TEKNOLOGIA DBH 3.maila

DEFINIZIOADEFINIZIOAPlastikoak Plastikoak sintesi kimikosintesi kimikoz fabrikatuta daude, lehengai z fabrikatuta daude, lehengai desberdinak erabiliz: petrolioa, ikatza, kautxua, gasa desberdinak erabiliz: petrolioa, ikatza, kautxua, gasa

eta abar.eta abar. Plastikoen egitura molekularra Plastikoen egitura molekularra polimeropolimeroz osatua da. z osatua da.

Polimero horiek molekula-kate luzeak dira. Beraz, Polimero horiek molekula-kate luzeak dira. Beraz, plastikoak molekula-kate luzez osatutako material plastikoak molekula-kate luzez osatutako material

sintetikoak dira.sintetikoak dira. Definizio honen barruan material asko eta oso Definizio honen barruan material asko eta oso

desberdinak barneratzen dira.desberdinak barneratzen dira.

EZAUGARRIAKEZAUGARRIAK

Plastiko gehienek hurrengo Plastiko gehienek hurrengo ezaugarri orokorrakezaugarri orokorrak izango dituzte:izango dituzte:

Mekanizatzen, ebakitzen edo moldeatzen Mekanizatzen, ebakitzen edo moldeatzen errazak dira. Arinak dira.errazak dira. Arinak dira.

Gainazala babestu beharrik ez dute eta uraren Gainazala babestu beharrik ez dute eta uraren nahiz substantzia kimikoen erasoak jasan egiten nahiz substantzia kimikoen erasoak jasan egiten dituzte.dituzte.

Forma askotan hornitzen dira: lamina, ale, apar, Forma askotan hornitzen dira: lamina, ale, apar, likido, erretxina eta abarren moduan. Kolore likido, erretxina eta abarren moduan. Kolore desberdinetan errez lor daitezke.desberdinetan errez lor daitezke.

Isolatzaile elektriko onak dira.Isolatzaile elektriko onak dira.

DESABANTAILAKDESABANTAILAK

Desabantailak Desabantailak ere badituzte:ere badituzte: Batzuek ez dute tenperatua altuak Batzuek ez dute tenperatua altuak

jasaten.jasaten. Ezaugarri mekanikoak ez dira metalenak Ezaugarri mekanikoak ez dira metalenak

bezain onak.bezain onak. Batzuk su hartzeko arriskua dute.Batzuk su hartzeko arriskua dute. Batzuk hauskorrak bihurtzen dira denbora Batzuk hauskorrak bihurtzen dira denbora

igarota.igarota.

SAILKAPENASAILKAPENA

TERMOEGONKORRAKTERMOEGONKORRAK TERMOPLASTIKOAKTERMOPLASTIKOAK

ELASTOMEROAKELASTOMEROAK

TERMOEGONKORRAKTERMOEGONKORRAK

Barneratzen dituzten polimero-molekulak elkar lotuta Barneratzen dituzten polimero-molekulak elkar lotuta daude, eta lotura horiek ez dira beroarekin apurtzen. daude, eta lotura horiek ez dira beroarekin apurtzen. Forma aldatu gabe tenperatura handi samarrean lan Forma aldatu gabe tenperatura handi samarrean lan egin behar duten aparatuetan erabiltzeko egokiak dira.egin behar duten aparatuetan erabiltzeko egokiak dira.

FENOLAK FENOLAK isolatzaile elektrikoak, etengailuak, isolatzaile elektrikoak, etengailuak, entxufeak...entxufeak...

AMINAK AMINAK Etengailuak, oholen laminatuak...Etengailuak, oholen laminatuak... POLIESTER-ERRETXINAK POLIESTER-ERRETXINAK Itsasontziak, igerilekuak, Itsasontziak, igerilekuak,

zuntzak etazuntzak eta arropak...arropak... EPOXI-ERRETXINAK EPOXI-ERRETXINAK Kiroletako materiala, hegazkinen Kiroletako materiala, hegazkinen

hegalak,hegalak, itsaskinak eta lekedak...itsaskinak eta lekedak...

TERMOPLASTIKOAKTERMOPLASTIKOAK

Beraien polimeroak libre daude, ez daude elkar lotuta. Beraien polimeroak libre daude, ez daude elkar lotuta. Beroa eta indarra aplikatuz gero, molekulak irristatzen Beroa eta indarra aplikatuz gero, molekulak irristatzen dira, objektuak forma galduz.dira, objektuak forma galduz.

POLIETILENOAK POLIETILENOAK Poltsak, ontziak, kontenedoreak...Poltsak, ontziak, kontenedoreak... POLIESTER SATURATUAK POLIESTER SATURATUAK Edarietarako botilak, Edarietarako botilak,

janarietarakojanarietarako ontziak…ontziak… POLIESTIRENOAK POLIESTIRENOAK Enbalatzeko babesak, lamina Enbalatzeko babesak, lamina

isolatzaileak...isolatzaileak... POLIVINILOAK POLIVINILOAK Ur- eta gas-hodiak, isolatzaile Ur- eta gas-hodiak, isolatzaile

elektrikoak, materialelektrikoak, material buztiezinak, aintzineko musika buztiezinak, aintzineko musika diskoak... (PVC famatua polivinil kloruroa da)diskoak... (PVC famatua polivinil kloruroa da)

POLIPROPILENOAK POLIPROPILENOAK Kutxak, ziringak... Kutxak, ziringak...

ELASTOMEROAKELASTOMEROAK Kautxua zuhaitz tropikal baten erretxina (latexa) lehortuz Kautxua zuhaitz tropikal baten erretxina (latexa) lehortuz

eta gatzatuz lortzen den produktua da. Horrela lortutako eta gatzatuz lortzen den produktua da. Horrela lortutako goma (kautxu erretxina horri gatz bat gehituz kautxu goma (kautxu erretxina horri gatz bat gehituz kautxu gordina) elastikoa da, baina 60ºC baino tenperatura gordina) elastikoa da, baina 60ºC baino tenperatura handiagoak ez ditu jasaten. Horregatik handiagoak ez ditu jasaten. Horregatik bulkanizatubulkanizatu izeneko tratamendua ematen zaio, hau da, sufrea izeneko tratamendua ematen zaio, hau da, sufrea erantsi eta berotu egiten da.erantsi eta berotu egiten da.

Elastomeroak kautxuaren taldekoak dira, baina ez dira Elastomeroak kautxuaren taldekoak dira, baina ez dira naturalak. Polimerozko kate luzeak dituzte, sare moduan naturalak. Polimerozko kate luzeak dituzte, sare moduan ordenatuta, lotura gutxien bitartez lotuta. Egitura ordenatuta, lotura gutxien bitartez lotuta. Egitura honengatik oso elastikoak eta malguak dira.honengatik oso elastikoak eta malguak dira.

Kotxeen pneumatikoak, goma elastikoak, zapata-zoruak Kotxeen pneumatikoak, goma elastikoak, zapata-zoruak eta antzeko aplikaziotan erabiliak dira. Silikonak ere eta antzeko aplikaziotan erabiliak dira. Silikonak ere elastomeroak dira.elastomeroak dira.

TEKNIKAKTEKNIKAK

Teknika guztietan plastiko berotu egin behar Teknika guztietan plastiko berotu egin behar da eta molde batean sartu gero teknika da eta molde batean sartu gero teknika bakoitzaren bereizitasuna polimeroari bakoitzaren bereizitasuna polimeroari

forma emateko moduan datza.forma emateko moduan datza.

•1.1. Plastikozko bolatxoak zilindro batean sartzen dira. 1.2. Berogailuak plastikozko bolatxoak urtzen ditu

•1.3. Pistoiak plastiko urtua egin nahi dugun piezarenforma duen moldean injektatzen. du.

•1.4. Plastikoa hoztu ondoren moldea zabaltzen da pieza lortuz.

1. Injekziozko moldeaketa:

Ontziak, konketak, karkasak eta forma zaila duten piezak egiteko erabiltzen da.

2. Estrusioa:

Luzera handiko piezak (tutueriak, profilak...) egiteko erabiltzen da.

2.1. Plastikozko bolatxoak zilindro batean sartzen dira. 2.2. Berogailuak plastikozko bolatxoak urtzen ditu.

2.3. Pistoiak plastiko urtua forma jakin bat duen ahokotik 2.4. Plastikoa hozten da pieza lortuz. pasatzera behartzen du.

3. Aire presio bidezko moldeaketa:

Objektu hutsak (botilak, ontziak...) egiteko erabiltzen da.

3.1. Plastikozko bolatxoak zilindro batean sartzen dira. 3.2. Berogailuak plastikozko bolatxoak urtzen ditu.

3.3. Pistoiak plastiko urtua zilindro huts batean sartzen du. Aire presioa injektatzen da plastikoa moldearen ormen gainean jarriz.

3.4. Plastikoa hoztu ondoren moldea zabaltzen da pieza lortuz.

4. Hutsean moldeaketa:

Lodiera gutxiko piezak (bildukiak edo blisterrak...) egiteko erabiltzen da.

4.1. Egin nahi dugun piezaren forma duen moldea daukagu. 4.2. Moldearen gainean plastikozko xafla fin bat ertzetan finkatzen da.

4.3. Berogailuak xafla biguntzen du. Hutsa egiten da xafla moldearen formara egokituz.

4.4. Plastikoa hoztu ondoren pieza lortzen da.

5. Konpresiozko moldeaketa:

Objektu desberdinak egiteko erabiltzen da. Adibidez osagarri elektrikoak (entxufeak, etengailuak....),kazolen heldulekuak....

5.1. Plastikoen bolatxoak edo hautsa molde batean sartzen da.

5.2. Moldea ixten da eta plastikoa berotzen eta konprimatzen da.

5.3. Plastikoa hoztu ondoren moldea zabaltzen da pieza lortuz