
ntip
sic
ótic
os c
on
cre
tos: la
s p
ina
s, la
s d
on
as, d
os p
ips y
un
rip.
6.
An
tipsic
ótic
os e
n la
prá
ctic
a c
línic
a.
LO
QU
E N
O E
S M
AT
ER
IA D
E E
XA
ME
N1.
Ep
ígra
fes
, su
be
píg
rafe
s y
pá
gin
as
oA
ccio
ne
s c
ard
iom
eta
bó
lica
s (p
ág
s. 1
73
–1
80
, ha
sta
"Pro
pie
da
de
s fa
rma
co
lóg
ica
s d
e a
ntip
sic
ótic
os
co
nc
reto
s…
") (se
reco
mie
nd
a s
u
lectu
ra).
oF
utu
ros tra
tam
ien
tos
pa
ra la
es
qu
izofre
nia
(pá
gs. 2
27
–2
35
) (se
reco
mie
nd
a e
sp
ecia
lme
nte
su
lectu
ra).
2.
Fig
ura
s: F
igu
ra 5
-1 (E
s im
po
rtan
te, n
o o
bsta
nte
, qu
e e
l alu
mn
o o
bse
rve
esta
figu
ra y
en
tien
da
lo q
ue
ella
exp
resa
); Fig
ura
5-2
4; F
igu
ra 5
-26
; Fig
ura
5-2
8; F
igu
ra 5
-29
; Fig
ura
5-3
0; F
igu
ra 5
-33
; Fig
ura
5-3
7 (e
n e
l libro
5-3
3 e
n la
pá
gin
a 1
72
; Ve
r erra
tas d
e e
ste
ca
pítu
lo m
ás a
de
lan
te); F
igu
ra 5
-38
; F
igu
ra 5
-39
; Fig
ura
5-4
0; F
igu
ra 5
-41
; Fig
ura
5-4
2; F
igu
ra 5
-43
; Fig
ura
5-4
4; F
igu
ra 5
-50
; Fig
ura
5-8
8; F
igu
ra 5
-89
; Fig
ura
5-9
0A
; Fig
ura
5-9
0B
; F
igu
ra 5
-90
C; F
igu
ra 5
-91
A; F
igu
ra 5
-91
B; F
igu
ra 5
-91
C; F
igu
ra 5
-92
; Fig
ura
5-9
3; F
igu
ra 5
-94
.
3.
Ta
bla
s: T
ab
la 5
-1 (R
ete
ne
r, no
ob
sta
nte
en
esta
rela
ció
n, a
la C
lorp
rom
acin
a y
al H
alo
pe
rido
l, sin
ne
ce
sid
ad
de
ap
ren
de
r los n
om
bre
s c
om
erc
iale
s)
4.
Ma
teria
pa
rcia
lme
nte
elim
ina
da
: Te
xto
inclu
ido
en
tre la
s p
ág
ina
s 1
54
(de
sd
e P
od
em
os v
isua
liza
r las a
ccio
ne
s re
lativ
as…
) y la
15
6 (h
asta
“El
ag
on
ism
o p
arc
ial 5
HT
1A
tam
bié
n p
ud
e h
ac
er q
ue
un
an
tips
icó
tico
se
a a
típic
o”, q
ue
sí e
s m
ate
ria d
e e
xa
me
n). (s
e re
co
mie
nd
a, n
o o
bsta
nte
,
su
lectu
ra).
1. F
ÁR
MA
CO
S A
NT
IPS
ICÓ
TIC
OS
CO
NV
EN
CIO
NA
LE
S, C
LÁ
SIC
OS
O “T
ÍPIC
OS
”(fig. 5
-9)
Tem
a 1: P
SICO
FA
RM
AC
OLO
GÍA
DE LA
ESQU
IZOFR
ENIA
Y D
E OT
RO
S TR
AST
OR
NO
S PSIC
ÓT
ICO
S (Cap
ítulo 5
): Age
ntes an
tipsicóticos…
……
……
……
……
……
…C
urso 2
014-2
015…
……
…. 2
Son lo
s tra
tam
iento
s m
ás a
ntig
uos y
fuero
n d
escubie
rtos a
ccid
enta
lmente
en lo
s a
ños 1
950 c
uand
o s
e c
om
pro
bó e
l efe
cto
an
tipsic
ótic
o q
ue
tenía
un
fárm
aco c
on p
ropie
dad
es a
ntih
ista
mín
icas (c
lorp
rom
ac
ina
) en p
acie
nte
s e
squ
izofré
nic
os. E
l efe
cto
antip
sic
ótic
o d
e la
clo
rpro
macin
a e
n la
esquiz
ofre
nia
no
está
media
do p
or s
us p
ropie
dades h
ista
mín
icas.
La c
lorp
rom
acin
a y
otro
s a
gente
s a
ntip
sic
ótic
os c
ausaban n
euro
lep
sis
, una e
xtre
ma le
ntitu
d o
ausencia
de m
ovim
iento
s m
oto
res, a
sí c
om
o u
na in
dife
rencia
conductu
al, e
n a
nim
ale
s e
xperim
enta
les. D
ebid
o a
ello
, a v
eces s
e le
s d
enom
ina “n
euro
léptic
os”. E
sto
s fá
rmaco
s a
ntip
sic
ótic
os o
rigin
ario
s (c
onvencio
nale
s)
causan ta
mbié
n e
l equiv
ale
nte
hum
ano
de
la n
euro
lepsis
, cara
cte
rizado p
or e
nle
nte
cim
iento
psic
om
oto
r, apla
nam
iento
afe
ctiv
o e
indife
rencia
.
Se re
co
noció
que
la p
rop
ieda
d a
ntip
sic
ótic
a d
e to
dos lo
s n
euro
léptic
os e
ra s
u c
apacid
ad p
ara
blo
que
ar lo
s re
cepto
res d
opam
iné
rgic
os D
2 (fig
. 5-2
), so
n
an
tag
on
ista
s D
2. C
on la
ad
min
istra
ció
n d
e u
n a
nta
gonis
ta D
2 lo
s n
ivele
s d
e D
A s
e re
du
cen p
or to
do e
l cere
bro
.
Pe
ro é
sto
s fá
rma
cos e
jerc
en tre
s a
ccio
nes m
ás: b
loque
o d
e lo
s re
cep
tore
s m
uscarín
ico
s –
colin
érg
icos, b
loqueo d
e lo
s re
cepto
res a
dre
nérg
icos a
lfa 1
y
blo
qu
eo d
e lo
s re
ce
pto
res h
ista
mín
icos
1.1
Blo
qu
eo
de lo
s re
cep
tore
s d
op
am
inérg
ico
s (D
2) e
n la
s v
ías
do
pam
iné
rgic
as, c
om
o m
ecan
ism
o d
e a
cció
n e
n la
esq
uizo
fren
iaV
ía m
eso
límb
ica
=hip
era
ctiv
ad
a (fig
. 5-3
)
Vía
meso
co
rtical =
hip
oactiv
a (fig
. 5-5
)
Vía
nig
roestria
tal =
no
rmal (fig
. 5-6
)V
ía tu
bero
infu
nd
ibu
lar
= n
orm
al (fig
. 5-8
)
La a
dm
inis
tració
n d
e u
n
anta
gonis
ta D
2 b
loquea
la D
A
impid
iendo
su u
nió
n a
l rece
pto
r
D2, e
sto
reducen la
hip
era
ctiv
idad e
n e
sta
vía
y lo
s
sín
tom
as p
ositiv
os (d
elirio
s y
alu
cin
acio
nes) d
ism
inuyen
.
Tam
bié
n s
e re
duce
n lo
s
mecan
ism
os d
e re
com
pen
sa
,
deja
ndo a
los p
acie
nte
s
apátic
os, a
nhedón
icos, fa
ltos d
e
motiv
ació
n, y
con in
teré
s
redu
cid
o p
or a
ctiv
ida
des d
e
ocio
e in
tera
cció
n s
ocia
l – u
n
esta
do m
uy s
imila
r al p
rodu
cid
o
por lo
s s
ínto
ma
s n
eg
ativ
os d
e
la e
squiz
ofre
nia
; esto
explic
aría
la in
cid
encia
de ta
baq
uis
mo y
abuso d
e d
rogas e
n la
esquiz
ofre
nia
.
Los a
nta
gonis
tas D
2
blo
qu
ean lo
s
recep
tore
s D
2
redu
cie
nd
o a
ún m
ás
la a
ctiv
ida
d e
n e
sta
vía
y e
mpe
ora
ndo lo
s
sín
tom
as n
egativ
os,
cognitiv
os y
afe
ctiv
os.
Los a
ntip
sic
ótic
os
pueden
pro
ducir e
l
“sín
dro
me
de
ficita
rio
inducid
o p
or
neuro
lép
ticos”,
aunque
la d
ensid
ad
de re
cep
tore
s D
2 e
n
el c
órte
x s
ea m
enor
que e
n o
tras á
reas d
el
cere
bro
.
El b
loqueo d
e lo
s re
cepto
res D
2 im
pid
e q
ue
la D
A s
e u
na e
n e
sa
localiz
ació
n y
pu
ede o
casio
nar e
fecto
res s
ecu
ndario
s m
oto
res q
ue s
on
denom
ina
dos d
e fo
rma
ge
néric
a s
ínto
mas e
xtra
pira
mid
ale
s (S
EP
)
El b
loqueo c
rónic
o d
e lo
s re
cepto
res D
2 e
n é
sta
vía
pro
du
ce u
n
trasto
rno
hip
erq
uin
ésic
o d
el m
ovim
iento
co
nocid
o c
om
o d
isquin
esia
tard
ía (fig
. 5-7
):
M
ovim
iento
s fa
cia
les y
linguale
s, c
om
o d
e m
ascar c
hic
le,
pro
tusio
nes lin
guale
s, y
movim
iento
s fa
cia
les y
de lo
s m
iem
bro
s q
ue
pueden
ser rá
pid
os, e
spasm
ódic
os o
com
o d
e b
aile
)
Los re
cep
tore
sD
2 s
e re
gula
n a
l alz
a (in
cre
menta
ndo s
u n
º) se
hacen s
upers
ensib
les, in
tenta
ndo s
upe
rar e
l blo
queo d
e lo
s fá
rmacos.
P
uede
revertir s
i el b
loqueo
de
los re
cepto
res D
2 s
e re
tira lo
sufic
iente
mente
pro
nto
.
D
espué
s d
e m
ucho tie
mpo d
e tra
tam
iento
, aunq
ue s
ea
dis
contin
uo, s
e h
ace irre
vers
ible
y n
o d
esap
are
ce a
unque n
o s
e
adm
inis
tren a
ntip
sic
ótic
os.
El b
loqueo d
el re
cepto
r D2 e
n é
sta
vía
pu
ede o
casio
nar e
l “sín
dro
me
malig
no n
euro
léptic
o” q
ue e
s ra
ro, p
ero
fata
l, y s
e a
socia
con rig
idez
muscula
r extre
ma
, fiebre
alta
, com
a e
inclu
so
muerte
.
Esto
oca
sio
na q
ue
se
ele
ven
los n
ivele
s d
e
pro
lactin
a
(hip
erp
rola
ctin
em
ia), lo
que s
e a
socia
con
efe
cto
s s
ecunda
rios
com
o g
ala
cto
rrea
(secre
ció
n p
or e
l pe
cho)
y a
menorre
a
(menstru
ació
n irre
gula
r).
1.2
. Acc
ion
es
farm
aco
lóg
ica
s d
e lo
s a
ntip
sic
ótic
os
co
nv
en
cio
nale
s q
ue
pu
ed
en
ca
us
ar e
fec
tos
se
cu
nd
ario
s in
de
se
ab
les.
Blo
qu
eo
de
los
rec
ep
tore
s c
olin
érg
ico
s m
us
carín
ico
s (re
ce
pto
res
de
ac
etilc
olin
a) M
1 (fig
. 5-1
0)
Blo
qu
eo
de
los
Blo
qu
eo
de
los
Tem
a 1: P
SICO
FA
RM
AC
OLO
GÍA
DE LA
ESQU
IZOFR
ENIA
Y D
E OT
RO
S TR
AST
OR
NO
S PSIC
ÓT
ICO
S (Cap
ítulo 5
): Age
ntes an
tipsicóticos…
……
……
……
……
……
…C
urso 2
014-2
015…
……
…. 3
rec
ep
tore
sad
ren
érg
ico
s
-
1
rec
ep
tore
sh
ista
mín
ico
sH
1E
sto
pue
de
ca
usa
r efe
cto
s s
ecu
nd
ario
s in
de
se
ab
les, c
om
o s
eq
ue
da
d d
e b
oca
, vis
ión
bo
rrosa,
estre
ñim
ien
to y
en
len
tecim
ien
to c
og
nitiv
o.
Lo
s a
ntip
sic
ótic
os c
onve
ncio
na
les c
on
pro
pie
dad
es a
ntic
olin
érg
icas p
ote
nte
s tie
ne
n u
na
me
no
r
tend
en
cia
a p
rod
ucir S
EP
qu
e a
que
llos c
on
pro
pie
dad
es a
ntic
olin
érg
icas d
éb
iles.
Pue
s e
l me
ca
nis
mo
farm
acoló
gic
o d
el S
EP
pa
rece
ser u
n re
lativ
o d
éfic
it de
DA
y e
xce
so
de
acetilc
olin
a,
blo
qu
ea
nd
o lo
s re
cep
tore
s c
olin
érg
ico
s m
usca
rínic
os (M
1) s
e re
du
cen
los S
EP
.
La
DA
y la
ace
tilcolin
a tie
ne
n u
na
rela
ció
n re
cíp
roca
en
la v
ía d
op
am
inérg
ica
nig
roestria
tal:
- En
situ
acio
nes n
orm
ale
s la
DA
inhib
e la
libera
ció
n d
e a
ce
tilcolin
a (fig
. 5-1
1A
)
- Cu
an
do
los re
ce
pto
res D
2 s
on
blo
qu
ea
do
s –
po
r un a
ntip
sic
ótic
o c
on
ve
ncio
na
l – la
ace
tilcolin
a lle
ga a
ser m
ás a
ctiv
a c
on u
na
libe
ració
n in
cre
me
nta
da=
se s
up
rime la
inh
ibic
ión
do
pa
min
érg
ica
(fig. 5
-11B
)
- Cu
an
do
los re
ce
pto
res M
1 s
on
blo
qu
ead
os p
or u
n a
ntic
olin
érg
ico
se v
en
ce
el e
xceso
de
activ
ida
d d
e
la a
ce
tilco
lina
cu
and
o lo
s re
cep
tore
s d
opa
min
érg
icos s
on
blo
qu
ea
do
s. Y
se
red
ucen
los S
EP
(fig. 5
-
11
C)
Para
red
ucir lo
s S
EP
qu
e p
ued
an
ca
usa
r los a
ntip
sic
ótic
os c
onve
ncio
na
les s
e p
ue
de c
oa
dm
inis
trar u
n
ag
ente
co
n p
rop
ied
ade
s a
ntic
olin
érg
ica
s. P
ero
este
uso
co
ncom
itan
te d
e a
ge
nte
s a
ntic
olin
érg
ico
s n
o h
a
elim
ina
do
ni re
ducid
o e
l riesg
o d
e lo
s a
ntip
sic
ótic
os c
on
ven
cio
na
les d
e p
rod
ucir d
iscin
esia
tard
ía.
Qu
e c
au
sa
n
efe
cto
s
secu
nda
rios
card
iova
scu
lare
s,
com
o h
ipo
ten
sió
n
orto
stá
tica
y
som
no
len
cia
.
Pro
pie
da
des
an
tihis
tam
ínic
as
qu
e c
au
san
ga
nan
cia
de
pe
so
y
som
no
len
cia
.
Lo
s a
ntip
sic
ótic
os c
onve
ncio
na
les
difie
ren
en
su
ca
pa
cid
ad p
ara
blo
qu
ea
r los d
istin
tos re
ce
pto
res, p
or
eje
mplo
, el h
alo
pe
rido
l tiene
rela
tivam
en
te p
oca a
ctiv
ida
d
an
tico
liné
rgic
a o
an
tihis
tam
ínic
a y
tam
bié
n, m
ien
tras q
ue
la
clo
rpro
mac
ina
tiene
un
a p
ote
nte
acció
n d
e u
nió
n a
ntic
olin
érg
ica
y
an
tihis
tam
ínic
a.
Difie
ren
en
su
s p
erfile
s d
e e
fecto
s
secu
nda
rios.
2.S
IST
EM
A S
ER
OT
ON
INÉ
RG
ICO
2.1
. Pro
du
cc
ión
de 5
HT
(fig. 5
-13
)2.2
. Des
truc
ció
n d
e 5
HT
(fig. 5
-14
)
Tem
a 1: P
SICO
FA
RM
AC
OLO
GÍA
DE LA
ESQU
IZOFR
ENIA
Y D
E OT
RO
S TR
AST
OR
NO
S PSIC
ÓT
ICO
S (Cap
ítulo 5
): Age
ntes an
tipsicóticos…
……
……
……
……
……
…C
urso 2
014-2
015…
……
…. 4
En p
rime
r lug
ar s
u p
recurs
or, e
l am
inoá
cid
o trip
tófa
no
, es tra
nsp
orta
do
al in
terio
r
de
la n
euro
na s
ero
ton
iné
rgic
a.
Do
s e
nzim
as c
on
vie
rten
el trip
tófa
no e
n s
ero
ton
ina
:
1º L
a trip
tófa
no
-hid
roxila
sa
(TR
Y-O
H) c
on
vie
rte e
l triptó
fano
en
5-h
idro
xitrip
tófa
no
(5H
TP
)
2º L
a a
min
o á
cid
a d
esca
rboxila
sa
aro
má
tica
(AA
AD
C) c
on
vie
rte e
l 5H
TP
en
5H
T.
De
sp
ué
s d
e la
sín
tesis
, el 5
HT
(5-h
idro
xitrip
tam
ina) e
s c
arg
ad
o e
n v
esíc
ula
s
sin
áptic
as p
or u
n tra
ns
po
rtad
or v
es
icu
lar d
e m
on
oa
min
as
(TV
MA
2) y
alm
acen
ad
o a
llí ha
sta
qu
e s
e u
se d
ura
nte
la n
eu
rotra
nsm
isió
n.
La
acció
n d
el 5
HT
es fin
aliz
ada
cu
an
do
es d
estru
ida p
or la
mo
no
am
ina
oxid
asa
MA
O y
co
nve
rtida e
n u
n m
eta
bo
lito
ina
ctiv
o:
-M
AO
-A y
MA
O-B
fuera
de
la n
eu
ron
a.
-M
AO
B d
en
tro d
e la
neu
ron
a c
ua
nd
o e
stá
pre
se
nte
en
con
ce
ntra
cio
nes e
leva
da
s, p
ue
s tie
ne
poca
afin
ida
d p
or la
5H
T.
TS
ER
, qu
e lle
va
a la
sero
ton
ina
de
la s
ina
psis
de v
ue
lta a
la
ne
uro
na
pre
sin
áp
tica.
2.3
. Rec
ep
tore
s s
ero
ton
inérg
ico
s (F
igu
ras
10
-17 a
10-2
0)
Tra
nsp
orta
-d
or d
e 5
HT
Re
cep
tore
s s
ero
ton
iné
rgic
os
pre
sin
áp
tico
sR
ec
ep
tore
s s
ero
ton
iné
rgic
os
po
sts
iná
ptic
os
:5H
T1
A, 5
TH
1B
/D, 5
HT
2A
, 5H
T2C
, 5H
T3
, 5H
T4
, 5H
T6 y
5H
T7
Ha
y u
n
transp
orte
sele
ctiv
o
pre
sin
áp
tico
pa
ra 5
HT
,
llam
ad
o
transp
orta
d
or d
e
sero
ton
ina
o T
SE
R,
qu
e lle
va
a
la
sero
ton
ina
de
la
sin
apsis
de
vue
lta a
la
ne
uro
na
pre
sin
áp
tica
5T
H1
B/D
(fig. 5
-27)
5H
T1
A (fig
. 5-2
5)
5H
T2
C: e
l blo
qu
eo d
e é
sto
s re
ce
pto
res e
stim
ula
la lib
era
ció
n d
e D
A y
NE
en
el
córte
x p
refro
nta
l y tie
ne a
ccio
nes p
roco
gnitiv
as y
an
tidep
resiv
as. A
um
en
to d
e p
eso
(fig. 5
-52
, pá
g. 1
91
y1
92
)
5H
T3
: el b
loq
ue
o d
e e
sto
s re
ce
pto
res e
n la
s in
tern
eu
ron
as G
AB
A in
cre
men
ta la
libera
ció
n d
e 5
HT
, DA
, NE
, ace
tilcolin
a e
his
tam
ina
en
el c
órte
x y
tien
e a
ccio
ne
s
an
tidep
resiv
as y
pro
co
gn
itiva
s.
5H
T6
: el b
loq
ue
o d
e é
ste
rece
pto
r me
jora
el a
pre
nd
iza
je y
la m
em
oria
en
an
imale
s.
5H
T7
: cua
ndo
son
blo
qu
ead
os la
libe
ració
n d
e 5
HT
que
da
desin
hib
ida
,
esp
ecia
lmen
te c
ua
nd
o e
l an
tag
on
ism
o 5
HT
7 e
s c
om
bin
ad
o c
on
inh
ibic
ión d
e
reca
pta
ció
n d
e s
ero
tonin
a. E
l blo
qu
eo d
e re
ce
pto
res 5
HT
7:
- en e
l nú
cle
o d
el ra
fe a
um
en
ta la
libe
ració
n d
e s
ero
ton
ina
en
el C
PF
(fig. 5
-60
,
pá
g.2
05)
- en e
l CP
F re
fue
rza
la lib
era
ció
n d
e g
luta
ma
to d
esde
las n
euro
na
s p
iram
ida
les
(fig. 5
-61
, pá
g.2
08
)
Lo
s a
nta
gon
ista
s s
ele
ctiv
os 5
HT
7 re
gula
n e
l ritmo
circ
ad
ian
o, e
l su
eñ
o y
el h
um
or.
5H
T2
A: e
stá
n lo
ca
liza
do
s e
n v
aria
s re
gio
ne
s c
ere
bra
les y
reg
ula
n la
libera
ció
n
po
ste
rior d
e D
A.
Auto
rrece
pto
r
term
ina
l, loca
liza
do
s
en
los te
rmin
ale
s
axó
nic
os.
La
ocu
pació
n d
e
este
rece
pto
r po
r
5H
T o
ca
sio
na
un
b
loq
ue
o o
co
rte d
ela
libe
rac
ión
de
5H
T.
Lo
s fá
rma
co
s q
ue
blo
qu
ea
n e
ste
au
torre
cep
tor
fom
en
tan
la
libera
ció
n d
e 5
HT
, y
accio
ne
s
an
tidep
resiv
as.
Auto
rrece
pto
res
som
ato
den
drític
os,
loca
liza
do
s e
n la
s
de
ndrita
s y
cu
erp
o d
e
la c
élu
la, s
e lla
ma
n.
Cu
and
o e
l 5H
T s
e
un
e a
esto
s re
ce
pto
res
= u
n e
nle
nte
cim
ien
to
en
el flu
jo n
eu
ron
al
de
5H
T (u
na
dis
min
ució
n d
e la
activ
idad
elé
ctric
a e
n
la n
euro
na
sero
ton
iné
rgic
a) y
un
a
red
ucc
ión
en
la
libe
ració
n d
e 5
HT
en
la s
inap
sis
.
2.4
. Lo
s re
cep
tore
s 5
HT
1A
y 5
HT
2A
tien
en
accio
ne
s o
pu
esta
s s
ob
re la
libera
ció
n d
e D
AE
stim
ula
ció
n - a
go
nis
mo
Blo
qu
eo
- an
tag
on
ism
o
Tem
a 1: P
SICO
FA
RM
AC
OLO
GÍA
DE LA
ESQU
IZOFR
ENIA
Y D
E OT
RO
S TR
AST
OR
NO
S PSIC
ÓT
ICO
S (Cap
ítulo 5
): Age
ntes an
tipsicóticos…
……
……
……
……
……
…C
urso 2
014-2
015…
……
…. 5
Recepto
res
posts
ináptic
os
5H
T2A
cortic
ale
s
* Tod
os lo
s
rece
pto
res 5
HT
2A
son
po
sts
iná
ptic
os
Fre
no
para
la lib
era
ció
n d
e D
A e
n e
l estria
do
: blo
qu
ea la
libera
ció
n d
e D
A p
oste
rior e
n e
l estria
do. (F
ig. 5
-15A
)
5H
T =
> 5
HT
2A
en la
s n
euro
nas c
ortic
ale
s p
iram
idale
s
glu
tam
até
rgic
as =
las a
ctiv
a =
>lib
era
ció
n d
e g
luta
mato
en e
l tallo
cere
bra
l =>
estim
ula
la lib
era
ció
n d
e G
AB
A in
hib
itorio
=>
a
neuro
nas d
opam
inérg
icas –
desde
la s
usta
ncia
nig
ra a
l estria
do
-
=>
inh
ibe la
libera
ció
n d
e D
A.
Co
rta e
l cab
le d
e fre
no
: estim
ula
la lib
era
ció
n p
oste
rior d
e D
A e
n e
l
estria
do. E
sta
libera
ció
n d
e D
A d
esde e
l estria
do m
itiga lo
s S
EP
.
Anta
gonis
ta=
> 5
HT
2A
en la
s n
euro
nas c
ortic
ale
s p
iram
idale
s
glu
tam
até
rgic
as =
no
las a
ctiv
a =
> n
o lib
era
ció
n d
e g
luta
mato
en
el ta
llo c
ere
bra
l =>
no
se e
stim
ula
la lib
era
ció
n d
e G
AB
A
inh
ibito
rio =
>a n
euro
nas d
opam
iné
rgic
as –
desde
la s
usta
ncia
nig
ra a
l estria
do
- =>
no
se in
hib
e la
libe
ració
n d
e D
A ((fig
. 5—
15B
)
Recepto
res
posts
ináptic
os
5H
T1A
en e
l
córte
x p
refro
nta
l
Acele
rad
ore
s p
ara
la lib
era
ció
n d
e D
A e
n e
l estria
do
: (fig. 5
-15
C)
5H
T =
> 5
HT
1A
en la
s n
euro
nas c
ortic
ale
s p
iram
idale
s
glu
tam
até
rgic
as =
inhib
ició
n d
e la
neuro
na g
luta
maté
rgic
a =
no
lib
era
ció
n d
e g
luta
mato
en e
l tallo
cere
bra
l =>
no
se e
stim
ula
la
libera
ció
n d
e G
AB
A in
hib
itorio
=>
a n
euro
nas d
opam
iné
rgic
as –
desde la
susta
ncia
nig
ra a
l estria
do
- =>
no
se in
hib
e la
libe
ració
n
de D
A m
itiga lo
s S
EP
.
Recepto
res
5H
T2A
de la
substa
ntia
nig
ra y
estria
do
Fre
no
para
la lib
era
ció
n d
e D
A e
n e
l estria
do
: redu
ce la
libera
ció
n
de D
A e
n e
l estria
do. (F
ig. 5
-16A
)
En
el e
stria
do
: las p
royeccio
nes s
ero
tonin
érg
icas d
el ra
fe h
acen
sin
apsis
:
-D
irecta
mente
con lo
s a
xo
nes d
opam
iné
rgic
os: 5
HT
=>
5H
T2A
en
las n
euro
nas d
opa
min
érg
icas =
> re
du
cció
n e
n la
libera
ció
n d
e
DA
-In
dire
cta
mente
vía
neuro
nas G
AB
Aérg
icas: 5
HT
=>
5H
T2A
en la
s
neuro
nas G
AB
Aé
rgic
as =
> d
esin
hib
e la
libera
ció
n d
e G
AB
A=
>
red
uce la
libe
ració
n d
e D
AE
n la
su
bsta
ntia
nig
ra: m
ed
iante
la u
nió
n d
e 5
HT
2A
en e
l núcle
o
de ra
fe: 5
HT
=>
5H
T2A
en la
s in
tern
euro
nas G
AB
Aé
rgic
as =
>
libera
ció
n d
e G
AB
A e
n la
s n
euro
nas d
opa
min
érg
icas d
e la
subta
ntia
nig
ra=
> in
hib
ien
do
la lib
era
ció
n d
e D
A
Au
men
ta la
libera
ció
n d
e D
A e
n e
l estria
do
. (fig. 5
-16B
)
En
el e
stria
do
:-
Dire
cta
mente
con lo
s a
xo
nes d
opam
iné
rgic
os: A
nta
gonis
ta =
>
5H
T2A
en la
s n
euro
nas d
opa
min
érg
icas =
> im
pid
e la
inh
ibic
ión
d
e lib
era
ció
n d
e D
A-
Indire
cta
mente
vía
neuro
nas G
AB
Aérg
icas: A
nta
gonis
ta =
> 5
HT
2A
en la
s n
euro
nas G
AB
Aérg
icas =
> n
o e
stim
ula
la lib
era
ció
n d
e
GA
BA
=>
no
se in
hib
e la
libe
ració
n d
e D
AE
n la
su
bsta
ntia
nig
ra: A
nta
gonis
ta =
> 5
HT
2A
en la
s in
tern
euro
nas
GA
BA
érg
icas =
> im
pid
e la
libera
ció
n d
e G
AB
A e
n la
s n
euro
nas
dopam
iné
rgic
as d
e la
substa
ntia
nig
ra=
> la
libera
ció
n d
e D
A e
n e
l estria
do
. Esta
libera
ció
n d
e D
A m
itiga lo
s S
EP
, motiv
o p
or e
l que lo
s
antip
sic
ótic
os c
on p
ropie
dad
es d
e a
nta
gonis
tas 5
HT
2A
son a
típic
os.
Auto
rrecep
tor
5H
T1A
som
ato
de
ndrític
o
pre
sin
áptic
o
So
n a
cele
rad
ore
s d
e la
libera
ció
n d
e D
A e
n e
l es
triad
o: 5
HT
=
>auto
rrecepto
r 5H
T1A
en e
l rafe
= v
ías s
ero
tonin
érg
icas d
esde e
l
rafe
a la
substa
ntia
nig
ra y
el e
stria
do
“apaga
das” =
> la
5H
T n
o e
s
libera
da e
n lo
s re
ce
pto
res 5
HT
2A
posts
ináp
ticos d
e la
s n
euro
nas
nig
roestria
tale
s =
>n
o s
e in
hib
e la
libe
ració
n d
e D
A m
eno
s S
EP
.
3. ¿
QU
É H
AC
E A
UN
AN
TIP
SIC
ÓT
ICO
AT
ÍPIC
O?
(fig. 5
-23
, pá
g. 1
54
)A
ntip
sic
ótic
o c
on
ve
nc
ion
al
An
tips
icó
tico
atíp
ico
An
tag
on
ista
D2
pu
roA
nta
go
nis
mo
5H
T2
A
Ag
on
ism
o p
arc
ial 5
HT
1A
Ag
on
ism
o p
arc
ial D
2 (D
PA
)
Tem
a 1: P
SICO
FA
RM
AC
OLO
GÍA
DE LA
ESQU
IZOFR
ENIA
Y D
E OT
RO
S TR
AST
OR
NO
S PSIC
ÓT
ICO
S (Cap
ítulo 5
): Age
ntes an
tipsicóticos…
……
……
……
……
……
…C
urso 2
014-2
015…
……
…. 6
To
do
s lo
s re
ce
pto
res D
2 e
n
tod
as la
s á
rea
s d
el c
ere
bro
so
n b
loq
ue
ad
os d
e m
an
era
su
sta
ncia
l.
La
ca
ntid
ad
de
an
tag
on
ism
o
de
rece
pto
r D2
pa
ra e
l
estria
do
se
co
nsid
era
que
es
la m
ism
a c
antid
ad
en
el á
rea
límb
ica
y e
n la
pitu
itaria
=>
se
pro
du
cen
los S
EP
e
hip
erp
rola
ctin
em
ia e
n la
mis
ma
do
sis
qu
e s
e
pro
du
ce
n la
s a
ccio
ne
s
an
tipsic
ótic
as.
Co
mb
ina
un
a p
ote
ncia
de
blo
qu
eo
d
e re
ce
pto
res
5H
T2
A ig
ua
l o
ma
yo
r co
n a
nta
go
nis
mo
D2
(AS
D)
La
ca
ntid
ad
de
an
tag
on
ism
o D
2 e
n
el e
stria
do
es re
ba
jad
a e
n la
mis
ma
do
sis
en
la q
ue
los fá
rma
co
s tie
ne
n
accio
ne
s a
ntip
sic
ótic
as.
Ve
nta
na
tera
pé
utic
a:
El b
loq
ue
o d
e lo
s re
cep
tore
s D
2 e
n
las á
rea
s lím
bic
as s
e e
stim
a e
n u
n
80
% =
accio
ne
s a
ntip
sic
ótic
as.
El b
loq
ue
o d
e lo
s re
cep
tore
s D
2 e
n
el e
stria
do
y e
n la
pitu
itaria
es d
e u
n
60
% =
po
r de
ba
jo d
el u
mb
ral p
ara
efe
cto
s s
ecu
nd
ario
s.
Su
ma
las a
ccio
ne
s d
e b
loq
ue
ar
los
rec
ep
tore
s 5
HT
2A
– q
uita
r
el p
ie d
el fre
no
– c
on
las
accio
ne
s d
e e
stim
ula
r los
re
ce
pto
res
5H
T1
A –
pis
ar e
l
ace
lera
do
r - qu
e lib
era
n D
A
de
sd
e e
l estria
do
.
Lo
s a
ntip
sic
ótic
os a
típic
os c
on
an
tag
on
ism
o 5
HT
2A
po
ten
te o
pro
pie
da
de
s d
e
ag
on
ista
s/a
go
nis
tas p
arc
iale
s
de
5H
T1
A p
ote
nte
s, o
co
n
am
ba
s a
ccio
ne
s, tie
ne
n u
na
incid
en
cia
red
ucid
a d
e S
EP
.
El a
go
nis
mo
pa
rcia
l 5H
T1
A
tien
e e
fica
cia
an
tide
pre
siv
a.
En
laza
n c
on
el re
ce
pto
r D2
de
un
a fo
rma
qu
e n
i es d
em
asia
do
an
tag
on
ista
, pa
recid
a a
un
an
tipsic
ótic
o c
on
ve
ncio
na
l (“de
ma
sia
do
frío” c
on
accio
nes a
ntip
sic
ótic
as, p
ero
tam
bié
n S
EP
), ni ta
mp
oco
de
ma
sia
do
estim
ula
do
ra, c
om
o u
n e
stim
ula
nte
o la
mis
ma
do
pa
min
a (“d
em
asia
do
calie
nte
” co
n
sín
tom
as p
ositiv
os d
e la
psic
osis
). En
laza
n
de
form
a in
term
ed
ia (“e
n s
u ju
sta
me
did
a”
co
n a
ccio
ne
s a
ntip
sic
ótic
as p
ero
no
SE
P).
Es p
osib
le m
uch
os g
rad
os d
e a
go
nis
mo
pa
rcia
l en
tre e
so
s d
os e
xtre
mo
s. D
em
asia
do
ag
on
ism
o n
o e
s a
ce
pta
ble
en
un
AP
D p
ara
el tra
tam
ien
to d
e la
esq
uiz
ofre
nia
.
(fig. 5
-31
, 5-3
2, 5
-35)
3.1
. EL
AN
TA
GO
NIS
MO
5H
T2A
hace a
un
an
tipsic
ótic
o a
típic
o: e
fecto
s e
n la
s v
ías d
op
am
inérg
icas.
Los a
ntip
sic
ótic
os a
típic
os –
con s
us p
rop
iedad
es 5
HT
2A
– n
o s
olo
dis
min
uye
n la
activ
idad
de
la D
A m
ed
iante
el b
loqueo D
2, s
ino q
ue
tam
bié
n
incre
menta
n s
u lib
era
ció
n y
, por ta
nto
, la a
ctiv
idad d
opa
min
érg
ica a
l estim
ula
r indire
cta
mente
los re
cep
tore
s d
e d
opam
ina.
Esta
s a
ccio
nes s
on d
ifere
nte
s e
n la
s d
istin
tas p
arte
s d
el c
ere
bro
.
Vía
do
pam
iné
rgic
a n
igro
estria
tal
(fig. 5
-17 y
5-1
8)
Vía
meso
co
rtical
Vía
meso
límb
ica
V
ía tu
bero
infu
nd
ibu
lar
(fig. 5
-19 a
5-2
2)
La a
cció
n d
ual (A
SD
) de lo
s a
ntip
sic
ótic
os
atíp
ico
s, h
ace q
ue b
loquear lo
s re
cepto
res
5H
T2A
aum
ente
la lib
era
ció
n d
e D
A e
n e
l
estria
do, re
vie
rte la
acció
n re
sulta
nte
del
blo
qu
eo d
e D
2.
Esto
ha
ce q
ue la
DA
com
pita
con lo
s
anta
gonis
tas d
el re
cepto
r D2 e
n e
l estria
do y
redu
ce la
unió
n d
el re
ce
pto
r D2 e
l gra
do
sufic
iente
para
elim
inar lo
s S
EP
El b
loqueo d
e re
cepto
res
5H
T2A
co
n u
n
antip
sic
ótic
o a
típic
o
conduce a
la lib
era
ció
n
de D
A, la
cual
com
pe
nsaría
el d
éfic
it
DA
y m
ejo
raría
los
sín
tom
as a
fectiv
os,
co
gn
itivo
s y
neg
ativ
os.
En é
sta
vía
las a
ccio
nes
antip
sic
ótic
as d
e lo
s a
típic
os s
on
tan s
ólid
as c
ono la
s d
e lo
s
convencio
nale
s, p
resum
ible
mente
debid
o a
dife
rencia
s re
gio
na
les
en la
form
a e
n q
ue lo
s re
cep
tore
s
5H
T2A
pueden e
jerc
er o
no
eje
rcer c
on
trol s
obre
la lib
era
ció
n
de D
A.
La D
A in
hib
e la
libera
ció
n d
e p
rola
ctin
a y
la
5T
H e
stim
ula
la lib
era
ció
n d
e p
rola
ctin
a.
Tie
ne
n a
ccio
ne
s re
cíp
roca
s, u
na a
nula
a la
otra
.
El b
loqueo d
e lo
s re
cepto
res D
2 p
rovo
ca e
l
aum
ento
en lo
s n
ivele
s d
e p
rola
ctin
a (la
DA
no p
uede in
hib
irla) y
el b
loqueo d
e lo
s
recep
tore
s 5
HT
2A
revie
rte e
l efe
cto
del
blo
qu
eo d
e lo
s re
ce
pto
res D
2.
4.
OT
RA
S P
RO
PIE
DA
DE
S F
AR
MA
CO
LÓ
GIC
AS
DE
LO
S A
NT
IPS
ICÓ
TIC
OS
AT
ÍPIC
OS
La
efic
acia
an
tipsic
ótic
a s
ob
re lo
s s
ínto
mas p
ositiv
os y
mu
ch
os e
fecto
s s
ecun
da
rios s
e d
eb
e a
pro
pie
da
des d
e a
nta
go
nis
ta/a
go
nis
ta p
arc
ial D
2.
La
pro
pe
nsió
n re
du
cid
a a
SE
P s
e d
eb
e a
las p
rop
ied
ad
es a
nta
go
nis
tas 5
HT
2A
, ag
on
ista
s p
arc
iale
s 5
HT
1A
y a
nta
gon
ista
s m
usca
rínic
os.
Tem
a 1: P
SICO
FA
RM
AC
OLO
GÍA
DE LA
ESQU
IZOFR
ENIA
Y D
E OT
RO
S TR
AST
OR
NO
S PSIC
ÓT
ICO
S (Cap
ítulo 5
): Age
ntes an
tipsicóticos…
……
……
……
……
……
…C
urso 2
014-2
015…
……
…. 7
Ac
cio
nes
an
tide
pre
siv
as
en
lad
ep
res
ión
bip
ola
r y u
nip
ola
rA
cc
ion
es
an
timan
íaca
sA
cc
ion
es
an
sio
líticas
Ac
cio
nes
hip
nó
tico
– s
ed
an
tes
y s
ed
an
tes
Ta
mbié
n tie
ne
n a
ccio
ne
s a
ntid
ep
resiv
as
solo
s y
en
co
mb
ina
ció
n c
on
otro
s
an
tidep
resiv
os.
Me
ca
nis
mo
s v
incu
lad
os c
on
accio
ne
s
an
tidep
resiv
as:
-U
nió
n c
on
dis
tinto
s re
ce
pto
res
sero
ton
iné
rgic
os: a
gon
ista
pa
rcia
l de
5H
T1
A y
an
tag
onis
ta d
e re
ce
pto
res
5H
T1
B/D
, 5H
T2
C, 5
HT
3 y
5H
T7
.
-In
hib
ició
n d
e re
ca
pta
ció
n d
e
sero
ton
ina
y/o
no
rep
ine
frina
: la
qu
etia
pin
a tie
ne
un
a p
ote
ncia
su
pe
rior
a s
u u
nió
n a
D2
.
-A
nta
go
nis
mo
Alfa
– 2
(
2): to
da
s la
s
pin
as (q
ue
tiap
ina y
clo
za
pin
a) y
las
do
nas (ris
pe
rido
na)
To
do
s lo
s
an
tipsic
ótic
os s
on
efe
ctiv
os p
ara
la m
an
ía
psic
ótic
a, p
ero
los
atíp
ico
s p
rese
nta
n
ma
yo
r efic
acia
pa
ra la
ma
nía
no
psic
ótic
a.
El m
eca
nis
mo
sub
ya
cen
te e
s e
l
an
tag
onis
mo
/ago
nis
mo
pa
rcia
l D2
co
mb
ina
do
con
an
tag
on
ism
os
5H
T2
A y
accio
nes d
e
ag
onis
ta/a
go
nis
ta
pa
rcia
l 5H
T1
A.
Efic
acia
para
trasto
rno
s d
e
an
sie
da
d: tra
sto
rno
de
an
sie
da
d g
en
era
liza
da
y tra
sto
rno d
e e
stré
s
po
stra
um
átic
o.
El m
eca
nis
mo
resp
onsa
ble
de
la
acció
n a
nsio
lítica
pu
ede
ser la
s
pro
pie
da
de
s
an
tihis
tam
ínic
as y
an
tico
liné
rgic
as
sed
ativ
as, e
j. la
qu
etia
pin
a.
Sed
ació
n b
uen
a:
-P
ara
trata
mie
nto
a c
orto
pla
zo
, esp
ecia
lme
nte
al
prin
cip
io d
el tra
tam
iento
, du
ran
te la
ho
sp
italiz
ació
n, y
cua
nd
o lo
s p
acie
nte
s s
on
ag
resiv
os, e
stá
n a
gita
dos, o
ne
cesita
n in
du
cció
n
de
l su
eñ
o.
Sed
ació
n m
ala
:
-P
ara
trata
mie
nto
a la
rgo
pla
zo
pu
es p
ue
de
dar
lug
ar a
de
ficie
ncia
co
gnitiv
a.
El m
eca
nis
mo
resp
onsa
ble
es e
l blo
qu
eo d
e u
no
o
má
s d
e e
sto
s re
ce
pto
res: lo
s re
cep
tore
s
mu
sca
rínic
o c
olin
érg
icos M
1, lo
s re
cep
tore
s
his
tam
ínic
os H
1 y
los re
ce
pto
res a
dre
né
rgic
os
1.
La
s p
inas –
accio
ne
s a
ntih
ista
mín
ica
s y
an
tico
liné
rgic
as –
so
n m
ás s
eda
nte
s q
ue la
s d
on
as.
5.1.P
rop
ied
ad
es
farm
ac
oló
gic
as d
e la
s p
ina
s.
Clo
zap
ina
O
lan
zap
ina
Q
ue
tiap
ina
-n
orq
uetia
pin
a*
As
en
ap
ina
Zo
tep
in
a
Tem
a 1: P
SICO
FA
RM
AC
OLO
GÍA
DE LA
ESQU
IZOFR
ENIA
Y D
E OT
RO
S TR
AST
OR
NO
S PSIC
ÓT
ICO
S (Cap
ítulo 5
): Age
ntes an
tipsicóticos…
……
……
……
……
……
…C
urso 2
014-2
015…
……
…. 8
Anta
go
nis
ta D
2+
++
++
++
++
+
Anta
go
nis
ta 5
HT
2A
++
++
++
+*
++
++
++
+
Anta
go
nis
ta H
1+
++
++
++
++
*+
++
++
+
Anta
go
nis
ta 5
HT
2C
++
++
+*
++
++
++
+
Anta
go
nis
ta M
1+
++
++
+*
+
Anta
go
nis
ta
1+
++
++
++
++
++
++
Ago
nis
ta p
arc
ial 5
HT
1A
+
+*
++
+
Anta
go
nis
ta 5
HT
7+
++
++
*+
++
++
++
Inhib
ido
r NE
T+
+*
+
Efectos secundarios
SE
PN
o
No
N
oN
o
Si
Dis
quin
esia
tard
íaN
o
Hip
erp
rola
ctin
em
iaN
o
No
N
o
Si
Co
nvuls
ion
es
Si
Si
Sed
ante
Si
No
S
i S
i
Rie
sgo
card
iom
eta
bó
lico
Si
Si
Si
Ga
na
ncia
de
pe
so
Si
Si
Si
No
S
i
Agra
nulo
cito
sis
Si
No
N
o
No
N
o
Utiliz
ació
n
Mu
y ú
til pa
ra s
ofo
car la
vio
len
cia
y la
agre
sió
n e
n
caso
s d
ifícile
s.
No
es a
ge
nte
de
prim
era
líne
a p
or s
us e
fecto
s
secu
nda
rios, s
e u
sa
cua
ndo
otro
s
an
tipsic
ótic
os fa
llan
.
Un
a re
du
cció
n e
n e
l
riesg
o d
e s
uic
idio
en
la
esq
uiz
ofre
nia
.
En d
osis
su
perio
res a
las
ap
roba
da
s (>
15 m
g/d
ía).
Ta
mbié
n e
n e
l trasto
rno
bip
ola
r y
en
la d
epre
sió
n re
sis
ten
te a
trata
mie
nto
(co
mb
ina
da
co
n
fluo
xe
tina
).
Cu
and
o lo
s a
ntip
sic
ótic
os c
on
un
a
ba
ja p
rop
ensió
n a
la g
an
ancia
de
pe
so
o a
las a
ltera
cio
ne
s
card
iom
eta
bó
lica
s fra
ca
sa
n y
no
alc
anza
n u
na e
fica
cia
su
ficie
nte
.
IR:
libera
ció
n
inm
edia
ta
Inic
io
ráp
ido
,
bre
ve
du
ració
n.
Hip
nó
tico
XR
:
libera
ció
n
pro
lon
ga
da
No
hip
nó
tico
.
Antid
e-
pre
siv
o
Fo
rmu
lació
n
sub
ling
ual.
Antim
an
íaco
Antid
epre
siv
o
(Estru
ctu
ra
qu
ímic
a p
are
cid
a
al a
ntid
ep
resiv
o
mirta
za
pin
a:
an
tag
onis
mo
5H
T2
A,5
HT
2C
, H1
y
2
)
Antid
e-
pre
siv
o
?
Pacie
nte
s c
on
Park
inson
.
5.2.P
rop
ied
ad
es
farm
ac
oló
gic
as d
e la
s d
on
as
.
Ris
perid
on
a
Palip
erid
on
a(m
eta
bo
lito a
ctiv
o d
e la
risp
erid
on
a)
Zip
ras
ido
na
Ilo
erid
on
a
Lu
rasid
on
a
Anta
go
nis
ta D
2+
++
++
++
++
++
++
+
Anta
go
nis
ta 5
HT
2A
++
++
++
++
++
++
++
++
+
Tem
a 1: P
SICO
FA
RM
AC
OLO
GÍA
DE LA
ESQU
IZOFR
ENIA
Y D
E OT
RO
S TR
AST
OR
NO
S PSIC
ÓT
ICO
S (Cap
ítulo 5
): Age
ntes an
tipsicóticos…
……
……
……
……
……
…C
urso 2
014-2
015…
……
…. 9
Anta
go
nis
ta H
1+
++
++
++
++
Anta
go
nis
ta 5
HT
2C
++
++
++
++
Anta
go
nis
ta M
1+
+
Anta
go
nis
ta
1+
++
++
++
++
++
++
Ago
nis
ta p
arc
ial 5
HT
1A
++
++
++
++
Anta
go
nis
ta 5
HT
7+
++
++
++
++
++
++
Inhib
ido
r NE
T+
+
Efectos secundarios
SE
PA
dosis
alta
sN
o
No
No
S
i
Dis
quin
esia
tard
ía
Hip
erp
rola
ctin
em
iaS
iS
iN
o
Si
Co
nvuls
ion
es
S
i
Sed
ante
Si
No
S
i N
o
Rie
sgo
card
iom
eta
bó
lico
Me
no
s
No
S
i
Ga
na
ncia
de
pe
so
Si
Si
No
Mo
de
rad
o
No
Utiliz
ació
n
En la
ma
nía
bip
ola
r.
Niñ
os y
ado
lescen
tes c
on
trasto
rno
s p
sic
ótic
os.
Irritabilid
ad y
ag
resiv
ida
d e
n
au
tism
o e
n n
iño
s y
ad
ole
sce
nte
s.
Agita
ció
n y
psic
osis
rela
cio
na
das
con
la d
em
en
cia
.
Má
s to
lera
ble
qu
e la
risp
erid
ona
.
Prim
era
línea
.
Ma
nía
.
De
pre
sió
n +
SE
RT
De
pre
sió
n
bip
ola
r,
un
ipo
lar y
resis
ten
te a
l
trata
mie
nto
5.3.P
rop
ied
ad
es
farm
ac
oló
gic
as d
e d
os
pip
s y
un
rip. (D
PA
)A
ripip
razo
lB
rexp
ipra
zol
Ca
ripra
cin
a
Anta
go
nis
ta D
2<
<+
++
++
++
+
Ago
nis
ta p
arc
ial D
2+
++
<<
Anta
go
nis
ta 5
HT
2A
++
++
++
++
++
Anta
go
nis
ta H
1+
++
++
+
Anta
go
nis
ta 5
HT
2C
++
++
+
Anta
go
nis
ta M
1
Tem
a 1: P
SICO
FA
RM
AC
OLO
GÍA
DE LA
ESQU
IZOFR
ENIA
Y D
E OT
RO
S TR
AST
OR
NO
S PSIC
ÓT
ICO
S (Cap
ítulo 5
): Age
ntes an
tipsicóticos…
……
……
……
……
……
…C
urso 2
014-2
015…
……
….
10Anta
go
nis
ta
1+
++
++
++
+
Ago
nis
ta p
arc
ial 5
HT
1A
++
++
++
++
++
+
Anta
go
nis
ta 5
HT
7+
++
++
++
++
Inhib
ido
r NE
T
Efectos secundarios
SE
PN
o
No
N
o
Dis
quin
esia
tard
ía
Hip
erp
rola
ctin
em
iaS
i
Co
nvuls
ion
es
Sed
ante
No
No
Rie
sgo
card
iom
eta
bó
lico
No
N
o
No
Ga
na
ncia
de
pe
so
No
N
o
No
Utiliz
ació
n
Efe
ctiv
o p
ara
esq
uiz
ofre
nia
y la
ma
nía
. Para
uso
co
n n
iño
s y
ad
ole
sce
nte
s: e
sq
uiz
ofre
nia
,
ma
nía
ag
uda
/mix
ta e
irritab
ilida
d
aso
cia
da
a a
utis
mo.
Antid
epre
siv
o d
e re
fuerz
o e
n
trasto
rno
de
pre
siv
o m
ayor y
en
de
pre
sió
n b
ipo
lar.
Pro
du
ce n
au
se
a y
vó
mito
s.
Tra
tam
ien
to p
ara
la a
gita
ció
n y
la
psic
osis
en
de
me
ncia
.
Ma
nía
bip
ola
r agu
da
, de
pre
sió
n
bip
ola
r y d
ep
resió
n re
sis
ten
te a
l
trata
mie
nto
.
AN
TIP
SIC
ÓT
ICO
S A
TÍP
ICO
SP
inas
Do
na
sp
ips
ripL
os o
tros
Tem
a 1: P
SICO
FA
RM
AC
OLO
GÍA
DE LA
ESQU
IZOFR
ENIA
Y D
E OT
RO
S TR
AST
OR
NO
S PSIC
ÓT
ICO
S (Cap
ítulo 5
): Age
ntes an
tipsicóticos…
……
……
……
……
……
…C
urso 2
014-2
015…
……
….
11
Clozapina
Olanzapina
Quetiapina -Norquetiapina
Asenapina
Zotepina
Risperidona
Paliperidona
Ziprasidona
Iloeridona
Lurasidona
Aripripazol
Brexpiprazol
Caripracina
Sulpirida
Amisulprida
Sertindol
Perospirona
Anta
gonis
tas
5H
T2A
- D2
(AS
D)
SI
SI
SI
SI
SI
>d
osis
+
co
nven
cio
nal
SI
SI
SI
SI
SI
SI
Agonis
tas
parc
iale
s D
2
(AP
D)
+ agonista
+ antagonista
+ antagonista
Dosis bajas + agonismoDosis altas + antagonista
SI
Agonis
tas
parc
iale
s
5H
T1A
(AP
S)
SI
SI
SI
SI
SI
SI
SI
SI
SI
SI
SI
SI
SI
Tem
a 1: P
SICO
FA
RM
AC
OLO
GÍA
DE LA
ESQU
IZOFR
ENIA
Y D
E OT
RO
S TR
AST
OR
NO
S PSIC
ÓT
ICO
S (Cap
ítulo 5
): Age
ntes an
tipsicóticos…
……
……
……
……
……
…C
urso 2
014-2
015…
……
….
12
6.A
NT
IPS
ICÓ
TIC
OS
EN
LA
PR
ÁC
TIC
A C
LÍN
ICA
(fig. 5
-69
a 5
-79
)C
óm
o N
O c
am
bia
r d
e a
ntip
sic
ótic
os
C
am
bio
de
un
an
tips
icó
tico
a o
tro
No
inte
rrum
pir d
e
form
a a
bru
pta
el
prim
er a
ntip
sic
ótic
o.
No
pe
rmitir
de
sfa
se
s e
ntre
la
ad
min
istra
ció
n d
e
los a
ntip
sic
ótic
os.
No
inic
iar e
l
seg
und
o
an
tipsic
ótic
o a
ple
na
do
sis
.
De
no
se
r así s
e
pu
ede
de
sa
rrolla
r
ag
itació
n, a
ctiv
ació
n
inso
mnio
, psic
osis
de
reb
ote
y e
fecto
s
de
ab
stin
en
cia
(reb
ote
an
tico
liné
rgic
o)
Ha
y q
ue h
ace
r un
“aju
ste
cru
za
do
”, red
ucir la
do
sis
de
l prim
er fá
rma
co
a la
ve
z q
ue s
e a
um
en
ta la
dosis
de
l otro
a lo
larg
o
de
un
os d
ías o
se
ma
na
s. E
sto
su
pon
e la
adm
inis
tració
n tra
nsito
ria d
e d
os fá
rma
cos.
Se p
rod
uce p
olifa
rma
cia
si e
l aju
ste
cru
za
do
es d
ete
nid
o y
el p
acie
nte
co
ntin
úa
co
n a
mb
os fá
rmaco
s in
defin
idam
en
te. E
s
me
jor c
om
ple
tar e
l aju
ste
cru
za
do y
, si e
l se
gun
do
age
nte
no
es s
atis
facto
rio, e
s p
refe
rible
inte
nta
r co
n u
n te
rce
ro.
De
un
a
pin
a a
otra
De
un
a
do
na
a o
traD
e u
na
pin
a
a u
na
do
na
R
etira
da
de
clo
zap
ina
De
un
a d
on
a a
u
na
pin
aH
ac
ia a
ripip
razo
lD
es
de
arip
ipra
zol
El c
am
bio
en
tre d
os
ag
ente
co
n u
na
farm
aco
log
ía s
imila
r es
má
s s
en
cillo
, má
s rá
pid
o y
tien
e la
s c
om
plic
acio
ne
s
mín
ima
s
Es p
rud
en
te
em
ple
ar p
or
lo m
en
os d
os
sem
an
as
pa
ra d
ete
ne
r
la p
ina.
Para
pe
rmitir
rea
dap
tars
e a
la a
bstin
en
cia
de
l blo
qu
eo
de
los
rece
pto
res
M1
, H1 y
1
Se d
eb
e
de
ten
er m
uy
len
tam
en
te,
du
rante
cua
tro
sem
an
as o
má
s p
ara
min
imiz
ar
las p
sic
osis
de
reb
ote
y
an
tico
liné
rgi
cos d
e
reb
ote
.
Es m
ejo
r aju
sta
r
al a
lza la
pin
a
du
rante
dos
sem
an
as o
má
s,
au
nqu
e s
e
pu
ede
de
ten
er
la d
on
a e
n ta
n
solo
una
sem
an
a.
Para
co
nstru
ir la
tole
rancia
a lo
s
efe
cto
s
sed
ante
s d
e la
s
pin
as.
Ca
mb
iar d
esd
e y
hacia
el a
ripip
razo
l es u
n
caso
esp
ecia
l, pu
es tie
ne
pro
pie
dad
es
farm
aco
lóg
ica
s d
ifere
nte
s, a
lta p
ote
ncia
pa
ra
el re
ce
pto
r D2
y u
na
vid
a m
edia
mu
y
pro
lon
ga
da
.
Es p
rud
en
te
ha
ce
r el
cam
bio
en
tan s
olo
un
a
sem
an
a.
Es p
rud
en
te
ha
ce
r el
cam
bio
en
tan s
olo
un
a
sem
an
a.
Ha
y q
ue e
mp
eza
r co
n e
l
arip
ipra
zol a
un
a d
osis
me
dia
, má
s q
ue c
on
un
a d
osis
ba
ja, m
ien
tras
se a
justa
a la
baja
la
pin
a (d
ura
nte
do
s
sem
an
as) o
la d
on
a
(du
rante
una
se
ma
na)
Se re
co
mie
nd
a
de
ten
er e
l
arip
ipra
zol
inm
edia
tam
ente
y
com
en
zar c
on
la
pin
a a
un
a d
osis
me
dia
o la
do
na a
do
sis
me
dia
.
Tem
a 1: P
SICO
FA
RM
AC
OLO
GÍA
DE LA
ESQU
IZOFR
ENIA
Y D
E OT
RO
S TR
AST
OR
NO
S PSIC
ÓT
ICO
S (Cap
ítulo 5
): Age
ntes an
tipsicóticos…
……
……
……
……
……
…C
urso 2
014-2
015…
……
….
13
7.
RE
SIS
TE
NC
IA A
L T
RA
TA
MIE
NT
OE
n la
psic
osis
resis
ten
te a
l trata
mie
nto
, cu
an
do la
mon
ote
rapia
no fu
ncio
na
, qu
e s
e c
ara
cte
riza
po
r delirio
s, a
lucin
acio
ne
s y
trasto
rno
de
l
pe
nsam
ien
to –
sín
tom
as p
redo
min
an
tem
en
te p
ositiv
os –
, las d
irectric
es d
e tra
tam
iento
su
gie
ren
el u
so
de
la c
loza
pin
a.
Cu
and
o e
l pro
ble
ma
con
sis
te e
n s
ínto
ma
s a
gre
siv
os, h
ostilid
ad, im
pu
lsiv
ida
d e
inclu
so v
iole
ncia
sin
resp
ue
sta
a la
dosis
está
nd
ar d
e v
ario
s
an
tipsic
ótic
os o
inclu
so
a la
clo
za
pin
a, la
s p
ráctic
as h
ab
itua
les s
on
la d
osific
ació
n a
lta, e
l em
ple
o d
e d
os a
ntip
sic
ótic
os c
on
co
mita
nte
s y
el re
fue
rzo
de
un
a a
ntip
sic
ótic
o c
on
un
esta
biliz
ad
or d
el h
um
or.
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ C
apítulo 6: Trastornos del humor…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
1
TE
MA
2: P
sicofarm
aco
log
ía d
e lo
s tras
torn
os d
el e
sta
do
de
án
imo
_ C
AP
ÍTU
LO
6: T
RA
ST
OR
NO
S D
EL
HU
MO
R
En e
ste
ca
pítu
lo s
e a
bo
rda
n lo
s tra
sto
rno
s q
ue
se
inclu
ye
n d
entro
de
las a
sí lla
mad
as a
ltera
cio
ne
s d
el á
nim
o o
de
l hu
mor: la
dep
resió
n, la
ma
nía
o la
co
mb
ina
ció
n d
e a
mba
s.
Este
es u
n c
apítu
lo fu
nd
am
en
tal e
intro
ducto
rio, p
revio
al e
stu
dio
de
los d
istin
tos a
ge
nte
s fa
rma
co
lóg
ico
s e
mp
lea
dos e
n e
l trata
mie
nto
de
esto
s tra
sto
rno
s -a
sp
ecto
este
qu
e s
e a
bo
rda
rá e
n lo
s c
ap
ítulo
s 7
y 8
(el 7
de
dic
ado
a lo
s a
ntid
ep
resiv
os y
el 8
a lo
s a
ge
nte
s e
sta
biliz
ad
ore
s d
el
án
imo)-.
La
fina
lida
d d
e e
ste
cap
ítulo
no
es s
ólo
la d
e o
frece
rle a
l lecto
r una
vis
ión p
sic
obio
lóg
ica a
mp
lia y
pre
cis
a lo
s tra
sto
rnos c
itad
os, s
ino
tam
bié
n
la d
e p
rop
orc
ion
arle
un
os c
on
ocim
ien
tos a
de
cua
do
s q
ue
le p
ued
an
se
rvir p
ara
esta
ble
ce
r un
bue
n d
iag
nó
stic
o, p
ronó
stic
o y
, con
se
cu
en
tem
en
te,
un
bu
en tra
tam
ien
to.
Co
nten
ido
s fun
dam
en
tale
s1.
Lo
s tra
sto
rno
s d
el h
um
or.
2.
El e
sp
ectro
bip
ola
r
3.
Ne
uro
tran
sm
isore
s y
circ
uito
s e
n tra
sto
rno
s d
el h
um
or
3.1
.N
eu
ron
as n
ora
dre
nérg
icas.
3.1
.1.
Sín
tesis
de
no
radre
na
lina
3.1
.2.
Elim
ina
ció
n d
e n
ora
dre
nalin
a
3.1
.3.
Re
ce
pto
res n
ora
dre
né
rgic
os
3.1
.4.
Re
gula
ció
n n
ora
dre
nérg
ica d
e la
libe
ració
n d
e 5
HT
3.1
.5.
Re
gula
ció
n n
ora
dre
nérg
ica d
e la
libe
ració
n d
e D
A
4.
Hip
óte
sis
ne
uro
bio
lóg
ica
s e
xp
lica
tiva
s d
e lo
s tra
sto
rno
s d
el á
nim
o.
4.1
.H
ipóte
sis
mo
no
am
inérg
ica
4.2
.H
ipóte
sis
de
la re
gu
lació
n d
e re
ce
pto
res d
e lo
s n
eu
rotra
nsm
iso
res m
on
oa
min
érg
ico
s y
exp
resió
n g
énic
a.
5.
Estré
s y
de
pre
sió
n
5.1
.E
stré
s, B
DN
F y
atro
fia c
ere
bra
l = h
ipó
tesis
ne
uro
trófic
a d
e la
de
pre
sió
n.
5.2
.E
stré
s y
en
torn
o 5.3
.E
stré
s y
vu
lne
rab
ilida
d g
ené
tica
6.
Sín
tom
as y
circ
uito
s e
n d
ep
resió
n
7.
Sín
tom
as y
circ
uito
s e
n m
an
ía
LO
QU
E N
O E
S M
AT
ER
IA D
E E
XA
ME
N
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ C
apítulo 6: Trastornos del humor…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
2D
escrip
ció
n d
e lo
s tra
sto
rno
s d
el h
um
or (p
ágs. 2
37
-24
3; h
asta
el e
sp
ectro
bip
ola
r) (Se
recom
iend
a s
u le
ctu
ra). ¿
Es p
osib
le d
istin
gu
ir la
de
pre
sió
n u
nip
ola
r de
la d
ep
resió
n b
ipo
lar?
(pá
gs. 2
50
-25
2). ¿
Son
pro
gre
siv
os lo
s tra
sto
rnos d
el h
um
or?
(pá
gs. 2
52
-25
3, h
asta
Ne
uro
tran
sm
isore
s y
circ
uito
s e
n tra
sto
rno
s d
el h
um
or, q
ue
sí e
s m
ate
ria d
e e
xam
en
). Ne
uro
ima
ge
n e
n tra
sto
rno
s d
el h
um
or (p
ág
s. 2
80
-282
).
Fig
ura
s: F
igu
ras 6
-1 a
6-2
4. F
igu
ras 6
-31 a
6-3
3. L
as p
roye
ccio
nes a
scen
de
nte
s y
desce
nd
en
tes d
e c
ad
a n
eu
rotra
nsm
iso
r no
se
rán m
ate
ria d
e
exa
me
n. S
e re
co
mie
nda
, no o
bsta
nte
, co
mp
rob
ar e
l so
lapa
mie
nto
en
tre e
stru
ctu
ras y
sis
tem
as d
e n
euro
tran
sm
isió
n. S
Í SE
RÁ
MA
TE
RIA
DE
EX
AM
EN
CO
N R
ES
PE
CT
O A
ES
TA
S F
IGU
RA
S, la
s p
rincip
ale
s fu
ncio
ne
s d
e c
ada
ne
uro
tran
sm
isor.
Fig
ura
6-4
4, F
igura
6-4
5, F
igu
ra 6
-47
, Fig
ura
6-4
8, F
igura
6-4
9, F
igu
ra 6
-50
y F
igu
ra 6
-51
.
Ta
bla
s: T
abla
6-1
y T
ab
la 6
-2.
Ma
teria
pa
rcialm
ente elim
ina
da
: El e
sp
ectro
bip
ola
r (pá
g. 2
43
-25
2). E
n e
sta
s p
ág
ina
s c
itad
as n
o s
erá
mate
ria d
e e
xam
en
las c
ara
cte
rístic
as
clín
ica
s q
ue
de
finen
a la
s d
ive
rsa
s m
od
alid
ade
s b
ipo
lare
s, p
ero
sí lo
s tra
tam
ien
tos q
ue
so
n o
pue
de
n s
er a
pro
pia
do
s e
n c
ada
un
a d
e e
sta
s
mo
da
lidad
es, a
llá d
on
de s
e c
iten e
n e
l libro
. (SE
RE
CO
MIE
ND
A S
U L
EC
TU
RA
CO
MP
LE
TA
).
1. LO
S T
RA
ST
OR
NO
S D
EL
HU
MO
RE
pis
od
ios
del h
um
or
De
pre
sión
ma
yo
rB
ipo
lar I
Bip
ola
r II E
l trasto
rno
bip
ola
r se
ca
racte
riza
ge
nera
lmen
te p
or c
ua
tro tip
os d
e ep
iso
dio
s d
e
en
ferm
eda
d:
-M
an
íaco
: ma
nía
(hu
mor a
no
rma
lme
nte
ele
va
do
, exp
an
siv
o, o
irritable
) má
s o
tros 3
o 4
sín
tom
as.
-D
ep
resivo
ma
yor: h
um
or d
ep
rimid
o o
pé
rdid
a d
e in
teré
s ju
nto
co
n o
tros c
uatro
sín
tom
as.
-H
ipo
ma
nía
co
: hip
om
an
ía (h
um
or e
leva
do
, exp
an
siv
o, o
irritab
le m
en
os g
rave y
dura
ció
n
má
s c
orta
qu
e m
an
ía) m
ás 3
o 4
sín
tom
as.
-M
ixto
: cum
ple
crite
rios ta
nto
pa
ra e
pis
odio
ma
nía
co c
om
o p
ara
ep
iso
dio
de
pre
siv
o
ma
yo
r.
Ocu
rren
cia
de
po
r lo m
eno
s u
n
ep
isod
io
de
pre
siv
o m
ayo
r,
au
nqu
e m
uch
os
pa
cie
nte
s s
ufre
n
ep
isod
ios
recu
rrente
s.
Co
incid
en
cia
de
po
r lo
me
no
s u
n
ep
isod
io
ma
nia
co
o
mix
to (m
an
ía
- dep
resió
n).
Co
nsis
ten
te
en
un
o o
má
s
ep
isod
ios
de
pre
siv
os
ma
yo
res y
al
me
no
s u
n
ep
isod
io
hip
om
an
íaco
.
2.E
L E
SP
EC
TR
O B
IPO
LA
RN
o to
do
s lo
s p
acie
nte
s c
on d
ep
resió
n tie
nen
un
trasto
rno
de
pre
vis
o m
ayo
r qu
e re
qu
iere
trata
mie
nto
co
n m
on
ote
rap
ia a
ntid
epre
siv
a.
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ C
apítulo 6: Trastornos del humor…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
3H
ay o
tros m
uch
os tip
os d
e tra
sto
rno
s d
el h
um
or d
en
tro d
el e
sp
ectro
bip
ola
r, apa
rte d
e lo
s tra
sto
rno
s b
ipo
lare
s I y
II.
Pacie
nte
s d
en
om
ina
dos “n
o e
sp
ecific
ad
os” o
“NE
” so
n c
on
tem
pla
do
s c
om
o p
erte
ne
cie
nte
s e
n g
en
era
l al “e
sp
ectro
bip
ola
r”.B
ipo
lar ¼
(0,25
)B
ipo
lar ½
(0,5)B
ipo
lar I ½
(1,5)
Bip
ola
r II ½(2
,5)B
ipo
lar III
(3,0)
Bip
ola
r III½
(3,5
)B
ipo
lar IV
(4.0)
Bip
ola
r V(5
.0)B
ipo
lar V
I(6
.0)“N
o d
el to
do
bip
ola
r”.
Un
tipo
ine
sta
ble
de
de
pre
sió
n
un
ipo
lar q
ue
a
vece
s
resp
ond
e
ráp
ida
me
nte
,
pe
ro d
e fo
rma
no
ma
nte
nid
a
a lo
s
an
tidep
resiv
os
= “p
oo
p-o
ut” o
ag
ota
mie
nto
.
“Tra
sto
rno
esq
uiz
oa
fectiv
o”
o
“esq
uiz
ob
ipo
lar”.
Psic
osis
y
ma
nía
y o
tros
sín
tom
as d
el
hu
mo
r.
Má
s le
ve
que
la
esq
uiz
ofre
nia
con
me
nos
cara
cte
rístic
as
psic
ótic
as
gra
ve
s y
cara
cte
rístic
as
de
hu
mor m
ás
gra
ve
s (m
ode
lo
con
tinuo
)
Pacie
nte
con
hip
om
an
ía
pro
lon
ga
da
o re
cu
rrente
sin
de
pre
sió
n.
Tra
tado
s
pa
ra la
hip
om
an
ía,
term
ina
rá
bip
ola
r II.
Pacie
nte
s
cic
lotím
ico
s
“ma
lhum
ora
do
s”
qu
e d
esarro
llan
ep
isod
ios
de
pre
siv
os
ma
yo
res.
Si s
e tra
tan c
on
an
tidep
resiv
os
se p
rod
uce
un
au
me
nto
de la
s
oscila
cio
ne
s
an
ímic
as e
inclu
so
un
ep
isod
io
ma
nía
co
.
Pacie
nte
s
qu
e
de
sa
rrolla
n
un
ep
iso
dio
ma
nía
co
o
hip
om
an
íaco
con
un
an
tidep
resiv
o.
Varia
nte
del
trasto
rno
bip
ola
r III,
un
tipo
bip
ola
r
aso
cia
do
al
ab
uso d
e
susta
ncia
s.
Es la
aso
cia
ció
n d
e
ep
isod
ios
de
pre
siv
os
con
un
tem
pe
ram
en
to
hip
ertím
ico
pre
exis
ten
te
(fig. 6
-18
)
Hip
ertim
ia:
ale
gre
s,
op
timis
tas,
pro
ductiv
os,
exito
so
s.
Pue
den
resp
ond
er
me
jor a
esta
biliz
ad
ore
s
de
l hum
or.
Es la
aso
cia
ció
n d
e
de
pre
sió
n
con
hip
om
an
ía
mix
ta.
Pue
den
req
uerir
trata
mie
nto
esta
biliz
ad
or
de
l hum
or e
n
lug
ar d
e
mo
no
tera
pia
an
tidep
resiv
a.
Bip
ola
rida
d
en
el
con
texto
de
un
a
de
me
ncia
.
3.N
EU
RO
TR
AN
SM
ISO
RE
S Y
CIR
CU
ITO
S E
N T
RA
ST
OR
NO
S D
EL
HU
MO
RT
res n
eu
rotra
nsm
iso
res p
rincip
ale
s h
an
sid
o im
plic
ad
os ta
nto
en
la fis
iop
ato
log
ía c
om
o e
n e
l trata
mie
nto
de
los tra
sto
rno
s d
el h
um
or: la
no
repin
efrin
a (n
ora
dre
nalin
a), la
do
pa
min
a y
la s
ero
tonin
a, y
co
mp
rend
en
lo q
ue
se
de
no
min
a s
iste
ma
de
ne
uro
tran
sm
isió
n m
ono
am
iné
rgic
o.
Esta
s tre
s m
on
oam
inas a
men
ud
o fu
ncio
nan
con
jun
tam
en
te y
tod
os lo
s tra
tam
iento
s p
ara
los tra
sto
rnos d
el h
um
or a
ctú
an
so
bre
uno
o m
ás d
e
esto
s tre
s s
iste
mas.
3.1. N
EU
RO
NA
S N
OR
AD
RE
NÉ
RG
ICA
SLa
ne
uro
na
no
radre
né
rgic
a u
tiliza
la n
ore
pin
efrin
a (n
ora
dre
na
lina) c
om
o n
eu
rotra
nsm
iso
r.3.1.1.
Sín
tes
is d
e n
orad
ren
alin
a (fig
ura
6 - 2
5)
3.1.2.F
ina
lizació
n d
e la
ac
ció
n d
e la N
E (fig
. 6-26
)
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ C
apítulo 6: Trastornos del humor…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
41.
Tiro
sin
a m
edia
nte
un tra
nsp
orta
dor d
e tiro
sin
a a
la n
eu
ron
a
do
pam
iné
rgic
a.
2.La
tirosin
a m
ed
ian
te la
en
zim
a tiro
sin
a h
idro
xila
sa (T
OH
) = D
OP
A
3.La
DO
PA
med
iante
la e
nzim
a D
OP
A d
esca
rbo
xila
sa (D
DC
) =
do
pa
min
a (D
A)
4.La
DA
me
dia
nte
la e
nzim
a d
op
am
ina
beta
hid
roxila
sa (D
BH
) =
no
rep
ine
frina o
no
radre
na
lina
(NE
)
5.La
NE
po
r el tra
spo
rtad
or v
esic
ula
r de
mo
no
am
inas (V
MA
T2
) es
alm
acen
ad
a e
n v
esíc
ula
s s
iná
ptic
as.
a)La
NA
=>
de
sa
ctiv
ad
a v
ía tran
spo
rtado
r de
no
radre
na
lina
(TN
A) a
l in
terio
r de
la p
resin
ap
sis
:- o
alm
ace
na
da
de n
ue
vo
- o d
estru
ida
por e
nzim
as m
eta
bo
liza
do
ras
b)
La
NA
=>
de
stru
ida
en
el e
sp
acio
extra
ce
lula
r por la
en
zim
a c
atec
ol-0
-m
etiltra
ns
fera
sa
(CO
MT
).
c)La
NE
=>
de
stru
ida
de
ntro
de
la n
eu
rona
pre
sin
áp
tica
por la
m
on
oa
min
oo
xid
as
a (MA
O) A
o B
d)
La
NE
=>
de
stru
ida
en la
s c
élu
las d
e la
glía
po
r la m
on
oa
min
oo
xid
as
a(M
AO
) A o
B
3.1.3.R
ec
epto
res n
orad
ren
érgico
s (figu
ra 6-27
)T
ransp
ortad
ores
A
uto
rrec
epto
res
2 p
resin
áptic
os
R
ec
epto
resp
os
tsin
áp
tico
s T
NE
TV
MA
2A
ctú
an
co
mo
un
fren
o d
e la n
eu
ron
a n
orad
ren
érg
ica
, ca
usan
do
la s
eñ
al
reg
ula
do
ra d
e re
troa
lime
nta
ció
n n
ega
tiva
. La
estim
ula
ció
n d
e e
ste
rece
pto
r (“pis
ar e
l fren
o”) in
terru
mp
e la
de
sca
rga n
eu
rona
l.L
os
fárm
ac
os
ag
on
ista
s (q
ue
fun
cio
na
rían
co
mo
el n
eu
rotra
nsm
iso
r NE
) estim
ula
rían
el re
ce
pto
r alfa
2 p
resin
áp
tico
y “
pis
aría
n e
n fre
no
”, v
am
os q
ue
in
terru
mpiría
la d
escarg
a n
euro
nal e
inte
rrum
piría
la lib
era
ció
n d
e N
E.
Lo
s fá
rma
co
s a
nta
go
nis
tas
ten
drá
n e
l efe
cto
de
co
rtar e
l ca
ble
de
fren
o y
au
me
nta
r la lib
era
ció
n d
e N
E.
C
El
tran
sp
orta
do
r d
e N
E e
s u
n
tipo
de
rece
pto
r qu
e tra
nsp
orta
N
E e
n e
l cito
pla
sm
a d
e la
ne
uro
na
pre
sin
áp
tica
.
El tra
ns
po
rtad
or
ves
icu
lar d
e m
on
oa
min
as
transp
orta
laN
A s
inte
tiza
da
de
ntro
de
lane
uro
na
no
rad
ren
érg
ica a
l in
terio
r de
las v
esíc
ula
s
sin
áptic
as p
ara
alm
acen
arla
ha
sta
su
uso
en
la n
euro
tran
sm
isió
n.
Au
torre
cep
tor p
resin
áp
tico
alfa
2te
rmin
al
Au
torre
cep
tor p
resin
áp
tico
alfa
2so
ma
tod
end
rítico
Lo
ca
liza
dos e
n te
rmin
al ax
ón
ica
.C
ua
nd
o e
stá
n o
cu
pa
do
s p
or N
E,
cie
rran la
en
trad
a m
ole
cu
lar y
evita
nqu
e la
NE
se
a lib
era
da
.
Lo
ca
liza
dos e
n e
l cuerp
o c
elula
r (so
ma) y
cerc
a d
e la
s d
en
drita
s.
Cu
and
o e
stá
n o
cu
pa
do
s p
or N
E, c
orta
el
imp
uls
o n
eu
ron
al y
de
tien
e la
libe
ració
n d
e
NE
.
3.1.4.R
eg
ula
ción
no
rad
renérg
ica d
e la
libe
ració
n d
e 5
HT
Re
cep
tor
1 d
el ra
fe: a
celera
do
res
de
5H
T (fig
. 6-30
B)
Re
cep
tor
2 c
ortic
ales: el fren
o d
e 5HT
(fig. 6
-30C
)N
eu
ron
as N
E d
el lo
cu
s c
oeru
leus h
asta
el ra
fe m
ese
nce
fálic
o =
> N
E s
ob
re re
ce
pto
res
1- a
dre
né
rgic
os p
osts
iná
ptic
os e
n lo
s c
ue
rpo
s n
eu
ron
ale
s o
áre
a s
om
ato
de
nd
rítica
de
5H
T =
> e
stim
ula
las n
eu
ron
as 5
HT
= lib
era
ción
de
5HT
= a
cele
rad
or d
e 5HT
NE
=>
rece
pto
res
2 –
ad
ren
érg
icos p
osts
iná
ptic
os e
n
los te
rmin
ale
s a
xó
nic
os d
e la
s n
eu
ron
as s
ero
ton
iné
rgic
as
=>
inh
ibe
la libera
ción
de
5HT
= fre
no
de
5H
T
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ C
apítulo 6: Trastornos del humor…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
5É
sto
s re
cep
tore
s e
n la
s n
eu
rona
s s
ero
ton
iné
rgic
as s
e d
en
om
inan
he
tero
rrece
pto
res. L
a N
E tie
ne
un c
on
trol b
idire
ccio
na
l de
la lib
era
ció
n d
e 5
HT
.
3.1.5.R
eg
ula
ción
no
rad
renérg
ica d
e la
libe
ració
n d
e D
AE
stimu
lació
n co
rtical d
el re
ce
pto
r 1
: redu
ce la
libe
ració
nd
e D
A (fig
. 5-5
8A
)B
loq
ue
o d
el re
cep
tor
1 c
ortic
al: au
me
nta
r la lib
era
ció
n d
e D
A (fig
. 5-
58B
)N
eu
ron
as N
E d
el lo
cu
s c
oeru
leus h
asta
có
rtex
=>
NE
sob
re re
ce
pto
res
1- a
dre
né
rgic
os p
osts
iná
ptic
os e
n la
ne
uro
na
glu
tam
até
rgic
a p
iram
ida
l
=>
libera
ció
n d
e g
luta
ma
to e
n e
l tallo
ce
reb
ral =
libera
ció
n d
e
GA
BA
en la
sub
sta
ntia
nig
ra
=>
inh
ibie
nd
o las
ne
uro
na
s d
op
am
iné
rgic
as =
dism
inu
ye
nd
o
libe
ració
n d
e D
A en
el es
triad
o.
Blo
que
o d
e re
ce
pto
res
1- a
dre
né
rgic
os p
osts
iná
ptic
os e
n la
ne
uro
na
glu
tam
até
rgic
a p
iram
ida
l
=>
ina
ctiv
a la
ne
uro
na
glu
tam
até
rgic
a =
se
red
uce la
libe
ració
n d
e g
luta
ma
to
en
el ta
llo c
ere
bra
l
=>
no
estim
ula
la lib
era
ció
n d
e G
AB
A e
n la
sub
sta
ntia
nig
ra
=>
Ac
tiva
ción
de
las n
eu
ron
as
do
pa
min
érg
ica
s d
esd
e la
sub
sta
ntia
nig
ra
al e
stria
do
= lib
era
ción
de
DA
en e
l estria
do
.
4.H
IPÓ
TE
SIS
NE
UR
OB
IOL
ÓG
ICA
S E
XP
LIC
AT
IVA
S D
E L
OS
TR
AS
TO
RN
OS
DE
L Á
NIM
O4.1.
Hip
óte
sis
mo
no
amin
érgica
4.2.H
ipó
tes
is d
el re
ce
pto
r no
mo
am
iné
rgic
o y
ex
pre
sión
gé
nic
aLa
teo
ría c
lásic
a h
ipo
tetiz
a q
ue
la d
ep
resió
n s
e d
eb
e a
una
de
ficie
ncia
de
ne
uro
tran
sm
isore
s m
on
oam
inérg
ico
s.
El s
iste
ma
de
ne
uro
tran
sm
isió
n trim
ono
am
iné
rgic
o e
n s
u c
on
jun
to
(NE
, 5H
T y
DA
) pu
ed
e s
er d
isfu
ncio
nal e
n v
ario
s c
ircu
itos c
ere
bra
les,
con
dife
ren
tes n
eu
rotra
nsm
iso
res im
plic
ad
os d
ep
en
die
ndo
de
l perfil
sin
tom
átic
o d
el p
acie
nte
. (fig. 6
-34
B)
El a
go
tam
ien
to d
e n
euro
tran
sm
iso
res c
au
sa u
na
reg
ula
ció
n
com
pe
nsa
toria
al a
lza
de
los re
ce
pto
res p
osts
iná
ptic
os d
e d
ich
os
ne
uro
tran
sm
iso
res. (fig
. 6-3
5)
La
investig
ació
n a
ctu
al, p
lan
tea
qu
e e
l pro
ble
ma
mo
lecu
lar e
n la
de
pre
sió
n p
od
ría re
sid
ir en
los e
ve
nto
s m
ole
cu
lare
s d
ista
les a
l
rece
pto
r, en
el s
iste
ma d
e c
asca
da d
e tra
nsd
ucció
n d
e la
se
ña
l y e
n la
exp
resió
n g
énic
a c
orre
spo
ndie
nte
.
5.E
ST
RÉ
S Y
DE
PR
ES
IÓN
(na
tura
vs
nu
tura
– n
atu
rale
za fren
te a cria
nza
)5.1.E
strés, B
DN
F y a
trofia
cere
bra
l = h
ipó
tesis n
eu
rotró
fica
(fig
. 6-36
)5.2.E
strés y e
nto
rno
=
¿c
uá
nto
es
trés e
s
de
ma
sia
do
estré
s?
5.3.E
strés y v
uln
erab
ilida
d g
en
étic
a =
¿n
ac
ido
co
n m
iedo
? (n
atu
ra y
nu
rtura
)
La
de
pre
sió
n e
sta
ría p
rovo
ca
da p
or u
na
redu
cció
n d
e la
sín
tesis
de
pro
teín
as im
plic
ad
as e
n la
ne
uro
gé
ne
sis
y e
n la
pla
stic
ida
d s
iná
ptic
a.
La
mis
ma
ca
ntid
ad
de
estré
s q
ue
se
ría
ma
ne
jad
a s
in d
esa
rrolla
r
Un
o d
e lo
s g
en
es d
e v
uln
era
bilid
ad
pa
ra la
de
pre
sió
n e
s e
l ge
n q
ue c
odific
a e
l tran
spo
rtad
or
de
se
roto
nin
a o
SE
RT
.
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ C
apítulo 6: Trastornos del humor…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
6E
l facto
r neu
rotró
fico
de
riva
do d
el c
ere
bro
(BD
NF
) es
imp
orta
nte
para
la s
up
erv
ive
ncia
ne
uro
nal, p
ero
ba
jo e
stré
s
qu
eda
rep
rimid
o. (fig
. 6-3
7)
Lo
s c
am
bio
s d
el n
eu
rotra
nsm
iso
r mo
noa
min
érg
ico ju
nto
co
n
can
tidad
es d
efic
ien
tes d
e B
DN
F p
ued
en
dar lu
ga
r a la
atro
fia y
po
sib
le a
pop
tosis
de
neu
ron
as v
uln
era
ble
s e
n e
l hip
oca
mp
o y
otra
s á
rea
s c
ere
bra
les c
om
o e
l có
rtex p
refro
nta
l.
La
s m
on
oa
min
as p
ue
den
au
me
nta
r la d
isp
on
ibilid
ad
de
BD
NF
inic
ian
do
casca
das d
e tra
nsd
ucció
n d
e s
eñ
al q
ue
dan
lug
ar a
su lib
era
ció
n y
resta
ura
r las s
ina
psis
pe
rdid
as.
Si e
l estré
s p
rovo
ca u
na
atro
fia d
e la
s n
eu
rona
s
hip
oca
mp
ale
s y
de
la a
míg
dala
da
lug
ar a
so
bre
activ
idad
de
l eje
hip
ota
lám
ico
– p
ituita
rio –
ad
ren
al (H
PA
)
El H
PA
es u
n e
lem
en
to c
en
tral p
ara
el p
rocesa
mie
nto
de
l
estré
s. (fig
. 6.3
9A
y B
)
de
pre
sió
n e
n a
lgu
ien
qu
e
no
ha
su
frido a
bu
so
infa
ntil, p
odría
cau
sa
r
de
pre
sió
n e
n a
lgu
ien
co
n
un
a h
isto
ria a
nte
rior d
e
ab
uso in
fan
til.
El a
bu
so d
el n
iño
ha
ce
los c
ircu
itos c
ere
bra
les
vuln
era
ble
s a
un
a c
aíd
a
en
de
pre
sió
n a
nte
la
exp
osic
ión
a fu
turo
s
facto
res d
e e
stré
s c
om
o
ad
ulto
.
La
s p
ers
on
as c
on
el g
en
otip
o s
del S
ER
T
tien
en m
ayo
r pro
bab
ilida
d d
e d
esa
rrolla
r un
trasto
rno
afe
ctiv
o c
ua
ndo
se
exp
one
n a
mú
ltiple
s
facto
res d
e e
stré
s y
pod
rían
ten
er a
trofia
hip
oca
mp
al, m
ás s
ínto
ma
s c
og
nitiv
os y
me
no
r
cap
acid
ad
de re
sp
ue
sta
o to
lera
ncia
a
trata
mie
nto
SS
RI/S
NR
I.
Esto
pru
eb
a la
imp
orta
ncia
de
los g
en
es e
n
ge
nera
l y d
e lo
s d
e la
s n
eu
rona
s s
ero
ton
iné
rgic
as
en
pa
rticula
r en
la re
gu
lació
n d
e la
am
ígd
ala
y e
n
la d
ete
rmin
ació
n d
e la
s p
rob
ab
ilida
des d
e
de
sa
rrolla
r de
pre
sió
n m
ayo
r bajo
estré
s.
6.S
ÍNT
OM
AS
Y C
IRC
UIT
OS
EN
DE
PR
ES
IÓN
Y E
N M
AN
ÍA
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ C
apítulo 6: Trastornos del humor…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
7
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ C
apítulo 6: Trastornos del humor…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
8
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ C
apítulo 6: Trastornos del humor…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
9
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ C
apítulo 7: Antidepresivos ……
……
……
… curso 2014/2015…
……
…1
TE
MA
2: P
sic
ofa
rmac
olo
gía
de
los
tras
torn
os d
el e
sta
do
de
án
imo
_ C
AP
ÍTU
LO
7: A
NT
IDE
PR
ES
IVO
S
Este
capítu
lo trata
de
la med
icación
antid
ep
resiva: d
e a
que
llos fá
rmaco
s -los lla
ma
dos an
tide
presivos- cuya
adm
inistración
mejo
ra la
sinto
ma
tolo
gía
pro
pia d
e la d
epre
sión
un
ipo
lar.
CO
NT
EN
IDO
S
1.
PR
INC
IPIO
S G
EN
ER
AL
ES
DE
LA
AC
CIÓ
N D
E L
OS
AN
TID
EP
RE
SIV
OS
1.1.Las cin
co “ER
RE
S” d
e lo
s trata
mie
ntos antid
epre
sivos1.2.F
uncio
nam
iento de
los tratam
iento
s antid
ep
resivos
2.
CL
AS
ES
DE
AN
TID
EP
RE
SIV
OS
2.1.El blo
que
o d
e los tra
nspo
rtad
ores d
e m
on
oam
ina2.2.P
ropied
ad
es comu
ne
s de lo
s seis S
SR
I2.3.P
ropied
ad
es única
s de cad
a S
SR
I2.4.A
gon
istas parcia
les / inh
ibid
ores d
e la re
cap
tació
n d
e se
rotonin
a (SP
AR
Is)2.5.In
hibid
ore
s de la
reca
pta
ción
de
seroto
nina – n
orep
ine
frina (S
NR
Is)2.6.In
hibid
ore
s de la
reca
pta
ción
de
nore
pine
frina –
dop
am
ina
(ND
RIs)
2.7.Inhib
ido
res d
e la re
cap
tació
n d
e n
orep
inefrin
a (SN
RIs)
2.8.Ago
me
latin
a2.9.A
ccion
es 2
antag
on
istas2.10
.In
hibid
ore
s de la
reca
pta
ción
/ antag
on
istas de sero
ton
ina
(SA
RIs)
2.11.
Antid
epre
sivos clásico
s: inh
ibido
res d
e la M
AO
2.12.
Antid
epre
sivos clásico
s: tricíclicos a
ntide
presivo
s3.
CÓ
MO
EL
EG
IR U
N A
NT
IDE
PR
ES
IVO
3.1.Sele
ccion
es d
e antid
epre
sivos basa
da
s en la
evid
encia
3.2.Sele
ccion
es d
e antid
epre
sivos basa
da
s en lo
s sínto
mas
3.3.Sele
cción
de
un a
ntide
presivo
para
mu
jere
s en fun
ción de
su ciclo
de vid
a3.4.C
om
bin
acio
ne
s de a
ntide
presivo
s
LO
QU
E N
O E
S M
AT
ER
IA D
E E
XA
ME
N1.
Ep
ígra
fes, s
ub
ep
ígra
fes
y p
ág
ina
so
L-5
-Me
til tetra
hid
rofo
lato
(L-m
etilfo
lato
): mo
du
lad
or m
on
oa
min
érg
ico
(pág
. 346
-350
).o
S-a
den
os
il-me
tion
ina
(SA
Me
): mo
du
lad
or m
on
oa
min
érg
ico
(pág
. 350
).o
Ho
rmo
na
s tiro
ide
as
(pág
. 350
). (SE
RE
CO
MIE
ND
A S
U LE
CT
UR
A)
oE
stim
ula
ció
n c
ere
bra
l: cre
ac
ión
de
la “to
rme
nta
perfe
cta
” en
circ
uito
s c
ere
bra
les
de p
acie
nte
s d
ep
rimid
os
(pág
. 350
-353
; ha
sta “C
óm
o e
leg
ir un
an
tide
pre
siv
o”, q
ue sí e
s ma
teria
de exa
me
n).
oS
ele
cc
ión
de
un
an
tide
pre
siv
o e
n fu
nc
ión
de
las
pru
eb
as g
en
étic
as
(pág
. 361
-362
; hasta “¿
Se
de
be
ría c
on
sid
era
r las
co
mb
ina
cio
nes
…?
que
sí es m
ate
ria de e
xam
en).
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ C
apítulo 7: Antidepresivos ……
……
……
… curso 2014/2015…
……
…2
oF
utu
ros
trata
mie
nto
s p
ara
tras
torn
os
de
l hu
mo
r (pág
. 365
-369
).2.
Fig
ura
s: F
igu
ra 7
-39 y 7
-40 so
lame
nte
con
sultar pa
ra e
nte
nde
r el te
xto; F
igu
ra 7
-71 a
7-76
; Fig
ura
7-89
a 7
-94
.3.
Ta
bla
s: T
abla
7-3 a
7-14
SIG
LA
S E
N E
L
LIB
RO
DE
NO
MIN
AC
IÓN
SIG
LA
S E
N
ES
PA
ÑO
L
DE
NO
MIN
AC
IÓN
SS
RIs o
SR
IS
elective seroto
nin
reup
take in
hib
itors
ISR
SIn
hib
ido
res selectivo
s de la recap
tación
de sero
ton
ina
SN
RIs
Sero
ton
in n
orep
inep
hrin
e reup
take
inh
ibito
rs
IRS
NIn
hib
ido
res de la recap
tación
de sero
ton
ina y
no
radren
alina
ND
RIs
No
repin
eph
rine D
op
am
ine reu
pta
ke
inh
ibito
rs
IRN
DIn
hib
ido
res de la recap
tación
de n
orad
renalin
a y
do
pam
ina
SN
RIs
Selective n
orep
inep
hrin
e reup
take
inh
ibito
rs
IRN
Inh
ibid
ores d
e la recaptació
n d
e no
radren
alina
NaS
SA
No
rad
renerg
ic seroto
nin
ergic sp
ecific
an
tidrep
ressan
t
AE
SN
aA
ntid
epresiv
o esp
ecífico d
e la seroto
nin
a y la
no
radren
alina
SA
RIs
Sero
ton
in a
nta
go
nists a
nd
seroto
nin
reup
take in
hib
itors
IRA
SIn
hib
ido
res de la recap
tación
de sero
ton
ina y
antag
on
istas seroto
nin
érgico
s
MA
OI
Mo
no
am
ine o
xida
se inh
ibito
rIM
AO
Inh
ibid
or d
e la mo
no
amin
o o
xid
asa
1.
PR
INC
IPIO
S G
EN
ER
AL
ES
DE
LA
AC
CIÓ
N D
E L
OS
AN
TID
EP
RE
SIV
OS
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ C
apítulo 7: Antidepresivos ……
……
……
… curso 2014/2015…
……
…3
Las cinco “ERRES” de los tratamientos antidepresivosM
ejo
ra
Re
sp
uesta
: cuan
do e
l trata
mie
nto
con
antid
epre
sivos su
pone
al m
enos u
na m
ejo
ría d
el 5
0%
sobre
los
sínto
mas. E
stán
mejo
r, pe
ro n
o b
ien d
el to
do
. P
revia
me
nte
éste
era
el o
bje
tivo d
el tra
tam
iento
antid
epre
sivo. (fig
. 7-1
, pág. 2
85)
Re
mis
ión
: cuand
o e
l trata
mie
nto
antid
epre
sivo co
nsig
ue
elim
ina
r prá
cticam
ente
todo
s los sín
tom
as e
n lo
s prim
ero
s mese
s. Está
n b
ien
, pe
ro n
o e
stán cu
rado
s pue
s la d
epre
sión p
uede
volve
r a a
pare
cer.(fig
. 7-2
)R
ecu
pera
ció
n: cu
and
o e
l trata
mie
nto
antid
epre
sivo co
nsig
ue
elim
ina
r prá
cticam
ente
todo
s los sín
tom
as
cuand
o h
an p
asa
do
al m
enos 6
– 1
2 m
ese
s. (fig. 7
-2, p
ág. 2
86)
* La re
misió
n y la
recu
pera
ción so
n lo
s obje
tivos a
ctua
les d
el tra
tam
iento
an
tidepre
sivo.
Em
pe
ora
Re
caíd
a: cu
and
o la
depre
sión re
ap
are
ce a
nte
s de
que
haya
una
rem
isión co
mple
ta d
e lo
s sínto
mas o
en
los p
rimero
s mese
s tras u
na co
mple
ta re
misió
n. (fig
. 7-3
, pág. 2
86
)R
ecu
rren
cia
: cuand
o la
depre
sión re
ap
are
ce tra
s la re
cupe
ració
n d
el p
acie
nte
. (fig. 7
-3, p
ág. 2
86)
Tas
as d
e
rem
isió
n
en
TD
M
So
lo 1
/3 d
e p
acie
nte
s rem
iten co
n su
prim
er tra
tam
iento
antid
epre
sivo.
Co
n ca
da e
nsa
yo, a
que
llos q
ue n
o lo
gra
n la
rem
isión
, tien
en m
enor p
robab
ilidad d
e re
misió
n co
n o
tro
antid
epre
sivo e
n m
ono
tera
pia
.S
olo
2/3
de p
acie
nte
s rem
iten tra
s un a
ño d
e tra
tam
ien
to co
n u
na se
cuencia
de cu
atro
antid
epre
sivos
dife
rente
s adm
inistra
do
s cad
a u
no d
ura
nte
12
sem
anas. (fig
. 7-4
, pág. 2
87)
Sín
tom
as
re
sid
uale
sLos sín
tom
as q
ue
persiste
n d
esp
ués d
el tra
tam
ien
to a
ntid
ep
resivo
oca
sion
ando
que
no se
alca
nce
la
rem
isión
son: (fig
. 7-5
, pág
. 287
)•
Más co
mune
s: inso
mnio
, fatig
a/d
olo
r físico, p
rob
lem
as d
e co
nce
ntra
ción
/ falta
de in
teré
s o m
otiva
ción.
•M
eno
s com
unes: h
um
or d
eprim
ido, la
ideació
n su
icida
y el re
traso
psico
moto
r.T
as
a d
e
rec
aíd
aE
s meno
r pa
ra a
que
llos p
acie
nte
s que a
lcanza
n la
rem
isión. (fig
. 7-6
, pág
. 288
)La p
roba
bilid
ad
de re
cae
r, en
los q
ue h
an a
lcanza
do la
rem
isión
, es m
ayo
r cuanto
s más tra
tam
ien
tos h
an
sido p
reciso
s para
que e
l pa
ciente
rem
ita.
La ta
sa d
e re
caíd
a e
n lo
s pacie
nte
s qu
e n
o re
mite
n e
s el d
oble
con re
specto
a lo
s que sí re
mite
n.
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ C
apítulo 7: Antidepresivos ……
……
……
… curso 2014/2015…
……
…4
Funcionamiento de los tratamientos antidepresivos Antidepresivos y Ciclo vital
Los a
dulto
s entre
25
y 64 a
ños p
are
cen te
ner la
me
jor o
portu
nid
ad d
e re
spond
er b
ien a
l trata
mie
nto
así co
mo d
e
mostra
r una b
uena
tole
rancia
(fig. 7
-7, p
ág. 2
89
).P
or e
ncim
a d
e lo
s 65
año
s ya p
uede
no
hab
er u
na re
spu
esta
tan rá
pid
a y fu
erte
, sobre
tod
o si e
l prim
er e
piso
dio
depre
sivo a
pare
ce a
esta
edad
.Los m
enore
s de
25 p
odría
n o
bte
ner b
en
eficio
de
efica
cia a
ntid
epre
siva, p
ero
con rie
sgo d
e su
icidio
supe
rior.
2.
CL
AS
ES
DE
AN
TID
EP
RE
SIV
OS
2.1.E
l blo
qu
eo
de
los
tran
sp
orta
do
res
de
mo
no
am
ina
La a
cción a
ntid
ep
resiva
clásica
con
siste e
n e
l blo
queo
de u
no o
má
s de lo
s tran
sporta
do
res d
e
Hip
óte
sis de la
monoa
min
a e
n la
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ C
apítulo 7: Antidepresivos ……
……
……
… curso 2014/2015…
……
…5
5H
T, N
T y/o
DA
.Las m
onoa
min
as e
stán
ago
tada
s y cuan
do so
n e
stimula
das –
antid
epre
sivos –
rem
ite la
depre
sión.
depre
sión
La a
cción d
e lo
s an
tidep
resivo
s sobre
los tra
nsp
orta
dore
s de m
ono
am
ina
ele
va rá
pid
am
ente
las
conce
ntra
ciones d
e m
onoa
min
as e
n e
l cere
bro
, ante
s que lo
s efe
ctos clín
icos a
pa
rezca
nU
n p
roble
ma
para
la h
ipóte
sis de
la m
on
oam
ina (fig
. 7-8
)Los ca
mbio
s agud
os e
n lo
s ne
uro
tran
smiso
res p
rodu
cen, d
e fo
rma d
iferid
a, ca
mbio
s adapta
tivos
en la
sensib
ilida
d d
e lo
s re
cepto
res –
regula
ción a
la b
aja
y dese
nsib
ilizació
n d
e lo
s rece
pto
res
postsin
áptico
s – q
ue
es co
nsiste
nte
con
el in
icio d
e la
s accio
nes clín
icas a
ntid
ep
resiva
s.
Hip
óte
sis del re
cepto
r de
neuro
transm
isor
(fig. 7
-9, p
ág. 2
91)
Dism
inució
n d
e la
sínte
sis de re
cepto
res d
e n
euro
tran
smiso
res.
Incre
menta
r la sín
tesis d
e p
rote
ínas crítica
s, com
o e
l facto
r neu
rotró
fico d
eriva
do d
el ce
rebro
(B
DN
F)
Alte
racio
nes e
n la
exp
resió
n
génica
(fig. 7
-10
, pá
g. 2
92)
2.2
.P
rop
ied
ad
es
co
mu
nes
de lo
s s
eis
SS
RI
•T
od
os co
mparte
n u
na ca
racte
rística fa
rma
coló
gica
prin
cipal: in
hib
ició
n s
ele
ctiv
a y
pote
nte
de la
recap
tació
n d
e s
ero
tonin
a o
in
hib
ició
n d
el tra
nsp
orta
do
r de
sero
ton
ina (S
ER
T) (fig
. 7-1
2)
An
tes d
el tra
tam
ien
to
Pu
ede h
abe
r un
déficit d
e 5
HT
, tanto
en la
s áre
as p
resin
áptica
s so
mato
den
drítica
s cerca
de
l cuerp
o ce
lula
r com
o e
n la
mism
a sin
apsis
cerca
del a
xón te
rmin
al (fig
. 7-1
3, p
ág
. 29
2)
La h
ipóte
sis mono
am
iné
rgica
de la
depre
sión
Los re
cepto
res p
resin
áptico
s – A
uto
rrece
pto
res 5
HT
1A
- y postsin
áptico
s son re
gula
dos a
l alza
(fig. 7
-13)
La h
ipóte
sis del re
cepto
r de
neuro
transm
isor
Meca
nis
mo
s d
e a
cc
ión
farm
aco
lóg
ico
1.- A
dm
inistra
ción d
el
fárm
aco
El S
SR
I blo
quea in
med
iata
mente
el S
ER
T
(fig. 7
-14
)In
crem
ento
de
5H
T e
n e
l áre
a so
ma
tode
ndrítica
– ra
fe
mese
nce
fálico
- y esca
sa e
n e
l term
ina
l axó
nico
2.- E
fecto
s secu
nda
rios
Cu
and
o lo
s nive
les d
e 5
HT
aum
enta
n e
n e
l áre
a
som
ato
den
drítica
(fig. 7
-15
)E
stimula
n lo
s auto
rrece
pto
res 5
HT
1A
pró
ximos y
com
ien
za la
dese
nsib
ilizació
n o
reg
ula
ción
a la
baja
3.- In
icio d
e la
acció
n
tera
péutica
antid
epre
sivaF
inaliza
da la
dese
nsib
ilizació
n, la
5H
T n
o p
uede
co
ntin
uar in
hib
ien
do su
pro
pia
libe
ració
n
qued
and
o la
neuro
na se
roto
nin
érg
ica d
esin
hib
ida
Se
pro
duce
una a
ctivació
n d
el im
pulso
de flu
jo
neuro
na
l y la co
nsig
uie
nte
libera
ción
de se
roto
nin
a e
n
el te
rmin
al a
xónico
(fig. 7
-16)
4.- E
fecto
an
tidep
resivo
y to
lera
ncia
a lo
s efe
ctos
secu
nd
ario
s
Acu
mula
ción
de 5
HT
en la
sinapsis (fig
. 7-1
7)
De
sensib
ilizació
n d
e lo
s rece
pto
res se
roto
nin
érg
icos
postsin
áptico
s
2.3
.P
rop
ied
ad
es ú
nic
as d
e c
ad
a S
SR
I•
Cada S
SR
I tiene a
ccione
s farm
aco
lógica
s secu
ndaria
s apa
rte d
el b
loqueo S
ER
T, y n
o h
ay d
os S
SR
I con ca
racte
rísticas fa
rmaco
lógica
s secu
ndaria
s igua
les.
Pro
pie
dad
es
Flu
oxetin
a (fig
. 7-1
8)
Sertra
lina (fig
. 7-1
9)
Paro
xetin
a (fig
. 7-2
0)
Flu
vo
xam
ina (fig
. 7-
21)
Cita
lop
ram
(fig. 7
-22
)E
scita
lop
ram
(fig. 7
-23
)B
loq
ueo S
ER
TX
XX
XX
XA
nta
gonism
o
Activa
dora
: mayo
r energ
ía y
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ C
apítulo 7: Antidepresivos ……
……
……
… curso 2014/2015…
……
…6
5H
T2C
=
desin
hib
e la
lib
era
ción d
e N
E
y DA
meno
s fatig
a, m
ejo
r la
conce
ntra
ción y la
ate
nció
n
(fig. 5
-52
, pág. 1
92)
Blo
queo N
ET
x (d
éb
iles)
x (d
éb
iles)
Blo
queo D
AT
IRD
(déb
il) = m
ejo
rar la
m
otiva
ción, la
energ
ía y la
co
nce
ntra
ción.
Rece
pto
res
Sig
ma 1
(1)
Accio
nes
1 e
fecto
s ansio
líticos y a
ntip
sicótico
s.M
ás p
ote
nte
que la
sertra
lina (a
go
nista
)A
ntico
linérg
icas
M1
X
Antih
istam
ínica
s H
1E
n e
lenantió
mero
R
NO
, solo
el
enantió
mero
activo
SU
tilizació
n
Para
pacie
nte
s con a
fecto
positivo
reducid
o,
hip
erso
mnia
y retra
so
psico
moto
r, apatía
y fatig
a.
Pacie
nte
s con “d
epre
sión
atíp
ica”, m
ejo
rando lo
s sín
tom
as d
e h
iperso
mnia
, baja
ene
rgía
reactivid
ad
em
ocio
nal.
Pacie
nte
s con sín
tom
as
de a
nsie
dad, p
roduce
m
ás tra
nq
uilid
ad
, inclu
sose
dació
n d
e fo
rma
tem
pra
na.
Depre
sión p
sicótica
y d
elira
nte
.E
n E
EU
U p
ara
el
TO
C y tra
storn
os d
e
ansie
dad.
Depre
sión
en a
ncia
nos,
mejo
r to
lera
do.
El S
SR
I mejo
rto
lera
do.
Otro
s uso
sC
om
bin
ada co
n O
lanza
pin
apara
el tra
tam
iento
de
la
depre
sión
un
ipola
r re
sisten
te a
l trata
mie
nto
y para
la d
epre
sión
bip
ola
r.T
rata
mie
nto
de la
bulim
ia.
Com
bin
arlo
con b
upro
pio
n
se su
man lo
s efe
ctos
inhib
itorio
s DA
T.
No re
com
en
dado
Pacie
nte
s con a
gita
ción,
inso
mnio
y ansie
dad.
Pacie
nte
s con sín
tom
as d
e
ansie
dad, h
ace
r un a
juste
de d
osis m
ás le
nto
.O
tras
pro
pie
da
des
Vid
a m
edia
larg
a m
en
os
reaccio
nes d
e a
bstin
encia
en la
inte
rrup
ción, p
ero
lle
va u
n tie
mpo e
n lím
pia
lo
Inhib
ición d
e la
enzim
a
óxid
o n
itroso
sinte
tasa
(N
OS
) = d
isfunció
n
sexu
al.
A b
aja
s dosis m
enor
inhib
ición
SE
RT
.
2.4
.A
go
nis
tas p
arc
iale
s / in
hib
ido
res
de
la re
ca
pta
ció
n d
e s
ero
ton
ina (S
PA
RIs
) = v
ilazo
do
na
(fig, 7
-24, p
ág
. 300
)C
ara
cte
rístic
as
Meca
nis
mo
de a
cció
nD
ifere
nc
ias c
on
resp
ecto
a S
SR
IsIn
hib
idor S
ER
TA
gonista
parcia
l5H
T1A
1.L
a a
dm
inistra
ción d
el S
PA
RI =
en to
rno a
la
mita
d d
e S
ER
Ts y la
mita
d d
e re
cepto
res 5
HT
1A
se o
cupan in
med
iata
me
nte
(fig. 7
-25
)
Ag
onism
o p
arcia
l 5H
T1
A +
blo
qu
eo S
ER
T =
ele
vacio
nes m
ás in
me
dia
tas y só
lidas d
e lo
s nive
les ce
rebra
les d
e 5
HT
.
De
bería
da
r lug
ar
a u
n in
icio m
ás
rápid
o d
el
antid
epre
sivo,
2.5
HT
aum
en
ta e
n lo
s rece
pto
res
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ C
apítulo 7: Antidepresivos ……
……
……
… curso 2014/2015…
……
…7
Re
fuerza
las
pro
pie
dad
es
antid
epre
sivas y
la to
lera
bilid
ad
de S
SR
Is / S
NR
Is en
alg
un
os
pacie
nte
s.
som
ato
den
drítico
s 5H
T1
A (fig
. 7-2
6)
pero
no e
stá
resp
ald
ado
.
El rá
pid
o
aum
ento
de 5
HT
no e
s bie
n
tole
rado: e
fecto
s se
cund
ario
s gastro
inte
stinale
s.
3.L
as a
cciones 5
HT
en
la zo
na so
mato
dend
rítica
hace
que lo
s auto
rrece
pto
res 5
HT
1A
se
dese
nsib
ilicen/re
gule
n a
la b
aja
(fig. 7
-27
)
Accio
nes d
e re
gula
ción
a la
baja
de lo
s auto
rrece
pto
res so
mato
dend
ríticos 5
HT
1A
m
ás rá
pid
as y m
ás só
lidas.
4.L
a e
stimula
ción
neu
ron
al y la
libe
ració
n d
e 5
HT
so
n d
esin
hib
idas e
n la
sina
psis (fig
. 7-2
8)
Un
a e
leva
ción m
ás só
lida y m
ás rá
pid
a d
e la
5H
T sin
áptica
, con a
cciones e
n lo
s re
cep
tore
s postsin
áptico
s más rá
pid
as.
5.L
as a
cciones a
ntid
epre
sivas co
mie
nza
n y e
l su
bsig
uie
nte
refu
erzo
de lib
era
ción
de D
A p
odría
mitig
ar la
disfu
nció
n se
xual (fig
. 7-2
9)
Las a
cciones su
bsig
uie
nte
s de lo
s re
cep
tore
s 5H
T1
A p
ostsin
áptico
s dan lu
gar a
un re
fue
rzo d
e la
libe
ració
n d
e D
A
2.5
.In
hib
ido
res d
e la
rec
ap
tació
n d
e s
ero
ton
ina
– n
ore
pin
efrin
a (S
NR
Is)
•C
om
bin
an la
sólid
a in
hib
ición S
ER
T co
n d
iverso
s gra
do
s e in
hib
ición N
ET
(fig. 7
-33, p
ág
. 306
)•
Efica
cia e
n e
l trata
mie
nto
de sín
dro
mes d
e d
olo
r múltip
le a
dife
rencia
de
los S
SR
Is.•
Tie
ne
n u
na te
rcera
acció
n so
bre
la D
A e
n e
l córte
x pre
fronta
l (hay p
oco
s DA
T), p
ero
en n
ingún o
tro sitio
de
l cere
bro
= a
gen
tes co
n
“dos a
ccione
s y med
ia”, e
stimula
n 5
HT
y NE
por to
do e
l cere
bro
y DA
en e
l córte
x pre
fron
tal.
La in
hib
ició
n d
el N
ET
incre
men
ta la
libe
rac
ión
de D
A e
n e
l có
rtex (fig
. 7-3
4, p
ág
. 307)
En
situ
acio
ne
s
En
el có
rtex p
refro
nta
l la D
A e
s libera
da y se
difu
nde
más a
llá d
e la
sinap
sis – n
o D
AT
– h
asta
que e
ncu
entra
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ C
apítulo 7: Antidepresivos ……
……
……
… curso 2014/2015…
……
…8
no
rmale
sla
enzim
a C
OM
T (ca
teco
l o m
etil tra
nsfe
rasa
) que
la d
egra
da o
un N
ET
– a
finid
ad p
or D
A m
ayo
r que p
or N
E –
la
transp
orta
al in
terio
r de
la n
euro
na N
E.
Inh
ibic
ión
del N
ET
en
el c
órte
x p
refro
nta
lS
e e
leva
n lo
s nive
les d
e N
E y su
rad
io d
e d
ifusió
n, y ta
mbié
n se
ele
van lo
s nive
les d
e D
A y su
radio
de
difu
sión
.S
NR
IsV
en
lafa
xin
a (7
-30)
De
sve
nla
faxin
a (m
eta
bolito
de la
venla
faxin
a) (7
-30)
Du
lox
etin
a (7
-31
)M
ilna
cip
ran
(7-3
2)
Pro
pie
dades
farm
aco
lóg
icas
Inhib
ición
SE
RT
>
Inhib
ición
NE
T
Inhib
ición
SE
RT
> +
In
hib
ición
NE
TIn
hib
ición
SE
RT
> in
hib
ición
N
ET
Inhib
ición
NE
T >
inh
ibició
n
SE
RT
Utiliza
ción
Mayo
r efica
cia
en d
epre
sión
mayo
r y en
depre
sión
resiste
nte
al
trata
mie
nto
.T
rasto
rnos d
e
ansie
dad.
La p
repa
ració
n
de lib
era
ción
pro
longad
a m
ejo
r to
lera
bilid
ad
.
Re
ducció
n d
e sín
tom
as
vaso
mo
tres (S
VM
) en
m
uje
res p
erim
en
opá
usica
s, deprim
idas o
no.
Do
lor n
euro
pático
dia
bé
tico p
erifé
rico, d
olo
r m
uscu
loesq
ue
lético
crónico
,el a
socia
do a
oste
oartritis,
pro
ble
mas d
e la
zona
lum
ba
r y fibro
mia
lgia
= d
olo
rcró
nico
.P
acie
nte
s con sín
tom
as
de d
olo
r crónico
físico d
e
depre
sión.
Sín
tom
as co
gn
itivos d
e
depre
sión, e
n d
epre
sión
geriá
trica.
No
está
apro
bad
o p
ara
la
depre
sión, p
ero
sí para
la
fibro
mia
lgia
en E
EU
U e
n E
uro
pa
es a
l revé
s.Ú
til desd
e lo
s sínto
mas físico
s dolo
roso
s aso
ciado
s con la
depre
sión a
l dolo
r crónico
neuro
pá
tico d
e la
fibro
mia
lgia
.T
rata
mie
nto
de lo
s sínto
ma
s co
gnitivo
s tanto
de
la d
epre
sión
com
o lo
s aso
ciados co
n la
fib
rom
ialg
ia (“fib
rofo
g”).
Más a
ctivador y e
nerg
etiza
nte
.E
fecto
s se
cund
ario
sS
udora
ción y
ele
vació
n d
e la
te
nsió
n a
rteria
l (p
or in
hib
ición
NE
T)
Más su
dora
ción y d
ubita
ción e
n
la m
icción.
2.6
.In
hib
ido
res d
e la
rec
ap
tació
n d
e n
ore
pin
efrin
a –
do
pam
ina (N
DR
Is) (fig
. 7-3
5, p
ág
. 309)
BU
PR
OP
ION
:•
Meca
nism
o d
e a
cción
= in
hib
ición d
e D
AT
+ in
hib
ición N
ET
(fig. 7
-36)
•E
s meta
boliza
do
en m
eta
bolito
s activo
s qu
e so
n in
hib
idore
s NE
T m
ás p
ote
nte
s, e ig
ua
l inhib
ido
res D
AT
= ra
dafa
xin
a.
•In
crem
enta
la N
E d
e fo
rma d
ifusa
en
tod
as la
s pro
yeccio
nes N
E, la
DA
en
el có
rtex p
refro
nta
l (po
r el b
loque
o d
e T
NE
) e in
crem
enta
ladifu
sión
de D
A e
n e
l estria
do
(po
r el b
loque
o d
e T
DA
) (fig.7
-37, p
ág. 3
11)
Us
os:
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ C
apítulo 7: Antidepresivos ……
……
……
… curso 2014/2015…
……
…9
•E
s efe
ctivo p
ara
el tra
tam
iento
de la
adicció
n a
la n
icotin
a =
ocu
pa
ción D
AT
en e
l estria
do.
•P
ara
com
batir lo
s sínto
ma
s del “sín
dro
me d
e d
éficit d
e D
A” y e
n re
ducir lo
s sínto
mas d
el “a
fecto
po
sitivo re
ducid
o” d
en
tro d
el e
spectro
afe
ctivo, in
cluye
ndo m
ejo
rías e
n lo
s sínto
mas d
e p
érd
ida d
e a
leg
ría, d
iversió
n, in
teré
s, pla
cer, e
ne
rgía
, en
tusia
smo
, esta
do d
e a
lerta
yco
nfia
nza
en
uno
mism
o.
•E
s un e
stimula
nte
o a
ctivado
r.•
An
tidepre
sivo e
ficaz p
ara
los p
acie
nte
s que n
o to
lera
n lo
s efe
ctos se
cunda
rios d
e lo
s ISR
S y a
quello
s en q
ue n
o h
ay re
spu
esta
a la
lib
era
ción d
e se
roto
nin
a p
roducid
a p
or IS
RS
.•
La co
mbin
ació
n d
e u
n S
SR
I o u
n S
NR
I con
bup
rop
ion e
s, en te
oría
, un
a e
strate
gia
racio
nal p
ara
cubrir d
e fo
rma co
mple
ta e
l pe
rfil de
sínto
mas ta
nto
de re
ducció
n d
e a
fecto
positivo
com
o d
e a
um
ento
de a
fecto
nega
tivo.
•N
o p
roduce
disfu
nció
n se
xual (co
mo o
curre
con
otro
s inhib
idore
s SE
RT
).
2.7.In
hib
ido
res d
e la
rec
ap
tació
n d
e n
ore
pin
efrin
a (S
NR
Is =
IRN
s) (fig
. 7-3
8, p
ág
. 31
2)
•M
eca
nism
o d
e a
cción =
inh
ibició
n N
ET
(fig. 7
-36
)•
El p
rimero
en
Eu
rop
a fu
e la
reb
ox
etin
a y e
n E
EU
U fu
e la
ato
mo
xetin
a (q
ue sa
lió a
l merca
do co
mo tra
tam
ien
to p
ara
el T
DA
H)
•C
are
cen d
e la
s otra
s pro
pie
dade
s de e
nla
ce d
e lo
s tricíclicos.
•N
o só
lo e
leva
la N
E d
e fo
rma d
ifusa
a lo
larg
o d
e to
das la
s pro
yeccio
nes N
E, sin
o ta
mbié
n lo
s nive
les d
e D
A e
n e
l córte
x pre
fronta
l.•
Mayo
r pro
porció
n d
e o
cup
ació
n N
ET
que
los S
NR
I o N
RD
I = n
ece
saria
si no
hay sim
ultá
ne
am
ente
inhib
ición
SE
RT
o D
AT
con
la q
ue
sum
arse
o sin
erg
izarse
.U
so
s:
•D
epre
sión
•T
DA
H e
n a
dulto
(ato
moxe
tina)
•A
ctivadore
s (alto
s nive
les d
e in
hib
ición N
ET
), en
alg
un
os p
acie
nte
s pue
den
ser se
dan
tes.
2.8.A
go
mela
tina
(fig. 7
-41, p
ág
. 314
)•
La d
epre
sión p
ued
e a
ltera
r el ritm
o circa
dia
no, p
rovo
cand
o u
n d
esfa
se e
n e
l ciclo d
e su
eño/vig
ilia =
enfe
rme
dad
con u
na ro
tura
de
l re
loj circa
dia
no.
•T
am
bié
n se
alte
ran m
uch
as m
ed
iciones d
el ritm
o circa
dia
no
:
▫A
pla
nam
iento
del ciclo
de te
mpera
tura
corp
ora
l du
rante
el d
ía.
▫E
leva
ción d
e se
creció
n d
e co
rtisol a
lo la
rgo d
el d
ía,
▫R
educció
n d
e la
secre
ción d
e m
ela
ton
ina (q
ue a
lcanza
su m
áxim
o p
or la
noch
e e
n la
oscu
ridad
)
▫U
na re
ducció
n e
n e
l BD
NF
y la n
euro
gén
esis (a
lcanza
su m
áxim
o p
or la
noch
e)
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ Capítulo 7: Antidepresivos …
……
……
……
curso 2014/2015……
……
10•
La a
go
me
latin
a e
s un
antid
epre
sivo q
ue tie
ne a
cciones a
gonista
s sobre
los re
cep
tore
s mela
tonin
a 1
(MT
1) y m
ela
ton
ina 2
(MT
2) y
accio
ne
s anta
gon
istas so
bre
los re
cepto
res 5
HT
2C
.M
eca
nis
mo
de a
cció
n d
e la
ag
om
ela
tina
En
situ
acio
ne
s
no
rmale
s(fig
. 7-4
2 A
y B)
La o
scurid
ad in
cita la
pro
ducció
n d
e m
ela
tonin
a q
ue
actú
a so
bre
el n
úcle
o su
pra
qu
iasm
ático
para
reesta
ble
cer lo
sritm
os circa
dia
nos.
La lu
z detie
ne la
pro
ducció
n d
e m
ela
ton
ina.
En
la d
ep
res
ión
(fig. 7
-42
C)
Los ritm
os circa
dia
no
s se e
ncu
entra
n d
esin
cron
izados o
de
sfasa
dos, in
cluye
ndo
baja
secre
ción d
e m
ela
tonin
a
por la
noch
e: tie
nden
a d
orm
irse m
ás ta
rde y co
n p
roble
mas, p
ues la
vigilia
no e
s estim
ula
da
por la
ma
ñan
a.
Inclu
so e
n la
oscu
ridad h
ay fa
lta d
e p
rod
ucció
n d
e m
ela
tonin
a e
n e
l cere
bro
de lo
s pacie
nte
s con
dep
resió
n.
Ad
min
istra
ció
n d
e
ag
om
ela
nin
a(fig
. 7-4
2 D
)
Accio
nes a
gonista
s en lo
s rece
pto
res
de m
ela
ton
ina 1
y 2re
sincro
niza
los ritm
os
circadia
nos a
l actu
ar co
mo
“su
stituto
de
la m
ela
ton
ina”
Re
fuerza
la n
euro
gén
esis y B
DN
F,
reesta
ble
cien
do fa
ses d
e
sueño
/vigilia
y oscu
rida
d/lu
z, dism
inuye
ndo
la lib
era
ción
de
glu
tam
ato
inducid
a p
or e
strés,
regu
lando
las ca
scadas d
e
tran
sducció
n d
e se
ñal y lo
s gen
es d
ere
loj, re
sincro
niza
ndo ritm
os
circadia
nos, a
cciones a
ntid
epre
sivas.
Accio
nes a
nta
go
nista
s en lo
s re
cep
tore
s 5H
T2
C e
n e
l núcle
o
supra
quia
smático
(SC
N) d
el h
ipotá
lam
o
Re
sincro
niza
los ritm
os
circadia
nos
Accio
nes a
nta
go
nista
s en lo
s re
cep
tore
s 5H
T2
C e
n e
l áre
a ve
ntra
l te
gm
enta
l (AV
T) y lo
cus c
oe
rule
us
Fom
enta
la lib
era
ción d
e D
A y
NE
(fig. 7
-43) e
n e
l córte
x pre
fronta
l.
2.9.A
cc
ion
es
2
an
tag
on
ista
s y
mirta
zap
ina (fig
. 7-4
5, p
ág
. 322
)•
Acció
n te
rap
éutica
prin
cipal =
antag
on
ismo
2.•
Ha
y fárma
cos co
n p
ropied
ad
es
2 prom
inen
tes: la
mirta
zapin
a, la
mian
serin
a y alg
uno
s an
tipsicó
ticos a
típico
s.M
ec
an
ism
o d
e a
cc
ión
y a
cc
ion
es
farm
ac
oló
gic
as
Mirta
zap
ina
A
ntid
ep
resiv
on
ora
de
né
rgic
o y
se
roto
nin
érg
ico
es
pe
cífic
o (N
aS
SA
)
Antag
on
ismo
2 =
prod
uce
n un
refue
rzo d
ual d
e la
libera
ción ta
nto de
5HT
como
de
NE
Autorre
cepto
res
2 presiná
ptico
s en
las n
euro
na
s NE
(fig. 7
-44
A)
De
sinhibición
de la
s ne
uron
as N
E =
“cortar el cab
le del fre
no
”
Libera
ción de
NE
en
el
córtex y en e
l locu
s
coe
rule
us
He
tero
rrecep
tore
s
2 postsin
áptico
s en
el te
rmina
l axó
nico 5
HT
(córte
x) (fig. 7-
44B
)
De
sinhibición
de la
s ne
uron
as 5
HT
= “cortar el
cable de
freno
5H
T”
Libera
ción de
5H
T e
n
el córte
x
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ Capítulo 7: Antidepresivos …
……
……
……
curso 2014/2015……
……
11
Libera
ción de
NE
en
el lo
cu
s c
oeru
leus
(fig. 7
-44C
)
Re
ceptore
s
en zon
asom
ato
den
drítica
ne
uron
as
5HT
(rafe)
“Apre
tar e
l ace
lera
dor
de 5
HT
” = Lib
eració
n de
5H
T e
n e
l córte
x.
Antag
on
ismo
5H
T2
ALib
eración
de D
A
Antag
on
ismo
5H
T2
CF
om
enta
la lib
era
ción
de
DA
y NE
en
el có
rtex p
refrontal.
Antag
on
ismo
5H
T3
En la
zon
a q
uimiore
cep
tora de
l tallo cere
bral
Proteg
er co
ntra
efe
ctos se
cund
ario
s gastro
intestina
les:ná
usea
, vóm
ito y dia
rrea
/mo
tilidad
inte
stinal
En el ce
reb
roLib
eración
de N
E, ace
tilcolin
a, 5H
T, D
A e hista
mina
(fig
.7-46
)
Antag
on
ismo
H1
Alivian
el inso
mn
io por la
no
che y m
ejora
n la a
nsied
ad
dura
nte
el d
ía, p
ero
pue
de
n causa
r leta
rgo
diurno
.C
om
bin
ada
s con p
rop
ied
ade
s 5H
T2
C pro
voca
n aum
en
to d
e peso
.C
om
bin
ació
n d
e m
irtazap
ina con
SN
RI p
ara
trata
r pa
ciente
s qu
e n
o respo
nde
n a
un
solo S
NR
I = “co
mb
ustible pa
ra co
hete
s de
Ca
liforn
ia”
Mia
ns
erin
a (N
aS
SA
)A
ntago
nism
o
1T
ien
den
a m
itiga
r su ca
pacid
ad d
e re
forza
r la libe
ración d
e 5HT
.E
leva
pred
om
inan
tem
ente la
ne
urotran
smisió
n N
E.
Antag
on
ismo
2, a
ntago
nism
o 5
HT
2A
, anta
go
nismo
5H
T2C
, antag
on
ismo
5H
T3
.
2.10.In
hib
ido
res d
e la
rec
ap
tació
n / a
nta
go
nis
tas d
e s
ero
ton
ina (S
AR
Is)
Meca
nism
o d
e a
cción
= p
ote
nte
blo
queo 5
HT
2A
+ b
loque
o d
epen
die
nte
de
dosis d
e 5
HT
2C
y transp
orta
dor d
e S
ER
T +
Anta
gonism
o
1
Tra
zod
on
a (fig
. 7-4
7 y
7-4
8, p
ág
. 324
)D
osis
baja
sD
osis
mo
dera
das a
alta
s▫A
ccion
es a
nta
go
nista
s 5H
T2A
, hista
min
a H
1 y
1 a
dre
né
rgica
s.
▫Dé
bile
s accio
nes 5
HT
2C
e in
hib
ición
SE
RT
.
▫Tra
tam
ien
to d
el in
som
nio
, form
ula
ción d
e
libera
ción in
media
ta (IR
) una p
or la
noch
e.
▫Po
tencia
la e
ficacia
de o
tros a
ntid
epre
sivos
(SS
RI)
▫Accio
nes co
mbin
ad
as d
e a
nta
go
nism
o 5
HT
2A
/5H
T2C
con
inhib
ición
SE
RT
.
▫Estim
ula
ción d
e lo
s rece
pto
res 5
HT
1A
+ b
loqu
eo 5
HT
2A
= lib
era
ción
DA
.
▫Acció
n a
ntid
epre
siva, fo
rmu
lacio
ne
s de lib
era
ción co
ntro
lad
a (X
R) u
na p
or la
noch
e.
▫Difie
ren d
e lo
s SS
RI y S
NR
I en
que
no e
stá re
lacio
na
da co
n la
disfu
nció
n se
xual o
in
som
nio
/ansie
dad
(solo
aum
enta
estim
ula
ción 5
HT
1A
, no
de to
do
s los re
cepto
res
5H
T, fig
. 7-4
9)
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ Capítulo 7: Antidepresivos …
……
……
……
curso 2014/2015……
……
12
SS
RI
SP
AR
IS
NR
IN
DR
IIR
N
Agomelatina
Na
SS
AIR
AS
Fluoxetina
Sertralina
Paroxetina
Fluvoxamina
Citalopram
Escitalopram
Vilazodona
Venlafaxina
Desvenlafaxina
Duloxetina
Milnacipran
Bupropion
Radafaxina
Reboxetina
Atomoxetina
Mirtazapina
Mianserina
Trazodona
Inhib
ición
SE
RT
XX
XX
XX
X+
++
-+
dosis
Inhib
ición
NE
Tdébil
débil
--
-+
Dé
bil
+X
XX
Inhib
ición
DA
Tdébil
Dé
bil
=
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ Capítulo 7: Antidepresivos …
……
……
……
curso 2014/2015……
……
13
Sig
ma 1
(1)
XX
An
tago
nism
o
2X
X
An
tago
nism
o
1X
X
An
tago
nista
5H
T2A
XX
+
Ag
onista
5H
T1A
Pa
rcial
An
tago
nista
5H
T2C
XX
XX
+ d
osis
An
tago
nista
5H
T3
XX
An
ticolin
érg
ico M
1X
An
tihista
mín
ico H
1X
XX
Ag
onista
MT
1-M
T2
X
2.1
1.
An
tide
pre
siv
os c
lásic
os: in
hib
ido
res d
e la
MA
O•
Los p
rimero
s an
tidep
resivo
s clínicam
ente
eficace
s qu
e se descu
brie
ron fu
eron
los in
hibid
ore
s de la
mo
no
amin
a oxid
asa (M
AO
). •
Se de
scub
riero
n accide
ntalme
nte cu
and
o u
n fárm
aco an
titub
erculo
so (la ip
ronia
zida
) ayu
dab
a e
n la d
ep
resión
.•
Estu
dios m
ue
stran ele
vado
s nivele
s de
activid
ad
de la
MA
O A
en p
acien
tes d
ep
rimid
os.S
ub
tipo
s d
e m
on
oa
min
oo
xid
as
as
(MA
O)
MA
O A
MA
O B
Me
tabo
liza p
refe
rente
me
nte
las mon
oa
min
as m
ás
estrecha
men
te relacio
na
das co
n la
dep
resión
: 5HT
y NE
.M
etab
oliza
pre
feren
tem
en
te a
min
as traza
com
o la
fen
iletila
mina
.
Me
tabo
lizan
la DA
y la tiramin
a.
Se en
cue
ntran e
n e
l cereb
ro.
Pred
om
ina
n e
n las n
eu
rona
s DA
y NE
.N
eu
rona
s soro
tonin
érgica
s la contie
nen
(fig. 7
-59)
Las n
eu
ron
as D
A y N
E la
con
tiene
n.
Me
tabo
liza a
la 5
HT
en la
neu
rona
5H
T, cua
nd
o está e
n altas co
nce
ntracion
es.D
eb
e ser inh
ibida p
ara p
rodu
cir efe
ctos a
ntid
epre
sivos: a
ume
nto
de 5
HT
y de N
E.
Su in
hib
ición
selectiva
no p
rodu
ce in
creme
nto
s imp
ortante
s en
DA
. (fig. 7
-51, p
ág. 3
28)
Si su in
hib
ición
se u
ne
a la in
hibición
de
MA
O A
= in
crem
entos de
DA
.S
u inh
ibició
n se
lectiva no
es ú
til com
o a
ntide
presivo
, pe
ro si p
ued
e ra
len
tizar e
l curso
de
vario
s trasto
rnos d
eg
ene
rativos (en
ferm
ed
ad d
e P
arkinso
n) (fig
. 7-5
2 y
7-53
)In
hib
ició
n d
e M
AO
A +
inh
ibic
ión
de
MA
O B
= libe
ració
n d
e D
A, 5
HT
y NE
=>
eficacia an
tide
presiva
má
s poten
te, desd
e e
l afe
cto p
ositivo
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ Capítulo 7: Antidepresivos …
……
……
……
curso 2014/2015……
……
14dism
inuido
al n
ega
tivo in
creme
nta
do.
Los M
AO
I son
efe
ctivos p
ara
la d
ep
resió
n resisten
te a
l trata
mie
nto y alg
un
os trasto
rnos de
an
sieda
d resisten
te a
l tratam
iento co
mo
el trastorno
de
pán
ico y tra
storn
o de an
sieda
d so
cial.
Inh
ibid
ore
s d
e la
Mo
no
am
ino
ox
ida
sa (M
AO
Is)
Irrev
ers
ible
s:
•S
on in
hibido
res e
nzim
ático
s irreversible
s y po
r eso
la activid
ad e
nzimá
tica no re
ap
arece
ha
sta q
ue un
a n
ueva
en
zima es sin
tetiza
da, u
nas 2-3
sem
an
as más ta
rde.
•L
a a
nfe
tam
ina
es u
n inh
ibidor dé
bil de
la M
AO
, se e
mp
lea
pa
ra reforzar la
acción
de
los inh
ibido
res de la
MA
O e
n pacie
ntes resisten
tes a
l tra
tam
ien
to.
No
selectivo
s•
Inhib
en la
MA
O A
y la M
AO
B.
•F
en
elc
ina
. •
La tra
nilc
ipro
min
a tie
ne e
structura
s qu
ímicas m
ode
lada
s a p
artir d
e la an
feta
min
a, apa
rte de
sus p
rop
ied
ad in
hib
idora
s de
la M
AO
tam
bién tie
nepro
pie
da
des se
me
jan
tes a
las d
e la an
fetamin
a de lib
eració
n de D
A.
Sele
ctivos•
La s
ele
gilin
a e
s un in
hibid
or selectivo
MA
O-B
a baja
s dosis o
rale
s = n
o es u
n antid
epre
sivo. C
on
parch
e tran
sdérm
ico, p
erm
ite la in
hib
ición d
e M
AO
A y M
AO
B en
el ce
rebro
y se evita la
inh
ibició
n M
AO
A e
n e
l inte
stino
.In
hib
ido
res
rev
ers
ible
s d
e la
MA
O-A
(RIM
AS
) (fig. 7
-57
)•
La a
ctividad
en
zimá
tica n
o ta
rda
tan
to e
n re
stable
cerse com
o co
n lo
s irreversible
s = m
en
or re
acción
a la tiram
ina
.
Rie
sg
os d
el e
mp
leo
de M
AO
IsLa in
tera
cción
alim
enta
ria d
e la
tira
min
a (fig
. 7-5
4 y 5
5)
Crisis h
iperte
nsiva
por re
acció
n d
e tira
min
a e
n p
rese
ncia
de in
hib
ición
MA
O A
, porq
ue
la N
E n
o se
de
struye
de m
anera
seg
ura
(tab
la 7
-2, p
ág. 3
31)
Inte
raccio
ne
s fa
rmaco
lóg
icas
Fárm
aco
s (simpa
ticom
imé
ticos) q
ue p
ote
ncia
n la
estim
ula
ción a
dre
nérg
ica y p
uede
n d
arse
reaccio
nes
hip
erte
nsiva
s muy p
elig
rosa
s: Desco
ngestio
nan
tes (a
gon
istas a
lfa 1
) mejo
r em
ple
ar a
ntih
istam
inas, y lo
s estim
ula
nte
s (fig. 7
-58, p
ág
. 336
)S
índro
me se
roto
nin
érg
ico fa
tal p
or in
hib
ición d
e la
reca
pta
ción d
e se
roto
nin
a (fig
. 7-5
9, p
ág
. 338
E), se
debe
evita
r SS
RI, S
NR
I y el a
ntid
ep
resivo
tricíclico clo
mip
ram
ina.
Otro
s antid
epre
sivos tricíclico
s pued
en se
r com
bin
ad
os co
n lo
s MA
OIs co
n p
reca
ució
n e
n p
acie
nte
s re
sisten
tes a
l trata
mie
nto
, intro
du
ciéndo
los a
la ve
z y a d
osis b
aja
s.C
on a
nesté
sicos p
ue
de p
rovo
car ca
mbio
s en la
tensió
n a
rteria
l.
Ca
mb
io d
e u
n fá
rmaco
se
roto
nin
érg
ico
a u
n M
AO
IC
am
bio
de u
n M
AO
I a u
n fá
rmaco
sero
ton
inérg
ico
Po
r el rie
sgo d
e to
xicidad p
or 5
HT
, se n
ece
sario
un la
vado co
mple
to d
e u
n
fárm
aco
sero
tonin
érg
ico a
nte
s de in
iciar u
n M
AO
I (5 –
7 d
ías).
Exce
pció
n: la
fluoxe
tina, h
ay q
ue e
spera
r má
s (cinco
sem
anas)
Ha
y que
esp
era
r por lo
me
nos 1
4 d
ías tra
s la
inte
rrupció
n e
l MA
OI a
nte
s de in
iciar e
l fárm
aco
se
roto
nin
érg
ico.
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ Capítulo 7: Antidepresivos …
……
……
……
curso 2014/2015……
……
15
2.12.A
ntid
ep
resiv
os c
lásic
os: A
NT
IDE
PR
ES
IVO
S T
RIC
ÍCL
ICO
S (A
TC
) (Fig
. 7-6
2, p
ág
. 34
2)
•Lo
s an
tidep
resivo
s tricíclicos so
n d
eno
mina
dos a
sí po
r su e
structu
ra q
uímica
que
con
tiene
tres a
nillo
s. •
Se sin
tetiza
ron a la
vez qu
e o
tras m
olécu
las de tre
s anillo
s qu
e se
mo
straro
n eficace
s tran
quiliza
nte
s en
la e
squizofre
nia (clorp
rom
acina
), pe
ro fu
ero
n una
de
cepció
n como
an
tipsicó
ticos.
•D
eb
ido
a su
s efe
ctos secu
nda
rios y su
leta
lida
d pote
ncial e
n so
bred
osis, lo
s antid
ep
resivos tricíclicos ha
n ca
ído
a u
na se
gun
da líne
a d
entro
de su
uso
com
o tra
tam
iento de
la d
epre
sión. S
u co
sto e
s ba
stan
te b
ajo.
Pro
pie
da
de
s te
rap
éu
ticas
Ac
cio
nes
farm
ac
oló
gic
as
no
de
se
ad
as
= e
fec
tos
se
cu
nd
ario
sLa
ma
yoría
blo
qu
ea
n e
n algu
na m
ed
ida
tanto
la n
orep
inefrin
a
Re
cep
tore
s H
1R
ec
ep
tor M
1R
ec
ep
tore
s
1C
an
al d
e N
A+
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ Capítulo 7: Antidepresivos …
……
……
……
curso 2014/2015……
……
16com
o la
seroto
nina (fig. 7
-63 y 7
-64)
-T
odo
s bloq
ue
an la
reca
ptació
n d
e nore
pin
efrin
a (bloqu
ea
n la
bom
ba de
nore
pine
frina).
-A
lgu
nos so
n m
ás p
ote
nte
s inhib
ido
res de la
bo
mb
a de
reca
pta
ción
de
seroto
nina (la
clom
ipra
min
a).
-O
tros so
n m
ás se
lectivo
s pa
ra la no
repin
efrina
qu
e p
ara la
sero
ton
ina
(de
sipra
min
a, m
apro
tilina, n
ortriptilina
, pro
triptilin
a).
Ade
má
s, alg
uno
s an
tidep
resivos tricíclico
s tiene
n a
ccione
s an
tag
on
ista
s s
ob
re lo
s re
ce
pto
res 5
HT
2A
y 5
HT
2C
:-
El blo
que
o d
e los re
cep
tores 5
HT
2A se aso
cia
espe
cíficam
ente con
la m
ejora
de
l sueñ
o y tie
ne
una
po
ten
cial a
cción a
ntid
epre
siva en
sí mism
o, po
siblem
en
te
rela
cion
ada
con
la p
ropied
ad
del b
loqu
eo
del re
cep
tor
5HT
2A
/5H
T2
C de
desinh
ibir ta
nto la lib
eración
de
DA
com
o
la d
e N
E (re
corda
r la a
cción
de
los IRA
S).
Son
ag
entes ba
stante
efica
ces p
ara el tratam
iento
de la
de
presió
n y tie
nen
otros efectos co
mo sob
re e
l TO
C, a
nticrisis de
pá
nico
y para
el d
olor lum
ba
r.A
lgu
nos tie
ne
n efe
ctos so
bre el T
OC
y otro
s tien
en efecto
s an
ticrisis de p
án
ico.
El blo
que
o d
e lo
s rece
ptores
H1
pro
duce
sed
ació
n y
pue
de
ocasion
ar
gan
ancia
de
peso
. (Fig
. 7-67
).
To
dos lo
s an
tidep
resivos
tricíclicos so
n
anta
go
nistas
H1
.
El blo
que
o d
e los
rece
pto
res m
usca
rínicos
colinérg
icos M
1
pue
de pro
ducir b
oca
seca
, visión b
orrosa
, re
tención
urin
aria y
estreñim
ien
to (F
ig. 7-
68).
To
dos lo
s an
tidep
resivos
tricíclicos so
n
anta
go
nistas M
1
El blo
que
o d
e lo
s rece
ptores
alfa 1
ad
rené
rgicos
prod
uce m
are
oe hip
otensió
n ortostática
(F
ig. 7
-69).
To
dos lo
s an
tidep
resivos
tricíclicos so
n
anta
go
nistas
1
Los
antid
epre
sivos tricíclico
s blo
que
an
déb
ilme
nte los
cana
les d
e so
dio
de
pen
dien
tes d
el
voltaje de
l cora
zón y d
el
cereb
ro.
En caso
de
sob
redo
sis es la
cau
sante
del
coma
y las
convu
lsion
es, así
como
de
arritm
ias
cardía
cas,
para
da ca
rdía
ca
y falle
cimie
nto
. (F
ig. 7
-70)
3.
CÓ
MO
EL
EG
IR U
N A
NT
IDE
PR
ES
IVO
3.1
.S
ele
cc
ion
es d
e a
ntid
ep
resiv
os
bas
ad
as e
n la
evid
en
cia
Ha
y poca
s evid
encia
s de
la su
perio
ridad
de u
na o
pció
n so
bre
otra
.
Un
prin
cipio
en
el q
ue la
mayo
ría d
e p
rescrip
tore
s y pacie
nte
s está
n d
e a
cuerd
o e
s:-
Cu
án
do
cam
bia
r a o
tro a
ntid
ep
resiv
o: cu
and
o n
o h
ay re
spu
esta
o n
o se
tole
ran
los e
fecto
s secu
nda
rios.
-C
uán
do
po
ten
cia
r un
an
tidep
resiv
o: cu
and
o h
ay u
na
resp
uesta
parcia
l.
Tod
os lo
s trata
mie
nto
s desp
ués d
el p
rimero
pare
cen te
ne
r resu
ltado
s peo
res a
la h
ora
de a
lcanza
r la re
misió
n o
perm
an
ece
r en
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ Capítulo 7: Antidepresivos …
……
……
……
curso 2014/2015……
……
17re
misió
n, p
or lo
tanto
, los a
lgo
ritmo
s basa
dos e
n la
evid
encia
no so
n ca
pace
s de p
rove
er in
dica
cione
s clara
s sobre
cóm
o e
leg
ir un
antid
epre
sivo y q
ué h
ace
r si un a
ntid
ep
resivo
no fu
ncio
na
.
3.2.S
EL
EC
CIO
NE
S D
E A
NT
IDE
PR
ES
IVO
S B
AS
AD
AS
EN
LO
S S
ÍNT
OM
AS
U
na ve
z se d
ete
rmin
an lo
s sínto
mas e
specífico
s y sus circu
itos la
idea e
s hace
r dia
na e
n lo
s neuro
tran
smiso
res re
gula
dore
s con
meca
nism
os fa
rma
coló
gico
s. Esto
perm
ite a
justa
r el tra
tam
iento
a ca
da in
divid
uo, e
nco
ntra
ndo u
na fo
rma
más rá
pid
a y m
ás to
lera
ble
de re
ducir lo
s sínto
mas.
Afe
cto
po
sitiv
ore
du
cid
oA
fecto
neg
ativ
oin
cre
men
tad
o
Sín
tom
as
resid
uale
s (F
ig. 7
-77 y
7-7
9).
Sín
tom
as
resid
uale
s n
o p
res
en
tes e
n la
DS
M IV
(Fig
, 7-8
0 y
7-8
2)
De
sreg
ula
ción
de
la D
A (y N
E).
De
sreg
ula
ción
de la
5H
T (y
Fatig
a y
co
ncen
tració
nIn
so
mn
io
Do
lor
An
sie
dad
S
ínto
mas
vaso
mo
tore
sD
isfu
nció
nsexu
al
Hip
ers
om
nia
/so
mn
ole
nc
ia
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ Capítulo 7: Antidepresivos …
……
……
……
curso 2014/2015……
……
18S
e b
en
eficia
rán
de a
gente
s qu
e
incre
mente
n la
activid
ad
DA
:N
DR
I (bup
ropio
n),
SN
RI o
MA
OI.
NE
).
Se
ben
eficia
rán
de lo
s antid
epre
sivos
sero
tonin
érg
icos
: SS
RI, S
NR
I y S
AR
I
Re
gula
das p
or
NA
y la D
A,
que so
n
afe
ctadas p
or:
ND
RI, S
NR
I y M
AO
I.
Se
reg
ula
a
travé
s de
5H
T, G
AB
A
e h
istam
ina.
Tra
tada
con
hip
nó
ticos
sedan
tes,
antid
epre
sivos se
dante
s co
mo la
tra
zodona
o
dete
nie
nd
o
el
antid
epre
sivo a
ctivante
.
Está
m
edia
do
por la
NE
y e
n
meno
r m
edid
a
con la
5H
T.
Tra
tarse
co
n: S
NR
Io lig
an
dos
2
.
Re
lació
nco
n 5
HT
y G
AB
A.
Tra
tarse
:S
SR
I, S
NR
I o
MA
OI.
Pu
eden
m
odu
larse
por la
NE
y la
5H
T.
Pu
eden
tra
tarse
con
SN
RI.
Estra
teg
ia: a
um
ento
de D
A o
la
re
du
cción
de 5
HT
.
Re
gula
dos
por D
A, N
E
y/o h
istam
ina.
Pu
eden
tra
tarse
con
agen
tes
activa
do
res
com
o e
l m
oda
finilo
o
estim
ula
nte
s.
Afe
cto
po
sitiv
o re
du
cid
o y
afe
cto
n
eg
ativ
o in
cre
me
nta
do
Los p
acie
nte
s que
tiene
n a
mbos
sínto
mas o
cuand
o lo
s sínto
mas d
e
afe
cto p
ositivo
red
ucid
o a
pare
cen
co
mo e
fecto
s secu
ndario
s de lo
s S
SR
I o d
e lo
s SN
RI p
uede
n
bene
ficiarse
de co
mbin
ar lo
s tra
tam
iento
s o d
e lo
s IMA
O co
mo
m
ono
tera
pia
.
3.3
.E
L T
RA
TA
MIE
NT
O D
E L
A D
EP
RE
SIÓ
N A
LO
LA
RG
O D
EL
CIC
LO
VIT
AL
DE
LA
MU
JE
RE
n m
uje
res la
incid
encia
de d
epre
sión va
ría a
la p
ar q
ue lo
s cam
bio
s estro
gén
icos, co
nfo
rme a
um
en
tan e
n la
pube
rtad
, la in
cidencia
de
la d
ep
resió
n se
disp
ara
, pa
ra p
oste
riorm
ente
caer d
esp
ués e
n la
me
nop
ausia
.D
ura
nte
sus a
ños m
ás fé
rtiles la
incid
en
cia d
e la
dep
resió
n e
n m
uje
res e
s dos o
tres ve
ces m
ás a
lta q
ue
en h
om
bre
s.P
erío
do
fértil y
em
ba
razo
Po
stp
arto
y la
cta
nc
iaP
erim
en
op
au
sia
ym
en
op
au
sia
El tra
tam
iento
con a
ntid
epre
sivos e
l em
bara
zo
pued
en p
lante
ar rie
sgos p
ara
el fe
to (m
alfo
rma
ciones,
abstin
encia
), al n
iño
de
spués d
el n
acim
iento
(me
nor
peso
y retra
so)
No
trata
r con a
ntid
ep
resivo
s pla
nte
a a
la m
ad
re
Es u
n p
erío
do d
e e
leva
do rie
sgo d
e in
icio d
eepiso
dio
s dep
resivo
s mayo
res e
n la
s m
uje
res.
Existe
riesg
o d
e re
curre
ncia
de
la m
ad
re si
no to
ma a
ntid
epre
sivos y e
l riesg
o d
e a
ltera
r
Los S
SR
Is funcio
nan
mejo
r en
muje
res cu
ando h
ay e
stróg
eno
spre
sente
s, son m
ás e
ficace
s en
m
uje
res p
erim
en
opá
usica
s y en
muje
res p
osm
eno
páu
sicas e
n
trata
mie
nto
con
tera
pia
de
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ Capítulo 7: Antidepresivos …
……
……
……
curso 2014/2015……
……
19re
caíd
as y e
mpe
ora
mie
nto
s, dism
inució
n d
el cu
ida
do
perso
nal, a
uto
lesio
nes y u
n m
ayo
r riesg
o d
e su
icidio
.N
o tra
tar co
n a
ntid
ep
resivo
s oca
sion
a a
l bebé rie
sgo
sco
mo m
alo
s cuid
ado
s neo
nata
les, b
ajo
pe
so, re
traso
.
Ase
sora
mie
nto
sobre
an
ticonce
ptivo
s a m
uje
res
jóve
ne
s dep
rimid
as, p
ue
s pue
den
ser im
pulsiva
s.
el vín
culo
mate
rno
si no p
ued
e d
ar e
l pech
o
o e
l riesg
o p
ara
el b
ebé d
e e
xpone
rse a
los
resto
s de a
ntid
epre
sivos e
n la
lech
e.
De
ntro
de la
s cuatro
sem
ana
s poste
riore
s al
parto
es cu
ánd
o m
ás rie
sgo
hay d
e p
sicosis
y episo
dio
s bip
ola
res.
sustitu
ción
estro
gén
ica (E
RT
)
Los S
NR
I son
efica
ces e
n
muje
res p
re- y
postm
enop
áusica
s tanto
si re
cibe
n E
RT
com
o si n
o.
3.4
.C
OM
BIN
AC
ION
ES
DE
AN
TID
EP
RE
SIV
OS
El p
ara
dig
ma d
e tra
tam
iento
para
la d
epre
sión m
ayo
r está
cam
bia
ndo d
e u
no a
múltip
les m
eca
nism
os fa
rma
coló
gico
s simultá
neo
s, a
menu
do co
n d
os o
más a
gente
s tera
péu
ticos.
Co
mb
o d
e trip
le –
acció
n:
SS
RI / S
NR
I ± N
DR
IE
l co
mb
ustib
le p
ara
co
hete
s d
eC
alifo
rnia
Co
mb
os
activ
an
tes
Pro
duce
mod
ula
ción
de lo
s tres
sistem
as d
e n
euro
tran
smiso
res
(5H
T, D
A, N
E):
Co
mbin
ando
SS
RI +
ND
RI o
Co
mbin
ando
SN
RI +
ND
RI
aporta
más a
cción
NE
y DA
.
SN
RI +
mirta
zap
ina
Pro
duce
libera
ción in
crem
enta
da d
e 5
HT
y NE
– p
or e
l SN
RI –
má
s la
desin
hib
ición d
e la
libe
ració
n d
e 5
HT
y N
E p
or a
nta
gonism
o
2 –
mirta
zapin
a
-
La fa
tiga re
sidua
l, falta
de e
nerg
ía, d
e m
otiva
ción
, de
apetito
sexu
al, y p
roble
mas d
e co
nce
ntra
ción/a
lerta
pued
en a
bord
arse
com
bin
an
do u
n e
stimula
nte
s o
moda
finilo
con
un S
NR
I, esto
incre
me
nta
la trip
le a
cción
mono
am
iné
rgica
y esp
ecífica
me
nte
un re
fue
rzo d
e D
A.
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ Capítulo 8: Estabilizadores del hum
or……
……
……
… curso 2014/2015…
……
…1
TE
MA
2: P
sicofarm
aco
log
ía d
e lo
s tras
torn
os d
el e
sta
do
de
án
imo
_ C
AP
ÍTU
LO
8: E
ST
AB
ILIZ
AD
OR
ES
DE
L H
UM
OR
Intro
du
cció
n a
l cap
ítulo
Este
capítu
lo abo
rda lo
s con
ceptos fu
nda
me
ntale
s farma
coló
gicos qu
e su
byace
n a
los lla
ma
dos estab
ilizad
ores d
el á
nimo
(fárm
acos q
ue, en
la
actu
alid
ad, se
utiliza
n p
ara tra
tar e
l trasto
rno bip
olar e
n su
s difere
nte
s ma
nife
stacio
nes y p
olo
s).E
l trasto
rno b
ipola
r pue
de
da
r lug
ar a
sínto
ma
s ap
aren
tem
ente
opu
esto
s du
rante
las d
iferen
tes fases d
e la e
nfe
rme
dad
así com
o
comb
inacion
es d
e sín
toma
s ma
nia
cos y de
presivo
s simu
ltáne
am
en
te.
Má
s que
con
ceptu
aliza
rlo como
un
a a
ctivida
d “d
ema
siado
ba
ja” e
n d
epre
sión y “d
ema
siado
eleva
da
” en m
anía, la id
ea
es q
ue lo
s circuitos
disfun
cion
ale
s en
el tra
storn
o bip
ola
r tien
en un
a a
ctividad
“de
safina
da” y ca
ótica.
Los e
stab
ilizado
res d
el hu
mo
r tien
en la
cap
acidad
de “a
fina
r” los circu
itos d
isfuncio
nales, a
um
enta
nd
o la e
ficiencia
del p
roce
samie
nto
de
info
rma
ción
en
los circuito
s sinto
mático
s y disminu
yen
do a
sí la prod
ucció
n e
síntom
as, ya sea
n m
an
iaco
s o d
epre
sivos.
De
la lectura
y estu
dio d
e e
ste ca
pítu
lo se desp
rend
e q
ue la
terap
ia com
binad
a e
n e
l trasto
rno bip
ola
r es la
regla
y la m
on
oterap
ia, con
un
estabiliza
dor, e
s la excep
ción.
Co
nten
ido
s fun
dam
en
tale
s
1.D
efin
ición d
e un e
stab
ilizado
r de
l hum
or.
2.E
stabiliza
do
res del h
um
or.2.1. L
itio.
2.2. An
ticonvu
lsivos.
2.2.1. Ácid
o valproico
o va
lproa
to.
2.2.2. Carb
am
acep
ina.
2.2.3. La
motrig
ina.
2.3. An
tipsicó
ticos a
típico
s.2.4. O
tros age
nte
s.2.4.1. B
en
zodiace
pina
s.2.4.2. M
od
afinilo
y armo
da
finilo.2.4.3. H
ormo
na
s y prod
ucto
s natu
rale
s.3.
Antid
epre
sivos ¿
te hace
n b
ipo
lar?
4.E
stabiliza
do
res del h
um
or en la
prá
ctica clínica.
4.1. Tra
tam
ientos de
prim
era líne
a.
4.2. Las co
mbin
acion
es.
LO
QU
E N
O E
S M
AT
ER
IA D
E E
XA
ME
N
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ Capítulo 8: Estabilizadores del hum
or……
……
……
… curso 2014/2015…
……
…2
Antico
nvulsivo
s con efica
cia incie
rta o
du
dosa
en
el tra
storn
o bipo
lar (p
ágs. 3
77, 3
79-3
80, h
asta
An
tipsicótico
s atíp
icos com
o estabiliza
dore
s de
lhu
mo
r..., qu
e sí es m
ateria d
e e
xame
n). E
ste a
parta
do
qu
eda
elim
inad
o p
or re
coge
r prin
cipio
s activo
s de
dud
osa
activid
ad
en el trasto
rno
bipola
r, au
nqu
e S
E R
EC
OM
IEN
DA
SU
LE
CT
UR
A.
Tra
storno
bipo
lar e
n la m
uje
r (pág
s. 385
-386
), (SE
RE
CO
MIE
ND
A S
U L
EC
TU
RA
).N
iños tra
storno
s bipola
r u e
stab
ilizado
res d
el hu
mo
r (pág
. 386
). SE
RE
CO
MIE
ND
A S
U L
EC
TU
RA
.F
utu
ros estabiliza
dore
s de
l hum
or (p
ág
. 38
6-38
7).
En la
Tab
la 8
-1, De to
dos estos fá
rma
cos, el alu
mn
o deb
e ce
ntrarse e
n lo
s que
tiene
n un efecto
claram
ente
prob
ado
sobre
el á
nimo
y son
má
s utilizad
os, lo
s cua
les se
rán
ma
teria
de
exa
men
(los d
em
ás no). A
sí: Va
lpro
ato; C
arba
ma
zepin
a y La
mo
trigina
.
Fig
ura
s: de
la 8
-1 a la 8-7
.
Co
nsid
eracio
nes y e
rratas e
n el cap
ítulo
Si el a
lumn
o se
fija, o
bse
rvará q
ue
apa
rece
un nú
me
ro im
porta
nte
de
fárm
acos q
ue, ad
em
ás d
e sus e
fecto
s an
ticonvu
lsivan
tes, p
ose
en
prop
ied
ade
s com
o e
stab
ilizado
res d
el án
imo. P
ág. 3
84 (F
igura
8-1
2, terce
r com
bo de
los b
asad
os e
n la ge
og
rafía p
ara bip
ola
r): Indica
"P
rep
arad
o bip
ola
r de
Bo
ston
(cua
lqu
ier co
mb
o e
xcepto
antid
epre
sivos)". De
be in
dicar "A
brilla
ntado
r de
l hum
or d
e T
en
nesse
e (a
ntipsicó
tico atíp
ico co
n a
ntide
pre
sivo"
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ Capítulo 8: Estabilizadores del hum
or……
……
……
… curso 2014/2015…
……
…3
1.D
EF
INIC
IÓN
DE
UN
ES
TA
BIL
IZA
DO
R D
EL
HU
MO
RN
o existe
el “e
stab
ilizad
or d
el h
um
or” ide
al, lo
qu
e existe
n so
n fá
rma
cos q
ue
trata
n a
lgu
na
o las cu
atro fa
ses d
ifere
nte
s de la
enfe
rme
da
d.
*T
ratamien
tos o
rientad
os al p
olo
man
íaco:
“T
rata
r de
sde
arrib
a” p
ara re
ducir lo
s síntom
as d
e la m
an
ía.
“Esta
biliza
r de
sde a
rriba
” para
pre
ven
ir reca
ídas y re
currencias d
e la
ma
nía
.
*T
ratamien
tos o
rientad
os al p
olo
dep
resivo:
“T
rata
r de
sde
aba
jo” lo
s síntom
as de
la d
ep
resió
n b
ipo
lar.
“Esta
biliza
r de
sde a
ba
jo” p
ara p
reve
nir recaíd
as y re
curre
ncia
s de
dep
resió
n.
2.E
ST
AB
ILIZ
AD
OR
ES
DE
L H
UM
OR
2.1. Litio
:clás
ico
esta
biliza
do
rd
el á
nim
o
2.2. An
tico
nvu
lsiv
an
tes co
mo
esta
biliza
do
res d
elh
um
or
2.3.A
ntip
sic
ótic
os
atípic
os
2.4. Otro
s a
ge
nte
s
2.1.2. Ácid
o valproico
o valp
roato
2.2.2.C
arb
ama
zep
ina
2.2.3.La
mo
trigina
2.4.1.B
enzo
diacep
inas
2.4.2.M
od
afinilo
y arm
oda
finilo2.4.3.
Ho
rmo
nas y
prod
uctos natura
les
2.1. Litio
•E
s un io
n cu
yo m
ecan
ismo
de
acció
n a
ún
no e
stá cla
ro, p
uede
actu
ar a
fecta
ndo a
seña
les d
e tra
nsd
ucció
n (F
ig. 8
-3, p
ág. 3
72)
•E
stá p
robad
a su
efe
ctivida
d e
n e
piso
dio
s ma
nía
cos y e
n la
pre
venció
n d
e re
curre
ncia
s, esp
ecia
lmente
para
ep
isodio
s manía
cos.
•S
e e
mp
lea p
ara
la p
reve
nció
n e
l suicid
io e
n p
acie
nte
s con
trasto
rno d
el h
um
or.
•A
lgu
nos e
studio
s sugie
ren q
ue e
l litio p
uede
pre
venir la
pro
gre
sión d
esd
e d
eficie
ncia
cogn
itiva le
ve h
asta
la e
nfe
rmeda
d d
e
Alzh
eim
er.
•E
fectos a
dve
rsos
: sínto
mas g
astro
inte
stina
les (d
ispepsia
, nau
seas, vó
mito
s y dia
rrea), a
um
ento
de
peso
, caíd
a d
el ca
bello
, acn
é,
tem
blo
r, sedació
n, re
ducció
n d
e la
funció
n co
gnitiva
y desco
ord
ina
ción.
•A
larg
o p
lazo
, efecto
s ad
versos
en e
l tiroid
es y e
n e
l riñó
n.
•E
n tra
tam
ien
to se
com
bin
a co
n o
tros e
stabiliza
dore
s de
l hum
or.
2.2. An
ticon
vu
lsivantes co
mo
esta
biliza
do
res d
el hu
mo
r*
Ba
sándo
se e
n la
teoría
de q
ue la
man
ía p
uede
“en
cend
er” m
ás e
piso
dio
s de m
anía
, se e
stable
ció u
n p
ara
lelism
o co
n lo
s trasto
rnos
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ Capítulo 8: Estabilizadores del hum
or……
……
……
… curso 2014/2015…
……
…4
com
iciale
s, ya q
ue la
s crisis convu
lsivas p
ued
en p
recip
itar o
desp
erta
r má
s crisis.M
ecan
ism
o d
e acció
nU
so
sE
fectos
secun
dario
sÁ
cid
o
valpro
ico o
valp
roato
:(fig
. 8-4
)O
rienta
do a
la
manía
, trata
desd
e a
rriba
•In
hib
iend
o can
ales d
e so
cio
sen
sible
s a voltaje (V
SS
Cs):
•U
nién
do
se directa
men
te a sub
unid
ade
s de
l cana
l•
Inhib
ien
do la
s en
zimas fo
sforila
ntes
que
regu
lan la
sen
sibilida
d d
el can
al.
•R
educció
n d
el in
flujo
de
socio
=>
reducció
n d
e la
neuro
transm
isión
excita
toria
glu
tam
até
rgica
(fig
. 8.5
., pág. 3
75).
Efe
ctivo e
n la
fase
agu
da
manía
ca d
el tra
storn
o
bip
ola
r.E
fectivo
, má
s que
el litio
, para
la cicla
ción
ráp
ida y
para
episo
dio
s mixto
s de
manía
(com
bin
ació
n litio
va
lpro
ato
habitu
al).
Efe
ctivo e
n m
igra
ñas.
Alo
pecia
Au
mento
de
peso
.S
edació
n.
A la
larg
a
pro
ble
mas
hepá
ticos y
pancre
ático
s, to
xicidad
feta
l y ova
rios
poliq
uistico
s,…
•P
oten
ciand
o las accio
ne
s de
l n
euro
trans
mis
or G
AB
A:
•In
hibició
n d
e la re
cap
tació
n d
e
GA
BA
.•
Ra
lentiza
ndo
su in
activació
n m
etab
ólica
•Po
tencia
la
neuro
transm
isión
in
hib
itoria
GA
BA
(fig
. 8-6
)A
cció
n an
timan
íaca
•Re
gula
ndo ca
scada
s de tra
nsd
ucció
n d
e se
ñal (fig
. 8-7
)C
arb
amacep
ina
(fig. 8
-8)
Orie
nta
do a
la
manía
, trata
desd
e a
rriba.
•Blo
quea
cana
les d
e so
dio
sensib
les a
volta
je e
n u
na
zona
en e
l in
terio
r de
l pro
pio
can
al q
ue se
conoce
com
o su
bu
nid
ad
alfa
de
los V
SS
Cs.
Efe
ctividad e
n la
manía
.E
fectivid
ad e
n e
l dolo
r neuro
pá
tico.
Efe
ctos
supre
sore
s sobre
la
méd
ula
óse
a.
Se
dante
.T
oxicid
ad fe
tal.
Lam
otrig
ina
(fig. 8
-10
)O
rienta
do a
la
depre
sión
, trata
desd
e a
ba
jo
•Un
ión a
la co
nfo
rmació
n d
e ca
nal a
bie
rto d
e lo
s VS
SC
s (com
o la
ca
rba
mace
pin
a).
•Pro
pie
dad ú
nica
: redu
cción d
e la
ne
uro
tran
smisió
n e
xcitato
ria
glu
tam
até
rgica
(fig. 8
-11, p
ág. 3
78
):•
Blo
queo
de lo
s cana
les d
e so
cio se
nsib
les a
volta
je (V
SS
Cs).
•A
ccion
es sin
áptica
s adicio
na
les.
Pa
ra la
pre
venció
n d
e
recu
rren
cias ta
nto
de
m
anía
com
o d
e
depre
sión.
Efe
ctivo p
ara
depre
sión
bip
ola
r.N
o p
ara
la m
anía
bip
ola
r.
Bie
n to
lera
da
.P
uede ca
usa
r ra
sh cu
tán
eo.
2.3. An
tips
icó
ticos
atípico
sA
ccio
ne
s co
mo
estab
ilizad
ore
s de
l án
imo
Mec
anis
mo
s d
e acc
ión
En
la ma
nía
En
la de
pres
ión
bip
olar
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ Capítulo 8: Estabilizadores del hum
or……
……
……
… curso 2014/2015…
……
…5
Son
efectivos en síntom
as nuclea
res n
o psicótico
s de la m
anía y com
o trata
mien
to
de m
ante
nimien
to para preven
ir la re
curren
cia d
e m
anía
.T
odos lo
s antipsicó
ticos atíp
icos están
ap
roba
dos p
ara la esquizo
frenia y la
m
ayoría para
la m
anía.
Pero
sólo u
no pa
ra la
depresió
n b
ipola
r (q
uetia
pina)
Cad
a vez es m
ás co
mú
n trata
r el trasto
rno
bipolar con
dos o
má
s age
ntes y que u
no
sea an
tipsicótico
atíp
ico.
El a
ntag
on
ism
o o
ago
nis
mo
p
arcia
l de lo
s recep
tore
s D2
explica
r la reducción
de lo
s síntom
as psicótico
s en m
anía.
El a
ntag
on
ism
o 5H
T2
A, qu
e
redu
ce la
hipe
ractivid
ad
glutam
atérgica, pu
ede e
xplicar
la re
ducció
n d
e los síntom
as m
anía
cos y d
epresivos
Ag
on
ismo
/ag
on
ismo
parcia
l 5H
T1A
.
Los an
tipsicótico
s atípicos tienen
múltiples m
ecanism
os
que da
n lugar al incre
men
to de la
dispon
ibilidad de
5HT
,N
A y/o
DA
, lo q
ue po
dría explicar la
eficacia de
algun
os de
esto
s agen
tes en la d
epre
sión bip
olar. M
ecanism
os vin
cula
dos con
accion
es antid
epre
sivas:-
Ag
on
ismo
parcia
l 5H
T1
A.
-A
ntag
on
ism
o: 5
HT
1B/D
, 5HT
2C, 5
HT
3, 5
HT
7.
-B
loq
ueo
SE
RT
.-
Blo
qu
eo N
ET
.-
An
tago
nis
mo
2
2.4. Otro
s ag
entes
emp
lead
os en
el trasto
rno
bip
ola
r2.4.4
.Be
nzo
diac
epin
as2.4.5
.M
od
afinilo
y armo
da
finilo
2.4.6.H
orm
on
as y pro
du
ctos n
aturales
Ác
ido
s gras
os
Ino
sito
l L
-metilfo
lato
Ho
rmo
na tiro
idea
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ Capítulo 8: Estabilizadores del hum
or……
……
……
… curso 2014/2015…
……
…6
om
ega
3S
on a
ntico
nvu
lsivan
tes,
ansio
líticas, se
da
nte
s e
hip
nó
ticas, vá
lida
s com
o
trata
mie
nto
coa
dyu
van
te a
los
esta
biliza
dore
s del h
um
or.
En
situacio
nes d
e e
me
rge
ncia
tra
nquiliza
n ra
ída
men
te.
Útile
s en p
acie
nte
s con
agita
ción in
term
iten
te, in
som
nio
o in
cipie
nte
s sínto
ma
s m
ania
cos.
So
n a
gente
s de
estim
ula
ción d
e
la vig
ilia e
fectivo
sen la
depre
sión
bip
ola
r.
So
n
blo
qu
eado
res
DA
T.
Los á
cidos g
raso
s om
eg
a 3
, ácid
o
eico
sap
enta
noico
(E
PA
) y ácid
o
doco
sahexa
noico
(D
HA
) son
pro
ducto
s natu
rale
s uqe
pued
en p
ote
ncia
r la
s accio
nes d
e
esta
biliza
dore
s del
hum
or co
n p
oco
s efe
ctos a
dve
rsos.
Pro
ducto
na
tura
l vin
cula
do
a siste
mas
de se
gund
os
mensa
jero
s y ca
scada
s de
tran
sducció
n d
e se
ñal.
Estu
dia
do
en tra
storn
obip
ola
r y la d
epre
sión
bip
ola
r resiste
nte
al
trata
mie
nto
com
o
agen
te d
e re
fuerzo
de
antid
epre
sivos.
Es la
form
a
centra
lmen
te
activa
de la
vita
min
a fo
lato
.P
ote
ncia
la
funció
n
neuro
transm
isora
de la
s trim
on
oam
inas
La T
3 p
odría
esta
biliza
r a
alg
un
os
pacie
nte
s con
tra
storn
o b
ipola
r.
3.A
NT
IDE
PR
ES
IVO
S: ¿
TE
HA
CE
N B
IPO
LA
R?
Los a
ntid
ep
resivo
s o n
o fu
ncio
nan
corre
ctam
ente
o e
mpeo
ran a
alg
unos d
e e
stos p
acie
nte
s, pro
voca
ndo d
ese
stabiliza
ción d
el
esta
do d
e á
nim
o co
n in
ducció
n d
e m
an
ía o
hip
om
anía
, ciclació
n ra
ída o
esta
do
s mixto
s, o in
cluso
suicid
ab
ilidad.
Pa
rece
pro
bable
que
los p
acie
nte
s que d
esa
rrolle
n e
l trasto
rno b
ipola
r tras to
mar u
n a
ntid
epre
sivo ya
pre
senta
ran e
l trasto
rno
, pero
éste
podría
esta
r no
dia
gnostica
do o
erró
ne
am
en
te d
iagno
sticado
, siend
o e
nto
nce
s “de
senm
asca
rado”. P
or e
jem
plo
, pacie
nte
s jó
vene
s que
pue
den
deb
uta
r con sín
tom
as d
epre
sivos u
nip
ola
res a
nte
s de p
rese
nta
r alg
ún sín
tom
a m
anía
co o
hip
om
anía
co.
La m
ayo
ría d
e lo
s exp
erto
s está
n d
e a
cuerd
o e
n q
ue e
l uso
de
an
tidepre
sivos e
n m
onote
rap
ia d
eb
ería
ser e
vitado
en p
acie
nte
s con
un tra
storn
o b
ipola
r cono
cido o
que
tiene
n rie
sgo d
e d
esa
rrolla
r un
trasto
rno b
ipo
lar o
han
pre
senta
do e
piso
dio
s de m
anía
indu
cidos
por a
ntid
epre
sivos. Y
que
el tra
tam
iento
de la
dep
resió
n b
ipola
r de
bería
ser in
iciado
con o
tras o
pcio
nes, co
mo la
motrig
ina, litio
y/o u
nantip
sicótico
atíp
ico e
n m
on
ote
rapia
o e
n co
mb
inació
n.
4.E
ST
AB
ILIZ
AD
OR
ES
DE
L H
UM
OR
EN
LA
PR
ÁC
TIC
A C
LÍN
ICA
•A
un
que
mu
chas m
on
otera
pias de
mu
estran
ser efe
ctivas pa
ra u
na
o m
ás fa
ses de
trasto
rno
bipola
r, poco
s pa
cien
tes se
pue
de
n m
an
ten
er con
mo
no
terap
ia.
•M
uch
os estu
dio
s de
mu
estran
qu
e diverso
s an
tipsicóticos a
típico
s aña
did
os a
litio o
valp
roato
pu
ede
n re
forza
r la e
ficacia
TEMA2: Psicofarm
acología de los trastornos del estado de ánimo_ Capítulo 8: Estabilizadores del hum
or……
……
……
… curso 2014/2015…
……
…7
antim
an
íaca
.4.1. T
ratamien
tos d
e prim
era línea en
el trastorn
o b
ipo
lar•
Al in
icio d
e la e
nfe
rme
da
d y cua
nd
o se
pre
senta
n p
or p
rime
ra ve
z en
aten
ción
prim
aria
en la
fase
dep
resiva
:•
Evita
r pre
scribir a
ntide
pre
sivos e
n m
ono
tera
pia.
•T
rata
mie
nto co
n la
lam
otrig
ina
o u
n a
ntipsicótico
atíp
ico, o
la co
mbina
ción
de
amb
os.
•S
i se ap
recia
“ma
nía le
ve”:
•T
rata
mie
nto co
n va
lpro
ato
, litio o
un
an
tipsicó
tico atíp
ico e
n mo
no
tera
pia
o en
com
bin
ació
n.
4.2. Las co
mb
inacio
nes d
e estabilizad
ores d
el hu
mo
r•
¿Q
ué
pasa
con
la m
ayo
ría d
e lo
s pacie
nte
s qu
e acu
de
n co
n sín
tom
as g
rave
s, recurren
tes, m
istos, cicla
ción
rápid
a,
abu
nd
an
te co
mo
rbilid
ad
e in
ade
cua
da
resp
ue
sta a
l tratam
ien
to con
múltip
les s
ínto
mas re
sidu
ale
s, de
spu
és de
recib
ir to
do
s los tra
tam
iento
s de
scritos a
nte
riorm
en
te?
•M
ás q
ue u
n ú
nico
estab
ilizad
or d
el h
um
or a a
ltas do
sis, es p
refe
rible
má
s age
nte
s a d
osis re
ducid
as, p
ue
s la sine
rgia
en
tre los d
ifere
ntes m
ecan
ismo
s tera
pé
uticos a
po
rta u
na
eficacia m
ás só
lida q
ue
un
ún
ico a
ge
nte.
Co
mb
os b
asado
s en la evid
encia
Co
mb
os b
asado
s en la p
rácticaC
om
bo
s basad
os en
la geo
grafía
•C
omb
o a
típico
– litio
: an
tipsicó
tico a
típico
+ litio
.•
Com
bo
atíp
ico –
valp
roa
to:
antip
sicótico
atíp
ico +
valp
roa
to.
•Li –
vo: litio
+ va
lpro
ato
.•
La –
vo: La
mo
trigin
a +
valproa
to
•La
– li: L
am
otrig
ina +
litio.
•La
– li –
vo: L
am
otrig
ina
+ litio
+
valpro
ato
•La
mi –
que
l: La
mo
trigin
a +
qu
etia
pina.
•P
repa
rado
bip
ola
r de
Bo
ston
: cualq
uie
r com
bo
excep
to a
ntide
pre
sivo.
•C
octel co
n p
reca
ució
n de
Ca
liforn
ia:
cualq
uie
r comb
o con
an
tide
pre
sivos.
•A
brilla
ntad
or d
el h
um
or d
e T
en
nesse
e:
antid
ep
resivo
+ a
ntipsicó
tico a
típico
TEMA3: Psicofarm
acología de los trastornos de ansiedad. Capítulo 9…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
1T
EM
A3: P
SIC
OF
AR
MA
CO
LO
GÍA
DE
LO
S T
RA
ST
OR
NO
S D
E A
NS
IED
AD
. CA
PÍT
UL
O 9.
Intro
du
cció
n a
l cap
ítulo
En e
l pre
sente
capítu
lo se ab
orda un
tem
a central en
los tra
storn
os del e
spectro
afectivo: la
ansied
ad y los sub
tipos de
ansied
ad,
así com
o e
l mie
do y el estré
s, facto
res q
ue sue
len e
star e
n la base
del o
rigen
de los m
ismo
s. No sie
mp
re q
ue ha
y un estad
o de
estrés y/o ansie
dad se pu
ede
consid
erar que su
pong
a u
n trasto
rno d
e ansie
dad, po
r ello
es fun
dam
ental la distin
ción en
tre la
s diferen
tes cla
ses o
tipos d
e ansie
dad. A
dem
ás, co
nsidera
ndo q
ue e
xiste so
lap
amien
to entre
los sín
toma
s de los trasto
rnos de
an
siedad
y los de la d
epre
sión, así com
o e
n la
s estructura
s y vías n
eura
les in
volu
cradas en
am
bos trastorno
s, los tratam
ientos
ansiolíticos qu
e se expo
nen so
n coincide
ntes en
gran m
edid
a con lo
s tratam
ientos an
tidep
resivos e
xpue
stos en
capítulos
preceden
tes.
Co
nten
ido
s fun
dam
en
tale
s
1.D
ime
nsione
s sinto
má
ticas en lo
s trastorno
s de
ansie
dad
.1.1.
Sola
pam
iento de
l trastorn
o d
epre
sivo mayo
r (TD
M) y los tra
storn
os de a
nsied
ad.
1.2.S
olapa
mie
nto de sín
tom
as de d
ifere
ntes trasto
rnos de
ansied
ad
.1.3.
Sín
tom
as de an
sieda
d, circu
itos cereb
rale
s y neu
rotra
nsmiso
res.1.4.
Ma
lfun
cion
am
ien
to d
e los circu
itos e
n tra
storn
os de an
sieda
d.
2.La
am
ígd
ala
y la n
eu
robiolo
gía
del m
ied
o.3.
Circu
itos córtico-e
striado
-talám
ico-cortica
l (CS
TC
) y la n
euro
bio
logía de
la p
reocu
pa
ción
.4.
Ácid
o
-am
ino bu
tírico4.1.
Sín
tesis
4.2.T
erm
ina
ción
de
la acción
del G
AB
A4.3.
Re
ceptore
s GA
BA
4.4.S
ubtip
os de rece
pto
res G
AB
A A
4.5.B
enzo
diace
pina
s com
o mod
ula
do
res alosté
ricos positivo
s (PA
Ms)
4.6.B
enzo
diace
pina
s com
o ansiolítico
s.
5.Lig
and
os A
lfa-2-d
elta
com
o ansio
líticos
6.S
eroto
nin
a y an
sieda
d
7.H
ipera
ctividad
no
radre
nérg
ica en an
sieda
d
8.C
on
diciona
mien
to d
el m
iedo
vers
us e
xtinción d
el mie
do8.1.
Nu
evos tra
tam
ien
tos p
ara
los trasto
rnos d
e a
nsie
da
d
9.T
rata
mie
nto
pa
ra los su
btip
os de trasto
rnos d
e a
nsie
da
d
TEMA3: Psicofarm
acología de los trastornos de ansiedad. Capítulo 9…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
2SIG
LA
S E
N E
L L
IBR
OD
EN
OM
INA
CIÓ
NSIG
LA
S E
N E
SPA
ÑO
LD
EN
OM
INA
CIÓ
N
ACC
Ante
rior cin
gula
te co
rtex
CCA
Córte
x/za
cingula
do/a a
nte
rior
BZ
Benzodia
zepin
es
BD
ZBenzo
dia
cepin
as
CBT
Cognitiv
e b
ehavio
ura
l thera
py
TCC
Tera
pia
cognitivo
conductu
al
CRF
Cortico
tropin
rele
asin
g fa
ctor
FLC
Facto
r libera
dor d
e la
cortic
otro
pin
a
CST
CCortico
-striata
l cortico
-thala
mic circu
itsCETC
Circ
uito
s cortic
o-e
striata
les ta
lám
ico-c
ortica
les
DLPFC
Dorsa
l-late
ral p
refro
nta
l corte
xCPFD
LCorte
za p
refro
nta
l dorso
late
ral
GAD
Glu
tam
ic acid
deca
rboxila
seD
AG
Enzim
a d
esc
arb
oxila
sa d
el á
cido g
lutá
mico
OFC
Orb
ital fro
nta
l corte
xCO
FCorte
za o
rbita
l fronta
l
PAG
Peria
queducta
l gra
y m
atte
rSG
PA
Susta
ncia
gris p
eria
cueducta
l
PAM
sPositiv
e a
lloste
ric modula
tors
MAP
Modula
dore
s alo
stérico
s positivo
s
PBN
Para
bra
quia
l nucle
us
NPB
Núcle
o p
ara
bra
quia
l
SGRIs
Sele
ctive g
lycin
e re
upta
ke in
hib
itors
ISRG
Inhib
idore
s sele
ctivos d
e la
reca
pta
ción d
e g
licin
a
TCA
Tricy
clic antid
epre
ssant
ATC
Antid
epre
sivos tricíc
licos
VIA
ATs
Vesicu
lar in
hib
itor a
min
o-a
cids tra
nsp
orte
rsTVAAI
Tra
nsp
orta
dore
s vesic
ula
res d
e a
min
oácid
os in
hib
idore
s
VM
PFC
Ventro
media
l pre
fronta
l corte
xCPFVM
Córte
x/za
pre
fronta
l ventro
media
l
VSC
Cs
Volta
ge se
nsitiv
e ca
lcium
channels
CCD
VCanale
s de ca
lcio
dependie
nte
s de vo
ltaje
1. DIM
EN
SIO
NE
S S
INT
OM
ÁT
ICA
S E
N L
OS
TR
AS
TO
RN
OS
DE
AN
SIE
DA
D.
TEMA3: Psicofarm
acología de los trastornos de ansiedad. Capítulo 9…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
3L
a a
nsie
da
d e
s un
a e
mo
ción
no
rma
l en
circun
stan
cias a
me
na
zad
ora
s y form
a p
arte
de
la re
acció
n e
volu
tiva d
e su
pe
rviven
cia
de
“luch
a o
hu
ida
”. Sin
em
ba
rgo
, ha
y mu
cha
s circun
stan
cias e
n la
s qu
e la
pre
sen
cia d
e a
nsie
da
d co
nstitu
ye u
na
ma
la
ad
ap
tació
n y u
n tra
storn
o p
siqu
iátrico
.
Lo
s trasto
rno
s de
an
sied
ad
tien
en
un
con
side
rab
le so
lap
am
ien
to sin
tom
ático
con
la d
ep
resió
n m
ayo
r.
Ca
da
trasto
rno
de
an
sied
ad
tien
e a
de
má
s un
a g
ran
can
tida
d d
e sín
tom
as q
ue
se so
lap
an
con
otro
s trasto
rno
s de
an
sied
ad
.
Lo
s trasto
rno
s de
an
sied
ad
son
ad
em
ás m
uy co
mó
rbid
os, n
o só
lo co
n la
de
pre
sión
ma
yor sin
o ta
mb
ién
en
tre e
llos, ya
qu
e
mu
cho
s pa
cien
tes tie
ne
n co
n e
l tiem
po
un
seg
un
do
o in
cluso
un
terce
r trasto
rno
de
an
sied
ad
con
com
itan
te.
Lo
s trasto
rno
s de
an
sied
ad
son
con
frecu
en
cia co
mó
rbid
os d
e o
tras m
uch
as p
ato
log
ías co
mo
el a
bu
so d
e su
stan
cias, e
l T
DA
H, e
l trasto
rno
bip
ola
r, trasto
rno
s de
l do
lor, tra
storn
os d
el su
eñ
o, y m
ás, ta
l y com
o o
curre
en
la d
ep
resió
n m
ayo
r y en
el
trasto
rno
bip
ola
r.
El é
nfa
sis, de
sde
un
pu
nto
de
vista p
sicofa
rma
coló
gico
, pa
ra lo
s pa
cien
tes co
n cu
alq
uie
ra d
e e
stos tra
storn
os, e
s ten
er u
na
e
strate
gia
tera
pé
utica
ba
sad
a e
n lo
s sínto
ma
s.
1.1. So
lapam
iento
del trasto
rno
dep
resivo m
ayor (T
DM
) y los trasto
rno
s de an
siedad
(Fig
. 9-1, pág
. 389)T
DM
Trasto
rno
s de an
siedad
Sín
tom
asn
ucleares
Fa
lta de
inte
résA
nim
o d
ep
rimid
oA
nsie
dad
Preo
cup
ació
n exce
sivos
Sín
tom
asaso
ciado
s
Alte
racio
ne
s de
l sueñ
oLo
s prob
lem
as d
e con
cen
tració
nLa
fatig
aS
íntom
as p
sicom
oto
res / d
e excita
ción
Alte
racio
ne
s de
l sueñ
oLo
s prob
lem
as d
e con
cen
tració
nLa
fatig
aS
íntom
as p
sicom
oto
res / d
e excita
ción
1.2. So
lapa
mie
nto
de
sínto
mas d
e dife
rentes
trastorn
os
de
ans
iedad
(Fig
. 14-2 a 14-6)
TA
GT
rastorn
o d
ep
ánico
Trasto
rno
de
ans
ieda
d so
cial
Trasto
rno
de es
trésp
os
traum
ático (T
EP
T)
Trasto
rno
ob
sesivo
com
pu
lsivo (T
OC
)
TEMA3: Psicofarm
acología de los trastornos de ansiedad. Capítulo 9…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
4
Sín
tom
asn
uc
leares
•A
nsie
dad
gene
raliza
da /
mie
do
.•
Pre
ocu
pació
n
gene
ral.
•A
nsie
dad
anticip
ato
ria.
•P
reocu
pació
n p
or
los a
taques d
e
pánico
.
•A
nsie
dad
o m
iedo
ante
una
actu
ació
n
socia
l.•
Pre
ocu
pació
n a
nte
una e
xposició
n
socia
l.
•A
nsie
dad
mie
ntra
s que e
l eve
nto
tra
um
ático
está
sie
ndo
re
exp
erim
enta
do.
•P
reocu
pació
n p
or
tene
r los o
tros
sínto
mas d
el T
EP
T.
•An
siedad
/mie
do
ace
rca d
e
obse
siones/
com
pu
lsiones
(inte
nto
de re
ducir la
pre
ocu
pa
ción).
•Pre
ocu
pació
n (la
s obse
siones).
Sín
tom
asaso
ciado
s
•In
crem
ento
de
la
excita
ción
.•
Fatig
a.
•D
ificulta
des d
e
conce
ntra
ción.
•P
roble
mas d
e
sueño
.•
Irritabilid
ad.
•T
en
sión m
uscu
lar.
•In
esp
era
dos
ata
ques d
e p
ánico
.•
La e
vitació
n fó
bica
y o
tros ca
mb
ios
com
po
rtam
enta
les
aso
ciad
os co
n la
pre
ocu
pa
ción p
or
los a
taques d
e
pánico
.
•Los a
taqu
es d
e
pánico
que
son
pre
decib
les y
esp
era
do
s en
dete
rmin
adas
situacio
nes so
ciale
s.•
La e
vitació
n fó
bica
de e
sas situ
acio
nes.
•Incre
mento
de
la
excita
ción
y re
spu
esta
s de
sobre
salto
.•D
ificulta
des d
e su
eño
(pesa
dilla
s).•C
om
po
rtam
iento
s evita
tivos.
•Co
mpu
lsiones.
1.3. Sín
tom
as d
e ans
ieda
d, c
ircu
itos c
ereb
rales y n
euro
tran
smiso
res (F
ig. 9-7, 9-1
4 y 9-15
)M
iedo
Preo
cup
ación
Sín
tom
asP
ánico
y fobia
.T
risteza
an
siosa
, exp
ecta
tivas a
pre
nsiva
s, pen
sam
iento
cata
strófico
y obse
siones.
Circu
itos
Circu
ito ce
ntra
do e
n la
am
ígd
ala
Circu
ito có
rtico –
estria
do –
talá
mico
– co
rtical (C
ET
C)
Ne
uro
transm
isores
5H
T, G
AB
A, g
luta
mato
, facto
r de
libera
ción d
eco
rticotro
pin
a (C
RF
), NE
5H
T, G
AB
A, D
A, N
E, g
luta
mato
1.4. Malfu
nc
ion
amien
to d
e lo
s circu
itos
en tra
storn
os d
e an
sieda
d
TA
GT
rastorn
o d
e pán
ico
Trasto
rno
de an
sied
ad so
cialT
EP
TT
OC
Malfu
ncio
nam
iento
persiste
nte
y no re
mite
aunq
ue n
o se
a se
vero
.
Malfu
ncio
nam
iento
in
term
itente
, pe
ro ca
tastró
fico
y de fo
rma
impre
vista.
Malfu
ncio
nam
iento
in
term
itente
, pe
ro ca
tastró
fico
y de fo
rma
esp
era
da.
Malfu
ncio
nam
ient
o co
n o
rige
n
trau
mático
.
Malfu
ncio
nam
iento
re
du
nda
nte
y re
pe
titivo.
2. LA
AM
ÍGD
AL
A Y
LA
NE
UR
OB
IOL
OG
ÍA D
EL
MIE
DO
La a
míg
dala
:•
Ce
ntro
cere
bra
l con fo
rma
de a
lmen
dra
loca
lizado
cerca
del h
ipoca
mpo.
•T
iene
impo
rtan
tes co
nexio
nes a
nató
mica
s que
le p
erm
iten in
tegra
r la in
form
ació
n (se
nsitiva
y cogn
itiva), y d
esp
ués d
ete
rmin
ar si
TEMA3: Psicofarm
acología de los trastornos de ansiedad. Capítulo 9…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
5habrá
resp
ue
sta d
e m
ied
o.
Afecto
osen
timien
to d
em
ied
o (F
ig. 9.8
)
Re
spu
estasm
oto
ras (Fig
.9-9)
Re
accio
nes
end
ocrin
as (F
ig. 9-
10)
La res
piració
n(F
ig. 9-11)
Re
spu
estas au
ton
óm
icas
y card
iova
sculares
(Fig
. 9-12)
Re
experim
en
tació
nd
el mied
o (F
ig. 9-1
0)
Es re
gu
lado p
or
conexio
nes
recíp
roca
s entre
laam
ígdala
y el
córtex
cing
ulad
o
anterio
r (CC
A) y
la a
míg
dala
y el
córtex
o
rbito
fron
tal (C
FO
).
La h
ipera
ctivació
nde e
stos circu
itos
pro
duce
se
ntim
iento
s de
mie
do
.
Las re
spue
stas
moto
ras
pued
en se
r de
lu
cha, d
e h
uid
a
o d
e p
ara
lizarse
en e
l lugar.
So
n re
gula
das
por co
nexio
nes
recíp
roca
s entre
la
am
ígdala
y la su
stan
cia p
eriacu
edu
ctalg
ris (PA
G).
So
n re
gula
das p
or
conexio
nes e
ntre
laam
ígdala
y el
hip
otálam
o,
pro
voca
nd
o
cam
bio
s en e
l eje h
ipo
talámico
–
pitu
itaria – ad
renal (H
PA
) y en
los n
ivele
s de
cortis
ol.
Un
a a
ctivació
n
pro
longad
a d
el
HP
A y la
libe
ració
n
del co
rtisol p
ueden
te
ne
r implica
ciones
significa
tivas e
n la
sa
lud, ta
les co
mo
riesg
o
incre
menta
do d
e
daño
arte
rial
coro
nario
, dia
be
tes
tipo 2
y apo
ple
jía.
Re
gula
da p
or la
co
nexió
n e
ntre
la
am
ígdala
y el
nú
cleo
p
arabraq
uia
l del
tron
co ce
rebra
l (N
PB
)
Un
a a
ctivació
n
inapro
pia
da o
exce
siva d
el N
PB
pued
e lle
var a
in
crem
ento
s en la
sta
sas d
e
resp
iració
n y
tam
bié
n a
sín
tom
as co
mo
resp
iració
n
entre
corta
da, d
el
asm
a, o
sen
sació
nde a
sfixia
(com
unes d
ura
nte
la
ansie
dad)
Está
n m
edia
da
s por
conexio
nes e
ntre
la
am
ígdala
y el lo
cus
coeru
leus (cu
erp
os
celu
lare
s nora
dre
né
rgico
s)
Un
a a
ctivació
n p
rolo
ngad
a
de e
ste circu
ito p
uede
lleva
r a u
n in
crem
ento
del
riesg
o d
e a
rterio
escle
rosis,
isquem
ia ca
rdía
ca,
cam
bio
s en la
tensió
n
arte
rial, va
riabilid
ad
decre
ciente
de la
fre
cuencia
card
íaca
, infa
rtode m
ioca
rdio
, o in
cluso
m
uerte
súbita
.
La a
nsie
da
d p
uede
disp
ara
rse n
o só
lo p
or
un e
stímulo
exte
rno
sino ta
mbié
n p
or la
m
em
oria
ind
ividual.
Las m
em
oria
s tra
um
ática
s alm
ace
nada
s en e
l h
ipo
camp
o p
ue
den
activa
r la a
míg
dala
, que
activa
otra
s regio
nes
cere
bra
les y g
en
era
una re
spu
esta
de
mie
do
.
Esto
es lla
mado
reexp
erim
enta
ción y e
s una ca
racte
rística
particu
lar d
el T
EP
T.
3.CIR
CU
ITO
S C
ÓR
TIC
O-E
ST
RIA
DO
-TA
LÁ
MIC
O-C
OR
TIC
AL
(CS
TC
) Y L
A N
EU
RO
BIO
LO
GÍA
DE
LA
PR
EO
CU
PA
CIÓ
N.
TEMA3: Psicofarm
acología de los trastornos de ansiedad. Capítulo 9…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
6D
op
amin
a y nacer p
reocu
pad
os
Lo
s qu
e luch
a ve
rs
us
los q
ue se p
reocu
pan
•La
preo
cup
ació
n im
plica
al circu
ito
córtico
-estriado
-talámico
-cortical en
el có
rtex prefro
ntal d
orso
lateral (CP
FD
L).
•U
na so
breactivació
n d
e e
ste circu
ito
pue
de
lleva
r a la
pre
ocu
pa
ción o
a
obse
sion
es.
•La
s dife
ren
cias e
n la
disp
on
ibilid
ad d
e D
A p
ue
de
n a
fecta
r al rie
sgo
de
pa
dece
r pre
ocu
pació
n y tra
storn
os de
an
sieda
d y
pue
de
n de
term
ina
r si se “na
ce
preo
cupa
do
” y vuln
era
ble a d
esa
rrolla
r un
tra
storn
o d
e a
nsie
da
d b
ajo e
strés.
Difere
nte
s ge
no
tipo
s para
la e
nzim
a C
OM
T (ca
teco
l – O
- metil –
transfe
rasa
)re
gu
lan
la disp
on
ibilid
ad
del n
eu
rotran
smiso
r DA
en
el córte
x pre
fronta
l.
Me
t de C
OM
T =
“nacid
os p
reocu
pad
os”
Va
l de C
OM
T =
“gu
erreros”
•T
ien
en
me
no
r activid
ad
de C
OM
T.
•T
ien
en
nive
les m
ás ele
vad
os d
e D
A e
n
el córte
x pre
fron
tal.
•A
l pro
cesa
r facto
res de
estré
s, qu
e
origin
an
libera
ción
de D
A, pro
du
ce un
a
excesiva
activid
ad
DA
y crea
sínto
ma
s de
an
sied
ad y p
reocu
pa
ción
.
•T
ien
en
un
a su
pe
rior activida
den
zimá
tica.
•M
en
ore
s nive
les d
e DA
.•
Ge
stion
an
el au
me
nto
de
DA
qu
e a
com
pa
ña
al estré
s, op
timiza
nd
o su
proce
sam
ien
to d
e la
inform
ació
n.
4. ÁC
IDO
amin
ob
utírico
(GA
BA
)•
Es u
n ne
urotra
nsm
isor cla
ve invo
lucra
do
en
la a
nsie
dad
y en
la a
cción
an
siolítica
de
mu
chos fá
rma
cos e
mp
lea
do
s para
tra
tar e
l esp
ectro
de
los trastorn
os d
e an
sied
ad
.•
Es e
l princip
al n
euro
tran
smiso
r inh
ibid
or e
n e
l cere
bro
, red
uce la
activid
ad
de m
uch
as n
eu
rona
s, inclu
yen
do la
s de
la
amíg
dala y d
e lo
s circuito
s CE
TC
.•
Las b
en
zodiace
pin
as a
ctúan
au
me
nta
nd
o las a
ccion
es d
el GA
BA
a n
ivel d
e la
am
ígd
ala y d
el có
rtex p
refro
nta
l en
los
TEMA3: Psicofarm
acología de los trastornos de ansiedad. Capítulo 9…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
7circu
itos C
ET
C p
ara
alivia
r la an
sied
ad
.4.1. P
rod
ucció
n d
el GA
BA
(figu
ra 9-18)4.2. F
inalizació
n d
e la acción
del G
AB
A (fig
ura 9-19)
1.El am
ino
ácido
glu
tamato
(ácid
o glutá
mico
) m
ed
ian
te la e
nzim
a ácid
o g
lutá
mic
o d
esca
rbo
xila
sa
(T
AG
) = e
n G
AB
A
2.El G
AB
A p
or tra
sp
orta
do
res v
esic
ula
res d
e
mo
no
am
ina
s in
hib
ido
res (V
IAA
Ts) e
s alm
ace
na
do
en
vesícu
las sin
áp
ticas.
a)El G
AB
A =
> d
esa
ctiv
ad
o vía
transp
ortad
or p
resináp
tico d
el G
AB
A (G
AT
) o b
om
ba recap
tado
ra del G
AB
A al in
terio
r de
la
presin
ap
sis:- o
alm
ace
na
da
de
nu
evo
- o d
estruid
a po
r en
zima
s me
tab
oliza
do
ras
b)E
l GA
BA
=>
de
stru
ido
den
tro de
la n
euro
na
presin
áp
tica p
or la
en
zima G
AB
A tran
samin
asa (GA
BA
-T)
4.3. Recep
tores G
AB
A (F
ig. 9-20)
GA
BA
-AG
AB
A -B
GA
BA
-C•
So
n ca
na
les ió
nico
s reg
ula
do
s po
r liga
ndo
.•
Fo
rma
n p
arte d
e un
com
ple
jo m
acro
mo
lecular q
ue
form
a un
can
al inhib
itorio
de clo
ro.
•S
ub
tipos d
e G
AB
A A
son
obje
tivos d
e
ben
zod
iace
pinas, se
da
nte
s hip
nó
ticos ba
rbitú
ricos,
y/o a
lcoh
ol.
•In
tervie
nen
en
la ne
uro
tran
smisió
n inh
ibito
ria ta
nto
tó
nica
com
o fá
sica e
n la sin
ap
sis de
l GA
BA
.
•S
on
rece
ptore
s liga
dos a
la
prote
ína
G.
•Lo
s recep
tore
s GA
BA
- B
pue
de
n un
irse a
cana
les d
e
calcio y/o p
otasio.
•P
ue
den
invo
lucra
rse e
n el
dolo
r, me
mo
ria, á
nim
o y o
tras
fun
cion
es d
el SN
C.
•S
on
can
ale
s ión
icos re
gu
lad
os
por lig
an
do.
•F
orm
an
parte
de u
n co
mp
lejo
m
acrom
ole
cula
r qu
e form
a u
n
cana
l inh
ibito
rio d
e clo
ro.
•N
o pa
recen
ser ob
jetivo
de
lasbe
nzo
dia
cepina
s.
4.4. Su
btip
os d
e re
cep
tor G
AB
A-A
(Fig
. 9-21 a
9-22)
•C
ada sub
unid
ad de
un recep
tor GA
BA
-A tie
ne cua
tro re
gione
s transm
emb
rana (fig. 9-2
1 A)
•C
uand
o cinco
subu
nidad
es se agrup
an ju
ntas, fo
rman
un recep
tor in
tacto
GA
BA
-A con
un can
al d
e cloro
en e
l centro
(fig. 9-21
B)
•H
ay mucho
s subtipo
s dife
rente
s de re
cepto
res G
AB
A-A
, depe
ndien
do d
e q
ué su
bunida
des (iso
morfas) e
stén p
resente
s.•
Las su
bunid
ades (iso
morfas) d
e los rece
ptores G
AB
A-A
pued
en se
r: (co
n seis isom
orfas, d
e 1 a
6), (co
n tres iso
mo
rfas, d
e
1a
3), (co
n tres iso
mo
rfas, d
e
1 a 3),
, ,
, ,
(con tre
s isom
orfa
s, de
1 a
3).•
Los re
cepto
res G
AB
A-A
tienen
dive
rsas cara
cterística
s estructu
rales y fu
ncionale
s que les ha
cen distin
tos e
ntre sí. El tipo
y función
de
cada
subtip
o de re
cepto
r GA
BA
-A d
epen
derá
de q
ue su
bunid
ades con
tenga
.
TEMA3: Psicofarm
acología de los trastornos de ansiedad. Capítulo 9…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
8R
ecep
tore
s GA
BA
-A se
ns
ible
s a
las b
en
zod
iace
pin
as
Rec
epto
res G
AB
A-A
inse
ns
ibles
a la
s be
nzo
dia
cep
ina
sC
ontie
nen d
os subun
idade
s , do
s subun
idade
s (de
l 1 al 3) y un
a su
bunida
d (de
l 2 y 3) (F
ig. 9
-21 C
)
Dos m
oléculas d
e GA
BA
se un
en e
n cada co
mp
lejo recep
tor e
n sitios lo
calizad
os entre las
su
bu
nid
ad
es
y
, (sitio ag
onista de
l GA
BA
) (fig. 9-21
C)
Se u
nen a b
enzo
diace
pinas.
El sitio
de u
nión de
las b
enzo
diacepina
s se en
cuen
tra en
tre la su
bu
nid
ad
2 o 3 y la su
bu
nid
ad
1,
2 o 3
, y se une u
na m
olécula d
e
benzod
iace
pina po
r cada com
plejo recep
tor.E
ste sitio
de u
nión se
llam
a alo
sté
rico (“otro sitio”), y los ag
ente
s que
se un
en, m
od
ula
do
res a
losté
rico
s (incluyen
do la
s ben
zodiacep
inas)
Se localiza
n p
ostsináptica
men
te y que
med
ian u
n tipo
de inh
ibición en
la
neuron
a postsiná
ptica q
ue es fá
sic
a, lo
cual ocurre
en e
xplosio
nes
dese
ncaden
adas p
or concen
tracio
nes pico de
GA
BA
liberad
o siná
pticam
ente (fig
. 9-2
2)
Con
tiene
n dos sub
unida
des
d
os subu
nidade
s
4, 6) y un
a subu
nidad
( 1
o
(Fig
. 9-2
1 C)
Dos m
oléculas d
e GA
BA
se un
en e
n cada co
mp
lejo recep
tor e
n sitio
s localizado
s entre las
su
bu
nid
ad
es
y
, (sitio
agon
ista del G
AB
A) (fig
. 9-2
1 C)
No se un
en a be
nzodiacep
inas.
Se u
nen a o
tros m
odula
dore
s: neuro
esteroide
s end
ógen
os, alco
hol y an
estésicos g
enera
les.
El sitio
de u
nión pa
ra lo
s mo
dulad
ores no b
enzo
diace
pínicos se
loca
liza entre las
su
bu
nid
ad
es
y
, hab
iend
o un sitio po
rca
da com
plejo
receptor.
Este
sitio d
e unión
se lla
ma a
losté
rico (“otro sitio”), y los ag
ente
squ
e se un
en, m
od
ula
do
res a
losté
rico
s.
Son
extrasiná
pticos (se
loca
lizan fu
era d
e la sinap
sis), y capta
n el G
AB
A qu
e se difun
de fu
era de la sin
apsis (qu
e han
escap
ado
de
la recap
tación
pre
sináp
tica y de la d
estrucción en
zimá
tica) y lo
s neu
roeste
roides sin
tetizado
s y libera
dos p
or la glía.
Med
ian u
n tipo
de inh
ibición en
la ne
urona p
ostsináptica
que es
tón
ica
, establece el ton
o globa
l y la e
xcitabilida
d de la ne
urona
po
stsináp
tica y es im
porta
nte en de
termina
dos h
echos
regu
lado
res, tales co
mo
la frecue
ncia de
la de
scarga n
euron
al en
respuesta a señ
ales excitato
rias.
Co
n s
ub
un
ida
de
s 1
Su
bu
nid
ad
es
2 y/o
3M
ás imp
ortante
s para reg
ular el su
eño
.S
on la
s dia
nas d
e num
ero
sos a
gentes
seda
tivos hipn
óticos, in
cluye
ndo m
odu
lad
orespo
sitivos alostéricos be
nzodiacep
ínico
s y no
benzod
iace
pínicos de
l receptor G
AB
A-A
.
Más im
portan
tes p
ara re
gula
r la a
nsiedad
y son
las d
iana
s de las
benzod
iace
pinas
ansiolíticas.
* Actu
alm
ente
, las benzod
iacepin
as dispon
ibles so
n no se
lectivas para
los
rece
ptores G
AB
A A
con
subun
idade
s
4.5. Ben
zod
iacepin
as com
o m
od
ulad
ores alo
stéricos p
ositivo
s (PA
Ms) (F
ig. 9-23)
Pa
ra q
ue
las b
en
zod
iace
pinas a
ctúe
n co
mo
mo
du
lad
ore
s alo
stérico
s po
sitivos en
un
rece
pto
r GA
BA
A, e
s ne
cesa
rio q
ue
:
El G
AB
A se
une
a su
s sitios a
go
nista
sS
e in
crem
enta
la frecu
encia
de
ap
ertu
ra de
l can
al in
hibitorio
de
cloro
, esto
pe
rmite
qu
e p
ase
más clo
ro.
El m
odu
lad
or a
losté
rico po
sitivo, co
mo
la b
en
zodia
cep
ina
,se u
ne
a su
sitio a
losté
rico, e
n p
rese
ncia
de G
AB
AP
rodu
ce la
ape
rtura
de
l cana
l inh
ibito
rio d
e clo
ro co
n m
ás
frecu
encia
incluso
(ago
nista
total), p
rod
uce
má
s inh
ibició
n, o
sea
, más a
cción
an
siolítica
.
TEMA3: Psicofarm
acología de los trastornos de ansiedad. Capítulo 9…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
9F
lum
acen
ilo, e
l an
tago
nista
de la
s be
nzo
diace
pin
as,
actua
nd
o e
n e
l sitio d
e u
nió
n d
e las b
en
zod
iacep
ina
sR
evierte la
s accione
s ag
onista
s de
las b
enzo
dia
cep
ina
s y re
vierte
sob
redo
sis o la
seda
ción
de
las be
nzo
dia
cep
inas
(fig. 9
-24
)
4.6. Ben
zod
iacepin
as com
o an
siolítico
s (Fig
. 9-25)A
um
en
tan
do la
s accio
ne
s fásicas in
hib
itorias d
e la
s be
nzo
dia
cepina
s en
los re
cep
tore
s GA
BA
A p
ostsin
áp
ticos de
ntro d
e la
am
ígd
ala
Se
red
uce
la a
ctivida
d e
xcesiva
de
la a
míg
da
la,
deb
ilitan
do
así las re
spue
stas a
socia
das a
l mie
do
Refo
rzan
do la
s accio
ne
s de
inte
rne
uro
nas in
hib
itorias e
n
circuito
s CE
TC
Mo
du
la la
exce
siva p
rod
ucció
n e
los circu
itos d
e la
preo
cupa
ción
, redu
cien
do
el sínto
ma d
e p
reo
cup
ació
n
5. LIG
AN
DO
S A
LF
A-2-D
EL
TA
CO
MO
AN
SIO
LÍT
ICO
S: G
abap
entin
a y preg
abalin
a (ligan
do
s
Mecan
ismo
de acció
n
Se
une
n a
la sub
un
ida
d
de lo
s sub
tipos
presin
áp
ticos N y P
/Q d
e lo
s cana
les
de ca
lcio se
nsib
les a
volta
je
(VS
CC
s)
Blo
qu
ean
la lib
era
ción
de
ne
uro
tran
smisore
s excitato
rios co
mo
el g
luta
mato
, cua
ndo
la
neu
rotra
nsm
isión e
s exce
siva
En
la
amíg
dala
Red
uce
n e
l m
ied
oE
n lo
s circu
itos C
ET
CR
edu
cen
la
preo
cupa
ción
Uso
s
Eje
rcen
accio
ne
s ansio
líticas e
n el tra
storn
o d
e a
nsie
da
d social y e
n e
l trasto
rno d
e p
ánico.
Tra
tam
ien
to de
la e
pile
psia y de
term
ina
do
s pro
cesos d
olo
rosos.
Pu
ede
n se
r útile
s pa
ra pa
cien
tes a
los q
ue
no le
s va b
ien
los SS
RI/S
NR
I o la
s be
nzod
iace
pin
as.
Pu
ede
ser útil co
mb
ina
r los lig
an
do
s
con
SS
RI/S
NR
I o b
enzo
dia
cep
ina
s en p
acie
ntes p
arcia
lme
nte
re
spo
nde
do
res
6. SE
RO
TO
NIN
A Y
AN
SIE
DA
D•
Los sín
tom
as, circu
itos y n
eu
rotra
nsm
isore
s ligado
s a lo
s trasto
rnos d
e a
nsie
da
d se
sola
pa
n d
e m
an
era
exte
nsa
con
aqu
ello
s de
l tra
storn
o d
ep
resivo
mayo
r. •
La 5
HT
es u
n n
euro
tran
smiso
r clave
qu
e in
erva
la a
míg
dala
, así co
mo lo
s ele
men
tos d
e lo
s circuito
s CE
TC
y pued
e re
gula
r el
mie
do
y la p
reocu
pació
n.
•Los a
gente
s sero
ton
inérg
icos a
livian e
l mie
do y la
pre
ocu
pa
ción a
um
en
tand
o la
señal d
e la
5H
T e
n la
am
ígda
la y lo
s circuito
s C
ET
C, re
spectiva
me
nte
.S
SR
IS
NR
IL
a bu
spiro
na
(fig. 9-27, p
ág. 40
9)In
crem
enta
la p
rodu
cción d
e
Co
mbin
an la
fuerte
inhib
ición
Un
ago
nista
parcia
l A1 d
e la
5H
T re
con
ocid
o co
mo a
nsio
lítico
TEMA3: Psicofarm
acología de los trastornos de ansiedad. Capítulo 9…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
10se
roto
nin
a b
loqu
ean
do e
l SE
RT
.
So
n e
ficace
s en
red
ucir lo
s sín
tom
as d
e a
nsie
dad y m
iedo
en
cada u
no d
e lo
s cinco
trasto
rnos
de a
nsie
da
d (T
AG
, trasto
rno
de
pánico
, trasto
rno d
e a
nsie
dad
socia
l, TE
PT
y TO
C).
SE
RT
de lo
s SS
RI co
n va
rios
gra
dos d
e in
hib
ición N
ET
.
Al a
um
en
tar la
5H
T so
n
efica
ces e
n re
ducir lo
s sín
tom
as d
e a
nsie
dad y m
iedo
en ca
da u
no d
e lo
s cinco
tra
storn
os d
e a
nsie
da
d.
gene
ral, p
ero
no co
mo tra
tam
iento
para
los su
btip
os d
e lo
s tra
storn
os d
e a
nsie
da
d.
Pu
ede re
du
cir la a
nsie
da
d m
edia
nte
accio
nes ta
nto
en lo
s auto
rrece
pto
res so
mato
dend
ríticos p
resin
áptico
s com
o e
n lo
s re
cep
tore
s postsin
áptico
s, que
dan
luga
r a la
pote
ncia
ción
de
la a
ctivida
d se
roto
nin
érg
ica e
n la
s pro
yeccio
nes a
la a
míg
dala
,có
rtex p
refro
nta
l, estria
do
y tála
mo.
7. HIP
ER
AC
TIV
IDA
D N
OR
AD
RE
NÉ
RG
ICA
EN
LA
AN
SIE
DA
D•
La N
E e
s otro
neuro
transm
isor co
n u
n im
porta
nte
contro
l regula
dor e
n la
am
ígd
ala
y en á
reas d
e p
roye
cción
de la
am
ígdala
.•
Un
a sa
lida
exce
siva d
e N
E (h
ipera
ctivació
n n
ora
dre
nérg
ia) d
el lo
cus c
oe
rule
us p
ue
de:
-P
roducir m
an
ifesta
cion
es p
erifé
ricas d
e h
ipera
ctivació
n a
uto
nó
mica
.-
Pro
ducir sín
tom
as ce
ntra
les d
e a
nsie
dad y m
iedo
(pe
sadilla
s, esta
do
s de h
ipera
lerta
, flash
backs y a
taqu
es d
e p
án
ico)
-R
educir la
eficie
ncia
de
l pro
cesa
mie
nto
de la
info
rmació
n e
n e
l córte
x pre
fronta
l y, po
r tanto
, en lo
s circuito
s CE
TC
y causa
r pre
ocu
pa
ción.
Blo
qu
eado
res 1 ad
ren
érgic
os y
blo
qu
eado
res 1
adren
érgico
s (fig. 9
-28)
Inh
ibid
ore
s del tran
spo
rtado
r de N
E o
NE
T
Los sín
tom
as se
pro
du
cen p
or u
na e
ntra
da e
xcesiva
de N
E a
los
rece
pto
res a
dre
né
rgico
s
y
en la
am
ígdala
o có
rtex
pre
fronta
l.
La a
dm
inistra
ción d
e b
loque
adore
s
- ad
rené
rgico
s da lu
gar a
un a
livio d
e la
ansie
dad y o
tros sín
tom
as d
e e
strés.
Au
nque
los sín
tom
as d
e a
nsie
da
d p
uede
n e
mpeo
rar
tran
sitoria
mente
en e
l inicio
de
l trata
mie
nto
, si se m
an
tiene,
las a
ccion
es in
hib
itoria
s del N
ET
regula
n a
la b
aja
los
rece
pto
res
redu
ciendo
los sín
tom
as d
e m
iedo
y pre
ocu
pa
ción a
larg
o p
lazo
.
8. CO
ND
ICIO
NA
MIE
NT
O D
EL
MIE
DO
VE
RS
US
EX
TIN
CIÓ
N D
EL
MIE
DO
(fig. 9-30 y
9-31)
La e
ntra
da a
la a
míg
da
la la
tera
l está
mod
ula
da m
edia
nte
el có
rtex p
refro
nta
l, esp
ecia
lmen
te e
lcó
rtex p
refro
nta
l ven
trom
edia
l (CP
FV
M), y m
edia
nte
el h
ipoca
mpo.
Co
nd
icion
amien
to d
el mied
o
TEMA3: Psicofarm
acología de los trastornos de ansiedad. Capítulo 9…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
11E
l mecan
ismo d
e apren
dizaje d
el mie
do se
prod
uce por con
diciona
mien
to. Si lo
s mied
os no son
“o
lvidado
s” pued
en p
rogre
sar h
acia tra
stornos d
e ansie
dad o
un e
pisodio
de
presivo ma
yor.
La a
mígd
ala inte
rviene en
“recordar” los dive
rsos estím
ulos a
sociado
s con u
na situa
ción
atemo
rizante de
termina
da.
Si e
l CP
FV
M es in
capa
z de su
primir la respu
esta al m
iedo a la a
ltura
de
la a
migd
ala, se
desa
rrolla
el co
ndicion
amie
nto del m
iedo.
El h
ipoca
mpo
recu
erda el co
ntexto del co
ndicion
amie
nto del m
iedo, co
n lo que se re
petirá
Figu
ra:
1.E
ntradas de
l CP
FD
L y de
l hipo
cam
po, p
rod
ucen u
n aum
ento
de la e
ficiencia de
la
neurotran
smisió
n de la sin
apsis g
lutam
atérgica excitato
ria (rojo) de
la am
ígdala
late
ral.2.
Despu
és, en la am
ígdala
centra
l, el con
diciona
mien
to al m
iedo
tam
bié
n me
jora la eficie
ncia de la
neurotran
sisión en
otra sinap
sis de glu
tam
ato
(excita
torio
) (rojo)•S
e fija un
apre
ndizaje
perm
ane
nte e
n este circu
ito, m
edia
nte lo
s recepto
res NM
DA
, de la
resp
uesta
al m
iedo
.
Fig
ura
:
Extin
ció
n d
el m
ied
oLa
extinción
del m
iedo e
s la progresiva red
ucción de
resp
uesta
a un
estím
ulo atem
orizan
te y ocu
rre cuand
o el estím
ulo
se p
resenta
repe
tidam
ente
sin conse
cuen
cias adve
rsas. Es un
a repue
sta lá
bil y revie
rte.
Duran
te la extinció
n ocu
rre una
nue
va fo
rma de
apre
ndiza
je qu
e pue
den su
primir sín
tom
as de
ansied
ad y
mie
do in
hibien
do a
l apre
ndizaje
orig
inal, pe
ro no re
tirándo
lo (el cond
icionam
iento a
l mie
do o
rigina
l no se
ha
“olvida
do”)
La a
ctivació
n de la
amíg
dala
por el C
PF
VM
ocu
rre m
ientras q
ue el hipo
cam
po “re
cuerda
” el con
texto
en e
l que
el estím
ulo
atemorizan
te no ge
neró
ningu
na con
secu
encia
adve
rsa y el m
iedo
no se activa.
Figu
ra:
1.E
ntradas de
l CP
FD
L y de
l hipo
cam
po activan
neu
ronas g
lutamatérgicas e
n la
am
ígdala late
ral (rojo)
2.U
nión a inte
rneu
rona
s inhibitorias g
aba
érgicas e
n la ma
sa celu
lar d
e la am
ígdala (m
orado
)3.
En la a
mígd
ala centra
l:•
Si re
spue
sta de m
iedo si p
redo
mina
el circuito d
e cond
icionam
iento
del m
iedo.
•N
o respuesta
de m
iedo
si predom
ina e
l circuito
de la
extin
ción de
l mie
do.
8.1. Nu
evos tratam
iento
s para lo
s trastorn
os d
e ansied
ad
Terap
ias cog
nitivo
–co
nd
uctu
alesP
oten
ciar la activación
de lo
s recepto
res NM
DA
Blo
qu
eado
res
Las te
rap
ias co
gn
itivo
Con
siste e
n p
oten
ciar la a
ctivació
n d
e los re
cep
tore
s Lo
s blo
qu
ead
ore
s
TEMA3: Psicofarm
acología de los trastornos de ansiedad. Capítulo 9…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
12con
du
ctua
les q
ue u
san
técn
icas d
eexp
osició
n se
acerca
n al
apre
ndizaje
de
la e
xtinción d
el
mie
do
en la
am
ígda
la.
Dich
as tera
pias son
esp
ecíficas a
l con
texto
y no sie
mp
re se
ge
ne
ralizan a
l mu
ndo
real, p
ue
s el
hipo
cam
po “recu
erd
a” el co
nte
xto
de e
sta extin
ción
.
NM
DA
al mism
o tiem
po
que
el p
acie
nte
recib
e e
xpo
sición
sistem
ática
a un
estím
ulo
qu
e te
me
dura
nte se
sion
es d
e te
rap
ia co
gn
itivo co
ndu
ctua
l.
Esto
pue
de
hace
rse co
n :•
Ag
onista
s de
acció
n d
irecta
como
D –
cicloserin
a.
•A
ge
ntes d
e re
fue
rzo in
dire
cto de
glicin
a, com
o lo
s inh
ibid
ore
s sele
ctivos d
e la
reca
pta
ción d
e g
licina
(IS
RG
s).
Esto
pod
ría au
me
ntar la
eficacia
de
la n
euro
tran
smisió
n d
e
gluta
ma
to e
n la
sina
psis imp
licad
a e
n la e
xtinció
n de
l m
ied
o.
adre
nérg
icos
bloq
ue
ar e
l con
dicio
na
mien
to a
ntes d
equ
e o
curra
.
La re
conso
lida
ción
(re
activació
n d
e u
n re
cue
rdo
con
solid
ado
de
m
ied
o) ta
mb
ién p
od
ría se
rinte
rrum
pid
o po
r blo
qu
ea
dore
s
9. TR
AT
AM
IEN
TO
S P
AR
A L
OS
DIS
TIN
TO
S S
UB
TIP
OS
DE
AN
SIE
DA
DT
AG
T. d
e pá
nico
T. d
e ansie
dad
soc
ialT
EP
T
Prim
era
líne
a•
SS
RI / S
NR
I o IRS
N•
Ben
zodia
cepin
as•
Buspiron
a
•S
SR
I / SN
RI o IR
SN
•B
enzo
diace
pinas
•Liga
ndos
2
•S
SR
I / SN
RI o
IRS
N•
Ligand
os
•S
SR
I / SN
RI o IR
SN
TEMA3: Psicofarm
acología de los trastornos de ansiedad. Capítulo 9…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
13•
Ligand
os 2
(gaba
pentin
a o pre
gaba
lina)
2
Seg
un
da
líne
a
•A
ntidepre
sivos sed
ante
s: mirta
zapina
y trazod
ona.
•A
ntidepre
sivos tricíclico
s (AT
C)
•A
ntihistam
ínicos sedan
tes: la hid
roxicina.
•A
ntidepre
sivos tricíclico
s (A
TC
)•
Antide
presivo
s sedan
tes:
mirtazap
ina y trazod
ona
•IM
AO
•M
AO
I•
benzod
iace
pina
•
bloq
uean
te
•A
ntidepre
sivos
tricíclicos
•IM
AO
•B
enzo
diace
pinas
•Liga
ndos
2
Ad
yu
van
tequ
epu
eden
añad
irse a
las terap
iasde
1ª y 2
ªlín
ea
•H
ipnótico
s, para
el in
som
nio p
ersisten
te.
•A
ntipsicóticos a
típico
s para los síntom
as se
vero
s, refra
ctarios e incapacita
ntes.•
Psicotera
pia cognitivo con
ductua
l.
•H
ipnótico
s.•
Antipsicó
ticos atíp
icos
para
los sín
tom
as
seve
ros y resisten
tes.•
Antico
nvulsivantes.
•P
sicoterapia cog
nitivo co
nductu
al.
•A
gente
s para
la
depe
nden
cia/abu
so d
e alco
hol
(naltre
xona
y elacam
pro
sato)
•P
sicoterapia
cogn
itivo
cond
uctual.
•O
tros
•A
gente
s para la
depe
nden
cia/•
abuso de
alcoho
l (n
altrexo
na y el
acamp
rosa
to)•
Anta
gonista
alfa
1, po
r la noch
e para
prevenir pe
sadillas.
•P
sicoterapia cog
nitivoco
nductu
al.•
Otro
s
Ob
serva
cio
ne
s
No a
dministra
r ben
zodiacep
inas a u
n pacie
nte
que ab
usa de otras sustan
cias (a
lcoho
l).La
s benzod
iacepin
as pued
en se
r útiles:-
Al in
iciar un IS
RS
o un IR
SN
, son
activadores y tie
nen u
n inicio d
e acció
n mu
y re
tarda
do e
n estos ca
sos (m
ás que
en la
de
presión
)-
Para
increm
enta
r la dosis de
un IS
RS
o un
IRS
N.
-C
uand
o es ne
cesa
rio un
alivio ráp
ido.
Las be
nzodiacep
inas se
usan
a m
enud
o com
o
opción
de seg
unda
línea
, du
rante la iniciació
n a u
n trata
mien
to co
n un
ISR
S/IR
SN
, como
uso
de
eme
rgen
cia d
urante u
n ataq
ue de
pán
ico, o
por un
a re
spue
sta incompleta
a un
IS
RS
/IRS
N.
La m
ayo
ría no
se trata
n con
mon
oterapia.
TEMA4: Psicofarm
acología de los trastornos del sueño. Capítulo 11…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
1T
EM
A 4: P
SIC
OF
AR
MA
CO
LO
GÍA
DE
LO
S T
RA
ST
OR
NO
S D
EL
SU
EÑ
O. C
apítu
lo 11
.
Intro
du
cció
n al c
apítu
lo
El s
ue
ño c
ada
ve
z m
ás s
e c
on
sid
era
un
a “c
on
sta
nte
vita
l” psiq
uiá
trica
. Lo
s tra
sto
rno
s d
el s
ue
ño
so
n ta
n im
po
rtan
tes, ta
n re
cu
en
tes, y
ap
are
cen
de
form
a tra
nsve
rsa
l en
tan
tos c
ua
dro
s e
n p
siq
uia
tría, q
ue s
u
reso
lució
n –
sin
imp
orta
r el tra
sto
rnos p
siq
uiá
trico
en e
l qu
e e
sté
n p
rese
nte
s –
se
con
sid
era
imp
rescin
dib
le p
ara
co
nse
gu
ir al c
om
ple
ta
rem
isió
n s
into
mátic
a d
el p
acie
nte
.E
n e
ste
ca
pítu
lo c
om
ienza
co
n u
na in
trod
ucció
n a
la n
eu
rob
iolo
gía
de
l su
eñ
o y
de
la v
igilia
, inclu
ye
nd
o lo
s c
ircu
itos n
euro
na
les
GA
BA
érg
ico
s e
his
tam
iné
rgic
os im
plic
ado
s e
n s
u re
gu
lació
n. P
ara
ello
, se
exp
lica
en d
eta
lle la
sín
tesis
, me
tab
olis
mo y
recep
tore
s d
e
his
tam
ina
. P
or ú
ltimo
, se
ind
ica
n c
uá
les s
on
los d
istin
tos h
ipnó
tico
s q
ue s
e u
tilizan
pa
ra tra
tar e
l insom
nio
y c
uá
les s
on
los a
ge
nte
s p
rom
oto
res d
el
de
sp
erta
r que
exis
ten
para
el tra
tam
iento
de la
so
mn
ole
ncia
.C
ON
TE
NID
OS
1.
Ne
uro
bio
log
ía d
el s
ue
ño y
de
la v
igilia
1.1
.E
l esp
ectro
de
la a
ctiv
ació
n1.2
.E
l inte
rrupto
r del s
ue
ño
/vig
ilia1.3
.In
terru
pto
r de
l su
eñ
o/v
igilia
y tra
tam
ien
to d
e tra
sto
rno
s d
el s
ueñ
o2.
La
his
tam
ina
2.1
.S
ínte
sis
de
la h
ista
min
a2.2
.T
erm
ina
ció
n d
e la
acció
n d
e la
his
tam
ina
2.3
.R
ece
pto
res h
ista
min
érg
ico
s2.4
.P
roye
ccio
ne
s h
ista
min
érg
ica
s3.
Insom
nio
e h
ipn
ótic
os
3.1
.¿
Qu
é e
s e
l inso
mn
io?
Un s
ínto
ma
y u
n tra
sto
rno
.3.2
.U
n tra
tam
iento
cró
nic
o p
ara
el in
som
nio
cró
nic
o.
3.3
.M
od
ula
do
res a
losté
rico
po
sitiv
os (P
AM
s) G
AB
A A
co
mo
hip
nó
ticos.
3.4
.In
som
nio
psiq
uiá
trico
y lo
s P
AM
s G
AB
A A
.3.5
.H
ipnó
tico
s m
ela
ton
iné
rgic
os.
3.6
.H
ipnó
tico
s s
era
tonin
érg
ico
s3.7
.Lo
s a
nta
gon
ista
s d
e la
his
tam
ina H
1 c
om
o h
ipn
ótic
os.
3.8
.A
go
nis
tas d
e la
DA
y lig
and
os
para
insom
nio
rela
cio
na
do c
on
el s
índ
rom
e d
e p
iern
as in
quie
tas.
3.9
.T
rata
mie
nto
s c
on
du
ctu
ale
s d
el in
so
mn
io.
3.1
0.
Re
gula
ció
n d
el s
ue
ño
de o
nd
a le
nta
.3.1
1.
Anta
go
nis
tas d
e o
rexin
a c
om
o n
uevo
s h
ipnó
tico
s.
4.
Som
no
len
cia
diu
rna
exce
siv
a (h
ipe
rsom
nia
) y a
ge
nte
s q
ue
fom
enta
n la
vig
ilia.
TEMA4: Psicofarm
acología de los trastornos del sueño. Capítulo 11…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
2
1. NE
UR
OB
IOL
OG
ÍA D
EL
SU
EÑ
O Y
DE
LA
VIG
ILIA
1.1. El esp
ectro d
e la activación
El in
so
mn
io y
el s
ue
ño
exce
siv
o s
e p
ue
de
n c
on
sid
era
r co
mo s
ínto
mas c
lave
pre
se
nte
s e
n d
ifere
nte
s s
itua
cio
ne
s y
qu
e
ap
are
cen
a lo
larg
o d
e u
n e
sp
ectro
qu
e v
a d
el e
sta
do d
e a
ctiv
ació
n d
efic
ien
te a
l de
activ
ació
n e
xce
siv
a (F
ig. 1
1-1
, pá
g.
44
6).
El e
sta
do
de
activ
ació
n v
a m
ás a
llá d
el s
imple
esta
r “de
sp
ierto
” y “d
orm
ido
”, po
dría
pa
rece
rse
má
s a
un d
ial c
on
mú
ltiple
s
fase
s q
ue
se
exte
nd
ería
n a
lo la
rgo
de
un
espe
ctro
.
El e
sp
ectro
de e
sta
do
s d
e a
ctiv
ació
n e
stá
de
term
ina
do p
or la
acció
n d
e c
inco n
eu
rotra
nsm
iso
res: h
ista
min
a, d
op
am
ina,
no
rad
ren
alin
a, s
ero
tonin
a y
ace
tilco
lina
.
La
su
ma d
e e
sto
s c
ircu
itos s
e c
on
oce
co
mo
sis
tem
a re
ticu
lar a
ctiv
ad
or a
sce
nd
ente
(desd
e e
l tallo
cere
bra
l), qu
e tra
baja
n d
efo
rma c
on
jun
ta p
ara
reg
ula
r el s
iste
ma d
e a
ctiv
ació
n c
ortic
al g
rad
ua
lme
nte
.
Este
mis
mo
sis
tem
a n
euro
tran
sm
iso
r asce
nd
ente
es b
loq
ue
ad
o e
n v
ario
s p
un
tos p
or d
ifere
nte
s a
ge
nte
s q
ue
cau
sa
n
sed
ació
n.
1.1. Esp
ectro d
e activac
ión
del su
eñ
o y d
e la v
igilia
Hip
oa
ctivació
nN
orm
alS
ob
reactiva
ción
- - - -- - -
- --
++
+
+ +
+
+ +
+ +
TEMA4: Psicofarm
acología de los trastornos del sueño. Capítulo 11…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
3
Su
eñ
oE
xce
siva so
mn
ole
nc
ia/ s
om
no
len
cia
diu
rna
Disfu
nc
ión
cog
nitiv
a(in
fraes
timu
lació
n)
De
sate
nto
De
spie
rto,
ale
rta,
cre
ativ
o,
resolu
ció
n
de
pro
ble
mas.
Ba
lance
adecu
ado
entre
los
esta
dos
extre
mos
de
activ
ació
n
excesiv
a y
activ
ació
n
defic
ien
te.
Hip
erv
igila
nc
ia (d
ía) /
ins
om
nio
(no
che
)D
isfun
ció
n c
og
nitiv
a(s
ob
rees
timu
lac
ión
)P
ánic
o/
tem
or
Alu
cin
a-
cion
es
/p
sic
os
is.
Su
eño
es u
n tra
sto
rno
por e
sta
do e
activ
ació
n e
ficie
nte
dura
nte
el d
ía.
Se
trata
de m
over a
l pacie
nte
de
sde e
se
esta
do d
e a
ctiv
ació
n
pobre
a u
n e
sta
do
de
vig
ilia d
on
de e
l niv
el
de a
ctiv
ació
n e
sté
norm
aliz
ado
(fig. 1
1-3
)•
los e
stim
ula
nte
s•
el m
od
afin
ilo•
la c
afe
ína
Inso
mn
io e
s u
n
esta
do d
e a
ctiv
ació
n
noctu
rna e
xcesiv
a.
Se
trata
de d
espla
zar
al p
acie
nte
hacia
el
esta
do d
e s
ueñ
o
media
nte
su
sta
ncia
s
hip
nó
ticas (fig
. 11-2
)•
Be
nzodia
cepin
as
•“fá
rmacos Z
”•
anta
gonis
tas d
e la
H
ista
min
a 1
•anta
gonis
tas d
e la
sero
tonin
a 2
A/2
C.
1.2. Inte
rrup
tor d
el s
ueñ
o/v
igilia
(fig. 11
-4, pág
. 448)
El h
ipo
tálamo
es e
l ce
ntro
de c
ontro
l de s
ueño
y la
vig
ilia y
el c
ircuito
espe
cífic
o q
ue lo
contro
la e
s e
l inte
rrup
tor s
ueño
/vig
ilia.
Do
s n
eu
rotra
nsm
iso
res c
lave re
gula
n e
ste
meca
nis
mo: la h
istamin
a d
esd
e e
l núcle
o tu
be
rom
am
ilar d
el h
ipotá
lam
o (N
TM
) y el
GA
BA
desd
e e
l núcle
o p
reóptic
o v
entro
late
ral d
el h
ipotá
lam
o (P
OV
L)
Inte
rrup
tor d
e “ap
agad
o” o
“pro
mo
tor d
el su
eño
”In
terru
pto
r de
“encen
did
o” o
“pro
mo
tor d
el desp
ertar”S
e lo
caliz
a e
n e
l núcle
o p
reóptic
o v
en
trola
tera
l del h
ipo
tála
mo
(PO
VL
).C
uand
o e
l PO
VL
se activ
a y
el G
AB
A s
e desca
rga
en e
l NT
M,
el p
rom
oto
r de
l sueñ
o p
erm
anece e
ncen
did
o y
el d
e la
vig
ilia
inhib
ido
.
Se
localiz
a e
n e
l núcle
o tu
be
rom
am
ilar d
el h
ipotá
lam
o (N
TM
).
Cu
and
o e
l NT
M e
stá activo y
des
carga h
istamin
a e
n e
l córte
x y
en e
l núcle
o P
OV
L, e
l pro
mo
tor d
e la
vig
ilia p
erm
ane
ce e
ncend
ido
y e
l de
l sueño
inhib
ido.
El m
ecanis
mo d
e s
ueñ
o/v
igilia
tam
bié
n s
e re
gula
a tra
vés d
e:
•Las n
euro
nas
de o
rexina/h
ipo
cre
tina
de
l hip
otá
lamo
lateral (L
AT
), qu
e e
sta
biliz
a y
estim
ula
el d
esperta
r.•
Po
r el n
úc
leo su
pra
qu
iasmátic
o (N
SQ
), el re
loj in
tern
o d
el c
uerp
o, q
ue re
spond
e a
la m
ela
tonin
a y
al c
iclo
de lu
z o
scurid
ad.
1.3. inte
rrup
tor su
eño
/vigilia y trata
mie
nto
de
trastorn
os
del su
eñ
oT
rastorn
os
po
r som
no
len
ciad
iurn
a exc
esiva
Trasto
rno
s caracterizad
os p
or
el inso
mn
ioA
lteración
del ritm
o c
ircad
iano
Fas
e retrasad
aF
ase av
anza
da
TEMA4: Psicofarm
acología de los trastornos del sueño. Capítulo 11…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
4D
escone
xió
n d
el m
eca
nis
mo
sueño
/ vig
ilia d
ura
nte
el d
ía.
Tra
tam
ien
tos p
ara
fom
enta
r la
vig
ilia, c
om
o e
l mo
dafin
ilo lib
era
his
tam
ina d
e la
s n
euro
nas d
el
NT
M, a
travé
s d
el b
loqu
eo D
AT
(p
ág
. 44
9)
Activ
ació
n d
el in
terru
pto
r del
sueño
/vig
ilia d
ura
nte
la n
oche
.
El in
so
mnio
se p
uede tra
tar:
-C
on a
gente
s q
ue
refu
erz
an la
acció
n G
AB
A, in
hib
iendo
el
pro
moto
r de la
vig
ilia.
-C
on a
gente
s q
ue
blo
quea
n la
acció
n d
e la
his
tam
ina
libera
da
desde
el p
rom
oto
r de la
vig
ilia
que a
ctú
a s
obre
los re
cepto
res
H1
posts
ináptic
os.
El in
terru
pto
r sueñ
o/v
igilia
se
activ
a d
em
asia
do ta
rde
en e
l cic
lo d
e 2
4 h
ora
s.
En
ado
lescente
s y
pa
cie
nte
s
con d
epre
sió
n.
Cu
and
o tie
nen q
ue d
espe
rtar,
tienen
apa
gad
o e
l inte
rrupto
r.
Ad
min
istra
ndo lu
z m
atin
al o
m
ela
tonin
a n
octu
rna, s
e
reaju
sta
el re
loj c
irca
dia
no
y s
e
despie
rta a
nte
s.
El in
terru
pto
r sueñ
o/v
igilia
se
activ
a d
em
asia
do p
ronto
en
el c
iclo
de
24 h
ora
s.
En
pers
onas m
ayore
s.
Se
levanta
n m
uy te
mpra
no
por la
s m
añ
ana
s.
Ad
min
istra
ndo lu
z n
octu
rna
o
mela
tonin
a p
or la
mañ
ana
perm
ane
ce a
pagad
o m
ás
tiem
po
.
2. LA
HIS
TA
MIN
AE
s u
no
de
los n
eu
rotra
nsm
iso
res re
gu
lad
ore
s p
rincip
ale
s d
e la
vig
ilia y
es e
l ob
jetiv
o d
e m
uch
os fá
rmaco
s p
rom
oto
res d
e la
vig
ilia (m
edia
nte
la lib
era
ció
n d
e h
ista
min
a) y
pro
mo
tore
s d
el s
ue
ño
(an
his
tam
ínic
os).
2.1. Pro
du
cción
de h
istamin
a (fig. 11-6)
2.2. Fin
alización
de la acció
n d
e la histam
ina (fig
. 11-7)1.
La
histid
ina
es tra
nsp
orta
da
al in
terio
rde
las te
rmin
ale
s n
erv
iosa
s d
e la
s
ne
uro
na
s h
ista
min
érg
ica
s.
2.La
his
tidin
a a
travé
s d
e la
en
zim
a
his
tidin
a d
eca
rbo
xila
sa
(HD
C) =
H
istamin
a
3.
La
his
tam
ina
qu
ed
a a
lma
ce
nad
a e
n
vesíc
ula
s
La
his
tam
ina
se
ina
ctiv
a in
tracelularm
ente
co
n la
actu
ació
n d
e d
os e
nzim
as
secu
en
cia
les:
1.L
a H
ista
min
a –
N- m
etil tra
nsfe
rasa
co
nvie
rte la
his
tam
ina e
n N
-metil-
histam
ina
.2.L
a N
- me
til- his
tam
ina
es tra
nsfo
rma
da p
or la
MA
O –
B e
n u
na
mo
lécu
la
ina
ctiv
a lla
ma
da
ácid
o N
-Me
til ind
ol a
cé
tico
(N-M
AA
A).
Otra
s e
nzim
as p
ued
en
ina
ctiv
ar a
la h
ista
min
a fu
era
de
l cere
bro
.
Ap
are
nte
me
nte
no e
xis
te b
om
ba
de
reca
pta
ció
n p
ara
la h
ista
min
a, p
or ta
nto
, la
his
tam
ina
se d
ifun
de
am
plia
men
te d
esd
e s
u s
ina
psis
, com
o o
cu
rre c
on
la D
A e
n
la c
orte
za p
refro
nta
l.
2.3. Recep
tores d
e histam
ina (H
A) (F
ig. 11-8)
Recep
tores p
ostsin
áptico
sR
ecepto
resp
resináp
ticos
Recep
tor
glu
tamatérg
ico
TEMA4: Psicofarm
acología de los trastornos del sueño. Capítulo 11…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
5H
1H
2H
4H
3N
MD
AE
s la
dia
na
de
los
“an
tihis
tam
ínic
os”.
1.L
a h
ista
min
a s
e u
ne
a H
12.a
ctiv
a u
n s
iste
ma
de
seg
un
do
m
en
sa
jero
aso
cia
do a
pro
teín
a G
3.p
rod
uce fo
sfa
tidil in
osito
l4.e
l facto
r de
tran
scrip
ció
n c
FO
S.
Se
pro
du
ce
el e
sta
do
de
vig
ilia y
de
ale
rta n
orm
al
Lo
s a
nta
go
nis
tas d
e la
H1 e
vita
n la
activ
ació
n d
e e
ste
se
gu
ndo
m
en
sa
jero
y p
rod
uce
n s
ed
ació
n,
som
no
len
cia
o s
ue
ño
. (fig. 1
1-9
)
Se
con
oce
n m
ás p
or la
acció
n e
n la
secre
ció
n
ácid
a d
el e
stó
ma
go
y
po
r se
r dia
na
de
m
últip
les fá
rma
co
s
an
tiulc
ero
sos.
La
acció
n d
e é
sto
s
rece
pto
res e
n e
l ce
reb
rono
está
cla
rifica
da
, pero
no
pa
rece
esta
r aso
cia
da
co
n e
l esta
do
de
ale
rta.
So
n re
ce
pto
res
aso
cia
do
s a
pro
teín
a G
.
Se
de
sco
no
ce
qu
e a
ctú
e
en
el
cere
bro
.
So
n a
uto
rrece
pto
res
pre
sin
áp
ticos, c
ua
nd
o la
his
tam
ina
se u
ne
a e
llos
se p
rodu
ce
un
desce
nso
de
su
libe
ració
n.
Tra
tam
ien
to n
ove
do
so
pa
ra p
rom
ove
r el e
sta
do
de
ale
rta y
las fu
ncio
ne
s
cog
nitiv
as, e
s b
loq
ue
ar
esto
s re
ce
pto
res,
pe
rmitie
nd
o q
ue la
HA
actú
e e
n H
1.
La
his
tam
ina
actú
a
tam
bié
n e
n lo
s
rece
pto
res N
MD
A.
La
his
tam
ina
actú
a
en
lug
are
s
mo
du
lad
ore
s
alo
sté
rico
s (s
itios
de
po
liam
ina
) y
mo
dific
ar la
acció
n
de
l glu
tam
ato
en
N
MD
A.
2.4. P
royeccio
nes h
istamin
érgicas (fig
. 11-12, pág
. 454)La
his
tam
ina
(HA
) es p
rod
ucid
a ú
nic
am
ente
po
r cé
lula
s e
nel n
úcle
o tu
bero
mam
ilar (T
MN
) de
l hip
otá
lam
o (H
y).
Desd
e e
l TM
N, la
s n
euro
na
s h
ista
min
érg
ica
s s
e p
roye
cta
na d
ive
rsa
s re
gio
nes c
ere
bra
les.
El c
órte
x p
refro
nta
l (CP
F)
El p
rose
ncé
falo
ba
sa
l (BF
)
El e
stria
do
(S) y
nú
cle
us a
ccu
mb
en
s (N
A)
La
am
ígd
ala
(A)
El h
ipo
cam
po
(H)
La
mé
du
la e
sp
ina
l (SC
)
3.IN
SO
MN
IO E
HIP
NÓ
TIC
OS
3.1.¿
Qu
é es el inso
mn
io?
Es u
n sín
tom
a y un
trastorn
o•
El in
so
mn
io tie
ne
mu
ch
as c
au
sa
s, ta
nto
los tra
sto
rno
s d
el s
ue
ño
com
o lo
s tra
sto
rno
s p
siq
uiá
trico
s.
•E
l inso
mn
io p
ue
de
influ
ir en e
l inic
io, e
l ag
rava
mie
nto
o la
s re
ca
ída
s d
e m
ucho
s tra
sto
rno
s p
siq
uiá
trico
s y
está
aso
cia
do a
div
ers
as d
isfu
ncio
ne
s m
éd
ica
s.
TEMA4: Psicofarm
acología de los trastornos del sueño. Capítulo 11…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
6•
El in
so
mn
io p
rima
rio s
e c
ara
cte
riza
po
r un
esta
do
de
activ
ació
n e
xce
siv
a ta
nto
po
r la n
och
e c
om
o d
ura
nte
el d
ía, e
l pa
cie
nte
no tie
ne
su
eño
du
ran
te e
l día
a p
esa
r de
hab
er d
orm
ido m
al p
or la
no
ch
e.
•E
l inso
mn
io p
rima
rio p
ue
de
evo
lucio
na
r a u
n p
rime
r epis
od
io d
ep
resiv
o m
ayo
r.
3.2.U
n tratam
iento
crón
ico p
ara el inso
mn
io cró
nico
•E
n la
actu
alid
ad
el in
so
mn
io p
ue
de
se
r cró
nic
o y
pu
ed
e re
qu
erir tra
tam
iento
cró
nic
o.
•Lo
s h
ipn
ótic
os q
ue
se
utiliz
an m
ás d
e fo
rma
cró
nic
a s
on
aq
uello
s q
ue
ha
n lo
gra
do
op
timiz
ar la
vid
a m
ed
ia a
lca
nzan
do
tanto
un
inic
io rá
pid
o d
e a
cció
n c
om
o u
no
s n
ive
les e
n p
lasm
a p
or e
ncim
a d
e la
co
nce
ntra
ció
n m
ínim
a e
fectiv
a, p
ero
so
lo h
asta
laho
ra d
e d
esp
erta
rse
.•
Esto
está
en
rela
ció
n c
on
el s
iste
ma
de
activ
ació
n y
con
el in
terru
pto
r de
l su
eñ
o/v
igilia
, se
req
uie
re u
na
acció
n
farm
aco
lóg
ica
su
ficie
nte
pa
ra q
ue
el in
terru
pto
r se
po
ng
a e
n “o
ff” y s
e in
icie
el s
ue
ño
, pero
só
lo p
or la
noch
e.
•E
l trata
mie
nto
cró
nic
o p
ara
el in
so
mn
io c
rón
ico
es c
on
hip
nó
ticos esp
ecíficos
, qu
e s
e p
rod
uce u
na
mín
ima
o n
ing
un
a
tole
ran
cia
, de
pe
nde
ncia
o e
fecto
s d
e a
bstin
en
cia
a la
rgo
pla
zo
y tie
ne
n u
na
du
ració
n d
e a
cció
n ó
ptim
a (m
an
tien
en
el s
ue
ño
y n
o p
rovo
ca
n re
sa
ca
). Esto
s s
on
:
¤F
árm
aco
s “Z
” (zo
lpid
em
)
¤E
l ag
en
te m
ela
ton
iné
rgic
o ra
me
lteo
n.
¤A
ntid
ep
resiv
o s
eda
tivo
trazo
do
na
.
3.3.M
od
ulad
ores alo
stérico
s po
sitivos
(PA
Ms) G
AB
A A
com
o h
ipn
ótico
s•
Esto
s h
ipn
ótic
os a
ctú
an
en lo
s re
ce
pto
res G
AB
A A
para
refo
rzar la
acció
n d
el G
AB
A u
nié
ndose
en u
n lu
gar d
ifere
nte
de d
onde
se
une e
l pro
pio
GA
BA
a s
u re
cep
tor.
•E
xis
ten m
uchas d
ifere
ncia
s e
n la
form
a e
n q
ue lo
s d
istin
tos a
gen
tes s
e u
ne
n a
l recepto
r GA
BA
A, lo
qu
e in
fluye
tan
to e
n la
seg
urid
ad
com
o e
n la
efic
acia
de lo
s d
istin
tos tip
os d
e P
AM
s G
AB
A A
.
Fárm
aco
s “Z
”L
as b
enzo
diace
pin
as
TEMA4: Psicofarm
acología de los trastornos del sueño. Capítulo 11…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
7▫
Zale
plo
n, z
olp
idem
, zopic
lona y
eszopic
lon
a.
▫S
e u
ne
n a
l recepto
r GA
BA
A d
e m
anera
qu
e n
o s
e p
rodu
ce u
n a
lto g
rad
o d
e
tole
rancia
, depe
nde
ncia
o e
fecto
s d
e d
iscontin
uació
n d
e tra
tam
iento
a la
rgo p
lazo.
▫Z
ale
plo
n, z
olp
idem
y z
olp
idem
CR
son
espe
cífic
os o
sele
ctiv
os p
ara
el s
ubtip
o
1 d
e re
ce
pto
r GA
BA
A.
▫Z
op
iclo
na y
eszopic
lon
a s
e u
nen
a re
cepto
res G
AB
A A
con s
ubtip
os (
1,
2,
3,
5)
▫S
e u
ne
n a
l recepto
r GA
BA
A d
e ta
l form
a
que c
am
bia
n la
co
nfo
rmació
n d
el re
cep
tor,
pro
ducie
nd
o to
lera
ncia
, de
pen
dencia
y
abstin
encia
.
▫Las b
enzod
iacepin
as s
e u
nen
a re
cepto
res
GA
BA
A c
on s
ubtip
os (
1,
2,
3,
5)
El s
ub
tipo
1 de re
cepto
r GA
BA
AE
l su
btip
o
2 y
3
El s
ub
tipo
5-
Pro
ducir s
eda
ció
n =
hip
nótic
os e
fectiv
os.
-S
edació
n d
iurn
a, e
fecto
s a
ntic
on
vuls
ivante
s y
po
sib
le a
mnesia
.-
Meno
r riesgo d
e to
lera
ncia
, de
pend
encia
y a
bstin
encia
.
▫E
fecto
an
sio
lítico.
▫R
ela
jante
muscu
lar.
▫E
fecto
s p
ote
ncia
dore
s d
el a
lcoho
l.
▫S
ituado e
n e
l hip
oca
mpo
,se a
so
cia
con fu
ncio
nes
cognitiv
as.
3.4.In
som
nio
psiq
uiátric
o y
los
PA
Ms G
AB
A A
(fig. 11
-17, p
ág
. 459)
•N
o s
ólo
mejo
ran lo
s s
ínto
mas d
e in
som
nio
cua
ndo
el T
AG
o la
de
pre
sió
n m
ayor s
on tra
tad
os c
on
eszop
iclo
na a
socia
da a
un S
SR
I (flu
oxe
tina o
escita
lopra
m), ta
mbié
n m
ejo
ran
los s
ínto
mas d
e T
AG
y la
de
pre
sió
n lo
grá
ndose u
n a
lto g
rado d
e re
mis
ión
3.5.H
ipn
ótico
s mela
ton
iné
rgico
s (fig
. 11-18
, pá
g. 46
0)•
La m
ela
ton
ina e
s e
l ne
uro
tran
sm
isor s
ecre
tado p
or la
glá
ndula
pin
ea
l y a
ctú
a e
spe
cia
lmen
te e
n e
l nú
cle
o s
upra
quia
sm
átic
o (N
SQ
) para
reg
ula
r los ritm
os c
ircad
ianos =
resin
cro
niz
a lo
s ritm
os c
ircad
ianos e
indu
ce e
l su
eño
.•
Ha
y tre
s tip
os d
e re
cepto
res p
ara
la m
ela
tonin
a: M
T1, M
T2, re
lacio
nad
os c
on
el s
ue
ño, y
MT
3 n
o re
lacio
nado
con e
l sueñ
o.
Mela
ton
ina
Ra
me
lteon
L
a ag
om
elatin
a•A
ctú
a e
n lo
s re
cepto
res M
T1, M
T2
y M
T3.
•C
am
bia
los ritm
os c
ircad
ianos e
n in
div
iduos
sin
dep
resió
n, p
ero
co
n d
esfa
se (a
do
lescente
s
norm
ale
s) o
ava
nce d
e fa
se
(ge
nte
mayor
norm
al), o
en lo
s q
ue
expe
rime
nta
n je
t lag
.
•H
ipnótic
o e
fectiv
o p
ara
el in
icio
del s
ueño.
•E
s a
gon
ista
de
los re
cepto
res M
T1 y
MT
2.
•C
am
bia
los ritm
os c
ircad
ianos e
n in
div
iduos
sin
dep
resió
n, p
ero
co
n d
esfa
se (a
do
lescente
s
norm
ale
s) o
ava
nce d
e fa
se
(ge
nte
mayor
norm
al), o
en lo
s q
ue
expe
rime
nta
n je
t lag
.
•H
ipnótic
o e
fectiv
o p
ara
el in
icio
del s
ueño.
•E
s a
gon
ista
de
los re
cepto
res
MT
1 y
MT
2 y
tam
bié
n
anta
gonis
ta d
e lo
s re
ce
pto
res
5H
T2C
.
•C
am
bia
los ritm
os c
ircad
ianos e
n
suje
tos d
eprim
idos c
on d
esfa
se
.
3.6.H
ipn
ótico
s sero
ton
inérg
icos: tra
zod
on
aA
ntid
epre
siv
o s
edante
, con
vid
a m
edia
de s
olo
seis
a o
cho
hora
s.
A d
os
is bajas
A d
os
is altasH
ipnótic
o (a
dm
inis
trado u
na s
ola
vez a
l día
por la
noch
e)
Meca
nis
mo
de a
cción
:•
An
tihis
tam
ínic
o H
1.
•A
nta
go
nis
ta
1- a
dre
nérg
ico
.
An
tidepre
siv
o.
Meca
nis
mo
de a
cción
:•
An
tago
nis
ta 5
HT
2A
.•
An
tago
nis
ta 5
HT
2C
.
TEMA4: Psicofarm
acología de los trastornos del sueño. Capítulo 11…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
8•
Alg
unas d
e s
us a
ccio
ne
s a
nta
gon
ista
s 5
HT
2C
.•
Blo
quea
SE
RT
.•
An
tihis
tam
ínic
o H
1.
•A
nta
go
nis
ta
1- a
dre
nérg
ico
.
3.7.A
ntag
on
istas d
e la h
istamin
a H1
com
o h
ipn
ótico
sLa m
ayor p
arte
de
los a
gente
s c
on p
rop
iedad
es a
ntih
ista
mín
icas n
o tie
nen u
na a
cció
n e
specífic
a s
obre
los re
cepto
res H
1 a
dosis
norm
ale
s y
mucha
s d
e la
s p
ropie
da
des p
oco d
esea
ble
s s
on d
ebid
as a
la a
cció
n s
ob
re o
tros re
cep
tore
s:
-A
nta
go
nis
mo m
uscarín
ico M
1: e
fecto
s a
ntic
olin
érg
icos (v
isió
n b
orro
sa, e
stre
ñim
iento
, pro
ble
mas d
e m
em
oria
, sequ
edad
buca
l).-
Gana
ncia
de
peso
con a
nta
gonis
mo 5
HT
2C
.
Difen
hid
ramin
aM
irtazapin
a
Qu
etiapin
a D
oxep
ina
(fig. 11
-20, p
ág
. 461)
An
tago
nis
ta H
1.
An
tago
nis
ta M
1.
(fig. 1
1-1
9)
A d
osis
ba
jas: h
ipn
ótic
o.
A d
osis
alta
s: a
ntid
epre
siv
o.
An
tipsic
ótic
o.
A d
osis
ba
jas: h
ipn
ótic
o.
A d
osis
ba
jas: a
nta
go
nis
ta s
ele
ctiv
o H
1.
A d
osis
alta
s: a
ntid
epre
siv
o tric
íclic
o =
blo
quea S
ER
T y
N
ET
, anta
gon
ista
H1, a
nta
gonis
ta M
1 y
anta
gon
ista
1.
3.8.In
som
nio
relacio
nad
o co
n e
l sínd
rom
e de p
iernas in
qu
ietas (RL
S)
•E
l sín
dro
me d
e p
iern
as in
quie
tas e
s la
nece
sid
ad d
e m
over la
s p
iern
as q
ue e
mpeo
ra p
or la
noch
e, im
pid
e o
retra
sa la
activ
ació
n d
el
sueño
y s
e in
terru
mpe
el s
ue
ño s
i apare
ce p
or la
noch
e.
•N
o s
e e
mple
an s
ed
ante
s h
ipn
ótic
os tra
dic
ion
ale
s.
•E
l trata
mie
nto
de p
rimera
líne
a e
s c
on a
gonis
tas d
e D
A (ro
pin
irol o
pra
mip
exo
l).•
El tra
tam
iento
de s
egun
da lín
ea e
s c
on lig
ando
s
gaba
pen
tina o
pre
gab
alin
a)
3.9.T
ratamien
tos co
nd
uctu
ales d
el in
so
mn
io•
Mejo
ra d
e la
hig
iene d
el s
ue
ño.
•E
stra
teg
ias c
og
nitiv
o c
on
ductu
ale
s.
3.10.R
egu
lación
del su
eño
de o
nd
a lenta
•N
o to
do
s lo
s p
acie
nte
s c
on
inso
mn
io tie
ne
n u
n s
ue
ño
de
on
da
len
ta a
ltera
do
, y n
o to
do
s lo
s p
acie
nte
s c
on
sue
ño
de
on
da
le
nta
alte
rad
o tie
ne in
so
mn
io.
•U
n s
ue
ño
de o
nd
a le
nta
alte
rad
o p
ue
de
co
ntrib
uir a
un
a re
du
cció
n d
el s
ueñ
o re
pa
rad
or y
a la
ap
aric
ión
de
ca
nsa
ncio
diu
rno
, al e
mp
eora
mie
nto
su
bje
tivo
de
l do
lor e
n p
acie
nte
s c
on
pro
ce
so
s d
olo
so
s y
a e
mp
eo
ram
ien
to d
e s
ínto
ma
s d
e fa
tiga
, ap
atía
o d
e d
isfu
nció
n c
og
nitiv
a e
n p
acie
nte
s c
on
trasto
rno
s d
ep
resiv
os.
Ag
entes q
ue in
terfieren en
el sueñ
o d
e on
da len
taA
gen
tes qu
e mejo
ran el su
eño
de o
nd
a lenta
TEMA4: Psicofarm
acología de los trastornos del sueño. Capítulo 11…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
9•
Lo
s a
ntid
epre
siv
os s
ero
ton
iné
rgic
os (S
SR
I, SN
RI).
•E
stim
ula
nte
s.
•A
ntid
ep
resiv
os e
stim
ula
nte
s (IR
ND
)
▫lig
an
do
s
ga
ba
pe
ntin
a o
pre
ga
ba
lina
)
▫tia
ga
bin
a: in
hib
ido
r de la
reca
pta
ció
n d
e G
AB
A
▫an
tag
on
ista
s 5
HT
2A
/5H
T2
C (tra
zo
do
na
)
▫ag
en
te d
e re
fue
rzo
de G
AB
A B
3.11.A
ntag
on
istas de o
rexina co
mo
nu
evos h
ipn
ótico
s•
La
s n
eu
ron
as d
e o
rexin
a fo
rma
n lo
s n
eu
rotra
nsm
iso
res o
rexin
a A
y o
rexin
a B
.•
La
s a
ccio
ne
s p
osts
iná
ptic
as d
e la
s o
rexin
as s
on
me
dia
da
s p
or d
os re
ce
pto
res: o
rexin
a 1
y o
rexin
a 2
.
An
tago
nistas d
el recepto
r de o
rexina sen
cillos (S
OR
As)
An
tago
nistas d
e orexin
ad
uales (D
OR
As)
SO
RA
1S
OR
A 2
Se
un
en
tan
to a
los
rece
pto
res d
e o
rexin
a 1
com
o d
e o
rexin
a 2
.T
rata
mie
nto
de
l inso
mnio
.
Tra
ba
jan
se
lectiv
am
en
te e
n lo
s re
cep
tore
s d
e o
rexin
a 1
.R
ed
ucir e
l ansia
de
co
nsum
o d
e fá
rma
co
s o
alim
en
tos.
Tra
ba
jan
se
lectiv
am
en
te e
n lo
s
rece
pto
res d
e o
rexin
a 2
4.S
OM
NO
LE
NC
IA D
IUR
NA
EX
CE
SIV
A (H
IPE
RS
OM
NIA
) Y A
GE
NT
ES
QU
E F
OM
EN
TA
N L
A V
IGIL
IA•
So
mnole
ncia
se u
tiliza c
om
o s
inó
nim
o d
e h
ipers
om
nia
.•
La c
ausa m
ás fre
cuen
te d
e u
na
som
nole
ncia
diu
rna e
xcesiv
a e
s la
priv
ació
n d
e s
ue
ño y
su
trata
mie
nto
co
nsis
te e
n d
orm
ir.•
Otra
s c
ausas d
e u
na s
om
nole
ncia
diu
rna
excesiv
a s
on lo
s p
rob
lem
as d
e s
ueño
noctu
rno
, trasto
rnos p
siq
uiá
trico
s, d
ete
rmin
ados
fárm
acos y
enfe
rmed
ades m
édic
as.
•La p
érd
ida d
e s
ueñ
o p
rodu
ce u
na re
ducció
n d
e la
capa
cid
ad d
e re
ndim
iento
(com
o u
na in
toxic
ació
n e
tílica) y
pued
e lle
ga
r a s
er le
tal.
•Los p
acie
nte
s c
on e
xcesiv
o s
ueño
diu
rno tie
nen p
rob
lem
as e
n s
us fu
ncio
nes c
ognitiv
as, p
ue
den
activ
ar c
on e
sfu
erz
o s
u c
órte
x
pre
fronta
l dors
ola
tera
l (CP
RD
L), p
ero
no
pue
den m
an
tene
rlo a
ctiv
o.
Mo
dafin
ilo (fig
. 11-25)E
stim
ulan
tes
Ca
feína (fig
. 11-26)
El g
amm
ah
idro
xibu
tirato (G
HB
)
TEMA4: Psicofarm
acología de los trastornos del sueño. Capítulo 11…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
10•
Ag
ente
pro
moto
r de
la
vig
ilia.
•In
hib
idor d
ébil D
AT
.•
El b
loque
o d
e la
DA
sin
áptic
a q
ue
sig
ue a
l blo
qu
eo D
AT
lleva
a u
n
aum
ento
de la
activ
ació
n
tónic
a y
a e
fecto
s
poste
riore
s e
n lo
s
neuro
transm
isore
s
implic
ado
s e
n la
vig
ilia
(his
tam
ina y
ore
xin
a)
Arm
od
afin
ilo•
El e
nantió
mero
R d
e
moda
finilo
.
Au
menta
n la
efic
acia
sin
áptic
a d
e la
D
A y
de la
NE
y, p
or ta
nto
, mejo
ran
el e
sta
do d
e a
lerta
.•
Blo
quea
n e
l DA
T y
NE
T.
La a
nfe
tamin
a•
Activ
ador c
om
pe
titivo y
su
stra
to
para
el D
AT
y ta
mbié
n c
om
o
libera
dor d
e la
DA
e in
hib
ido
r de
l T
VM
A2.
El m
etilfenid
ato
•In
hib
idor d
el D
AT
.•
Actú
a d
e fo
rma s
imila
r a lo
s
antid
epre
siv
os in
hib
idore
s d
e la
re
cap
tació
n d
e n
ore
pin
efrin
a y
dopa
min
a (IR
ND
)
•A
nta
go
nis
ta d
e lo
s
recep
tore
s d
e p
urin
a, e
n
concre
to lo
s d
e
aden
osin
a.
•La a
deno
sin
a re
du
ce la
unió
n d
e D
A a
re
cep
tore
s D
2.
•E
l anta
gonis
mo
de la
cafe
ína e
n lo
s
recep
tore
s d
e a
den
osin
aim
pid
e la
unió
n d
e la
aden
osin
a a
dic
ho
s
recep
tore
s y
, po
r tan
to,
aum
enta
la a
cció
n D
A.
•T
am
bié
n s
e lla
ma o
xib
ato
de
sodio
.•
Se
form
a a
partir d
el
neuro
transm
isor G
AB
A y
actú
acom
o a
gon
ista
de
rece
pto
res
GA
BA
B.
•S
e u
sa ta
nto
en c
ata
ple
xia
com
o e
n la
som
no
lencia
excesiv
a, y
mejo
ra e
l su
eño
de
onda
lenta
.
TEMA
5: Psico
farmaco
logía d
e la atenció
n y d
e la mem
oria. C
apítu
lo 12: trasto
rno
po
r déficit d
e atenció
n e h
iperactivid
ad y su
tratamien
to…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso
2014
/201
5…
……
…1
TEMA 5: PSIC
OFAR
MAC
OLO
GÍA D
E LA ATENC
IÓN
Y DE LA M
EMO
RIA.
Capítulo 12: trastorno por déficit de atención e hiperactividad y su tratam
iento Introducción al capítulo
En este capitulo se aborda una revisión de la psicofarm
acología del Trastorno por déficit de atención con hiperactividad (TDA
H), previo ello a
una descripción clínica del trastorno y de los posibles fundamentos biológicos que lo soportan.
Se enfatiza la relación entre diversos circuitos cerebrales y sus correspondientes neurotransm
isores con los diversos síntomas y
comorbilidades del TD
AH
.
El objetivo de este capítulo es dar a conocer al lector ideas acerca de los aspectos clínicos y biológicos de la atención, im
pulsividad, hiperactividad, hipoexcitación, hiperexcitación y algunos de los aspectos relevantes en el tratam
iento de los adultos con este trastorno.
Contenidos
1. S
íntomas y circuitos: el TD
AH
como trastorno del córtex prefrontal.
2. TDAH
como trastorno de “afinación” ineficiente del córtex prefrontal por D
A y NE
2.1.
Afinación norm
al – óptima
2.2. A
finación de neuronas piramidales corticales en el TD
AH
2.3.
Distribución de señal en una espina dendrítica
3. Neurodesarrollo y TD
AH
4. Tratam
iento 4.1.
¿Qué síntom
as se deben tratar primero?
4.2. Tratam
iento del TDA
H, principios generales
4.3. E
stimulantes
4.4. Tratam
iento noradrenérgico
SIGLA
S EN EL LIB
RO
D
ENO
MIN
AC
IÓN
SIG
LAS EN
ESP
AÑ
OL
DEN
OM
INA
CIÓ
N
dAC
C
Dorsal anterior cingulate cortex
CC
Ad
Córtex cingulado antero-dorsal
DAT
Dopam
ine transporter TD
A
Transportador de dopam
ina
NRI
Norepinephrine/noradrenalin reuptake inhibitor
IRN
Inhibidor de la recaptación de norepinefrina/noradrenalina
OFC
O
rbitofrontal cortex C
OF
Corteza orbitofrontal
PFC
Prefrontal cortex
CPF
Corteza prefrontal
TVA
Tegm
ental ventral area ATV
Área tegm
ental ventral
VM
AT
Vesicular m
onoamine transporter
TVM
A
Transportador vesicular de m
onoaminas
VM
ATI
Vesicular m
onoamine transporter inhibitor
ITVM
A
Inhibidor del transportador vesicular de monoam
inas
TEMA
5: Psico
farmaco
logía d
e la atenció
n y d
e la mem
oria. C
apítu
lo 12: trasto
rno
po
r déficit d
e atenció
n e h
iperactivid
ad y su
tratamien
to…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso
2014
/201
5…
……
…2
1. SINTO
MAS Y C
IRC
UITO
S: EL TDAH
CO
MO
TRASTO
RN
O D
EL CÓ
RTEX PR
EFRON
TAL (Fig. 12-1 y 12-2)
Síntomas
Inatención H
iperactividad Im
pulsividad Selectiva (Fig. 12-4)
Mantenida (Fig. 12-3)
9 N
o para de m
overse. 9
Se levanta
del asiento. 9
Corre/trepa.
9 E
n marcha.
9 D
ificultad para jugar tranquilo.
(Fig. 12-6)
9 H
abla en exceso.
9 H
abla sin pensar.
9 N
o espera su turno.
9 Interrum
pe. (Fig. 12-5)
Inatento: Dificultades en la
focalización de la atención, o no ser capaz de concentrarse (test de S
troop): 9
Prestan poca atención a los
detalles. 9
Com
eten errores por descuido. 9
No escuchan.
9 P
ierden objetivos. 9
Distraídos.
9 O
lvidadizos. 9
Se fatigan m
uy rápidamente.
Desatento: Incapacidad
para la atención sostenida y disfunción ejecutiva (el test n-back): 9
Dificultad para seguir o
acabar tareas. 9
Desorganización.
9 P
roblemas para m
antener un esfuerzo m
ental. 9
Dificultades en resolución
de problemas.
Circuitos: cada área del córtex
prefrontal se une con áreas topográficas específicas del nucleus accum
bens del estriado y con el tálam
o (circuito cortico-estriado-talám
ico-cortical, CE
TC)
Procesam
iento ineficiente de la inform
ación en el córtex dorsal cingulado anterior (C
CA
).
Procesam
iento ineficiente de la inform
ación en el córtex prefrontal dorsolateral (C
PFD
L)
Procesam
iento ineficiente en la corteza m
otora prefrontal.
Procesam
iento ineficiente en el córtex orbitofrontal (C
OF)
Otros síndrom
es que com
parten síntomas
9
Esquizofrenia.
9 D
epresión mayor.
9 M
anía. 9
Ansiedad.
9 Trastornos del dolor.
9 Trastornos del sueño y de la vigilia.
9
Esquizofrenia
9 D
epresión (intención suicida).
9 M
anía.
Síntom
as de TDA
H com
órbidos: problemas adicionales en el C
PFV
M: trastorno de conducta, espectro bipolar/ansiedad, trastorno de
oposición desafiante.
TEMA
5: Psico
farmaco
logía d
e la atenció
n y d
e la mem
oria. C
apítu
lo 12: trasto
rno
po
r déficit d
e atenció
n e h
iperactivid
ad y su
tratamien
to…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso
2014
/201
5…
……
…3
2. EL TDAH COM
O TRASTO
RNO DE “AFINACIÓ
N” INEFICIENTE DEL CÓRTEX PREFRO
NTAL POR D
A Y NE.
2.1. “Afinación” norm
al - óptima
Activación basal “tónica” (lenta) de neuronas piram
idales en el córtex prefrontal (fig. 12-9) Bajo nivel de activación fásica (explosiones de
activación) en el nucleus accumbens (fig. 12-10)
• Es la liberación óptima de D
A y NE, activación norm
al. • La N
E y la DA liberadas en el córtex prefrontal estim
ulan unos pocos receptores en las neuronas postsinápticas:
¤ Unos niveles m
odestos de liberación NE m
ejoran la función cortical prefrontal estim
ulando los receptores
postsinápticos D2A.
¤ Unos niveles m
odestos de DA, prim
ero estimularían
los receptores D3 (m
ás sensibles) y luego los D1 y
D2.
• Afinación adecuada de la recompensa.
• Un poco de activación fásica de las neuronas D
A en el nucleus accum
bens es bueno. • D
ará lugar a irrupciones de liberación de DA.
• Refuerza el aprendizaje y condicionam
iento de la recom
pensa, motiva a buscar experiencias satisfactorias
(educación, desarrollo profesional, etc.) • C
uando está fuera de límite, induce una activación D
A descontrolada que refuerza la recom
pensa de tomar drogas
de abuso y desarrollo de conductas descontroladas.
Afinación de neuronas piramidales corticales en el TDAH (fig. 12-13, pág. 481)
Para un procesamiento de la inform
ación eficiente las neuronas piram
idales corticales tienen que estar afinadas (ratio señal/ruido adaptativo)
La función de la célula piramidal es óptim
a en la parte superior de esta curva con form
a de U
invertida, cuando la estimulación de los
receptores D2A y D
1 es moderada. Esto
permite una correcta interpretación de las
señales entrantes.
TEMA
5: Psico
farmaco
logía d
e la atenció
n y d
e la mem
oria. C
apítu
lo 12: trasto
rno
po
r déficit d
e atenció
n e h
iperactivid
ad y su
tratamien
to…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso
2014
/201
5…
……
…4
2.2. Afinación de neuronas piram
idales corticales en el TDAH. Estim
ulación de los receptores D2A y D1 baja
Estimulación de los receptores D
2A y D1 alta •
Dism
inución de la neurotransmisión y así una
estimulación reducida de receptores
postsinápticos (fig. 12-11, pág. 479) •
Procesamiento de la inform
ación ineficiente. •
Todas las señales entrantes son iguales, im
pidiendo que el individuo se centre en una tarea única (atención no dirigida).
• M
ayor ruido (input deficiente DA) y m
enor señal (input deficiente N
E): hiperactividad, inatención, im
pulsividad.
• Excesiva señalización en las vías DA y N
E (fig. 12-12) • E
l estrés puede activar circuitos NE y D
A, dando lugar a altos niveles
de liberación DA y N
E y causar exceso de activación NE y D
A fásica. • Procesam
iento de la información ineficiente.
• Las señales se mezclan conform
e se integran receptores adicionales, lo que tam
bién confunde la atención. • D
esarrollo de impulsividad, inatención y com
orbilidades relacionadas con el TD
AH com
o la ansiedad y el abuso de sustancias. • M
ayor ruido y menor señal.
TEMA
5: Psico
farmaco
logía d
e la atenció
n y d
e la mem
oria. C
apítu
lo 12: trasto
rno
po
r déficit d
e atenció
n e h
iperactivid
ad y su
tratamien
to…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso
2014
/201
5…
……
…5
2.3. D
istribución de señal en una espina dendrítica Figura 12-14, pág. 481: distribución de la señal en una espina dendrítica: • E
n el córtex prefrontal, los receptores D2A y D
1 se suelen localizar en las espinas de las neuronas corticales piram
idales y puede así dejar paso a las señales entrantes.
• Los receptores D2A y D
1 están relacionados con la molécula m
onofosfato adenosina cíclica (cA
MP
) • Los efectos sobre la cA
MP
de la unión NE
y DA
a sus respectivos receptores son opuestos.
• En am
bos casos la cAM
P une los receptores a los canales catiónicos (H
CN
). • C
uando los canales HC
N se abren, las señales entrantes se pierden antes
de que puedan pasar hacia delante. • C
uando los canales HC
N están cerrados, la señal entrante sobrevive y
puede ser dirigida a la neurona. Las acciones N
E en receptores D2A refuerzan la señal entrante (fig. 12-15, pág. 482)
Las acciones DA en los receptores D
1 debilitan la señal entrante (fig. 12-16, pág. 482)
• La estimulación del
receptor D2A
aumenta la señal,
cuando está afinado.
• Efectos inhibitorios
sobre la cAM
P de
la unión de NE
a su receptor, que im
piden la pérdida de la señal entrante.
• La estimulación del receptor D
1 reduce el ruido, cuando está afinado.
• La excesiva estimulación de D
1 resulta en la disipación y/o debilitam
iento de la señal. • E
fectos excitatorios sobre la cAM
P de
la unión de DA
a su receptor, que da lugar a la apertura de canales H
CN
. • La apertura de canales H
CN
, más si
es excesiva, provocará la pérdida de la señal entrante antes de que pueda pasar adelante.
TEMA
5: Psico
farmaco
logía d
e la atenció
n y d
e la mem
oria. C
apítu
lo 12: trasto
rno
po
r déficit d
e atenció
n e h
iperactivid
ad y su
tratamien
to…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso
2014
/201
5…
……
…6
3. NEU
RODESAR
ROLLO
Y TDAH
La causa de los problemas en los circuitos del córtex prefrontal que provocan el TD
AH se creen en anom
alías del neurodesarrollo, com
o formación anorm
al de sinapsis y neurotransmisión sináptica anorm
al (similar al neurodesarrollo de la
esquizofrenia) Los genes que intervienen en el TD
AH son aquellos que se relacionan con el neurotransm
isión DA, tam
bién están en investigación genes del receptor D2A, receptores de 5H
T y otras proteínas. Factores am
bientales que contribuyen: parto prematuro, m
adres fumadoras en el em
barazo y otros. TDAH infantil
TDAH en adultos •
Tradicionalmente el TD
AH ha sido un
trastorno infantil.
• Inicio a los 7 años, pues ya se han form
ado las sinapsis y la selección de sinapsis a elim
inar.
• En preescolar, síntom
as de inatención dentro del desarrollo norm
al.
• A partir de los 6 años, síntom
as de inatención.
• Síntom
as de hiperactividad.
• D
erivados por padres y profesores.
• D
iagnosticado por pediatras, psiquiatras infantiles y psicólogos infantiles.
• Tratam
iento: estimulantes.
• Hoy en día un trastorno psiquiátrico m
ayor de los adultos.
• La prevalencia es sólo la mitad que en niños y en adolescentes, por la
formación de nuevas sinapsis com
pensatorias.
• Síntomas de inatención.
• No síntom
as de hiperactividad.
• Aparición de comorbilidades, la m
ayoría tienen un trastorno comórbido
que es el foco del tratamiento.
• Acuden a consulta por petición propia.
• Diagnosticados por psiquiatras y profesionales de salud m
ental de adultos.
• Tratamiento: atom
oxetina (inhibidor NET), bupropion, SN
RIs y el agente
potenciador de vigilia modafinilo. G
uanfacina ER (agonista selectivo
D2A) puede ser útil también en adultos.
TEMA
5: Psico
farmaco
logía d
e la atenció
n y d
e la mem
oria. C
apítu
lo 12: trasto
rno
po
r déficit d
e atenció
n e h
iperactivid
ad y su
tratamien
to…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso
2014
/201
5…
……
…7
TEMA
5: Psico
farmaco
logía d
e la atenció
n y d
e la mem
oria. C
apítu
lo 12: trasto
rno
po
r déficit d
e atenció
n e h
iperactivid
ad y su
tratamien
to…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso
2014
/201
5…
……
…8
• La sinaptogénesis en el córtex prefrontal podría ser responsable de conexiones alteradas que podrían predisponer el cerebro para el TD
AH.
• A partir del nacimiento las sinapsis
aumentan rápidam
ente.
• El desarrollo de las funciones
ejecutivas ocurre durante la infancia y la adolescencia.
• La mem
oria de trabajo surge al año de edad aproxim
adamente.
• En la edad preescolar los niños se distraen, no tienen m
ucha capacidad para m
antener la atención.
• Alrededor de los 6-7 años, los niños
comienzan a poder m
antener la atención y desarrollan destrezas de planificación, aparecen síntom
as de inatención (sinapsis com
ienzan a ser elim
inadas rápidamente)
• Adolescencia concluye la eliminación
de sinapsis.
TEMA
5: Psico
farmaco
logía d
e la atenció
n y d
e la mem
oria. C
apítu
lo 12: trasto
rno
po
r déficit d
e atenció
n e h
iperactivid
ad y su
tratamien
to…
……
……
……
……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso
2014
/201
5…
……
…9
4. TRATAM
IENTO DEL TDAH
4.1. ¿Q
ué síntomas deberían ser tratados prim
ero?
La experiencia clínica de algunos expertos sugiere en adultos: 1º Tratar los problem
as de abuso de sustancias. 2º Tratar los trastornos del hum
or y de la ansiedad. 3º Tratam
iento del TDAH
.
La psicofarmacología m
oderna debe mantener un alto índice de
sospecha de TDAH
en los trastornos del humor, de ansiedad y en
el abuso de sustancias, especialmente en adultos, y buscar una
remisión sintom
ática completa en los pacientes bajo tratam
iento.
En la práctica, según la psicofarmacología m
oderna, en adultos: • Explorar el uso de tratam
ientos del TDAH
situando en la primera
línea de tratamiento los trastornos de hum
or, la ansiedad y el abuso de sustancias.
• Para la gestión a largo plazo del TDAH
tratar la dependencia nicotínica, cuando los síntom
as del TDAH
están bajo control. (La nicotina aum
enta la liberación de DA y la excitación, es
subjetivamente efectiva para los síntom
as TDAH
)
TEMA
5: Psicofarm
acolo
gía de la aten
ción
y de la m
emo
ria. Cap
ítulo
12: trastorn
o p
or d
éficit de aten
ción
e hip
eractividad
y su tratam
iento
……
……
……
……
……
……
……
……
……
..……
……
……
… cu
rso 2
014/2
015
……
……
10
4.2. Tratam
iento del TDAH, principios generales Niveles D
A y NE dem
asiado bajos (fig. 12-22) Niveles NE y D
A excesivamente altos (fig. 12-23)
• Tratam
ientos que aumentan las
concentraciones de NE y D
A: mediante
estimulantes o m
ediante agentes noradrenérgicos.
• Los tratamientos que aum
entan las concentraciones de NE y D
A norm
alizan la conducta, pues un estrés excesivo y crónico hace que los niveles de N
E y DA caigan en picado por agotam
iento. • Tratam
ientos que aumentan las concentraciones de N
E y DA.
Dificultades en el tratamiento
� Los estimulantes (activación de D
A deficiente) empeoran los tics (exceso de activación D
A). � Niños y adolescentes con trastornos de conducta, trastornos de oposición, trastornos psicóticos, y/o m
anía bipolar o estados m
ixtos(asociados con una activación de DA excesiva) com
órbidos con TDAH
(activación de la DA deficiente),
son los más difíciles de tratar:
• Tratam
iento con un antipsicótico atípico =libera simultáneam
ente DA en el córtex prefrontal al estim
ular los receptores D
1 de esta zona, mientras que en las áreas lím
bicas bloquean receptores D2.
• Se puede reforzar con cautela con un estim
ulante, aumentando de ese m
odo la liberación de DA para actuar en los
receptores D1 en el córtex prefrontal, m
ientras que bloquea la estimulación de D
A en áreas límbicas (im
pide em
peoramiento de m
anía o de psicosis). � Adultos con TD
AH y ansiedad, y TD
AH y abuso de sustancias: potenciar la terapia antidepresiva o ansiolítica
(SSRIs/S
NR
Is o benzodiacepinas) con un activador tónico de los sistemas D
A y/o NE, com
o un inhibidor de larga duración del N
ET, o un agonista D2A en lugar de un estimulante.
TEMA
5: Psicofarm
acolo
gía de la aten
ción
y de la m
emo
ria. Cap
ítulo
12: trastorn
o p
or d
éficit de aten
ción
e hip
eractividad
y su tratam
iento
……
……
……
……
……
……
……
……
……
..……
……
……
… cu
rso 2
014/2
015
……
……
11
4.3. Estim
ulantes • Los estim
ulantes aprobados para tratar el TDAH
incluyen varias preparaciones de metilfenidato y anfetam
ina, y ambos
se consideran que potencian las señales de NE y D
A de diferentes maneras.
Metilfenidato
(fig. 12-14 y 12-25 B y C)
Bloqueo de D
AT E
l bloqueo alostérico de los dos transportadores da lugar a un aumento de la
liberación de DA en el nucleus accum
bens y de NE y D
A en el córtex prefrontal. B
loqueo de NET
No tiene acciones sobre el VM
AT, que almacena las m
onoaminas en las vesículas sinápticas.
d- metilfenidato
Isómero m
ucho más potentes en la unión al N
ET y al DAT.
l- metilfenidato
Isómero m
enos potente en la unión al NET y al D
AT.
Anfetamina
(fig. 12-26, 12-27 y 12-28)
Es un inhibidor competitivo y pseudosustrato del N
ET y D
AT, se unen al mism
o sitio que las monoam
inas al transportador
Inhiben la recaptación de NE y D
A y es transportada de form
a pasiva (“autostop”) hasta el term
inal DA presináptico.
En altas dosis
Es un inhibidor com
petitivo del trasportador vesicular (VM
AT) para D
A y NE.
En las vesículas sinápticas, desplaza a la D
A de allí, provocando una fuerte liberación de D
A intraneuronal.
Al acum
ularse DA en la neurona
presináptica, hace que el DAT
invierta las direcciones derramando
la DA en la sinapsis y abre canales
presinápticos para continuar liberando D
A en la sinapsis.
No acción
terapéutica, sino con refuerzo, recom
pensa, euforia y abuso continuado.
d- anfetamina
Isómero m
ás potente para la unión a DAT, pero igual de potente para la unión N
ET. l- anfetam
ina Isóm
ero menos potente para la unión a D
AT, pero igual de potente para la unión NET.
Sales mixtas d-
y l - anfetamina
Tendrán más acción sobre el N
ET, pero en conjunto más acción sobre el D
AT que sobre el NET.
TEMA
5: Psicofarm
acolo
gía de la aten
ción
y de la m
emo
ria. Cap
ítulo
12: trastorn
o p
or d
éficit de aten
ción
e hip
eractividad
y su tratam
iento
……
……
……
……
……
……
……
……
……
..……
……
……
… cu
rso 2
014/2
015
……
……
12
Estimulantes de liberación lenta versus liberación rápida
• Los niveles de inicio lento, saturación incompleta y durante
tiempo prolongado (grados m
enores de ocupación DA
T) corresponden a acciones antidepresivas y m
ejora la atención en TD
AH
.
• Fármaco que aum
enta lentamente, de form
a constante y estado continuo: el patrón de activación de D
A es tónico y
regular.
• Los niveles de ocupación del DA
T rápidos, altos o saturantes y de acción breve (“subidón”) por estim
ulantes causan euforia y dan lugar a abuso.
• Cierta activación pulsátil está bien (refuerza aprendizaje)
• Dem
asiada estimulación sería sim
ilar a las acciones en estrés de D
A (U
invertida), aumentaría señales fásicas en receptores D
. La diferencia reside m
enos en el mecanism
o de acción, y más en la naturaleza del m
isterioso DA
T, que tiene respuestas clínicas m
uy diferentes a diferentes rutas de administración y dosis y a cóm
o de rápido, de fuerte o hasta qué punto es bloqueado el DA
T.
Fig. 12-28:
El yin –
administración
terapéutica y controlada del fárm
aco causa aum
entos tónicos.
El yan – dosis
abusivas y adm
inistración pulsátil del fárm
aco causa aum
entos fásicos.
TEMA
5: Psicofarm
acolo
gía de la aten
ción
y de la m
emo
ria. Cap
ítulo
12: trastorn
o p
or d
éficit de aten
ción
e hip
eractividad
y su tratam
iento
……
……
……
……
……
……
……
……
……
..……
……
……
… cu
rso 2
014/2
015
……
……
13
TEMA
5: Psicofarm
acolo
gía de la aten
ción
y de la m
emo
ria. Cap
ítulo
12: trastorn
o p
or d
éficit de aten
ción
e hip
eractividad
y su tratam
iento
……
……
……
……
……
……
……
……
……
..……
……
……
… cu
rso 2
014/2
015
……
……
14
4.4. Tratam
iento noradrenérgico del TDAH
M
ecanismo
de acción En pacientes con TDAH con activación deficiente y señales débiles de NE y D
A
En pacientes con TDAH con estrés y comorbilidad con
activación excesiva y fásica de NE y DA
Atomoxetina Inhibidor
selectivo de la recaptación de N
E, inhibidor N
ET (SNR
I o N
RI)
En el córtex prefrontal (D
A se inactiva por N
ET)
Aumenta N
E y D
A, aumentando
la señalización tónica de am
bos = efectos terapéuticos
Restituye la
señalización tónica de D
1 postsináptica y D2A, dism
inuye las acciones fásicas N
E y DA
Reducción de la
sobreactivación crónica, revirtiendo la atrofia cerebral e induciendo una neurogénesis protectora del cerebro.
Reducción de
síntomas de
TDAH
, dism
inución de recaídas, y descenso de ansiedad, depresión y abuso de alcohol.
En el nucleus accum
bens
No increm
enta N
E, ni DA = no
potencial de abuso
O
tros agentes noradrenérgicos para el tratamiento del TDAH
Bupropion
Inhibidor NET débil e inhibidor D
AT débil SNRI
Com
o la reboxetina IRSN
Inhibidor N
ET e inhibidor SERT
ATC
Com
o desipramina y nortriptilina, que tienen acciones N
RI notables.
TEMA
5: Psicofarm
acolo
gía de la aten
ción
y de la m
emo
ria. Cap
ítulo
12: trastorn
o p
or d
éficit de aten
ción
e hip
eractividad
y su tratam
iento
……
……
……
……
……
……
……
……
……
..……
……
……
… cu
rso 2
014/2
015
……
……
15
4.5. Tratam
iento noradrenérgico del TDAH: agonistas D2A adrenérgicos
Receptores noradrenérgicos
Receptores D2A:
• Están am
pliamente distribuidos por el S
NC
. • E
n el córtex prefrontal están presentes en altas concentraciones.
• En el nucleus accum
bens están presentes solo en bajas concentraciones.
• Principales m
ediadores de los efectos de NE
en el córtex prefrontal regulando los síntom
as de inatención, hiperactividad e im
pulsividad en el TDA
H.
Receptores D2B
: • E
stán en concentraciones elevadas en el tálamo.
• Importantes para m
ediar las acciones sedantes de NE
. R
eceptores D2C:
• Son m
ás abundantes en el estriado. R
eceptores D1: • G
eneralmente, tienen acciones opuestas a los receptores
D2: -
Con los m
ecanismos D2 predom
inando, cuando la liberación de N
E es baja o m
oderada (atención normal)
- C
on los mecanism
os D1 predominando en las sinapsis
NE
, cuando la liberación de NE
es elevada (estrés y com
orbilidad) y contribuyendo a una deficiencia cognitiva.
* Los S
NR
I primero increm
entarán la actividad en los receptores D2A postsinápticos para m
ejorar el rendimiento cognitivo, pero a
dosis elevadas pueden inundar la sinapsis con demasiada N
E y provocar sedación, deficiencia cognitiva o am
bas.
TEMA
5: Psicofarm
acolo
gía de la aten
ción
y de la m
emo
ria. Cap
ítulo
12: trastorn
o p
or d
éficit de aten
ción
e hip
eractividad
y su tratam
iento
……
……
……
……
……
……
……
……
……
..……
……
……
… cu
rso 2
014/2
015
……
……
16
TEMA
5: Psicofarm
acolo
gía de la aten
ción
y de la m
emo
ria. Cap
ítulo
12: trastorn
o p
or d
éficit de aten
ción
e hip
eractividad
y su tratam
iento
……
……
……
……
……
……
……
……
……
..……
……
……
… cu
rso 2
014/2
015
……
……
17
Agonistas D2A adrenérgicos
Clonidina (fig. 12-36)
Un agonista relativam
ente no selectivo de los receptores D2
Acciones sobre receptores D2A postsinápticos, que aumenta la
señalización de NE hasta niveles norm
ales = tratamiento TDAH
Acciones sobre receptores D2B y D2C
= efectos secundarios N
o acción en los receptores postsinápticos DA = falta de potencial de abuso.
Tiene acciones en los receptores de la imidazolina = acciones sedativas e hipotensivas.
Está aprobada para el tratamiento de la hipertensión, pero no del TD
AH, se em
plea “fuera de ficha”.
Guanfacina
(fig. 12-35)
Es un agonista D2A m
ás selectivo Efectos directos sobre los receptores postsinápticos en el C
PF R
efuerzo de inputs de red y a mejoras
conductuales. R
educido perfil de efectos secundarios, en comparación con la clonidina.
No acción en los receptores postsinápticos D
A = falta de potencial de abuso.
4.6. Tratam
iento del TDAH con agonistas D2A Bajos niveles de NE en el CPF, sin
deficiencias en DA (fig. 12-38) Bajos niveles de D
A y niveles muy bajos de NE en el CPFVM
(fig. 12-39)
• Señales m
ezcladas, que se m
anifiesta como hiperactividad,
impulsividad e inatención.
• E
l tratamiento con un agonista D2A
selectivo, daría lugar a un aumento
de la señal, resultando en mayor
capacidad de permanecer sentado,
concentrado y comportándose
adecuadamente.
• Señal muy reducida y m
ayor ruido. • Se suponen discutidores, desobedientes y agresivos y presentar episodios de
rabietas y oposición. • Tratam
iento con estimulantes reduce el ruido, pero no resuelve las deficiencias
en NE, sólo m
ejorará parcialmente la conducta.
• Refuerzo de un estim
ulante con un agonista D2A optimiza los niveles de N
E, reforzando la señal, en presencia de una producción ya optim
izada de DA.
• La guanfacina ER es útil com
o agentes de refuerzo en pacientes con síntomas
de oposición, mejorando la conducta de cooperación y el com
portamiento.
TEMA 5: Psicofarm
acología de la atención y de la mem
oria. Capítulo 13: Dem
encia y su tratamiento…
……
……
……
……
……
..……
……
……
… curso 2014/2015…
……
……
……
..……
1T
EM
A 5: P
SIC
OF
AR
MA
CO
LO
GÍA
DE
LA
AT
EN
CIÓ
N Y
DE
LA
ME
MO
RIA
. C
apítu
lo 13: D
emen
cia y su tratam
iento
.
Intro
du
cción
al capítu
lo
En
este
ca
pítu
lo s
e a
bo
rda
el s
ustra
to b
ioló
gic
o re
sp
on
sa
ble
de
la d
em
encia
, en
co
ncre
to d
e la
en
ferm
ed
ad
de
A
lzh
eim
er. S
e a
bord
an
los tra
tam
ien
tos s
into
má
tico
s m
ás u
tiliza
do
s, a
sí c
om
o a
qu
ello
s q
ue
po
dría
n d
ete
ne
r la
en
ferm
ed
ad
o re
ve
rtirla a
nte
s d
e q
ue
se
pro
du
jera
un
a p
érd
ida
ne
uro
na
l irreve
rsib
le.
Co
nten
ido
s1.
Cau
sa
s, p
ato
log
ía y
ca
racte
rístic
as c
línic
as d
e la
de
me
ncia
.1.1
.Pro
ce
sa
mie
nto
de
la p
rote
ína p
recurs
ora
de
am
iloid
e.
1.2
.La
hip
óte
sis
de
la c
asca
da a
milo
ide
.1.3
.Ap
o –
E y
el rie
sg
o d
e e
nfe
rme
dad
de
Alz
he
ime
r.2.
Actu
ació
n s
ob
re la
ace
tilco
lina
co
mo
trata
mie
nto
sin
tom
átic
o a
ctu
al d
e la
en
ferm
ed
ad
de
Alz
he
ime
r.2.1
.S
ínte
sis
de
ace
tilco
lina
.2.2
.F
ina
liza
ció
n d
e la
acció
n d
e la
ace
tilco
lina
.2.3
.R
ece
pto
res d
e a
ce
tilco
lina
.2.4
.H
ipóte
sis
de
la d
efic
ien
cia
co
liné
rgic
a d
e la
am
ne
sia
en la
en
ferm
ed
ad d
e A
lzh
eim
er y
otra
s d
em
en
cia
s.
2.5
.In
hib
ido
res d
e la
co
line
ste
rasa
2.5
.1.G
en
era
l2.5
.2.D
on
ep
ecilo
2.5
.3.R
iva
stig
min
a2.5
.4.G
ala
nta
min
a3.
Actu
ació
n s
ob
re e
l glu
tam
an
to3.1
.H
ipóte
sis
glu
tam
até
rgic
a d
e la
de
ficie
ncia
co
gn
itiva
en la
en
ferm
ed
ad
de
Alz
he
ime
r.3.2
.M
em
an
tina
4.
Tra
tam
ien
tos p
ara
los s
ínto
ma
s p
siq
uiá
trico
s y
co
nd
uctu
ale
s e
n la
de
me
ncia
.
TEMA 5: Psicofarm
acología de la atención y de la mem
oria. Capítulo 13: Dem
encia y su tratamiento…
……
……
……
……
……
..……
……
……
… curso 2014/2015…
……
……
……
..……
21.
CA
US
AS
, PA
TO
LO
GÍA
Y C
AR
AC
TE
RÍS
TIC
AS
CL
ÍNIC
AS
DE
LA
DE
ME
NC
IA
La
de
me
ncia
se
ca
racte
riza p
or u
na
alte
ració
n d
e m
em
oria
(am
ne
sia
) aso
cia
da
a d
éfic
it de
otra
s fu
ncio
ne
s c
om
o e
l
len
gu
aje
(afa
sia
), la c
ap
acid
ad
mo
tora
(apra
xia
), el re
con
ocim
ien
to d
e e
stím
ulo
s (a
gn
osia
) o d
e la
funció
n e
jecu
tiva
,
com
o la
me
mo
ria d
e tra
ba
jo o
la re
so
lució
n d
e p
rob
lem
as.
Pu
ede
n e
sta
r pre
sen
tes c
am
bio
s e
n la
pe
rso
na
lidad
, a v
ece
s in
clu
so
an
tes d
e q
ue
el d
ete
rioro
de
la m
em
oria
ha
ya
com
en
za
do
.
El c
on
ocim
ien
to d
e lo
s m
ecan
ism
os p
ato
gé
nic
os n
o im
plic
a q
ue
exis
ta u
n tra
tam
ien
to d
isp
onib
le, a
un
que
el m
ayor
ava
nce
se
está
pro
du
cie
nd
o e
n e
l áre
a d
e la
pato
log
ía a
milo
ide
.
Só
lo p
orq
ue
un
pa
cie
nte
pre
sen
te a
ltera
cio
ne
s d
e la
me
mo
ria n
o s
ign
ifica
qu
e p
rese
nte
un
a e
nfe
rme
da
d d
e A
lzh
eim
er.
La
de
me
ncia
tipo
Alz
he
imer e
s la
má
s c
on
ocid
a, p
ero
so
n lo
s o
tros s
ínto
ma
s a
so
cia
do
s a
la p
érd
ida
de m
em
oria
los
qu
e a
yu
dan
a a
lca
nzar e
l dia
gnó
stic
o c
línic
o.
Ad
em
ás, e
s p
osib
le te
ne
r má
s d
e u
n tip
o d
e d
em
en
cia
al m
ism
o tie
mp
o, y
de
he
ch
o m
uch
os p
acie
nte
s tie
ne
n ta
nto
en
ferm
ed
ad
de
Alz
heim
er c
om
o d
em
en
cia
por c
ue
rpo
s d
e L
ew
y o
de
me
ncia
va
scu
lar (F
ig. 1
3-1
).
El d
iag
nó
stic
o d
efin
itivo
de
la m
ayo
ría d
e la
s d
em
en
cia
s e
s re
alm
en
te p
ato
lóg
ico y
no
clín
ico
.
1.1.P
rocesam
iento
de la p
roteín
a precu
rsora d
e amilo
ide
TEMA 5: Psicofarm
acología de la atención y de la mem
oria. Capítulo 13: Dem
encia y su tratamiento…
……
……
……
……
……
..……
……
……
… curso 2014/2015…
……
……
……
..……
3La
prin
cip
al te
oría
actu
al a
cerc
a d
e la
s b
ase
s b
ioló
gic
as d
e la
en
ferm
ed
ad
de
Alz
he
ime
r se
cen
tra e
n la
form
ació
n d
e
pla
ca
s d
e a
milo
ide
qu
e re
su
ltan
tóxic
as y
qu
e e
stá
n o
rigin
ad
as p
or u
n p
roce
sa
mie
nto
ano
rmal d
e lo
s p
éptid
os d
e a
milo
ide
pro
ce
den
tes d
e la
pro
teín
a p
recu
rso
ra d
e a
milo
ide
(PP
A) e
n fo
rma
s tó
xic
as d
e p
éptid
os A
be
ta (A
).
Pro
cesamien
to d
e la PP
A en
pép
tido
s solu
bles
Pro
cesamien
to d
e la PP
A en
pép
tido
s A
Vía m
etabó
lica no
tóxica p
ara pro
cesar la PP
A:
•La
PP
A e
s u
na p
rote
ína
tran
sm
em
bra
na c
on
el te
rmin
al C
de
ntro
de
la n
euro
na
y e
l term
ina
l N e
n e
l exte
rior d
e la
mis
ma
.1.L
a e
nzim
a
-se
cre
tasa
co
rta la
PP
A c
erc
a d
e d
ond
e e
sta
sob
resa
le d
e la
mem
bra
na
y fo
rma
do
s p
ép
tido
s:
-PP
A, q
ue
es s
olu
ble
.
U
n p
ép
tido
de
83
am
ino
ácid
os q
ue
pe
rma
ne
ce
en
el
inte
rior d
e la
me
mb
ran
a.
2.L
a
-se
cre
tasa
, escin
de e
l pé
ptid
o tra
nsm
em
bra
na
en d
os
pé
ptid
os m
ás p
eq
ueñ
os, q
ue n
o tie
ne
n c
ap
acid
ad
“a
milo
idog
én
ica
” y, p
or ta
nto
, no s
on
tóxic
os p
ara
la n
eu
ron
a.
P
7 y
P3
Vía m
etabó
lica tóxica p
ara pro
cesar la PP
A:
1.La
en
zim
a
-se
cre
tasa
co
rta la
PP
A e
n u
n lu
ga
r
fue
ra d
e la
mem
bra
na
pa
ra fo
rma
r do
s p
ép
tidos:
La
-P
PA
, qu
e e
s s
olu
ble
.
U
n p
ép
tido
e 9
1 a
min
oá
cid
os q
ue p
erm
an
ece
en
la
me
mb
ran
a.
2.La
-s
ecre
tasa
co
rta e
l pé
ptid
o tra
nsm
em
bra
na
, esto
libera
pé
ptid
os, q
ue re
su
ltan tó
xic
os (a
milo
ido
gé
nic
os)
y fo
rma
n la
s p
laca
s d
e a
milo
ide.
A
40
, 42
o 4
3 a
min
oá
cid
os.
TEMA 5: Psicofarmacología de la atención y de la memoria. Capítulo 13: Demencia y su tratamiento……………………………..………………… curso2014/2015…………………..……4
1.2. Hipótesis de la cascada de amiloideLa hipótesis de la cascada de amiloide de la enfermedad de Alzheimer comienza con una PPA genéticamente anormal. Esto desencadena una cascada bioquímica letal que resulta en el desarrollo de la enfermedad de Alzheimer.
1.- Incremento de la producción de A 42: Alteraciones genéticas que dan lugar a una PPA anormal que, cuando es procesada por la segunda vía metabólica que incluye la acción de la -secretasa,
provoque la formación de péptidos más pequeños que son especialmente tóxicos (especialmente el A 42)(fig. 13-4)
2.- Formación de oligómeros A 42 queinterfieren en la función sináptica: Los péptidos de A 42 se reúnen y se agregan
en oligómeros que interfieren en la función sináptica y la acción de los neurotransmisores, pero que no son necesariamente letales para la neurona (fig.13-5)
3.- Formación de placas de amiloide que causan procesos inflamatorios: Los oligómeros de A 42 se agrupan entre sí y
con otras moléculas para formar placas de amiloide.Estas placas pueden causar respuestas inflamatorios, activación de la microglía y astrocitos, y liberación de sustancias tóxicas como citoquinas y radicales libres (fig. 13-6)
4.-Las placas de amiloide inducen la formación de ovillos neurofibrilares: Las placas de amiloide inducen la activación de quinasas, causando la fosforilación delas proteínas tau y convirtiendo los microtúbulos en ovillos en el interior de las neuronas.
5.-Disfunción y pérdida neuronal: El efecto de las placas de amiloide y del cúmulo de ovillos neurofibrilares conduce finalmente a la disfunción y muerte neuronal.
TEMA 5: Psicofarm
acología de la atención y de la mem
oria. Capítulo 13: Dem
encia y su tratamiento…
……
……
……
……
……
..……
……
……
… curso 2014/2015…
……
……
……
..……
51.3.
Ap
o-E
y el riesgo
de en
fermed
ad d
e Alzh
eimer
Com
o c
oro
lario
de
la h
ipó
tesis
de
la c
asca
da d
e a
milo
ide, s
e in
clu
ye
la p
osib
ilida
d d
e u
n m
al fu
ncio
na
mie
nto
de
la p
rote
ína
qu
e s
e e
nca
rga
de
fijars
e a
l am
iloid
e p
ara
facilita
r su
elim
inació
n. E
sa
pro
teín
a re
cib
e e
l no
mb
re d
e A
po
-E.
Ap
o-E
“bu
ena”
Ap
o-E
“mala”
La
Ap
o-E
“bue
na
” es c
ap
az d
e u
nirs
e a
l -a
milo
ide
pa
ra q
ue
se
a e
limin
ad
o, p
revin
ien
do
el d
esa
rrollo
de
en
ferm
ed
ad
de
Alz
heim
er y
de
la d
em
en
cia
. (fig. 1
3-
9A
)
La
Ap
o-E
“ma
la” e
s u
na
an
om
alía
gen
étic
a e
n la
form
ació
n d
e la
A
po
-E q
ue
ha
ce
qu
e s
ea
inefe
ctiv
a a
la h
ora
de
un
irse
al
-
am
iloid
e.
Esto
pro
vo
ca
qu
e e
l -a
milo
ide s
e a
cu
mu
le e
n la
s n
eu
ron
as, lo
qu
e d
ese
mb
oca
en e
l da
ño
ne
uro
na
l qu
e c
ausa
la e
nfe
rme
dad
de
A
lzh
eim
er (fig
. 13
-9B
)
Hay tre
s v
aria
nte
s (o
ale
los) d
el g
en
qu
e c
od
ifica
esta
ap
olip
rote
ína
, llam
ad
os E
2, E
3 y
E4
.
La
va
riante
E4
incre
me
nta
el rie
sg
o d
e d
esa
rrolla
r en
ferm
ed
ad
de
Alz
he
ime
r.
La
va
riante
E2
po
dría
se
r pro
tecto
ra.
TEMA 5: Psicofarm
acología de la atención y de la mem
oria. Capítulo 13: Dem
encia y su tratamiento…
……
……
……
……
……
..……
……
……
… curso 2014/2015…
……
……
……
..……
6
2.A
CT
UA
CIÓ
N S
OB
RE
LA
AC
ET
ILC
OL
INA
CO
MO
TR
AT
AM
IEN
TO
SIN
TO
MÁ
TIC
O A
CT
UA
L D
EL
AL
ZH
EIM
ER
2.1. Pro
du
cción
de la acetilco
lina (fig
ura 13-17)
2.2. Fin
alización
de la acció
n d
e la acetilcolin
a (figu
ra 13-18)1.D
os p
recu
rso
res:
•Co
lina
, ob
ten
ida d
e la
die
ta y
de
los re
cu
rso
s
intra
ne
uro
na
les.
•Acetilco
enzim
a A (A
cCo
A), fo
rma
da a
pa
rtir de
la g
luco
sa
de
la m
itoco
nd
ria d
e la
ne
uro
na
.
2.C
olin
a y
AcC
oA
, me
dia
nte
la e
nzim
a c
olin
a
ace
tiltran
sfe
rasa
(CA
T) =
en
acetilcolin
a (AC
h)
3.L
a a
ce
tilco
lina
(AC
h) p
or e
l trasp
orta
do
r vesic
ula
r de
ace
tilco
lina
(VA
Ch
T) e
s
alm
ace
na
da
en
ve
síc
ula
s s
iná
ptic
as.
1.
La
acció
n d
e la
AC
h p
ue
de
ser fin
aliz
ad
a p
or d
os e
nzim
as d
ifere
nte
s:
a)La
ace
tilco
line
ste
rasa
(AC
hE
), pre
sen
ta in
tra- y
extra
ce
lula
r.b
)La
bu
tirilco
line
ste
rasa
(BuC
hE
), pre
se
nte
en
las c
élu
las g
liale
s.
Am
ba
s e
nzim
as c
on
vie
rten
la a
ce
tilco
lina
en
colin
a.
La
AC
h lib
era
da e
n la
sin
ap
sis
es d
estru
ida
de
ma
sia
do
ráp
ida
me
nte
, y p
ráctic
am
en
te e
n s
u to
talid
ad
po
r la a
ce
tilco
line
ste
rasa
(AC
hE
), po
r lo
qu
e n
o p
ue
de
vo
lver a
la p
resin
ap
sis
.
2.
La
co
lina
, me
dia
nte
el tra
nsp
orta
do
r de
co
lina =
>tra
nsp
orta
da
de
vue
lta a
la n
eu
ron
a p
resin
áp
tica
.3.
Den
tro d
e la
ne
uro
na
pre
sin
áp
tica
, la c
olin
a p
ue
de
se
r recic
lad
a e
n
ace
tilco
lina
y a
lma
ce
na
da
en
ve
síc
ula
s.
TEMA 5: Psicofarm
acología de la atención y de la mem
oria. Capítulo 13: Dem
encia y su tratamiento…
……
……
……
……
……
..……
……
……
… curso 2014/2015…
……
……
……
..……
72.3.
Recep
tores co
linérg
icos
Nico
tínico
s (fig. 13-20)
Mu
scarínico
s (fig. 13-19)
Estim
ula
do
s p
or e
l alc
alo
ide
de
l tab
aco
nic
otin
a.
So
n c
an
ale
s ió
nic
os d
e tip
o e
xcita
do
r, reg
ula
do
s p
or lig
an
do
, de
inic
io
ráp
ido
. P
ue
de
n s
er b
loq
ue
ad
os p
or c
ura
re.
Está
n re
gu
lado
s p
or m
od
ula
do
res a
losté
rico
s, p
or e
llo, e
l inh
ibid
or d
e
colin
este
rasas g
ala
nta
min
a p
ue
de
actu
ar c
om
o M
AP
.
Estim
ula
do
s p
or e
l alc
alo
ide
fún
gic
o
mu
sca
rina
.E
stá
n a
co
pla
do
s a
la p
rote
ína
G y
pu
ed
en
ser
excita
do
res o
inh
ibid
ore
s.
So
n b
loq
ue
ad
os p
or a
trop
ina
, la
esco
po
lam
ina
y o
tros “a
ntic
olin
érg
ico
s”.
7
4
2M
1M
2O
tros
Presin
áptico
s P
ostsin
áptico
s C
on
tien
en
sub
un
ida
des
4 y
2.
So
n p
osts
iná
ptic
os y
re
gu
lan
la lib
era
ció
n d
eD
A e
n e
l nu
cle
us
accu
mb
ens.
Obje
tivo d
e la
nic
otin
a
de lo
s c
igarrillo
s y
pro
vo
can la
s
pro
pie
dad
es
refo
rzado
ras y
adic
tivas
del ta
baco.
So
n
po
sts
iná
ptic
os
e im
po
rtan
tes
en
la
reg
ula
ció
n d
e
la m
em
oria
.
Exis
ten
tan
to
pre
sin
áp
ticam
en
te
(au
torre
ce
pto
r, blo
qu
ea
la
libera
ció
n d
e A
Ch
) com
o
po
sts
iná
ptic
am
en
te
Otro
s
recep
tore
s
muscarín
icos
posts
iná
ptic
os
son lo
s M
3,
M4 y
M5.
En
la p
resin
ap
sis
de
las
neu
ron
as colin
érgicas
fa
vo
rece la
libe
ració
n d
e A
Ch
(“a
lime
nta
ció
n h
acia
de
lan
te”)
En
neu
ron
as do
pam
inérg
icas
y g
lutam
atérgicas
–
he
tero
rrecep
tore
s p
resin
áptic
os
– fa
cilita
nd
o la
libe
ració
n d
e D
A
y g
luta
mato
(fig. 1
3-2
1), c
ua
nd
ola
AC
h s
e d
ifun
de
má
s a
llá d
e
la s
ina
psis
co
liné
rgic
a
Me
dia
n
imp
orta
nte
s
fun
cio
ne
s
cog
nitiv
as e
n
el c
órte
x
pre
fron
tal.
TEMA 5: Psicofarm
acología de la atención y de la mem
oria. Capítulo 13: Dem
encia y su tratamiento…
……
……
……
……
……
..……
……
……
… curso 2014/2015…
……
……
……
..……
8
2.4.H
ipó
tesis de la d
eficiencia co
linérg
ica de la am
nesia en
la enferm
edad
de A
lzheim
er y otras d
emen
cias.N
um
ero
so
s in
ve
stig
ad
ore
s h
an d
em
ostra
do
la e
xis
ten
cia
de
un
a e
stre
ch
a re
lació
n e
ntre
un
a d
isfu
nció
n c
olin
érg
ica
y u
na
con
sig
uie
nte
alte
ració
n d
e la
mem
oria
, so
bre
tod
o d
e la
me
mo
ria a
co
rto p
lazo
.P
or e
jem
plo
, los a
ge
nte
s q
ue
blo
qu
ea
n re
ce
pto
res c
olin
érg
icos m
usca
rínic
os (c
om
o la
esco
po
lam
ina) p
ue
de
n p
rovo
ca
r alte
racio
nes d
e la
me
mo
ria e
n v
olu
nta
rios s
ano
s q
ue
so
n s
imila
res a
los tra
sto
rno
s d
e m
em
oria
pre
se
nte
s e
n la
en
ferm
ed
ad
de
Alz
heim
er.
Incre
me
nta
nd
o la
ne
uro
transm
isió
n c
olin
érg
ica
co
n in
hib
ido
res d
e la
s c
olin
este
rasa
s s
e re
vie
rten la
s a
ltera
cio
ne
s d
e
me
moria
ind
ucid
as p
or e
sco
po
lam
ina, ta
nto
en
vo
lun
tario
s s
an
os c
om
o e
n a
fecta
do
s p
or la
en
ferm
ed
ad
de
Alz
heim
er.
El n
úcle
o b
asa
l de
Me
yn
ert (e
n la
ba
se
del p
rose
ncéfa
lo) e
s e
l ma
yo
r ce
ntro
de
neu
ron
as c
olin
érg
ica
s q
ue
se
pro
ye
cta
po
r tod
o e
l có
rtex. E
sta
s n
eu
ron
as tie
ne
n u
n p
ap
el p
rincip
al e
n la
form
ació
n d
e la
mem
oria
. Se
ob
se
rva
en
pa
cie
nte
s c
on
en
ferm
ed
ad
de
Alz
heim
er d
eg
en
era
ció
n.
2.5.In
hib
ido
res de la co
linesterasa (A
Ch
E)
Gen
eral D
on
epezilo
(fig. 13-15)
Rivastig
min
a (figs. 13-26)
Galan
tamin
a In
hib
ició
n d
e la
de
stru
cció
n d
e
AC
h m
ed
ian
te e
l blo
qu
eo
de
la
en
zim
a a
cetilc
olin
este
rasa
(AC
hE
)C
au
sa
un
a a
cu
mu
lació
n d
e
AC
h.
Má
s e
fectiv
os e
n e
tap
as
inic
iale
s, c
ua
nd
o la
s d
ian
as
colin
érg
ica
s p
osts
iná
ptic
as e
stá
naú
n p
rese
nte
s.
Accio
ne
s c
línic
as:
•R
efu
erz
o d
e la
mem
oria
•R
ale
ntiz
ació
n d
el d
ecliv
e
fun
cio
na
l.
Es u
n in
hib
ido
r, re
ve
rsib
le, d
e a
cció
n
pro
lon
gad
a, s
ele
ctiv
o d
ela
AC
hE
sin
efe
cto
in
hib
ido
r de
la
Bu
tirilcolin
este
rasa
(BuC
hE
).
Inh
ibe
la A
Ch
E e
n la
sne
uro
na
s c
olin
érg
icas
pre
- y p
osts
iná
ptic
as.
Tie
ne
efe
cto
s
ad
ve
rso
s d
ige
stiv
os.
Es u
n in
hib
ido
r de
la A
Ch
E
“pse
ud
oirre
vers
ible
” (se
vu
elv
e
reve
rsib
le e
n u
nas h
ora
s), d
e a
cció
n
inte
rme
dia
y n
o tie
ne
acció
n s
ele
ctiv
a
sob
re la
AC
hE
co
n re
sp
ecto
a la
B
uC
hE
.
Inh
ibe
la B
uC
hE
en
el in
terio
r de
la
glía
, qu
e p
ue
de
incre
me
nta
r la A
Ch
en
el S
NC
.
Efe
cto
s a
dve
rso
s
ga
stro
inte
stin
ale
s, q
ue p
ue
de
n
ate
nu
ars
e c
on
la n
ue
va
pre
pa
ració
n
tran
sd
érm
ica
en
ve
z d
e o
ral.
Tie
ne
un
m
eca
nis
mo
de
acció
ndu
al q
ue
com
bin
a la
in
hib
ició
n d
e la
AC
hE
con
la M
AP
de
re
ce
pto
res
colin
érg
ico
s
nic
otín
ico
s.
Este
seg
un
do
m
eca
nis
mo
de
acció
npo
dría
po
ten
cia
r su
acció
n p
rima
ria c
om
o
inh
ibid
or d
e la
colin
este
rasa. (fig
s.
13
-27
, A y
B)
TEMA 5: Psicofarm
acología de la atención y de la mem
oria. Capítulo 13: Dem
encia y su tratamiento…
……
……
……
……
……
..……
……
……
… curso 2014/2015…
……
……
……
..……
9
3. AC
TU
AC
IÓN
SO
BR
E E
L G
LU
TA
MA
TO
3.1. Hip
ótesis
glu
tamaté
rgica d
el dete
rioro
cog
nitivo
en la e
nfe
rmed
ad
de A
lzheim
erLa h
ipóte
sis
glu
tam
até
rgic
a o
hip
óte
sis
de la
hip
era
ctiv
ida
d d
el re
ce
pto
r NM
DA
de g
luta
mato
refie
re u
n d
ete
rioro
cogn
itivo y
dege
nera
ció
n n
euro
na
l gene
rad
o p
or m
ecanis
mo
s g
luta
maté
rgic
os q
ue
contrib
uyen
a la
fisio
logía
de la
enfe
rme
dad
de A
lzhe
imer.
La id
ea b
ásic
a e
s q
ue la
activ
ació
n e
xce
siv
a y
soste
nid
a, a
un
que
a b
aja
inte
nsid
ad
, del re
cep
tor N
MD
A in
terfie
re c
on e
l fu
ncio
nam
ien
to d
e la
sin
apsis
glu
tam
até
rgic
a y
fina
lmente
pro
duce
dañ
o n
euro
nal.
A:E
n e
sta
do d
e re
poso, e
l glu
tam
ato
está
esta
ble
y e
l recepto
r NM
DA
está
blo
que
ado
por m
ag
nesio
. B:E
n la
ne
uro
transm
isió
n n
orm
al, e
l glu
tam
ato
s
e u
ne
al re
cepto
r NM
DA
y s
i el re
cep
tor A
co
rto p
lazo
posts
iná
ptic
o e
s d
esp
ola
riza
do y
la g
licin
a s
e u
ne
sim
ultá
nea
mente
al N
MD
A,
el c
ana
l se a
bre
y p
erm
ite e
l flujo
de
iones. A
larg
o p
lazo
(desca
rga fá
sic
a)
C: S
i las p
lacas y
ovillo
s p
rovocan
un
a filtra
ció
n c
on
sta
nte
de
glu
tam
ato
pro
vocaría
pro
ble
mas d
e a
pre
nd
izaje
, a c
orto
pla
zo
.A
larg
o p
lazo, e
l am
iloid
e p
rovoca
una
libera
ció
n d
e g
luta
mato
ha
sta
un
niv
el ta
n e
levado
que
se p
rodu
ce u
n b
om
bard
eo tó
nic
o d
el
recep
tore
s p
osts
ináptic
os q
ue
acab
a c
on
las d
endrita
s y
de
spué
s c
on to
da la
neu
ron
a.
TEMA 5: Psicofarm
acología de la atención y de la mem
oria. Capítulo 13: D
emencia y su tratam
iento……
……
……
……
……
…..…
……
……
……
curso 2014/2015……
……
……
…..…
…10
3.2. Mem
antin
aLa
me
ma
ntin
a e
s u
n a
nta
go
nis
ta d
el re
ce
pto
r NM
DA
no
co
mp
etitiv
o d
e b
aja
afin
idad
qu
e s
e lig
a a
l sitio
de
un
ión
de
l
ma
gn
esio
cu
an
do
el c
an
al e
stá
ab
ierto
.
La
me
ma
ntin
a b
loq
ue
a lo
s e
fecto
s d
e e
sa
co
rrien
te tó
nic
a d
e lib
era
ció
n d
e g
luta
ma
to “ta
pan
do
” el c
an
al ió
nic
o d
el
rece
pto
r NM
DA
, mejo
ran
do a
sí la
mem
oria
y p
revin
iend
o la
ne
uro
de
gen
era
ció
n.
Al te
ne
r ba
ja a
finid
ad
, cu
an
do
la d
esca
rga
de
glu
tam
ato
es fá
sic
a (n
euro
tran
sm
isió
n n
orm
al) y
se
pro
du
ce
de
sp
ola
rizació
n, e
sto
es s
ufic
ien
te p
ara
de
spla
za
r a la
me
ma
ntin
a d
el c
an
al ió
nic
o y
perm
itir la n
eu
rotra
nsm
isió
n n
orm
al.
Al te
ne
r un
me
ca
nis
mo
de
acció
n e
n la
en
ferm
ed
ad
de
Alz
he
ime
r tan d
ifere
nte
a lo
s in
hib
ido
res d
e c
olin
este
rasa
, la
me
man
tina
es a
dm
inis
trad
a h
ab
itualm
en
te d
e fo
rma
co
ncom
itan
te c
on
un
inh
ibid
or d
e la
co
line
ste
rasa
pa
ra in
ten
tar
ob
ten
er c
on
am
ba
s e
stra
teg
ias te
rap
éutic
as e
fecto
s a
ditiv
os e
n e
sto
s p
acie
nte
s.
4. TR
AT
AM
IEN
TO
S P
AR
A L
OS
SÍN
TO
MA
S P
SIQ
UIÁ
TR
ICO
S Y
CO
ND
UC
TU
AL
ES
EN
LA
DE
ME
NC
IAA
nte
s d
e u
sa
r me
dic
acio
ne
s, s
e d
ebe
rían m
an
eja
r de
form
a c
on
se
rva
do
ra p
recip
itan
tes re
ve
rsib
les d
e a
gita
ció
n, c
om
o e
ldo
lor, la
ab
stin
en
cia
a n
ico
tina
, efe
cto
s a
dve
rso
s fa
rma
co
lóg
icos, p
ato
log
ías m
éd
ica
s y
ne
uro
lógic
as n
o d
iag
no
stic
ad
as y
am
bie
nte
s h
ipe
r- o h
ipo
estim
ula
nte
s.
Cua
nd
o e
s n
ece
sa
ria la
me
dic
ació
n, u
n in
hib
ido
r de
la c
olin
este
rasa p
ue
de
ser e
fica
z y
es p
rime
ra lín
ea
en
la
en
ferm
ed
ad
de
Alz
heim
er.
En
pa
cie
nte
s c
on
de
me
ncia
fron
tote
mp
ora
l es m
ás p
rob
ab
le q
ue s
e b
en
efic
ien d
e lo
s e
fecto
s d
e u
n IS
RS
(cita
lop
ram
o
Escita
lop
ram
) o d
e u
n IR
SN
.
El tra
tam
iento
de
prim
era
líne
a d
e la
ag
itació
n y
de
la a
gre
siv
ida
d e
n la
de
men
cia
es la
tera
pia
co
n IS
RS
/IRS
N, q
ue
en la
actu
alid
ad
está
n d
esp
lazan
do
a lo
s a
ntip
sic
ótic
os a
típic
os (p
or a
um
en
to d
e rie
sg
o c
ard
iova
scu
lar y
de
mo
rtalid
ad
).
Tra
tam
ien
tos d
e s
eg
und
a lín
ea
son
los b
eta
-blo
qu
ean
tes, v
alp
roa
to, g
ab
ap
en
tina
, pre
ga
ba
lina
y s
ele
gilin
a. O
tros
pa
cie
nte
s p
ue
de
n re
sp
on
de
r a c
arb
am
azep
ina
/oxca
rba
xe
pin
a, b
en
zo
dia
ce
pin
a, b
usp
iron
a o
trazo
don
a.
Si fu
era
ne
cesa
rio re
cu
rrir a u
n a
ntip
sic
ótic
o a
típic
o p
or c
on
du
cta
s d
eso
rga
niz
ad
as d
e o
rige
n p
sic
ótic
o, a
gita
ció
n o
ag
resiv
ida
d c
on
riesgo
pa
ra e
l pa
cie
nte
o p
ara
terc
ero
s, s
e p
refie
re e
l uso
de
risp
erid
on
a a
do
sis
ba
jas. H
ay q
ue
ten
er
cuid
ad
o c
on
los p
acie
nte
s c
on
de
me
ncia
po
r cu
erp
os d
e L
ew
y y
a q
ue
pu
ed
en
pa
rece
r psic
ótic
os p
ero
el u
so
de
an
tipsic
ótic
os p
ued
e p
rovo
ca
r seve
ras re
accio
ne
s q
ue
inclu
so
su
pon
ga
n u
na
am
ena
za
vita
l.
TEMA 6: Psicofarm
acología de la adicción y de los trastornos impulsivos-com
pulsivos. Capítulo 14: Im
pulsividad, compulsividad y adicción…
……
……
……
……
……
……
……
…..…
…..…
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
.……
1T
EM
A 6: P
SIC
OF
AR
MA
CO
LO
GÍA
DE
LA
AD
ICC
IÓN
Y D
E L
OS
TR
AS
TO
RN
OS
IMP
UL
SIV
O-C
OM
PU
LS
IVO
SC
apítu
lo 14: Im
pu
lsividad
, com
pu
lsividad
y adicció
n.
Intro
du
cción
al capítu
lo
Lo
s c
ircu
itos d
e la
reco
mp
ensa
está
n e
n g
ran m
ed
ida
rela
cio
na
do
s c
on
los a
spe
cto
s m
otiv
acio
na
les y
em
ocio
na
les d
e
un
am
plio
esp
ectro
de
trasto
rnos q
ue
se
ha
n m
ostra
do
y e
stu
dia
do
en
ca
pítu
los p
rece
de
nte
s.
Es p
or e
llo q
ue, e
n e
l pre
se
nte
ca
pítu
lo, e
l co
no
cim
ien
to d
el s
iste
ma
do
pa
min
érg
ico
y s
us a
ltera
cio
ne
s -e
n ta
nto
qu
e
sis
tem
a d
e la
reco
mp
en
sa
- tom
a e
sp
ecia
l rele
va
ncia
co
mo
el s
iste
ma
prim
ord
ial s
ubya
ce
nte
a lo
s e
fecto
s p
rop
ios d
el u
so
y a
bu
so
de lo
s p
sic
ofá
rma
co
s y
/o d
e la
s s
usta
ncia
s p
sic
oa
ctiv
as, ta
mb
ién
co
mo
en e
l de
otro
s tra
sto
rnos
psic
op
ato
lóg
ico
s q
ue
pu
die
ran
enm
arc
ars
e d
entro
de la
s d
imen
sion
es de la im
pu
lsividad
y la com
pu
lsividad
.
Así, e
n e
ste
ca
pítu
lo, e
l auto
r, en
un
a n
ue
va
y m
od
ern
a c
on
ce
pció
n, in
ten
ta a
un
ar b
ajo
esta
s d
os d
ime
nsio
ne
s a
tra
sto
rno
s ta
les c
om
o:
◦La
ad
icció
n a
su
sta
ncia
s (e
l má
s h
ab
itua
lme
nte
trata
do
de
ntro
de e
sta
s d
ime
nsio
ne
s, q
ue
en
el D
SM
-5 s
e
cla
sific
an
de
ntro
de
los lla
ma
do
s "T
rasto
rnos re
lacio
na
do
s c
on
su
sta
ncia
s y
trasto
rnos a
dic
tivo
s", e
ntre
los q
ue
ta
mb
ién
se
en
cu
en
tra e
l jueg
o p
ato
lógic
o, ta
mbié
n m
encio
na
do
en
este
ca
pítu
lo)
◦E
l Tra
sto
rno
Ob
sesiv
o C
om
pu
lsiv
o, q
ue
en
el D
SM
-5 h
a s
ido e
xtra
ído
de
la c
lasific
ació
n d
e lo
s tra
sto
rno
s d
e
an
sie
da
d, d
on
de
trad
icio
na
lmen
te e
sta
ba
inclu
ido
, para
ad
qu
irir un
a e
ntid
ad p
ropia
.
◦La
trico
tilom
an
ía, e
l trasto
rno
dim
órfic
o y
el tra
sto
rno
de a
cu
mula
ció
n (ta
mb
ién
cla
sific
ad
os e
n e
l DS
M-5
de
ntro
de
ap
arta
do
"Tra
sto
rno
ob
se
siv
o-c
om
pu
lsiv
o y
trasto
rno
s re
lacio
na
do
s")
◦La
ob
esid
ad, c
om
o tra
sto
rno
alim
en
tario
.
◦Y
otro
s tra
sto
rnos q
ue
pud
iera
n c
on
sid
era
rse
inm
ers
os d
entro
de e
sta
s d
os d
ime
nsio
nes d
e im
pu
lsividad
y co
mp
ulsivid
ad, re
co
gid
os e
n e
l DS
M-IV
-TR
de
ntro
de d
istin
tas c
lasific
acio
nes re
ferid
as a
trasto
rno
s
psic
op
ato
lóg
ico
s d
el E
je I y
II
*(v
er e
l sig
uie
nte
artíc
ulo
que
de
scrib
e e
l nu
evo
ord
ena
mie
nto
de
l DS
M-5
co
n re
sp
ecto
a s
u a
nte
rior e
dic
ión
).
CO
NT
EN
IDO
S
TEMA 6: Psicofarm
acología de la adicción y de los trastornos impulsivos-com
pulsivos. Capítulo 14: Im
pulsividad, compulsividad y adicción…
……
……
……
……
……
……
……
…..…
…..…
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
.……
21.
Defin
icio
ne
s d
e té
rmin
os c
lave
.
2.
El c
ircuito
me
so
límb
ico
do
pa
min
érg
ico
co
mo la
vía
fina
l com
ún
de la
reco
mp
en
sa
.
3.
Ad
iccio
ne
s a
su
sta
ncia
s
3.1
. Estim
ula
nte
s
3.2
. Nic
otin
a
3.2
.1. A
ccio
ne
s d
e la
nic
otin
a
3.2
.2. R
efu
erz
o y
rece
pto
res n
ico
tínic
os
3.2
.3. T
rata
mie
nto
pa
ra la
de
pe
nd
encia
de
la n
ico
tina
3.3
. Alc
oh
ol
3.3
.1. A
ccio
ne
s d
el a
lco
ho
l
3.3
.2. T
rata
mie
nto
pa
ra la
de
pe
nd
encia
al a
lco
ho
l
3.4
. Hip
nó
tico
s s
ed
an
tes
3.5
. Op
ioid
es
3.5
.1. O
pio
ide
s e
nd
óge
no
s
3.5
.2. O
pio
ide
s e
xó
ge
no
s
3.5
.3. T
rata
mie
nto
pa
ra la
de
pe
nd
encia
a lo
s o
pio
ides
3.6
. Marih
ua
na
3.7
. Alu
cin
óg
en
os
3.8
. Dro
ga
s d
e d
isco
teca
y o
tros
4. L
a o
be
sid
ad
co
mo
trasto
rno
imp
uls
ivo
– c
om
pu
lsiv
o
5. T
rasto
rno
s im
pu
lsiv
os –
co
mp
uls
ivo
s d
e la
co
nd
ucta
5.1
. Tra
sto
rno
ob
sesiv
o - c
om
pu
lsiv
o
1. DE
FIN
ICIO
NE
S D
E T
ÉR
MIN
OS
CL
AV
EA
bu
so
: Auto
ad
min
istra
ció
n, d
e m
an
era
no a
pro
bad
a c
ultu
ralm
ente
, de
cu
alq
uie
r dro
ga q
ue
pro
duzca
con
se
cu
en
cia
s a
dvers
as.
TEMA 6: Psicofarm
acología de la adicción y de los trastornos impulsivos-com
pulsivos. Capítulo 14: Im
pulsividad, compulsividad y adicción…
……
……
……
……
……
……
……
…..…
…..…
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
.……
3A
bs
tine
nc
ia: L
as re
accio
ne
s p
sic
oló
gic
as y
fisio
lóg
ica
s a
nte
la in
terru
pció
n b
rusca d
e u
na s
usta
ncia
qu
e p
rodu
ce
dep
en
de
ncia
.
Ad
icció
n: U
n p
atró
n c
on
du
ctu
al d
e a
bu
so
de
fárm
aco
s o
dro
gas q
ue
se
cara
cte
riza
por u
na d
ep
en
de
ncia
irresis
tible
del c
onsum
o d
e u
na
su
sta
ncia
(co
nsum
o c
om
puls
ivo), p
or la
ne
ce
sid
ad d
e a
se
gu
rars
e s
u s
um
inis
tro y
por u
na m
arc
ad
a te
nde
ncia
a re
cae
r tras s
u
inte
rrupció
n.
Co
mp
ulsivid
ad: A
ccio
ne
s re
petitiv
as in
ad
ecua
da
s p
ara
la s
ituació
n q
ue
pe
rsis
ten
, que
no
tien
en
rela
ció
n e
vid
ente
con
el o
bje
tivo g
en
era
l
y q
ue a
me
nu
do
da
n lu
gar a
no
de
se
ab
les; c
on
du
cta
que
resu
lta e
n u
na
pers
evera
ncia
de re
spu
esta
an
te c
onsecue
ncia
s a
dvers
as;
pe
rsevera
ncia
de re
spu
esta
an
te re
sp
uesta
s in
corre
cta
s e
n s
itua
cio
ne
s d
e e
lecció
n o
rein
icio
pers
iste
nte
de a
cto
s h
abitu
ale
s.
Dep
end
encia
: El e
sta
do
fisio
lóg
ico d
e a
dap
tació
n p
rodu
cid
o p
or la
adm
inis
tració
n re
petid
a d
e u
na
susta
ncia
(alc
oh
ol, h
ero
ína,
be
nzod
iace
pin
as…
) cua
nd
o e
sa s
usta
ncia
es re
tirada
de fo
rma
abru
pta
; es n
ece
sa
ria u
na
ad
min
istra
ció
n c
on
tinua
da
pa
ra e
vita
r la
ap
aric
ión
de
l sín
dro
me d
e a
bstin
encia
.
Háb
ito: R
espu
esta
s d
esen
ca
de
na
das p
or e
stím
ulo
s a
mbie
nta
les in
dep
en
die
nte
men
te d
e la
con
ve
nie
ncia
real d
e la
s c
on
se
cu
en
cia
s. E
sta
resp
ue
sta
con
dic
iona
da
a u
n e
stím
ulo
ha
sid
o re
forz
ada
y c
onsolid
ada
po
r un
a e
xp
erie
ncia
pasad
a c
on
recom
pe
nsa (re
fuerz
o p
ositiv
o) o
po
r la o
mis
ión
de u
n e
ven
to a
vers
ivo (re
fue
rzo n
eg
ativ
o).
Imp
ulsiv
idad
: La
tend
en
cia
a a
ctu
ar p
rem
atu
ram
ente
sin
pre
vis
ión; a
ccio
nes p
oco
refle
xio
nad
as, p
rem
atu
ram
ente
exp
resa
da
s,
inne
ce
sa
riam
en
te a
rriesg
ada
s, o
ina
de
cu
ad
as p
ara
la s
ituació
n y
qu
e s
uele
n te
ner c
onsecue
ncia
s n
o d
esea
ble
s; p
red
ispo
sic
ión a
resp
ue
sta
s rá
pid
as, n
o p
lanific
ad
as, a
estím
ulo
s in
tern
os y
exte
rno
s s
in c
onsid
era
r las c
onsecue
ncia
s n
eg
ativ
as d
e e
sas re
accio
ne
s h
acia
sí m
ism
o o
ha
cia
terc
ero
s. L
a im
pu
lsiv
idad
sue
le s
er m
edid
a e
n d
os á
mbito
s: la
ele
cció
n d
e u
na
reco
mpe
nsa p
eq
ue
ña
pe
ro in
med
iata
so
bre
un
a re
com
pe
nsa m
ayor p
ero
ap
lazad
a, o
la in
cap
acid
ad
de
inhib
ir la c
ond
ucta
pa
ra c
am
bia
r el c
urs
o d
e a
cció
n o
pa
ra d
ete
ne
r una
resp
ue
sta
una
vez q
ue s
e h
a s
ido
pu
esta
en
ma
rch
a.
Reb
ote: L
a e
xp
resió
n e
xa
ge
rada
de
la a
fecció
n o
rigin
al q
ue
a v
ece
s e
xp
erim
en
tan lo
s p
acie
nte
s in
me
dia
tam
en
te d
esp
ué
s d
e la
inte
rrupció
n d
e u
n tra
tam
ien
to e
fectiv
o.
Refu
erzo
: La
tend
en
cia
de u
na s
usta
ncia
qu
e p
rodu
ce
pla
ce
r a in
ducir u
na
auto
ad
min
istra
ció
n.
Rec
aída
: La
rea
pa
rició
n, tra
s la
inte
rrupció
n d
e u
n tra
tam
ien
to m
éd
ico
efe
ctiv
o, d
e la
afe
cció
n o
rigin
al q
ue
su
fría e
l pacie
nte
.
To
leran
cia: S
e d
esarro
lla to
lera
ncia
cua
ndo
, tras s
u a
dm
inis
tració
n re
pe
tida, u
na d
osis
da
da
de u
na
susta
ncia
pro
du
ce
un
efe
cto
ca
da
ve
z m
en
or, o
invers
am
en
te c
uan
do
se
tien
en
qu
e a
dm
inis
trar d
osis
pro
gre
siv
am
ente
ma
yo
res p
ara
obte
ne
r los e
fecto
s o
bserv
ado
s c
on
el
uso in
icia
l.
To
leran
cia y
de
pen
de
nc
ia cru
zada
s: La
cap
acid
ad d
e u
na d
roga
de s
up
rimir la
s m
an
ifesta
cio
ne
s d
e d
epe
nd
en
cia
pro
du
cid
as p
or o
tra
dro
ga y
la c
ap
acid
ad d
e m
an
tene
r el e
sta
do
de d
ep
en
de
ncia
físic
a.
2. EL
CIR
CU
ITO
ME
SO
LÍM
BIC
O D
OP
AM
INÉ
RG
ICO
CO
MO
LA
VÍA
FIN
AL
CO
MÚ
N D
E L
A R
EC
OM
PE
NS
A•
Tod
os lo
s fá
rma
cos q
ue p
ueden
dar lu
ga
r a a
dic
ció
n a
um
enta
n la
DA
en
el e
stria
do v
entra
l (nucle
us a
ccum
bens).
•T
am
bié
n s
e c
ono
ce c
om
o la
vía
de
la d
opam
ina m
esolím
bic
a, e
sta
ría s
obre
activ
ad
a e
n la
psic
osis
y m
ed
iaría
los s
ínto
mas
positiv
os d
e la
esquiz
ofre
nia
.
TEMA 6: Psicofarm
acología de la adicción y de los trastornos impulsivos-com
pulsivos. Capítulo 14: Im
pulsividad, compulsividad y adicción…
……
……
……
……
……
……
……
…..…
…..…
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
.……
4•
La v
ía fin
al c
om
ún
de re
fue
rzo y
recom
pen
sa d
el c
ere
bro
es e
sta
mis
ma
vía
do
pam
inérg
ica m
esolím
bic
a.
•E
s e
l “cen
tro d
el p
lace
r he
don
ista
” del c
ere
bro
y la
DA
es e
l “ne
uro
transm
isor d
el p
lace
r he
don
ista
”.•
Ha
y “s
ub
idone
s n
atu
rale
s”, fo
rma
s n
atu
rale
s d
e p
rovoca
r la lib
era
ció
n d
e D
A p
or la
s n
eu
ron
as d
opam
inérg
ica
s m
eso
límbic
as:
◦Logro
s in
tele
ctu
ale
s.
◦Logro
s a
tlétic
os.
◦D
isfru
tar d
e u
na b
uen
a s
info
nía
.◦
Exp
erim
enta
r un o
rga
sm
o.
•Los in
puts
o e
ntra
das d
e in
form
ació
n a
la v
ía m
esolím
bic
a q
ue
me
dia
esto
s “s
ubid
on
es n
atu
rale
s” in
clu
yen la
“farm
acia
” de
susta
ncia
s q
ue
se p
rodu
cen n
atu
ralm
ente
(fig. 1
4-6
y 1
4-7
, pá
g. 5
44 y
545)
◦La p
ropia
morfin
a/h
ero
ína c
ere
bra
l (endo
rfinas)
◦La p
ropia
marih
uan
a c
ere
bra
l (an
and
am
ida
)◦
La p
ropia
nic
otin
a c
ere
bra
l (ace
tilco
lina)
◦La p
ropia
cocaín
a y
anfe
tam
ina c
ere
bra
l (la d
opam
ina e
n s
í mis
ma
)•
Las n
um
ero
sas d
rog
as d
e a
bu
so p
sic
otró
pic
as (a
lco
hol, o
piá
ceo
s, e
stim
ula
nte
s, m
arih
ua
na, b
enzo
dia
cep
inas, a
lucin
óg
eno
s,
nic
otin
a,…
) tam
bié
n tie
ne
n u
na v
ía fin
al c
om
ún p
ara
estim
ula
r la lib
era
ció
n d
e D
A e
n la
vía
me
solím
bic
a (d
e m
anera
más
explo
siv
a y
pla
cen
tera
), se
salta
n lo
s n
euro
tran
sm
isore
s d
el p
rop
io c
ere
bro
y e
stim
ula
n d
irecta
mente
los re
cepto
res c
ere
bra
les,
causan
do la
libera
ció
n d
e D
A y
un c
límax a
rtificia
l con
secue
nte
.•
Un
a re
com
pensa in
ducid
a p
or d
rogas, a
dife
ren
cia
de
la s
ub
ida n
atu
ral, p
ue
de p
rovo
car u
na c
ascada
de n
euro
ad
apta
ció
n e
n e
l circ
uito
estria
do v
en
tral, d
e m
odo q
ue la
subid
a in
icia
l pro
voca
da p
or e
l uso in
icia
l de u
na d
oga
lleva a
abstin
encia
, ansia
s p
or e
l consum
o (c
ravin
g), p
reocu
pació
n p
ara
con
segu
ir la d
roga
, entra
nd
o e
n u
n c
írculo
vic
ioso d
e a
bu
so, a
dic
ció
n, d
epe
nde
ncia
y
abstin
encia
.•
Las c
onducta
s p
ote
ncia
lmente
mal a
dap
tativ
as p
ued
en d
ar lu
gar a
la lib
era
ció
n d
e D
A q
ue e
stim
ula
el s
iste
ma
de re
com
pen
sa,
se in
clu
ye
n e
n e
l con
stru
cto
el tra
sto
rno im
puls
ivo –
com
puls
ivo e
inclu
yen c
ondu
cta
s c
om
o:
◦A
posta
r◦
Usa
r inte
rne
t◦
Co
mpra
r◦
Co
mer
3. AD
ICC
ION
ES
A S
US
TA
NC
IAS
οA
lgu
nas d
rog
as p
are
ce
n s
e in
trínse
ca
me
nte
má
s a
dic
tiva
s q
ue o
tras (ta
bla
14
-3, p
ág
. 54
6)
οC
on
un
a s
ola
tom
a n
o tie
ne
por q
ué h
ace
rse a
dic
to.
οP
rop
en
sió
n h
acia
el u
so
y a
bu
so
de
dro
ga
s:
◦In
div
idu
os m
ás im
pu
lsiv
os
◦In
div
idu
os c
on
un
sis
tem
a d
e re
co
mp
ensa
dis
fun
cio
nal
TEMA 6: Psicofarm
acología de la adicción y de los trastornos impulsivos-com
pulsivos. Capítulo 14: Im
pulsividad, compulsividad y adicción…
……
……
……
……
……
……
……
…..…
…..…
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
.……
5◦
Cua
nd
o la
dro
ga
se c
on
su
me fre
cu
en
tem
ente
, el u
so
imp
uls
ivo
pu
ed
e in
vo
lucra
r al s
iste
ma
de
há
bito
s,
de
se
nca
de
na
nd
o n
eu
rop
lastic
idad
en
el c
ircu
ito d
e la
com
pu
lsiv
ida
d, p
or e
llo e
l co
nsu
mo d
e d
rog
a s
e h
ace
com
pu
lsiv
o (fig
. 14
-5, a
un
qu
e n
o e
ntra
en
el e
xa
me
n e
s in
tere
sa
nte
su
lectu
ra)
οLa
ve
locid
ad
con
qu
e u
na
dro
ga
en
tra e
n e
l cere
bro
dic
ta e
l gra
do
de
“su
bid
ón
” su
bje
tivo
(fig. 1
4-8
)ο
La
s d
rog
as q
ue
se in
ha
lan
, se e
sn
ifan
, o s
e in
ye
cta
n, e
ntra
nd
o a
sí e
n e
l ce
reb
ro d
e u
n m
od
o re
pe
ntin
o y
exp
losiv
o,
pro
vo
ca
n m
uch
o m
ás re
fue
rzo q
ue
cu
an
do
se
tom
an
ora
lme
nte
, po
rqu
e e
sta
form
a d
e a
dm
inis
tració
n d
ese
nca
de
na
activ
ació
n d
e D
A fá
sic
a, e
l tipo
rela
cio
na
do
co
n la
reco
mp
en
sa
.
3.1. Estim
ulan
tesM
ecanism
o d
eacció
nA
ccion
esterap
éuticas
Efecto
s de refu
erzo y ab
uso
T
ratamien
to
TEMA 6: Psicofarm
acología de la adicción y de los trastornos impulsivos-com
pulsivos. Capítulo 14: Im
pulsividad, compulsividad y adicción…
……
……
……
……
……
……
……
…..…
…..…
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
.……
6
Co
caína
Inh
ibid
or d
el
DA
T, d
el N
ET
, de
l SE
RT
y
an
esté
sic
o lo
ca
l
Al c
órte
x
pre
fron
tal p
ara
re
forz
ar la
ne
uro
tran
sm
isió
nde
NE
y d
e D
A.
Pro
du
ce
eu
foria
, re
du
ce
la fa
tiga
ycre
a s
ensa
ció
n
de
ag
ud
eza
m
en
tal, p
or
inh
ibic
ión
de
re
ca
pta
ció
n d
e
DA
.
A co
rto p
lazo: A
los c
ircu
itos d
e re
co
mp
en
sa
, lib
era
ció
n d
e D
A d
esd
e la
s n
euro
na
s D
A
me
so
límb
ica
s e
n e
l nu
cle
us a
ccu
mb
en
s.
A larg
o p
lazo: la
bú
sq
ue
da d
e la
dro
ga
y e
l con
su
mo
de
dro
ga
se
co
nvie
rten
en
el im
pu
lso
m
otiv
acio
na
l prin
cip
al c
ua
nd
o s
e d
esa
rrolla
ad
icció
n, p
erm
an
ecie
nd
o a
pá
tico e
n a
ctiv
ida
de
s
no
rela
cio
na
da
s c
on
dro
ga
s.
A a
ltas d
osis
pro
vo
ca te
mb
lore
s la
bilid
ad
em
ocio
na
l, inq
uie
tud
, irritab
ilida
d, p
án
ico
y
con
du
cta
este
reo
tipa
da
rep
etitiv
a.
A d
osis
má
s a
ltas p
ue
de
indu
cir p
ara
no
ia y
alu
cin
acio
ne
s, h
ipe
rten
sió
n, ta
qu
ica
rdia
, y
de
pre
sió
n re
sp
irato
ria, e
ntre
otra
s.
En
sob
red
osis
, pro
voca
fallo
ca
rdía
co
ag
ud
o,
ap
op
lejía
y c
on
vu
lsio
ne
s.
Naltrexo
na
, un
an
tag
on
ista
op
ioid
e
pa
ra e
l estim
ula
nte
an
feta
min
a.
La
bu
pren
orfin
a,
pu
ed
e d
ism
inu
ir el u
so
de
la
coca
ína
en
ad
icto
s a
op
ioid
es y
en
com
bin
ació
n c
on
na
ltrexo
na
pa
ra
ad
icto
s a
la
coca
ína
sin
ad
icció
n o
pio
ide
.
Lib
era
ció
n
ráp
ida
, au
me
nto
ab
rup
to y
am
plio
de
DA
rep
lica
la
activ
ació
n d
e D
A
fásic
a.
Metilfen
idato
yAn
fetamin
as
Inh
ibid
or d
el D
AT
y d
el N
ET
.
Al c
órte
x
pre
fron
tal p
ara
“a
fina
r” los
circ
uito
s
cere
bra
les
ine
ficie
nte
s.
Tra
tam
ien
to d
el
TD
AH
.
Fo
rmu
lacio
ne
s d
e lib
era
ció
n c
on
trola
da
(ba
jas
do
sis
ora
les) q
ue
min
imiz
an
los p
ico
s d
e
ab
so
rció
n, q
ue
red
uce
n la
tasa
de
ab
so
rció
n y
pro
lon
gan
la d
ura
ció
n d
e la
exp
osic
ión
a la
dro
ga
, no
so
n p
artic
ula
rme
nte
refo
rza
do
res.
Lib
era
ció
n le
nta
3.2. Nic
otin
a•
Má
s d
e la
mita
d d
e to
dos lo
s c
igarrillo
s s
on
co
nsum
ido
s p
or p
acie
nte
s c
on
un
trasto
rno
psiq
uiá
trico
con
cu
rren
te.
•F
um
ar e
s la
co
mo
rbilid
ad
má
s fre
cu
ente
en
tre lo
s p
acie
nte
s c
on
trasto
rno
me
nta
l gra
ve
(co
mo
esqu
izofre
nia
, TD
AH
, trasto
rno
bip
ola
r)•
La
nic
otin
a e
s u
n a
gon
ista
nic
otín
ico
co
mp
leto
com
o la
ace
tilco
lina
, pe
ro, a
l co
ntra
rio q
ue
ésta
, es d
e a
cció
n p
rolo
ng
ada
(ha
sta
la
TEMA 6: Psicofarm
acología de la adicción y de los trastornos impulsivos-com
pulsivos. Capítulo 14: Im
pulsividad, compulsividad y adicción…
……
……
……
……
……
……
……
…..…
…..…
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
.……
7de
se
nsib
iliza
ció
n d
el re
ce
pto
r nic
otín
ico
La
nic
otin
a tie
ne u
na
acció
n la
rga p
orq
ue n
o e
s d
estru
ida
po
r la a
ce
tilco
line
ste
rasa
3.2.1. A
ccion
es d
e la n
icotin
a (fig
. 14-9, p
ág. 54
8)E
fectos
Un
ión a
rece
pto
res n
icotín
icos p
osts
iná
ptic
os
en la
s n
euro
na
s d
op
am
iné
rgic
as d
el á
rea te
gm
enta
l ventra
l(A
TV
)
Activ
a d
irecta
men
te la
libera
ció
n d
eD
A e
n e
l nucle
us a
ccum
bens
Las a
ccio
nes d
e la
nic
otin
a e
n e
l A
TV
so
n la
s q
ue e
stá
n lig
ada
s a
laad
icció
n (c
ircuito
s d
e la
re
com
pen
sa)
Un
ión a
los re
cepto
res p
resin
áptic
os n
icotín
ico
s
d
e
las n
eu
ron
as g
luta
maté
rgic
as e
n e
l AT
V
Activ
a in
dire
cta
me
nte
la lib
era
ció
n
de D
A e
n e
l nucle
us a
ccum
bens
De
sensiliz
ació
n d
e lo
s
recep
tore
s p
osts
ináptic
os
en la
s in
tern
euro
nas
GA
BA
en e
l AT
V.
La re
ducció
n d
e la
ne
uro
tran
sm
isió
n
GA
BA
desin
hib
e la
s n
eu
ron
as
dopa
min
érg
icas m
esolím
bic
as.
Au
menta
r la
libera
ció
n d
e D
A e
n
el n
ucle
us
accum
bens.
Las a
ccio
nes d
e la
nic
otin
a s
obre
los re
cepto
res n
icotín
ico
s p
osts
ináptic
os
en e
l córte
x
pre
fronta
l.
Accio
nes p
rocog
nitiv
as y
de a
lerta
m
enta
l de la
nic
otin
a. N
o a
dic
ció
n.
3.2.2. R
efuerzo
y recep
tores n
icotín
icos
Los re
cepto
res n
icotín
ico
s
se a
dapta
n a
la lib
era
ció
n p
uls
átil c
rónic
a in
term
itente
de n
ico
tina d
e u
na fo
rma q
ue lle
va a
la
adic
ció
n (fig
. 14-1
0, p
ág. 5
50)
TEMA 6: Psicofarm
acología de la adicción y de los trastornos impulsivos-com
pulsivos. Capítulo 14: Im
pulsividad, compulsividad y adicción…
……
……
……
……
……
……
……
…..…
…..…
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
.……
8A
:E
n estad
o d
e re
po
so
, los re
cepto
res n
icotín
ico
s
está
n c
erra
dos
(izquie
rda).
La a
dm
inis
tració
n d
e nic
otin
a (fu
mar u
n c
iga
rro), p
roduce
la a
pertu
ra d
el re
cepto
r, lo
que
cond
uce a
la lib
era
ció
n d
e D
A y
el re
fuerz
o, e
l pla
ce
r y la
recom
pen
sa.
Cu
and
o s
e term
ina
el cig
arro
, esto
s re
cep
tore
s s
e d
esen
sib
iliza
n, d
e fo
rma q
ue n
o
reaccio
nan te
mp
ora
lmente
a la
nic
otin
a (o
a la
ace
tilcolin
a).
Cu
and
o lo
s recep
tores s
e resensib
ilizan (e
l tiem
po q
ue ta
rda u
n fu
ma
dor e
ntre
dos c
iga
rros) a
su
esta
do d
e re
poso, s
urg
en la
s a
nsia
s (c
ravin
g) y
la a
bstin
encia
debid
o a
la fa
lta d
e lib
era
ció
n d
e m
ás D
A.
B:
Co
n la
desen
sib
iliza
ció
n c
rónic
a, lo
s re
cepto
res
se re
gula
n a
l alz
a p
ara
com
pensa
rlo.
C:
Si s
e c
ontin
úa fu
man
do, la
adm
inis
tració
n re
petid
a d
e
nic
otin
a c
ontin
úa lle
va
ndo
a la
desen
sib
iliza
ció
n d
e to
dos
esos re
cepto
res
y, e
nto
nces, la
reg
ula
ció
n a
l
alz
a n
o h
ace
nin
gún b
ien.
De
hech
o, la
regu
lació
n a
l alz
a p
ued
e lle
var a
am
plific
ar
el c
ravin
g c
uan
do lo
s re
cep
tore
s e
xtra
se re
sen
sib
iliza
n a
su e
sta
do d
e re
poso
.
De
sde e
l pun
to d
e v
ista
de lo
s re
cepto
res, e
l ob
jetiv
o d
e
fum
ar e
s d
esen
sib
iliza
r tod
os lo
s re
cep
tore
s n
icotín
icos
, conse
guir la
máxim
a lib
era
ció
n d
e D
A, y
pre
ve
nir e
l cra
vin
g.
3.2.3. Tratam
iento
para la d
epen
den
cia de la n
icotin
aN
icotin
a V
areniclin
a B
up
rop
ión
TEMA 6: Psicofarm
acología de la adicción y de los trastornos impulsivos-com
pulsivos. Capítulo 14: Im
pulsividad, compulsividad y adicción…
……
……
……
……
……
……
……
…..…
…..…
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
.……
9C
on
un
a v
ía d
e a
dm
inis
tració
n d
ifere
nte
a la
inh
ala
ció
n fu
ma
da
: chic
les, p
astilla
s, s
pra
ys
na
sa
les, in
ha
lad
ore
s, y
pa
rch
es tra
nsdé
rmic
os.
No p
rod
uce
los a
ltos n
ivele
s n
i los p
ico
s
pu
lsá
tiles q
ue
son
libe
rado
s a
l ce
reb
ro a
l fum
ar,
así q
ue
no
so
n m
uy re
forz
ad
ora
s.
Pe
ro p
ue
den
ayu
da
r a re
du
cir la
s a
nsia
s
(cra
vin
g) d
eb
ido a
la lib
era
ció
n d
e u
na
ca
ntid
ad
con
sta
nte
y q
ue
de
sen
sib
iliza u
n im
porta
nte
nú
me
ro d
e re
ce
pto
res n
ico
tínic
os
rese
nsib
iliza
do
s y
an
sio
so
s (c
on
cra
vin
g).
La
pro
po
rció
n d
e a
ba
ndo
no
de
la n
ico
tina
po
r
ruta
s d
e a
dm
inis
tració
n a
ltern
ativ
as c
om
o
pa
rch
es tra
nsd
érm
ico
s e
s s
imila
r a la
de
l
bu
pro
pio
n.
Ag
onis
ta p
arc
ial n
ico
tínic
o (A
PN
)
vare
nic
lina
, un
ag
on
ista
pa
rcia
l
sele
ctiv
o d
el re
ce
pto
r nic
otín
ico
de
ace
tilco
lina
Esta
biliz
a lo
s c
an
ale
s n
ico
tínic
os
en
un
esta
do
inte
rme
dio
, en
el c
ua
l
no
se
de
sen
sib
ilizan
y d
on
de s
e
ab
ren
me
no
s fre
cu
en
tem
en
te q
ue
con
un
ago
nis
ta to
tal, p
ero
má
s
frecu
ente
me
nte
qu
e c
on u
n
an
tag
on
ista
(fig. 1
4-1
1, p
ág
. 55
1)
Trip
lica
o c
ua
triplic
a lo
s p
orc
enta
jes
de
ab
ad
on
o d
e la
nic
otin
a a
l me
s, a
los 6
me
ses y
al a
ño
de
sp
ué
s.
Es u
n in
hib
ido
r de
la re
ca
pta
ció
n d
e
do
pa
min
a y
no
rad
ren
alin
a (N
DR
I).
Po
ten
cia
la D
A, s
e d
evu
elv
e a
lgo
de
la D
A a
los a
nsio
so
s re
ce
pto
res
po
sts
iná
ptic
os D
2 e
n e
l nu
cle
us
accu
mb
ens, m
ien
tras s
e re
aju
sta
n
a la
falta
de
DA
“fija” d
esd
e la
recie
nte
ab
stin
en
cia
de
nic
otin
a (fig
.
14
-13
, pá
g. 5
53
)
Hace
me
nor e
l cra
vin
g, p
ero
sin
elim
ina
rlo.
La
pro
po
rció
n d
e a
ba
ndo
no
de
fum
ar p
ara
el b
up
rop
ion
es la
mita
d
de
la v
are
nic
lina
.
3.3.1. A
ccion
es d
el alc
oh
ol (fig
. 14-1
5, pág
.555)
Au
menta
ndo
la
neuro
transm
isió
n
Blo
queo
de lo
s re
ce
pto
res G
AB
A B
pre
sin
áptic
os e
n la
s
inte
rneuro
nas G
AB
Aérg
icas
Incre
menta
la lib
era
ció
n d
e G
AB
A
TEMA 6: Psicofarm
acología de la adicción y de los trastornos impulsivos-com
pulsivos. Capítulo 14: Im
pulsividad, compulsividad y adicción…
……
……
……
……
……
……
……
…..…
…..…
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
.……
10in
hib
itoria
en
las s
ina
psis
G
AB
Aérg
icas e
n e
l
AT
V*¹
Accio
nes e
n lo
s re
cepto
res G
AB
A A
(sub
tipo
que
respo
nde
n a
la m
od
ula
ció
n n
eu
roeste
roid
e) (fig
. 554)
Incre
menta
la lib
era
ció
n d
e G
AB
A
Re
ducie
ndo la
neuro
transm
isió
n
excita
toria
en
las s
ina
psis
glu
tam
até
rgic
as e
n e
l
AT
V *¹
En
los re
cepto
res g
luta
ma
térg
icos m
eta
bo
tróp
icos p
resin
áp
ticos
(mG
luR
s) d
e la
s n
eu
rona
s g
luta
maté
rgic
as
Inhib
e la
libera
ció
n d
e g
luta
mato
En
los re
cepto
res p
osts
ináp
ticos N
MD
AR
educció
n d
e la
acció
n d
el g
luta
mato
En
los re
cepto
res p
osts
inap
ticos m
Glu
Re
ducció
n d
e la
acció
n d
el g
luta
mato
En
los c
an
ale
s d
e c
alc
io re
gu
lados p
or v
olta
je p
resin
áptic
os
(VS
CC
s) d
e la
s n
euro
nas g
luta
maté
rgic
as
Inhib
e la
libera
ció
n d
e g
luta
mato
Accio
nes e
n la
s s
ina
psis
opio
ide
s d
el c
ircuito
de
recom
pen
sa m
esolím
bic
a
En
los re
cepto
res o
piá
ceo
s
²Lib
era
ció
n d
e D
A e
n e
l nucle
us
accum
bens
Lib
era
ndo
opio
ides e
ndóg
eno
s c
om
o la
en
cefa
lina
Accio
nes e
n lo
s re
cepto
res c
anna
bin
oid
es p
resin
áp
ticos e
n la
s s
ina
psis
glu
tam
até
rgic
as y
GA
BA
érg
icas
*¹ C
ua
nd
o s
e a
ban
do
na
el u
so c
rónic
o d
e
alc
oho
l (ab
stin
en
cia
) se
pro
duce u
n
esta
do
de
sob
ree
xcita
ció
n p
or g
luta
ma
to
e in
clu
so
excito
xic
ida
d y
defic
ien
cia
de
G
AB
A.
²
Lo
s re
ce
pto
res o
pio
ides
co
ntrib
uyen
a la
eu
foria
y a
l “su
bid
ón”
de
riva
do
de
l con
su
mo e
xcesiv
o d
e
alc
oho
l.
3.3.2. T
ratam
ien
to p
ara
la dep
en
de
ncia d
el alc
oh
ol
Na
ltrexon
a A
camp
ros
ato
Disu
lfiram
A
gen
tes experim
entales
TEMA 6: Psicofarm
acología de la adicción y de los trastornos impulsivos-com
pulsivos. Capítulo 14: Im
pulsividad, compulsividad y adicción…
……
……
……
……
……
……
……
…..…
…..…
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
.……
11A
ntag
on
ista d
e los
recep
tores o
pio
ide
s .
Au
menta
las p
roba
bilid
ad
es d
e
conseg
uir u
na a
bstin
encia
com
ple
ta d
el a
lcoho
l (po
r accio
ne
s e
n e
l circ
uito
de
recom
pen
sa) y
redu
ce e
l “c
onsu
mo e
xcesiv
o d
e a
lcoh
ol”
(blo
quea e
l dis
frute
del
consum
o e
xce
siv
o d
e a
lcoh
ol)
Mejo
r la a
dm
inis
tració
n
mensu
al c
on
una
inyecció
n
intra
muscula
r (XR
-na
ltrexo
na),
por la
s d
ificulta
des d
e é
sto
s
pacie
nte
s e
n to
mar la
m
edic
ació
n.
Es u
n d
eriv
ado
del a
min
oácid
o ta
urin
a e
in
tera
ctú
a:
•Co
n e
l sistem
a glu
tam
atérg
ico
, al
inhib
irlo (re
ducir la
libera
ció
n d
e
glu
tam
ato
)◦
Accio
nes b
loquea
nte
s d
irecta
s e
n
cie
rtos re
cep
tore
s d
el g
luta
mato
(m
Glu
)◦
Accio
nes in
dire
cta
s s
obre
rece
pto
res
NM
DA
.•C
on
el sis
tema G
AB
Aérg
ico
para
in
cre
menta
rlo, a
ccio
nes in
dire
cta
s.
•E
s c
om
o u
n “a
lcohol a
rtificia
l” (com
para
r fig
s. 1
4-1
5 y
14-1
7)
Pu
ede s
ustitu
ir al a
lcoh
ol d
ura
nte
su
aban
don
o, m
itiga la
hip
era
ctiv
idad d
el
glu
tam
ato
y la
de
ficie
ncia
del G
AB
A.
Fárm
aco c
lásic
o p
ara
el
trata
mie
nto
de
l alc
oho
lism
o.
Es u
n in
hib
ido
r irrevers
ible
de la
aldeh
ído
d
esh
idro
gen
asa q
ue
, al
ingerir a
lcoh
ol, p
rodu
ce
niv
ele
s tó
xic
os d
e
aceta
ldehíd
o, d
ando
luga
r a
una e
xperie
ncia
avers
iva
, con ru
bor, n
áuseas, v
óm
itos
e h
ipo
tensió
n, q
ue
condic
ion
a a
l pacie
nte
a u
na
respu
esta
nega
tiva a
la
bebid
a.
La re
accio
nes a
ve
rsiv
as q
ue
causa s
on p
elig
rosa
s.
◦A
ntic
onvuls
ivo
top
iram
ato
.◦
An
tago
nista
s de
5HT
3.
◦R
imo
nab
ant:
An
tago
nis
ta
canna
bin
oie
, blo
qu
ea
los rec
epto
res CB
1.
Pu
ede re
du
cir e
l consum
o d
e a
lcoh
ol y
el
cra
vin
g e
n a
nim
ale
s
depe
ndie
nte
s d
el
alc
oho
l.
3.4. Hip
nó
ticos sed
antes
Lo
s h
ipn
ótic
os s
ed
an
tes in
clu
ye
n lo
s b
arb
itúric
os y
ag
en
tes re
lacio
na
do
s.
Ta
mbié
n s
e in
clu
ye
n e
l alc
oh
ol, la
s b
en
zo
dia
ce
pin
as y
los fá
rma
co
s h
ipn
ótic
os Z
.
TEMA 6: Psicofarm
acología de la adicción y de los trastornos impulsivos-com
pulsivos. Capítulo 14: Im
pulsividad, compulsividad y adicción…
……
……
……
……
……
……
……
…..…
…..…
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
.……
12M
ecanism
o d
e acción
Ben
zod
iacepin
asM
AP
s p
ara
los re
ce
pto
res G
AB
A A
, co
n s
ub
un
ida
de
s
o
Den
tro d
e lo
s c
ircu
itos d
e re
com
pe
nsa.
Barb
itúrico
s
MA
Ps p
ara
los re
ce
pto
res G
AB
A A
, co
n s
ub
un
ida
de
s
o
Den
tro d
e lo
s c
ircu
itos d
e re
com
pe
nsa.
Sitio
de u
nió
n d
ifere
nte
s (fig
. 14
-14
A, P
ág
. 55
4):
◦M
ás p
rop
en
so
a d
ese
nsib
iliza
rse c
on
co
nsecu
en
cia
s m
ás
pe
ligro
sa
s.
◦E
ufo
ria m
ás in
ten
sa
y u
na
se
nsa
ció
n d
e tra
nq
uilid
ad
má
s
de
se
ab
le.
Tratam
iento
: La
s
be
nzo
dia
ce
pin
as s
on
alte
rna
tiva a
los b
arb
itúric
os.
Si h
ay re
acció
n d
e
ab
stin
en
cia
, rein
trod
ucir y
de
sp
ué
s a
justa
r pro
gre
siv
am
ente
ba
rbitú
rico
sba
jo s
up
erv
isió
n.
Otro
s Hip
nó
ticos sed
antes
MA
Ps p
ara
los re
ce
pto
res G
AB
A A
, co
n s
ub
un
ida
de
s
y
3.5. Op
ioid
esLos o
pio
ides a
ctú
an c
om
o lo
s n
euro
transm
isore
s lib
era
do
s d
e la
s n
eu
ron
as q
ue p
arte
n d
esd
e e
l nucle
us a
rcu
ato
y s
e p
royecta
n ta
nto
al A
TV
com
o a
l nucle
us a
ccum
bens.
3.5.1. N
euro
tran
smiso
res o
pio
ides
end
óg
eno
s (fig. 1
4-18, p
ág. 560) “la p
rop
ia m
orfin
a del cereb
ro”
Precu
rso
res pro
teico
sP
ép
tido
sR
ecep
tores
Ac
cion
esP
roopio
mela
nocortin
a (P
OM
C)
En
dorfin
as
Re
cepto
res
opio
ide
s
Accio
nes p
are
cid
as a
los o
pio
ides, m
edia
do
res e
n e
l re
fuerz
o y
el p
lace
r en
el c
ircu
ito d
e la
recom
pensa.
Pro
ence
falin
aE
ncefa
lina
s
Pro
din
orfin
aD
inorfin
a
3.5.2. O
piáceo
s exó
gen
os
Ac
cion
esP
rop
ieda
des
reforzad
ora
sA
dm
inistra
ción
crón
icaS
ob
redo
sis T
ratamien
tos
TEMA 6: Psicofarm
acología de la adicción y de los trastornos impulsivos-com
pulsivos. Capítulo 14: Im
pulsividad, compulsividad y adicción…
……
……
……
……
……
……
……
…..…
…..…
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
.……
13
An
alg
ésic
os
(oxic
od
ona,
hid
rocodon
a, e
tc.)
Ag
onis
tas
de lo
s
recep
tore
s
opio
ide
s
partic
ula
rmen
te d
e
los
Indu
cen
eufo
ria.
Pro
duce
n u
na
bre
ve
pero
in
tensís
ima
eufo
ria
(“rush”),
seguid
a d
e
pro
funda
sensació
n d
e
tran
quilid
ad
(p
ue
de d
ura
r hora
s),
seguid
a p
or
som
no
lencia
(“c
ab
ezad
as”),
labilid
ad
afe
ctiv
a,
obnu
bila
ció
n
menta
l, ap
atía
y le
ntitu
d
moto
ra.
Los re
cepto
res o
pio
ide
s s
e
adap
tan rá
pid
am
en
te,
dis
min
uye
ndo
su s
en
sib
ilidad
a
las a
ccio
nes a
gonis
tas.
To
lera
ncia
y dep
en
den
cia:
Ne
cesid
ad
de to
ma
r cad
a v
ez
dosis
má
s a
ltas p
ara
aliv
iar e
l dolo
r o in
ducir la
eufo
ria
desea
da.
Sín
dro
me d
e abstin
encia:
cuand
o e
l opiá
ceo
, ad
min
istra
do
cró
nic
am
ente
va
desap
are
cie
ndo
, sen
sacio
ne
s
de d
isfo
ria, a
nsia
s p
or o
tra d
osis
de o
piá
ceo
, irritabilid
ad, s
ignos
de h
ipera
ctiv
idad a
uto
nóm
ica
(ta
quic
ard
ia, te
mblo
r y
sudora
ció
n) y
, cua
ndo
la
adm
inis
tració
n s
e s
usp
end
e
bru
sca
men
te (“m
on
o”) p
rod
uce
pilo
ere
cció
n (“p
iel d
e g
allin
a”)
Actú
an c
om
o
depre
sore
s
de la
re
spira
ció
n y
ta
mb
ién
pued
en
inducir c
om
a.
Na
lox
on
a y n
altrexon
a: an
tago
nista
s o
piá
ceos q
ue re
vie
rten la
acció
n a
gu
da
de lo
s o
piá
ce
os, p
uede
pre
cip
itar u
n
sín
dro
me d
e a
bstin
en
cia
en
una
pers
ona d
epe
ndie
nte
. Se p
ued
e u
sa
r com
o tra
tam
iento
en
suje
tos q
ue
pued
en d
eja
r de to
mar o
pio
ides d
ura
nte
7 –
10 d
ías.
Clo
nid
ina
: ago
nista
adren
érgico
, red
uce lo
s s
ignos d
e
hip
era
ctiv
idad
auto
nóm
ica d
ura
nte
el
sín
dro
me d
e a
bstin
en
cia
y a
yu
da e
n e
l pro
ce
so d
e d
esin
toxic
ació
n.
Meta
do
na: o
piáceo
que
pue
de a
yudar
en e
l pro
ce
so d
e d
esin
toxic
ació
n, e
n la
re
ad
apta
ció
n d
e lo
s re
cep
tore
s
opio
ide
s. A
dm
inis
tració
n o
ral.
Bu
pren
orfin
a: ag
on
ista p
arcial d
el
recep
tor o
pio
ide
, c
om
bin
ada
con
nalo
xo
na.
Dro
ga
s d
e
abuso
(h
ero
ína
)
3.6. Marih
uan
aA
ccion
esE
fectos
Do
sis altas A
largo
plazo
Tratam
iento
Rece
pto
r can
na
bin
oid
e
CB
1e
n e
l cere
bro
(a
co
pla
do a
pro
teín
a G
)
Lib
era
ció
n
de
l DA
de
l sis
tem
a d
e
reco
mp
en
sa
m
eso
límb
ico
.(P
rop
ied
ade
sde
refu
erz
o)
Se
nsa
ció
n d
e
bie
ne
sta
r, rela
jació
n,
cord
ialid
ad
, pé
rdid
a d
ela
co
ncie
ncia
del
tiem
po
inclu
yen
con
fusió
n e
ntre
el
pa
sa
do
y e
l pre
se
nte
, ra
len
tiza
ció
n d
e lo
s
pro
ce
so
s d
el
Ind
ucir
pá
nic
o,
de
lirium
tó
xic
o y
, ra
ram
en
te,
psic
osis
.
“Sín
dro
me
am
otiv
acio
na
l” un
a
dis
min
ució
n d
el im
pu
lso
y la
am
bic
ión
, en
co
nsu
mid
ore
s d
e g
ran
de
s
can
tida
de
s d
iaria
s.
Dete
rioro
so
cia
l y o
cu
pa
cio
na
l, re
du
cció
n d
el in
terv
alo
de
ate
nció
n,
esca
sa
ca
pa
cid
ad
de
juic
io, fa
cilid
ad
pa
ra d
istra
ers
e, d
ete
rioro
de
la
cap
acid
ad
de c
om
unic
ació
n e
El a
nta
go
nis
tade
l rece
pto
r cere
bra
l can
na
bin
oid
e
CB
1
rimo
nab
ant.
TEMA 6: Psicofarm
acología de la adicción y de los trastornos impulsivos-com
pulsivos. Capítulo 14: Im
pulsividad, compulsividad y adicción…
……
……
……
……
……
……
……
…..…
…..…
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
.……
14pe
nsa
mie
nto
, de
terio
rode
la m
em
oria
a c
orto
pla
zo
y s
en
sa
ció
n d
e
log
rar u
na
ca
pacid
ad
de
dis
ce
rnim
ien
to o
re
flexió
n e
sp
ecia
l.
intro
ve
rsió
n.
Dete
rioro
de
los h
áb
itos p
ers
on
ale
s e
in
clu
so
de
sp
ers
on
aliz
ació
n.
Pre
cip
itar la
esq
uiz
ofre
nia
en
in
div
idu
os v
uln
era
ble
s.
Rece
pto
r ca
nn
ab
ino
ide C
B2
en
el s
iste
ma
inm
un
e.
3.7. Alu
cinó
gen
os
Clases d
ealu
cinó
gen
os
Acció
nIn
toxicació
n
To
lerancia
TEMA 6: Psicofarm
acología de la adicción y de los trastornos impulsivos-com
pulsivos. Capítulo 14: Im
pulsividad, compulsividad y adicción…
……
……
……
……
……
……
……
…..…
…..…
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
.……
15
1ª c
lase
:S
e p
are
ce
a la
sero
tonin
a
(ind
ola
lqu
ilam
ina
s):
◊L
SD
(die
tilam
ina
de
l ácid
o lis
érg
ico
)
◊P
silocib
ina
◊D
imetiltrip
tamin
a(D
MT
)
Actú
an
en
las
sin
ap
sis
sero
tonin
érg
ica
s d
el
sis
tem
a d
e la
re
co
mp
en
sa
(fig. 1
4-
19
):
◦Ag
on
istas de lo
s recep
tores 5H
T2A
.
◦E
fecto
s s
ob
re o
tros
rece
pto
res 5
HT
(a
uto
rrece
pto
res
som
ato
de
nd
ríticos
5H
T1
A y
los
rece
pto
res 5
HT
2C
)
◦E
l MD
MA
es u
n
po
ten
te in
hib
ido
r de
lS
ER
T, u
n lib
era
dor
de
5H
T y
pu
ed
e
de
stru
ir los
term
ina
les a
xó
nic
os
sero
tonin
érg
ico
s.
Efe
cto
s e
n o
tros
sis
tem
as d
e
ne
uro
tran
sm
isore
s
(NE
y D
A), m
en
os
con
ocid
os.
“Via
je” a
so
cia
do
co
n
cam
bio
s e
n
exp
erie
ncia
s
sen
so
riale
s,
ma
nte
nie
nd
o u
n
esta
do
de c
om
ple
ta
lucid
ez y
ale
rta:
▫Ilu
sio
ne
s v
isu
ale
s:
“este
las” v
isu
ale
s,
ma
cro
psia
y
mic
rop
sia
.▫A
lucin
acio
ne
s
psic
od
élic
as (c
om
o
un
a e
xp
erie
ncia
re
ligio
sa
, que
la
me
nte
se
exp
an
de)
y
psic
otic
om
imétic
as
(mim
etiz
a u
n e
sta
do
de
psic
osis
).▫S
en
sació
n q
ue
los
colo
res s
on o
ído
s y
lo
s s
on
ido
s v
isto
s.
La
bilid
ad
afe
ctiv
a y
em
ocio
na
l.D
esp
ers
on
aliz
ació
n y
de
sre
aliz
ació
n.
“Ma
l via
je”,
com
o u
n
ata
qu
e d
e
pá
nic
o:
Juic
io
alte
rad
o,
mie
do
a
pe
rde
r la
cab
eza
, an
sie
da
d,
ná
use
as,
taq
uic
ard
ia,
au
me
nto
de
la
ten
sió
n
arte
rial y
de
la
te
mp
era
tura
corp
ora
l.
Al a
va
nza
r la
into
xic
ació
n:
con
fusió
n
ag
ud
a
(de
lirium
) co
n
de
so
rien
tació
ny a
gita
ció
n.
Pu
ede
evo
lucio
na
r ha
sta
un
a
psic
osis
, co
n
de
lirios y
pa
ran
oia
.
Gra
n to
lera
ncia
, in
clu
so
de
sp
ués d
e
un
a s
ola
dosis
.
Po
r la
de
se
nsib
iliza
ció
n d
e
los re
ce
pto
res
5H
T2
A.
“Fla
shb
acks”:
-Recu
rren
cia
de
sín
tom
as d
e
into
xic
ació
n, p
or
estím
ulo
s
am
bie
nta
les, e
n
au
se
ncia
de
ad
min
istra
ció
n
recie
nte
de
alu
cin
óg
en
os.
-Ad
apta
ció
n
ne
uro
qu
ímic
a d
el
sis
tem
a
sero
tonin
érg
ico
y d
e
sus re
ce
pto
res
aso
cia
do
a u
na
to
lera
ncia
inve
rsa
.-A
ná
logo
al fla
sh
ba
ck
en
TE
PT
.
2ª c
lase
: Se
pa
rece
a la
no
rad
ren
alin
a y
la
do
pa
min
a y
se
aso
cia
n a
la
an
feta
min
a
(fen
ilalq
uila
min
as):
◊M
escalina
◊D
OM
Nue
va
s “d
rog
as d
e
dis
eñ
o”: M
DM
A y
“Fo
xy” (e
stim
ula
nte
s y
alu
cin
óg
en
os)
3.8. Dro
gas d
e disco
teca y otras
Acció
nU
soIn
toxicació
n
Fen
ciclidin
a A
ccio
ne
s e
n la
O
rigin
alm
en
te c
om
o
Ind
uce
una
exp
erie
ncia
psic
otic
om
iné
tica
/alu
cin
ato
ria
TEMA 6: Psicofarm
acología de la adicción y de los trastornos impulsivos-com
pulsivos. Capítulo 14: Im
pulsividad, compulsividad y adicción…
……
……
……
……
……
……
……
…..…
…..…
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
.……
16(P
CP
)
sin
ap
sis
de
l glu
tam
ato
en
el
sis
tem
a d
e la
re
co
mp
en
sa
:
An
tago
nistas d
elo
s recepto
res d
el NM
DA
.
an
esté
sic
o.
sim
ilar a
la e
sq
uiz
ofre
nia
.A
na
lge
sia
, am
nesia
y
de
lirium
, ma
rch
a
tam
ba
lea
nte
, len
gua
je
farfu
llante
y n
ista
gm
o
vertic
al (m
ovim
iento
in
vo
lun
tario
e
inco
ntro
lab
le d
e lo
s
ojo
s)
Má
s in
tox
ica
ción
: C
ata
ton
ia (e
xcita
ció
n
alte
rnan
te c
on
estu
po
r y
cata
lepsia
), alu
cin
acio
ne
s, d
elirio
s,
pa
rano
ia, d
esorie
nta
ció
n
y p
erd
ida
de
l juic
io.
So
bre
do
sis
: com
a,
tem
pe
ratu
ra
mu
y a
lta,
con
vu
lsio
nes y
de
stru
cció
n
mu
scu
lar.
Qu
etamin
a A
ne
sté
sic
o.
Pue
den
red
ucir lo
s s
ínto
mas
de
de
pre
sió
n e
n d
ep
resió
n
un
ipo
lar re
sis
ten
te a
l tra
tam
ien
to y
en
de
pre
sió
n
bip
ola
r y re
du
cir lo
s
pe
nsam
ien
tos s
uic
ida
s
(pe
rfusió
n s
ub
ane
sté
sic
a)
Cau
sa
me
no
s e
xp
erie
ncia
s
psic
otic
om
iné
ticas/a
lucin
ato
rias.
“spe
cia
l K”, u
na “d
rog
a d
e d
iscote
ca
” com
o d
rog
a d
e
ab
uso
.
Gam
ma-
hid
roxib
utirato
(G
HB
)
Ag
onis
ta d
e lo
s
rece
pto
res G
HB
y e
n lo
s
rece
pto
res G
AB
AA
.
Tra
tam
ien
to p
ara
na
rco
lep
sia
/ ca
tap
lexia
.
Pa
ra “c
olo
cars
e”.
Po
r ab
usa
dore
s s
exu
ale
s p
ara
into
xic
ar a
su
s c
itas (“d
ate
rap
e”)
Inh
alantes
(tolu
eno
)Lib
era
dore
s
dire
cto
s d
e D
A
en
el n
ucle
us
accu
mb
ens
“sales de b
año
”(“a
bo
no
pa
ra
pla
nta
s”)
Estim
ula
nte
s
sin
tétic
os
Tie
ne
n e
fecto
s d
e re
fuerz
o, p
ero
tam
bié
n c
au
sar
ag
itació
n, p
ara
no
ia, a
lucin
acio
ne
s, c
on
du
cta
suic
ida y
do
lor to
rácic
o.
4. LA
OB
ES
IDA
D C
OM
O T
RA
ST
OR
NO
IMP
UL
SIV
O - C
OM
PU
LS
IVO
La a
dic
ció
n a
la c
om
ida
aú
n n
o e
stá
ace
pta
da c
om
o d
iagn
óstic
o fo
rma
l. No
tod
as la
s p
ers
ona
s q
ue
so
n o
be
sa
s (IM
C ≥ 3
0) tie
ne
n u
na
com
pu
lsiv
ida
d a
lime
ntic
ia.
La
ob
esid
ad c
om
o tra
sto
rno
imp
uls
ivo
– c
om
pu
lsiv
o s
ería
n la
s fo
rma
s d
e o
besid
ad
imp
uls
ad
as p
or u
na
exce
siv
a in
clin
ació
n m
otiv
acio
nal p
or la
TEMA 6: Psicofarm
acología de la adicción y de los trastornos impulsivos-com
pulsivos. Capítulo 14: Im
pulsividad, compulsividad y adicción…
……
……
……
……
……
……
……
…..…
…..…
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
.……
17com
ida y
que
son
me
dia
da
s p
or lo
s c
ircu
itos d
e re
com
pe
nsa
.E
l hip
otá
lam
o e
s e
l cen
tro c
ere
bra
l qu
e c
on
trola
el a
petito
.
Tratam
iento
de la o
besid
ad co
mo
trasto
rno
imp
ulsiv
o - co
mp
ulsiv
oT
ratamien
toA
cció
nE
fectos s
ecun
da
rios
Fen
termin
a (estim
ulan
te)
Blo
qu
ea D
AT
y NE
T
(Sim
ilar a
anfe
tam
ina
)
Au
mento
de D
A y
N
E
Estim
ula
las n
euro
nas
pro
opio
me
lano
cortin
a
(PO
MC
) en e
l hip
otá
lam
o
(vía
de s
up
resió
n d
el
apetito
)
Re
duce
el
apetito
y
causa
pérd
ida d
e
peso.
Tole
rancia
con e
l tiem
po
y s
e
recup
era
el p
eso.
Au
mento
de
las p
uls
acio
ne
s y
de
la te
nsió
n a
rteria
l, y
com
plic
acio
nes c
ard
iova
scula
res
(efe
cto
no
rad
rené
rgic
o)
Acció
n s
obre
la D
A e
n lo
s c
ircu
itos d
e re
co
mpe
nsa
Ab
uso o
adic
ión
.
A a
ltas d
osis
: blo
quea e
l transporta
do
r de
mon
oam
ina v
esic
ula
r (VM
AT
)
To
pira
ma
to
(antico
nvu
lsivo
)P
ote
ncia
ció
n d
e a
ccio
nes in
hib
itoria
s d
e
GA
BA
y la
reducció
n d
e a
ccio
nes
excita
toria
s d
e g
luta
mato
.
Inhib
e la
vía
de
estim
ula
ció
n d
el
apetito
.
Re
duce
peso.
fenterm
ina/to
piram
atoE
R (Q
symia®)
La e
ficacia
de
la fe
nte
rmin
a a
baja
s d
osis
(no s
e p
ierd
e) e
s re
forz
ada p
or
su s
inerg
ia c
on lo
s m
ecanis
mos d
el to
pira
mato
.M
eno
s e
fecto
s s
ecu
nda
rios
card
iovascula
res y
de
refu
erz
o.
Bu
pro
pió
n
Inhib
idor d
e
recap
tació
n
NE
– D
A
(ND
RI)
(Sim
ilar a
anfe
tam
ina
y
a fe
nte
rmin
a)
Au
mento
de D
A y
N
E
Estim
ula
las n
euro
nas
PO
MC
en e
l hip
otá
lam
o
Re
fuerz
a la
supre
sió
n d
e
apetito
Activ
a u
na
vía
de
fe
ed
back o
pio
ide
nega
tivo e
n la
vía
de
supre
sió
n d
el a
pe
tito
Lim
ita la
activ
ació
n d
e la
neuro
na
PO
MC
Bu
pro
pió
n/n
altrexo
na
(Co
ntra
ve®
)La a
dic
ión d
e n
altre
xo
na p
uede
elim
ina
r este
feed
back o
pio
ide
neg
ativ
o y
pote
ncia
r la c
apa
cid
ad d
el b
upro
pió
n p
ara
aum
enta
r la a
ctiv
ació
n d
e la
neuro
na
PO
MC
y s
up
rimir c
on m
ás p
ote
ncia
el a
pe
tito y
cau
sar p
érd
ida
de p
eso.
Lo
rcaserin
a (B
leviq®
)A
gonis
ta 5
HT
2C
=>
apetito
red
ucid
o, in
gesta
de
com
ida re
ducid
a y
pérd
ida d
e p
eso.
5. Trasto
rno
s imp
ulsivo
s – com
pu
lsivos d
e la con
du
ctaLa
imp
uls
ivid
ad y
co
mp
uls
ivid
ad
se
en
tiend
e c
om
o d
ime
nsio
ne
s d
e la
psic
opa
tolo
gía
qu
e tra
sp
asa
div
ers
os tra
sto
rnos
psiq
uiá
trico
s.
TEMA 6: Psicofarm
acología de la adicción y de los trastornos impulsivos-com
pulsivos. Capítulo 14: Im
pulsividad, compulsividad y adicción…
……
……
……
……
……
……
……
…..…
…..…
……
……
… curso
2014/2015……
……
……
……
.……
18La
s c
on
du
cta
s re
co
mp
en
sa
nte
s y
las a
dic
cio
nes a
cie
rtas c
on
du
cta
s h
ipo
tétic
am
en
te c
om
pa
rten
los m
ism
os c
ircu
itos q
ue
la
dro
gad
icció
n.
Qu
e u
na
co
nd
ucta
sea
imp
ulsiva
, sig
nific
a q
ue
so
n d
ifícile
s d
e e
vita
r, po
rqu
e la
reco
mp
en
sa
a c
orto
pla
zo
es e
legid
a s
ob
rela
ga
na
ncia
a la
rgo
pla
zo
.Q
ue
un
a c
on
du
cta
sea
com
pu
lsiva, s
ign
ifica
qu
e u
na
co
nd
ucta
orig
ina
lme
nte
de
recom
pe
nsa s
e c
on
vie
rte e
n u
n h
áb
ito
qu
e e
s d
ifícil d
e d
ete
ner p
orq
ue
red
uce
los e
fecto
s d
e te
nsió
n y
abstin
en
cia
.E
jem
plo
s d
e tra
sto
rno
s c
on
du
ctu
ale
s c
om
o tra
sto
rno
s im
pu
lsiv
os –
co
mp
uls
ivo
s p
ote
ncia
les o
inclu
so
co
mo
ad
iccio
nes
con
du
ctu
ale
s:
◦Jue
go
.◦
TD
AH
◦V
iole
ncia
imp
uls
iva
.◦
Tra
sto
rno
de
pe
rso
na
lida
d b
ord
erlin
e.
◦T
rasto
rno
ob
se
siv
o –
co
mp
uls
ivo
.
5.1. Trasto
rno
ob
sesivo – co
mp
ulsivo
(TO
C)
Defin
ición
T
ratamien
to
El T
OC
es e
l trasto
rno im
pu
lsiv
o –
co
mp
uls
ivo
pro
totíp
ico
, au
nq
ue
a m
en
ud
o h
a s
ido
con
sid
era
do
co
mo u
n tra
sto
rno d
e a
nsie
dad
.
Se
rea
liza
n c
on
du
cta
s in
flexib
les e
xce
siv
as p
ara
ne
utra
liza
r la a
nsie
da
d o
el m
ale
sta
r pro
vo
ca
do
po
r ob
se
sio
ne
s c
on
cre
tas.
Con
form
e e
l há
bito
(ritua
les) s
e v
ue
lve
co
mpu
lsiv
o, la
exp
erie
ncia
de
aliv
io d
eja
de
se
r el im
pu
lso
, pa
sa
nd
o la
co
nd
ucta
a u
n c
on
trol e
xte
rno
co
mo
resp
ue
sta
co
ndic
iona
da
(p
rovo
ca
da
a p
artir d
e u
n e
stím
ulo
del e
nto
rno
).
Lo
s p
acie
nte
s c
on
TO
C tie
ne
n u
na
falta
de p
roce
sam
ien
to e
ficie
nte
de
info
rma
ció
n e
n
su C
OF
(có
rtex o
rbito
fron
tal) y
falta
de
flexib
ilida
d c
og
nitiv
a, y
po
r eso
no
pu
ed
en
in
hib
ir su
s re
sp
ue
sta
s / h
áb
itos c
om
pu
lsiv
os.
Te
rap
ia c
og
nitiv
o c
on
du
ctu
al.
Tra
tam
ien
to fa
rma
co
lóg
ico
de
prim
era
líne
a: S
SR
Is.
Tra
tam
ien
tos d
e s
eg
und
a lín
ea
: an
tide
pre
siv
os tric
íclic
os c
on
pro
pie
dad
es s
ero
ton
iné
rgic
as,
SN
RIs
o in
hib
ido
res d
e la
MA
O.
LO
S R
EC
EP
TO
RE
SS
on
larg
as c
ad
ena
s d
e a
min
oá
cid
os y
, po
r tan
to, s
on
un
tipo
de p
rote
ína
.
Se a
loja
n p
arc
ialm
en
te e
n la
s m
em
bra
na
s n
euro
nale
s (p
orc
ión
extra
ce
lula
r, porc
ión
tran
sm
em
bra
naria
y u
na
porc
ión in
trace
lula
r).
TIPOS DE RECEPTORES
DE DOCE REGIONES TRANSMEMBRANA (FIG. 2-1A PÁG. 29 Y 2-2A , B)
Son
los siste
mas
de
transp
orte
, alg
un
os e
stá
n re
lacio
na
do
s c
on
la re
cap
tació
n p
res
ináp
tica d
e m
on
oam
ina
s y
otro
s
con
el alm
ac
ena
mien
to v
esic
ula
r de
mo
no
am
ina
s. T
ien
en la
estru
ctu
ra d
e e
ntra
da
y s
alid
a d
e la
me
mb
ran
a 1
2 v
ece
s.
Ca
da n
eu
rona
mo
no
am
inérg
ica
utiliz
a tra
nsp
orta
dore
s p
resin
áp
ticos ú
nic
os y
dife
ren
tes d
e o
tras n
eu
rona
s, p
ero
el m
ism
o
transp
orta
dor v
esic
ula
r para
las tre
s n
eu
ron
as m
on
oa
min
érg
icas:
P
ara
la s
ero
tonin
a (5
HT
) el tra
nsp
orta
dor p
resin
áp
tico
es S
ER
T.
P
ara
la n
ore
pin
efrin
a (N
E) e
l transp
orta
dor p
resin
áp
tico
es N
ET
.
P
ara
la d
opa
min
a (D
A) e
l tran
sp
orta
do
r pre
sin
áp
tico e
s D
AT
.
E
l transp
orta
dor d
e m
on
oam
ina v
esic
ula
r 2 (V
MA
T2
) es e
l mis
mo
transp
orta
do v
esic
ula
r pa
ra la
s tre
s m
on
oa
min
as.
Aun
que
cad
a tra
nsp
orta
do
r pre
sin
áp
tico e
s ú
nic
o e
n s
us s
ecue
ncia
s d
e a
min
oá
cid
os y
afin
idad
es d
e e
nla
ce
para
las
resp
ectiv
as m
on
oa
min
as, s
in e
mb
arg
o c
ad
a tra
nsp
orta
dor m
on
oa
min
érg
ico
pre
sin
áp
tico tie
ne
un
a c
on
sid
era
ble
afin
ida
d p
or
las o
tras a
min
as n
o s
ólo
co
n la
qu
e s
e e
mpa
reja
en
su
pro
pia
ne
uro
na
:
N
ET
tiene
alta
afin
ida
d p
or e
l tran
sp
orte
de
NE
y d
e D
A.
D
AT
tiene
alta
afin
ida
d p
or e
l tran
sp
orte
de
DA
y p
or e
l tran
spo
rte d
e a
nfe
tam
ina
s.
S
ER
T tie
ne
alta
afin
ida
d p
or e
l tran
sp
orte
de
(5H
T) y
po
r “éxta
sis
”
Alg
uno
s tra
nsp
orta
dore
s n
ece
sita
n e
ne
rgía
, que
pro
vie
ne
de
la e
nzim
a A
TP
asa
, pa
ra p
od
er c
on
cen
trar la
s m
olé
cu
las q
ue
se
de
sp
laza
n a
l inte
rior d
e la
cé
lula
y re
cib
en
el n
om
bre
de
bo
mba
de
tran
sp
orte
activ
o.
1
DE SIETE REGIONES TRANSMEMBRANA
Se lla
ma s
up
erfa
milia
de re
cep
tore
s u
nid
os a
la p
rote
ína
G.( fig
. 1-1
2, 1
-13
, 1-1
4 y
1-1
5 p
ág
. 13 y
14
)
La
se
rie d
e a
min
oá
cid
os e
ntra
y s
ale
de
la m
em
bra
na s
iete
vece
s. L
as s
iete
reg
ion
es tra
nsm
em
bra
na e
stá
n o
rde
nad
as e
n
círc
ulo
y e
n m
ed
io d
e e
se
círc
ulo
está
el n
úcle
o c
entra
l, do
nd
e lo
s n
eu
rotra
nsm
iso
res e
ncu
entra
n s
us s
itios d
e u
nió
n (F
ig. 2
-
1 B
, pá
g. 2
9)
Lo
s fá
rma
co
s p
ued
en
inte
raccio
na
r en
el s
itio d
e u
nió
n d
e e
se
mis
mo n
eu
rotra
nsm
isió
n o
en
otra
s z
on
as (s
itios a
losté
ricos)
de
l recep
tor. E
sto
pu
ede
lleva
r a u
n a
mp
lio ra
ngo
de
mo
dific
acio
ne
s d
e la
s a
ccio
nes d
el re
ce
pto
r.
Re
ce
pto
res d
e n
eu
rotra
nsm
isore
s q
ue
utiliz
an s
iste
mas d
e s
eg
und
os m
en
saje
ros y
so
n d
e res
pu
esta
“lenta”
(recep
tore
s
de
se
roto
nin
a 2
A y
rece
pto
res a
dre
nérg
ico
s b
eta
-2)
2
CANALES IÓNICOS
Canales iónicos de compuerta asociado a ligandos, receptores ionotrópicos y receptores ligados a canales iónicos
Se a
bre
po
r neu
rotra
nsm
iso
res.
Un
ne
uro
tran
sm
isor “lig
an
do
” (que
se
ata
) se u
ne
a u
n re
ce
pto
r po
rtero
(ab
re e
l ca
na
l) cau
sa
ndo
un
ca
mb
io
con
figura
cio
na
l en
el re
ce
pto
r qu
e a
bre
el c
ana
l iónic
o. (F
ig. 3
-1, p
ág
. 53
)
En c
ad
a re
ce
pto
r no
sólo
está
el s
itio d
e u
nió
n d
el re
cep
tor, s
ino
tam
bié
n v
ario
s s
itios a
lred
ed
or d
el c
an
al
ión
ico
dó
nde
actú
an
nu
me
roso
s fá
rma
cos.
Co
mp
arte
n u
na
co
nstitu
ció
n m
ole
cu
lar c
om
ún
: en
form
a c
on
cé
ntric
a a
lred
ed
or d
el c
an
al ió
nic
o:
S
ub
tipo
s p
en
tam
érico
s: q
ue s
on
el e
nsa
mb
laje
de
cin
co s
ub
un
ida
de
s d
e p
rote
ína
s. L
as s
ub
un
idad
es
tien
en c
ada
un
o c
uatro
reg
ione
s tra
nsm
em
bra
na
(fig.3
-2 p
ág
. 55). E
sta
estru
ctu
ra e
s típ
ica
de
los
rece
tore
s G
AB
A –
A, re
ce
pto
res c
olin
érg
ico
s n
ico
tínic
os, re
ce
pto
res 5
HT
3 d
e s
ero
ton
ina
y re
ce
pto
res
de
glic
ina
.
Su
btip
os
tetra
mé
ricos
: co
mp
ren
de
n c
ua
tro s
ub
unid
ade
s q
ue
se
agru
pa
n p
ara
form
ar u
n c
an
al ió
nic
o
en
me
dio
. Ca
da
su
bun
ida
d tie
ne tre
s re
gio
nes c
om
ple
tas tra
nsm
em
bra
na y
un
a c
ua
rta e
n u
n la
zo
en
tran
te (fig
. 3-3
pá
g. 5
7). S
on
los re
cep
tore
s d
e g
luta
ma
to io
notró
pic
os –
AM
PA
y N
MD
A-
Lo
s m
iem
bro
s d
e é
sta
su
pe
rfam
ilia p
rese
nta
n u
n in
icio
más
ráp
ido
, en
el q
ue
inm
ed
iata
men
te c
am
bia
n la
situ
ació
n ió
nic
a d
e la
neu
ron
a y
, po
r tan
to, fa
cilita
n la
ne
uro
transm
isió
n e
xcita
toria
o in
hib
idora
.M
uch
os fá
rma
cos p
ara
el tra
tam
iento
de
la a
nsie
da
d e
inso
mn
io –
be
nzod
iacep
ina
s- a
ctú
an
en
esto
s
rece
pto
res.
Ca
na
l ión
ico
de co
mp
ue
rta a
so
cia
do
a v
olta
je o s
en
sib
le a v
olta
je:
Se
ab
re p
or la
ca
rga
o v
olta
je a
lo la
rgo
de
la m
em
bra
na.
3
Esp
ectro
ag
on
ista
en
el rec
ep
tor lig
ad
o a
pro
teín
a G
(fig. 2
-3, pá
g. 3
5)N
o a
go
nis
tas
Ag
on
ista
Ag
on
ista
pa
rcia
l oes
tab
ilizad
or
An
tag
on
ista
A
go
nis
ta in
vers
o
En a
use
ncia
de
ag
onis
ta p
ue
de
ocu
rrir un
cam
bio
de
con
figura
ció
n
en
alg
un
os
sis
tem
as d
e
rece
pto
res a
mu
y b
aja
frecue
ncia
, esto
es la
activ
idad
con
stitu
tiva
.
Lo
s
ne
uro
tran
sm
iso
res
qu
e e
xis
ten
na
tura
lme
nte
estim
ula
n a
los
rece
pto
res y
so
n,
po
r tan
to, a
go
nis
tas.
Alg
uno
s fá
rma
co
s
tam
bié
n e
stim
ula
n a
los re
ce
pto
res y
so
n
ag
onis
tas ta
mbié
n.
Fá
rma
co
s q
ue p
ue
de
n
estim
ula
r los re
ce
pto
res
en
un
me
nor g
rad
o q
ue
el
ne
uro
tran
sm
iso
r natu
ral.
“Esta
biliz
ad
ore
s” =
tiene
n
la c
ap
acid
ad d
e
en
co
ntra
r una
so
lució
n
esta
ble
entre
los
extre
mo
s d
e la
acció
n
exce
siv
a d
el a
gon
ista
tota
l y la
com
ple
ta fa
lta
de
acció
n d
el a
go
nis
ta.
No
tien
en
activ
idad
po
r sí m
ism
os e
n a
use
ncia
de
su
s
ag
onis
tas (“s
ilencio
sos”).
En p
rese
ncia
de
l ag
on
ista
, pre
vie
nen
o b
loqu
ea
n la
s
accio
ne
s d
e é
sto
s, v
uelv
en la
co
nfig
ura
ció
n d
el
rece
pto
r al m
ism
o e
sta
do
qu
e c
ua
nd
o n
o h
ay
ag
onis
ta, a
su
esta
do b
asa
l.
Lo
s a
nta
gon
ista
s b
loq
ue
an
las a
ccio
ne
s d
e to
do e
l
esp
ectro
ag
on
ista
.
La
ma
yo
ría d
e lo
s fá
rmaco
s q
ue
actú
an d
irecta
me
nte
sob
re lo
s re
ce
pto
res a
co
pla
do
s a
pro
teín
a G
funcio
na
n c
om
o a
nta
go
nis
tas.
Tie
ne
n a
ccio
nes
op
uesta
s e
n
com
pa
ració
n c
on
los a
gon
ista
s, e
llos
no
so
lo b
loq
ue
an
a
los a
gon
ista
s, s
ino
qu
e ta
mb
ién
pu
ede
n re
ducir la
activ
idad
po
r
de
bajo
de
l niv
el
ba
sa
l, cu
and
o n
o
ha
y n
ing
ún
ag
onis
ta p
rese
nte
.
Esp
ectro
ag
on
ista
de
los
ca
na
les
ión
ico
s (fig
. 3-4, p
ág
. 58,…
)A
go
nis
taA
go
nis
ta p
arc
ial o
es
tab
ilizado
rA
nta
go
nis
ta
Ag
on
ista
inv
erso
Abre
n e
l ca
na
l a la
má
xim
a c
antid
ad
y
frecue
ncia
.
Incre
men
tan
el g
rad
o y
frecue
ncia
de
la a
pertu
ra d
el c
ana
l ión
ico
en
com
pa
ració
n c
on e
l esta
do
de
rep
oso, p
ero
no
tanto
com
o u
n
ag
onis
ta to
tal.
Ma
ntie
ne
n e
l esta
do d
e re
po
so c
on
ap
retu
ras d
el
can
al in
frecu
ente
s.
Pue
den
blo
qu
ea
r cu
alq
uie
r ele
me
nto
en
el e
spe
ctro
ag
onis
ta, d
evo
lvie
nd
o e
l ca
na
l ión
ico
al e
sta
do
de
rep
oso e
n c
ad
a c
aso
.
Cie
rran
el c
an
al d
e
ion
es y
lo p
on
en e
n
un
esta
do
de
ina
ctiv
ida
d.
4
5
Sistema de neurotransm
isión monoam
inérgico……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
.. síntesis y eliminación de
monoam
inas……
……
……
……
……
……
curso 2014/2015……
…..1
1.P
RO
DU
CC
IÓN
DE
MO
NO
AM
INA
SP
rod
uc
ció
n d
e D
AP
rod
uc
ció
n d
e N
EP
rod
uc
ció
n d
e 5
HT
1.T
iros
ina
me
dia
nte
un tra
nsp
orta
dor
de
tirosin
a a
la n
eu
ron
a
do
pam
iné
rgic
a.
2.La
tirosin
a m
ed
ian
te la
en
zim
a
tirosin
a h
idro
xila
sa (T
OH
) = D
OP
A
3.La
DO
PA
med
iante
la e
nzim
a D
OP
A
de
sca
rbo
xila
sa
(DD
C) =
do
pa
min
a
(DA
)
4.La
DA
po
r el tra
spo
rtad
or v
esic
ula
r de
mo
no
am
ina
s (V
MA
T2
) es a
lma
ce
na
da
en
ve
síc
ula
s s
iná
ptic
as.
1.
Tiro
sin
a m
edia
nte
un tra
nsp
orta
dor d
e tiro
sin
a a
lane
uro
na
no
rad
ren
érg
ica.
2.
La
tirosin
a m
ed
ian
te la
en
zim
a tiro
sin
a h
idro
xila
sa
(TO
H) =
DO
PA
3.
La
DO
PA
med
iante
la e
nzim
a D
OP
A
de
sca
rbo
xila
sa
(DD
C) =
do
pa
min
a (D
A)
4.
La
DA
me
dia
nte
la e
nzim
a d
op
am
ina
beta
hid
roxila
sa
(DB
H) =
no
rep
ine
frina o
n
ora
dren
alina
(NE
)
5.
La
NE
po
r el tra
spo
rtad
or v
esic
ula
r de
m
on
oam
ina
s (V
MA
T2
) es a
lma
ce
na
da
en
vesíc
ula
s s
iná
ptic
as.
1.
Trip
tófa
no
me
dia
nte
un
tran
sp
orta
do
r
de
triptó
fan
o a
la n
eu
rona
sero
ton
iné
rgic
a.
2.
El trip
tófa
no
me
dia
nte
la e
nzim
a
triptó
fan
o-h
idro
xila
sa (T
RY
-OH
) = 5-
hid
rox
itriptó
fan
o (5H
TP
)
3.
5H
TP
med
ian
te la
en
zim
a a
min
oá
cid
o
aro
má
tica d
esca
rboxila
sa
(AA
AD
C) =
sero
ton
ina
(5H
T, 5-h
idro
xitrip
tamin
a)
4.
La
5H
T p
or e
l un
tran
sp
orta
do
r ve
sic
ula
r
de
mo
noa
min
as (T
VM
A2
) es
alm
acen
ad
a e
n v
esíc
ula
s s
iná
ptic
as.
2.E
LIM
INA
CIÓ
N D
E M
ON
OA
MIN
AS
Elim
inac
ión
de D
AE
limin
ació
n d
e NE
Elim
inac
ión
de 5H
Ta)
La
DA
=>
de
sa
ctiv
ad
a v
ía tran
spo
rtado
r de
do
pa
min
a (D
AT
) al in
terio
r de
la
pre
sin
ap
sis
:- o
alm
ace
na
da
de n
ue
vo
- o d
estru
ida
por e
nzim
as m
eta
bo
liza
do
ras
b)
La
DA
=>
de
stru
ida
en
el e
sp
acio
extra
ce
lula
r por la
en
zim
a ca
teco
l-0-
me
tiltran
sfe
ras
a (C
OM
T)
c)La
DA
=>
de
stru
ida
de
ntro
de
la n
eu
rona
pre
sin
áp
tica
por la
mo
no
am
ino
ox
ida
sa
(MA
O) A
o B
d)
La
DA
=>
de
stru
ida
en
las c
élu
las d
e la
glía
po
r la m
on
oa
min
oo
xid
as
a (MA
O) A
o B
a)La
NA
=>
de
sa
ctiv
ad
a v
ía tran
spo
rtado
r de
n
ora
dren
alina
(TN
A) a
l inte
rior d
e la
pre
sin
ap
sis
:- o
alm
ace
na
da
de n
ue
vo
- o d
estru
ida
por e
nzim
as m
eta
bo
liza
do
ras
b)
La
NA
=>
de
stru
ida
en
el e
sp
acio
extra
ce
lula
r po
r la e
nzim
a c
atec
ol-0
-metiltra
ns
ferasa
(C
OM
T).
c)La
NE
=>
de
stru
ida
de
ntro
de
la n
eu
rona
pre
sin
áp
tica
por la
mo
no
am
ino
ox
ida
sa
(MA
O) A
o B
d)
La
NE
=>
de
stru
ida
en la
s c
élu
las d
e la
glía
po
r la m
on
oa
min
oo
xid
as
a (MA
O) A
o B
a)
La
5H
T =
> d
esa
ctiv
ad
a v
ía
tran
sp
orta
do
r de
sero
ton
ina
(SE
RT
) al in
terio
r de
la p
resin
apsis
:
- o a
lma
ce
na
da
de n
ue
vo
- o d
estru
ida
por e
nzim
as
me
tab
oliz
ad
ora
s
b)
La
5H
T =
> d
estru
ida
po
r MA
O B
de
ntro
de
la n
eu
rona
cu
an
do
está
pre
se
nte
en c
on
ce
ntra
cio
ne
s
ele
vad
as y
po
r la M
AO
A.
c)
La
5H
T =
> d
estru
ida
por M
AO
-A y
MA
O-B
fuera
de
la n
eu
ron
a.