Ramón Cabanillas Enríquez é considerado

como a síntese e superación do Rexurdimento,

herdeiro do máis elevado da tradición

decimonónica e ao mesmo tempo actualizador da

poesía galega.

encadramos a Ramón Cabanillas na xeración

das Irmandades, aínda que por idade lle

corresponda dentro dela o rango de "irmán

maior“; sen embargo a súa peripecia biográfica

e intelectual asimilase á dos máis novos e

conflúe con eles plenamente tras a

constitución das Irmandades da Fala.

O compromiso co proxecto das Irmandades da Fala levouno a colaborar asiduamente en A Nosa TerraA Nosa Terra, converténdose na voz lírica do movemento. Foi aclamado como Poeta da RazaPoeta da Raza e utilizou os seus poemas ao servicio da construción nacional, abandonando os ecos intimistas presentes na súa primeira poesía.

Ramón Cabanillas Enriquez nace o 3 de San Xoán

de 1876 na pequena vila feudal de FefiñánsFefiñáns,

pertencente daquela á freiguesía de San Adrián de

Vilariño e hoxe anexada á vila de Cambados

(Pontevedra).

En 1893 incorpórase ao traballo burocrático, como

oficial de contabilidadeoficial de contabilidade, na casa do Concello

de Cambados. Alí comparte o seu lecer entre as

tascas mariñeiras e a lectura:

Nese tempo divertinme nas tascas, entre mariñeiros, e

facendo, ás veces, coplas de rexoubeo. Lin todo o que

atopaba por diante, porque sempre fun un lector sen

acougo, anque sen método, selección, escolla, ficheiros nin

nada que se lle pareza. E... case¡. Pero esto pertence ao meu

ser íntimo, cheo de felicidade e santidade.

Para saber que era aquelo de AméricaAmérica, embarca

para CubaCuba en setembro de 1910, deixando na

casa a muller e os fillos.

Os extrañáis de que no escribo; no os extrañéis. Estoy metido en una vida que no me deja tiempo para nada.

Alí coñeceu tamén a Basilio ÁlvarezBasilio Álvarez que o gañou para a causa agrarista.

Escribiu fundamentalmente poesía lírica e poesía lírica e

poesía narrativapoesía narrativa, pero tamén publicou

teatroteatro e esporadicamente textos ensaísticos

como o seu discurso de entrada na RAG A

saudade nos poetas galegos (1920) ou o prólogo

á Antífona da cantiga.

Poesía lírica:Poesía lírica:

•No desterro (1913)

•Vento Mareiro (1915)

•Da Terra asoballada (1917)

•A rosa de cen follas (1927)

•Antífona da cantiga (1950) (antoloxía de

cantos e coplas populares)

•Da miña zanfona (1954)

•Versos de alleas terras e tempos idos (1955)

•Samos (1958)

Poesía narrativa:Poesía narrativa:

• Na noite estrelecidaNa noite estrelecida (1926) (1926)

• O bendito San Amaro (1925): bioggrafía deste

santo galego.

• Camiños no tempo (1949): recompilación da

súa poesía narrativa.

En 1913 publica No No desterrodesterro, prologado por Basilio Álvarez, o famoso cura de Beiro, líder de Acción Gallega, con quen Ramón Cabanillas mantivo sempre unha fonda amizade e mais unha comunión ideolóxica no referente á loita anticaciquil.

En 1915, ano da

publicación de Vento

mareiro volve a

Cambados, renunciando a

un propósito inicial de

visitar os Estados Unidos -

1911:

«Estuve a dos dedos de irme a

Filadelfia, en los Estados

Unidos El puñetero inglés que

no me entra!»-,

Teatro:Teatro:

•A man de Santiña (1921)

(teatro)

•O Mariscal (1926) (teatro)

Evolu

ció

n

Evolu

ció

n

lite

rari

alite

rari

a

1910-1915: Etapa de formación ou pregaleguista

1915-1920: Etapa galeguista

1920-1930: Etapa mítico-saudosista

1939-1949: Etapa de posguerra (segunda madurez)

a) Etapa deformación ou pregaleguista a) Etapa deformación ou pregaleguista (1910-1915)(1910-1915)

Coñece a Basilio Álvarez e impresionado pola súa oratoria asume o ideario agrarista e convértese en portavoz literario do movemento.

Nos anos da emigración cubana Cabanillas escribe os seus dous primeiros libros, No desterro. Visión gallegas (1913) e Vento mareiro (1915)

Poemas como "A Basilio Álvarez", "Acción gallega", "A un cacique", "Lume no pazo", etc., auténticas proclamas anticaciquis e antiseñoriais.

Pax. 20 e 23

b) Etapa galeguista (1916-1920):b) Etapa galeguista (1916-1920):

O seu ingreso definitivo nas Irmandades da Fala vai

supor unha evolución temática acompañada dun

compromiso co país. Convértese nun grande poeta

cívico asumindo o rol de concienciador do pobo.

A esta época corresponde a obra Da terra asoballadaDa terra asoballada (1917)

c) Etapa mítico-saudosista (1921-1930):c) Etapa mítico-saudosista (1921-1930):

Reconstrucción do pasado, desde a Idade media, tempo esencial no que se explican as orixes do noso pobo.

Cabanillas pretende mostrar aos lectores as grandes

leccións do pasado como única maneira de

facérense donos do seu futuro.

Centra os momentos da "historia mítica" en catro, que considera claves na constitución da nacionalidade: a época época celtacelta, a Alta Idade MediaAlta Idade Media, mitificada na apropiación das lendas artúricas, o período de esplendor medievalesplendor medieval e as loitas irmandiñas.

d) Etapa de posguerra (segunda d) Etapa de posguerra (segunda madurez) (1939-1959):madurez) (1939-1959):

A partir de 1931 aproximadamente Cabanillas

enmudece como poeta. Sen embargo, cando xa

sobrepasa os setenta anos e parece que a súa obra

non vai ter continuidade, nos anos corenta inicia

unha segunda madurez creadora.

LinguaLingua

Da mesma maneira que amosou unha clara vontade de

estilo, tamén podemos falar de «vontade de lingua» para

referírmonos á preocupación que tivo para escribir nun

galego literario, afastado do oral, consciente de que escribe

nun idioma carente de normas.

Páx. 22: 1, 2, 3,

5: define elexía.

Páx 24: 1, 2, 3

¡Irmáns! ¡Irmáns galegos!¡Desde Ortegal ó Miñoa folla do fouciñofagamos rebrillar! Que vexa a vila podre,coveira da canalla,a aldea que traballadisposta pra loitar. Antes de ser escravos,¡irmáns, irmáns galegos!que corra o sangue a regosdesde a montaña ó mar. ¡Ergámonos sen medo!¡Que o lume da toxeiraenvolva na fogueirao pazo señorial! Xa o fato de caciquesladróns e herexes fuxeó redentor empuxeda alma rexional! Antes de ser escravos,¡irmáns, irmáns galegos!que corra o sangue a regosdesde a montaña ó val.

«Him

no de A

cció

n

Gallega»

(Vento Mareiro, 1915)