8/3/2019 ORTZADAR 05-11-11_AzkenBidaia

http://slidepdf.com/reader/full/ortzadar-05-11-11azkenbidaia 1/1

LITERATURA · ANTZERKIA· ARTEA· ZINEMA· MUSIKA· DISEINUA· PUBLIZITATEA· ARKITEKTURA · INTERNET· KOMIKIA · BIDAIAK· ZIENTZIA· DANTZA · IRITZIA · KRITIKA · LITERATURA · ANTZERKIA· ARTEA· ZINEMA·

MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA · ARKITEKTURA · INTERNET · KOMIKIA · BIDAIAK · ZIENTZIA · DANTZA · IRITZIA · KRITIKA · LITERATURA · ANTZERKIA · ARTEA · ZINEMA · MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA ·

ARKITEKTURA· INTERNET· KOMIKIA· BIDAIAK· ZIENTZIA· DANTZA · IRITZIA · KRITIKA · LITERATURA · ANTZERKIA· ARTEA· ZINEMA· MUSIKA· DISEINUA· PUBLIZITATEA· ARKITEKTURA· INTERNET· KOMIKIA· BIDAIAK ·

06 // Ortzadar Larunbata, 2011ko azaroaren 5a

 zinema

ANEUNDURRAGA

Iurre Telleria eta Enara Goikoetxea hernaniarren ‘Azken bidaia’ dokumentala hilaren 11n estreinatuko da

BBIGARREN Mundu Gudan sortutak o

Reseau Comète ihes-lerroari buruzk o

dokumentala da Iurre Telleria eta Ena-

ra Goik oetxea hernaniarrek zuzendu

duten Az k e n bid a i a  dokumentala. Irailean

Donostiak o Zinemaldian pantailaratu ostean,

azaroaren 11n estreinatuk o da Euskal Herrian,

Madrilen eta Bartzelonan.

Naziek ok upaturik o Europatik aliatuei alde egi-

ten laguntzek o, belgikargazte idealistek 1940urte

aldera sortu zuten Comète sarea erak unde f ran-

k o-belgikarra. Oso zabala eta k onplexua izan zen,

3.000 k olaboratzaile inguruk parte hartu zutelak alk ulatzen da, horien artean eusk aldunak zeu-

dela. Belgikan hasi eta Frantzia zeharkatu ostean

azk en pausua Euskal Herrik o muga zeharkatzea

zen, horrela Gibraltarrera iritsi eta Ingalaterra-

rantzak o bidea hartzek o. Euskal muga hori Bida-

soa ibaiaren inguruan zegoen eta mugalariak 

“Donibane Garazi eta inguruetan GudaZibiletik 

alde e gindak o euskal erref uxiatuak  ziren, k on-

trabandora dedikatzen zirenak , Frank oren

aurkariak  eta Bidasoatik jendea pasatzen ibili

zirenak ”, Juan Carlos Aberasturi historialariak 

eta gaian espezializatuak desk ribatu duenez.

Florentino Goik oetxea mugalari hernaniarraren

historia ezagututa, 2005az geroztik gaian mur-

gildu eta gordeta egon den historiak o atala

berreskuratu nahi izan dute Iurre Telleriak eta

Enara Goik oetxeak . Izan ere, Bigarren Mundu

Gudane

usk aldune

k bete

zute

n paper

ar

i bur

uzezer gutxi jak in izan da. “Une hartak o egoera

politik oa tartek o ez zegoen gaiaz hitz egitek o

auk erarik , azk en batean Franco bera nazien

bidailaguna zen”, dio historialari donostiarrak .

Ik ertzen hasita, k ondairek zenbat zuten erreali-

tatetik eta zein iturri zen f idagarria jak itea k os-

ta egin zaiela a itortu dute zuzendariek . Iturri

amerikarrek , ingelesek eta f rantsesek euren tes-

da bere istorioa. Beste k onnotazio batzuk ditu”.

Dokumentalean hainbat ikuspegi daude eta

narrazioa ez da lineala. Zuzendariek aurreratudutenez, “detentzioa dagoen une esanguratsu

batera bueltatzen da behin eta berriz k ontak izu-

na”. Hala ere, argazk iek eta a nimazioek haria

 jarraitzen laguntzen dute eta Joxan Goik oetxeak 

ek oiztu duen musikak  pertsonaiek k ontatzen

dutena emozionalk i sentitzen.

“Ez naiz inoiz damutuk o egindak oagatik ” diote

sarean k olaboratu zuten ia denek . Biziraun, ihes

egin eta jendea harrapa ez zezaten elkar lagun-

du. Helburu hauek in bat zetorren jendea aurk i-

tu eta talde lanari esk er Hitlerren Alemaniari

eta Francoren Espainiari erresistentzia egitek o

k onpromisoa izan zuten Comèten parte hartu

zutenek . Kuraia handik o jendea izan zen eta bel-

durrik gabe hitz egiten dute dok umentalean.

Izan ere, “Europak o erresistentzia ek intzak ospa-

t

uak et

a gor

aipat

uak izan zire

n, gar

aik o Espai-

nian izan ezik ”, gogorarazten du Aberasturik .

Eusk al Herrian gaia ezk utatuta egotearen ondo-

rioz, sareari buruzk o datu a sk orik ez da egon.

Az k e n Bi d a i a  dok umentalak laguntzen du atxi-

lok etak , deportazioak eta f usilamentuak tartek o

 jende ask o ebakuatu zuen sarea ulertzen. Euro-

pak o erresistentzia-sare k landestino ezagun eta

eragink orrenetarik oa izan zena.

SENTIMENDUEN

UNIBERTSO MELODIKOA

Joxan Goikoetxea (Hernani, 1967)

musikariak bere ibilbide profesio-

nal anitzean lehenengoz ekoitzi

du luzemetraia bateko musika.

‘Azken Bidaia’ dokumentaleko

doinuak konposatzen zortzi hila-

betez aritu da. Erronka profesio-

nala izateaz gain, gertuko istorio

batean murgiltzeak esanahi

berezia izan du beretzat. Zineak

mugak baditu eta denbora oso

neurtuarekinlan egiten bada, zor-

tea izan duela esan du musika-

riak. Teknikaasko eskatzenduen

lan konstantea izan da. “Senti-

mendu eta sentsazio aldetik his-

toria honetansartzea errazaizan

da, oso barneratua daukadala-

ko”. Norbere munduaz ahaztu

eta istorioaren mende egotean

besteperspektibabat behardeladio.“Gerratikalde egineta pertso-

naia bakoitzaren bihotzean sar-

tzen saiatunaiz, zer arigaren kon-

tatzen ahaztu gabe”. Pertsonaia

bakoitza unibertso bat denez,

“emotibitatearenunibertso melo-

dikoa” da sortu duena.

Ihesbideko azken muga

Lek uk o en t est i ga nt z ek  , a r ga z k i ek na hi z musi k a k ho r ni t u d ut e d o k ument a l a .

tuinguruaren arabera inf ormazio desberdina

eskaintzen dute, “baina iturriak f idagarriak dira

eta hori hemen ez da horrela”, azpimarratu dutezuzendariek . Frantzian eta Belgik an, aldiz, sarea-

ri buruzk o datu a sk o dago eta istorioa lehenen-

go pertsonan k onta diezak ezunik bada. Euskal

Herrian ez bezala, harremanak mantendu dituz-

te sarea osatu zutenen artean. “Kontak tua egin

eta urteen poderioz f amiliak oak bezala bihurtu

garenez, aurrez sarrerarik ez genuen inf orma-

zio k onplexuetara heltzek o auk era izan dugu”.

TESTIGANTZEN INDARRA Sarek o eusk al k olabo-

ratzaileen lana garrantzitsua izan zen, euren lana

ezin da ulertu Belgika eta Frantzia testuinguru

bezala hartu gabe. Historia lokalean zentratu

beharrean mundura zabaldutak oa k ontatzen

digu dok umentalak  eta Belgik an, Frantzian,

Euskal Herrian eta Erresuma Batuan f ilmatu

dute. Pilotuek  eta k olaboratzaile zein erresis-

tentee

k et

ae

ure

n f amiliak idee

k hit

ze

gite

n dute

ia ordu t’erdi irauten duen dokumentalean.

“Pertsonaiek  zer bizimodu zeuk aten ulertzen

laguntzen du f ik zioak , baina transmititzen dute-

na da garrantzitsua” dio Iurre Telleriak , lek uk o-

tzek duten garrantzia a zpimarratuz. Testigan-

tza guztiak oso indartsuak dira, adibidez, Stan-

ley Hope abiadorearena. “Ez da sarek oek in erla-

zioan egon. Atxilotua izan zen eta gordeta egon

HERNANI